ITanalyze

یک فناور معتقد است که محدودیت سرعت اینترنت، عملکرد برخی طرح‌های صنعتی را با مشکل و محدودیت مواجه می‌کنند. کنترل پهباد نیازمند پهنای باند مناسب و سرعت اینترنت بالا است.

علیرضا مینو در گفت‌وگو با ایسکانیوز، با بیان این که مشکلات علمی و دسترسی به دانش یکی از اصلی‌ترین مشکلات در مسیر طراحی و ساخت پهبادها است، اظهار کرد: منظور از محدودیت در دسترسی به اطلاعات این است که چون این نوع پهباد تاکنون وجود نداشته است، به همین دلیل، برای رسیدن به نتیجه در این زمینه چالش‌های زیادی وجود دارد.

وی ادامه داد: انجام یک کار همزمان از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری بسیار سخت است. در بخش نرم افزاری برنامه‌نویسی و کدنویسی لازم است. در بخش سخت افزاری هم یکپارچه شدن پروتکل‌های ارتباطی بین دستگاه‌ها ضروری است.

این فناور در ادامه خاطرنشان کرد: شرکت ما به کمک پهبادهای هوشمند به دنبال یافتن راه‌حل‌های هوشمند برای صنایع استراتژیک مانند صنایع حوزه نفت و گاز است. این پهبادها می‌توانند خطوط انتقال فراورده را از فاصله بالا پایش کنند. نشتی‌ها یا خوردگی‌های داخل خطوط می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی برای مردم و کشور شود.

مینو با تصریح بر این که این پهبادها همچنین قابلیت پشتیبانی از سامانه‌های GPS ،SMS، اینترنت اشیا و تماس صوتی و تصویری را دارد، گفت: یکی دیگر از مشکلات ما، سرعت اینترنت بود. اگر بخواهیم پهباد را کنترل کنیم لازم است ارتباطی مستقیم با وسیله پرنده داشته باشیم که پهنای باند و سرعت اینترنت بسیار تاثیرگذار است. نبود اینترنت یا پایین بودن سرعت آن، این طرح را با محدودیت روبرو می‌کند.

 

تحریم‌ها برای فناوران محدودیت ایجاد می‌کنند
این فناور با تاکید بر این که تامین تجهیزات یکی دیگر از مشکلات ما بود، یادآور شد: به تجهیزات مخابراتی نیاز داشتیم تا بتوانیم تحقیق و توسعه‌مان را کامل کنیم. به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد، این تجهیزات در اختیار ما قرار نمی‌گیرد. به همین دلیل، مجبور می‌شویم از روش‌های جایگزین استفاده کنیم. مثلا از نمونه معیوبی که در کشور وجود دارد، الگو گرفته و به کمک مهندسی معکوس دستگاه را دوباره بسازیم.

وی افزود: وقتی ‌دستگاهی از هزار قطعه تشکیل شده باشد، برای خلق یک محصول جدید، مجبوریم همه این قطعات را طراحی معکوس کرده و دوباره بسازیم.

 فعالان بخش خصوصی چندان با ادعای اخیر وزیر ارتباطات مبنی بر بازگشت شرایط کسب‌وکارهای اینترنتی به حالت عادی موافق نیستند. آنها با غیردقیق خواندن اظهارات سیاستگذار معتقدند آسیب‌های کسب‌وکارها از محدودیت‌های اینترنتی اخیر آن‌طور که تحلیل می‌شود، ساده نیستند. پیش‌بینی می‌شود که مشکلات ایجادشده، به زودی اکوسیستم استارت‌آپی را با بحران‌های تازه مواجه کند.

ماه‌‌‌هاست که کاربران نسبت به رویکرد وزیر ارتباطات در برابر محدودیت‌های اینترنتی انتقاد دارند؛ حالا و در شرایطی که هیچ پیشرفتی در رفع انسداد برنامه‌‌‌های محبوبی مانند اینستاگرام، واتساپ و دیگر پلتفرم‌‌‌های پرکاربر خارجی حاصل نشده، عیسی زارع‌‌‌پور در اظهارنظری جدید مدعی شده است که کسب و کارهای اینترنتی به شرایط عادی بازگشته‌‌‌اند.

 وی در توجیه این ادعا به آمارهای اخیر شرکت ملی پست ایران و بانک مرکزی استناد و تشریح کرده است که چون بیشتر کسب و کارهای اینترنتی، کالا‌محورند و اکنون شاهد افزایش حجم مرسولات و درآمد شرکت پست هستیم، پس محدودیت‌های اینترنتی اختلالی در روند پیشرفت تجارت الکترونیک کشور ایجاد نکرده و شرایط به حالت عادی بازگشته است. این ادعا اما با انتقاد جدی از سوی کاربران و فعالان حوزه مواجه شده است و آنها معتقدند که چنین تحلیلی با واقعیت فرسنگ‌‌‌ها فاصله دارد و وزیر ارتباطات با این اظهارات صرفا نمک به زخم فعالان این حوزه می‌‌‌پاشد.

استدلال وزیر دقیق نیست

پس از اظهارات اخیر وزیر ارتباطات که در حاشیه جلسه هیات دولت در هفته گذشته مطرح شد، کارشناسان نقدهای متعددی مطرح کردند؛ عیسی زار‌‌‌ع‌‌‌پور در گفت‌وگوی اخیر با طرح این ادعا که کسب و کارهای اینترنتی مسیرشان را پیدا کرده‌‌‌اند، تلاش کرد تا از قبح طولانی شدن این محدودیت‌ها بکاهد و بر عادی شدن شرایط تاکید کند. حال آنکه این ادعا جای بحث فراوانی دارد؛ محور انتقاداتی که از سوی کارشناسان نسبت به اظهارات وزیر ارتباطات مطرح شده از این قرار است که اولا کسب و کارهای اینترنتی محدود به فروشگاه‌‌‌های اینترنتی فعال بر بستر شبکه‌‌‌های اجتماعی نیستند؛ ثانیا افزایش ترافیک پستی لزوما ثابت نمی‌‌‌کند که پلتفرم‌‌‌های بومی توانسته‌‌‌اند جای خالی پلتفرم محبوبی مانند اینستاگرام را پر کنند. از طرف دیگر نیز اثرات سوء سیاست فیلترینگ، صرفا کوتاه‌مدت و محدود به افت و خیز فروش نیست و از اثرات بلندمدتی که ناامیدی از بهبود شرایط در اکوسیستم استارت‌آپی کشور ایجاد می‌کند نباید غافل شد.

رضا الفت‌‌‌نسب، از اعضای هیات‌مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به صحبت‌های اخیر وزیر، به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: اگرچه نمی‌توان اظهارات مطرح شده را کاملا رد کرد، اما باید توجه داشت که این ادعا تا حدی غیردقیق است. وی می‌‌‌افزاید: حتی اگر کسب و کارهای اینترنتی را به فروشگاه‌‌‌های اینترنتی تقلیل دهیم نیز باز نمی‌توان مدعی شد که شرایط عادی است. الفت‌‌‌نسب چنین تشریح می‌کند که اگرچه گفته می‌شود حجم مرسولات پستی شرکت ملی پست افزایش داشته و به سطح پیش از محدودیت‌های اینترنتی رسیده باشد، باز این اثباتی بر آن نیست که فروش انجام‌شده صرفا ناشی از فعالیت فروشگاه‌‌‌های اینترنتی بر بستر پلتفرم‌‌‌های جدید و بومی بوده و دولت در کوچ دادن کسب و کارها به این پلتفرم‌‌‌ها موفق بوده و نیاز به پلتفرمی مانند اینستاگرام که سال‌ها یکی از مهم‌ترین بسترها برای پیشبرد تجارت اجتماعی بود رفع شده است. وی با تاکید بر آنکه اکنون قریب‌‌‌به‌‌‌اتفاق مردم از ابزارهای مختلفی برای دور زدن محدودیت‌های اعمال‌شده و دسترسی به پلتفرم‌‌‌های فیلتر‌‌‌شده‌‌‌ای مانند اینستاگرام و واتس‌اپ استفاده می‌کنند می‌‌‌گوید: مشاهده می‌شود که حالا دیگر ‌درصد زیادی از فروشندگان اینستاگرامی به لطف استفاده از ابزارهایی مانند ‌VPN، کار خود را مجدد شروع کرده‌‌‌اند و مردم نیز به روال قبل به تعامل با این صفحات فروشگاهی و خرید مشغولند؛ در نتیجه اینکه تصور کنیم مردم از این پلتفرم خارجی قطع امید کرده و آن را با پلتفرم‌‌‌هایی مانند روبیکا و بله جایگزین کرده‌‌‌اند تا حدی غیرمنطقی است.

این عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی با بیان اینکه سیاست تداوم محدودیت‌های اینترنتی تاثیر چندانی بر تغییر ذائقه مردم و هدایت آنها به پلتفرم‌‌‌های داخلی نداشته می‌‌‌گوید: نتیجه پافشاری بر این رویکرد آن است که تنها بر دشواری دسترسی مردم به پلتفرم‌‌‌های موردنیازشان افزوده شده و اکنون هر فردی ناچار است به چند VPN و فیلترشکن مختلف متوسل شود که این امر بسته به نوع ابزار مورد استفاده، هزینه‌‌‌های مالی قابل‌‌‌توجهی به کاربران تحمیل می‌کند یا در موارد متعددی نیز امنیت اطلاعاتی آنها را به خطر می‌‌‌اندازد. بسیاری از کاربران با گلایه از هزینه‌‌‌هایی که این محدودیت‌ها برای آنها ایجاد کرده اظهار می‌کنند که گاهی در ماه حدود ۲۰۰‌هزار تومان باید برای خرید VPN هزینه کنند که این مورد، در کنار دیگر هزینه‌‌‌ها و بار روانی افت کیفیت ارتباطی، فشار مضاعفی به آنها وارد می‌کند.

معیار واقعی، نظر بخش خصوصی است

گذشته از نقدی که به انگاره وزیر از کسب و کارهای اینترنتی و تقلیل آنها به فروشگاه‌‌‌های فعال بر بستر شبکه‌‌‌های اجتماعی وارد است، برخی از کارشناسان معتقدند که اساسا وزیر ارتباطات که در بدنه حاکمیت فعال است در جایگاهی نیست که بتواند از عادی شدن شرایط سخن بگوید. آنها معتقدند که اساسا وقتی چنین محدودیتی از سوی خود نهادهای بالادستی اعمال شده، نمی‌توان انتظار داشت که یکی از ارکان همین سیستم، به سادگی زیر بار پذیرش آسیب‌‌‌های این تصمیم برود. حامد بیدی، مدیرعامل پلتفرم کارزار در گفت‌وگوی خود با «دنیای‌اقتصاد» تاکید می‌کند که اگر قرار است نمود شرایط واقعی کسب و کارهای اینترنتی پس از ماه‌‌‌ها محدودیت اینترنتی مشخص شود، باید فعالان صنفی این حوزه، اعضای اتحادیه‌‌‌ها، مدیران کسب و کارهای اینترنتی بزرگ و... مرجع باشند و نظر این افراد معیار بازگشت شرایط به حالت عادی یا غیر‌آن قرار گیرد. وی با اشاره به اظهارات زارع‌‌‌پور درباره عادی شدن شرایط کسب و کارهای اینترنتی می‌‌‌گوید: آنچه اکنون و در صحبت با مدیران استارت‌آپ‌های مختلف شنیده می‌شود آن است که بسیاری از این کسب و کارها هنوز حتی نتوانسته‌‌‌اند به نیمی از فروشی که پیش از محدودیت‌های اینترنتی داشتند بازگردند؛ چه رسد به آنکه به حالت عادی بازگشته باشند.

بیدی در ادامه صحبت‌های خود تاکید می‌کند که سیاست فیلترینگ و محدودسازی فضای مجازی، اثرات منفی بلندمدتی نیز دارد که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. وی با اشاره به موج ناامیدی ایجاد شده در اکوسیستم استارت‌آپی کشور می‌‌‌گوید: اکنون شاهد آن هستیم که بسیاری از نیروهای متخصص شرکت‌ها به حدی از وضعیت ناامیدند که عزم خود را برای مهاجرت جزم کرده‌‌‌اند و به زودی فضای کاری کشور از تخصص و مهارت چنین افرادی خالی می‌شود که این مشکل به سادگی قابل جبران و جایگزینی نیست. مدیرعامل پلتفرم کارزار ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، همین ناامیدی به سرمایه‌گذاران نیز سرایت کرده و حالا دیگر کمتر کسی حاضر است ریسک کند و پول خود را در قالب سرمایه‌گذاری خطرپذیر در اختیار کسب و کارهای کوچک و نوآور و صاحب ایده قرار دهد. نتیجه چنین تصمیمی تضعیف صنعت VC و در نهایت سرکوب ایده‌‌‌های خلاقانه در نطفه است و بدون چنین کسب و کارهایی نمی‌توان به رشد اقتصاد دیجیتال کشور و ایجاد تحول امید داشت.

اظهارات نماینده کسب و کارهای اینترنتی در اتحادیه نیز به خوبی این نظر بیدی را تایید می‌کند. الفت‌‌‌نسب در گفت‌وگوی خود با «دنیای‌اقتصاد» تاکید می‌کند: «آنچه ما شاهد هستیم آن است که وضعیت کسب و کارهای اینترنتی نسبت به چند ماه پیش بهبودی نداشته و حتی با فرا رسیدن سال جدید و افزایش هزینه‌‌‌ها، بدون شک روزهای دشواری در انتظار فعالان این حوزه است.» وی تصریح می‌کند: حالا که در این مدت، وزیر ارتباطات که در سمت رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال نیز فعالیت می‌کند قدم چندانی برای رفع محدودیت‌های موجود برنداشته، ‌ای‌کاش دست کم دقیق‌‌‌تر و موشکافانه‌‌‌تر دست به اظهارنظر بزند و با طرح چنین ادعاهایی، بخش خصوصی را بیش از این رنجیده‌‌‌خاطر نکند. این عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی با اشاره به صحبت‌های اخیر زارع‌‌‌پور که تاکید کرده بود وزارت ارتباطات نقشی در اعمال فیلترینگ ندارد و محدودیت‌های ایجاد شده حسب نظر نهادهای امنیتی بوده‌‌‌اند می‌‌‌گوید: از ایشان به عنوان رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال دولت انتظار می‌رود دست کم با حضور فعالانه‌‌‌تر در کنار کسب و کارها، بستری فراهم کنند تا فعالان این حوزه بتوانند نظرات خود را به گوش نهادهای امنیتی برسانند، راه‌‌‌حل ارائه دهند و هرچه سریع‌‌‌تر جلوی آسیب‌‌‌هایی که در انتظار اقتصاد دیجیتال کشور است گرفته شود.

جلال محمودزاده می‌گوید: متاسفانه با عملکرد دولت در بعضی از امور، ما نه تنها پیشرفت نداشتیم، بلکه عقب‌گرد هم داشته‌ایم و این نشان‌دهنده ناکارآمدی دولت است و مجلس برای ثبت در تاریخ هم که شده باید در این قضیه ورود پیدا کند.
جلال محمودزاده نماینده مهاباد با انتقاد از عملکرد دولت سیزدهم به رویداد۲۴ می‌گوید: پیشنهاد اصلی من برای ساماندهی به این وضعیت اقتصادی بهم‌ریخته، کشاندن رییس جمهور به مجلس است تا از او بپرسیم و ایشان پاسخ بدهند و چنانچه قانع نشدیم، از اهرم‌های نظارتی دیگرمان استفاده کنیم؛ به هر حال رییس جمهور، رییس اجرایی کشور است و باید جوابگوی شرایط فعلی مملکت باشد.

او می‌گوید: آقای رییس جمهور در ابتدای شروع به کار خود و حتی در شعار‌های انتخابی‌اش به موضوعاتی از جمله کنترل تورم و کاهش گرانی پرداختند که همه آن حرف‌ها، برعکس از آب درآمد. آقای رییسی مدعی بودند که می‌توانند نرخ دلار را از ۱۵ هزار تومان هم کاهش دهند و تورم دلار ۴۰ تومانی را نصف کنند یا اینترنت را طوری تقویت کنند که افراد نگران کار کردن در این حوزه نباشند. رییس جمهور گفت در طول چهار سال، چهار میلیون شغل و مسکن ایجاد می‌کنند، حال باید پرسید به کجا رسیدید؟

نماینده مهاباد می‌گوید: حداقل ما در زمینه کنترل اینترنت و مهار پلتفرم‌های خارجی، دست‌کم ۱۰ میلیون شغل را از دست دادیم، یعنی با محدودیت اینترنت و اجرای طرح صیانت، قبل از ابلاغ مجلس و اجرای غیرقانونی آن، ۱۰ میلیون شغل در سطح کشور از دست رفت، یعنی در طول یک سال و نیم دولت آقای رییسی به جای اینکه یک میلیون و نیم شغل ایجاد کنیم، هشت میلیون و نیم شغل را از دست دادیم. بر اساس آمار‌های موجود، دولت از شروع کار فقط ۳۰۰ هزار مسکن ساخته است، یعنی شعار‌های دولت کاملاً غیرعملی و برعکس بوده است.

دبیر کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید: متاسفانه با عملکرد دولت در بعضی از امور، ما نه تنها پیشرفت نداشتیم، بلکه عقب‌گرد هم داشته‌ایم و این نشان‌دهنده ناکارآمدی دولت است و مجلس برای ثبت در تاریخ هم که شده باید در این قضیه ورود پیدا کند.

اینستاگرام صدرنشین وقوع جرایم سایبریرئیس پلیس فتا کشور از اجرای بیش از ۲۷۰۰ مورد اقدام قضایی در طرح مبارزه با اراذل و اوباش و سلاح و مهمات خبر داد.
سردار وحید مجید رییس پلیس فتا کشور با بیان اینکه پلیس فتا طرح های عملیاتی را در سال ۱۴۰۱ در بیش از ۳۰۰ نقطه از جغرافیای کشور اجرا کرده است اظهار داشت: اصلی‌ترین طرح‌های عملیاتی پلیس فتا کشور شامل مبارزه با اراذل و اوباش، طرح مبارزه با جرائم سلاح و مهمات و مشروبات الکلی بوده است که در این راستا در مجموع نزدیک به ۲۰ هزار رصد انجام شد که در نهایت به اقدامات قضایی منجر شد.

رئیس پلیس فتا کشور با بیان اینکه اقدامات قضایی پلیس فتا در طرح مبارزه با اراذل و اوباش ۱۲۳۳ مورد، سلاح و مهمات ۱۵۵۶ مورد و ۱۵۲ مورد هم در حوزه مشروبات الکلی بوده است تصریح کرد: این اقدامات قضایی شامل احضار، توجیه، اخذ تعهد ، بازداشت و دستگیری بوده است. 

سردار مجید در پاسخ به  سوال دیگر خبرنگار فارس در این خصوص که بستر جرایم مجازی در کدامیک از شبکه اجتماعی بیشتر رخ داده است اعلام کرد: وقوع ۷۲ درصد از جرایم سایبری در اینستاگرام بوده و تلگرام  و واتس آپ و سایر شبکه های اجتماعی نیز در رده‌های بعدی وقوع جرایم بوده‌اند.

وی گفت: در سال گذشته بیش از دو میلیون تماس در سامانه تلفنی ۰۹۶۳۸۰ از سوی شهروندان ثبت شد که یا گزارش کلاهبرداری بوده یا اعلام موارد مجرمانه و مشکوک را اطلاع داده یا از کارشناسان مشاوره و راهنمایی گرفتند.

رئیس پلیس فتا کشور به حوزه کسب و کار مجازی پرداخت و گفت: غربالگری بیش از ۴۷۹ کسب و کار مجازی به صورت حضوری در راستای ارزیابی کیفیت و اجرای سند الزامات انتظامی_ سایبری پلیس فتا از جمله بخشی از عملکرد مأموران این پلیس در سال گذشته بود چرا که هم تمرکز زیادی بر روی کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد و هم مردم به خرید اینترنتی علاقه‌مند هستند.

وی ادامه داد: تشکیل بیش از ۱۰۰ جلسه با نمایندگان حوزه کسب و کارها در حوزه های مختلف یکی دیگر از اقدامات پلیس فتا بوده است.

رئیس پلیس فتا کشور خاطرنشان کرد: از مجموعه وب سایت هایی که با دامنه ir دامنه کشور ما در حال فعالیت هستند ۴۴۶ سایت مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ البته این کار به صورت نوبتی بوده و ما تمام سایتها را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و بعد از ارزیابی و بررسی آسیب پذیری سایتها، نقاط ضعف و چگونگی افزایش امنیت و اطلاع رسانی لازم را به متولیان آنها اعلام می کنیم.

سردار مجید گفت: در حوزه امورات اجتماعی نیز در ۱۳ برنامه رادیویی و تلویزیونی برنامه ثابت پیدا کردیم و با هموطنان در ارتباط هستیم؛ تولید بیش از ۱۷۰۰ دقیقه گزارش خبری و تصویری در قالب ۳۳۰ برنامه تلویزیونی، تولید و پخش ۲۷۰۰ دقیقه گزارش خبری صوتی در قالب ۷۳۹ رادیویی از جمله برنامه‌های پلیس فتا بوده است؛ همچنین در ۱۳۰ برنامه رادیویی و کارشناس محور حضور داشتیم.

با هر اعتراضاتی از سوی مردم، شبکه‌های مجازی تازه‌ای فیلتر می‌شوند و اینترنت دچار محدودیت و قطعی و اختلال می‌شود. اگر قرار باشد در پی هر اعتراضاتی فضای مجازی محدود شود، چرا رؤسای جمهور در شعار‌های انتخاباتی‌شان وعده اینترنت آزاد را می‌دهند؟
به گزارش اکوایران، فرقی نمی‌کند دولت تمام اصولگرای احمدی‌نژاد و ابراهیم رئیسی روی کار باشد یا دولت اعتدالی حسن روحانی که از سوی جریان اصلاح‌طلب حمایت شد؛ پای اعتراضات و ناآرامی که به میان بیاید، اولین تیر مسئولان به سمت اینترنت و شبکه‌های مجازی شلیک می‌شود تا بسامد صدای اعتراض از بین برود یا دست‌کم کاهش یابد که البته تجربه نشان داده که هیچوقت هم نتیجه مطلوب حکمرانان حاصل نمی‌شود و تنها عصبانیت و نارضایتی و گرفتاری مردم بیشتر می‌شود.
روزگاری خطر از دست رفتن کسب‌وکار‌ها و ارتباطات اجتماعی در تلگرام وجود داشت و حالا بیش از شش ماه است که با فیلتر شدن واتس‌اپ و اینستاگرام به طور کامل در کسب و کار‌های اینترنتی خلل ایجاد شده است. در این گزارش نگاهی اجمالی انداخته‌ایم به آنچه تحت عنوان فیلترینگ و ممنوعیت‌های فضای مجازی و محدودیت ارتباطات بین مردم در سه دولت اتفاق افتاده است.

