| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
در گوشه دور افتاده از جهان، حتی فرسنگ‌ها و کیلومترها در قلب اقیانوس‌ها یا پایین‌ترین نقطه جهان، اگر فردی پیدا شود که اظهارنظری درباره ایران کند یا اقدامی مرتبط با ورزش یا چهره‌های ورزشی کشورمان انجام دهد ...
علی شمیرانی - شخصا به کسب و کارهایی که ابتدا مشهور می‌شوند و سپس رشد می‌کنند (برخلاف روال طبیعی کسب و کارها که اول تا حد معقولی رشد می‌کنند و سپس مشهور می‌شوند) چندان خوش‌بین نیستیم و ذوق‌زده به سراغشان نمی‌روم.
رئیس دستگاه قضا بارها بر لزوم ساماندهی کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و کاهش قاچاق تأکید داشته است اما عملکرد مرکز فناوری اطلاعات قوه قضاییه در این زمینه قابل قبول نیست.
نه این که پزشکی از راه دور در گذشته‌ها رایج نبوده اما کووید-۱۹ این شکل از درمان را بیشتر رایج کرده. اصلاً برخی از پزشکان معتقدند فرم پزشکی و نقش پزشکان هم در این بحران کاملاً تغییر کرده است حالا چه برسد به شیوه‌های جدید درمان.
درحالی با دستور شاپرک باید درگاه های پرداخت کسب‌وکارهایی چون فروش رمز ارز از هفته دوم اسفند ۹۹ مسدود می شد که مشاهدات نشان میدهد صرافی‌های دیجیتال بدون هیچ مشکلی همچنان درحال خرید و فروش رمز ارزها هستند.
علی شمیرانی - اگر پای حرف فعالان بخش خصوصی در هر عرصه‌ای بنشینید و سوال کنید، مهمترین مشکلات شما چیست، با قریب به 90 درصد تطابق، همان حرف‌هایی را خواهند زد که فعالان سابق یا خود ایشان از حدود 3دهه قبل می‌زدند.
استخراج ارزهای مجازی با توجه به پایین بودن نرخ برق در کشورمان و افزایش بیش ازحد قیمت آن جذابیت زیادی برای استخراج‌کنندگان داشته به گونه‌ای که در تازه ترین گام استفاده غیرمجاز از برق خانگی هم به لیست اقدام های غیرمجاز افزوده شده و چالشی دیگر برای صنعت برق رقم زده است.
چند روز قبل، دو شرکت بزرگ پخش آنلاین فیلم و ویدئو در اقدامی هماهنگ، تعرفه اشتراک خود را حدود چهار برابر افزایش دادند. انتظار می رفت حداقل در ایام تعطیلات عید و برای تشویق مردم به ماندن در خانه، تعرفه آنها کاهش پیدا کند، نه اینکه فرصت را غنیمت بشمارند.
روزهای ابتدای پاندمی کرونا را به خاطر دارید. شهرهای بزرگ و خلوت، خیابان‌های عریض و خالی از خودرو. گویا موتور جهان خاموش شد و ما انسان‌ها، مسافران این قطار سریع‌السیرِ سرمایه در جاده ماندیم، بدون اینکه بدانیم آینده چگونه خواهد شد.
رئیس هیئت مدیره مجمع انجمن‌های علمی و تخصصی جامعه پزشکی خراسان رضوی با بیان این که سامانه نسخ الکترونیک تامین اجتماعی باید در مرحله پایلوت علمی و کارشناسی اجرا و ایراداتش مرتفع می‌شد؛ اظهار کرد: این سامانه نیاز به اصلاحات زیادی دارد.
میثم لطفی - برای کسانی که از آینده می‌ترسند و همواره نگران هستند بخش های دلهره‌آور فیلم‌های تخیلی روزی به حقیقت بپیوندد باید گفت فناوری «جعل عمیق» این نگرانی را تا حدودی به حقیقت بدل کرده است.
به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، در حالی که میلیون‌ها کاربر این هفته ویدیوی «تام کروز» بازیگر مشهور را در شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌کردند مشخص شد این تصاویر با فناوری هوش مصنوعی و به روش جعل عمیق ساخته شده است.
