ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

  عبارت مورد جستجو
تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران

۲۹ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «زباله‌های الکترونیکی» ثبت شده است

تحلیل


سرنوشت "زباله‌های الکترونیکی" در ایران

سه شنبه, ۲ اسفند ۱۴۰۱، ۰۳:۳۵ ب.ظ | ۰ نظر

مدیرکل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: "پسماندهای الکترونیکی" با نظارت ادارات کل محیط زیست مدیریت می‌شوند و صادرات و واردات آن‌ها نیز تحت نظر کنوانسیون بازل انجام می‌شود.
مهدی خادم ثامنی در گفت‌وگو با تسنیم درباره مدیریت پسماندهای الکترونیکی اظهار کرد: پسماندهای الکترونیک به دلیل دارا بودن اجزای خطرناک، در گروه پسماندهای خطرناک در نظر گرفته می‌شوند؛ لذا در ارتباط با این پسماندها "ضوابط و روش‌های مدیریت پسماندهای برقی و الکترونیکی" در سال 1389 تدوین و به تصویب کمیسیون زیربنایی هیئت دولت رسیده و در حال حاضر نیز پیش‌نویس دستورالعمل مدیریت پسماندهای برقی و الکترونیک تدوین شده و در مرحله نهایی شدن است.

وی ادامه داد: در کشور ما حمل و نقل کلیه انواع پسماندها از جمله پسماندهای الکترونیک باید براساس ثبت نام و درج در سامانه جامع محیط زیست انجام شود و اطمینان از مدیریت زیست محیطی آن‌ها در واحدهای دارای توان فنی و زیست محیطی تأیید شده، پیش از انتقال آن‌ها به این واحدها توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست بررسی می‌شود. مدیریت زیست محیطی شامل حمل ونقل، انبارش صحیح، بررسی خروجی‌های فرآیند بازیافت و مدیریت صحیح زیست محیطی پسماند ناشی از فرآیند بازیافت می‌شود.

مدیرکل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه درخصوص نقل و انتقالات فرامرزی این نوع پسماندها نیز در کنوانسیون بازل دستورالعملی تدوین شده است، ادامه داد: ایران نیز به عنوان عضو کنوانسیون بازل مدیریت پسماندهای الکترونیک را با توجه به قوانین این کنوانسیون اعمال می‌کند. بدین ترتیب کلیه انواع پسماندهای الکترونیک تحت پوشش کنوانسیون بازل قرار می‌گیرند و واردات و صادرات آن‌ها باید بر اساس کنوانسیون بازل انجام شود.

خادم ثامنی درخصوص حجم پسماندهای الکترونیکی تولیدی در کشور بیان کرد: از نظر تجمیع آماری، بارها سعی شده است که اطلاعات از بخش‌های دولتی و یا خصوصی دریافت شود، حتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی جلساتی اعلام داشته که در این زمینه همکاری می‌کند ولی این اقدام بی‌نتیجه مانده است.

وی خاطرنشان کرد: البته روش‌های غیرمستقیم تخمینی مانند تعداد تلویزیون‌ها و یخچال‌ها و دستگاه‌های برودتی با توجه به تعداد خانواده‌ها، تعداد گوشی‌های تلفن همراه با توجه به مشترکین تلفن همراه در کشور و متوسطlifespanگوشی‌ها، تعدادPCها و اجزای وابسته آن‌ها همچون پرینترها و اسکنرها با توجه به تعداد کارکنان دولتی و بخش‌های خصوصی، میزان واردات انواع شاخصی از دستگاه‌های الکترونیک همچون گوشی‌ها وPC ها و...، وجود دارد.

قاچاق زباله‌های الکترونیکی ایران

چهارشنبه, ۱۶ آذر ۱۴۰۱، ۰۹:۰۲ ق.ظ | ۰ نظر

دانیال رمضانی – بیش از یک دهه از وعده‌ها و تفاهم‌نامه و هشدارها برای مهار معضل رو به گسترش زباله‌های الکتریکی، الکترونیکی و دیجیتالی در ایران می‌گذرد، اما اکنون به نظر می‌رسد به علت انفعال، کندی و بی‌برنامگی دولت‌های ایران، این دلال‌ها و قاچاقچیان هستند که ابتکار عمل را در دست گرفته‌اند و حالا شاهد قاچاق میلیاردی زباله‌های سودمند از ایران به کشورهای دیگر هستیم.

اقتصاد پسماند به ویژه پسماندهای الکتریکی با سود هزاران میلیاردی از حوزه‌هایی است که به گفته فناوران این حوزه می‌تواند با کوتاه کردن دست قاچاقچیان و دلالان و ازبین بردن بازار سیاهی که بوجود آورده‌اند، در کنار حمایت‌های مردمی و تسهیلاتی، علاوه بر جلوگیری از خروج سرمایه، به ارزآوری نیز منجر شود.

به گزارش ایرنا، امروزه اقتصاد پسماند یا زباله ای به عنوان نوعی از اقتصاد پنهان و غیررسمی در دنیا رو به گسترش است و پتانسیل بالای موجود و درآمد ناشی از فعالیت حوزه تفکیک و جمع آوری پسماندها بواسطه توسعه تکنولوژی و حمایت از فناوران در کشورهای پیشرفته زمینه کارآفرینی و اشتغال بسیاری را فراهم کرده است.

اتفاقی که به گفته یکی از فعالان حوزه دانش بنیان کشورمان در ایران نیز بواسطه فناوران می تواند رقم بخورد، چراکه بسیاری از دلالان و حتی فعالانی که در قالب شرکت های این حوزه به دنبال سوددهی بالاتر هستند، پسماندهای خود را به بازار سیاه و دلالان برای قاچاق به خارج از کشور عرضه می کنند.

 

جذب سود هزاران میلیاردی بازار زباله‌های الکتریکی در گرو جمع‌آوری صحیح پسماندها 

 

اشکان نامدار مدیر تحقیق و توسعه یک گروه تولیدی – صنعتی که با خبرنگار ایرنا گفت و گو می کرد، افزود: این دلالان مستقیما پسماندهای جمع آوری شده را به بازار سیاه و خارج از کشور از جمله پاکستان و برخی کشورهای آفریقایی ارسال می کنند و در آنجا نیز این پسماندها را بدون توجه به مخاطرات زیست محیطی می سوزانند و از آن برخی فلزات گرانبها از جمله طلا، پلاتین، پالادیوم و مس ناخالص استحصال می کنند که امکان اینکه با پالایش خلوص این فلزات را هم بالا ببرند وجود دارد.

فروردین ماه امسال بود که توحید صدری نژاد، رییس اتحادیه صنایع بازیافت ایران ارزش تنها ۸ قلم ضایعات اصلی کشور را حدود ۳ میلیارد دلار در سال عنوان کرد که شامل کاغذ، سه گروه پلاستیک، شیشه، آهن، لاستیک و آلومینیوم است، ارزش تنها این ۷۵ هزار میلیارد تومان (به قیمت دلار ۲۵ هزار تومانی) جدا از ضایعات الکتریکی و الکترونیکی است که این رقم را بسیار بسیار بالاتر خواهد برد.

این فناور حوزه پسماندهای الکترونیکی در خصوص مجموعه دانش بنیان راه اندازی شده از سال ۱۳۹۲ در شهرک صنعتی ایوانکی تهران گفت: این گروه علمی متشکل از جمعی از دانش آموختگان نخبه دانشگاه های صنعتی برتر کشور است که با راه اندازی یک مجموعه فناورانه، بازیافت های الکتریکی و الکترونیکی را به فلزات گرانبهایی از جمله طلا، پلاتین، مس و پالادیوم تبدیل می کند و زمینه اشتغال ۶۰ نفر را نیز فراهم کرده اند.

حوزه ای که به گفته نامدار بخش عمده ای از آن در خلاء سازمانی متولی و نبود نظارت صحیح، به یک چرخه برای سودجویی عده ای دلال تبدیل شده است.

 

 

از کارتریج پرینتر کیلویی ۸۰۰ تومانی تا برد کیلویی ۸۰ هزار تومانی

این فعال حوزه دانش بنیان کشورمان با بیان اینکه، این شرکت فناور در حوزه صنایع نوین جزو شرکت های تک محسوب می شود، اظهار کرد: در حال حاضر با استفاده از یک روش جدید و غیرحرارتی در ایران از پسماندهای الکترونیکی، فلزات ارزشمند و گرانبها استخراج می کنیم.

 

جذب سود هزاران میلیاردی بازار زباله‌های الکتریکی در گرو جمع‌آوری صحیح پسماندها 

 

نامدار افزود: با این اقدام از انتشار فلزات سنگین در طبیعت و آب به عنوان منشاء بسیاری از بیماری های خطرناک جلوگیری می کنیم که این یک خدمت بزرگ به محیط زیست و حوزه بهداشت کشور محسوب می شود.

مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت فناور پارس چرخش آسیا در ادامه اظهار کرد: البته در طول سال های اخیر تعدادی از شرکت های فعال دانشجویی نیز به این کار روی آورده اند اما ما به شکل صنعتی این کار را انجام می دهیم.

 

جذب سود هزاران میلیاردی بازار زباله‌های الکتریکی در گرو جمع‌آوری صحیح پسماندها 

 

نامدار همچنین درخصوص اینکه، پسماندهای مورد نیاز خود را از چه روشی تهیه می کنند، توضیح داد: پیش از این با روش تهاتر و با همکاری شهرداری یک سری غرفه های بازیافت در سطح مناطق ۲۲ گانه تهران راه اندازی کرده بودیم و بخشی را که مربوط به خودمان بود، در قبال خدمتی که انجام داده بودیم، جدا کرده و مابقی را به شهرداری تحویل می دادیم اما در حال حاضر این پسماندها را از شهرداری خریداری می کنیم.

وی در خصوص قیمت خرید انواع پسماندهای الکترونیک و الکتریکی از شهرداری ها نیز با بیان اینکه، قیمت هر پسماندی متفاوت است، افزود: به عنوان مثال از کارتریج پرینتر کیلویی حدود ۸۰۰ تومانی می خریم تا سی پی یو که هر عدد ۲۰ هزار تومان استیا برد الکترونیکی را کیلویی ۸۰ هزار تومان و گوشی موبایل را ۲۰۰ هزار تومان و کیس کامل، تلویزیون و لوازم الکترونیکی مصرفی تر راکه ارزش اولیه خرید بیشتری دارند، با قیمت بالاتری خرید می کنیم و تراز قیمتی این پسماندها از رقم پایین تا رقم های خیلی بالا وجود دارد.

 

فناوران حوزه پسماند، مشکل بازار ندارند

حوزه پسماندها از جمله حوزه های محدودی است که خوشبختانه مشکل بازار ندارد به طوری که نامدار در پاسخ به این سوال که محصولات خود را به چه شکلی عرضه می کنید و آیا مشکل بازار دارید یا خیر می گوید: مشکل بازار نداریم چراکه یکی از عمده محصولات تولیدی ما کاتود مسی به عنوان یکی از ارزشمندترین محصولات است و بازار فلزات گرانبها نیز همواره موجود است.

 

جذب سود هزاران میلیاردی بازار زباله‌های الکتریکی در گرو جمع‌آوری صحیح پسماندها 

 

وی درخصوص اینکه چطور از پسماندهای الکترونیکی، طلا بازیافت می شود نیز گفت که در بسیاری از محصولات الکترونیکی لایه هایی از طلا به کار رفته است و با ذکر مثالی ادامه داد: از جمله محل اتصال تلفن همراه با شارژر که یک پین سه تایی طلایی رنگ است که یک لایه مسی است اما یک پوشش طلا روی آن خورده است و اگر در حجم قابل بالا جمع آوری شود، میزان طلای ارزشمندی از آن استخراج می شود.

نامدار همچنین با بیان اینکه، بردهای مخابراتی پُر از طلا و نقره هستند یا بردهای کامپیوتری و مادربردها و چیپ ست ها پلاتین طلا دارند، افزود: در ساعت های هوشمند نیز به شدت طلا موجود است و قیمت آنها به همین دلیل با قیمت گوشی هوشمند یکی است.

این مهندس مواد و متالوژی در ادامه بر ضرورت ورود معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به ساماندهی حوزه پسماندها در کشور به منظور حمایت از فناوران، جلوگیری از خروج سرمایه از کشور و ایجاد اشتغال پایدار نه اشتغال موجود که بواسطه سوءاستفاد از طبقه ضعیف جامعه صورت می گیرد، تاکید کرد.

 

برای تامین مواد اولیه خود به شدت نیازمند همراهی مردم هستیم

این مهندس متالوژی با بیان اینکه، متاسفانه در تامین نهاده های اولیه برای تولید با مشکل مواجه هستیم، گفت: بسیاری از سازمان ها و نهادهای دولتی همچون شرکت های برق، مخابرات و پتروشیمی ها می توانند به شکل صحیح نهاده ها و پسماند مورد نیاز ما را تامین کنند اما این مهم با مشکل مواجه است.

نامدار با بیان اینکه، نیازمند همکاری بیشتر مردم در زمینه تحویل پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی خود به شهرداری ها هستیم، افزود: مردم برای کمک به ما می توانند بازیافت های الکتریکی و الکترونیکی خود را در مناطق مختلف به شهرداری ها تحویل دهند و در حال حاضر شهرداری تهران، مشهد و یزد با ما همکاری می کنند.

 

جذب سود هزاران میلیاردی بازار زباله‌های الکتریکی در گرو جمع‌آوری صحیح پسماندها 

 

وی با بیان اینکه، این مجموعه فناورانه از توان روزانه بازیافت ۶ تن و سالانه ۲ هزار تن پسماند الکترونیکی و الکتریکی برخوردار است، گفت: این درحالی است که به دلیل عدم تامین نهاده، خیلی کمتر از ظرفیت و توان خود فعالیت می کنیم.

وی گفت: ۱۲ سال است که در این زمینه فعال هستیم و برای راه اندازی و تجهیزات بزرگترین و مجهزترین سایت فرآوری زباله های الکترونیکی کشور بر اساس استانداردهای روز اروپا تاکنون ۵ میلیون دلار هزینه کرده ایم. این درحالی است که ما تاکنون نتوانسته ایم کوچکترین تسهیلاتی دریافت کنیم و ما به شدت نیازمند تسهیلات لازم برای انجام برخی پروژه ها، توسعه اشتغال و کارآفرینی و البته تبلیغات و فرهنگ سازی در جامعه هستیم.

فاطمه پورمرادی - ایرنا- زباله‌های الکترونیک در کرمان و خیلی از نقاط ایران سرانجامِ بی‌سرانجامی دارند؛ یعنی با آنکه دارای مقادیری موادمعدنی مفید هستند و قابلیت‌های زیادی نیز برای استفاده و سوددهی می‌توانند داشته باشند اما هدر می‌روند و برای محیط زیست هم خطرآفرین خواهند بود.

نکته قابل تامل اینکه باوجود اهمیت بسیار این دسته از زباله ها، متولیان این بخش اما نه تنها برنامه ای برای مدیریت پسماند این نوع زباله ها ندارند بلکه بخش خصوصی راغب و علاقه مند به فعالیت در ساماندهی این نوع زباله ها و بازیافت را نیز حمایت نمی کنند.

حال آنکه زباله های الکترونیک در دنیا از جمله زباله های ارزشمند و گران هستند یعنی آورده بسیاری می توانند با اشتغال فراوانی همراه داشته باشند و باتوجه به استفاده روزافزون و فزاینده این نوع وسایل و کاربرد آنها نزد شهروندان، روز به روز بر میزان این نوع زباله ها افزوده می شود اما دریغ از برنامه ریزی برای مدیریت پسماند آنها.