 

محمود احمدی‌نژاد؛ از بسته شدن توئیتر تا محدود شدن پیامک‌ها
سابقه چند دهه اخیر نشان می‌دهد که تلاش مسئولان دولت‌های مختلف به بهانه‌های متفاوت در نهایت محدود کردن ارتباطات بین مردم و ارتباط آن‌ها با دنیای بیرون بوده و هرچند کمیت و کیفیت این ارتباط در گذر زمان به‌روزتر شده، اما از ممنوعیت دستگاه پخش ویدئو و ماهواره گرفته تا اعمال محدودیت در اعطای اینترنت پرسرعت خانگی و بعد هم چند موج فیلترینگ، اثبات می‌کند که حد مطلوب ارتباط مجازی و جهانی برای مسئولان کشور، چیزی تقلیل‌یافته‌تر از آن میزانی است که مردم مطالبه می‌کنند و به آن نیاز دارند.
اولین دوره مسدودسازی اینترنت - دست‌کم به طور جدی و سراسری - در زمان محمود احمدی‌نژاد شروع شد؛ همان زمانی که استفاده از اینترنت از طریق کامپیوتر‌های خانگی، کم‌کم فراگیر شده بود و دولت نهم را به تکاپوی محدود کردن آن واداشت. نشانه‌های این مساله از سال ۱۳۸۷ آغاز شد و فیلترینگ در حالی صورت گرفت که شرایط کشور آرام بود و بحرانی برای بهانه فیتلرشدن تا آن لحظه وجود نداشت.
کمی بعد همزمان با اعتراضات بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ فیلترینگ به اوج رسید و در حالی که دسترسی به فیلترشکن‌ها مانند امروز فراگیر نبود، پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک، توئیتر و یوتیوب دیگر در دسترس بسیاری از مردم نبود. آن زمان حتی دسترسی خطوط ارتباطی تلفن همراه نیز در هنگام اعتراضات بار‌ها قطع شد و مسدودسازی شبکه‌های مجازی روند سریع‌تری به خود گرفت. یاهو مسنجر، جی‌تاک و وردپرس از جمله قربانیان بودند.
در حالی که دولت احمدی‌نژاد یکی از نخستین سردمداران فیلترینگ لقب دارد، او مدتی قبل یعنی همزمان با اعتراضات پاییز ۱۴۰۱، با انتشار ویدیویی به فیلترینگ اعتراض کرد و گفت: «طرحی درست کردند که فضای مجازی را محدود کنند. اجازه تجمع که نمی‌دهید، مردم رسانه‌ای هم ندارند، در انتخابات هم که می‌آیند و حرفشان را با رای ندادن یا رای باطله یا رای دادن می‌زنند، آن را هم گوش نمی‌کنید؛ حالا می‌خواهید فضای مجازی را هم ببندید؟»
نکته قابل توجه در سال ۸۸ این بود که نه‌تن‌ها اینترنت با اختلال و محدودیت شدید مواجه شد و موج فیلترینگ دسترسی به شبکه‌های مجازی را قطع کرد، و نه‌تن‌ها آنتن دهی موبایل‌ها با مشکلات جدی مواجه شد و در مواقع زیادی به طور کلی قطع می‌شد، بلکه سیاست فیلترینگ بر روی پیامک‌ها یا همان اس‌ام‌اس‌های تلفن همراه اعمال شد و پیام‌های حاوی برخی کلمه‌ها و عبارات ارسال نمی‌شدند یا در ظاهر ارسال می‌شدند، اما هرگز به مقصد نمی‌رسیدند.

 

حسن روحانی؛ دستی که روی دکمه فیلترینگ رفت
اگرچه دولت روحانی با شعار اینترنت باز و افزایش پهنای باند روی کار آمد و در زمان او اینترنت در ایران توسعه قابل توجهی یافت و همزمان با گسترده‌تر شدن استفاده از پلتفرم‌های به‌روز، در ایران نیز تحولی در استفاده از فضای مجازی برای مردم ایجاد شد، اما باز هم داستان فیلترینگ ادامه داشت. فیلتر کردن وی‌چت در سال ۹۲ یکی از نشانه‌های این مساله بود که باز هم مهر مسدودسازی را بر شبکه‌های اجتماعی زد.
پس از «وی‌چت»، شبکه ارتباطی «وایبر» در سال ۹۳ فیلتر شد و با فیلتر شدن این دو و همچنین پلتفرم «لاین»، مردم به سمت تلگرام کوچ کردند؛ تلگرامی که به خاطر سرعت بالا و گردش آزاد اطلاعات و سهولت استفاده از آن، مورد علاقه مردم بود و مورد غضب مخالفان. دولت روحانی در برابر فیلتر شدن این شبکه مجازی مقاومت کرد، اما همزمان با اعتراضات دی‌ماه ۹۶، بدون دخالت دولت دوازدهم، تلگرام به طور موقت برای چند هفته فیلتر شد و بالاخره در اردیبهشت ۹۷ مهر فیلترینگ برای همیشه بر آن زده شد.
سیگنال و کلاب‌هاوس نیز از جمله آخرین شبکه‌های فیلترشده در دولت روحانی هستند. این شبکه‌ها نیز در حالی در دولت روحانی فیلتر شدند که او خود را از مخالفان جدی فیلترینگ می‌دانست و حتی در سال ۹۲ نیز شعار می‌داد: «فضا باز شود، به ضرر کسی نخواهد بود؛ فضای دانشگاه، فضای شهر، فضای کشور، فضای رسانه مجازی و فضای اینترنت را آن‌قدر امنیتی نکنیم.»
حسن روحانی یک‌بار با لحنی محکم وعده داده بود که دست او و دولتمردانش بویژه وزیر جوان ارتباطات دولتش روی دکمه فیلترینگ نمی‌رود، اما در زمان اعمال محدودیت‌ها، «از دست ما خارج است»، «کار ما نبود»، «تصمیم شورای عالی امنیت ملی بود» و «خود ما هم مخالفیم» و عباراتی از این دست، به محکم‌ترین واکنش‌های او تبدیل شد.

 

ابراهیم رئیسی؛ یک بام و سه هوا!
هنوز حرف‌های ابراهیم رئیسی در مناظره‌های انتخاباتی ۱۴۰۰ که از فیلترینگ انتقاد می‌کرد و می‌گفت «خود من در فضای مجازی هستم و دو میلیون فالوور دارم و خیلی از مسائل از این طریق به من می‌رسد»، از یاد‌ها نرفته بود که در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، واتس‌اپ و اینستاگرام چند پلتفرم و وبسایت دیگر از دسترس آزاد کاربران خارج شد. کار البته به گرفتن چند قربانی جدید محدود نشد و محدودیت‌های جدید به اختلال شدید اینترنت، قطعی‌های مکرر و تبدیل شدن اینترنت به یک بازیچه رسید؛ بازیچه‌ای که بالا و پایین کردن آن معیشت چند میلیون نفر را به مخاطره انداخته است. در ماه‌های اخیر وضعیت به‌گونه‌ای شد که می‌توان گفت در حال حاضر هیچ شبکه اجتماعی فعال و محبوبی وجود ندارد که از سوی دولت مسدود یا فیلتر نشده باشد.
همزمان، سه موضوع در دستور کار دولت و البته مجلس و دیگر نهاد‌های همسو با دولت قرار گرفت؛ تبلیغ برای پلتفرم‌های داخلی، جدی‌تر شدن اینترنت ملی و تبعیض‌های شدید در اعطای دسترسی به اینترنت که به اینترنت طبقاتی معروف شده است.
با وجود این وضعیت، بسیاری از مسئولان کشور در توئیتر و اینستاگرام حضور دارند و کانال‌های تلگرامی‌شان هر روز آپدیت می‌شود و خیلی‌هایشان از اینکه توانسته‌اند برای حساب کاربری‌شان تیک‌های رنگارنگ بگیرند، خرسندند؛ تبعیض و تفاوتی که عصبانیت، نارضایتی و گرفتاری مردم را بیشتر و بیشتر کرده و می‌کند.حالا این سوال مطرح می‌شود که اگر قرار است در پی هر اعتراضی و هر بار به هر بهانه‌ای، شبکه‌های مجازی فیلتر شوند و اینترنت بدتر و بدتر شود، اصلا چرا رؤسای جمهور در شعار‌های انتخاباتی‌شان وعده اینترنت آزاد و توسعه فضای مجازی را می‌دهند؟ البته شاید سول مهمتر این باشد که حالا آن‌ها وعده می‌دهند، چرا برخی هنوز هم این وعده‌ها را باور می‌کنند؟

گجت‌نیوز نوشت: با پایان سال ۱۴۰۱ باید بیشترین کلمات جستجو شده در گوگل را مرور کنیم. در ادامه پرجستجوترین کلمات در گوگل توسط کاربران ایرانی را مشاهده کنید.

با آغاز سال ۱۴۰۲ به‌رسم همیشه وقت مرور سال گذشته است. به‌همین مناسبت، لیست بیشترین کلمات جستجو شده در موتور جستجوی گوگل طی سال ۱۴۰۱ توسط کاربران ایرانی منتشر شده است. از طریق این اطلاعات می‌توان متوجه شد در سالی که گذشت، مردم ایران بیشتر به چه موضوعاتی توجه داشته‌اند و در پی آن در فضای اینترنت به‌دنبال کسب اطلاعات درباره‌شان بوده‌اند.

کاربران ایرانی طی سال ۱۴۰۱ کدام کلمات را بیشتر از همه در گوگل جستجو کردند؟
همان‌طور که انتظار می‌رفت، «فیلترشکن» و «VPN» جزو کلمات پرجستجو در سال ۱۴۰۱ بوده‌اند. پس از اعتراضات و ناآرامی‌های کشور در شهریور ماه، محدودیت‌هایی روی اینترنت اعمال شد و پلتفرم‌هایی نظیر اینستاگرام و واتس‌اپ فیلتر شدند. این اتفاق با موج جدیدی از جستجو و دانلود فیلترشکن همراه بود. در همان حال، با دشواری هرچه بیشتر دسترسی به پیامرسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح خارجی، برخی از مردم به نمونه‌های داخلی مثل «ایتا» و «روبیکا» روی آوردند و در نتیجه این پلتفرم‌های ایرانی هم جزو مواردی بوده‌اند که بیشترین جستجو را در سال ۱۴۰۱ داشته‌اند.

تب ثبت نام خودرو هم در سال گذشته داغ بود و کلمه «ثبت نام خودرو» جزو موارد پرجستجوی کاربران ایرانی در موتور جستجوی Google شد. ضمن این، جای تعجبی ندارد که «قیمت دلار» و «قیمت طلا و سکه» در لیست بیشترین کلمات جستجو شده گوگل در سال ۱۴۰۱ جا گرفته‌اند؛ خصوصاً با نوسانات نرخ دلار، طلا و سکه طی ماه‌های اخیر. مردم با جستجوی مکرر «آب و هوا» و «آلودگی هوا» آن‌ها را هم به این لیست اضافه کرده‌اند. زلزله فاجعه‌بار ترکیه و جام جهانی ۲۰۲۲ قطر موضوعات بحث‌برانگیز دیگر، نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر جهان بودند و پیرو این، «جام جهانی» و «زلزله ترکیه» دیگر پرجستجوهای ۱۴۰۱ شدند.

در ادامه لیست بیشترین کلمات جستجو شده در گوگل طی ۱۴۰۱ توسط کاربران ایرانی را مشاهده می‌کنید:

«فیلترشکن»
«VPN»
«ثبت نام خودرو»
«مهسا امینی»
«آب و هوا»
«آلودگی هوا»
«زلزله ترکیه»
«قیمت سکه و طلا»
«قیمت دلار»
«سلام فرمانده»
«ایتا»
«روبیکا»
«جام جهانی»
«شهره لرستانی»
«تعطیلی مدارس»
«یارانه»
«رتبه بندی معلمان»

شرکت آلمانی استاتیستا آماری منتشر کرد که براساس آن، به دلیل محدودیت اینترنت و فیلترینگ در ایران، ۷۷۳ میلیون دلار خسارت وارد شده و ۷۲ میلیون نفر تحت تأثیر این محدودیت ها آسیب دیده اند.

به گزارش شفقنا، از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درخصوص این آمار پرسیدیم که آقای ‌عیسی زارع‌پور، پاسخ داد: درخصوص خسارت های ناشی از محدودیت های اینترنت یا فیلترینگ تاکنون دهها ارزیابی از سوی منابع خارجی صورت گرفته که قابل استناد نیستند.

وی بیان کرد: ممکن است که عده ای به دلیل این محدودیت ها، خسارت دیده باشند که دولت هم تدابیر لازم را دیده و آیین نامه حمایت از کسب و کارها و سکوهای اینترنتی را در آبان ماه تصویب کردیم تا بخشی از ضرر و زیانی که به کسب و کارها وارد شده، جبران شود.

آقای زارع‌پور درخصوص آمار دقیق خسارات حاصل از محدودیت های اینترنتی گفت: در این مورد ارزیابی صورت نگرفت تا بتوانیم آمار دقیقی در این خصوص اعلام کنیم.

نیک کِلِگ، رییس امور جهانی متا گفت: «اینستاگرام توسط ایرانیان برای روشنگری درباره اعتراضات و واکنش به آن، به طور گسترده، استفاده شده است.» 
به گزارش عصر ارتباط رییس امور جهانی متا درباره نقش اینستاگرام در اعتراضات مدعی شد: ده‌ها میلیون نفر در ایران، علی‌رغم تلاش‌های دولت برای مسدود کردن این سرویس به دلیل اعتراضات چند ماهه، هنوز از اینستاگرام استفاده می‌کنند. 
مردم ایران تصاویر اینستاگرامیِ اعتراضات را با رسانه‌های بین‌المللی به اشتراک گذاشتند، زیرا بسیاری از آنها نمی‌توانستند به طور مستقیم از ایران گزارش دهند. 
کلگ خاطرنشان کرد که اعتراضات ناشی از مرگ مهسا امینی، منجر به محدودیت آزادی بیان، آزادی تجمع و آزادی استفاده از اینترنت و برنامه‌هایی مانند اینستاگرام شده است. 
وی افزود: با وجود تلاش‌ها برای مسدود کردن اینستاگرام، شاهدیم ده‌ها میلیون نفر، هنوز راه‌هایی برای دسترسی به آن پیدا می‌کنند.
ناتانیل گلیچر، رییس سیاست امنیتی متا نیز معتقد است تاکتیک‌های دسترسی به سرویس‌های شبکه اجتماعی تصویرمحور، شامل استفاده از نرم‌افزار شبکه خصوصی مجازی (VPN) است که فعالیت‌های آنلاین را رمزگذاری و پنهان می‌کند. 
گلیچر افزود: مردم ایران همچنین از نسخه «سبک» اپلیکیشن اینستاگرام که سال گذشته در ایران منتشر شد، استفاده می‌کنند. این نسخه برای مکان‌هایی طراحی شده که پهنای باند اینترنت آن، ناچیز است.
گلیچر مدعی شد: «این یک واقعیت تاسف‌آور است که وقتی دولت‌ها می‌خواهند از دسترسی شهروندانش به مباحث عمومی جلوگیری کنند، ابزارهای زیادی در اختیار دارند که می‌توانند برای انجام آن، از این ابزارها استفاده کنند اما شاهدیم که تلاش‌های ایران، آن‌طور که دولت می‌خواهد، موثر نیست.»
طبق گزارش متا، از زمان درگذشت مهسا امینی، هشتگ‌های مربوط به اعتراضات ایران، بیش از 160 میلیون بار در اینستاگرام استفاده شده است و متا سیاست‌هایی را برای حذف پست‌هایی که فعالان و روزنامه‌نگاران را «اخراج» می‌کنند، اعمال کرده است.
ایران در واکنش به اقدامات مشابه کشورهای غربی، در هفته‌های اخیر، 36 فرد و نهاد اتحادیه اروپا و بریتانیا را در پاسخ به اقدامات‌شان در زمینه اعتراضات این کشور تحریم کرد.
 

معاون مرکز ملی فضای مجازی با تشریح اقدامات این مرکز درباره ساماندهی پیام‌رسانها گفت: ما خواهان تعامل با پلتفرم‌های خارجی هستیم اما حرفمان این است که با ما رفتار دوگانه نداشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس احکام شورای عالی فضای مجازی، معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی، متولی «ترویج هنجارها، ارزش‌ها و سبک زندگی اسلامی ایرانی»، «گسترش و تعمیق اسلام ناب محمدی و گفتمان انقلاب اسلامی» و «ممانعت از رخنه‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی» از مرحله تولید محتوا تا توزیع و مصرف آن است.

این مأموریت در معاونت محتوا حول ۴ محور سیاست‌گذاری، راهبری، ساماندهی امور فرهنگی و اجتماعی فضای مجازی کشور پیگیری می‌شود و چارچوب مورد استفاده در این راستا به صورت رصد و آینده‌پژوهی محتوا و خدمات، مدیریت تولید محتوا و ساماندهی توزیع محتوا است.

از آنجا که در اهداف تعیین شده برای تشکیل مرکز ملی فضای مجازی از سوی مقام معظم رهبری نقش قرارگاه بودن این مرکز در حوزه سایبری مورد تاکید بوده است و طی ماه‌های اخیر در این حوزه شاهد فراز و فرودهای بسیاری در کشور بودیم، برای مرور و بررسی بیشتر رخدادهای مهم این دوران و اعمال حکمرانی کشور در این برهه به سراغ قاسم خالدی، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوای مرکز ملی فضای مجازی رفتیم.

در گفتگویی که با وی داشتیم سیر اقدامات مرکز ملی فضای مجازی برای ساماندهی پیام‌رسانهای داخلی و خارجی، نحوه مواجهه با اقدامات و سیاست‌های دوگانه پلتفرم‌های خارجی، آخرین وضعیت فعالیت واقعی در پیام‌رسانهای داخلی و اقدامات مخالفان و معاندان جمهوری اسلامی در فضای مجازی به ویژه در روزها و ماه‌های اخیر تشریح شده است.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

 

• باتوجه به رشد و قدرت روزافزون فضای مجازی در دنیای امروز و نقش مهمی که پلتفرمها در این حوزه ایفا می‌کنند، اقدامات مرکز ملی فضای مجازی طی سال‌های گذشته برای رشد پیام‌رسانهای بومی و نحوه تعامل با پیام‌رسانهای خارجی را چگونه ارزیابی می‌کنید. سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی که توسط این مرکز تهیه شده بود چرا به سرانجام نرسید؟

سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی در سال ۹۶ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید. در این سند دو محور اصلی مد نظر بود. ۱) حمایت از پیام‌رسانهای اجتماعی داخلی و ۲) مدیریت پیام‌رسانهای اجتماعی خارجی. در بخش اول تاکید شده که پیام‌رسان داخلی باید به ظرفیت ۵۰ میلیونی برسد و در بخش دو هم سکوهای خارجی باید ملزم به رعایت قوانین کشور باشند و دفاتر خود را در کشور راه اندازی کنند.

به دلایل مختلف سند به کندی پیش رفت. انگیزه‌های کافی برای این کار وجود نداشت. تحلیل‌ها و نگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود داشت که همین عوامل باعث کندی پیشرفت سند بود. در اواخر دولت گذشته توانستیم بندهایی از سند را عملیاتی کنیم تا زیرساخت‌هایی در اختیار سکوهای داخلی قرار گیرد.

با شروع دولت جدید در همان ابتدا مشخص شد انگیزه‌ها برای اجرای این سند زیاد است. همگرایی خوبی شکل گرفت. برای همین ما طرحی آماده کردیم که این طرح دو محور اصلی سند مصوب شورا را پوشش می‌دهد. یعنی ضمن اینکه باید حمایت جدی از سکوهای داخلی داشته باشیم باید کار مدیریت سکوهای خارجی را نیز به درستی انجام دهیم. به تعبیری ما با این کار می‌خواهیم تا حدودی حاکمیت سایبری خود را اعمال کنیم. تلاشمان این بود که طوری طراحی کنیم که قابلیت عملیاتی شدن را داشته باشد. طرح در رفت و برگشت زیاد با کارشناسان مختلف به تصویب نهایی در کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی رسید و فاز صفر آن کلید خورد. اما با اغتشاشات اخیر مواجه شدیم و مسدود سازی اینستاگرام و واتساپ به ما ابلاغ شد. بنابراین قرار بر این شد که مسیر خودمان را در حمایت از سکوهای داخلی برای افزایش توان سرویس دهی آنان سرعت ببخشیم.

 

• پیام‌رسانهای بومی چند سال قبل نیز حمایت مالی شده و وام چند میلیاردی نیز گرفته بودند اما در ادامه کیفیت ارائه سرویس شأن با انتقادات زیادی مواجه شد.

فقط ۳ پیام‌رسان وام ۵ میلیاردی دریافت کردند که باید اقساط آن را پرداخت می‌کردند اما به دلیل برخی مسائل توانی که بتوانند به تعهد خود عمل کنند نداشتند. آنها باید هم از نظر مالی و هم از نظر فنی و زیر ساختی حمایت می‌شدند. دولت هم باید حمایت می‌کرد تا کاربری که در پیام‌رسان خارجی زیست می کرده و کسب و کار روی آن شکل داده بتواند حداقل سرویس‌هایی که از سکوی خارجی می گرفته را از سکوی داخلی دریافت کند.

 

• دلیل این تجربه ناموفق چیست؟

دلایل زیادی داشت مثلاً این ابهام در بین برخی مسئولان بود که آیا اساساً این کار درست است یا نه و آیا نتیجه می‌دهد؟ صرف اینکه از سکوی داخلی حمایت کنیم آیا آنها تبدیل به پیام‌رسان واقعی می‌شوند؟ البته انگیزه‌های کافی هم نبود برای این اتفاق. نگاه‌ها و اختلافات بر سر این موضوع جلوی سرعت را گرفته بود.

اما در دوره جدید و پس از وقوع اغتشاشات، این بحران از یک بعد ما را به تحرک و کار جدی وادار کرد و از این جنبه مثبت بود. از طرفی چون آمادگی نداشتیم نگران بودیم که اگر یکباره با آمار بالای مهاجرت به سکوهای داخلی مواجه شویم آیا آنها توان ارائه خدمت دارند؟ این در حالی است که ما سبقه ذهنی درباره فیلتر تلگرام را هم داشتیم که بعد از فیلترینگ، برخی سکوهای داخلی توان پاسخگویی نداشتند.

اما در تجربه اخیر نه تنها با ناکامی مواجه نشدیم بلکه با همت مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌ها اکنون از مرحله و فاز کوچ به سکوهای داخلی عبور کردیم و در مرحله تثبیت هستیم.

 

• این یعنی شما معتقد هستید امروز سکوهای داخلی توان رقابت با خارجی‌ها را دارند؟

امروز دیگر نگران اینکه این سکوها می‌توانند خدمات اولیه یک پیام‌رسان یا شبکه اجتماعی را ارائه دهند یا نه نیستیم. دغدغه امروز این است که آیا آنها می‌توانند توان خود را ارتقا دهند و کیفیت خدمات را افزایش دهند و پا به پای رقبای خارجی، سرویس‌های جدید ارائه دهند یا نه. امروز برخی پیام‌رسانها توانسته اند میلیون‌ها کاربر و پیام و حجم تبادل اطلاعاتی چند برابر قبل را مدیریت کنند. همچنین قرار بود پیام‌رسانها از سرورهای قبلی کوچ کنند به سمت زیرساخت ابری تا قدرت و سرعت بیشتری داشته باشند و اکنون این اتفاق افتاده است.

 

• پیام‌رسانهای بومی باید بتوانند امتیازات و سرویس‌های ویژه‌تری متناسب با آنچه که در سرزمین ما رخ می‌دهد و نیاز مردم است داشته باشند. سرویسی که پلتفرم‌های خارجی با توجه به اینکه نماینده‌ای در کشور ندارد نمی‌تواند ارائه دهند.