ویدیویی که در تیک‌تاک، توئیتر و سایر شبکه‌های اجتماعی بین میلیون‌ها کاربر دست به دست شد توسط یک هنرمند جلوه‌های تصویری و با شبیه‌سازی یکی از برنامه‌های «بیل هیدر» بازیگر هالیوودی ساخته شد. در این برنامه که اصل آن متعلق به یک گفت‌وگوی تلویزیونی در سال ۲۰۰۸ است، «بیل هیدر» در حال تعریف کردن خاطره از اولین ملاقات خود با «تام کروز» در جلسه سناریوخوانی دیده می‌شود.
گفته می‌شود در این ویدیو هر زمان «هیدر» مطلبی را از تام کروز نقل می‌کند، ناگهان اجزای صورت و حالاتش به شکل او درمی‌آید. یک حساب کاربری در یوتیوب که نخستین بار این تصویر ویدیویی را منتشر کرد پیش از این با استفاده از جعل عمیق، تصویر ویدیویی «آرنولد شوارتزنگر» بازیگر دیگر سینما را پخش کرده بود. فریب میلیون‌ها کاربر جهانی با ویدیویی که جعلی بودن آن به هیچ وجه قابل تشخیص نبود باعث شد تا نیویورک تایمز از «جعل عمیق» به‌عنوان «خطرناک‌ترین فناوری قرن» یاد کند.
جعلی یا واقعی؟
براساس سنت سالانه انگلستان ساعت سه بعد ازظهر روز کریسمس سخنرانی ملکه الیزابت دوم از طریق تلویزیون ملی این کشور پخش شد و طبق روال معمول شبکه چهار تلویزیون هم به‌صورت همزمان ویدیوی فرد دیگری را برای مخاطبان خود ارائه کرد. پیش‌تر در چنین روزی سخنرانی افراد مشهوری از جمله «ادوارد اسنودن»، پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی امریکا و... به‌صورت همزمان با صحبت‌های ملکه پخش شده بود و مخاطبان شبکه چهار امسال ملکه و خانواده سلطنتی انگلستان را مشاهده کردند که در حال رقص و پایکوبی بودند و به نظر می‌رسید تصاویر ویدیویی را برای شبکه اجتماعی تیک‌تاک ضبط کرده‌اند. طولی نکشید که رسانه‌های خبری توضیح دادند که مردم در حال تماشای نسخه دستکاری شده دیجیتالی ملکه بودند که با استفاده از فناوری جعل عمیق ساخته و صدای او هم توسط «دبرا استیونسون» بازیگر و کمدین مشهور تقلید شده بود.
به گفته شبکه چهار تلویزیون ملی انگلستان، این برنامه به‌عنوان یک هشدار کاملاً جدی در مورد تهدیدهای بالقوه و خطرناک فناوری جعل عمیق و اخبار جعلی پخش شد و «ایان کاتز»، مدیر برنامه‌های این شبکه، ویدیوی مذکور را «یادآوری قدرتمندی توصیف کرد که با آن حتی نمی‌توانیم به چشمان خود هم اعتماد کنیم.»
«جعل عمیق» یا «دیپ فِیک» نوع ویژه‌ای از فناوری هوش مصنوعی است که بواسطه کارکرد خود برای نامگذاری آن دو اصطلاح «یادگیری عمیق» و «جعلی» باهم ترکیب شده‌اند. این فناوری تکنیک ویژه‌ای برای ترکیب تصویر انسان مبتنی بر هوش مصنوعی است که در آن تصاویر و فیلم‌های موجود روی تصاویر یا فیلم‌های منبع قرار می‌گیرد و از قابلیت ویژه فناوری یادگیری ماشینی موسوم به «شبکه مولد تخاصمی» (GAN) استفاده می‌شود. ویدیوی جعلی که از این طریق ساخته می‌شود ترکیب فیلم‌های موجود و منبع است که فرد یا افرادی را درحال انجام یک کار در موقعیت ویژه نشان میدهد که هرگز در واقعیت اتفاق نیفتاده است.