بازیافت زباله های الکترونیک در جهان در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به صورت جدی و با برنامه انجام می شود و حتی برخی کشورها وارد کننده زباله های الکترونیک هستند؛ در ایران آنطور که از قول منابع مختلف اعلام شده تنها در چند استان معدود، آن هم به صورت محدود بازیافت می شوند.

این زباله ها در استان کرمان سرانجام مشخصی ندارند؛ درحالی که برخی معتقدند فعالیت در این عرصه باید با محوریت بخش خصوصی نظم بگیرد، این دسته از شرکت های علاقه مند و دارای ظرفیت در این حوزه نیز مدعی هستند که زباله های الکترونیک حتی زباله های الکترونیک سازمان ها به آنها داده نمی شود و حلقه مفقوده بزرگی در این عرصه وجود دارد.

متولیان یک شرکت خصوصی علاقه مند به این حوزه مدعی هستند که باوجود مراجعه و درخواستشان به برخی سازمان های متولی تاکنون توفیقی نداشته و حتی شاهد بوده اند که زباله های الکترونیک قاطی سایر زباله ها به دیگر زباله جمع کن های سطح شهر فروخته می شود که عموما از اتباع خارجی هستند و این شرکت ها یا باید قید این کار را بزنند یا زباله های الکترونیک را از این افراد بخرند.

این افراد هشدار می دهند نوع بازیافت برخی مواد معدنی داخل وسایل الکترونیک مستعمل بسیار مهم است تا باعث تخریب محیط زیست هم نشود.

دست اندرکاران این شرکت ها در کرمان می گویند داوطلب بازیافت و استفاده از این زباله های الکترونیک هستند و حاضرند پول خوبی هم برای خرید این زباله ها بدهند اما در این فرایند طولانی، بی سروسامان و بی برنامه، یکی پس از دیگری دلسرد می‌شوند.

البته غیر از نابسامانی مدیریتی در این عرصه، مشکل مهم دیگری که شاید حل آن بتواند سایر مشکلات را نیز حل کند وجود دارد و آن هم نداشتن اطلاع کافی شهروندان از ضرورت جمع آوری این نوع زباله هاست؛ شهروندان اولا اطلاع درستی از اهمیت بازیافت این زباله ها و نیز آگاهی کاملی از محل های جمع آوری این زباله ها (در صورت وجود داشتن) ندارند لذا اگر زباله ای از این نوع هم جمع آوری شود قاطی سایر زباله ها مانند نان خشک ساماندهی می شود یا بهتر است بگوییم هدر می رود.

اگرچه هنوز برخی ساختارهای اداری برای ساماندهی و بازیافت علمی این موضوع در بخش های متولی ایجاد نشده اما کارشناسان، ارتقای دانش و آگاهی شهروندان و آموزش در جامعه را در این زمینه بسیار موثر می دانند که اگر آن نتیجه دهد، بسیاری از فرآیندهای رسمی مدیریت پسماند را نیز به دنبال خود خواهد کشاند.

درواقع بسیاری از شهروندان اطلاع دارند که بازیافت روزنامه و انواع پلاستیک می تواند برایشان درآمد داشته باشد و به بازیافت موثر بینجامد اما اطلاع ندارند که وسایل الکترونیکی آنها چقدر می تواند ارزشمندتر و کارایی بیشتر داشته باشد.

آنطور که خبرنگار ایرنا پیگیری کرد حتی زباله های الکترونیک دستگاه های دولتی هم که مقدارشان کم نیست معلوم نیست درگیر چه سرنوشتی می شود تا تا با بازیافت مدیریت شده آنها، از واردات قطعات جدید به کشور نیز جلوگیری یا دستمایه اختراعات و استفاده های مجدد و مفید قرار گیرند.

صرفنظر زباله های الکترونیک سازمان ها، این دسته از زباله های شهروندان هم از حجم کمی برخوردار نیست؛ همه ما در خانه چند گوشی، رادیو یا دیگر وسایل قدیمی و خراب، تلفن همراه یا رایانه و لب تاب های مستعمل داریم که قابلیت استفاده معمول خود را از دست داده اند و خاک می خورند.

پس اگرچه آمار دقیقی از میزان زباله های الکترونیک، چه زباله های موجود در خانه ها و ادارات چه آنچه جمع آوری می شود و ارائه نمی شود در دست نیست اما می توان برآورد کرد حجم این زباله ها زیاد باشد و روز به روز نیز بیشتر شود. روز به روز بر سرعت توسعه فناوری افزوده و این یعنی عمر دستگاه های الکترونیکی موجود نیز کمتر می شود؛ در نتیجه بسیاری از وسایل به محض خراب شدن به جای تعمیر، دورانداخته و جایگزین می شوند.

این را بگذارید در کنار رویه نانوشته برخی شرکت های تولیدکننده سخت افزار و نرم افزار در دنیا که به‌صورت عمدی استفاده از محصولات قدیمی را با به روزرسانی های نرم افزاری و سخت افزاری به‌سمت منسوخ‌شدن پیش می‌برند؛ آنها طراحی یا نرم‌افزار محصولات جدید را با بهترین امکانات به‌روز می‌کنند و پشتیبانی محصولات قدیمی را نیز به‌مرور کاهش می‌دهند.

زباله های الکترونیک شامل بسیاری از تجهیزات الکترونیکی از جمله مانیتورها، گوشی های تلفن همراه، تلویزیون، رادیو و غیره می شود که بعضی از آنها به سبب وجود برخی باطری ها یا دیگر وسایل حتی می توانند برای محیط زیست نیز مخرب باشند و نگهداری یا بازیافت آنها از این نظر هم نیازمند مدیریت و برنامه است.

 

پسماند شهرداری کرمان: برعهده ما نیست

خبرنگار ایرنا استان کرمان برای تهیه این گزارش به دنبال مصاحبه با مسئولان حوزه خدمات شهری و مدیریت پسماند شهرداری کرمان بود تا نقطه نظر آنان را به عنوان یکی از مهمترین متولیان بگیرد که در نهایت به مصاحبه با کارشناس سازمان مدیریت پسماند شهرداری انجامید؛ خانم فارسی زاده نیز که باوجود اصرار خبرنگار ایرنا نام کامل خود را بیان نکرد در این زمینه گفت: براساس ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند، تولید کنندگان یا وارد کنندگان لوازم الکترونیکی باید خودشان پسماندهای آثار کالاهایشان را بازیافت کنند؛ این مساله در حوزه محیط زیست است و اگر هم کسی به ما طرحی ارائه کند ما می گوییم ابتدا تاییدیه محیط زیست را داشته باشید.

وی با بیان اینکه زباله های الکترونیکی جزو پسماند معمولی تعریف نمی شوند، افزود: تنها کاری که می توانیم انجام دهیم این است که در کانکس هایی که با عنوان کلبه بازیافت در سطح شهر داریم اگر کسی این نوع زباله ها را تحویل داد، انبار کنیم و درصورت پیدا شدن متقاضی، آنها را تحویلشان دهیم.

فارسی زاده معتقد است که شهرداری وظیفه خاصی در قبال زباله های الکترونیک ندارد زیرا این مهم وظیفه شهرداری نیست.

این کارشناس در خصوص زباله های الکترونیکی اداره ها نیز یادآور شد: اگر زباله ای باشد ما تحویل می گیریم و صرفا آنها را دپو می کنیم و اگر استفاده کننده ای داشته باشد تحویل آنها می دهیم.

وی در عین حال با اشاره به اینکه مدیریت این زباله بسیار مهم است تصریح کرد: اگر طرحی در این زمینه باشد حتما نیازمند تاییدیه محیط زیست است.

این کارشناس در پاسخ به پرسشی درباره فروش این نوع زباله ها نیز گفت: ما اصلا هیچ زباله الکترونیکی ساماندهی شده ای نداریم که بخواهیم بفروشیم.

فارسی زاده درباره اینکه آیا زباله های الکترونیک سازمان ها در اختیار فنی و حرفه ای یا آموزش و پرورش برای استفاده در آموزش قرار می گیرد یا خیر هم اظهار بی اطلاعی کرد.

 

زباله های ارزشمند اما سمی

درحالی از اهمیت مدیریت پسماند و ارزش زباله های الکترونیک صحبت می کنیم که کارشناس مشاور کسب و کار و تجاری سازی پارک علم فناوری استان کرمان معتقد است بازیافت زباله های الکترونیک به چند دلیل اهمیت دارد اما دو دلیل آن دارای اهمیت بیشتری هستند، اول اینکه ارزش افزوده زیادی با خود دارند و دوم هم اینکه درواقع با مدیریت آنها از رهاسازی مواد سمی در طبیعت جلوگیری می شود.

فرهاد افشار با اشاره به لزوم ایجاد زیرساخت های جمع آوری زباله های الکترونیکی افزود: متاسفانه محلی برای جمع آوری این نوع زباله ها در سطح شهر نمی بینیم درصورتی که مردم باید بدانند این نوع زباله هایشان را چکار کنند.

 

بخش خصوصیِ علاقه‌مند اما دلسرد

وی با بیان اینکه برخی از کسب و کار های کرمان علاقه داشتند مرکزی برای بازیافت زباله های الکترونیک ایجاد کنند، تصریح کرد: اما این مجموعه ها یکی پس از دیگری دلسرد شدند زیرا هم مجوزهای سختگیرانه ای از محیط زیست می خواست و هم اینکه باید شهرداری آنها را به عنوان مرجع رسمی اعلام کند.

به گفته این کارشناس، اگر محلی برای مدیریت بازیافت زباله های الکترونیکی در شهر حتی به رایگان ایجاد شود کارساز است زیرا دوستداران محیط زیست این لوازم را تحویل می دهند و با این کار به محیط زیست کمک می کنند البته اگر مشوق مالی هم باشد چه بهتر.

افشار گفت: این نوع زباله ها بشدت می توانند برای محیط زیست مخرب باشند و با زباله های عادی تفاوت دارند اما متاسفانه کاری در این زمینه انجام نمی شود.

به گفته وی، برخی کشورها زباله الکترونیک را وارد و فرآوری می کنند و تنها جنبه های زیست محیطی آن مهم است که می توان آنها را ایمن سازی کرد.

وی ادامه داد: ایمن سازی زیست محیطی این زباله ها مهم اما هزینه آن مقداری زیاد است که بخش خصوصی شاید نتواند خیلی ورود کند که نیاز به همراهی دولت یا شهرداری ها دارد.

افشار درباره وضعیت پسماند زباله های الکترونیک ادارات نیز گفت: تا جایی که ما اطلاع داریم این زباله ها به صورت مزایده به فروش می رسد و از سرانجام آنها هم اطلاع دقیقی در دست نیست که به بازیافت می رسند یا از کشور خارج می شوند.

وی با بیان اینکه اگر مرجعی برای جمع آوری این نوع زباله ها وجود داشته باشد دیگر به این شکل به مزایده نمی رسد، گفت: این زباله ها سودهای پیدا و ناپیدای زیادی دارند که کاش متولیان به آن اعتقاد پیدا کنند.

 

سرانجام یک شرکت علاقه مند در کرمان

خبرنگار ایرنا چندی پیش مطلع شد در کرمان یک شرکت فعال در پارک علم و فناوری با بازیافت زباله های الکترونیکی، وسایل جدیدی را تولید می کند و در کنار آن با آموزش در کارگاه خود تعدادی شغل نیز ایجاد کرده است.

مهندس محمد رودری از موسسان این شرکت با عنوان جهان نیک مولد که خودش را موسس اولین شرکت بازیافت زباله های الکترونیک در کرمان نیز معرفی می کند معتقد است که این کار کمک شایانی به محیط زیست می کند.

وی با بیان اینکه شرکت بازیافت زباله های الکترونیکی به روش موسوم به «پلاس پروداکت۳»(بالاترین سطح بازیافت مخفف بازیافت، بازاستفاده و زنده کردن با تولید وسیله جدید از وسایل بازیافت) اولین شرکتی است که با زباله های الکترونیکی وسایلی با کاربرد جدید تولید می کند، گفت: این کار با هدف کمک به محیط زیست، اهداف اقتصاد مقاومتی، مدیریت سبز زباله های الکترونیکی و جلوگیری خروج ارز از کشور انجام می شود و عمر دوباره ای به زباله های الکترونیکی خواهد داد.

رودری با اشاره به وسایلی که در کارگاهشان تولید می شود ادامه داد: تجهیزات ویدئوکنفرانس ادارات، مولتی شارژرها، استندهای شارژ، کنسول بازی و سطل زباله هوشمند از جمله وسایل تولیدی ما هستند.

 

مشکل بزرگ، یافتن زباله الکترونیکی است

وی با اشاره به اهمیت داشتن تغذیه و خوراک برای این کار خاطرنشان کرد: هیچکدام از ادارات دولتی با ما همکاری نمی کنند و حاضرند این زباله ها را کیلویی به نان خشکی ها و اتباع خارجی بفروشند اما در اختیار تیم متخصصی مثل ما که تعدادی اشتغال ایجاد کردیم قرار ندهند.

این کارشناس با اشاره به اینکه حاضرند دوره آموزشی رایگان و تولید را هم برگزار کنند، تاکید کرد: برخی دستگاه های دولتی متولی به جای حمایت از ما، ما را همانند توپ فوتبال پاس می دهند و سنگ اندازی می کنند؛ متاسفانه رفت و آمدها در این ادارات ما را دلسرد می کند.

 

مافیا به دنبال زباله های الکترونیک هستند

رودری تاکید کرد:  باندهایی که دنبال زباله هستند پس از جمع آوری، زباله های الکترونیکی را در کوره می سوزانند تا یکسری فلزات سنگین را جدا کنند، که هم در اثر سوختن آنها گاز آزاد و هم پسماندهای آن دوباره وارد طبیعت می شود و با شیرابه ها وارد آب زیر زمینی خواهد شد؛ در صورتی که ما این کار را انجام نمی دهیم و از آنها مجدد استفاده می کنیم.

وی گفت: سازمان مدیریت پسماند شهرداری که باید فکری برای پسماندها انجام دهد خود، پسماند ها را می فروشد؛ مثلا همین زباله های الکترونیکی را قول داده بودند که به ما بدهند اما وقتی مراجعه کردیم آنها را فروخته بودند؛ ما باید برویم و این زباله ها را از دیگران که عموما اتباع هستند بخریم.

رودری افزود: البته خوشبختانه اداره کل محیط زیست پس از چندین نوبت مراجعه و درخواست ما، در این زمینه به یاری ما آمده است و امیدواریم بزودی به نتیجه برسیم.

این کارشناس در ادامه از مسئولان پارک علم و فناوری نیز گلایه داشت که و خواهان حمایت بیشتر از آنها شد.

 

محیط زیست: برای ما مهم است

مرجان شاکری مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمان نیز در گفت و گو با خبرنگار ما در خصوص دلیل ندادن مجوز به شرکت های علاقه مند به مدیریت پسماند زباله های الکترونیک یا حمایت نکردن از آنها گفت: یکی از مهمترین مسائل در زباله های الکترونیکی پسماند مجددا آنهاست؛شرکتی که درخواست داده باید طرحی را برای مدیریت پسماندهای غیرقابل استفاده زباله های الکترونیکی داشته باشد.

وی با بیان اینکه مدیریت زباله های الکترونیکی برای ما مهم است اما باید طبق قانون انجام شود افزود: همچنین این شرکت باید در سازمان برنامه و بودجه ردیف و رتبه اعطا کند تا تکلیف ما در مواجهه با آن مشخص باشد.