این نکته‌ای بود که از روز اول ما در نظر داشتیم و تاکید داریم که سکوهای داخلی باید مزیت رقابتی داشته باشند. مباحثی که در دولت الکترونیک مطرح است را می‌توان روی این سکوها ارائه کرد. ما در حال حاضر خدمات بانکی به سکوی خارجی نمی‌دهیم اما می‌توان آن را روی سکوی داخلی ارائه کرد. در طرحی که تهیه شده است نیز بیش از ۱۰۰ خدمت را برای ارائه روی سکوی داخلی احصاء کردیم اما اینکه اولویت با کدام باشد و کدام یک انگیزه کاربر را برای استفاده بیشتر می‌کند محل چالش است.

در ادامه آئین نامه حمایت از سکوها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال در کارگروه اقتصاد دیجیتال مصوب و توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. در این آئین نامه ما به سکوها اعلام کردیم تعداد دنبال کننده‌های شما را به عنوان دارایی نامحسوس به رسمیت می‌شناسیم حالا امکان دریافت وام بر روی این دارایی وجود دارد. همچنین مصوب شد اگر کاربری کسب و کار خود را از سکوی خارجی به سکوی داخلی انتقال دهد و سکو آن را احراز هویت و ثبت کند همین مجوز کسب و کار تلقی می‌شود. همچنین سایر حمایت‌ها از جمله حمایت‌های مالیاتی، فنی، قضائی و.... که برای سکوهای داخلی در نظر گرفته شده است.

در کل تمام تلاشمان را کردیم که به کاربر این اطمینان را بدهیم که به نفع شما است تا از سکوی داخلی استفاده کنید. حفظ حریم خصوصی کاربران، حفاظت از دادهای آنها از جمله مواردی بوده که بر آن تاکید داشته ایم

اگر اغتشاشات نبود تمام تلاش ما در طرح این بود که کاربر برای فعالیت در سکوها حق انتخاب داشته باشد. در حالی که براساس گزارش غربی‌ها ما با بزرگترین عملیات تأثیر برعلیه جمهوری اسلامی مواجه شدیم. در بررسی‌هایی که کردیم این عملیات تأثیر فراتر از استفاده از بات و اکانت جعلی بود. اینقدر حجم و سرعت تولید و انتشار محتوا زیاد بود که این نمی‌توانست تنها کار ربات باشد. تحلیل کارشناسان داده کاوی این بود که فقط خود صاحب سکو است که می‌تواند تمام ظرفیت سکو را پای کار بیاورد و این عملیات را مدیریت کند.

از سوی دیگر حجم فعالیت‌های گرو های موسیقی پاپ کره‌ای و ژاپنی به صورت سازمان یافته نیز در تولید محتوا علیه جمهوری اسلامی افزایش یافت.

 

• چه آمارهایی در زمینه فعالیت‌هایی که علیه جمهوری اسلامی در فضای مجازی رقم می‌خورد دارید؟

در تازه‌ترین گزارش‌هایی که از آزمایشگاه‌های مورد بهره برداری ما استخراج شده مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان و فراخوان‌های چهارشنبه سوری در سکوهای تلگرام، واتس اپ، اینستاگرام و توئیتر مقایسه و بررسی شده است و براساس آن میزان انتشار محتوا توسط ربات‌ها در مطالب چهارشنبه سوری ۱۱ درصد بیش از مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان است.

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد ۶۵ درصد مطالب در موضوع چهارشنبه سوری با الگوی مشابه ربات منتشر شده است

طی هفته گذشته ۷۶ درصد مطالب چهارشنبه سوری که منتشر می‌شود توسط کاربران غیر روزمره نویس نوشته می‌شود. کاملاً سیاسی و توسط معارضین جمهوری اسلامی منتشر می‌شود. اینها حتی کاربران عادی نیستند که تحت تأثیر فضا وارد این جریانات شده باشند.

 

• سهم کدام پلتفرم در انتشار محتوای مربوط به مسمومیت و چهارشنبه سوری بیشتر است؟

توئیتر بستر نخست فعالیت کاربران در نشر مطالب چهارشنبه سوری است که سهم آن طی هفته اخیر با ۱۰ درصد افزایش به ۹۲ درصد رسیده است

 

• نقش مسدود سازی سکوهایی نظیر اینستاگرام و واتساپ در کاهش این اثرگذاری و انتشار محتوا علیه کشور چه بوده است؟ عده‌ای بر این باور هستند که میزان فعالیت کاربران ایرانی در سکوهای فیلتر شده همچنان ادامه دارد و فیلتر کردن آنها اقدام اثربخشی نبوده است.

این درست نیست. ما با سکوهایی مواجه هستیم که بیش از ۶۰ درصد از فعالیت‌هایشان رباتیک است. در کنار این سکوهای داخلی داریم که از بات یا ربات به صورت عمومی استفاده نمی‌کنند و اکانت‌ها و آمارهایشان واقعی است.

گزارش استانفورد نقش سنتکام را در زمینه فعالیت علیه جمهوری اسلامی در یک برنامه ۵ ساله به روشنی اعلام می‌کند. از ایجاد اکانت‌های موافق و مخالف نظام برای تفرقه افکنی گرفته تا تولید حجم عظیم شایعه و اخبار جعلی.

این حجم استفاده از بات و ربات نشان دهنده توفیق پیام رسان ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی است. این یعنی سکوهای خارجی تلاش می‌کنند به این وسیله خود را به سطح قبل از مسدودسازی برسانند.

 

• در حقیقت منظورتان این است که پس از فیلترینگ فعالیت واقعی در سکوهای خارجی کاهش یافته و آنها مجبور به استفاده بیشتر از بات و ربات هستند؟

بله. باید بپذیریم که ما با یک جنگ مواجهیم. جنگی که یک طرف اعمال حاکمیت پلتفرمی می کرده و ما الان این موضوع را به چالش کشیده ایم.

 

• بله درست است. اما اعمال فیلترینگ چقدر شانس برنده شدن ما را در این جنگ زیاد می‌کند؟

نه فقط با اعمال فیلترینگ. این قطعاً یک جنگ ترکیبی است. در این مدل، از جمع آوری داده دارید تا فرماندهی و حمله و مدیریت افکار عمومی. الان ما شاهد همه اینها هستیم. الزاماً تنها با فیلترینگ نمی‌توان موفق بود. این فقط یکی از ابزارها است. ما قبل از این اتفاقات در طرحی که برای جذب کاربر به پیام‌رسانهای داخلی تهیه کرده بودیم کمترین و آخرین سهم را به فیلترینگ داده بودیم ولی وقتی کشور با این حجم از عملیات مواجه شد، کشور وارد یک جنگ تمام عیار در عرصه مدیریت افکار عمومی، جنگ شناختی و عملیات تأثیر شد. اینجا نمی‌توان دست روی دست گذاشت و تماشاچی بود.

توامندی سکوهای داخلی در ارائه خدمات خوب هم از عوامل دیگری است که می‌تواند شانس برنده شدن را در این جنگ به ما بدهد.

از سوی دیگر بررسی ترافیک شبکه نیز نشان می‌دهد که ما در این بخش نیز با کاهش استفاده از سکوهای خارجی مواجه بودیم. اگر فیلترشکن‌ها موفق بودند نباید با این حجم از کاهش ترافیک روبرو می‌شدیم. این اعمال حکمرانی‌ها نتیجه داده و به واسطه آن دشمن صحنه جنگش را تغییر داده است. بخشی از اختلالاتی که در شبکه یا سکوهای داخلی شاهد هستیم نیز به دلیل حملات وسیع سایبری است که صورت می‌گیرد. به جرأت می‌توانم بگویم طی چند ماه گذشته با شدیدترین جنگ سایبری علیه جمهوری اسلامی مواجه بودیم. سکوهای داخلی اگر توفیق نداشتند و آمارهایشان واقعی نبود پس چرا با این حجم از حمله مواجه می‌شوند.

 

• بیشترین کاهش حجم ترافیک مربوط به کدام پلتفرم بوده است؟

قطعاً اینستاگرام، به دلیل اینکه اینستاگرام یک شبکه اجتماعی است که تا قبل از مسدود سازی سهم عمده‌ای از ترافیک خارجی ما را به خود اختصاص داده بود.

• یکی از انتقاداتی که مطرح شد متضرر شدن کسب و کارها روی این پلتفرم بود؟ آمارهای مختلفی هم اعلام شد. شما چه تحلیلی در این زمینه دارید؟ آیا این آمارها مورد تأیید شما نیز هست؟

حتماً عده زیادی متضرر شدند. برای ما در مرکز ملی فضای مجازی کم این ضرر هم زیاد است ما و دولت خود را موظف کردیم که شرایط را برای فعالیت آنهایی که متضرر شدند در سکوهای داخلی فراهم کنیم. در خصوص آمار واقعیت این است که تقریباً می‌توانم بگویم که اکثر گزارش‌هایی که در این زمینه ارائه شد واقعی نبود. این حجم عملیات روانی که در بحث کسب و کارها شکل گرفت واقعیت نداشت.

شاید بتوان گفت از سهم حدود ۴.۵ تا ۶.۵ درصدی (در این موضوع اختلاف نظر ناشی از تعریف اقتصاد دیجیتال وجود دارد) اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور پنجاه درصد متعلق به اقتصاد شبکه است که یک سوم اقتصاد شبکه، اقتصاد اینستاگرام بود.

همه اینها در حالی است که بعد از مسدودسازی مراجعه به سکوهای داخلی کسب و کار با رشد مواجه بوده است. الان تقریباً همه پیام‌رسانها نیز قابلیت کسب و کار را ایجاد کرده اند.

در برآورد اولیه تقریباً بیش از ۲۵ درصد کسب و کارهای ما که از اینستاگرام به سکوهای داخلی مهاجرت کرده اند فعال و صاحب درآمد شده اند. در این مقطع زمانی و در عرض چند ماه این عدد رشد خوبی است. در حالی که پیام‌رسانهای ما تازه دارند آپشن‌های مخصوص کار فروشگاهی را ارتقا می‌دهند.

 

• در حال حاضر آمار تعداد کاربران و فعالیت واقعی روی پیام‌رسانهای داخلی چقدر است؟

براساس آخرین آمار دریافتی مورد تأیید ایتا بیش از ۱۳ میلیون، سروش پلاس ۵ و نیم میلیون، بله ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار، روبیکا بیش از ۲۰ میلیون کاربر فعال روزانه دارد. این آمارها نشان می‌دهد سکوهای داخلی به مرحله‌ای رسیده اند که به آن مرحله تثبیت می‌گوئیم.

این قابل نفی نیست که باید این مهاجرت بر اساس انتخاب کاربر شکل بگیرد تا پایداری بیشتری داشته باشد. تجربه ثابت کرده ما هر بار سرویسی راه اندازی کردیم که به کاربر ایرانی خدمت خوبی را ارائه کرده موفق شده ایم و کاربر ایرانی آن را انتخاب کرده. بین سکوی خارجی و ایرانی با کیفیت نزدیک حتماً کاربر ایرانی سکوی ایرانی را انتخاب می‌کند.

 

• اما همچنان پیام‌رسانهای داخلی با مشکلاتی مواجه اند. آیا ارزیابی از میزان کیفیت ارائه خدمات پیام‌رسانهای داخلی دارید؟

بله مشکلاتی در حوزه‌های مختلف گریبان گیر سکوهای داخلی هست. ما تلاش کردیم در حوزه‌های زیرساختی و فنی به آنها کمک کنیم اما آنها در تمامی حوزه‌ها نیازمند حمایت هستند تا به بلوغ برسند. یادمان نرود که سکوهای خارجی نیز تکاملشان تدریجی بوده، تلگرام در ابتدای فعالیتش چقدر با اختلال مواجه بود. همین فرصت و زمان را باید به سکوهای داخلی نیز بدهیم.

با همه اینها ما امروز دیگر به سکوهای داخلی اطمینان داریم و از مرحله نگرانی عبور کرده ایم و می‌توانیم به آنها اتکا کنیم. اعتقاد دارم که در موضوع بومی سازی رسانه‌های اجتماعی هنوز وارد جنگ اصلی با دشمن نشده ایم. آنها همه توانشان را پای کار نیاورده اند. هنوز قادرند هر گاه اراده کنند سکوهای ما را هدف قرار دهند و ما خود را برای این روز آماده می‌کنیم.

در حین اغتشاشات سرویس‌هایی مثل دیجی کالا، دیوار و کافه بازار و … حتی در افکار عمومی مورد هجمه قرار گرفتند برای اینکه نقطه اتکای ما در شبکه ملی اطلاعات در لایه خدمات و محتوا سکوهای داخلی ما هستند اما با آن حجم از حمله، شبکه ملی اطلاعات در ارائه سرویس به کاربر قطع نشد. کاربر خدمات بانکی، حمل و نقل و… را دریافت کرد و آموزش مجازی قابل اتکایی داشتیم.

 

• در مواجهه با پلتفرم‌های خارجی چه برنامه‌ای در دستور کارتان است؟ شنیدیم که بحث طرح شکایت بین الملل از آنها مطرح است.

تعامل با دنیا الزاماتی دارد و مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره داشته اند که شرط آن قوی بودن است. چرا باید گوگل شرایط چین را بپذیرد برای اینکه قدرتشان را با سکوهای داخلی شأن اثبات کرده اند. بایدو دارد، گوگل این را می‌داند و حتی برای سهم محدود خود از بازار چین تلاش می‌کند. سکوهای خارجی زمانی جواب نامه ما را خواهند داد که مطمئن باشند ما سکویی داریم که اگر اینستاگرام خودش هم به ما سرویس ندهد، سکوی داخلی نیاز ما را برطرف می‌کند.

ما قطعاً خواهان تعامل هستیم ولی حرفمان مشخص است. با ما رفتار دوگانه نداشته باشند در وهله اول قوانین خودشان را در قبال ما رعایت کنند. قوانین جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسند. در این موارد هر زمان حاضر به مذاکره باشند ما مذاکره خواهیم کرد.

این در حالی است که سکوها طبق قوانین خود هم با ما رفتار نکردند چه در حوزه جرایم عمومی چه در جرایم سایبری، تروریسم و… قوانین خود را هم در کشور ما رعایت نکردند؟

و اما در رابطه با طرح شکایت بین المللی. مستندات اش جمع آوری و طرح شکایت آماده شده است تا بتوانیم در این زمینه حقانیت خودمان را در اینکه سکوهای خارجی با ما رفتار دوگانه دارند در حوزه بین الملل به اثبات برسانیم. ما شکایت خود را از سکوهای خارجی مسدود شده حتماً پیگیری خواهیم کرد.

اما همه اینها نافی اینکه می‌خواهیم تعامل داشته باشیم نیست.

نکته حائز اهمیت در پیمایش اخیر مؤسسه بینا این است که اینستاگرام در کنار مرجع سنتی و مهم تلویزیون، مرجعیتِ شایان‌توجهی برای پیگیری اخبار، پیدا کرده و مرجعیت اصلی خبر اینستاگرام است.

به گزارش خبرنگار مهر، دریافت اطلاعات درست از وضعیت‌های مختلفِ جامعه توسط شهروندان، علاوه بر اینکه نیازمند سواد رسانه‌ای‌ست، نیازمند نشر دقیق و محتاطانه از جانب منابع نیز هست و این امر یک رابطه دوسویه بین شهروندان و حاکمیتِ فرهنگی‌اجتماعی جامعه است.

پیگیری اخبارِ یک جامعه از مواردی است که شهروندان، زمانِ قابل‌توجهی را به آن اختصاص می‌دهند و معتبر بودن و درستیِ اخبار برایشان اهمیت ویژه‌ای دارد؛ اما با وجودِ این‌ها بسیاری مواقع ممکن است آگاهیِ خود را از منابعِ غلطی دریافت کنند که خودشان هم به نادرستیِ آن واقف نباشند؛ بنابراین دریافت اطلاعات درست از وضعیت‌های مختلفِ جامعه توسط شهروندان، علاوه بر اینکه نیازمند سواد رسانه‌ای‌ست، نیازمند نشر دقیق و محتاطانه از جانبِ منابع نیز هست و این امر یک رابطه دوسویه بین شهروندان و حاکمیتِ فرهنگی‌اجتماعی جامعه است. تلویزیون، اینستاگرام، واتس‌اَپ، تلگرام و سایت‌های خبری، ۵ مرجعِ اصلیِ خبری در جامعه هستند.

پیمایشِ اخیر مؤسسه بینا، در «حوزه خبر و خبررسانی» میزان پیگیری اخبار در جامعه و اهمیت خبر برای افراد را نشان می‌دهد که بر اساس این پیمایش • ۱۱ درصد افراد جامعه در طول روز، اصلاً اخبار را پیگیری نمی‌کنند.

۲۴ درصدِ افرادِ جامعه، اخبار تلویزیون را «بسیار زیاد» پیگیری می‌کنند و ۴۳ درصد «تاحدی».

۱۰ درصد افراد اخبار ماهواره را «بسیار زیاد» و ۱۴ درصد «تاحدی» پیگیری می‌کنند.

اخبار اینستاگرام را ۲۷ درصد افراد «بسیار زیاد» و۲۳ درصد «تاحدی» دنبال می‌کنند.

آقایان ۵/۱ برابر خانم‌ها پیگیر اخبار هستند.

افراد زیر ۲۵ سال کمتر از سایر افراد اخبار را دنبال می‌کنند.

پیمایش‌ها نشان می‌دهد، اولویت‌بندیِ مراجعِ خبری برای افراد بالای ۴۰ سال و زیر ۴۰ سال متفاوت است. مراجع افراد بالای ۴۰ سال به ترتیب فراوانی شامل تلویزیون، اینستاگرام، واتس‌اَپ، رادیو داخلی و سایت‌های خبری و در افراد زیر ۴۰ سال، ترتیبِ دنبال‌کردنِ منابعِ خبری، اینستاگرام، واتس‌اَپ، تلگرام، تلویزیون و سایت‌های خبری است.

حال آنکه حدود دو سوم افرادی که به اینترنت دسترسی دارند، اعلام کرده‌اند، با اخبار جعلی یا گمراه‌کننده روبه‌رو می‌شوند.

نکته حائز اهمیت در داده‌ها این است که اینستاگرام در کنار مرجع سنتی و مهمِ تلویزیون، مرجعیتِ شایان‌توجهی برای پیگیریِ اخبار، پیدا کرده است و همچنین در جامعه جوان کشور، مرجعیتِ اصلی خبر اینستاگرام است نه تلویزیون.

جلال رشیدی کوچی عضو کمیسیون داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی گفت: من به شدت موافق این هستم که ما در حوزه فضای مجازی، قوانین بازدارنده داشته باشیم؛ همه جای دنیا هم همین‌گونه است. هیچ کس به جز افراد لاابالی مخالف این سخن نیست، یعنی فقط مجرمین و دزدها، دنبال بی‌قانونی هستند. هیچ کس دنبال این نیست که این فضا، ول و رها باشد. اما روی شیوه آن با هم بحث داریم. عزیزی و بزرگواری می‌گوید فضای مجازی را ببنیدیم، عزیز دیگری می‌گوید بستن جواب نمی‌دهد و باید از راه‌های دیگری جلو برویم. متأسفانه ما همدیگر را متهم می‌کنیم که چون گفتی صیانت طرح خوبی نیست، پس ضد ولایت و ضد خدا هستی و ما را جزو کفار حساب می‌کنند! این اصلاً حرف قشنگی نیست. طرحی در مجلس مثل طرح‌های دیگر است که یک نفر انتقاد دارد و یک نفر از آن حمایت می‌کند.

وی افزود: ما در حوزه حکمرانی در فضای مجازی عقب هستیم، باید یکسری قوانین داشته باشیم و کسی مخالف این سخن نیست. اما قانون داشتن با بستن خیلی فرق می‌کند. مثل این است که شما بگویید، چون آدم‌ها در جاده تصادف می‌کنند و می‌میرند پس اصلاً جاده نداشته باشیم! یا جاده تکی باشد که آدم‌ها بتوانند فقط از آن رد شوند و بقیه مسیرها بسته باشد. این که راهکار نیست. یا بگوییم چون با چاقو می‌شود آدم کشت، پس اصلاً چاقو نداشته باشیم و هر چه چاقو هست را از جامعه جمع کنیم. نظر عده‌ای از دوستان در حوزه فضای مجازی این است. وقتی ما از فضای مجازی سخن می‌گوییم، فضا گسترده است، چون برخی فضای مجازی را در شبکه‌های اجتماعی تعریف می‌کنند، در حالی که رسانه و اینترنت هم به نوعی زیرمجموعه فضای مجازی می‌شوند.

این نماینده مجلس در گفت‌وگو با سایت جماران گفت: من یادم است که مرحوم پدرم وقتی در دوره چهارم نماینده مجلس بود در موافقت با آزادسازی ویدئو صحبت کرد. البته همان اتهاماتی که به پدرم وارد کردند به من هم گفتند. ویدئو و ماهواره را ممنوع کردیم و استفاده از ماهواره را جرم دانستیم. فیسبوک، وایبر و ویچت را بستیم. البته ویچت را باز کردیم، اگر بد بود چرا باز کردیم؟ چون تصمیم اشتباهی گرفتیم. توییتر و ... را بستیم، آیا جواب گرفتیم؟ به نظرم کسی که عاقل باشد می‌نشیند و فکر می‌کند. اگر جواب نگرفتیم، یا درست نبستیم و یا اینکه روش ما درست نبوده است.

وی با بیان اینکه اعتقادم بر این است که روش فیلترینگ درست نیست، چون در گذشته جواب نداده است افزود: پس باید کار ایجابی انجام دهیم، نه سلبی. یک کلیپ از مرحوم آیت الله حائری امام جمعه شیراز دیدم که ایشان در سال 75 درباره اینترنت صحبت می‌کند. من سال 75 نمی‌دانستم اینترنت چیست، سال 78 با اینترنت آشنا شدم. ما این نگاه‌ها را در کشور لازم داریم. آیت الله حائری به زبان ساده می‌گفت: «آیا اینترنت چیز بدی است؟ تو محتوای خوب در آن قرار بده و در اختیار مردم بگذار». واقعا حرف درستی است. ما که نمی‌توانیم در برابر فضای مجازی بایستیم، هیچ حاکمیت و حکومتی نمی‌تواند بایستد. اینترنت مثل موج است، کسی نمی‌تواند جلو موج را بگیرد؟ جلو موج دست خود را باز کند که اجازه نمی‌دهم به ساحل برسی! موج می‌آید و آسیب می‌زند. هنر باید در موج‌سواری باشد. تخته خوب برمی‌داری، موج‌سواری یاد می گیری و لذت می‌بری. فضای مجازی هم همین است. چه کسی مردم را به سمت اینستاگرام هل داد؟ همان کسی که تلگرام را فیلتر کرد.

وی گفت: مردم نمی‌دانستند اینستاگرام چیست و ایرانی‌ها فوق‌العاده در آن کم بودند. الان ما اینستاگرام را بستیم، مردم کجا می‌روند؟ خب، پیج دیگر پیدا می‌کنند چون روزانه شبکه‌های مختلف ساخته می‌شود. من اعتقاد دارم که باید در شبکه مجازی حکمرانی کنیم و این واجب است. نه تنها من، بلکه همه دولت‌ها این سخن را می‌گویند؛ انگلیس، آمریکا و ... همه می‌گویند. آمریکا چرا روی تیک تاک حساسیت نشان می‌دهند، برای اینکه می‌خواهند حکمرانی کنند. توییتر و فیسبوک متعلق به خودشان اما تیک تاک متعلق به چین است.