این فیلم‌های تقلبی می‌توانند فرد را در حال انجام اقداماتی نشان دهند که هرگز در آن حضور نداشتند و همچنین از آن برای تغییر کلمات یا حرکات یک سیاستمدار استفاده کنند تا به نظر برسد آن فرد چیزی را گفته که هرگز به زبان نیاورده است. به‌عنوان مثال، اکتبر گذشته زمانی که کاخ سفید خبر ابتلای «دونالد ترامپ» به کرونا را منتشر کرد، حساب توئیتری رئیس‌جمهوری سابق امریکا ویدیوی کوتاهی را از او منتشر کرد که به نظر می‌رسید دقایقی پیش از سوار شدن ترامپ به هلی‌کوپتر برای انتقال به بیمارستان ضبط شده بود. ترامپ در این ویدیو از حمایت‌ها و پیام‌های محبت‌آمیزی که در ساعات گذشته دریافت کرده بود تشکر کرد و توضیح داد که حال عمومی او خوب است ولی طولی نکشید که خبرگزاری‌ها با تحلیل‌های دقیق‌تر توضیح دادند این ویدیو به احتمال قوی توسط فناوری جعل عمیق ساخته شده است و در اصل «دونالد ترامپ» واقعی در این ویدیو حضور نداشته است.
پیش از این خبرگزاری چینی شینهوا و موتور جست‌وجوی اینترنتی Sogou در یک پروژه مشترک با استفاده از فناوری جعل عمیق مجری تلویزیونی را طراحی کردند که شکل ظاهری شبیه یک مرد دارد و با ایجاد صدا و حرکات چهره انسان، اخبار را به‌صورت کاملاً حرفه‌ای می‌خواند و بیننده تصور می‌کند گوینده واقعی در مقابل چشمان او قرار گرفته است. این خبرگزاری چینی کارمند جدید خود را که در اصل وجود خارجی ندارد یک گوینده حرفه‌ای و خستگی‌ناپذیر معرفی کرد که تمامی اخبار روز را به‌صورت ۲۴ ساعته گزارش میدهد.
مفید یا مضر؟
فناوری جعل عمیق برای برخی کاربران شاید در ابتدا سرگرم کننده به نظر برسد تا با اپلیکیشن‌های موبایلی و ساخت این گونه تصاویر ویدیویی بتوانند توجه بیشتری از مخاطبان شبکه‌های اجتماعی را به خود جلب کنند ولی برای کارشناسان این طور به نظر نمی‌رسد.
«متئو کالدوِل» از محققان دانشگاه سلطنتی لندن در این خصوص گفت: «مردم این روزها بخش‌های زیادی از زندگی روزمره خود را به دنیای مجازی سپرده‌اند و فعالیت آنلاین آنها روی تمام بخش‌های زندگی‌شان تأثیر می‌گذارد. محیط‌های آنلاین که در آن داده‌ها از قدرت و اثرگذاری بالایی برخوردار هستند، با استفاده از فناوری هوش مصنوعی برای بهره برداری‌های مجرمانه هم به کار گرفته می‌شوند.»
او همچنین توضیح داد: «جرایم حوزه دیجیتال برخلاف بسیاری از جرایم سنتی براحتی قابل تکرار نیستند و این اتفاق به مجرمان امکان میدهد تکنیک‌های جنایی خود را به‌صورت انحصاری به بازار عرضه کنند و کاربران را مورد سوءاستفاده قرار دهند. این مسأله به آن معنی است که مجرمان سایبری ممکن است جنبه‌های چالش برانگیز جنایت مبتنی بر هوش مصنوعی را برون سپاری کنند تا از این طریق بتوانند به‌صورت حرفه‌ای‌تر پروژه‌های خود را پیش ببرند.»
دانشگاه سلطنتی لندن در بررسی‌های خود به این نتیجه رسید که فناوری جعل عمیق این روزها به‌صورت ویژه برای ساخت فیلم‌های مستهجن مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات این مرکز در ژوئن ۲۰۲۰ نشان داد ۹۶ درصد تصاویر جعل عمیق در حوزه فیلم‌های مستهجن ساخته شده است و تقریباً نزدیک به ۱۰۰ درصد این فیلم‌ها با هدف ضربه زدن به زنان پخش شده‌اند. با این حال بسیاری از مردم استفاده از اطلاعات نادرست آنلاین را پیش شرط اصلی برای توسعه تصاویر جعل عمیق می‌دانند.