 

نظر فنی و حرفه ای 

از آنجا که بحث استفاده از برخی زباله های الکترونیک در آموزش های فنی و حرفه ای مطرح شده بود خبرنگار ایرنا در این زمینه نیز با معاون آموزشی اداره کل فنی و حرفه ای کرمان صحبت کرد که افشین شهرکی در این باره گفت: بحث بازیافت زباله های الکترونیکی و تعمیر این لوازم به دو دلیل مشکل است یکی اینکه این محصولات سخت تعمیر می شوند و دیگری اینکه تکنولوژی قدیمی دارند.

وی افزود: میزان زباله های الکترونیکی در کرمان زیاد نیست و برخی از آنها هم به طور کلی قابل استفاده نیستند و هزینه تعمیر لوازم گاهی آنقدر زیاد می شود که صرفه اقتصادی ندارد.

شهرکی با بیان اینکه طبق قانون اموال دستگاه های اجرایی باید در اختیار آموزش و پرورش و فنی و حرفه ای قرار گیرد، بیان کرد: همکاران ما به محل می روند و اموال را بررسی می کنند، آنها که برای آموزش مناسب باشند انتخاب می شوند و مابقی نیز در مزایده فروخته خواهد شد.

به گزارش ایرنا آنچه مشخص است اینکه سامان مناسب و مدیریت شده ای درزمینه احصا، جمع آوری و بازیافت مناسب زباله های الکترونیک در استان کرمان مشاهده نمی شود؛ برخی از این نوع زباله ها توسط سایر زباله جمع کن ها احصا می شود که یا هدر می روند یا به شکلی غیراصولی با هدف استخراج برخی مواد معدنی شان، مورد بازیافت قرار می گیرند که برای محیط زیست نیز مخرب هستند.

حال و با امیدواری که برخی شرکت های خصوصی علاقه مند به این موضوع از همراهی اداره کل محیط زیست پیدا کرده اند انتظار می رود با ساماندهی بهتر این نوع زباله ها بتوان از هدررفت این منابع جلوگیری و زمینه بازیافت مناسب آنها که می تواند توسعه اشتغال را نیز همراه داشته باشد، فراهم آید.

فاطمه اکبرپور گفت: از مهمترین مشکلات و موانع انجام بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در کشور، علاوه بر فقدان  عزم  به اجرای  قوانین، می توان به عدم تعامل  بازار مصرف با تولیدکننده، پایین بودن سطح فناوریها اشاره کرد.

فاطمه اکبرپور، رئیس اداره محیط زیست انسانی استان تهران در گفت‌وگو با آنا، در خصوص وضعیت پسماندهای الکترونیکی می‌گوید: «پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه و خطرناک هستند که مدیریت این پسماندها، به دلیل دشواری جداسازی و ناکافی بودن تحقیقات در زمینه فرایند بازیافت آنها با چالش مواجه است؛ این پسماندها دارای خاصیت سمیت، بیماریزایی و هستند.»

به گفته وی پسماند های الکترونیکی، شامل باتری‌ها به خصوص باتریهای قابل شارژ، رایانه ها، گوشی های تلفن از رده خارج شده، مانیتورها و تجهیزات رایانه ای، تلویزیون ها، ویدیوها، ماکروویو و دیگر لوازم الکترونیک است که به دلیل وجود فلزات سنگین در این پسماندها و موادی از قبیل پلاستیک، سرب، آلومینیوم، طلا، نقره و به ویژه فلزات سنگینی همچون جیوه، کادمیوم و آرسنیک، بسیار خطر آفرین هستند.

رئیس اداره محیط زیست انسانی استان تهران با تاکیدبر این‌که سرعت فزاینده تولید پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی، موجب نگرانی مجامع جهانی شده است عنوان می‌کند: «از میان این پسماندها، سخت افزارهای رایانه مورد توجه ویژه قرار دارند، این مواد ۳/۱ کل پسماندهای های حاوی تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی را شامل می شوند و خطر زیست محیطی فوق العاده ای را به دلیل مواد خطرناک موجود در آنها، بر محیط زیست تحمیل می کند.»

اکبرپور از دلایل توجه به پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی، به روند روبه رشد پسماندهای حاصل از عمر کم این وسایل به خطر بالقوه این پسماندها و تمایل برای بازیافت مواد گرانبهای به کار رفته در این محصولات، نام می‌برد و می‌گوید: «کشور ایران در منطقه، بزرگ‌ترین بازار مصرف قطعات رایانه را دارد، ‌ اما به دلیل نبود فرهنگ بازیافت، وجود ‌این قطعات خطر بزرگی برای محیط‌زیست محسوب می‌شود. ‌پسماندهای ناشی از قطعات رایانه‌ای و دستگاه‌های الکترونیکی با توجه به خطرهایی که دارند باید به صورت جداگانه و با روش‌های علمی، دفع شود تا مانع از اثرات مخرب، بر محیط‌زیست و موجودات زنده شود. ‌در کشورهای جهان، مراکزی وجود دارد که ‌این پسماندها را تفکیک کرده و بر ‌اساس میزان خطر، آنها را تقسیم‌ بندی کرده و سپس به صورت جداگانه و با تفکیک از دیگر پسماندها، دفع و بازیافت می‌کنند. »

به گفته رئیس اداره محیط زیست انسانی استان تهران افزایش استفاده از انواع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در دنیا و به تبع آن در ایران و از سوی دیگر رشد سریع فناوری و تغییرات در محصولات به همراه کاهش طول عمر این نوع لوازم مصرفی، سبب شده است که در ایران نیز بازیافت این نوع پسماندها به عنوان یکی از دغدغه های کشور مطرح باشد. بر اساس برآوردهای انجام گرفته در کشور، سرانه تولید پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی از ۲۷ /۰ کیلوگرم در سال ۱۳۷۶ به ۱۷/۳ کیلوگرم در سال ۱۴۰۰ رسیده است. در ساختار انواع مختلف وسایل الکتریکی و الکترونیکی مستعمل، مقادیر زیادی از فلزات نظیر مس، فولاد، آلومینیوم، سرب و انواع دیگر فلزات با ارزش نظیر طلا و نقره به کار رفته است که بسیاری از صنعتگران را به سوی بازیافت این نوع پسماند ها ترغیب میکند. به طوری که مقدار طلای موجود در این نوع پسماند ها به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ برابر بیشتر از طلای موجود در کانه معدنی طلا است و به دلیل ارزش بسیار بالایی که این نوع پسماندها دارند، در دنیا آنها را معادن رو زمینی می‌نامند. »

بازیابی پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی، علاوه بر مزیت های زیست محیطی، سوددهی اقتصادی، بازیابی فلزات با ارزش نظیر طلا و نقره و اشتغالزایی را به همراه خواهد داشت. از این‌رو در سالهای اخیر، اتحادیه اروپا، قانون مسئولیت تولیدکننده را به منظور استفاده پایدار از منابع و کاهش حجم جریان پسماندها به سوی مراکز دفع پسماندها، تدوین نموده است. از جمله اهداف این قانون، جهت گیری محصولات از رده خارج شده به سوی استفاده مجدد، بازیافت و کاهش کاربرد مواد خطرناک در ساخت آنها و نیز کاهش مصرف انرژی در دوره عمر این کالاها می باشد. این قانون مسئولیت مدیریت کالاهای از رده خارج شده و مستعمل را بر عهده تولیدکنندگان آن، قرار داده است و آنها را برای رسیدن به کاهش و حذف استفاده از مواد خطرناک، استفاده بیشتر از مواد حاصل از بازیافت و استفاده از موادی که به راحتی در پایان دوره عمر محصول، قابل بازیافت باشند، هدایت می کند. لذا استفاده از فرآیندهای نوین تولید، استفاده از مواد جدید و جایگزین های دوستدار محیط زیست و توسعه راهبردهای استفاده و فرآوری مجدد محصولات مستعمل و از رده خارج، ضروری است.

یکی از تجارب ارزشمند بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی را در تهیه مدال های المپیک ۲۰۲۰ توکیو، شاهد بودیم در همین خصوص اکبرپور ادامه می دهد: «ژاپن به عنوان یک کشور صنعتی و توسعه یافته، یکی از کشورهای پیشگام در تولید محصولات برقی و الکترونیکی است که در مدیریت زیست محیطی پسماندهای برقی و الکترونیکی و بازیافت آنها نیز پیشرو است. در ژاپن در قرن بیستم، شیوه دفع پسماندها، دفن بهداشتی و سوزاندن بود و با شروع قرن بیست و یکم، بازیافت منابع از پسماندها آغاز گردید. بازیافت قطعات الکترونیکی در ژاپن با منابع طبیعی کم، بسیار مورد توجه است. در این کشور قوانین و مقررات به تولیدکنندگان، اطمینان لازم جهت سرمایه گذاری و تأمین پسماندهای مورد پردازش را می دهد که منجر به توسعه طولانی مدت عملیات یازیافت و مدیریت زیست محیطی این پسماندها، شده است.»

به گفته وی بازیافت پسماندهای الکترونیکی، در دنیا به صورت جدی شروع شده است. اما در کشور ما این موضوع هنوز به طور جدی مطرح نشده و طرح های داده شده نیز تنها در حد یک پیشنهاد، مسکوت مانده است بدیهی است تا زمانی که مدیریت پسماند در کشور ما جزء دغدغه های اصلی نباشد، نمی توان انتظار داشت تا تولید کننده موظف به تعیین شیوه بازیافت و سیستم جمع‌آوری کالای خود باشد.

اما متاسفانه در حال حاضر تنها اقدام ایران، معطوف به تأکید بر تفکیک از مبدا پسماندها است که آنهم به صورت جدی اجرایی نشده است. بنابراین می توان گفت که مشکل اصلی در این رابطه، نبود قانون در کشور نیست، بلکه عدم عزم جدی بر اجرای قوانین از علل عمده می باشد.

اکبرپور خاط‌نشان می‌کند: «از مهمترین مشکلات و موانع انجام بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در کشور، علاوه بر فقدان عزم به اجرای قوانین، می توان به عدم تعامل بازار مصرف با تولیدکننده، پایین بودن سطح فناوریها و تجهیزات تولیدی (علت گرایش به استفاده از فناوری‌هایی با سطح پایین به علت نیاز به سرمایه گذاری پایین می باشد)، عدم وجود امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای جداسازی و تفکیک از مبداء، عدم سازماندهی بخش غیر رسمی جداسازی مواد و بازیافت و عدم وجود بازار فروش رسمی برای مواد بازیافتی و شفاف نبودن مناسبات حاکم بر بازار پسماندها و ...، اشاره نمود.»

انگلیس در تولید زباله الکترونیک،‌ بعد از نروژ دوم است؛ بیش از نیمی از این زباله های الکترونیکی در زمین دفن می شوند و حدود 40 درصد از آنها نیز به طور غیرقانونی و قاچاق به دیگر کشورها فرستاده می شوند.

به گزارش فارس به نقل از انگجت، انگلیس باید در زمینه کم‌کردن زباله‌های الکترونیکی تلاش کند.

گزارشی که توسط مجلس عوام این کشور منتشر شده حاکیست وضعیت این کشور در این خصوص کمی بهبود پیدا کرده است چرا که برخی شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکایی مانند آمازون و اپل در انگلیس، ‌سیاست بازیافت و تعمیر تولیدات قدیمی خود را کنار گذاشته اند و با خارج کردن سریع آنها از فرایند استفاده سعی می‌کنند اجزای آنها را در تولیدات جدید دیگری به کار بگیرند.

گزارش یادشده نشان می دهد انگلیس هر سال 23.9 کیلوگرم زباله الکترونیکی به ازای هر فرد تولید می کند و بر این اساس انگلیس بعد از نروژ در این زمینه رتبه دوم را دارد. بیش از نیمی از این زباله های الکترونیکی در زمین دفن می شوند و حدود 40 درصد از آنها نیز به طور غیرقانونی و قاچاق به دیگر کشورها فرستاده می شوند. نگرانی اصلی در این میان مربوط به مواد شیمیایی سمی موجود در این زباله هاست که می‌تواند انسان و نیز محیط زیست را آلوده کند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت که برای اولین بار در کشور ۲۸ غرفه تحویل ضایعات الکترونیکی (الکتروکاپ) در پایتخت راه اندازی می‌شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، صدرالدین علیپور با اعلام این خبر، به دلایل راه اندازی این غرف اشاره کرد و گفت: آمارهای موجود نشان می دهد که سال گذشته روزانه ۳۷ تن و در ۴ ماهه اول امسال روزانه ۵۲ تن ضایعات الکترونیکی در تهران جمع آوری شده که تحت این شرایط، آمار سالیانه این نوع پسماند عدد قابل توجهی است.  

وی با بیان اینکه پسماندهای الکترونیکی از جمله پسماندهایی هستند که دفن آن ها با عواقب جبران ناپذیری برای محیط زیست همراه است، اضافه کرد: این زباله ها به دلیل داشتن فلزات سنگین مانند سرب موجب از بین بردن گیاهان، آلودگی منابع آب زیرزمینی و تهدید سلامت شهروندان می شوند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا با راه اندازی غرف الکتروکاپ، مدیریت این نوع زباله ها را بیش از پیش مورد توجه قرار دهیم و امکان فعالیت زباله گردها و عوامل غیرمجاز را در این زمینه محدود کنیم. 

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با اشاره به شیوه فعالیت این غرف گفت: مانند غرفه های پسماند خشک، شهروندان با مراجعه به غرفه های الکتروکاپ، ضایعات الکترونیکی خود را تحویل می دهند و به اندازه ارزش ریالی هر کیلو، مبلغی را دریافت می کنند. 

علیپور با بیان اینکه هر وسیله الکترونیکی حتی باطری های تمام شده هم شامل این نوع ضایعات می شود، عنوان کرد: پیمانکار طرف قرارداد سازمان پسماند با جمع آوری این نوع از ضایعات و انتقال آن ها به کارخانه ای ویژه، این نوع از زباله را بازیافت و دوباره وارد چرخه می کند. تمامی این اقدامات هم به دنبال اجرای طرح کاپ و برای جلوگیری از فعالیت عوامل غیرمجاز تفکیک پسماند و جلوگیری از دفن این نوع زباله انجام می شود. 

وی از جانمایی ۲۸ غرفه الکتروکاپ و آغاز فعالیت آن ها در آینده ای نزدیک خبر داد و گفت: این غرف در تمامی مناطق ۲۲ گانه و در معابر پرتردد مانند خیابان نیاوران، پاسداران، هروی، آیت الله کاشانی، بلوار فردوس، سی تیر، پیروزی، افسریه، جوادیه، اتوبان شهید محلاتی، خانی آباد، دولت آباد و ... افتتاح خواهد شد.

محققان موفق شدند از یک روش مرسوم در معدنکاری برای استخراج فلزات گرانبها از زباله های الکترونیکی استفاده کنند.