رشیدی کوچی افزود: اینکه ببنیدم درست نیست. من مخالفم که مردم در بستر اینستاگرام کسب و کار راه بیندازند، چون بستر نامطمئنی برای کسب و کار است. اما حالا به هر دلیلی رفتند با تصمیم اشتباه ما یا با علاقه‌ای که داشتند، و یا با ضعفِ شبکه‌های داخلی به فضای اینستاگرام رفتند، خب چه کار باید انجام دهیم؟ آنهایی که به اینستاگرام رفتند و در حوزه اشتغال فعالیت می‌کنند، چه کار کنیم؟ آیا باید آنها ندید بگیریم؟ نمی‌شود ندید بگیریم. اینکه من از رفع فیلتر صحبت می‌کنم و با این شیوه فیلترینگ مخالفت هستم، دلیلش دقیقاً همین است.

وی با بیان اینکه تجربه به ما نشان داده که روش‌های قبل جواب نداده است، ادامه داد: لذا باید بستر را آماده کنیم و بگوییم این شبکه‌های داخلی، این شبکه‌های خارجی، مختار هستید از هر کدام دوست داشتید استفاده کنید، اما به شرط اینکه جذابیت‌های شبکه‌های داخلی را بالا ببریم و یکسری خدمات خاص به این شبکه‌ها بدهیم. این افزایشِ جذابیت می‌شود تا مردم در کنار شبکه‌های خارجی در شبکه‌های داخلی هم باشند و کاربران به مرور زمان به شبکه‌های داخلی کوچ می‌کنند. اندک اندک کارها باید جلو برود، نه دفعی، نه اجباری و نه زوری. مثال بارز آن اپلیکیشن "نشان" است. خیلی‌ها «نشان» را قبول نداشتند و از گوگل مپ استفاده می‌کردند، ولی «نشان» آن قدر خود را تقویت کرد و کیفیت و خدمات خود را بالا برد و آدرس‌ها را دقیق کرد که الان خیلی از مردم از گوکل مپ استفاده نمی‌کنند در حالی که گوگل مپ و حتی اپلیکیشن وِیز هم فیلتر نیست.

وی با طرح این پرسش که چرا این ابزار رفع فیلتر شد؟ گفت: چون چیزی به نام نشان و بله وجود دارد و همه از این‌ها استفاده می‌کنند. اینجا را جواب گرفتیم،  نمی‌دانم چرا چیزی که جواب گرفتیم را کنار می‌گذاریم و روی چیزی که جواب نگرفتیم اصرار می‌کنیم؟ واقعا مسخره است و به خدا، جوابی برای مردم نداریم. صدا و سیما توییتر را نشان می‌دهد، وزیر می‎‌خواهد به معاون خود تذکر دهد، توئیت می‌زند! و نماینده‌ها و مردم در توییتر حضور دارند. خب، برای چه فیلتر شده است؟ حتی اگر بخواهیم نگاه امنیتی داشته باشیم، فیلتر کردن توییتر و اینستاگرام دست نیروهای انقلابی را بسته است. اینکه می‌گوییم فیلتر نباشد هزار انگ و برچسب می‌زنند که ضد امنیت ملی و ... والله تصمیم‌هایی که برخی می‌گیرند، ضد امنیت ملی است. نگاهم درباره فیلترینگ این است که گفتم و با این شیوه فیلترینگ مخالف هستم، دلیلش این است که جوابی نگرفتیم.

وی در پاسخ به این پرسش که بسیاری از مسئولان در توییتر هستند و به تازگی رییس‌جمهور تیک آبی گرفتند. مدیر واتس‌آپ هم گفت که پروکسی در آپدیت جدید برای ایرانی‌ها گذاشته است. حرف شما درست است که اگر این راه را ببندند راه دیگر باز می‌شود؟ گفت: بله! تکنولوژی همین است. من یک استوری در اینستاگرام گذاشتم. برای من خیلی جالب بود. وقتی ما هنوز منش و رفتار رهبرمان را نمی‌فهمیم اما از ایشان هزینه می‌کنیم. صفحه دفتر مقام رهبری در اینستاگرام وجود دارد. بعد از اتفاقات اخیر به صفحه ایشان نگاه کردم که در این مدت مرتب فعال بوده است. جالب اینجاست که نه تنها این صفحه بلکه صفحه‌های دیگری از طرف دفتر، در زبان‌های مختلف مثل انگلیسی، اسپانیولی، روسی، هندی، چینی و عربی فعال شده است. همچنین صفحه‌های مستقلی برای ویدئو، معارف اسلامی، احکام و .. ایجاد شده است، معنی این کار چیست؟ این صفحات بعد از فیلترینگ اینستاگرام احداث شده است. دفتر ایشان بدون حضرت آقا که این کارها را انجام نمی‌دهد. یعنی ایشان قائل است که باید صدای خود را به زبان‌های مختلف به همه برسانیم. این برای بقیه درس است. رئیسی نباید بگوید من از زمانی که توییتر فیلتر شده پستی نگذاشتم، باید ده برابر پست بگذاری چون جنگ در اینجا است.

وی افزود: من قائل هستم که یوتیوب و توییتر باید رفع فیلتر شوند. چون اساس یوتیوب بر درآمدزایی است در حالی که اینستاگرام برنامه تفریحی است. اگر در یوتیوب فعالیت کنیم و تعداد فالور، کامنت‌ها و لایوها بالا رود بعد از مدتی، شرکت یوتیوب پول به حساب فرد پول واریز می‌کند. وقتی این‌ها رفع فیلتر شوند، سرشکن می‌شود یعنی همه در اینستاگرام نیستند. نمی‌دانم فهم این مطلب چرا برای برخی آقایان سخت است؟ الان کاری کردیم که همه به اینستاگرام رفتند، شما چهار تا اپلیکیشن باز کن، از این ده میلیون نفر، یک میلیون به این اپلیکیشن یک میلیون به آن اپلیکیشن می‌رود و هر کس شبکه مورد علاقه خود را انتخاب می‌کند. البته در کنار آن باید کار ایجابی و فرهنگی انجام دهیم. ما نتوانستیم در برابر ماهواره با ممنوع کردن، جرم‌انگاری و جمع‌آوری دیش‌ها مقاومت کنیم و امروزه خیلی از آسیب‌ها به دلیل شبکه‌ای مثل ایران اینترنشنال است که اخبار دروغ پخش کرده و از وضعیت ایران سیاه‌نمایی می‌کند.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه باید حداقل خدمات و سرویس ها به گردشگرهای خارجی داده شود، گفت: نمی‌توانیم به گردشگری خارجی بگوییم از بله و ایتا استفاده کن؛ او می خواهد از تهران با پاریس در ارتباط باشد.

به گزارش ایرنا، عزت الله ضرغامی پس از جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران گفت: وزیر ارتباطات به خاطر سیم کارت‌هایی که به گردشگران خارجی داده می‌شود، خیلی مورد حمله قرار گرفت. باید این را بگویم که این پیشنهاد ما بود و پیگیر آن هم هستیم و باید از من انتقاد شود.

وی افزود: باید حداقل خدمات و سرویس‌ها به گردشگرهای خارجی داده شود. نمی‌توانیم به گردشگری خارجی بگوییم از بله و ایتا استفاده کن؛ او می خواهد از تهران با پاریس در ارتباط باشد.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی عنوان کرد: یکی از مهمترین نیازهای گردشگران خارجی که به کشور می‌آیند اینترنت و سکوهای خارجی است که مثل نان شب و هوا برای آنها لازم است.

ضرغامی ارتباط گردشگران با خانواده‌هایشان را در دوران سفر ضروری دانست و عنوان کرد: از وزیر ارتباطات خواستم که برای گردشگران خارجی امکانی فراهم کنند که آنها بتوانند با استفاده از سیم کارت‌های ویژه و استفاده از سکوهای بین‌المللی نیازشان را مرتفع کنند. به امید اینکه تولیدات داخلی و سکوهای داخلی ما چنین جایگاهی پیدا کند و در سطح جهانی فعال شود.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: فعالان حوزه گردشگری آژانس‌ها و تورگردانان ما که با دنیا کار می‌کنند، ابزارشان همین سکوهای بین‌المللی است زیرا به دلیل شرایط تحریم و مشکل در انتقال پول، امکاناتی چون رزرو هتل پاسخگو نیست.

ضرغامی افزود: تقاضای من از وزارت ارتباطات این است که فقط به گردشگران خارجی بسنده نکنند و همانند رسانه‌ها که سیم کارت ویژه دارند برای فعالان حوزه گردشگری آژانس‌ها و تورگردانان ما این امکان برای تقویت حوزه گردشگری و رشد اقتصادی کشور فراهم باشد.

وی به اقدام دولت در حذف عوارض و مالیات دریافتی از صادرکنندگان صنایع دستی، اشاره کرد و افزود:‌ این اقدام مهمی است که به صادرات صنایع دستی و رونق در این حوزه کمک می‌کنند.

علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت در نشست با خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره برنامه دولت برای اینترنت و برخی سکوهای اینترنتی گفت: درخواست می‌کنم که بحث اینترنت از برخی سکوها جدا دیده شود. درباره وضعیت و سرعت اینترنت برخی مراجع جهانی و کشوری وجود دارد. آمارها نشان‌دهنده رشد سرعت اینترنت ایران است که رسانه‌ها می‌توانند این موضوع را در یک‌ سال و نیم گذشته پیگیری کنند.

به گزارش تسنیم سخنگوی دولت اظهار داشت: درباره برخی سکوها نیز مطابق گذشته از مجموعه‌های داخلی حمایت خواهیم کرد. از هرگونه فعالیت مولد، مؤثر و قانونمند خارجی که منافعی برای مردم داشته باشد در قالب چارچوب‌ها و قواعد جهانی استقبال می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: ما طرفدار استانداردهای دوگانه نیستیم. شرکت‌های خارجی خواهان فعالیت در ایران باید دفتر حقوقی داشته باشند، در این صورت استقبال خواهیم کرد.

وی گفت: این امر در حیطه اختیارات شورای عالی فضای مجازی است، اما در حکم رییس جمهوری به دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی بر بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی با تکیه بر ارزش‌های دینی و اقتضائات این فضا توجه و تاکید شده است.

نجمه بسنه - داده‌کاوی ایرنا از بررسی صفحه‌های پرفالوئر نشان داد نیمی از شاخ‌های طنز اینستاگرامی بعد از محدودیت‌های مربوط به فلیترینگ در اینستاگرام فعالیت طنز خود را تعطیل و افرادی که فعالیت خود را ادامه دادند محتوای انتقادی و اعتراضی کمی منتشر کردند.

یکی از پرکاربرترین شبکه اجتماعی در ایران اینستاگرام است که در همه سطوح علمی، فرهنگی، اجتماعی و سرگرمی محتوا دارد. بررسی روند محتوای متنی و ویدئویی در طیف‌های مختلف و تحلیل موضوع‌های صفحه‌های اینستاگرامی نشان می‌دهد اینستاگرام فارسی در سال‌های اخیر علاوه بر جنبه سرگرمی، محلی برای گفت‌وگوها، کنش‌های سیاسی و اجتماعی کاربران بدل شده است.

بنابراین واکاوی محتوای اینستاگرام به علت حضور جمعیت بالا در آن برای شناخت بیشتر ابعاد مختلف رویدادهای سیاسی و اجتماعی اهمیت دارد.

در پی اتفاق‌های فوت «مهسا امینی» و حوادث پیرامون آن، فعالیت کاربران اینستاگرام با تغییراتی همراه بود. فیلترشدن اینستاگرام و انتقاد کاربران از عادی‌سازی بلاگرها بعد از فوت مهسا امینی سبب شد در زمینه‌های مختلف کاربران محدودیت‌هایی اعمال کنند. اکانت‌های واینر (vyner) نیز به صورت ویژه تولید محتوا را تعطیل یا در قالب اکانت معترض، فعالیت می‌کردند.

واینر اینستاگرام در حقیقت به افرادی گفته می‌شود که بیشتر از طریق ویدئوی طنز، سعی در سرگرم‌کردن فالوئرهای (دنبال‌کنندگان) خود دارند. این افراد به دلیل خلاقیت و تولید محتوا دنبال‌کنندگان زیادی دارند.

گروه داده‌کاوی ایرنا با هدف تحلیل و بررسی صفحه‌های طنز اینستاگرام فارسی، ۱۰ صفحه پرمخاطب با سابقه فعالیت و نرخ تعامل بالای افرادی که محتوای ویدئویی طنز منتشر می‌کنند با حداقل ۲ میلیون و حداکثر ۱۹ میلیون فالوئر را در دو بازه‌ پیش از فیلتر اینستاگرام یعنی شهریورماه ۱۴۰۱ و بعد از فیلتر و فعالیت دوباره اکانت واینرها یعنی بهمن‌ماه ۱۴۰۱ را مورد تحلیل قرار داده است.

در این واکاوی شاخص مهمی همچون تعداد فالوئر، فعالیت یا عدم فعالیت واینرها بعد از فیلتر اینستاگرام، مقایسه تعداد بازدید و تعداد لایک پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام بررسی شد. نکته مهم در این واکاوی این است که واینرهای پرفالوئر مورد بررسی تا بهمن‌ماه ۱۴۰۱ فعالیتی نداشته و یا در این مدت طولانی ۴ ماهه، ۲ یا ۳ پست انتقادی منتشر کرده‌ و فعالیت طنز یا سرگرمی نداشته‌اند.

بازه مورد بررسی ۲۵ مرداد تا ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۱ (یک ماه پیش از فیلتر اینستاگرام) و بازه زمانی یکم تا ۳۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ (در زمان فیلتر اینستاگرام) با شروع فعالیت دوباره واینرهای اینستاگرامی است. دلیل انتخاب بازه‌ بهمن‌ماه برای داده‌کاوی، آغاز فعالیت طنز واینرها بعد از توقف چهار ماهه است.

آمار کلی صفحه‌های پر فالوئر واینرهای اینستاگرام

تعداد دنبال‌کنندگان واینرهای اینستاگرامی

تعداد دنبال‌کننده(فالوئر)، شاخص مهمی برای تشخیص اکانت‌های تاثیرگذار محسوب می‌شود به طوری که صفحه‌های پر فالوئر به نوعی در جلب اعتماد مخاطبان توانایی بالایی دارند. در میان صفحه‌های واینرهای اینستاگرام «حسن ریوندی» با ۱۹ میلیون و ۴۰۰ هزار فالوئر بیشترین مخاطب را دارد. وی در صفحه‌اش علاوه بر ویدئوهای طنز برنامه‌های گذشته‌، تبلیغات تجاری نیز دارد. ریوندی تیک آبی دارد.
تیک آبی یا همان Verified نشان از رسمی بودن و هویت داشتن یک اکانت شبکه اجتماعی است، و با تیک آبی می‌توان اکانت رسمی را از اکانت فیک(جعلی) تشخیص داد.

«سرنا امینی» نیز اکانت دوم پر فالوئر است که ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر دارد. این اکانت نیز تیک آبی دارد. ویدئوهای کوتاه ضبط شده از او محتوای این صفحه را تشکیل می‌دهند.

اکانت «میلاد قاسمی‌خواه» با ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار فالوئر در رده سوم قرار دارد. کاراکتر محتوای طنز او همراه با روسری یا چادر است.

«عرفان علیرضایی» با ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر در جایگاه چهارم واینرهای پرمخاطب قرار دارد. علیرضایی ویدئوهای طنز تولید و دابسمش منتشر می‌کند. (اصطلاح دابسمش به معنی ضبط و تولید ویدئوی کوتاه بوده که مشخصه اصلی آن لب‌زنی یا انجام کاری است که هماهنگ با یک صدای سرشناسِ از پیش موجود دیگری باشد)

«کامیار» جایگاه پنجم است که ویدئوهای طنز و انتقادی درباره گرانی و مسائل اجتماعی نیز منتشر می‌کند. او ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر و تیک آبی دارد.

«پریسا پورمشکی» اکانت دیگری از واینرهای تیک آبی‌دار اینستاگرام با ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار فالوئر، محتوای کوتاه ویدئویی طنز از روزمرگی‌ها منتشر می‌کند.

«محسن ایزی» که با قالب صدایش مشهور است، ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار فالوئر دارد؛ وینیز از صفحه‌های اینستاگرامی پرطرفدار طنز است. «مهدی داب» با ۳ میلیون فالوئر و «فاطمه تیموری» با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر، از دیگر طنزپردازان اینستاگرامی هستند. «هومن ایرامنش» نیز با ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر از پر بازدیدترین واینرهای اینستاگرام است.

درجدول زیر تعداد فالوئر واینرهای مورد بررسی را می‌توان مشاهده کرد.

تعداد پست‌های واینرهای اینستاگرام بعد از فیلتراینستاگرام

میزان فعالیت یک کاربر در اینستاگرام در قالب پست و استوری سنجیده می‌شود که برای بررسی فعالیت واینرها، تعداد پست‌ها در واقع یک شاخص مهم در ارتباط با تحلیل فعالیت اکانت در پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام به شمار می‌آید.
بررسی محتوای صفحات طنز اینستاگرامی فارسی نشان می‌دهد پریسا پورمشکی، عرفان علیرضایی، فاطمه تیموری، محسن ایزی و میلاد قاسم‌خواه بعد از فیلترینگ اینستاگرام تا تنظیم این گزارش (اوایل اسفند ۱۴۰۱) هیچ پستی منتشر نکرده‌اند. عدم انتشار پست نشان از دی اکتیو (deactivate_ غیرفعال) بودن صفحه نیست بلکه به جز قاسم‌خواه، بقیه واینرهای مورد بررسی، در استوری اینستاگرام خود، فعالیت‌شان را ادامه داده‌اند.

ریوندی، داب و کامیار از بهمن‌ماه فعالیت خود در قالب پست جدید آغاز کرده‌اند. همچنین سرنا امینی در مدت ۵ ماه بعد از فیلترینگ اینستاگرام، چهار پست‌ انتقادی داشته‌ و فعالیت طنز صفحه خود را از بهمن‌ماه شروع کرده است. هومن ایرانمنش نیز بعد از فیلتر اینستاگرام در بهمن‌ماه فعالیت خود را آغاز کرد.

در نتیجه با بررسی ۱۰ واینر پر فالوئر مورد نظر مشخص شد ۵۰ درصد از اکانت‌های طنز و سرگرمی بعد از فیلتر اینستاگرام یعنی ۳۰ شهریورماه تا کنون هیچ پستی منتشر نکرده‌اند.۵۰ درصد واینرها نیز در بهمن‌ماه فعالیت عادی طنز را آغاز کرده‌اند. همچنین تعدادی از واینرهای که بعد از فیلتر اینستاگرام پست گذاشته‌اند محتوای انتقادی به مسائل و مشکلات منتشر کرده‌اند که در نمودار زیر(شماره ۲) می‌توان مشاهده کرد.

میزان بازدید ویدئوهای واینرها پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام

تعداد بازدید در اینستاگرام، شاخصی برای میزان نمایش موضوع‌های مورد علاقه مخاطبان به شمار می‌رود؛ به همین دلیل یک کاربر به تعداد دفعات بازدید، می‌تواند میزان بازدید (view) ویدئو را در اینستاگرام افزایش دهد و تعداد بازدید برخلاف لایک که منحصر به فرد محاسبه می‌شود، عدد یکسانی نیست.

به منظور بررسی ابعاد مختلف تاثیر فیلیترینگ بر صفحه‌های واینرها، به مقایسه‌ میزان بازدید دو بازه‌ پیش از فیلتر اینستاگرام (شهریورماه) و زمان پست گذاشتن واینرها در بهمن‌ماه یعنی بازه‌ بعد از اعمال فیلتراینستاگرام پرداخته‌ایم.

بررسی صفحه‌های واینرهای که بعد از فیلیتر اینستاگرام پست گذاشته‌اند، نشان می‌دهد در بازه‌ شهریورماه، پیش از فیلتر اینستاگرام، تعداد بازدید ماهانه‌ حسن ریوندی با ۱۹ میلیون فالوئر بیش از ۱۵ میلیون بوده که بعد از فیلترینگ، به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بازدید رسید؛ یعنی ۷۶ درصد کاهش داشته است.

سرنا امینی با ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر در شهریورماه (پیش از فیلتر اینستاگرام) ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار بازدید داشته و در بهمن‌ماه با وجود فیلتر اینستاگرام به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار بازدید رسیده، یعنی ۲۷ درصد با کاهش بازدید مواجه شده است.
کامیار با تیک آبی و ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر، پیش از فیلتر اینستاگرام ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار بازدید داشته و در بهمن‌ماه به ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بازدید رسیده است و این یعنی کاهش ۳۳ درصدی.

مهدی داب که فعالیت محتوای طنز او پیش از فیلتر اینستاگرام ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار بازدید داشته، با شروع دوباره فعالیت (بعد از فیلتر اینستاگرام) با ۸ پست به ۲۳ میلیون بازدید رسیده است. از جمله دلیل افزایش بازدید اینستاگرام در شروع دوباره پس از یک وقفه طولانی چندماهه، می‌تواند غیبت دیگر اکانت‌های طنز، تبلیغات، خرید بات‌های بازدید و تولید محتوای مورد نیاز مخاطب باشد.

هومن ایرامنش از اکانت‌های طنز پر فالوئر نیز پس از وقفه چهار ماهه و شروع فعالیت دوباره در بهمن‌ماه بعد از فیلتر اینستاگرام از ۳ میلیون و ۹۰۰ بازدید به ۵۹۸ هزار بازدید رسیده؛ یعنی ۸۴ درصد کاهش بازدید داشته است.

در نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد از بهمن‌ماه و با آغاز دوباره فعالیت واینرهای پر طرفدار اینستاگرامی بعد از وقفه‌ چهار ماهه (مهر، آبان، آذر و دی) به جز یک مورد، با کاهش بازدید محتوا مواجه شده‌اند.

میزان لایک پست واینرهای پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام

تعداد لایک در کنار تعداد بازدید و میزان فالوئر، شاخص‌های تعیین‌کننده برای بررسی وضعیت فعالیت یک اکانت اینستاگرامی است، که از این نظر نیز به مقایسه تعداد لایک پست واینرها در دو بازه‌ شهریور (پیش از فیلتر اینستاگرام) و بهمن‌ماه (چهار ماه بعد از فیلتر اینستاگرام) پرداخته‌ایم.

حسن ریوندی که پیش از فیلتر اینستاگرام، پُست‌های شهریورماه او ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار لایک داشته، پست‌های بهمن‌ماه صفحه‌اش ۲۳۰ هزار لایک گرفته است؛ یعنی ۹۱ درصد کاهش.

سرنا امینی پیش از فیلتر اینستاگرام، پست‌های شهریور او ۲ میلیون لایک داشته اما بعد از فیلتر اینستاگرام، پست‌های بهمن‌ماه او ۴۸۰ هزار لایک گرفته‌اند. در نتیجه با کاهش ۷۶ درصد مواجه شده است.

پست‌های طنز کامیار، دیگر واینر پرفالوئر پیش از فیلتر اینستاگرام یک میلیون و ۶۰۰ هزار لایک گرفته‌اند و بعد از شروع دوباره در بهمن‌ماه به ۸۲۵ هزار لایک رسیده و این یعنی او نیز در این بخش با کاهش ۴۸ درصدی مواجه شده است.

پست‌های مهدی داب نیز پیش از فیلتر اینستاگرام، با لایک یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر همراه بوده که بعد از فیلتر، به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار لایک رسیده است.

هومن ایرانمنش نیز دیگر واینر پر طرفدار با شروع دوباره، ۳۷۳ هزار لایک ویدئو از طرف کاربران گرفته است. پست‌های وی در شهریورماه یک میلیون و ۲۰۰ هزار لایک می‌گرفتند.