در سال ۲۰۱۹ میلادی حزب محافظه کار انگلیس ویدیویی از «کایر استارمر» رهبر فعلی حزب کارگر این کشور منتشر کرد تا نشان دهد او در مصاحبه مطبوعاتی نسبت به گذشته عملکرد بدتری دارد. در این زمینه اقدام مشابه توسط طرفداران حزب جمهوریخواه امریکا صورت گرفت و این اتفاق در نهایت باعث شد نسخه ویرایش شده تصاویر ویدیویی «نانسی پلوسی» رئیس دموکرات مجلس نمایندگان امریکا بین کاربران منتشر شود و حتی «دونالد ترامپ» هم آن را به اشتراک بگذارد.
اگرچه این ویدیوها با فناوری جعل عمیق ساخته نشده بودند و در عوض به‌صورت زیرکانه ویرایش شدند، ولی این مسأله نشان داد برای محتوای ویدیویی دستکاری شده بازار پرمخاطبی وجود دارد که مخالفان سیاسی می‌توانند از آن سوءاستفاده کنند.
محققان علاوه بر محتوای جعل عمیق، پنج فناوری دیگر را هم مورد توجه قرار داده‌اند که با استفاده از هوش مصنوعی توسعه پیدا می‌کنند و در آینده نزدیک می‌توانند نگرانی‌های زیادی برای مردم ایجاد کنند. استفاده از اتومبیل‌های بدون راننده به‌عنوان سلاح، استفاده از فناوری یادگیری ماشینی برای هدایت پیام‌های مخصوص کلاهبرداری، ایجاد اختلال در سیستم‌های کنترل ماشینی، نشر اخبار جعلی و جمع‌آوری اطلاعات آنلاین برای باجگیری پنج فناوری مذکور هستند و باید دید شرکت‌های توسعه دهنده سیستم‌های امنیت سایبری تا چه اندازه می‌توانند با این مشکلات مقابله کنند. (منبع:ایران)
علی شمیرانی - معمای عجیبی است که بر اساس آن مانده‌ایم از کار نکردن بعضی دستگاه‌ها و مدیران دولتی بنالیم یا از روش و شیوه کار کردن برخی دیگر؟
امیرحسین صالحی - محمدمهدی جعفریان - بازار پلت‌فرم‌های دیجیتال به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارد در سال‌های اخیر و خصوصا در سال ۲۰۲۰ مورد توجه قانون‌گذاران و تنظیم‌گران حوزه حقوق رقابت در بخش‌های مختلف جهان بوده است.
شبکه‌های اجتماعی با تسلط روی ذهن و کنترل مغز کاربرانشان می‌توانند به سادگی از اطلاعات آنها سوء استفاده کنند.
محمود مصدق - از حدود ۱۵ سال پیش در برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور و اسناد بالادستی نظام سلامت، اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک به منظور کاهش هزینه‌ها یک ضرورت قانونی عنوان شده اما این برنامه به دلایل مختلف عملیاتی نشد؛
عباس پورخصالیان - حدود ۲۰ درصد از مواد طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» دارای کلیدواژه هایی مربوط به فاوا است. در تعدادی از ماده های طرح مذکور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بازیگران بخش فاوای کشور مکلف شده اند که زیرساخت های لازم برای اجرایی شدن هماهنگی ها و حمایت های قانونی در جهت اجرا و پیشبرد طرح را فراهم کنند.
علی شمیرانی - ظاهرا بر اساس یک توافق نانوشته، هر وقت گفته می‌شود «فلان موضوع در کشور ممنوع شد»، باید بعد از کلمه «ممنوع» در ذهن خود «و آزاد» را هم اضافه کنید. به این ترتیب جمله کامل اینطور خوانده می‌شود: «فلان موضوع در کشور ممنوع (و آزاد) شد». می‌گویم چرا.