به گزارش زیست آنلاین- اگر بخواهید زباله های الکترونیکی تولید شده سالانه در سرتاسر جهان را جمع آوری کنید به اندازه تمام هواپیماهای تجاری جهان که تا کنون ساخته شده اند یا 5000 برج ایفل وزن خواهد داشت.
طبق گفته سازمان ملل، این سونامی در حال رشد است و همه تلفن ها، رایانه ها و سایر دستگاههای الکترونیکی که هر روز دور ریخته می شوند مقدار این زباله ها را افزایش می دهند.
از 44.7 میلیون تن زباله الکترونیکی (e-waste) تولید شده در سراسر جهان در سال 2017 ، 90 درصد به محل های دفن زباله فرستاده یا سوزانده شدند یا بصورت غیرقانونی صادر شده اند. اروپا و ایالات متحده تقریبا نیمی از این مقدار را به خود اختصاص داده اند. پیش بینی می شود اتحادیه اروپا تنها در سال 2020، 12 میلیون تن زباله اکترونیکی تولید کند. اگر اقدامی برای مقابله با این مشکل صورت نگیرد، انتظار می رود جهان تا سال 2050، سالانه بیش از 120 میلیون تن از این نوع زباله را تولید کند.
در زباله های الکترونیکی، فلزات گرانبهایی موجود است. اما بازیابی این مواد دشوارتر از چیزی است که تصور می شود. پیرومتالورژی و هیدرومتالورژی فناوریهای هستند که اکنون برای استخراج و بازیافت فلزات موجود در زباله های الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرند. در این روش ها از گرمای زیاد و مواد شیمیایی سمی استفاده می شود که به همین دلیل برای محیط زیست بسیار مضر هستند. این روش ها به انرژی زیادی احتیاج دارند و حجم زیادی از گازهای سمی نیز تولید می کنند و باعث ایجاد آلودگی بیشتر و ردپای بزرگ کربن می شوند.
اما bioleaching به عنوان یک راه حل به زمان دوران امپراتوری روم بر می گردد. صنعت معدنکاری، با استفاده از میکروب ها، عمدتاً باکتری ها و برخی قارچ ها، برای استخراج فلزات از سنگ معدن به آن متکی هستند.
میکروارگانیسم ها به طور شیمیایی فلز را تغییر داده و آن را از سنگ اطراف خود جدا می کنند و به آن اجازه می دهند تا در یک فضای میکروبی حل، جدا و تصفیه شود. Bioleaching به انرژی بسیار کمی نیاز دارد و به همین دلیل ردپای کربنی کمی نیز دارد. در این روش از هیچ ماده شیمیایی سمی استفاده نشده است، به همین دلیل دوستدار محیط زیست است.
این روش علیرغم کاربردی که دارد، در زباله های الکترونیکی عمدتاً در حد مطالعات آکادمیک بوده است. اما اخیرا گروهی از محققان موفق شدند در سطح صنعتی، مس موجود در بورد کامپیوترها را استخراج  و پس از بازیافت، از آن برای ساخت فویل های با کیفیت استفاده کنند.

براساس گزارش منتشر شده از سازمان ملل، در سال ۲۰۱۹ میلادی نزدیک به 53 میلیون تن زباله الکترونیکی در سراسر جهان تولید شده است.

به گزارش فارس به نقل از دیلی‌میل، براساس گزارش منتشر شده از سازمان ملل، در سال ۲۰۱۹ میلادی،۵۲.۷ میلیون تن زباله الکترونیکی در سراسر جهان تولید شده است.

کارشناسان باور دارند میزان ضایعات الکترونیکی جهانی برای ثبت بسیار بالا و میزان بازیافت آنها پایین است.

باتوجه به گزارشی که روز پنجشنبه منتشر شد، جهان در سال گذشته بیشترین میزان از زباله اکلترونیکی را تولید کرده که بیشتر از وزن تمام بزرگسالان حاضر در اروپا است.

کشورهای آسیایی بیشترین حجم پسماندهای الکترونیکی با وزن حدود ۲۴.۹ تن را تولید کرده‌اند؛ به دنبال آن آمریکا با حدود تولید ۱۳.۱ تن زباله قرار دارد.

اما سرانه تولید پسماندهای الکترونیکی الگوی مصرف جهانی تجهیزات الکتریکی را به طرز چشمگیری تغییر داده است.

حجم جهانی پسماندهای الکترونیکی در پنج سال گذشته ۲۱ درصد افزایش یافته است. با چنین سرعتی تا سال ۲۰۳۰، جهان بیش از ۷۴ تن زباله الکترونیکی تولید می‌کند. 

نتایج بررسی‌های متعدد نشان داده است، زباله‌های الکترونیکی برای محیط زیست و سلامتی یک تهدید است؛ این زباله‌ها حاوی مواد افزودنی سمی و مواد خطرناکی مانند جیوه هستند که به مغز انسان آسیب می‌رساند.

در حالی که بسیاری از کشورها سیاست‌های ملی برای جمع آوری علمی و بازیافت زباله‌های الکترونیکی را افزایش داده‌اند، اجرای این سیاست در بسیاری از کشورها ضعیف است.

یک کارشناس محیط زیست گفت: ۹۰ درصد پسماند‌های الکترونیک قابل بازیافتند و اجزای الکترونیکی پسماند‌های مربوط مادر بورد فلزات گران قیمتی را شامل می‌شوند. استحصال طلا یک کارگاه بازیابی پسماند الکترونیک بیش از یک معدن طلا است.
ایلنا نوشت: تورج فتحی درباره نحوه بازیافت و امحاء پسماند‌های الکترونیک اظهار داشت: پسماند‌های الکترونیک کاملا قابل بازیافت هستند، یعنی تقریبا اغلب تجهیزات و مواد داخل ضایعات قابلیت استفاده مجدد دارد و می‌توانند دوباره در چرخه تولید محصولات جدید کاربرد داشته باشند. رویکرد دنیا نیز امحای این پسماند‌ها نیست، چون باارزش هستند.

 

زباله طلاست
وی افزود: خیلی از اجزای الکترونیکی پسماند‌های مربوط مادر بورد، بورد گوشی و تبلت‌ها فلزات گران‌قیمتی مثل طلا و پلاتین دارند، بنابراین استحصال و بازیابی این فلزات، از ضایعات ارزشمند است و ارزش افزوده بالایی دارد، یعنی اگر بخواهیم یک معدن طلای متوسط به لحاظ میزان تولید روزانه را با یک کارگاه بازیابی پسماند الکترونیک مقایسه کنیم ارزش افزوده و طلایی که از یک کارگاه استحصال بازیابی پسماند الکترونیک تولید می‌شود بیشتر از یک معدن طلا است؛ بنابراین نباید تصور کنیم این‌ها پسماند‌هایی هستند که باید دفن و زباله‌سوزی شوند.

 

۹۰ درصد پسماند‌های الکترونیک قابل بازیابی هستند
این کارشناس محیط زیست خاطرنشان کرد: بالغ بر ۹۰ درصد زباله‌های الکترونیک قابل بازیابی هستند، میزان ناچیزی که باقی می‌ماند ترکیباتی است که الزاما برای ساخت مواد اولیه بکار رفته و ارزش اقتصادی بازیابی نداشته و از طریق زباله‌سوزی امحا می‌شوند.

 

وضعیت پسماند‌های الکترونیک در ایران
وی بیان کرد: در کشور ما اگرچه ضوابط و آئین‌نامه مدیریت پسماند‌ها تهیه و ابلاغ شده، اما تاکنون هیچ مشوقی برای ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه در نظر گرفته نشده است. طی ماده واحده و پیوست‌های این قوانین در مورد انواع ترکیبات سمی تعیین تکلیف شده مثلا جوهر دستگاه پرینتر ترکیبات سمی و آلوده‌کننده‌ای دارد که باید به شیوه مناسب و ویژه‌ای جمع‌آوری و نگهداری شوند، باتری‌های موبایل و تبلت و لپ‌تاپ، چون لیتیوم که فلز فعالی است، دارند، اگر شکسته شوند در معرض هوا واکنش نشان می‌دهند و ممکن است آتش‌سوزی ایجاد کند بنابراین نحوه برخورد با آن‌ها نیز نیاز به تدابیر ویژه‌ای دارد. با توجه به اینکه سوانح جاده‌ای کشور ما بالا است برای حمل این مواد باید مطابق آئین‌نامه حمل‌ونقل جاده‌ای مواد خطرناک و سمی عمل شود و یا پسماند‌هایی که ممکن است بخارات جیوه و یا فیلتر کربن فعال داشته باشند تدابیر ویژه‌ای لازم دارند که از مرحله جمع‌آوری، بسته‌بندی و حمل‌ونقل تا بازیابی، استحصال و بازیافت نهایی باید رعایت شود.

این فعال محیط زیست درباره نیاز به تکنولوژی برای بازیابی پسماند‌ها در کشور خودمان نیز گفت: انجام پروسه بازیابی پسماند الکتورنیک در کشور نیاز به تکنولوژی خاصی ندارد، اما باید نسبت به تشویق و هدایت سرمایه‌گذاران اقداماتی صورت گیرد که تاکنون کاری صورت نگرفته است. مثلا سی‌دی یک کالای مستعمل است که می‌تواند بازیافت شود و فناوری ویژه‌ای هم لازم ندارد، با بازیابی آن‌ها می‌توان باکیفیت‌ترین و محکم‌ترین نوار نقاله دنیا را تولید کرد، اما تاکنون توجهی به این موضوع نشده است.

چین در جدیدترین سیاست‌‌‌گذاری‌های خود، از ماه سپتامبر گذشته ورود ۲۴ نوع زباله‌ی جامد را به کشور ممنوع کرد. تصمیم‌گیری چینی‌ها کشورهایی همچون ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا و ژاپن را با مشکلی بزرگ روبه‌رو کرد. تا سال گذشته‌ی میلادی، چین به‌عنوان پذیرنده‌ی ۷۰ درصد از زباله‌های الکترونیکی جهان شناخته می‌شد. این زباله‌ها مواردی همچون کامپیوتر، گوشی موبایل، پرینتر، تلویزیون، مایکروویو و بسیاری قطعات و تجهیزات الکترونیکی دیگر را شامل می‌شدند.

صادرات زباله برای چین تجارتی بود که طرفین از آن راضی بودند. کشورهای پیشرفته با دشواری کمتر زباله‌های خود را دفع و چینی‌ها هم مواد اولیه برای تولیدات بازیافتی خود را دریافت می‌کردند. این کشور آسیایی از سال گذشته و با گسترش نگرانی‌ها درباره‌ی محیط‌زیست، واردات بسیاری از زباله‌های الکترونیکی را ممنوع کرد. با تصویب قانون جدید، کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی بیش از همه نگران شدند. البته، آن‌ها ابتدا صادرات خود را به جنوب‌شرقی آسیا انجام دادند؛ اما ویتنام و تایلند هم به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکنندگان زباله، پس از مدتی فعالیت خود را محدود کردند.

در سال ۲۰۱۶، جمعیت جهان ۴۹ میلیون زباله‌ی الکترونیکی تولید کرد؛ یعنی برابر با ۴,۵۰۰ عدد برج ایفل. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۱، این مقدار به ۶۰ میلیون تن برسد.

دلیل افزایش تولید زباله‌ی الکترونیکی

اگر نگاهی به اطراف خود بیندازید، قطعا دلیل افزایش زباله‌های الکترونیکی را به‌راحتی متوجه می‌شوید. فناوری روز‌به‌روز نفوذ خود را به زندگی ما افزایش می‌دهد. نیمه‌هادی‌ها و انواع حسگرها امروزه به محصولاتی اضافه می‌شوند که هیچ‌گاه تصور طراحی این‌چنینی را برای آن‌ها نداشتیم. نمایشگرهای پوشیدنی، تجهیزات خانه‌ی هوشمند، تلویزیون‌هایی با قابلیت پخش برنامه‌های اینترنتی و بسیاری محصولات دیگر، امروزه بیش از همیشه شامل تجهیزات الکترونیکی هستند.

زباله الکترونیکی

در دورانی که توسعه‌ی فناوری با سرعت بسیار زیاد رخ می‌دهد، عمر دستگاه‌ها هم کوتاه‌تر می‌شود. به‌عنوان مثال، بسیاری از دستگاه‌ها به‌محض خراب‌شدن باتری دور انداخته و با دستگاه‌های جدید جایگزین می‌شوند. شرکت‌ها نیز به‌صورت عمدی استفاده از محصولات قدیمی را به‌سمت منسوخ‌شدن پیش می‌برند. آن‌ها طراحی یا نرم‌افزار محصولات جدید را با بهترین امکانات به‌روز می‌کنند و پشتیبانی محصولات قدیمی را نیز به‌مرور کاهش می‌دهند.

امروزه در بسیاری از نقاط جهان، خرید محصولات جدید آسان‌‌تر و ارزان‌تر از تعمیر دستگاه‌های قدیمی خواهد بود؛ هرچند در برخی مناطق دیگر، تعمیر و خرید هر دو برای کاربران دشوار شده‌اند. به‌هرحال، فروش پایدار شرکت‌های فناوری با قدرت ادامه دارد.

امروزه محصولات الکترونیکی بخش جدانشدنی زندگی ما هستند

قیمت میانگین کالاهای دیجیتال به‌صورت میانگین کاهش می‌یابد؛ روندی که موجب افزایش تمایل طبقه‌ی متوسط و پایین برخی جوامع به خرید محصولات الکترونیکی شد. به‌ بیان ساده‌تر، جوامع بیش از همیشه به‌سمت دیجیتالی‌شدن پیش می‌روند. آمارهای جهانی نشان می‌دهد نیمی از خانه‌ها امروز به اتصال اینترنت مجهز هستند و ۷.۷ میلیارد نفر نیز گوشی تلفن‌همراه دارند.

زباله‌ی الکترونیکی چیست؟

دستگاه‌های الکترونیکی ترکیبی از مواد را شامل می‌شوند که از طلا و نقره و مس تا پلاتینیوم، پالادیوم، لیتیوم، کبالت و دیگر مواد باارزش در آن‌ها دیده می‌شوند. آژانس حفاظت محیط‌زیست آمریکا آمار جالبی از زباله‌های الکترونیکی ارائه می‌کند. طبق آمار اعلام‌شده، یک تن مدار الکترونیکی ۴۰ تا ۸۰۰ برابر طلا و ۳۰ تا ۴۰ برابر مس نسبت به یک تن سنگ معدن در آمریکا دارد. با توجه‌ به چنین آمارهایی، ارزش بازیافت زباله‌های الکترونیکی نیز روشن‌تر می‌شود.

دستگاه‌های الکترونیکی علاوه‌ بر مواد مذکور، فلزات سمّی سنگین همچون سرب، جیوه، کادمیم و برلیم، پلاستیک آلاینده‌ی PVC و مواد شیمیایی خطرناک هم در بر دارند که برای سلامتی انسان و محیط‌زیست بسیار خطرناک هستند.

در سال ۲۰۱۶، ارزش مواد موجود در زباله‌های الکترونیکی کل جهان تقریبا ۶۴.۶ میلیارد دلار تخمین زده شد. البته، تنها ۲۰ درصد از مواد به‌ نوعی بازیافت شدند که بازیافت مواد باارزش موجود در زباله‌ها را ممکن کرد. درواقع، حجم عمده‌ای از مواد در مناطق دفن زباله جمع‌آوری می‌شوند که امکان نفوذ مواد شیمیایی و آلوده‌کردن آب‌های زیرزمینی را افزایش می‌دهند.

داخل گوشی هوشمند

با افزایش خرید تجهیزات الکترونیکی، تولیدکنندگان نیز با کمبود مواد اولیه برای تولید محصولات روبه‌رو می‌شوند؛ درنتیجه، بازیافت مواد و استخراج آن‌ها از محصولات کهنه و کارکرده صرفه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی فراوان دارد. چنین روندی به‌ نام معدن‌کاوی شهری (Urban Mining) شناخته می‌شود. تحقیقات جدید چینی‌ها نشان می‌دهد معدن‌کاوی مس و طلا و آلومینیم از سنگ آهن هزینه‌اش ۱۳ برابر بیشتر از بازیافت آن‌ها ازطریق معدن‌کاوی شهری زباله‌های الکترونیکی است.