بنابراین، بررسی‌ها نشان می‌دهد فعالیت واینرهای پر طرفدار اینستاگرامی در بهمن‌ماه (بعد از گذشت چهار ماه از فیلتر اینستاگرام) به جز یک مورد، با کاهش لایک از طرف مخاطبان مواجه شده‌اند.

موضوع‌های پست‌های منتشر شده بعد از فیلتر اینستاگرام

موضوع‌های پست‌های واینرها با هدف بررسی استخراج مضامین پرتکرار آنها صورت گرفته؛ این بررسی در واقع خلاصه‌ای از مهم‌ترین محتوای ویدئوهای واینرهای پر فالوئر و تاثیرگذار اینستاگرام است:

واینرهایی که بعد از فوت مهسا امینی و فیلتر اینستاگرام، بیشتر فعالیت خود را با پست‌های در قالب انتقادی و تگ طنز تلخ منتشر کردند.
بررسی محتوای پست واینرها نشان می‌دهد ۴۱ درصد به مسائل اقتصادی کشور و افزایش قیمت دلار، ۱۷ درصد به حوادث اخیر با تصاویر مشکی یا پست مرتبط به موضوع‌های اخیر و ۲۵ درصد به محدودیت اینترنت اشاره کرده‌اند. ۱۷ درصد نیز محتوای مبتنی بر همراهی با مردم و عدم فعالیت منتشر کرده‌اند.

نکته مهم در این زمینه اینکه، صفحه‌های واینرهای که پست منتشر کرده بودند محتوای سرگرمی و طنز دارد اما بیشتر در محتوای متنی هر پست (کپشن) از نشانک (ایموجی) لبخند مشابه پست‌های پیش از فیلترینگ (فوت مهسا امینی) استفاده نکرده ‌بودند.

جمع‌بندی

۱. تاثیر فیلتر اینستاگرام بر فعالیت کاربران با شاخص‌های مختلفی از جمله تعداد لایک، پست، کامنت و بازدید ویدئوها مشخص می‌شود. از طرفی اعتبار و تاثیرگذاری صفحه‌های اینستاگرام فارسی با میزان فالوئر و تیک آبی سنجیده می‌شود.

۲. بررسی ۱۰ صفحه از واینرهای پرفالوئر اینستاگرام فارسی که حداقل ۲ میلیون و حداکثر ۱۹ میلیون فالوئر داشتند، نشان داد صفحه‌های طنز بعد از فیلتر اینستاگرام تا بهمن‌ماه، انتشار پست طنز را تعطیل کرده‌اند.

۳. ۵۰ درصد واینرهای مورد بررسی، فعالیت خود را بعد از فیلتر اینستاگرام آغاز کرده‌ و ۵۰ درصد دیگر هنوز پستی منتشر نکرده‌اند.

۴. میزان بازدید بعد از فیلتر اینستاگرام و شروع دوباره فعالیت بعد از چهار ماه وقفه، حسن ریوندی ۷۶، سرنا امینی ۲۷، کامیار ۳۳ و هومن ایرامنش ۸۴ درصد کاهش داشته‌ است.

۵. همچنین تعداد لایک پست واینرها به شدت کاهش یافته به‌گونه‌ای که ریوندی ۹۱، امینی ۷۶ و کامیار ۴۸ درصد با کاهش لایک مواجه شده‌اند.

۶. تحلیل موضوع‌های پست واینرها بعد از فیلتر اینستاگرام نشان می‌دهد واینرها پست‌هایی با ۴۱ درصد محتوای مسائل اقتصادی کشور و افزایش قیمت دلار، ۱۷ درصد تصاویر مشکی یا پست مرتبط به موضوع‌های اخیر کشور، ۲۵ درصد پست با محتوای انتقاد از محدودیت اینترنت و ۱۷درصد محتوا همراهی با مردم و عدم فعالیت منتشر کرده‌اند.

۷. به طور خلاصه، فیلتر اینستاگرام روی میزان بازدید و لایک پست واینرها اثر کاهشی محسوسی داشته است و نشان می‌دهد مخاطبان نسبت به پیش از فیلتر اینستاگرام، موضوع‌های طنز و سرگرمی کمتری مشاهده کرده‌اند.

زهرا علی‌اکبری - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، چند ماهی پس از فیلتر اینستاگرام و از بین رفتن صدها هزار شغل خانگی و کسب‌وکار کوچک، حالا اعلام کرده قصد دارند برای گردشگران خارجی سیم کارتی بدون فیلتر تدارک ببینند.

واکنش‌ها به این گفته در همان شبکه‌های فیلتر شده چنان تند بود که این وزارتخانه مجبور به عقب‌نشینی شد و در توضیحاتی تاکید کرد، تصمیمی جدید در این باره گرفته نشده و همه چیز در حد پیشنهاد است.

مشکل ما نیز با تصمیم جدید و قدیم نیست،مساله تفکری است که منجر به ارائه چنین پیشنهادی می‌شود. پیشنهادی که گردشگرخارجی را مجاز می‌داند و شهروند ایرانی را غیرمجاز.

تفکری که ایرانی را به واسطه ایرانی بودن، از حقوق اولیه محروم می‌کند و گردشگری که قرار است چند روزی در ایران حضور داشته باشد را محق برای دریافت خدمات.

سال ۱۳۹۸، وقتی تلگرام در ایران فیلتر شد، حساسیت رسانه‌های خارجی بر مساله فیلترینگ تا حدی افزایش یافت که خبرنگار روزنامه ایتالیایی لارپوبلیکا از محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور اسبق ایران، سئوال کرد که از کدام فیلترشکن استفاده می‌کنید؟ احمدی‌نژاد البته توضیح نداد که مقامات مسئول و اشخاص خاص و حاضران در حلقه قدرت از اینترنت بدون فیلتر بهره می‌برند و اینترنت فیلتر شده مخصوص سایر ایرانیان است. وی به گفتن این جمله بسنده کرد که «هزاران مورد وی‌پی‌ان وجود دارد، من یکی از آنها را استفاده می کنم.»

نکته اما اینجاست؛ برخی مقاماتی که برای خود اینترنت بدون فیلتر را مجاز می‌دانند، در نشست وبرخاست‌هایشان برای مردم چنین حقی را قائل نیستند و با هزار و یک توجیه، دست به فیلتر می‌زنند و اتفاقا وزارتخانه‌ای که حالا ماهیت تفکری خود را روشن کرده نیز این گونه تبلیغ می‌کند که فیلتر اینترنت در حوزه اختیاراتش نیست اما توضیح نمی‌دهند چطور فکر کردن به راهی برای برخورداری گردشگر خارجی از اینترنت بدون فیلتر در حوزه اختیارات آنها تعریف می‌شود.

مشکل اینجا تفکری است که اینترنت را طبقاتی می‌داند. دلیل این مدعا نامه‌هایی است که از سوی مقامات دولتی برای دریافت اینترنت بدون فیلتر منتشر شده است.

رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای خطاب به احسان خرامید، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات عنوان کرده این مرکز نیاز دارد در راستای عمل به رسالت‌های خبری خود از «اینترنت رایگان و بدون فیلتر و پرسرعت» بهره‌مند شود و لیستی از کارکنان این وزارت‌خانه برای دریافت اینترنت بدون فیلتر ارائه کرده است.

مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال در تاریخ ۹ مهر در نامه‌ای به عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات درخواست کرده با توجه به «استقرار کارلوس کی روش در کمپ تیم‌های ملی فدراسیون فوتبال و گستره ارتباطات تیم ملی در سطح بین‌الملل» از تعدادی از آی‌پی‌های این فدراسیون رفع فیلتر شود.

یک خبرگزاری اصولگرا نیز از وزیر ارتباطات خواسته با توجه به نیاز این خبرگزاری به استفاده دائمی از اینترنت بدون فیلتر در ارتباط با امورات خبری و اطلاع‌رسانی و رصد رسانه‌ های خارجی، مشمول دریافت اینترنت بدون فیلتر شود.

در نامه‌های منتشرشده، نامه‌ای از امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت نیز به چشم می‌خورد که خطاب به مصطفی اشرف، مدیر کل دفتر وزارتی وزارت ارتباطات نوشته شده و با ارائه کد ملی و شماره تلفن درخواست کرده است اینترنت بدون فیلتر دریافت کند.

این‌ها مشتی از خروار نامه ‎هاست.نیازی به زیاده‌گویی نیست. انگار جبر جغرافیایی فقط متوجه مردم ایران است والا برخی مقامات ایران خود را در حکم گردشگر می‌دانند و برای خودشان اینترنت بدون فیلتر، طلب می‌کنند و برای دیگران اما اینترنتی فیلتر شده.

نماینده مردم مرودشت در مجلس گفت: معتقدم که فیلترینگ باید ابزار تنبیهی بازدارنده باشد نه یک ابزار برای حذف مادام‌العمر.
جلال رشیدی کوچی نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با برنا، در مورد دستورات رئیسی به دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی درخصوص بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی با تأکید بر ارزش‌های دینی و انقلابی و توجه به اقتضائات نوین فضای مجازی گفت: استمرار این فضا به نفع کشور، نظام، مردم و دولت نیست و نارضایتی را افزایش می‌دهد.

وی با ابراز امیدواری نسبت به  بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی فضای مجازی گفت: نگرانی‌ام این است که جریانی تند که نسبت به شرایط جامعه هیچ درک و فهمی ندارند و در سال‌های گذشته بارها نشان دادند که تصمیماتشان غالبا احساسی است، متاسفانه در این حوزه ورود کردند و با توجه به اتفاقات چند ماه اخیر قدرتشان چند برابر شده است. 

وی افزود:امیدوارم آقای رئیسی این تصمیم را بگیرند چون معتقدم که فیلترینگ باید ابزار تنبیهی بازدارنده باشد نه یک ابزار برای حذف مادام العمر.

رشیدی کوچی با اشاره به نامه یکی از نمایندگان مجلس درخصوص رفع فیلترینگ و ارجاع آن از سوی رئیس جمهور به وزیر ارتباطات گفت: بارقه‌هایی از امید در دلها روشن شده است.

کانال جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی حمله به مجتبی توانگر نوشت: خود این پرسش را مطرح کرد که چرا، چگونه و با کدام سازوکار، یک اصلاح‌طلب، سر از فهرست انتخاباتی جبهۀ انقلاب در می‌آورد؟
به گزارش خبرآنلاین در این بیانیه آمده است: مجتبی توانگر، از اعضای تیم قالیباف در مجلس، چندی پیش در قامت وکیل مدافع اینستاگرام، به جای آن‌که پیگیر حل مشکلات مردم و اولویت‌های کشور باشد، نامه‌ای به رئیس جمهور نوشته و با طرح مطالب خلاف واقع، رفع‌فیلتر اینستاگرامِ اسراییلی را درخواست کرده بود.

دفتر رییس جمهور نیز با زیرکی، نامۀ مزبور را به کارگروه اقتصاد دیجیتال که با مدیریت وزیر ارتباطات تشکیل می‌شود، ارجاع داده که به نظر می‌رسد با توجه به روحیۀ وزیر و فضای حاکم، کارگروه مزبور وقعی به پریشان‌نویسی‌های توانگر نمی‌نهد.

توانگر از ابتدای مجلس یازدهم در قامت یک اصلاح‌طلبِ تمام عیار که فهمی از منافع ملی و مصالح کشور ندارد، ظاهر شده و همیشه حرف‌ها و مواضع او تیتر یک روزنامه‌های شاخص اصلاح‌طلب و رسانه‌های بیگانه است.

ضمن این‌که سینه‌چاکی او در حمایت از سکوهای آمریکایی-صهیونیستی هم، نمونۀ بارز این نافهمی است.

اما سؤال مهم:

چرا، چگونه و با کدام سازوکار، یک اصلاح‌طلب، سر از فهرست انتخاباتی جبهۀ انقلاب در می‌آورد؟

این سازوکار نفوذپذیر باید تغییر کند.

به دنبال افزایش استفاده از فیلترشکن، فروش راحت و تجارت چند صد میلیاردی در این حوزه، مسئله برخورد با فروشندگان فیلترشکن این روزها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش ایسنا از زمانی که موضوع فیلترینگ با هدف جلوگیری از دسترسی کاربران به وبگاه‌های مغایر با قوانین و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران انجام شد، رواج VPN و فیلترشکن‌ها و به دنبال آن در نظر گرفتن قوانین، مقررات و مجازات برای فروش و استفاده از آن‌ها، هم ذیل قانون جرایم رایانه‌ای کشور مطرح بود اما این موضوع اخیرا و در زمانی دوباره مورد بررسی و توجه قرار گرفته که چند ماهی است بنا بر تشخیص مراجع ذی صلاح دسترسی به دو پلتفرم خارجی با محدودیت روبه‌رو شده و علی‌رغم هشدار کارشناسان نسبت به خطرات احتمالی استفاده از فیلترشکن‌ها، گویی بازار خرید و فروش فیلترشکن همچنان گرم است.

در همان ماه‌های آغازین ایجاد محدودیت‌ها، بارها درباره استفاده از فیلترشکن و خطرات احتمالی آن هشدار داده شده بود به گونه ای که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرده بود استفاده از وی پی ان آسیب پذیری دستگاه‌های کاربران را به دنبال خواهد داشت چون راه رخنه هکرها به گوشی را تسهیل می کند، بنابراین توصیه کارشناسان این است که مردم تا جایی که می توانند از وی پی ان استفاده نکنند. طبق گفته زارع‌پور فروش فیلترشکن و کسب درآمد از آن مجاز نیست اما متأسفانه جرم انگاری هم نشده و تلاش هایی دارد صورت می‌گیرد که این مسئله علاوه بر غیرمجاز بودن، جرم انگاری هم بشود و طبیعتا نهادهای مربوطه باید آن را دنبال کنند.

در همین رابطه با گذشت مدت اندکی اعلام شد که قوه قضائیه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط، با فروشندگان فیلترشکن‌ها و وی پی ان غیرمجاز برخورد قانونی و متخلفین را مجازات کند. طبق تصمیم جدید قرار است تولیدکنندگان، فروشندگان و توزیع کنندگان وی پی ان ها و فیلتر شکن‌های غیر مجاز از این پس مشمول مجازات ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی گردیده و در مورد اشخاص حقوقی علاوه بر مجازات مندرج در ماده ۷۵۳، نسبت به شرکت تجاری یا موسسه متخلف، لغو امتیاز و تعطیلی نیز رقم خواهد خورد. همچنین وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات مکلف است به طور مستمر نرم افزارهای موضوع این مسئله را شناسایی و از دسترس خارج کرده و متخلفین را به دستگاه قضائی معرفی کند و قوه قضائیه نیز با متخلفین طبق مجازات پیش بینی شده در ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی برخورد خواهد کرد.

براین اساس در ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی آمده است که هر شخصی که مرتکب تولید یا انتشار یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله نرم افزارهای غیرقانونی شود، به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. اما در این میان برخی کارشناسان هم معتقدند مجازات و جریمه نمی تواند تأثیرگذاری بسیاری داشته باشد چون بسیاری از فیلترشکن‌های رایگان در فضای مجازی وجود دارند که افراد می‌توانند از آن طریق وارد صفحات فیلتر شده بشوند؛ شاید حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد از فیلترشکن‌های موجود در بازار که در داخل کشور ساخته می‌شود و پولی هستند، استفاده می کنند؛ بنابراین ممکن است در مقطعی، مقداری جلوگیری انجام شود اما مجدداً استفاده از فیلترشکن‌ها به اوج خود می‌رسد.

نکته مهم دیگر  نامشخص بودن فروشندگان فیلترشکن است زیرا ممکن است کار فروش در فضای مجازی برروی ایمیل و پیام رسان‌ها، با رد و بدل شدن دو کد رخ دهد و شاید بسیاری از افراد که این خط را ارائه می دهند به راحتی قابل شناسایی نباشند. بعضا به نظر می رسد دستگیری و مجازاتی که برای فروشندگان فیلترشکن در نظر گرفته شده اصولا نمی‌تواند مانعی برای فردی که به هر طریقی به حضور در این فضا نیاز داشته باشد.

در دولت گذشته هم به این موضوع اشاره شده و گفته شده بود فیلترشکن به راحتی فروخته می شود و برخوردی با این تجارت نمی شود و پشتش هم معلوم است که چه کسانی هستند؛ وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین گفته بود که می گویند قانون نداریم که فیلترشکن فروشی جرم است اما ما شاهد تجارت چند صد میلیاردی در این حوزه هستیم.

در هر حال بررسی قانون جرایم رایانه‌ای کشور نشان می‌دهد طبق ماده ۱، هرکس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده، دسترسی یابد، به مجازات حبس یا جزای نقدی یا هر دو محکوم خواهد شد. اما به گفته کارشناسان، در این جا هدف قانونگذار حمایت از داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی در مقابل هکرهاست نه بحث فیلترینگ.

با این حال، همچنین ماده ۲۱ قانون جرایم رایانه‌ای هم مربوط به اشخاصی است که مطالب در خور فیلتر شدن را تهیه می‌کنند، نه اشخاصی که این مطالب را به نحوی از انحاء می‌بینند یا از آن‌ها استفاده می‌کنند. به اعتقاد برخی حقوقدان‌ها استنباط از این ماده دو مساله را مطرح می‌کند؛ اولا، به طور کلی این موضوع که تعیین مصادیق امر کیفری را به عهده کارگروه یا کمیته‌ای بگذاریم قویا محل تامل است؛ زیرا باعث مواج شدن مفاهیم کیفری خواهد شد که در حقوق جزا به هیچ وجه پذیرفته نیست.

مرجع سیاستگذار باید در قبال سلبریتی‌ها چه رویکردی در پیش بگیرد و آیا می‌شود شبکه‌ای مثل اینستاگرام را به کلی حذف و فیلتر کرد؟ متخصصان حوزه رسانه، ارتباطات و فرهنگ شهرت به این دو پرسش بحث‌برانگیز پاسخ گفته‌اند.

به گزارش ایرنا جلسه اول از سلسله نشست‌های هم‌اندیشی در باب صعود و نزول گروه‌های مرجع در ایران روز شنبه، ششم اسفند به همت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و فصلنامه فرهنگ شهرت برگزار شد. در این نشست احسان شاه‌قاسمی، عضو هیات‌علمی گروه علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران، کاوه فرازمند، پژوهشگر علوم اجتماعی و احمد پویاقاسمی، کارشناس ارشد مدیریت رسانه و پژوهشگر مطالعات شهرت به بیان دیدگاه‌هایشان در زمینه فرهنگ شهرت به مثابه فرهنگ مرجع‌ساز زندگی روزمره پرداختند.

 

 

• مراجع سیاستگذار در رابطه با سلبریتی‌ها چه رویکردی را در پیش گیرند؟
  احسان شاه‌قاسمی در پاسخ به پرسش مراجع سیاستگذار در رابطه با سلبریتی‌ها چه رویکردی را در پیش گیرند، عنوان داشت: «در قلب واژه سیاستگذار و سیاستگذاری تکبری وجود دارد که الزاما باید از آن دوری کرد. اصولا نباید به سیاستگذار بگوییم که چه چیزی خوب است و او به عنوان سیاستگذار باید چه کار کند. در هر حال فکر می‌کنم آنچه از آن با عنوان فرهنگ شهرت یاد می‌شود چیزی جز جعل، دروغ و حقه‌بازی بیش نیست و به راستی نمی‌توان در این حوزه کار زیادی انجام داد. ما نمی‌توانیم سبک زندگی مدرن یا پست مدرن داشته باشیم؛ اما با همان عقاید و اصول ۵۰۰ سال پیش زندگی کنیم.»

او افزود: «مشکل از این نشات می‌گیرد که اصولا کسانی در این حوزه سیاستگذاری می‌کنند که اطلاع چندانی از آن ندارند. به عبارتی نمی‌دانند در میدان چه خبر است و چه می‌گذرد. بنابراین سیاستگذار در گام نخست باید میدان را خوب بشناسد و اگر لازم باشد در خصوص میدان و ویژگی‌های آن پژوهش انجام دهد. پژوهش‌ها نیز باید از نوع کاربردی باشند. پژوهشگاه‌هایی که در این زمینه فعالیت کرده‌اند بسیار اندک هستند و اغلب پایان‌نامه‌های دوره دکتری و ارشد که در این حوزه کار شده‌اند، چندان مورد توجه و استناد قرار نمی‌گیرند.»

به گفته این استاد دانشگاه انجام پژوهش‌های درخور و مناسب در این زمینه می‌تواند مفید و موثر باشد. راهکار دیگر این است که از نظرات متخصصان منتقد که در این حوزه بسیار کاردان هستند و کارهای بسیاری انجام داده‌اند، استفاده کنند. راهکار دیگر توجه به علم و دانشگاه‌ها است. دانشگاه‌ها همان‌طور که می‌توانند مهد علم و دانش باشند می‌توانند آغازگر فساد نیز باشند. توجه به دانشگاه‌ها و دستاوردهای دانشگاهی می‌تواند در ارزیابی امور و ارائه گزاره‌های سیاستی در نحوه مواجهه با سلبریتی‌ها بسیار موثر باشد.

احمدپویا قاسمی نیز در پاسخ به این سوال بیان داشت: «در ابتدا باید بین واژه اینفلوئنسر و سلبریتی تفکیک قائل شد. برخی سلبریتی را با اینفلوئنسر اشتباه می‌گیرند و هردو را در یک معنا به کار می‌گیرند. در حالی که بین این دو تفاوت وجود دارد. اینفلوئنسر کسی است که محصولی را طبق پروتکل یک شبکه یا برنامه تولید می‌کند و آنچه از این فرایند تولید می‌شود، چیزی به نام زاویه مشترک بین تولیدکننده و مخاطب است. در حالی که سلبریتی مولود یک جریان رسانه‌ای است. اینکه گاه سلبریتی‌ها هواداران خود را از دست داده یا به دست می‌آورند به این خاطر است که سلبریتی‌ها مانند اینفلوئنسرها هواداران و مخاطبان خود را نساخته‌اند.»

او ادامه داد: «اگرچه در چند ماه اخیر موضوعی به نام «سلبریتی تراز» از سوی برخی سیاستگذاران و رسانه‌ها مانند کیهان نقل شد و برای آن اصولی مانند الگوی مناسب، نماینده مردم بودن، استکبارستیزی، زبان مردن بودن و عدم دخالت در اموری که در آن تخصص ندارند، مطرح شد، اما تاکنون سلبریتی که بخواهد این شرایط را داشته باشد یا پایبند به این شرایط باشد، نبوده است یا کمتر بوده است. اکثر سلبریتی‌ها در تمام حوزه‌های نظری، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اظهار نظر می‌کنند در حالی که در همه آنها تخصص لازم را ندارند.»

کاوه فرازمند نیز درپاسخ به این سوال گفت: «کلا رسانه همیشه در انحصار بوده است. در انحصار بودن رسانه از قدیم وجود داشته اما در اشکال متفاوت. برای مثال فیلم «گل‌های داودی» که در سال ۱۳۶۳ ساخته شد کمی رنگ و بوی احساسی داشت اما شاهد بودیم که در آن سال این فیلم به دلیل همین ویژگی مورد انتقاد قرار گرفت. از طرفی آنچه تولید می‌شد با منویات و خواسته‌های سازندگان و مسئولان دولتی همراه بود که باز به خاطر همین ویژگی علاقه به این سریال‌ها و فیلم‌ها کاسته شد، زیرا مخاطب نمی‌توانست همذات‌پنداری انجام دهد. این روند در سال‌های اخیر که فضای دیجیتال فراهم شد و از وب ۱ وارد وب ۲ شدیم هم قابل مشاهده است.»