در ماه‌های نخست امسال با رونق بازار سهام، خیلی‌ها بدون آگاهی از قاعده بازار سهام و به امید یک‌شبه ره صدساله را طی‌کردن، دارایی‌های خود را براساس روند بازده سهام و البته توصیه‌ها و حمایت‌های دولتمردان وارد بازار کردند و الگوی آنها شاید وارن بافت، سهامداران شناخته‌شده جهان بود
کاهش درآمدهای نفتی و صادرات غیرنفتی به دلیل تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا باعث شد تا در دو سال اخیر، دولت با مشکل درآمدزایی روبه‌رو شود و بخشی از آن را با فروش اوراق بدهی جبران کند.
این‌روزها عده زیادی از مردم، به پولدار‌شدن فکر می‌کنند. بحران‌ها، رکود، تورم اقتصادی و حذف برخی از شغل‌ها براثر کرونا، مردم زیادی را به راه‌های متفاوتی برای کسب درآمد کشانده است؛
فاطمه محمدی- صمد حسن نیا - آن‌طور که معاون سابق بانک مرکزی درباره معمای رمزارزها به مسئولان هشدار میدهد فاجعه بیت‌کوین در راه است و خروج سرمایه شدت گرفته است، اگر اقدام عاجل صورت نگیرد، هم مردم و هم حاکمیت ضرر می‌کنند. دنیا با ابزار قانون این پدیده ناشناخته را مهار کرده است.
علی شمیرانی - این روزها در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات چنان رقابت بی‌سابقه‌ای برای خدمت سر گرفته که از حجم این شور و عشق، اشک در چشمان مردم حلقه زده است و همه مانده‌اند که کار و پول باید دست کدام مسوول و نهاد باشد.
اگر ضرب‌المثل«آمدند ابروی طرف را درست کنند، زدند چشمش را کور کردند» فقط یک‌جا کاربرد داشته باشد حتما این‌یک جا غائله حذف دفترچه‌های کاغذی تأمین اجتماعی است.
غلامرضا مصدق - از فحوای کلام جو بایدن و نوع انتخاب همکاران ارشدش چنین برمی آید که در تعامل با دنیای خارج رویه ای کاملاً متضاد با رویه دونالد ترامپ در پیش خواهد گرفت.
عباس پورخصالیان - ترس ابراز شده درخصوص پوشش ارتباطات اینترنت ماهواره ای استارلینک (Starlink) در کشور بیهوده نیست. اما باید جایش را به زودی به هوشمندی در استفادۀ بهینه از حداکثر امکانات برای توسعۀ شبکۀ ملی اطلاعات بدهد.
مدیران شبکه خرید و فروش کالا و خدمات بایا، در نخستین نشست خبری خود ضمن تشریح چگونگی راه‌اندازی و آخرین وضعیت این شبکه، به پرسش‌ها و ابهامات نمایندگان رسانه‌ها پاسخ دادند.
علی شمیرانی - عبارتی در میان مردم مصطلح است با عنوان «لات کوچه‌های خلوت» که طعنه از بزدلی، تهی‌بودن و کار بیهوده‌کردن است، حالا اما به نظر می‌رسد با توجه به تغییر روزگار و بزدلان و شرایط کرونا، بد نیست این اصطلاح را به «لات کوچه‌های مجازی» تغییر داد. خلاصه بزدل هم بزدل‌های قدیم!
جواد جاویدنیا* - عمده خدمات مورد نیاز مردم در بحث خرید و آموزش مجازی و امثال آن در داخل کشور شکل گرفته و مورد نیاز مردم است و در این راستا در صورتی که شبکه ملی اطلاعات به معنای واقعی به صورت کامل شکل گرفته باشد، اینترنت باید از سرعت بالایی برخوردار باشد، ولی متاسفانه همان گونه که دولت در بحث سیاست خارجی، همه چیز را رها کرده
گرگ جکسون - فکر کنید وقتی تلویزیون را روشن می‌کنید، اخبار شروع می‌شود و مجری با کمی لکنت می‌گوید: «بینندگان عزیز، به‌دلیل اینکه امروز اتفاق مهمی رخ نداده، تا بخش بعدیِ اخبار با شما خداحافظی می‌کنیم». البته این اتفاق ناممکن است. گزارشگران همیشه باید رویدادهایی پیدا کنند تا به خورد مخاطبانشان بدهند، وگرنه آسمان به زمین می‌آید.