هنر بازیافت زباله‌های الکترونیکی

بازیافت زباله‌های الکترونیکی هم به‌صورت رسمی و هم غیررسمی انجام می‌شود. بازیافت رسمی شامل دمونتاژکردن قطعات و جداسازی و سپس دسته‌بندی مواد تشکیل‌دهنده و درنهایت، تمیزکردن آن‌ها می‌شود. پس از تمیزکردن قطعات، آن‌ها را با استفاده از تجهیزات مکانیکی خُرد می‌کنند تا در مرحله‌ی بعدی، دسته‌بندی حرفه‌ای با تجهیزات پیشرفته انجام شود.

در این مراحل، شرکت‌ها باید قوانین سلامتی و مقررات مشابه را به‌ کار گیرند و ابزارهایی برای کاهش اثرهای سمّی مواد در کارخانه نصب کنند. چنین روندهایی بازیافت رسمی و اصولی را دشوار می‌کند؛ درنتیجه، بسیاری از کشورها و شرکت‌ها به‌صورت غیرقانونی زباله‌های خود را به کشورهای درحال‌توسعه صادر می‌کنند تا بازیافت ارزان‌تر در آنجا انجام شود.

حجم عمده‌ای از بازیافت زباله‌های الکترونیکی به‌صورت غیررسمی انجام می‌شود

ایالات متحده، دومین تولیدکننده‌ی زباله‌های الکترونیکی پس از چین، در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۰ میلیون تن زباله‌ی الکترونیکی تولید کرد. در آن سال، تنها ۲۹ درصد از زباله‌های تولیدشده بازیافت شدند و سایر نیز عموما سرنوشتی به‌جز دفن‌شدن و سوزاندن و انبارشدن نداشتند.

در این‌ میان، آمارهای سازمان مستقل و نظارتی Basel Action Network ادعا می‌کند ۴۰ درصد از زباله‌های الکترونیکی آمریکا در خارج از مرزهای این کشور و به‌صورت صادرات بازیافت‌ شد. حجم عمده‌ای از صادرات مذکور نیز به کشورهای درحال‌توسعه انجام شد که عموما در آسیا هستند و از روش‌های غیررسمی و غیرقانونی برای بازیافت استفاده می‌کنند.

در محیط‌های بازیافت غیرقانونی و غیررسمی، مردان و زنان و کودکان مشغول کار هستند که مواد ارزشمند را با سوزاندن و ذوب‌کردن مواد بی‌ارزش استخراج می‌کنند. در فرایندهای آن‌ها، از جیوه و اسید برای بازیافت طلا استفاده می‌شود و بسیاری از تجهیزات نیز با دست دمونتاژ می‌شوند تا قطعات ارزشمند از آن‌ها استخراج شود.

کارگران مراکز بازیافت غیرقانونی عموما تجهیزات حفاظتی ندارند و از حمل مواد خطرناک نیز آگاه نیستند. تحقیقات نشان می‌دهد تنفس مواد شیمیایی خطرناک و تماس مستقیم با مواد الکترونیکی سمّی حتی در مراکز رسمی و قانونی نیز مشکلات متعددی به‌همراه دارد. سقط جنین، مرگ نوزادان، زایمان زودهنگام، تولد نوزادان نارس، جهش‌های ژنتیکی، مشکلات مادرزادی، عملکرد نامنظم غده‌ی تیروئید، افزایش سرب در خون، کاهش عملکرد شُش‌ها و اختلالات عصبی رفتاری از پیامدهای قرارگیری در معرض چنین موادی هستند. به‌علاوه، مواد سمّی زباله‌های الکترونیکی هوا و خاک و آب زیرزمینی را نیز آلوده می‌کنند.

مرکز بازیافت رسمی زباله در رواندا

مرکز بازیافت رسمی زباله در رواندا

با وجود تمامی خطرهایی که به آن‌ها اشاره کردیم، افراد متعددی در کشورهای درحال‌توسعه به کار در مراکز بازیافت غیرقانونی مشغول هستند. آن‌ها درآمد ناچیز خود را از همین فرایندها همچون دمونتاژکردن محصولات الکترونیکی، بازیابی آن‌ها، تعمیر و فروش قطعات دست‌دوم کسب می‌کنند. منطقه‌‌ی گوییو در چین امروزه به‌عنوان پایتخت یا مرکز زباله‌های الکترونیکی جهان شناخته می‌شود؛ به‌گونه‌ای که ۷۵ درصد از خانوارهای این منطقه در بازیافت زباله‌های الکترونیکی مشغول به فعالیت هستند. بازیافت‌های غیررسمی و غیرقانونی در هند، نیجریه، غنا و فیلیپین نیز در سطوح گسترده انجام می‌شود.

بازیافت غیرقانونی علاوه‌ بر مشکلات سلامتی، به تهدیدهای امنیتی نیز منجر می‌شود. بازیافت‌های رسمی شرکت‌ها را ملزم به پاک‌سازی اطلاعاتی دستگاه‌ها می‌کنند؛ درحالی‌که در مراکز غیررسمی چنین رویکردی انجام نمی‌شود.

بازیافت غیررسمی خطر افشای اطلاعات مهم را هم در پی دارد

مجرمان سایبری در میان زباله‌های الکترونیکی به‌دنبال داده‌های باارزش و خصوصی همچون اطلاعات کارت‌های اعتباری هستند. به‌عنوان نمونه‌ای از اطلاعات ارزشمند، می‌توان به زباله‌های الکترونیکی در منطقه‌ی آگلوبلوشی در غنا اشاره کرد که جزئیاتی از قراردادهای دولتی ایالات متحده از جمله قراردادهای آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع و سازمان امنیت حمل‌ونقل و امنیت میهن ایالات متحده‌ی آمریکا کشف شد.

کشورهای ثروتمند به‌صورت میانگین سالانه ۲۳ درصد از زباله‌های الکترونیکی خود را به کشورهای درحال‌توسعه ارسال می‌کنند. اتحادیه‌ی اروپا و ۱۸۶ کشور دیگر کنوانسیونی به‌نام بازل را تصویب کردند که در آن، کشورهای توسعه‌یافته باید صادرات زباله‌های خطرناک خود به کشورهای درحال‌توسعه را به حداقل برسانند. با‌وجوداین، هنوز بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به قوانین مصوب پایبند نیستند و ایالات متحده‌ی آمریکا، تنها کشور توسعه‌یافته‌ای محسوب می‌شود که کنواسیون بازل را تصویب نکرد. آن‌ها هم‌اکنون قراردادهای متعددی اجرا می‌کنند که صادرات زباله‌های خطرناک به کشورهای درحال‌توسعه را در حجم فراوانی ممکن می‌کند.

بازیافت زباله الکترونیکی در گوییو

بازیافت زباله الکترونیکی در گوییو

لزوم راهکارهای چندگانه

همان‌طورکه گفته شد، آمریکا پس از چین دومین تولیدکننده‌ی زباله‌های الکترونیکی محسوب می‌شود. آن‌ها درحال‌حاضر هیچ قانونی برای مدیریت بازیافت زباله‌های الکترونیکی یا ممنوعیت صادرات به کشورهای درحال‌توسعه ندارند. ۲۸ ایالت آمریکا و منطقه‌ی کلمبیا قوانین بازیافتی خاص خود را تصویب کرده‌اند که در اجرا تفاوت‌هایی با هم دارد. برخی از ایالت‌ها قراردادهای پیمانکاری برای جمع‌آوری زباله‌ها اجرا و برخی دیگر، شرکت‌ها را به بازیافت نسبت به نرخ فروش ملزم می‌کنند.

کشورهای ایالتی مانند آمریکا و قوانین متفرقه‌ی داخلی آن‌ها، مشکلی اساسی ایجاد می‌کنند. هیچ‌یک از ایالت‌ها به‌تنهایی سهم بازار چندانی ندارند تا شرکت‌ها را ملزم به تولید محصولات حامی زیست کنند. درمقابل، اتحادیه‌ی اروپا قرار دارد که قوانینی جامع برای ممنوعیت‌های گسترده لحاظ می‌کند. آن‌ها قانونی به‌نام Hazardous Substances Directive تصویب کرده‌اند که کل قاره را پوشش می‌دهد و مانند GDPR، توانایی اجرای استانداردهای حرفه‌ای برای کل محصولات فروخته‌شده در اروپا را دارد. در بخشی از این قانون، تولیدکنندگان به پرداخت هزینه برای بازیافت زباله‌های الکترونیکی مجبور می‌شوند. همین بخش نرخ بازیافت را در قاره‌ی سبز به ۳۵ درصد رساند که بیش از ایالات متحده است.

فرایند اجراشده در قاره‌ی اروپا نشان می‌دهد قوانین جامع توانایی ایجاد تغییرات در مسئله‌ی زباله‌های الکترونیکی را دارند. اگر قوانین مشابه به‌صورت جهانی و به کمک سازمان ملل متحد تصویب و اجرا شوند، کشورهای دیگر هم ملزم به رعایت آن‌ها خواهند شد و چه‌بسا صادرات زباله به کشورهای درحال‌توسعه کاهش چشمگیری پیدا کند.

با توجه به جریان شدید تولید زباله‌های الکترونیکی، نمی‌توان بازیافت را راهکاری کامل برای حل بحران دانست. فعالان محیط‌زیست و کارشناسان دنیای فناوری ایده‌ها و راهکارهای متنوع دیگری پیشنهاد می‌دهند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

۱. طراحی بهینه‌ی محصولات

تولیدکنندگان برای کاهش زباله‌های الکترونیکی باید محصولات خود را امن‌تر و با عمر عملکردی و قابلیت تعمیر و بازیافت بیشتر تولید کنند. برای رسیدن به چنین هدفی ابتدا باید استفاده از مواد سمّی در محصولات کاهش پیدا کند. مهندسان شیمی در دانشگاه استنفورد در حال طراحی مدارهای الکترونیکی زیست‌تخریب‌پذیر هستند. مدارهای آن‌ها از موادی ساخته می‌شود که در اسید با pH بسیار ضعیف (۱۰۰ برابر ضعیف‌تر از سرکه) حل می‌شوند. گروهی دیگر از محققان فرایندی برای خُردکردن زباله‌های الکترونیکی و تبدیل آن‌ها به مواد نانو طراحی کرده‌اند که محصول نهایی را به پودری کاربردی در صنایع متعدد تبدیل می‌کند. گروه Ronin8 در کانادا نیز فرایندی توسعه داده‌اند که از کمترین مقدار آب و انرژی برای بازیافت استفاده می‌کند. در فرایند آن‌ها، فلزات و غیرفلزات با لرزش‌هایی با فرکانس صوتی از هم جدا می‌شوند.

بازیافت زباله الکترونیکی در آگلوبلوشی

بازیافت زباله الکترونیکی در آگلوبلوشی

امروزه، روند طراحی محصولاتی با قابلیت استفاده یا تولید مجدد در دستورکار شرکت‌ها قرار ندارد. البته از سال‌ها پیش، شرکت‌های متعددی برای ساخت دستگاه‌های ماژولار برنامه‌هایی اجرا کردند. آن‌ها دستگاه‌هایی در سر داشتند که با جابه‌جایی برخی قطعات به‌روز می‌شوند و نیاز به جایگزینی کل دستگاه را از بین می‌برند.

شاید گوشی‌های ماژولار نیاز به تعویض مداوم را در کاربران از بین ببرند

گوگل و ال‌جی و موتورولا همگی پروژه‌های گوشی‌های هوشمند ماژولار را در بخش تحقیق و توسعه دنبال کردند. البته، محصولات نهایی آن‌ها قیمت گرانی داشت و کاربران نیز انتظار حداکثر امکانات را در نمونه‌های اولیه داشتند. به‌ هر حال، اکثر پروژه‌های ماژولار متوقف شدند. اگر کاربران به‌ مرور درباره‌ی خطر‌های زباله‌های الکترونیکی آگاه شوند، شاید تمایل شرکت‌ها به ادامه‌ی پروژه‌های آن‌چنانی و تمایل خرید هم دوباره افزایش یابد.

۲. حق تعمیر

حق تعمیر دستگاه‌های الکترونیکی در بسیاری از کشورهای جهان قانونی شبیه به کپی‌رایت دارد. در این کشورها، مشتریان اجازه‌ی تعمیر یا دستکاری در دستگاه‌های خود را ندارند. درواقع در صورت تعمیر دستگاه‌ها ازطریق افراد تأییدنشده، گارانتی یا خدمات آن باطل می‌شود.

قانون منع تعمیر دستگاه‌ها بسیاری از کاربران را از ایجاد تغییرات در محصولات خود باز می‌دارد و اکثرا آن‌ها را به خرید دستگاه‌های جدید سوق می‌دهد. چنین روندی باعث ایجاد زباله‌های الکترونیکی بیشتر می‌شود. به‌ هر حال سازمان‌های متعدد همچون سرویس ifixit تلاش می‌کنند حق تعمیر را از کپی‌رایت جدا کنند تا استفاده از دستگاه‌های قدیمی هنوز برای کاربران مقرون‌به‌صرفه بماند.

پروژه Ara

پروژه Ara تلفن ماژولار گوگل

۳. مسئولیت تولیدکننده

برخی قوانین تولیدکنندگان محصولات را به مسئولیت‌پذیری درباره‌ی مدیریت دستگاه‌ها پس از بی‌استفاده‌شده ملزم می‌کند. ایده‌ی اصلی، استفاده از مواد همان قطعات برای تولید محصولات جدید است؛ مثلا در ایالت نیویورک آمریکا، چنین قانونی اجرا می‌شود که بازیافت رایگان و مناسب را برای مصرف‌کنندگان اجرا می‌کند.

هنگ‌کنگ یکی از مناطق اصلی واردکننده‌ی زباله‌ی آمریکایی‌ها محسوب می‌شود که زباله‌ی فراوانی هم تولید می‌کند. آن‌ها به‌صورت سالانه ۷۷ هزار تن زباله‌ی الکترونیکی تولید می‌کنند که ۸۰ درصد از آن برای بازیافت به آسیای جنوب شرقی و آفریقا صادر می‌شود. مقام‌های هنگ‌کنگ به‌تازگی قانونی اجرا کرده‌اند که تولیدکنندگان را به ارائه‌ی خدمات جمع‌آوری و بازیافت و مدیریت قطعات الکترونیکی ملزم می‌کند.

۴. بازیافت راحت‌تر

در مناطق گوناگون جهان، شرکت‌های نوپا یا فعالان بزرگ دنیای فناوری برنامه‌هایی برای بازیافت بهتر محصولات الکترونیکی اجرا می‌کنند. در آمریکا، شرکتی به‌نام EcoATM فعالیت می‌کند که کیوسک‌هایی برای دریافت زباله‌های الکترونیکی همچون گوشی‌های هوشمند و پخش‌کننده‌های موسیقی و محصولات مشابه در مناطق گوناگون نصب کرده است. آن‌ها اکنون ۲,۷۰۰ کیوسک در سرتاسر آمریکا دارند و برای توسعه در کشورهای دیگر هم برنامه‌هایی اجرا خواهند کرد.