او افزود: «به نظر من اگر ما بخواهیم اینترنت را از زندگی روزمره حذف کنیم و حتی تلگراف را نیز حذف کنیم، باز مراجع سنتی مرجع نخواهند بود.»

 

• با شبکه‌هایی مانند اینستاگرام چه باید کرد؟

شاه‌قاسمی همچنین گفت: «به نظر من اگر سیاستگذار در این حوزه کاری نکند، بهتر است. زیرا ما نیازمند شناسایی میدان هستیم. تصمیم درست زمانی حاصل می‌شود که شناخت کافی و درستی از چیزی انجام شود. اکثر کارهایی که ما در حوزه فرهنگ انجام می‌دهیم بدون داشتن یک پیوست فرهنگی در معنای واقعی آن است. کارهایی که پیوست فرهنگی بسیار قوی داشته باشند، نادر هستند. مشکل این است که مسئولین درباره چیزی تصمیم می‌گیرند که هیچ اطلاعی از آن ندارند. برای مثال تفکرشان این است که اگر در اینستاگرام از نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف و دفاع شود پس اینستاگرام خوب است و اگر تعریف و دفاع نشود پس چیز بدی است و باید حذف و یا فیلتر شود. در حالی که مشکل این موارد نیست.»

از دید او به جای حذف و یا فیلتر کردن اینستاگرام باید فرایند تربیت را اصلاح کنیم. او گفت: «هر جا از نظر درآمد کم می‌آید حقوق معلمان کم می‌شود، در حالی که معلمان وظیفه اصلی و اساسی را بر عهده دارند. زیرا آن‌ها با تربیت نوجوانان و جوانان روبه‌رو هستند. به نظر من اینستاگرام را نباید تعطیل کرد بلکه باید به افراد آموزش استفاده درست داده شود. باید اعتمادسازی کرد و انتقادپذیر بود و ایجاد این اعتماد زمانبر است و کار یک یا دو سال نیست. این تاراج اعتماد در کشورهای دیگر کم اتفاق می‌افتد.»

فرازمند نیز در این زمینه گفت: «هر جا که ما هستیم، نوجوانان و جوانان نیستند و هر جا که ما نیستیم، آن‌ها هستند. به نظر من راه حل رها کردن ایدئولوژی و حفظ امنیت است. باید محتوای رسانه طوری تهیه شود که مخاطبان بتوانند با آن محتواها همذات‌پنداری کنند و نه این که از آن دوری کنند.»

چه طور می‌شود برای گردشگری که از بیرون می‌آید سیم کارت بدون فیلتر تعبیه کرد تا بتواند از پلتفرم‌های فضای مجازی استفاده کند اما میلیون‌ها انسانی که از طریق همین پلتفرم‌های فضای مجازی امرار معاش می‌کنند دسترسی نداشته باشند و معیشت‌شان دچار چالش شود.

به گزارش ایلنا معین‌الدین سعیدی نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی درباره این‌که وزیر ارتباطات مطرح کرده است پیشنهادی شده مبنی بر این‌که برای گردشگران خارجی سیم‌ کارت‌های خاص و بدون فیلتر در نظر گرفته شود تا بتوانند از پلتفورم‌هایی که در کشور فیلتر است استفاده کنند و واکنش افکار عمومی به این مساله، گفت: البته از هنگامی که بحث اینترنت طبقاتی مطرح شده است، مردم نگرانی‌های خودشان را در حوزه‌های مختلف اعلام کرده‌اند، با این خبر که افکار عمومی آن را کاپیتولاسیون اینترنتی مطرح می‌کنند متاسفانه تعبیری نزدیک به واقعیت است.

نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: چطور می‌شود برای گردشگری که از بیرون می‌آید سیم کارت بدون فیلتر تعبیه کرد تا بتواند از پلتفورم‌های فضای مجازی استفاده کند اما میلیون‌ها انسانی که از طریق همین پلتفورم‌ها امرار معاش می‌کنند دسترسی نداشته باشند و معیشت‌شان دچار چالش شود. از طرفی این را بگذارید در کنار توئیت زدن‌های مکرر مسئولین کشور درحالی که مردم به توئیتر، اینستاگرام و واتساپ عدم دسترسی دارند این‌ها با اصول مصرح قانون اساسی بالاخص اصل سوم در تضاد است و محدود کردن آزادی‌های مشروع جامعه به بهانه امنیت هم با اصل نهم قانون اساسی تناقض جدی دارد.

وی تاکید کرد: این سخنان و اقدامات فقط و فقط بر دامنه نارضایتی مردم می‌افزاید و این اتفاق اخیر حتی اگر در حد یک پیشنهاد هم باشد، از یک نگاه و رویکرد آکنده با تبعیض حکایت دارد یعنی این‌که خارجی‌ها و توریست‌ها می‌توانند چنین دسترسی داشته باشند، درحالی که برای مردم عادی ما این دسترسی‌ها را محدود کرده‌ایم و به نوعی می‌توان گفت شرم آور است.

سعیدی یادآور شد: البته عزیزان ما در وزارت ارتباطات بسیار تاکید دارند که ما بر مبنای نظر شورای عالی امنیت ملی این محدودیت‌ها را اعمال کرده‌ایم، اما این اعمال ناظر بر یک شرایط خاص بود که التهابات و مشکلاتی وجود داشت، اما در حال حاضر که آرامش بر کشور حاکم شده است، هیچ توجیهی برای این محدودیت‌ها و فیلترها وجود ندارد و من این عزیزان را ارجاع می‌دهم به سخنان خودشان در زمان انتخابات و امیدوارم به خودشان بیایند و اجازه ندهند آزادی‌های مشروع جامعه بیشتر از این محدود شود.

فرهیختگان نوشت: نگاهی به آمار کاربران پلتفرم‌های خارجی و وضعیت اینترنت؛ ۶۰ درصد معتقدند اعمال محدودیت در اینترنت بیش از آنکه آورده‌ای برای دولت داشته‌ باشد به ضرر آن است.

طبق اطلاعات موجود و براساس یکی از آخرین پیمایش‌های انجام شده، حدود 43.5 درصد از مردم از یکی از پیام‌رسان‌های داخلی 42 درصد از تلگرام، 38 درصد از واتساپ و 38 درصد هم از اینستاگرام به صورت مداوم استفاده می‌کنند.

60 درصد مدعی هستند که دولت نباید به خاطر اغتشاشات و ناآرامی‌ها اینترنت را قطع کند چرا که قطعی اینترنت و ایجاد محدودیت بیش از آنکه آورده‌ای برایش داشته باشد، به ضرر دولت است.

60 درصد از گروهی که محدودیت اینترنت را به ضرر دولت می‌دانند بر این باورند که بیشترین ضرر و آسیب این شرایط متوجه اقتصاد و باعث تضعیف کسب‌وکارهاست و 15 درصد هم این را باعث کاهش حمایت نخبگان و مردم از حاکمیت می‌دانند.

حدود 35 درصد بر این باورند که محدودیت‌های اعمال‌شده موقتی است و با آرام‌تر شدن اوضاع، محدودیت‌ها برطرف خواهد شد، درحالی‌که بیش از 43 درصد معتقدند هنوز در این مورد جمع‌بندی و تصمیم‌گیری نشده است.

تنها 30 درصد کاربران گفته‌اند که پیش از ناآرامی‌های اخیر از فیلترشکن و پروکسی استفاده می‌کرده‌اند اما در حال حاضر بیش از 60 درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند. و از این تعداد حدود 30 درصد از فیلترشکن‌های پولی -که حدود 70 درصد آن‌ها ماهیانه بین 50 تا 200 هزارتومان هزینه می‌کنند- و 70 درصد از پروکسی‌ها و فیلترشکن‌های رایگان خارجی استفاده می‌کنند.

70 درصد مصاحبه شونده‌ها با مسدود شدن واتساپ مخالف یا بسیار مخالف بوده‌اند.

حدود 45 درصد از کاربران اینستاگرام و 40 درصد کاربران واتساپ و 63 درصد از کاربران تلگرام اظهار داشته‌اند درصورت مسدودماندن موقت با استفاده از فیلترشکن همچنان به استفاده ادامه می‌دهند. و به ترتیب تنها 34 و 46 درصد جایگزین کردن پیام‌رسان داخلی را انتخاب کرده‌اند.

حدود 34 درصد کاربران اظهار داشته‌اند اگر قرار باشد تنها محدودیت‌های اعمال‌شده بر یکی از پلتفرم‌های خارجی برداشته شود، انتخاب آنها واتساپ خواهد بود. در درجه بعد، تلگرام 23 درصد و اینستاگرام با حدودا 22 درصد قرار گرفته‌اند.

عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید، سیم‌کارت برای گردشگران خارجی در کشور به‌منظور استفاده بهتر آن‌ها از فضای مجازی در حال طراحی است.
وزیر ارتباطات در این خصوص گفت: شنیده شده است که توریست‌ها و گردشگران خارجی در کشور به دلیل فیلترینگ دو پلتفرم واتس‌آپ و اینستاگرام کمی دچار مشکل شده‌اند.

به گزارش همشهری آنلاین؛ او افزود: در نظر داریم با توجه به محدودیت استفاده از این دو پلتفرم، برای گردشگران خارجی که به کشورمان سفر کرده‌اند، سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم که این افراد بتوانند در مدت حضورشان در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای مجازی استفاده کنند.

 

 

• توضیح وزارت ارتباطات درباره سیم کارت خارجی‌ها
  پیرو اخبار منتشر شده مبنی بر اختصاص سیم کارت گردشگری برای توریست‌ها، وزارت ارتباطات اعلام کرد این موضوع صرفا درحد پیشنهاد بوده و درباره آن هنوز تصمیم‌گیری نشده است.
  به گزارش ایسنا، روز گذشته خبری مبنی بر اختصاص سیم کارتی خاص برای دسترسی بهتر گردشگران خارجی به برخی پلتفرم‌های محدود شده در کشور منتشر شد.

در همین رابطه وزارت ارتباطات در زمینه مطالب منتشر شده از قول وزیر ارتباطات درباره سیم کارت گردشگری به ایسنا اعلام کرد: میزان نصب و استفاده پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی در میان کاربران ایرانی همچنان رو به گسترش است؛ اما برای گردشگران خارجی که مدت کوتاهی به ایران سفر می‌کنند و دایره ارتباطات آنها با هموطنان خودشان در سکوهایی است که مطابق مقررات داخلی ما، آن سکوها دچار محدودیت‌هایی است، درخواست‌هایی مطرح شده است که سیم‌کارت‌های گردشگریِ زمان‌دار که تفاوت آن دسترسی به چند سکوی خاص است، اختصاص داده و پس از خروج گردشگر، آن سیم‌کارت منقضی شود.

سیم کارت گردشگری خارجی هنوز در حد پیشنهاد است و درباره آن تصمیم‌گیری نشده است.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی سیاست فیلترینگ را یک سیاست شکست خورده دانست و گفت: این امر امنیت اطلاعات کاربران را به خطر می اندازد.
به گزارش خبرگزاری برنا، روح الله حضرت پور با اشاره به اینکه اجرای چنین سیاست های مطالعه نشده صرفاً آسیب زا است ،تصریح کرد: با تداوم این سیاست و با ورود گسترده فیلترشکن های ناامن، امنیت شبکه ارتباطات و اطلاعات شخصی کاربران به خطر می افتد و از طرفی موجب نارضایتی و خشم کاربران می شود.

وی گفت: بنده به عنوان نماینده ملت در مجلس، با مسدود سازی شبکه های اجتماعی مخالف هستم و این مخالف از مجلس قبل آغاز شده و هنوز هم با جدیت ادامه دارد چرا که مطالعات نشان می دهد نمی‌توان سد راه حرکت مردم به سمت این شبکه ها شد.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با تاکید به اینکه افزایش همه گیری استفاده از فیلتر شکن ها، نوجوانان و کودکان را در معرض استفاده از محتوای مخرب قرار می دهد،اظهار کرد: بسیاری از کاربران و دانشجویان و محققین که برای فعالیت های خود نیاز به برخی بسترهای خارجی  دارند، در تنگنا قرار می گیرند.

وی افزود: متأسفانه این سیاست مقابله با فضای مجازی به کسب و کارهای اینترنتی هم آسیب جبران ناپذیری وارد کرده و ارتزاق میلیون ها نفر را به مخاطره انداخته است.

حضرت پور یاد آور شد: اگر چه برخی صحبت ها مبنی بر ایجاد اینترنت طبقاتی با این مضمون که برخی اقشار بتوانند به اینترنت آزاد دسترسی داشته باشند ،مطرح است که این ناقض حقوق شهروندان بوده و اصلاً مبنای قانونی ندارد.

کلودفلر یک شرکت آمریکایی است که در سال ۲۰۰۹ تاسیس شده و خدمات شبکه تحویل محتوا (CDN) و کاهش حملات DDoS را فراهم می‌کند.

از روز گذشته اخباری مبنی بر وجود اختلال در این شبکه در ایران به گوش می‌رسد.

داده‌های رادار کلودفلر نشان می‌دهد ترافیک این شبکه در ایران از اواسط روز گذشته (شنبه)، حدود ۵۰ درصد نسبت به روزهای قبل کاهش یافته است؛ اختلالی که نسبت به گذشته گسترده‌تر شده و دلیلش هم تاکنون مشخص نشده است.

به گزارش همشهری آنلاین، کلودفلر یکی از اقتصادی‌ترین CDNها (شبکه تحویل محتوا) در دنیا است و با همین برتری، به بزرگ‌ترین ارائه‌کننده خدمات در این حوزه تبدیل شده است.

براساس آمارهای ارائه‌شده از سوی شرکت کلودفلر در سال ۲۰۲۰، این شرکت بیش از ۲۵ میلیون وب‌سایت در سراسر جهان را پشتیبانی کرده‌ است.

کلودفلر عمدتاً به عنوان یک پراکسی معکوس برای وب‌سایت‌ها عمل می‌کند.

این اختلال در ایران اگرچه نسبت به دیروز مقداری کمتر شده، ولی همچنان ادامه دارد و  به‌طور کامل برطرف نشده است.

این موضوع می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر کاربران در استفاده از اینترنت و هزاران کسب‌وکار آنلاین داشته باشد.

فیلترینگ واتس اپ و اینستاگرام که به عنوان پلتفرم‌های خارجی محبوب در ایران محسوب می‌شوند باعث شده تا بازار vpn فروش ها رونق بگیرد به نحویکه طی چند ماه گذشته گردش مالی شرکت های فروش فیلترشکن در ایران افزایش چشمگیری داشته باشد.
ایده VPN اولین بار بین دو شرکت که همکاری مشترک داشتند انجام می شد. بدین ترتیب سرعت انتقال اطلاعات بالاتر می رفت. چون از قبل هر دو شرکت بوسیله VPN توانسته بودند میزان حافظه و سی پی یو ها را شناسایی کنند. انواع VPN برای کارهای مختلف توسعه یافت و شرکت ها با نصب VPN اطلاعات همکاران تجاری خود را پروفایل می کردند. شرکت های فعال در VPN نیز حق اشتراک از نرم افزارهای وی پی ان را پرداخت می کردند.

داده‌های وب‌سایتِ Statista نشان می‌دهد که بازار VPN در جهان، طی سال‌های اخیر دائما رو به گسترش بوده است. در حالی که ارزش بازار خرید و فروش VPN در دنیا در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۵٫۴ میلیارد دلار بوده، تا سال ۲۰۲۷ میلادی، ارزش این بازار به حدود ۷۵٫۶ میلیارد دلار خواهد رسید. (منابع دیگر، ارزش این بازار در سال ۲۰۲۷ میلادی را تا ۹۲ میلیارد دلار هم تخمین زده‌اند.) از بابِ مقایسه، پیش‌بینی می‌شود که درآمد نفتیِ ایران در صورت رفع تحریم‌های اقتصادی و باقی ماندنِ قیمت هر بشکه نفت در کانال ۷۰ دلاری، در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۰ میلیارد دلار باشد. همزمان، پیش‌بینی شده که «نرخ رشد مرکب» بازار VPN تا سال ۲۰۲۷ میلادی، سالانه بیش از ۱۷ درصد خواهد بود. این در حالی است که تعداد شرکت‌های ارائه‌دهنده VPN هم روز به روز گسترش پیدا می‌کند و این، رقابت بر سر سرعت و امنیتِ VPNهای موجود در بازار را هم افزایش می‌دهد.

 

• مزایای نصب VPN

شرکت ها وی پی ان مدعی هستند که در نصب و استفاده از vpn مزایای زیر را دریافت می کنندَ؛

سرعت نقل و انتقال داده ها

امنیت در نقل و انتقال داده ها

 

• معایب نصب VPN در قطع اینترنت چیست؟

هر نرم افزاری معایبی را برای سخت افزار و نرم افزار به همراه دارد. معایت بسیار مشهود تر است. از جمله معایب نصب و به کارگیری وی پی ان ها عبارتند از؛

افزایش مصرف ترافیک اینترنتی در هنگام استفاده از VPN

افزایش استهلاک سی پی یو، باتری، سخت افزارهای مخابراتی و حافظه دستگاه های الکترونیکی

پرداخت هزینه ی حق اشتراک برای حفظ امنیت

پروفایل شدن اطلاعات کاربران

پروفایل شدن ارتباطات مشترکین

پروفایل شدن اطلاعات منتقل شده

ارسال نوتیفیکیشن و پیامهای تبلیغاتی

فیلترینگ شدید باعث شده تا بسیاری از وی پی ان ها بلااستفاده شوند، اما در این میان برخی از فیلترشکن ها که باید اشتراک آنها را خریداری کرد می‌توانند کاربران را به پلتفرم‌های فیلتر شده متصل کنند. در همین راستا فیلترینگ واتس اپ و اینستاگرام که به عنوان پلتفرم‌های خارجی محبوب در ایران محسوب می‌شوند باعث شده تا بازار وی پی ان فروش ها بار دیگر رونق بگیرد.

گفتنی است تجارت پرسود فروش VPN در ایران، محدود به سال‌های اخیر نمی‌شود، سال ۹۲ گزارشی منتشر و در آن اعلام شد که درآمد حاصل از فروش فیلترشکن در ایران حدود ۱۰۰ میلیارد تومان است؛ برآوردهای سال ۱۳۹۷ نیز نسبت به گردش مالی تجارت VPN در ایران حداقل ۵۰ میلیارد تومان در ماه بوده است که این عدد، امروز با آمارهای جدید، بیش از پنج برابر آن زمان در ماه مطرح می‌شود.

بنابر گزارش دیده بان ایران؛ براساس آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بیش از ۱۰۸ میلیون مشترک اینترنت پهن باند در کشور فعال هستند که بنا بر گفته برخی مسئولان ۸۰ درصد از این کاربران از VPN استفاده می‌کنند. برخی از VPNهای رایگان و عده‌ای دیگر هم از غیررایگان‌ها خریداری می‌کنند و مافیای VPN را قدرتمندتر می‌کنند.

در سایر کشورها استفاده از VPN قانونی است مگر آنکه برای دسترسی به محتوای غیرقانونی استفاده شود، همچنین از آن‌ها برای افزایش امنیت شبکه‌های اطلاعاتی و جلوگیری از ورود افراد غیرمجاز استفاده می‌شود، ولی در ایران به‌رغم غیرمجازبودن، تعداد زیادی از کاربران، برای استفاده از پیام‌رسانی مانند تلگرام و شبکه‌های اجتماعی از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

 

• قیمت vpn  چند؟

براساس بررسی‌های که در بازار انجام شده است؛ میانگین قیمت VPN با آی‌پی ثابت و حجم نامحدود تک کاربره، ماهیانه ۸۰ هزار تومان است. همین فیلترشکن اکانت دو ماه‌اش می‌شود ۱۳۰ هزار تومان و سه ماهه آن ۲۰۰ هزار تومان است. اما یک فیلترشکن خوب و پرسرعت که فروشنده می‌گوید بدون قطعی است؛ برای دو دستگاه ماهیانه از ۱۰۰ هزار تومان تا ۱۵۰ هزار تومان هم خرید و فروش می‌شود.

اگر دنبال یک VPN با آی پی مشترک برای چندین کاربر باشید؛ قیمت فیلترشکن کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال، قیمت وی پی ان با این مشخصات و ۹۰ روزه، حدود ۳۳۰ هزار تومان است. قیمت ۶ ماهه این VPN نیز حدود ۷۰۰ هزار تومان است.

الان در بازار، برخی وی پی ان‌های یک سال با قیمت‌هایی بالای یک میلیون تومان به فروش می‌رسند و در کمال تعجب، مردم نیز برای این فیلترشکن‌ها، هزینه می‌کنند.

هزینه‌های خرید هاست و VPS در ماه‌های اخیر، به خاطر افزایش قیمت دلار، بالاتر رفت و افرادی که فروشنده فیلترشکن بودند؛ ناچار شدند هزینه‌های هاست و سروری بیشتری بپردازند.

 

• رشد هزار درصدی فروش فیلترشکن

خبر رشد هزار درصدی فروش فیلترشکن برای ما ایرانی‌ها  قابل باور است. گرچه در کشور ما هنوز آماری از بازار خرید و فروش فیلترشکن بیرون نیامده اما تجربه کشور روسیه که بعد از فیلترینگ تلگرام، کاربران رفتاری مشابه رفتار ایرانیان نشان دادند حاکی از آن است که فروش اپلیکیشن‌های وی‌پی‌ان و فیلترشکن پس از فیلترینگ تلگرام در این کشور، هزار درصد رشد و افزایش پیدا کرده است به گونه‌ای که کاربران در سنین مختلف همگی چندین اپلیکیشن فیلترشکن در گوشی هوشمند خود دانلود و نصب کرده‌اند.

محمد، فروشنده یک فروشگاه تلفن همراه به خبرنگار دیده بان ایران می گوید: قبلا فروش فیلترشکن بسیار کم بود ولی الان با توجه به اینکه مردم از اینستاگرام و واتساپ و تلگرام استفاده زیادی دارند درخواست ها برای نصب فیلترشکن نیز بالا رفته به طوری که روزانه میانگین 70 فیلترشکن میفروشیم این میزان افزایش استفاده از وی پی ان روی قیمت آن هم تاثیر زیادی داشته است. قبلا که استقبال زیادی از فیلترشکن نداشتیم هر وی پی ان ماهانه حدود 20 هزارتومان هزینه داشت اما الان این عدد به 100 تا 120 هزارتومان و فیلترشکن 3 ماهه به 250 تا 300 هزار تومان رسیده است.

با یک حساب سرانگشتی میتوان پی برد که اگر روزانه 70 متقاضی برای نصب فیلترشکن در یک مغازه تقریبا پرمشتری داشته باشیم و هزینه هر vpn  میانگین 100 هزار تومان باشد در واقع یک فروشگاه روزانه حدود 7میلیون تومان درآمد حاصل از نصب فیلترشکن دارد حال این رقم را در یک ماه حساب کنیم به عدد نجومی میرسیم. البته این اعداد و ارقام نسبت به محل فروشگاه، تعداد مشتری و قیمت های متغیر، قابل تغییر است و احتمال کمتر یا بیشتر شدن آنها نیز بالاست. طبق آمار و ارقام منتشر شده، در صوتی که فرض کنیم تنها ۲۰ درصد از کاربران پلتفرم‌های فیلتر شده مانند تلگرام، اینستاگرام و واتساپ از فیلترشکن و VPNهای پولی استفاده می‌کنند، به رقمی معادل ۵۴۰ میلیارد تومان گردش مالی در ماه می‌رسیم.