میثم لطفی - «جو بایدن» به‌عنوان چهل و ششمین رئیس‌جمهوری امریکا به جدیدترین و بهترین فناوری‌های موجود در جهان دسترسی دارد، ولی اگر بخواهیم فناوری های شخصی که در زندگی روزمره استفاده می‌کند را مورد بررسی قرار دهیم از او ناامید خواهیم شد.
علی شمیرانی - چند سالی می‌شود که با پدیده پیچیده‌ای در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مواجه هستیم و در حالیکه به هر طرف که نگاه می‌کنید با انبوهی از مسایل، مشکلات و به قولی سوژه‌ها مواجه هستید، همزمان سکوت بسیار سنگینی بر فضای رسانه‌ای و ذینفعان این حوزه نیز حاکم است که هیچ تناسبی با واقعیاتِ موجود ندارد.
عباس پورخصالیان - اُپراتورهای ارتباطات و مخابرات نگران مصوبات بودجه ای مجلس یازدهم برای سال آینده (1400) هستند و می کوشند تا شاید مجلس یازدهم را به عقب نشینی و دست برداشتن از احکامی وادارند که در صورت تصویب، آن را چنگ انداختن ناعادلانه و غیر اصولی به منابع مالی بخش خصوصی تلقی می کنند.
محروم کردن یک رئیس جمهور (ترامپ) مستقر از پلتفرم خود، تصمیمی به شدت مجادله برانگیز است. اینکه چند شرکت فناوری، نه بر اساس یک حاکمیت قانون بی طرفانه، بلکه بر اساس شرایط انحصاری ارائه خدمات (و مداخله شخصی روسای بالادستی خود) قادر به انجام چنین کاری باشند، می تواند موجبات یک نگرانی جدی را فراهم آورد.
علی شمیرانی - خرید و فروش پول‌های مجازی در ایران «ممنوع» است، اما در سایت‌های رسمی و قانونی هم تبلیغ و هم خرید و فروش می‌شود!؛ از آن طرف استخراج پول‌های مجازی، قانونی و «مجاز» است، اما ایرانی‌ها به شکل غیرقانونی مشغول استخراج آن هستند!
محمد معصومیان - پیشگوترین نویسنده‌ها هم در خیالات خود نمی‌دیدند روزی دستگاهی ساخته شود که بتواند پول تولید کند. چند سالی هست که این دستگاه یا به‌صورت کلی‌تر این سیستم غیرمتمرکز مجازی ابداع شده و در ایران هم مورد استقبال خیلی‌ها قرار گرفته است.
عباس پورخصالیان* - انگیزۀ نوشتن این یادداشت را از مطالعۀ مصوبه ای در مجموعۀ مصوبات کمیسیون تلفیق بودجۀ سال 1400 که در اوایل بهمن ماه سال جاری (1399) منتشر شد، گرفتم؛
سرهنگ جواد جهانشیری* - فرهنگسازی و آموزش سواد رسانه‌ای به‌ویژه آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای سایبری از موارد ضروری و غیرقابل انکار است و در تمام جوامع افراد دغدغه‌مند فرهنگسازی به‌دنبال راهی برای استفاده صحیح از بستر اینترنت هستند.
طبق وعده جدید چاپ و عرضه دفترچه جدید تأمین اجتماعی از اول اسفند در تمامی شعب و کارگزاری‌های سراسر کشور متوقف می‌شود.
دکتر نوریل روبینی، یک ایرانی تبار، که به سبب پیش بینی زودهنگام بحران بازار مسکن آمریکا به شهرت فراوانی دست یافته است، طی اظهاراتی در توییتر، اکوسیستم بیت‌کوین را به شدت متاثر از بازیگردانی سودجویان و سرمایه گذاران جوگیر (FOMO) دانست.
علی شمیرانی - سال‌ها قبل وقتی مدیری به مسوولیتی می‌رسید و در اقوام و فامیل و یا به سفارش بالادستی‌ها، با فردی مواجه می‌شد که هیچ استعداد خاصی ندارد و نمی‌دانست کجا او را بکار گیرد، به او مسوولیت روابط عمومی مجموعه را می‌داد.