بایدو، بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی چین، برای انجام وظایف اجتماعی خود در حوزه‌ی زباله‌های الکترونیکی، برنامه‌هایی کاربردی اجرا می‌کند. آن‌ها اپلیکیشنی به‌نام Baidu Recycle دارند که با همکاری برنامه‌ی توسعه‌ی جهانی سازمان ملل فعالیت می‌کند. کاربران این اپلیکیشن قطعات و تجهیزات خود را در فهرست مخصوص وارد می‌کنند و نیروی شرکت بایدو در زمان مشخص برای دریافت آن مراجعه می‌کند. البته، کاربر مشخصات ابعادی و تاریخ مدنظر و تصویری از محصول را باید در اپلیکیشن وارد کند. در مدت دو ماه فعالیت سرویس مذکور، بیش از ۱۱ هزار دستگاه بازیافت شد.

کیوسک بازیافت الکترونیکی EcoATM

کیوسک بازیافت الکترونیکی EcoATM

۵. بازیافت بهتر

فرایندهای بازیافت بسته به فناوری‌های استفاده‌شده بازدهی‌ متفاوتی دارند. در کانادا، یکی از مراکز بازیافت زباله‌های الکترونیکی فرایند ذوب مس را با شدت و دمای بسیار زیاد انجام می‌دهد. نیکولاس تملیس، از استادان دانشگاه کلمبیا در حوزه‌ی محیط‌زیست، مرکز کانادا را یکی از بهترین نمونه‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی می‌داند.

 

فرایندهای بازیافت باید برای بازدهی بیشتر بهینه‌سازی شوند

فرایند ذوب دمای زیاد مس، مایع مذاب حاصل را به حلّالی برای فلزات دیگر همچون طلا و نقره تبدیل می‌کند. در مرکز بازیافت کانادا که در روین-نوراندا کبک واقع است، مس با دمای زیاد ذوب می‌شود و دیگر فلزات را نیز در خود حل می‌کند. محصول نهایی مس ناخالصی خواهد بود که در مرحله‌ی بعدی، به پالایشگاه مس منتقل می‌شود و در آنجا، فلزات گران‌بها از آن استخراج می‌شوند. چنین روندی فقط موجب بازیافت فلزات حل‌شونده در مس می‌شود؛ اما به‌ هر حال فرایندی ارزان و با بازدهی چشمگیر محسوب می‌شود.

مرکز نوراندا سالانه ۵۰ هزار تن زباله‌ی الکترونیکی برای بازیافت دریافت می‌کند. تملیس درباره‌ی این مرکز می‌گوید:علاوه‌ بر مثال مذکور، تلاش‌های دیگری هم برای بهبود بازیافت زباله‌های الکترونیکی انجام می‌شود. هند و چین برای حفظ فرایندهای بازیافت غیررسمی که موجب درآمدزایی خانواده‌های متعدد می‌شوند، آن‌ها را به‌ مرور با فرایندهای رسمی ترکیب می‌کنند تا خطرات سلامتی و زیست‌محیطی به حداقل برسد.

از برنامه‌هایی که برای بهبود بازیافت غیررسمی اجرا می‌شود، می‌توان به پرداخت هزینه به کارگران بازیافت اشاره کرد که آن‌ها را تشویق به تحویل زباله به مراکز رسمی می‌کند. به‌‌عنوان مثال، می‌توان درآمد تقریبی هر کارگر از دمونتاژ لامپ خلأ را در ازای تحویل این قطعه به مراکز رسمی به او پرداخت کرد.

گوشی هوشمند

۶. اقتصاد دَوَرانی

اقتصاد دَوَرانی تلاش می‌کند همه‌ی کالاها و مواد آن‌ها را در تمامی مواقع یا حداکثر زمان ممکن با حفظ بیشترین ارزش در چرخه نگه‌ دارد. بیشترین ارزش عبارت مهمی در تعریف اقتصاد دَوَرانی محسوب می‌شود که کرستن جانستون، استاد دانشگاه کلمبیا تعریف خوبی از آن می‌کند. از دیدگاه او، بیشترین ارزش به‌معنای نردیک‌ترین ارزش به محصول اصلی است. به‌ بیان‌ دیگر، استخراج حداکثری ارزش نهفته در مواد و نیروی انسانی صرف‌شده برای تولید محصول، به دریافت بیشترین ارزش منجر می‌شود. اروپایی‌ها بسیار تلاش کرده‌اند تا اقتصاد دَوَرانی را در کل قاره عملی کنند.

جانستون با مثال گوشی‌های موبایل، مسیر ممکن صنعت الکترونیک به سمت اقتصاد دورانی را شرح می‌دهد:

استاد دانشگاه کلمبیا اعتقاد دارد مدل او در آینده‌ای نه‌چندان دور اجرایی می‌شود. او می‌گوید نسل جوان کنونی دیگر ارزش آن‌چنانی برای مالکیت محصولات قائل نیست و به‌ نوعی مسئولیت مالکیت را برعهده‌ی صنعت می‌داند. درنهایت نباید از مسئولیت کاربران و مصرف‌کنندگان در کاهش زباله‌های الکترونیکی غافل شد. ما نیز به نوبه‌ی خود باید در خرید و جایگزینی محصولات و پیدا‌کردن مراکز مناسب برای بازیافت و رویکردهای مشابه تلاش‌ کنیم. سازمان بازیافت ایران نیز در سال‌های اخیر، به اهمیت زباله‌های الکترونیکی پی برده و علاوه‌ بر تلاش‌های نسبی برای فرهنگ‌سازی بازیافت زباله‌ها، مراکز مخصوصی نیز برای دریافت آن‌ها مدیریت می‌کند. (منبع:پول و تجارت)

سایت تفکیک بازیافت ضایعات الکترونیک امروز در تهران افتتاح شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی فارس، صفایی خیراتیان معاون خدمات شهری و محیط زیست منطقه۲۲ در مراسم افتتاحیه سایت تفکیک بازیافت ضایعات الکترونیک گفت: توسعه تکنولوژی در جهان که منجر به افزایش ضایعات الکترونیکی شده است؛ از این‌رو بازیافت این قطعات برای حفظ محیط زیست امری ضروری است. 

خیراتیان افزود: بازیافت زباله‌ و بازگرداندن آن به چرخه مصرف، در هر زمینه‌ای منجر به صرفه‌جویی و حفظ محیط زیست می‌شود.

 معاون خدمات شهری و محیط زیست منطقه۲۲، با بیان اینکه ظرفیت ماهانه سایت پسماند الکترونیک منطقه۲۲ در حال حاضر ۸۰ تن است، افزود: در حال برنامه ریزی برای افزایش این تناژ به رقم ۱۵۰ تن در ماه هستیم. وی با بیان اینکه منطقه ۲۲ در تفکیک بازیافت ضایعات الکترونیک نسبت به سایر مناطق۲۲ گانه شهر تهران پیشرو است.

وی ادامه داد: توسعه سایر شاخه های بازیافت ضایعات الکترونیک را در برنامه کاری خود داریم. 

صفایی خیراتیان همچنین از طراحی و اجرای تفاهم نامه ویژه سامانه تلفنی و اشتراک گیری پسماند خبر داد و افزود: سامانه تلفنی اشتراک گیری پسماند (ستاب) برای رفاه حال شهروندان و ارتقاء درصد جمع آوری پسماند افتتاح شده است.

مهراد کریم‌نیایی - انتشار خبر مبنی بر برآورد تولید سالانه هشت کیلوگرم زباله الکترونیکی به ازای هر ایرانی، بار دیگر ما را یاد سوژه سابق و بلاتکلیف سرنوشت بازیافت زباله‌های الکترونیکی در کشور انداخت که تاکنون انبوهی از تفاهم‌نامه‌ها برای حل آن شکل گرفته اما بی‌نتیجه مانده است.

مدیر یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان اعلام کرد: هر ایرانی به‌طور متوسط سالانه ۸ کیلوگرم پسماند الکترونیک شامل انواع موبایل، لپ‌تاپ، تبلت، کامپیوتر رومیزی، یخچال، ماکروویو، تلویزیون، ماشین‌های لباسشویی، ظرفشویی و کولرگازی تولید می‌کند. حامد مازندرانی‌زاده اظهار کرد: پسماندهای الکترونیک ۲درصد حجم پسماندها را به خود اختصاص می‌دهند که در اثر بازیافت غیراصولی بسیار خطرساز بوده و شیرابه آنها بانفوذ به زمین در آب نفوذ کرده و مواد سمی خطرناکی وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود.

وی ادامه داد: حدود ۱۵ سال بازیافت پسماند شهری را مورد مطالعه و پژوهش قرار داده و از اغلب سایت‌های کشور مانند کهریزک تهران، محمدآباد قزوین، سراوان رشت، مشهد، کرمانشاه، زنجان، اصفهان، قم و همچنین سایت بازیافت و امحا  زباله کشورهای چین، ژاپن، بلژیک و آلمان بازدید کرده‌ام و با مشاهده اینکه ورود به شهرداری‌ها با سختی صورت می‌گیرد تصمیم گرفتم کار بازیافت را به‌صورت محدود و متمرکز بر زباله‌های الکترونیک ادامه دهم.   وی اضافه کرد: با کمک دانشجویان این ایده تیرماه ۹۶ در مرکز رشد دانشگاه امام‌خمینی(ره) آغاز به‌کار کرد و هسته شرکت ما تشکیل شد. در ادامه طی رویدادی دو هفته‌ای در هفته دوم مهر ماه ۱۳۹۶ ضمن آگاه‌سازی دانشجویان، کارمندان و اساتید دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با خطرات بازیافت غیراصولی پسماندهای الکترونیک، نسبت به جمع‌آوری پسماندهای الکترونیک اقدام شد و در ادامه به پاس قدردانی از مشارکت‌کنندگان هدایایی نیز اهدا شد.  

وی عنوان کرد: با توجه به اینکه اقتصاد ما دولتی بوده و حجم آن نیز بزرگ است عمده تولیدکننده زباله الکترونیک، دولت است و بر اساس قوانین اسقاط اموال دولتی، سازمان‌ها الزام دارند بعد از بین رفتن تجهیزات آنها را اسقاط کرده و برای مزایده آن اقدام کنند و برای آنها مهم نیست سرنوشت این تجهیزات چه خواهد بود. مدیر این شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان کرد: با مصوبه کارگروه پسماند استانداری همه ادارات باید پسماندهای الکترونیک خود را در اختیار هسته ما قرار دهند و بازیافت آنها در مرکز رشد امام خمینی(ره) انجام می‌شود.

به گزارش ایسنا وی اعلام کرد: نکته قابل‌تامل در روش این شرکت دانش‌بنیان حفاظت از اطلاعات موجود در دستگاه‌های دولتی است و با روش امحای موجود در شرکت ما امکان نشت اطلاعات وجود ندارد. مازندرانی‌زاده تشریح کرد: دوره‌گردها چون دانش تفکیک زباله‌های الکترونیک را ندارند به همین جهت اقدام به سوزاندن بُردهای الکترونیک می‌کنند که در این بُردها بیشتر عناصر جدول مندلیف به‌‌کار رفته است که خاکستر آن آب، خاک و هوا را آلوده می‌کند چراکه حاوی سرب، جیوه و فلزات سنگین عمده است.

شهرداری زباله‌های الکترونیکی‌ را می‌خرد

يكشنبه, ۲۷ اسفند ۱۳۹۶، ۱۱:۵۴ ق.ظ | ۰ نظر

سازمان پسماند شهرداری تهران از جمع‌آوری و خرید پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی (انواع باتری، لامپ‌های روشنائی، قطعات رایانه و مخابراتی، لوازم خانگی و ...) از شهروندان برابر قیمت مصوب و تعیین شده در غرفه‌های بازیافت مستقر در سطح مناطق خبر داد.

به گزارش ایسنا، سازمان پسماند شهرداری تهران اعلام کرد: بر اساس مفاد قانون مدیریت و آیین‌نامه اجرایی آن، مدیریت اجرائی و بازیافت پسماندهای حاصل از وسایل برقی و الکترونیکی به عهده تولید کنندگان و وارد کنندگان وسایل مذکور است. در راستای رعایت قانون مدیریت پسماند و حفظ محیط زیست و پیشگیری از آثار زیانبار ناشی از دفن و دفع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی و مدیریت بهینه آن‌ها، ضروری است کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات، نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی اهتمام لازم جدی در ایفای وظایف محوله در قانون مدیریت پسماند را داشته باشند.

این سازمان در راستای مدیریت بهینه پسماند شهر تهران و به منظور کاهش خطرات بهداشتی و زیست محیطی پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی، از سنوات گذشته اقدام به اطلاع رسانی و آموزش به شهروندان و مراکز در خصوص اهمیت موضوع و تشویق آنان به تفکیک در مبدا و تحویل جداگانه اینگونه پسماندها از سایر پسماندهای خانگی کرده است.

همچنین با توجه به پیش بینی به عمل آمده در قراردادهای عملیات جمع‌آوری پسماندهای خشک، سازمان مدیریت پسماند به عنوان دستگاه نظارت عالیه پیمانکاران مربوطه را ملزم به جمع‌آوری و خرید پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی (انواع باتری، لامپ‌های روشنائی، قطعات رایانه و مخابراتی، لوازم خانگی و ...) از شهروندان برابر قیمت مصوب و تعیین شده در غرفه‌های بازیافت مستقر در سطح مناطق کرده است.

ضمنا به منظور افزایش انگیزه پیمانکاران در جمع‌آوری و خرید پسماندهای موصوف از شهروندان از ظرفیت بخش خصوصی و ایجاد هماهنگی به منظور همکاری شرکت‌های فعال در زمینه بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی با پیمانکاران عملیات جمع‌آوری پسماندهای خشک مناطق استفاده می‌شود.

در نهایت لازم به ذکر است که فراخوان‌ شناسایی اشخاص حقوقی و فعالان دارای پروانه و مجوزهای لازمه از مراجع ذی صلاح در زمینه جمع‌آوری و بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی جهت افزایش میزان و راندمان بازیافت پسماندهای مذکور و کاهش خطرات و هزینه‌های دفع مترتب بر آن، منتشر شده است.»

راهکار جدید بازیافت ضایعات الکترونیکی

جمعه, ۲۵ اسفند ۱۳۹۶، ۰۵:۵۵ ب.ظ | ۰ نظر

گروهی از محققان راهکار جدیدی را برای رهایی از ضایعات الکترونیک ابداع کردند که در مقایسه با راهکارهای کنونی، با محیط زیست سازگارتر و بهای تمام‌شده آن کمتر است.

به گزارش ایرنا از پایگاه ساینس دیلی، در گذشته نه چندان دور بخش عمده ضایعات الکترونیک دفن می‌شد و بدین ترتیب حجم عظیمی از مواد ارزشمند به زیر خاک می‌رفت. محققان با هدف بازیافت و بهره‌برداری مجدد از مواد ارزشمند روش‌های جدیدی را به کار گرفتند که در آن از ترکیبات کلر مانند دی کلرومتان (DCM) استفاده می‌شود که ترکیبی فرار، سمی و گران‌قیمت است. اکنون محققان ترکیب جایگزینی را برای این ماده ساخته‌اند که با محیط زیست سازگاری بیشتری داشته و بهای تمام‌شده آن کمتر است. این ترکیب جدید که NMP نام دارد امکان بازیافت 89 درصد از پلی کربنات مورد استفاده در ضایعات الکترونیک را فراهم می‌کند و حداقل قابلیت یک بار استفاده مجدد را بدون کاهش کارآیی دارد. این در حالی است که DCM قابلیت بازیافت 87 درصد از پلی کربنات را دارد و تنها یک بار قابل استفاده است.
محققان در خصوص بازیافت ترکیبات پیچیده‌تر، استفاده از شیوه آذرکافت (pyrolysis) را توصیه می‌کنند. این روش یک فرآیند ترموشیمیایی است که طی آن مواد آلی در اثر گرما تجزیه می‌شوند. این فرآیند شامل تغییر همزمان ترکیب شیمیایی و فاز فیزیکی بوده و فرآیندی برگشت ناپذیر است. محققان در کار پژوهشی خود نشان دادند که پیچیدگی چهار نوع لاستیک مورد استفاده در ضایعات الکترونیکی با استفاده از شیوه آذرکافت به میزان 40 درصد کاهش می‌یابد.
گزارش کامل این تحقیقات در نشریه ACS Sustainable Chemistry & Engineering منتشر شده است.