 

• استفاده از فیلترشکن جرم تلقی می شود؟

یکی از مصادیق ۶۶گانه فیلترینگ محتوای مجرمانه که در کارگروه تعیین مصادیق مطرح شده است، ترویج شیوه‌های دور زدن فیلترینگ است، اگر یک سایتی نسبت به خرید و فروش VPN اقدام کند، به عنوان مصادیق مجرمانه محسوب می‌شود و دادستانی کل کشور و مراجعی که در این حوزه فعال هستند، وظیفه دارند که این سایت‌ها را شناسایی و اعمال مقررات کرده و آنها را مسدود کنند.

بنابر گزارش دیده بان ایران؛ هشدارهای پلیس فتا هم درباره خرید و فروش فیلترشکن‌ها بیش از آنکه حاوی برخورد انتظامی و قضایی با  فروشندگان وی‌پی‌ان باشد از جنس هشدارهای امنیتی درباره بحث امنیت فیلترشکن‌ها و چالش‌هایی است که پنهان ماندن در فضای مجازی می‌تواند به دنبال داشته باشد و صرفا تاکید دارد که استفاده از IPهای پنهان، vpn و فیلترشکن مشکلات زیادی را برای ردیابی جرم در دنیا به وجود می‌آورد.

تاکنون در خصوص استفاده از فیلتر شکن از سوی قانونگذار جرم انگاری نشده بود. اما اخیراً نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را به مجلس ارائه نمودند تحت عنوان «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان های اجتماعی» به موجب طرح  مذکور کسانی که از فیلتر شکن استفاده کنند به مجازاتی مانند حبس و جزای نقدی محکوم خواهند شد.

در صورتی که استفاده از فیلترشکن جرم تلقی گردد به  نظر می رسد به محض استفاده از فیلتر شکن عناصر جرم(مادی و معنوی) تحقق پیدا می کند و به این صورت جرم نیز محقق می گردد.از نکات قابل توجه در خصوص جرم بودن فیلترینگ این است که چه کسی باید در خصوص استفاده از فیلترشکن اعلام جرم نماید زیرا استفاده از فیلتر شکن از جرایمی نمی باشد که دارای شاکی خصوصی باشد. ممکن است بتوان گفت براساس طرح  صدرالذکر  که در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی می باشد احراز هویت کاربران فضای مجازی به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سپرده شده است..

مشخص نیست که آئین نامه چه سازوکاری برای تعیین هویت کاربران داشته باشد اما به نظر می رسد ساز و کارها ی مذکور باید به نحوی باشد که کاربران را بتواند بطور دقیق شناسایی نماید در غیر این صورت عملاً امکان تعقیب و اجرای مجازات وجود نخواهد داشت. به عنوان نتیجه بایستی گفته شود در وضعیت فعلی و تا زمانی که طرح مورد بحث به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان نرسد، استفاده از فیلترشکن جرم  نبوده و مجازاتی در پی نخواهد داشت اما در فرض تصویب استفاده از فیلترشکن جرم بوده و مجازات خواهد داشت.

بنابراین طی روزهای گذشته اعلام شد قوه قضائیه موظف شده با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط، با فروشندگان فیلترشکن‌ها و وی پی ان  غیرمجاز برخورد قانونی و متخلفین را مجازات کند. طبق تصمیم جدید قرار است تولیدکنندگان، فروشندگان و توزیع کنندگان  وی پی ان ها و فیلتر شکن‌های غیر مجاز از این پس مشمول مجازات ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی گردیده و در مورد اشخاص حقوقی علاوه بر مجازات مندرج در ماده ۷۵۳، نسبت به شرکت تجاری یا موسسه متخلف، لغو امتیاز و تعطیلی نیز رقم خواهد خورد. همچنین وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات مکلف است به طور مستمر نرم افزارهای موضوع این مسئله را شناسایی و از دسترس خارج کرده و متخلفین را به دستگاه قضائی معرفی کند و قوه قضائیه نیز با متخلفین طبق مجازات پیش بینی شده در ماده ۷۵۳ قانون مجازات اسلامی برخورد خواهد کرد.

 کمبود سرور VPN و هاست در بازار به دلیل افزایش چند صد برابری استفاده از VPN و نیاز شدید کسب‌وکارها به VPN و VPS نیز در این افزایش قیمت VPN موثر بوده است از سوی دیگر سرورهای ضعیف، سریعا از کار می‌افتند یا توسط نهادهای متولی فیلترینگ، شناسایی و مسدود می‌شوند پس سرویس‌دهندگان VPN ناچار هستند هزینه بیشتری کرده و سراغ سرورها و فیلترشکن‌های قوی‌تر بروند. برای عبور از فیلترینگ اینترنت ایران که هر روز سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود؛ نیاز به سرورهای قوی‌تری هست و همین موضوع، هزینه‌های بیشتری می‌طلبد.

 

رئیس کمیته دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی در نامه ای به وزیر ارتباطات با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی درآمد اپراتورهای اینترنتی بویژه اپراتورهای همراه کشور بعد از فیلترینگ، خواستار ارائه گزارشی درباره اثرات فیلترینگ و سیاست‌های حمایتی وزارت ارتباطات درباره وضعیت پلتفرم های داخلی شد.
به گزارش ایسنا، متن نامه مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به شرح زیر است:

«جناب آقای دکتر زارع پور
وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات

سلام علیکم

با توجه به گذشت حدود ۴ ماه از ایجاد محدودیت در اینترنت کشور و به خصوص فیلترینگ برخی پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، جنابعالی به کرات اعلام کرده اید این وزارت‌خانه در خصوص این محدودیتها و فیلترینگ تصمیم‌گیر نیست اما «درباره تقویت پلتفرم‌های داخلی و حمایت از آنها احساس مسئولیت می‌کند و تمرکز بر حمایت از پیام‌رسان‌هایی است که مردم اقبال بیشتری به آنها نشان داده‌اند و با آماده شدن زیرساخت‌هایشان، کیفیت آنها هم به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است».

متاسفانه گزارش‌های منتشر شده از وضعیت مالی اپراتورهای اینترنتی بویژه اپراتورهای همراه کشور نشان می‌دهد درآمد ماهیانه این اپراتورها از خدمات دیتا نسبت به مدت مشابه پیش از اعمال محدودیت‌ها حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است. با توجه به آنکه اپراتورها با ایجاد، توسعه و به‌روزسازی مستمر زیرساخت‌های ارتباطی نقش پیشران و کلیدی در اقتصاد دیجیتال کشور دارند استمرار این کاهش درآمد منجر به وارد آمدن زیان‌های جبران‌ناپذیر به این بخش خواهد گردید.

گذشته از ضربه‌ای که فیلترینگ و ایجاد اختلال در دسترسی به اینترنت به کسب‌وکارها و کاربران وارد کرده است، این گمان وجود داشت که اقبال نسبی به پلتفرم‌های داخلی بتواند اثر فیلترینگ شبکه‌های خارجی را تا حدی جبران نماید. متاسفانه آمارهای غیررسمی منتشره از میزان رشد ترافیک داخلی نشان می‌دهد: اولاً این میزان رشد در حدی نیست که کاهش ترافیک اینترنت ناشی از فیلترینگ را جبران نماید و ثانیاً به دلیل مدل اقتصادی کاملاً غلط در تعرفه‌گذاری ترافیک داخلی افزایش آن نیز منجر به جبران درآمد از دست رفته اپراتورها نمی‌شود.

با توجه به آن‌که تاکنون به ‌جز اعلام تعداد کاربران ثبت شده، ماهیانه و روزانه فعال برخی از پیام‌رسان‌های داخلی، هیچ آمار دیگری به صورت رسمی برای ارزیابی اثرات فیلترینگ و سیاست‌های حمایتی آن وزارت‌خانه از سکوهای داخلی منتشر نشده است لازم است برای ارزیابی دقیق تاثیر سیاست‌های آن وزارتخانه در چند ماه اخیر، موارد زیر به تفکیک برای ماه‌های مرداد، شهریور، مهر، آبان، آذر و دی‌ماه(تا پانزدهم ماه) ۱۴۰۱ اعلام گردد:

- میزان کل ترافیک ماهیانه اپراتورهای تلفن همراه به تفکیک هر اپراتور و نیز به تفکیک ترافیک بین‌الملل و داخلی (بر حسب پتا بایت)

- میزان درآمد محقق شده ماهیانه اپراتورهای تلفن همراه به تفکیک هر اپراتور و نیز به تفکیک بین‌الملل و داخلی از ترافیک اینترنت

- سهم ترافیک ماهیانه هر یک از سکوهای: روبیکا، ایتا، بله، سروش، گپ، ای گپ و تلوبیون از میزان ترافیک هر یک از اپراتورها به تفکیک بر حسب ترابایت.

خواهشمند است دستور فرمایید ظرف یک هفته آینده این آمار در اختیار کمیته دانش‌بنیان اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی قرار گیرد.»

زارع‌پور از اعطای اینترنت بدون فیلتر به اساتید دانشگاه‌ها خبر داد؛ آن هم همزمان با بالا گرفتن انتقادات به روند قطع همکاری با اساتید دانشگاه.

به گزارش اکو ایران، اواخر تیر ماه بود که سیدجواد حسینی‌کیا، عضو ناظر مجلس در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانه‌ای با اعلام این‌که اینترنت بدون فیلتر به شکل آزمایشی برای اساتید برخی دانشگاه‌های خاص اعمال می‌شود، گفت: «برخلاف برخی نگاه‌ها که درباره فیلترینگ وجود دارد، در حال برداشتن فیلترینگ اینترنت برای اساتید و اعضای هیأت علمی برخی دانشگاه‌های خاص هستیم که البته این طرح در مقطعی کوتاه و به شکل آزمایشی اجرا می‌شود.»

کمتر از سه ماه بعد از این اظهارات، همزمان با آغاز اعتراضات، اینترنت با بدترین وضعیت سال‌های اخیر خود مواجه شد و دسترسی‌ها تا حدی محدود شد که کاربران از آن با عنوان اینترنت ملی یاد می‌کنند. موضوع اینترنت اساتید دوباره اوایل بهمن با نامه مرتضی فرخی، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم تحقیقات و فناوری به روسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری در خصوص دسترسی اعضای هیات علمی به اینترنت اوج گرفت و انتقادات زیادی را در فضای مجازی در پی داشت.

در این نامه نوشته شده بود: «دستور فرمایید نسبت به تهیه لیست اعضای محترم هیأت علمی آن موسسه جهت دسترسی به اینترنت باز به منظور استفاده از سکوها و تارنماهای بین‌المللی با محتوای علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری به قید فوریت اقدام فرمایید.»

امروز نیز عیسی زارع‌پور - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - درباره اینکه اینترنت بدون فیلتر برای اساتید دانشگاه‌ها چه زمانی فعال می‌شود؟ گفت: اینترنت بدون فیلتر به اساتید، مانند اینترنت خبرنگاری است که وزارت ارتباطات به برخی خبرنگاران داده است. این اینترنت برای دسترسی اساتید به سایت‌هایی که تحریم شده‌اند و برخی از سایت‌هایی که کاربرد چندگانه دارند و احیاناً مورد پالایش (فیلتر) قرار گرفته‌اند، ارائه می‌شود.

وزیر ارتباطات با اشاره به زمان اجرایی شدن این موضوع به خبرگزاری مهر گفت: در حال فراهم کردن این امکان هستیم ولی هنوز عملیاتی و اجرایی نشده است.

این خبر در روزهایی اعلام شده که خبرهای دیگر از اخراج، تعلیق، قطع همکاری و عدم تمدید قرارداد برخی از اساتید دانشگاه‌ها حکایت دارد.

در شرایطی که فیلترینگ شدید و کاهش سرعت اینترنت همواره با اعتراضاتی همراه بوده و حتی صدای برخی نمایندگان مجلس و چهره‌های اصولگرا را هم درآورده است، فعال شدن اینترنت بدون فیلتر برای اساتید، گامی رو به جلو برای اجرا شدن ایده اینترنت طبقاتی به نظر می‌رسد.

معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس، با اشاره به شعارهای انتخاباتی رئیسی گفته بود: «معتقدم آقای رئیسی باید نگاهی به شعارهایشان قبل از انتخابات داشته باشند و نسبت به رفع محدودیت‌هایی که در حوزه فضای مجازی شده است حتما اقدام شود. معیشت میلیون‌ها ایرانی تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته است. از طرفی هم دوگانگی وجود دارد که افراد خاص دسترسی داشته باشند و بحث اینترنت طبقاتی مطرح می‌شود. این‌که مسئولین بتوانند پشت سر هم توئیت بزنند و در اینستاگرام نظراتشان را مطرح کنند اما مردم دسترسی نداشته باشند، مصداق تبعیض است که با اصل سوم قانون اساسی مغایرت دارد.»

هرچند پیش از این وزیر ارتباطات گفته بود «اینترنت طبقاتی به این معنا که طبقه خاصی بخواهند اینترنت پرسرعت استفاده کنند،‌ چنین چیزی نداریم و همه مردم برای ما خاص هستند»، اما تا امروز و در همین هفته‌های اخیر، برخی خبرنگاران و شاغلان در برخی رسانه‌ها، گیمرها و برنامه‌نویسان مشمول برخورداری از امکاناتی خاص برای دور زدن محدودیت‌های خارجی و فیلترینگ داخلی شدند که عملا بر همان اجرایی شدن اینترنت طبقاتی مهر تأیید می‌زند.

سخنگوی دولت گفته اجرای سند 25 ساله ایران و چین، مهم‌ترین محور سفر ابراهیم رئیسی به چین است. سندی که رسانه‌های خارجی جزئیات عجیبی از آن منتشر کرده‌اند.

به گزارش تجارت‌نیوز، موضوع اجرای سند 25 ساله ایران و چین از دولت روحانی تاکنون مطرح است. حتی دی ماه سال گذشته بود که وزیر امور خارجه ایران به چین رفت و بعد از سفر به چین اعلام کرد «امروز را (24 دی 1400) روز شروع اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور اعلام می‌کنیم.»

اما حالا یکسال و یک ماه بعد از خبر وزیر امور خارجه، سخنگوی دولت گفته که رئیسی برای اجرای قرارداد 25 ساله به چین رفته است. سندی که تنها نامش شنیده می‌شود اما هیچ کدام از مقامات داخلی جزئیات دقیقی درباره آن منتشر نکرده‌اند.

تمام آن چیزی که درباره این سند همکاری در دسترس است، برخی اظهارات پراکنده و البته گزارش‌هایی از رسانه‌های خارجی است.

البته متن توافقنامه جامع مشترک همکاری‌های استراتژیک ایران و چین سوم بهمن ۹۴ به زبان انگلیسی در وب‌سایت رسمی رئیس‌جمهوی ایران منتشر شد اما در آن متن هم هیچ خبری از جزئیات قرارداد نبود. آن زمان گفته می‌شد چون هنوز قراردادی امضا نشده، هیچ عدد و رقمی در قرارداد نیامده. اما حالا یکسال بعد از خبر وزیر امور خارجه و سفر رئیسی به چین، باز هم هیچ جزئیاتی از این سند در دسترس نیست.

 

 

• فروش نفت با 30 درصد تخفیف
  به گفته مقامات داخلی، چین قرار است 400 میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند. به گزارش نشریه فارن پالیسی آمریکا 280 میلیارد دلار این سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و 120 میلیارد دلار در صنعت حمل و نقل است. بخش مهم دیگر این سرمایه‌گذاری به صنعت خودرو مربوط می‌شود و قرار است سهم خودروهای چینی در بازار ایران بیشتر شود.

اما ایران در مقابل این سرمایه‌گذاری 400 میلیاردی چه چیزی به چین می‌دهد؟ نشریه پترولیوم اکونومیست در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱۲ شهریور ۱۳۹۸) در گزارشی اعلام کرد قرار است چین در پروژه‌های نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری ‌کند و در مقابل اولویت اجرای تمام پروژه‌های نفت و گازی ایران با کشور چین است.

همچنین گفته شده که چین نفت و گاز ایران را با ۳۰ درصد تخفیف می‌خرد و برای بازپرداخت پول نفت ایران دو سال مهلت دارد. نکته دیگر اینکه چین می‌تواند بازپرداخت بدهی نفتی خود را با یوان چین انجام دهد. امتیاز دیگری که به چین داده شده این است که دو سوم مبلغ خرید نفت و گاز، نقد خواهد بود و یک سوم به شکل کالا و خدمات یا به عبارتی تهاتر نفت با کالا.

 

 

• فروش سیستم امنیت سایبری به ایران
  این گزارش را انستیو خاورمیانه هم اخیرا تایید کرده است. این انستیتو که در حوزه‌های انرژی، امنیت، دفاع و بانکداری فعالیت می‌کند با اشاره به قرارداد 25 ساله ایران و چین اعلام کرده که با اجرای این قرارداد حضور چین در بازار خودرو و لوازم خانگی ایران بیشتر می‌شود. ایران به چین نفت می‌دهد و به جای پول آن، لوازم خانگی و خودرو وارد می‌کند. فروش سیستم‌های امنیت سایبری به ایران هم نکته دیگری است که این گزارش به آن اشاره کرده است.

البته این گزارش تخفیف 30 درصدی را تایید نکرده اما گفته ایران بر اساس این قرارداد نفت خود را با «تخفیف‌های سنگین» به چین می‌فروشد.

مسئولان ایران در حالی از قرارداد ایران و چین راضی هستند که این انستیتو تاکید کرده که سرمایه‌گذاری چین در کشورهای مختلف کاملا به مواد اولیه چینی، نیروی انسانی و کمپانی‌های چینی وابسته است.

 

 

• تهاتر نفت با فیلترینگ
  اما بخشی از آنچه درباره این قرارداد ۲۵ ساله گفته می‌شود ایجاد پیام‌رسان ملی است. این مساله در گزارش انستیتو خاورمیانه هم آمده و تاکید شده ایران قرار است از چین سیستم امنیت سایبری وارد کند. پیش از این برخی از نمایندگان مجلس تهاتر نفت با شبکه ملی اطلاعات را تایید کرده بودند. از آن جمله، محمود نبویان، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به خبرگزاری مهر گفته بود «ما حاکمیتی بر فضای مجازی، موتورهای جستجوگر، پیام‌رسان‌های اجتماعی و پست الکترونیک نداریم. اما برای ما بسیار مهم است که با همکاری چین بتوانیم بر فضای مجازی خود حاکمیت داشته باشیم.»

محمدصالح جوکار، نماینده مجلس یازدهم هم در شهریور ماه ۹۹ به ماجرای همکاری ایران و چین برای اینترنت اشاره کرده و گفته بود «طرح ملی شدن اینترنت بحث امروز و دیروز نیست و این ماجرا به چند سال پیش برمی‌گردد. کشور چین قرار است طی سند همکاری ایران با این کشور به تحقق این موضوع کمک کند.»

وزرای ارتباطات و علوم آخرین وضعیت دسترسی به اینترنت باز ویژه اساتید دانشگاه ها را اعلام کردند.
عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره اینکه اینترنت بدون فیلتر برای اساتید دانشگاه‌ها چه زمانی فعال می‌شود، گفت: اینترنت بدون فیلتر به اساتید مانند اینترنت خبرنگاری است که وزارت ارتباطات به برخی خبرنگاران داده است.

وی افزود: این اینترنت برای دسترسی اساتید به سایت‌هایی که تحریم شده اند و برخی از سایت‌هایی که کاربرد چندگانه دارند و احیاناً مورد پالایش (فیلتر) قرار گرفته اند ارائه می‌شود.

وزیر ارتباطات با اشاره به زمان اجرایی شدن این موضوع گفت: درحال فراهم کردن این امکان هستیم ولی هنوز عملیاتی و اجرایی نشده است.

محمد علی زلفی گل، وزیر علوم نیز در این خصوص به مهر گفت: از دانشگاه‌ها خواسته شده است لیست اعضای هیأت علمی خود را برای دسترسی به اینترنت باز ارائه دهند، دسترسی به اینترنت باز به منظور استفاده از سکوها و تارنماهای بین المللی با محتوای علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری صورت می‌گیرد.

وزیر علوم درباره اینکه از چه زمانی دسترسی به اینترنت باز اساتید عملیاتی می‌شود افزود: بستگی دارد که چه زمانی دانشگاه‌ها فهرست اعضای هیأت علمی خود را ارائه کنند.

به گزارش مهر، پیش از این معاون حقوقی وزارت علوم در نامه‌ای به رؤسای دانشگاه‌ها اعلام کرده بود: با عنایت به مصوبه یکصد و بیست و نهمین جلسه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه دستور فرمائید نسبت به تهیه لیست اعضای محترم هیئت علمی آن مؤسسه براساس فرم پیوست در قالب فایل اکسل جهت دسترسی به اینترنت باز به منظور استفاده از سکوها و تارنماهای بین المللی با محتوای علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری به قید فوریت جهت اقدامات بعدی به این معاونت ارسال فرمائید.

ارائه این تسهیلات به اساتید دانشگاه انتقاداتی را به همراه داشته و از آن به عنوان طرحی که اینترنت طبقاتی را تأیید می‌کند، یاد شده است. این در حالی است که طبق گفته‌های وزیر ارتباطات «چیزی تحت عنوان اینترنت طبقاتی نداریم».

مدیر کل نظارت بر سرویس های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر این باور است که شبکه ارتباطی، وضعیت مطلوبی دارد و برخی از شاخص‌های آن بهبود پیدا کرده است و برخی دیگر از شاخص‌های آن حداقل بدتر نشده است و ثابت مانده‌است.

بحث نارضایتی مردم از ارائه اینترنت همچنان داغ است، مردمی که از کاهش کیفیت و سرعت اینترنت به شدت ناراضی هستند حتی با مطرح کردن این موضوع با دولتمردان چیزی عایدشان نشد! عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اما می گوید امکان دسترسی به سایت‌های تحریمی با حداکثر سرعت فراهم است و کندی اینترنت وجود ندارد به باور او استفاده از فیلترشکن‌هاست که باعث کندی اینترنت می‌شود.

محمد امامی، مدیر کل نظارت بر سرویس های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت و گو با خبرآنلاین و در واکنش به وضعیت پیش آمده برای اینترنت گفت:« بحث نارضایتی مردم موضوعی است که باید از جنبه‌های فنی که در سازمان وجود دارد، مورد بررسی قرار گیرد و اگر بخواهیم به این جنبه از این موضوع بپردازیم بحث کیفیت، قیمت و اطمینان مردم در ارائه سرویس، موضوع بسیار مهمی است.»

او در ادامه گفت:« از لحاظ قیمتی، تعرفه‌ای که اپراتورها برای خدمات اینترنتی، اعم از اپراتورهای ثبت و سیار ارائه می‌کنند، تحت نظارت سازمان است و دائما کنترل می‌شود و اپراتورها در چارچوب مصوبات کمیسیون و مفاد پروانه‌های آن‌ها در حال فعالیت هستند و اگر تخلفی صورت گیرد حتما طبق روال‌های جاری که در سازمان است، با آن‌ها برخورد می‌گردد و این موضوعی نیست که الان تازگی داشته باشد و همیشه طبق همین روال با اپراتور ها برخورد صورت گرفته و ساز و کارهای سازمانی در این زمینه مشخص است که نتایج اقدامات هم مشهود و قابل دفاع است.»