راه‌های امحاء زباله‌های الکترونیکی

چهارشنبه, ۹ اسفند ۱۳۹۶، ۰۲:۳۱ ب.ظ | ۰ نظر

امروزه حجم پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی با توجه به پیشرفت تکنولوژی و عطش انسان برای استفاده از آن بیشترین رشد را دارند و حجم بالای تولید آن با توجه به داشتن بازه‌ گسترده‌ای از ترکیبات زائد خطرناک، موضوع پسماندهای الکتریکی و الکترونیک را به معضلی زیست محیطی تبدیل کرده است. اگرچه به گفته یک کارشناس پسماند این نوع از پسماندها سمی‌تر از پسماندهای خانگی هستند اما متاسفانه وجود مشکلات متعدد در تفکیک و بازیافت پسماندهای خطرناک در ‌ایران مانع طرح مسائلی مانند پسماندهای الکترونیک است.‏

به گزارش ایسنا، پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی به تمامی تجهیزاتی اطلاق می‌شود که مصرف کنندگان این وسایل آن را دور می‌ریزند. این تجهیزات دستگاه‌های خانگی بزرگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، اجاق گاز، و... همچنین دستگاه‌های خانگی کوچک نظیر جاروبرقی، اتو، سرخ‌کن، انواع سشوار، و... را شامل می‌شود. تجهیزات مخابراتی و رایانه‌ای، انواع لامپ‌های روشنایی، ابزارهای فنی برقی و الکترونیک، اسباب بازی‌ها و سرگرمی‌ها، بازی‌های کامپیوتری و وسایل جانبی آن‌ها، ابزارهای پزشکی( به جز مواردی با آلودگی‌های عفونی که از جمله پسماندهای ویژه پزشکی محسوب می‌شوند)، ابزارهای اندازه‌گیری و دستگاه‌های خودکار ارائه خدمات نیز از جمله انواع پسماندهای الکتریکی و الکترونیک است.

فاطمه اکبرپور -کارشناس پسماند اداره حفاظت محیط زیست استان تهران- با اشاره به اینکه متاسفانه آمار دقیقی از میزان تولید پسماندهای الکتریکی و الکترونیک در دسترس نیست، اظهار کرد: در استان تهران به دلیل جمعیت روز افزون، استقرار واحدهای خدماتی، تجاری، تولیدی، و صنعتی و از همه مهم‌تر وزارتخانه‌ها، ادارات، و سازمان‌ها تولید پسماندهای الکتریکی و الکترونیک قابل توجه است. افزایش استفاده از وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیک از یک سو و از سوی دیگر رشد سریع فناوری و تغییرات در محصولات به همراه کاهش طول عمر این نوع لوازم مصرفی سبب شده است که در ایران مدیریت و بازیافت این نوع پسماندها به عنوان یکی از دغدغه‌های زیست محیطی مطرح شود.

 

پسماندهای الکترونیک سمی‌تر از پسماندهای خانگی

وی با بیان اینکه وسایل الکترونیک کیفیت زندگی ما را به میزان زیادی بالا برده اما نوع جدیدی از پسماندها را ایجاد کرده است که سبب رشد چند برابر پسماند خانگی شده و  به مراتب سمی‌تر از آن است، تصریح کرد: پسماندهای الکترونیک به دلیل وجود فلزات سنگین در این پسماندها و موادی از قبیل پلاستیک، سرب، آلومینیوم، طلا، نقره به ویژه فلزات سنگینی همچون جیوه، کادمیوم، و آرسنیک بسیار خطر آفرین هستند. ‌

اکبرپور ادامه داد: دفن یا سوزاندن پسماندهای الکترونیک سبب ورود عناصر سنگین به آب‌های زیرزمینی و گازهای سمی به محیط‌ زیست می‌شود.‏‏‌ در جهان به تفکیک پسماندهای الکترونیک از دیگر پسماندها اهمیت جدی داده می‌شود ولی متأسفانه وجود مشکلات متعدد در تفکیک و بازیافت پسماندهای خطرناک در ‌ایران مانع طرح مسائلی مانند پسماندهای الکترونیک است.‏

 

پسماندهای الکترونیک؛ خطر بزرگ برای محیط زیست

این کارشناس پسماند اداره حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه طبق تحقیقات انجام ‌شده کشور ایران در منطقه بزرگ‌ترین بازار مصرف قطعات رایانه را دارد، گفت: ‌به دلیل نبود فرهنگ بازیافت، وجود ‌این قطعات خطر بزرگی برای محیط‌ زیست است. ‏‌پسماندهای ناشی از قطعات رایانه‌ای و دستگاه‌های الکترونیک با توجه به خطرهایی که دارند باید به صورت جداگانه و با روش‌های علمی، حمل سپس دفع شود تا مانع  از اثرات مخرب بر محیط‌ زیست و انسان‌ها شود. ‌در کشورهای جهان مراکزی وجود دارد که ‌این زباله‌ها را تفکیک و بر ‌اساس میزان پرخطر بودن، آن‌ها را تقسیم‌ بندی و به صورت جداگانه و با تفکیک از دیگر پسماندها دفع می‌کنند. ‏‏‌

 

روش صحیح دفع و امحای پسماندهای الکترونیک و الکتریکی

وی درباره روش صحیح دفع پسماندهای الکترونیک و الکتریکی توضیح داد: این قطعات را باید در قالب‌های ضخیم بتنی در عمق زمین دفن کرد تا تشعشعات آن به بیرون و فضای محیط‌ زیست نفوذ نکند. ‌با توجه به ‌اینکه بسیاری از قطعات دستگاه‌های رایانه‌ای «الکترومگنتیک» هستند اگر به صورت درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می‌دهند سلامتی انسان‌ها را با خطر جدی رو به‌ رو خواهند کرد. در قطعات «الکترومگنتیک» امواج به صورت عمود بر هم منتشر می‌شوند؛ درست مانند کاری که دستگاه‌های مایکروویو انجام می‌دهند و مواد غذایی را از درون می‌پزند.‏

این کارشناس پسماند اداره حفاظت محیط زیست استان تهران در ادامه گفت: رفتار پایدار - که یکی از نیازهای بدیهی صنایع الکتریک و الکترونیک است - موجب رعایت مقررات زیست محیطی می‌شود و جوابگوی نیاز مشتریان محصولاتی با استانداردهای بالای زیست محیطی است. در این راستا پذیرش فرایندهای نوین تولید، استفاده از مواد جدید و جایگزین‌های دوستدار محیط زیست و توسعه راهبردهای استفاده و فرآوری مجدد کالاهای مستعمل، ضروری است.

وی افزود: از فناوری‌های مدرن دفع این نوع پسماندها می‌توان به جداسازی، آلودگی‌زدایی و فرایندهای مکانیکی پالایش اشاره کرد. جداسازی و آلودگی زدایی به این معنا است که در این فرایند مواد سمی و مضر برای محیط زیست (مانند CRTها و باطری‌ها) جدا می‌شوند. فرایندهای مکانیکی نیز برای جداسازی مواد مختلف قابل بازیافت و آلاینده­‌ها انجام می‌شود که عموما شامل واحد شکستن و خرد کردن و جداکننده­‌های مغناطیسی، جداکننده­‌های بادی و جداکننده­‌های جریان گردابی می‌شود. در این فرایندها گرد و غبارهای تولیدی باید قبل از رهاسازی برای کاهش آلودگی فیلتر شوند.

اکبرپورادامه داد: پالایش مواد موجود در زباله‌های الکترونیک می‌توانند به صورت مواد خام بازیابی شوند و برای این منظور باید از فرایندهای مختلفی مانند فرایندهای پیرومتالورژی، هیدرومتالورژی و الکتروشیمیایی عبور کنند. عمده موادی که از فرایند پالایش به دست می آیند شامل فلزات، پلاستیک‌ها، و شیشه می‌شود.

 

بهترین روش دفع پسماندهای الکتریکی و الکترونیک بازیافت است

این کارشناس پسماند اداره حفاظت محیط زیست استان تهران با تاکید بر اینکه بهترین روش دفع پسماندهای الکترونیکی بازیافت آن‌ها است، اظهار کرد: بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیک (به شکل پراکنده در کشور) هنوز مورد توجه و سرمایه گذاری قرار نگرفته، به دلیل اینکه میزان تولید این ضایعات در گذشته به‌حدی نبوده است که تبدیل به یک معضل شود و دولت برنامه‌های جدی برای بازیافت لوازم الکتریکی و الکترونیک را اجرا کند. از سوی دیگر میزان آنها به‌حدی نبوده است که به عنوان یک فعالیت اقتصادی سودآور از سوی سرمایه گذاران دنبال شود اما اخیرا در این رابطه فعالیت‌هایی آغاز شده است.

وی در ادامه گفت: باید توجه داشت که به دلایل اجتماعی و فرهنگی، بسیاری از لوازمی که از رده خارج می‌شوند، سال‌ها توسط افراد و شرکت‌ها، بی استفاده در منازل و یا مراکز اداری و تجاری انبار می‌شوند و به عنوان پسماند کمتر دورریز می‌شود اما رشد جمعیت و رشد سریع و پرشتاب مصرف لوازم الکتریکی و الکترونیک در کشور همچنین بالا بودن نرخ تعویض اینگونه لوازم به دلیل تغییرات زیاد تکنولوژیک در این حوزه و معرفی محصولات جدید به بازار سبب شده است که انبار کردن چنین لوازمی فضای زیاد و هزینه‌های بالایی را بطلبد  بنابراین دور ریختن آنها اجتناب ناپذیر خواهد بود.

 

تاکید بر حمایت از صنایع بازیافت

اکبرپور با بیان اینکه صنایع بازیافت از مصادیق بارز اقتصاد مقاومتی، توسعه پایدار و اقتصاد سبز است که درباره پسماندهای برقی و الکترونیکی بیشتر نمود دارد، اظهار کرد: حمایت‌های لازم باید در این راستا از صنایع بازیافت صورت بگیرد. در ساختار انواع مختلف وسایل الکتریکی و الکترونیک موجود، مقادیر زیادی از فلزات نظیر مس، فولاد، آلومینیوم، سرب، و انواع دیگر فلزات با ارزش مانند طلا  و نقره به کار رفته است که بسیاری از صنعتگران را به سوی بازیافت این نوع پسماندها ترغیب می­‌کند، به طوری‌که مقدار طلای موجود در این نوع پسماندها به‌طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ برابر بیشتر از طلای موجود در کانه معدنی طلا است.

به گفته وی به دلیل ارزش بسیار بالایی که این نوع از پسماندها دارند، در دنیا آن‌ها را معادن رو زمینی می­‌نامند بنابراین لازم است که میزان تولید این نوع پسماندها به منظور برنامه ریزی بازیافت آن‌ها، برآورد شود.

 

تولید کننده و وارد کننده کالاهای برقی و الکترونیک موظف به بازیافت پسماندهای این کالاها

این کارشناس محیط زیست با اشاره اینکه سازمان حفاظت محیط زیست براساس ماده ۱۱ قانون مدیریت پسماندها اقدام به تهیه «ضوابط و روش‌های اجرایی پسماندهای برقی و الکترونیک» کرد، تصریح کرد: پس از تصویب این ماده، ضوابط آن به کلیه دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد. این ضوابط با تکیه بر ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها که تولید کننده و وارد کننده کالاهای برقی و الکترونیک را موظف به بازیافت آن‌ها می‌داند و مدیریت صحیح زیست محیطی پسماندهای رایانه‌های مستعمل و لوازم جانبی آن‌ها و دستگاه‌های دارای لامپ تصویر، گوشی‌های تلفن همراه، دستگاه‌های خنک کننده، سایردستگاه‌های الکتریکی، پسماندهای لوح‌های فشرده اطلاعاتی، لامپ‌های فلورسنت و نحوه نگهداری و حمل و نقل و مشخصات واحدهای بازیافت کننده یا اوراق کننده را تحت پوشش قرار می دهد.

 

خلازیر و تقی آباد در تهران، دو منطقه‌ای که به صورت غیر اصولی در زمینه بازیافت این پسماندها فعالیت می‌کنند

اکبرپور افزود: با توجه به اینکه پسماندهای الکتریکی و الکترونیک تولیدی توسط افراد، خانوار و واحدهای تجاری و خدماتی در محدوده و حریم شهرها جزو ویژه پسماندهای عادی محسوب می‌شوند، مدیریت اجرایی این نوع پسماندها بر عهده شهرداری است. فعالیت شهرداری در این راستا  مربوط به برپایی غرفه‌های بازیافت در برخی از نقاط شهر برای تحویل این پسماندها از مردم است. فعالیت افراد و پیمانکاران به خاطر خاصیت انتفاعی تفکیک، خردایش و بازیافت این پسماندها باعث ایجاد مناطقی همچون خلازیر و تقی آباد در تهران شده است که به صورت غیر اصولی در زمینه بازیافت این پسماندها فعالیت می‌کنند و موجب آلودگی زیست محیطی شده‌اند.

 

طرح‌های پیشنهاد داده شده برای مدیریت پسماندهای الکترونیک مسکوت مانده است

به گفته این کارشناس پسماند اداره محیط زیست استان تهران بازیافت پسماندهای الکترونیک در دنیا به صورت جدی شروع شده است اما در کشور ما این موضوع هنوز به‌طور جدی مطرح نشده و طرح‌های داده شده نیز تنها در حد یک پیشنهاد مسکوت مانده است چرا که  در ایران هیچ گونه نگرانی و  دغدغه‌ای فعلاً در این زمینه وجود ندارد بنابراین تا زمانی که مدیریت پسماند در کشور ما دغدغه  اصلی  نباشد نمی‌توان انتظار داشت تا تولید کننده موظف به تعیین شیوه بازیافت و سیستم جمع‌آوری کالای خود باشد. در حال حاضر تنها اقدام مقدماتی دستگاه‌های  ذیربط  تفکیک کردن این نوع پسماندها از مبدا  است بنابرای مشکل اصلی در این زمینه نبود قانون در کشور نیست بلکه عدم عزم جدی بر اجرای قوانین مادر از علل عمده است.

 

تهرانی‌ها پسماندهای الکترونیک تفکیک شده خود را به چه مراکزی تحویل دهند؟

اکبرپور در پایان گفت: خوشبختانه در برخی از نقاط شهر تهران ایستگاه‌های بازیافت توسط شهرداری جانمایی شده که شهروندان می‌توانند پسماندهای تفکیک شده الکترونیک خود را به این غرفه‌ها تحویل دهند البته با توجه به ارزش این پسماندها و انتشار آلودگی‌های زیست محیطی در صورت دفع نامناسب آن‌ها و هدر رفت سرمایه از یک طرف و منافع اقتصادی حاصل از آن در صورت بازیافت، انتظار می‌رود شاهد گسترش و توسعه بیش از پیش این ایستگاه‌های سبز و به اصطلاح غرفه‌های بازیافت باشیم. از سوی دیگر باید آموزش و  اطلاع رسانی لازم در خصوص تفکیک و مدیریت صحیح این دسته از پسماندها جهت جلب مشارکت‌های مردمی در این زمینه صورت پذیرد.