مدیر کل نظارت بر سرویس های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در ادامه گفت:« این بحث دیگری در این موضوع، بحث کیفیتی در خدمات ارتباطی از جمله بحث اینترنت است که سازمان تنظیم مقررات بر اساس وظایفی که دارد و در چارچوب پروانه‌ها و مصوباتی که کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات آن را تصویب می‌کند، در قالب آن قدم برمی‌دارد، آن هم به صورت دائم، آنلاین و میدانی و در حال پایش کیفیت، خدمات ارائه می‌کند و این موضوع برای تمامی اپراتورها در حوزه ارتباطات و فنانوری وجود دارد. تمامی این اپراتورها از جمله شرکت مخابرات ایران (همراه اول)، ایرانسل، رایتل، مبین‌نت و خود شرکت مخابراتی و غیر، مجوز ارائه خدمات اینترنتی به آن‌ها داده شده‌است.»

کیفیت بسترهای اینترنت افزایش پیدا کرده‌ است

امامی در ادامه افزود:« ما بر اساس اساس‌نامه و مصوباتی که وجود دارد کیفیت این خدمات را رصد می‌کنیم و اگر بخواهیم این موضوع را نسبت به رضایت مردم بست دهیم، واقعیت این است که وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات به عنوان رگولاتوری حوزه ارتباطات کشور، به این نتیجه رسیده‌است که کیفیت بسترهای مخابراتی، کیفیت بسترهای دسترسی مشترکین به سرویس های ارتباطی از جمله اینترنت بهبود پیدا کرده است و یا بدتر نشده است. این موضوعی است که بر اساس شاخص‌هایی که در مصوبات داریم و بر اساس آن چیزی که در بین تمام اپراتورها و رگولاتورهای دنیا پذیرفته شده است و اعداد و ارقامی که بر اساس استانداردهایی اندازه گیری می‌شود، به دست آمده. این یک واقعیتی است که وضعیت شبکه ارتباطی، وضعیت مطلوبی دارد و برخی از شاخص‌های آن بهبود پیدا کرده است و برخی دیگر از شاخص‌های آن حداقل بدتر نشده است و ثابت مانده‌است.»

کاهش کیفیت اینترنت برداشت مردم است!

این مثام مسئول در ادامه گفت:«‌ به عنوان کسی که در حوزه خدمات اینترنتی فعالیت می‌کند و به عنوان کسی که اپراتور شبکه و رگولاتور شبکه و رگولاتور حوزه است، می‌توان گفت که احساسی که ایجاد شده‌است شاید یک سابقه‌ای در بین مردم دارد و برمی‌گردد به برداشت مردم. اگر بخواهیم آن را بررسی کنیم، برای مثال زمانی که اپراتورهای ما چه در حوزه ثابت و چه در حوزه سیار، سرعت دسترسی مشترکین را بروی شبکه هایشان افزایش دادند، در حوزه تلفن همراه که می‌توان گفت همه مردم آن را حس کردند؛ سرعت اینترنت از EG ارتقاع پیدا کرد به ۴G، عملا محدودیت‌های مردم و کاربران برای دسترسی به شبکه‌ها و خدمات سرویس اینترنتی خیلی آسان‌تر شد و یا ارتقا ۳G به ۴G را داشتیم. در بین این موضوعات، بحث سرعت دسترسی مردم به شبکه‌های اینترنتی افزایش پیدا کرده است و اینترنت ما به صورت حجمی به کاربران ارائه می‌شود اما مشترکین خیلی سریع‌تر حجم خودشان را از دست می‌دهند. بحث دیگری که وجود دارد این است که کاربران بیشتر از محتواهای ویدیویی و عکس استفاده می‌کنند و یا بازی می‌کنند، در تمامی این‌ها هر چقدر کیفیت محتوا بالا رود، پهنای باند و حجم اینترنتی که نیاز دارند بالا می‌رود. هرکسی به عنوان کاربر می‌تواند این موضوع را تجربه کند و صحت این حرف را به عین ببیند.»

امامی در ادامه با اشاره به اینکه شکایت و نارضایتی اتفاق نیافتاده‌است؛ گفت:« تقریبا هیچ کم فروشی در شبکه های ارتباطی نداریم. چرا که تمامی آن‌ها مکررا بررسی و کنترل می‌شوند.»

۲۰ درصد کاهش سرعت اینترنت به فیلترشکن‌ها مربوط است

محمد امامی در ادامه در خصوص استفاده کاربران از فیلترشکن و یا هر سرویسی که به صورت خصوصی به یک سرویس دیگر متصل بشود، گفت:« به این سرویس‌ها قطعا یک بار اضافه و یا یک حجم اضافی اختصاص پیدا می‌کند. به زبان ساده به دلیل این که تونل ایجاد می‌شود، فرض کنید داخل یک تونل، تونل دیگر ایجاد شود، همان تونل هم بخشی از آن فضای تونل اول را اشغال می‌کند و به حجم داده‌ای نیازمند است. فیلترشکن‌ها در کندی اینترنت می‌تواند نقش بسیار مهمی داشته باشد که می‌توان گفت حدود ۲۰ درصد کاهش سرعت اینترنت، مرتبط می‌شود به استفاده از فیلترشکن‌ها.»

محاسبه مصرف اینترنت چگونه صورت می‌گیرد؟

وی در ادامه افزود:« در خصوص تشخیص میزان مصرف کاربر از سرویس‌های داخلی با فیلترشکن و بدون فیلترشکن، این موضوع برمی‌گردد به موضوع ترافیکی که کاربر خریداری کرده و استفاده می‌کند یا خیر. با تلاش‌هایی که طی این سال صورت گرفته، سعی بر تعیین سهم بیشتر ترافیک داخل نسبت به بین الملل متناسب با مقرراتی که گذاشته شده، داشته‌ایم. یعنی بخشی از اینترنتی که کاربر استفاده می‌کند را اختصاص بدهیم به بخش داخلی، در واقع ترافیک داخل را به واسطه تخفیف‌هایی تشویق به استفاده کنیم. زمانی که از سرویس‌هایی که خصوصی مانند فیلترشکن‌ها استفاده می‌شود، در واقعا باعث جلوگیری از تشخیص آن سرویس ارائه دهنده نسبت به سرویس‌های داخلی و بین الملل می‌شود و در واقع اگر شما از سرویس های داخلی با فیلترشکن و یا سرویس‌های خصوصی استفاده کنید، به جای اینکه متناسب با مقررات استفاده از سرویس‌های داخلی حساب شود، تماما محاسبه می‌شود و تشخیص این مسئله بر عهده سامانه‌ها است که IP شما را بررسی می‌کنند. همین امر باعث زودتر تموم شدن بسته اینترنتی شما می‌شود. یکی از موضوهاتی که طبق مصوبه ۲۴۸ و ۲۵۱ کمیسوین تنظیم مقررات وجود دارد این است که کاربران باید بدانند، اگر از فیلترشکن استفاده کنند و بخواهند از سرویس‌های داخلی استفاده کنند، برای آن ها تمام بها محاسبه می‌شود، همانند استفاده از سرویس های خارجی. همین امر باعث می‌شود تا ذهن مشترکین به این سمت می‌رود که بسته‌ها زود تر تمام می‌شود. برای رضایت مردم، کانال‌های ارتباطی قرار داده‌ایم که اگر نسبت به چنین موضوعاتی شکایت دارند و یا تداخلی برای آن‌ها بوجود آمده است، می‌توانند در کانال ۱۹۵ شکایات خود را مطرح کنند و پاسخ مکتوب بگیرند.»

قطع ۱۰ دقیقه‌ای اینترنت

این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که ماجرای قطع ۱۰ دقیقه‌ای اینترنت چه بود، گقت:« در خصوص قطعی در شبکه شرکت ارتباطات زیر ساخت باید پاسخگو باشد، اما ما در قالب SLA بر این باور هستیم که اختلال پیش می‌آید و در قالب مسائل مالی بین زیر ساخت و اپراتورهای دیگر قابل حل و فصل است.»

امامی در آخر گفت:« بهتر است کاربران برای اینکه بتوانند اینترنت خود را بهینه‌سازی کنند، دسترسی‌های بروزرسانی سرویس‌ها و برنامه‌ها را که به صورت خودکار انجام می‌شود، تحت کنترل خودشان درآورند تا با اجازه خودشان صورت گیرد. دانلود فیلم و عکس‌ به صورت خودکار نباشد و سعی بر این داشته باشند که از فیلترشکن‌ها استفاده نکنند.»

با فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ ، فعالان صنایع دستی نیز همچون بسیاری از کسب و کارهای آنلاین با مشکلات متعددی در شهر‌های مختلف مواجه شده‌اند به طوری که فروششان بسیار کاهش یافته و بسیاری نیز تعطیلی را بر رونق کم‌سوی کسب و کارشان ترجیح داده‌اند.
 فیلترینگ و کندی اینترنت به کسب و کار‌های بسیاری آسیب زده است. امروزه بسیاری از فعالان صنایع دستی فروشگاهی ندارند، بلکه از پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام برای عرضه و فروش محصولاتشان استفاده می‌کنند. فروشندگان عمده نیز در اینستگرام تولیدکنندگان را یافته و بی واسطه از آن‌ها محصولات را خریداری می‌کنند.

البته تا ۴ ماه پیش اوضاع چنین بود. اکنون دیگر نه فروشنده‌ای با تولیدکنندگان ارتباط دارد و نه مشتریان می‌توانند کالای مورد نیاز خود را از شهر‌های مختلف سفارش دهند.

کارشناسان همواره ادعا می‌کردند اینستاگرام بیش از وزارت کار، اشتغال‌زایی کرده است اما دولت فعلی پلتفرمی که منبع درآمد بسیاری بود را فیلتر کرده است. این امر به جز ترقی بازار وی پی ان‌ها چه سود دیگری داشته است؟

این در حالی است که مردم همچنان اینستاگرام را به پلتفرم‌های داخلی ترجیح می‌دهند. در این میان فعالان کسب و کار‌های مجازی و فروشندگان محصولات در اینستاگرام دچار معضل شده‌اند.

 

• مشکلات متعدد فعالان صنایع دستی در فروش محصولاتشان

فعالان صنایع دستی در شهر‌های مختلف از مشکلات متعدد در فروش محصولات صنایع دستی به سبب فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ می‌گویند.

محمد رضوانی، تولیدکننده سفال و سرامیک در اصفهان به اقتصاد ۲۴ گفت: دوستان و همکارانم که در اینستاگرام فعالیت داشتند و کالا‌های خود را عرضه می‌کردند با مشکلات بسیاری مواجه شده‌اند. البته من در اینستاگرام فعالیت نمی‌کردم، اما محدودیت فضای مجازی بر روی فروش و فعالیت فعالان صنایع دستی تاثیر بسیاری داشته است.

 

• فروش صنایع دستی به نصف رسیده است

فروش بسیاری از فعالان صنایع دستی به نصف حتی کمتر رسیده است. اینستاگرام پلتفرمی برای ارتباط فعالان صنایع دستی با شهر‌های مختلف بود که با فیلتر شدن آن عملا دست بسیاری از فعالان صنایع دستی به بازار را قطع کرده است.

حامد کاظمی، فعال صنایع دستی در زمینه محصولات چوبی در شیراز به اقتصاد ۲۴ گفت: فروشمان بعد از فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ به نصف رسیده است. چه در زمینه ارتباط با مشتری و مشتریان عمده، چه ارتباط با مغازه‌ها و فروشندگان با مشکلات بسیاری مواجه شده‌ایم.

وی افزود: ما در تهران و بسیاری از شهر‌های کشور عرضه کالا داشتیم، اما اکنون به دلیل محدودیت اینترنت عرضه کالای چندانی به بسیاری از شهر‌ها نداریم و فعالیت کردن بسیار مشکل شده است.

کاظمی گفت: با وجود محدودیت‌های موجود در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی، پیام‌رسان‌های داخلی را نصب نکرده و در پیام‌رسان‌های داخلی فعالیتی نداریم.

 

• تعطیلی کارگاه‌های صنایع دستی در اثر محدودیت های اینترنتی

بسیاری از کارگاه‌های صنایع دستی در شهرضا تعطیل شده است. کارکنان این کارگاه‌ها که اکثرا بانوان سرپرست خانوار بودند، بیکار شده‌اند. بسیاری از مشاغل در این شهر نیز از بین رفته‌ است.

محمدحسین بهاری، سفالگر و سرامیک کار فیروزه‌ای شهرضا به اقتصاد ۲۴ گفت: در حوزه صنایع دستی من و بسیاری از همکارانم بازار بزرگی در اینستاگرام داشتیم اما با فیلترینگ این پلتفرم، بازار کسب و کارمان به طور کامل از بین رفت.

وی افزود: در رابطه با فروش در بازار‌های داخلی بازار هدف را از دست دادیم. علاوه بر افرادی که کالای ما را برای مصارف شخصی خریداری می‌کردند، فروشندگان و دارندگان فروشگاه‌ها نیز تولیدکننده را در اینستاگرام پیدا کرده و مستقیم و بی واسطه از تولیدکنندگان محصولات را خریداری می‌کردند. اکنون تمام این فرصت‌ها از بین رفت.

بهاری گفت: بیش از ۹۰ درصد از محصولاتم را به خارج از کشور صادر می‌کردم. با وضع به وجود آمده فرصت صادرات محصولات نیز به طور کامل از بین رفت. کارگاه‌های صنایع دستی در شهرضا تعطیل شده‌اند. فعالان صنایع دستی شهرضا مغازه‌ای نداشتند و در اینستاگرام به ارائه محصولاتشان می‌پرداختند. با این اقدام غیرکارشناسی و نابخردانه، فضای کسب و کار‌های مجازی از بین رفت و بسیاری از مشاغل نابود شدند.

این سفالگر افزود: بسیاری از کارمندان کارگاه‌های صنایع دستی، بانوان سرپرست خانوار بودند که اکنون شغلشان نابود شد. به عنوان یک تولیدکننده صنایع دستی نمی‌دانم این شرایط تا چه زمانی ادامه دارد و تا کی باید صبر کنیم. آیا شرایط تغییر می‌کند؟ قرار است اینستاگرام رفع فیلتر شود یا خیر؟

وی تاکید کرد: فضای مجازی یک ابزار است. محدود کردن و فیلترینگ آن راهکار نیست، بلکه باید استفاده مناسبی از آن مانند هر ابزار دیگری کرد. چاقو را یک جراح برای نجات جان بیمار استفاده می‌کند، یک آشپز برای پخت و پز استفاده می‌کند و یک جنایتکار برای آسیب زدن به مردم. آیا باید خرید و فروش چاقو را ممنوع کنیم چراکه جانیان از آن برای آسیب زدن به مردم استفاده می‌کنند؟

 

• کم رونق بودن فروش صنایع دستی

کارشناسان نیز از مشکلات فعالان کسب و کار‌های مجازی با وجود کندی اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ می‌گویند.

حمید حاجی اسماعیلی، کارشناس بازار کار و کارآفرینی به اقتصاد ۲۴ گفت: اقتصاد دیجیتال موضوع بسیار جدیدی است در دنیا و به شدت مورد توجه است. همه کشور‌ها سهم بسیار زیادی از اقتصاد خود را به اقتصاد دیجیتال اختصاص داده و بر روی آن حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند.

وی افزود: اقتصاد دیجیتال فرصت‌های نوینی برای مردم خلق کرده‌ است. اقتصاد دیجیتال در تمام دنیا فرصت است، اما در ایران به دلایل امنیتی و سیاسی با محدودیت‌های بسیاری مواجه شده است. از گذشته نیز مشکلاتی در استفاده از اینترنت وجود داشت. اکنون بسیاری از پلتفرم‌های اینترنتی فیلتر شده‌اند و کسب و کار مردم در فضای مجازی با مشکلات بسیاری مواجه شده است.

 

• دولت در زمینه دولت الکترونیک ناموفق بود

حاجی اسماعیلی گفت: دولت در زمینه دولت الکترونیک نیز موفق عمل نکرده است. مشکل اساسی اینجاست که دولت نتوانسته تمهیدات لازم را برای ایجاد و تسهیل گری کسب و کار مردم در فضای مجازی ایجاد کند. بسیاری از کسب و کار‌ها با وجود تمام این محدودیت‌ها فعالیت می‌کردند، اما اکنون با کند شدن اینترنت بسیاری از این کسب و کار‌ها آسیب دیده اند.

به گفته وی، ۳۰۰ هزار شغل از کند شدن اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام آسیب دیده‌اند. بسیاری از این کسب و کار‌ها نیز تعطیل شده اند.

این کارشناس بازار کار افزود: متاسفانه هنوز فضای مجازی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای اشتغال‌زایی و رویکرد مردم در فضای مجازی برای دولت اهمیت ندارد. در صورتی که اقتصاد دیجیتال و اشتغال‌زایی در فضای مجازی بسیار مهم بوده و فرصتی استثنایی برای ایجاد مشاغل جدید است. به ویژه در زمینه کاهش هزینه‌ها بسیار مهم است. در واقع فضای مجازی فرصت اقتصادی مهمی در کشور است که مغفول مانده و قربانی سیاست‎ها و برنامه‌های امنیتی شده است.

طبق آخرین برآوردهای صورت گرفته ۱۲ میلیون نفر ایرانی در بازار رمزارز فعال هستند، رقمی که نشان می‌دهد، ایران یکی از مقاصد جذاب برای معامله‌گران رمزارز است، معامله‌گرانی که حال با محدودیت‌های اینترنت مجبور به مهاجرت و خروج سرمایه عظیم خود از کشور شدند، دیده بان ایران در گزارشی به موضوع مهاجرت و خروج سرمایه فعالان بازار رمز پرداخته است

کاهش سرعت اینترنت، قطعی‌های پی در پی و فیلترینگ در ۵ ماه گذشته دمار از روزگار کاربران اینترنت در ایران در‌آورده‌است و با توقف کسب و کارهای آنلاین بر پیکره اقتصاد بیمار ضربات کشنده‌ای وارد آورده‌است.

فعالان بازارهای مالی جهانی و معامله‌گران بازار رمزارز یکی از گروه‌هایی هستند که در چند ماه اخیر و با محدودیت‌هایی که در حوزه اینترنت ایجاد شده‌است، بیشترین ضرر را متحمل شده‌اند؛ قدمت معامله‌گری در بازار رمزارز در ایران به کمتر از ده سال باز می‌گردد و در حالی که این کسب و کار ارزآور نوپا در حال جاافتادن در کشور و ارزآوری بود، محدودیت‌های اینترنت مانند سدی در مقابل فعالیت انها قرار گرفت.

از آنجا که معامله گران برای خرید و فروش و به اصطلاح معاملات خود به ابزارهای مختلفی مانند نمودارهای قیمتی، تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندا منتال و اخبار مهم بازار ارزهای دیجیتال نیاز دارند، فقدان اینترنت پرسرعت و آزاد، به مثابه سمی مهلک برای فعالان این حوزه است.

برای بررسی دقیق‌تر آسیبی که کندی و قطعی اینترنت و فیلترینگ به معامله‌گران بازار رمزارز زده‌است؛ خبرنگار دیده‌بان ایران با یکی از معامله‌گران با سابقه و تحلیلگر بازارهای مالی گفت و گویی داشته‌است.

امید‌ ساعی، تحلیلگر بازارهای مالی در گفت و گو با دیده‌بان ایران و در خصوص وضعیت پیش آمده گفت:« تحلیل و معامله‌گری در بازارهای مالی تنها به لپ‌تاپ یا موبایل و اینترنت نیاز دارد و تمام فعالیت ما بر بستر اینترنت صورت می‌گیرد و بدون آن نمی‌توانیم هیچگونه فعالیتی داشته باشیم.»

 

• با دست خودمان پول ایرانیان را تقدیم صرافی‌های خارجی می‌کنیم!

این فعال بازار رمزارز در ادامه در خصوص ریسک‌هایی که کندی و قطعی اینترنت در کار آن‌ها ایجاد می‌کند؛ گفت:« ضعیف شدن اینترنت و یا قطع کامل آن ریسک‌های زیادی را برای معامله‌گران بازار رمزارز در پی دارد؛ ما در اف‌ای‌تی‌اف عضو نیستیم و حق استفاده از امور مالی بین‌المللی را نداریم و در صرافی‌های بین المللی نمی‌توانیم فعالیت کنیم و مجبوریم از فیلترشکن‌های آی‌پی‌ ثابت استفاده کنیم و با استفاده از وی‌پی‌ان و وی‌پی‌اس‌ها فعالیت کنیم و تا وقتی اینترنت قطع و وصل می‌شود و سرعت آن پایین می‌آید، وی‌پی‌ان‌ها نیز قطع و وصل می‌شوند و احتمال لو رفتن آی‌پی‌های ایران بیشتر می‌شود و در نتیجه حساب ایرانیان و معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ایرانی از سوی صرافی‌ها بسته می‌شود و زمانی که حساب بسته می‌شود، پول بلوکه می‌شود و به دست صرافی می‌افتد.»

ساعی در ادامه گفت:« ریسک دیگری که وضعیت فعلی اینترنت برای معامله‌گران ایجاد می‌کند این است که ما وقتی وارد یک معامله می‌شویم و وابسته به آن زمانی که می‌خواهیم در معامله باشیم باید حد ضرر و حد سود بگذاریم و معاملات را مدیریت کنیم و زمانی که اینترنت قطع می‌شود، ما دقیقا آنلاین نیستیم و با قیمت واقعی بازار به روزرسانی صورت نمی‌گیرد؛ به عنوان مثال من معامله‌ای را با قیمت 17 هزار دلار باز می‌کنم اما معامله من بخاطر سرعت اینترنت چند ثانیه دیرتر باز می‌شود و به جای 17 هزار، بر روی قیمت 17هزار و 50 دلار باز می‌شود و عملا در این معامله نمی‌توان مدیریت سرمایه خوبی داشت و درصد اینکه معامله‌گران بتوانند از معاملات سود بگیرند و سپس آن سود را به ارز تبدیل کنند و ارز را به داخل کشور بیاورند و ارزآوری شکل بگیرد کاهش می‌یابد.»

این تحلیلگر بازارهای مالی در ادامه با اشاره به اینکه بار روانی که وضعیت اینترنت ایجاد می‌کند، خیلی بالا است گفت:« وضعیت فناوری اطلاعات به شکلی شده‌است که مردم یک کشوربه خوبی می‌دانند در سایر کشورهای دنیا چه خبر است و همواره خود را با مردم دیگر کشورها مقایسه می‌کنند، من زمانی که خودم را نه با یک جوان در دل نیویورک بلکه با یک جوان در دوحه قطر مقایسه می‌کنم، می‌بینم که همه دنیا وارد جهانی به نام متاورس می‌شوند وبه فکر این هستند که در فراجهانی کسب و کار خود را آغاز کنند و اینترنت مانند پوشاک امری پذیرفته شده‌است اما ما کماکان از حق اولیه به اسم اینترنت آزاد محرومیم و این وضعیت بار روانی شدیدی ایجاد می‌کند که در پی آن مهاجرت، سرانه افسردگی و ناامیدی افزایش پیدا می‌کند و رقبتی که باید در یک جوان برای فعالیت اقتصادی باشد وجود نخواهد داشت.»

 

• مهاجرت معامله‌گران ایرانی شدت گرفت

ساعی در آخر با اشاره به افزایش قابل توجه مهاجرت معامله‌گران بازارهای رمزارز؛ گفت:« در چند ماه اخیر تعداد معامله‌گرانی که برای مهاجرت دست به کار شدند بسیار افزایش یافته‌است و تعداد بیشتری نیز در حال انجام کارهای اولیه برای مهاجرت هستند و هر معامله‌گری که از ایران می‌رود به طور حداقل ۲هزار دلار ارز را به یک کشور دیگر می‌برند.»