بازی با زباله‌های خطرناک

چهارشنبه, ۱۳ ارديبهشت ۱۳۹۶، ۰۹:۵۸ ق.ظ | ۰ نظر

مریم آریایی - پسماند‌های الکترونیکی از جمله موضوعاتی است که هم به‌دلیل مخاطرات زیست‌محیطی و هم ارزش بالای اقتصادی هر از گاهی موضوع مناقشه، سمینار، تفاهم‌نامه‌ یا وعده‌ای قرار می‌گیرد و با وجود گذشتن سال‌ها از بسیاری وعده‌ها، قوانین، دستورالعمل‌ها و تفاهم‌ها اما همچنان متولی جمع‌آوری، امحا یا بازیافت آنها روشن نیست و همچنان در مرحله وعده و تفاهم باقی مانده است.

سرنوشت تفاهم وزارت ارتباطات و سازمان محیط زیست

يكشنبه, ۳ ارديبهشت ۱۳۹۶، ۱۱:۰۴ ق.ظ | ۰ نظر

معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در حال برنامه ریزی و امضای تفاهم نامه مشترک با وزارت ارتباطات در زمینه بازیافت وسایل الکترونیکی مانند تلفن های همراه و باطری هستیم.
فناوران- پس از گذشت 13 ماه از امضای تفاهم نامه میان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان محیط زیست برای جمع آوری، بازیافت و امحای زباله های الکترونیکی و جلوگیری از توسعه آلودگی ها، معصومه ابتکار اعلام کرده است که این موضوع همچنان در مرحله مذاکره باقی مانده است.
معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در پیام خود به همایش روز زمین پاک آورده است: «توجه به وضعیت زمین و رهایی آن از آلودگی ها و تخریب ها بیش از هر دوره ای توجه بشر را به خود جلب کرده، چرا که هیچ گاه مخاطرات تا به این حد آشکار نشده و آثار مداخلات توسعه ای در طبیعت از مرز هشدار و بحران عبور نکرده بود.  
از دلایل مهم این وضعیت، الگوی مصرف موجود جهان بوده که جامعه ما نیز در ابعاد مختلف درگیر آن است. مصرف آب، انرژی، غذا و دیگر مصارف به لحاظ پایداری سرزمین و توجه به حقوق نسل های آینده از الگوی صحیحی پیروی نمی کند و نیازمند بازنگری جدی است و روز زمین پاک فرصتی برای  مرور وضعیت موجود و مسیر پیش روست. 
در ایران، روز زمین پاک از سال ها قبل بر فعالیت بر محور مدیریت مصرف، کاهش و بازیافت پسماند و زباله و پاکسازی آن از طبیعت متمرکز شده و البته در این زمینه، کشورمان صاحب قانون مدیریت پسماند است که در سال 1384 به تصویب رسید و شامل آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی است. 
در دولت یازدهم این قانون به عنوان یک اولویت در مدیریت شهری و مناطق روستایی در دستور کار قرار گرفت؛ به طوری که ضمن بازنگری آن، تسهیلات و حمایت های مختلفی در فعالیت های مرتبط با مدیریت پسماندها به تصویب رسیده است...
در بخش دیگری از این پیام آمده است: در زمینه بازیافت وسایل الکترونیکی مانند تلفن های همراه و باتری نیز در حال برنامه ریزی و امضای تفاهم نامه همکاری مشترک با وزارت ارتباطات هستیم که برای دستیابی به زمین پاک و تغییر این وضعیت، نیازمند تلاشی در همه ارکان و آحاد جامعه هستیم.»
در حالی ابتکار از مذاکره با وزارت ارتباطات برای انعقاد تفاهم نامه درخصوص پسماند های الکترونیکی سخن می گوید که در این باره وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان حفاظت محیط زیست 18 فروردین سال 94 تفاهم نامه امضا کردند. آن تفاهم نامه در راستای تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حفاظت محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی، اجرای احکام و تکالیف مندرج در ماده ۱۸۹ قانون برنامه پنجم توسعه کشور، اجرای سیاست دولت مبنی بر توسعه فناوری اطلاعات و ایجاد دولت الکترونیکی به منظور توسعه خدمات الکترونیکی میان سازمان حفاظت محیط زیست به نمایندگی معصومه ابتکار و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به نمایندگی محمود واعظی امضا شد.
ازجمله اهداف آن تفاهم نامه، کاهش مصرف انرژی سوخت، جمع آوری، بازیافت و امحای زباله های الکترونیکی و جلوگیری از توسعه آلودگی ها، کاهش آلودگی های الکترونیکی زیست محیطی، ایجاد رفاه و سلامت الکترونیکی، توسعه صنایع با فناوری های پیشرفته مثل فناوری اطلاعات و ارتباطات، تهیه مشخصات و ضوابط زیست محیطی مرتبط و اعمال آن در مناطق مختلف کشور و همچنین تقویت و توسعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست با بهره گیری از زیرساخت ها و منابع کشور اعلام شده بود.
پس از امضای آن تفاهم نامه نیز واعظی، وزیر ارتباطات جمع آوری زباله های الکترونیکی را بسیار مهم دانست و گفت: اقتصادی کردن جمع آوری زباله ها ضروری است. باید کاری کرد مردم به جای دور انداختن وسایل الکترونیکی از رده خارج شده، آنها را به مراکزی بفروشند و این مراکز می توانند از آنها در مصارف دیگر استفاده کنند.
در حالی که از سرنوشت آن تفاهم نامه اطلاعی در دست نیست، رییس سازمان محیط زیست در روزهای پایانی دولت یازدهم وعده امضای تفاهم نامه دیگری (و نه آغاز جمع آوری زباله های الکترونیکی) می دهد.

مژگان کریم‌نیایی - زباله‌های الکترونیکی از جمله معضلاتی است که در سال‌های اخیر بسیار مساله‌ساز شده‌اند و باتوجه به حجم عظیم فلزات گرانبها و کمیاب به‌کاررفته در آنها همواره تلاش‌هایی برای استفاده از این زباله‌های باارزش صورت گرفته است.

سازمان ملل متحد به‌دلیل سرعت بالای تولید زباله‌های الکترونیکی، آنها را سریع‌ترین زباله‌‌های جهان می‌داند و در مورد آنها هشدار نیز داده است.

همان‌طور که می‌دانید، زباله‌های الکترونیکی در صورت سوزانده شدن می‌توانند خطرات زیادی برای محیط زیست ایجاد کنند و در عین حال انداختن آنها در سطل زباله هم باعث افزایش مخاطرات برای طبیعت و ورود این زباله‌های خطرناک به چرخه زیست می‌شود.

اگرچه معمولا توصیه‌هایی برای خاک کردن زباله‌های الکترونیکی مطرح می‌شود، اما باید توجه کرد که اگر قصد خاک کردن این زباله‌ها در میان باشد باید آنها را در جایی دور از محل رویش گیاهان یا عبور آب و در یک صحرای به تمام معنی خاک کرد؛ چراکه در غیر این صورت خطر ورود مسمومیت‌های آنها به چرخه طبیعت همچنان وجود خواهد داشت.

آسیب‌های ورود زباله‌های الکترونیکی به چرخه طبیعت

در صورتی که زباله‌های الکترونیکی در آب رها شوند، می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های پوستی، شنوایی و البته تنفسی برای کسانی شود که از آن آب به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم استفاده کرده‌‌اند.

همچنین رها کردن آنها در زباله‌های معمولی هم با مخاطرات فراوانی همراه است؛ چراکه در کشور ما دام‌های زیادی هستند که از زباله‌ها تغذیه می‌کنند و اگر آلودگی‌های زباله‌های الکترونیکی وارد بدن این حیوانات اهلی شود، تمام بیماری‌های آنها می‌تواند از طریق شیر یا گوشت‌شان به بدن انسان‌ها نیز منتقل شود.

علاوه بر این، در صورت رها کردن زباله‌های الکترونیکی در آب، فلزات سمی به‌کار‌رفته در آنها خطر ابتلا به بیماری‌های گوارشی خطرناک را در افراد بالا برده و البته وجود ماده سمی کادمیوم که در باتری تلفن همراه وجود دارد نیز می‌تواند در نوع خود برای سلا مت انسان بسیار خطرناک باشد.

این موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانید کادمیوم موجود در هر باتری گوشی تلفن همراه می‌تواند 600 متر مکعب آب را آلـوده کند.

خلاقیت ژاپنی‌ها برای بازیابی زباله‌های الکترونیکی

در کشور ژاپن که یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان زباله الکترونیکی در جهان است، ورود این زباله‌ها به چرخه طبیعت باعث بروز بیماری‌های عصبی، زایده‌های مغزی، نواقص جنینی و حتی مرگ در افراد شده است.

 از طرف دیگر، خطرات همیشگی زباله‌های الکترونیکی اما تشعشعات الکترومغناطیسی که آنها از خودشان ساطع می‌کنند می‌تواند باعث بروز پدیده تولد نوزادهای ناقص‌الخلقه و غیرطبیعی شود که ژاپنی‌ها به‌دلیل اصابت دو بمب اتمی در جنگ جهانی دومی به کشورشان خاطره خوشی از آن ندارند.

اگرچه در سراسر جهان گفته می‌شود بهترین راه برای خلاص شدن از شر مضرات تمام‌نشدنی زباله‌های الکترونیکی خاک کردن آنها در قالب‌های بتنی و البته حداقل در عمق هشت متری زمین است، اما ژاپنی‌ها راه‌حل متفاوتی را برای حل این معضل انتخاب کرده‌اند.

از آنجایی که ژاپنی‌ها پذیرای دور بعدی المپیک هستند، قصد دارند با ابتکاری جالب از همین زباله‌های الکترونیکی برای ساخت مدال‌های طلا، نقره و برنزی که قرار است در المپیک آینده بر گردن ورزشکاران آویخته شود استفاده کنند.

ژاپن قصد دارد با این اقدام توجه مردم دنیا را به لزوم بازیافت زباله‌های الکترونیکی جلب کند و در این زمینه به نوعی فرهنگ‌سازی کرده باشد.

از آنجایی که ژاپن تولیدات الکترونیکی بسیار زیادی دارد، میزان تولید زباله‌های الکترونیکی‌اش نیز سیری صعودی دارد. همین امر باعث شده که چیزی میان 16 تا 22 درصد منابع طلای حال حاضر جهان در زباله‌های الکترونیکی این کشور جمع شوند. به این ترتیب باید گفت که ترتیب دادن چنین خلاقیت‌های نوآورانه‌ای برای کشوری که بیشترین میزان قطعات الکترونیکی را تولید کرده و به تبع آن بیشترین میزان زباله الکترونیکی را نیز دارد، امری بسیار لازم و جالب توجه است.

البته خلاقیت و نوآوری مختص ژاپنی‌ها نیست، چندی پیش «شان آوری»، هنرمند استرالیایی با اتصال هزاران سی‌دی که خش‌دار بوده یا به هر علت دیگر قابل استفاده نبودند، توانست مجسمه‌های زیبایی از حیوانات بسازد که البته این مجسمه‌ها نه‌تنها در استرالیا بلکه در سراسر جهان طرفداران پروپاقرصی پیدا کردند.

دیگر روش‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی

در نقاط مختلف دنیا از روش‌های گوناگونی برای بازیافت و تفکیک زباله‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند. برای مثال، آلمانی‌ها دستگاهی ساخته‌اند که قادر به بازیافت زباله‌های الکترونیکی است.

در کشور ما نیز اگرچه بعضی افراد فقط به فکر صادر کردن این زباله‌ها که به‌دلیل طلا و سایر فلزات گرانبهای به‌کار‌رفته در آنها می‌توانند بسیار ثروت‌ساز باشند هستند، اما اقداماتی نیز برای بازیافت زباله‌های الکترونیکی صورت گرفته است.

اگرچه در سال 94 پژوهشگران مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد با دستیابی به دانش فنی بازیافت زباله‌های الکترونیکی موفق به راه‌اندازی پایلوت این طرح شدند، اما فقط دو هفته بعد خبر توقف این طرح اعلام شد.

مجری طرح بازیافت زباله‌های الکترونیکی اواخر شهریورماه سال گذشته با اشاره به توقف این طرح گفت: «در حال حاضر این طرح دانش‌بنیان مسکوت مانده و ادامه‌ آن به یک شرکت خصوصی واگذار شده، اهداف ما در این طرح محقق نشد. در این طرح قرار بود با همکاری سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد پس از راه‌اندازی موفقیت‌آمیز پایلوت، وارد فاز نیمه‌صنعتی و صنعتی شویم که به‌دلیل وجود مسایل مختلف ادامه‌ این طرح میسر نشد».

اگرچه مجری طرح به علت اصلی توقف طرح اشاره نکرده، اما گفته می‌شود تامین نشدن زباله‌الکترونیکی برای بازیافت و ارسال شدن آنها از نقاط مختلف کشور به کشورهایی مانند مالزی و ترکیه باعث بروز این اتفاق است.

به هر روی اگر ما هم قصد داشته باشیم مانند بسیاری از کشورهای جهان سیستم بازیافت زباله الکترونیکی ویژه خود را داشته باشیم، به‌نظر می‌رسد از یک‌سو لازم است ساختاری هدفمند برای جمع‌آوری این زباله‌ها پیش‌بینی کنیم و از سوی دیگر باید از صادر شدن آنها جلوگیری کرده و به‌عنوان یک سرمایه ملی آنها را فقط در اختیار کارخانه‌های بازیافت داخلی بگذاریم.(منبع:عصرارتباط)

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با اشاره به جمع آوری پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در مخازن شیشه ای گفت: این پسماندها با دو هدف حفظ محیط زیست و کسب درآمد برای نیازمندان در دست اجراست.

به گزارش خبرگزاری مهر، حسین جعفری با اشاره به مخازن شیشه ای و شفاف جمع آوری پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی گفت: این طرح ابتدا به صورت پایلوت در یک ناحیه در منطقه ۲۰ شهر تهران به مرحله اجرا در آمد که با استقبال شهروندان روبرو شد. از دیگر خاصیت مخازن شیشه ای دیده شدن پسماندهاست تا مشارکت شهروندان را در این موضوع دوچندان کند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران با تاکید بر اینکه این مخازن شیشه ای در مساجد استقرار پیدا کرده اند، افزود: با هماهنگی قبلی با ائمه جماعات مساجد و آموزش های لازم در این خصوص این طرح اجرا شد که بازخورد مثبتی را نیز دریافت کردیم. در این طرح نمازگزاران و افرادی که به مسجد مراجعه می کنند، پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی خود را با دوهدف حفظ محیط زیست و کسب درآمد برای افراد نیازمند، تحویل می دهند.

وی با اشاره به آموزش ها و همراهی مساجد در این رابطه گفت: با استفاده از ظرفیت دینی در این طرح استقبال خوبی صورت گرفت که این موضوع سبب شد، در فاز اول این طرح در سطح منطقه گسترش یابد. امیدواریم از این ظرفیت دینی و مشارکت شهروندی بتوانیم بهره بریم.

جعفری تاکید کرد: بعد از اجرای این پروژه در منطقه در صورتی که بازخورد مناسبی را دریافت کنیم، با کمک بخش خصوصی در کل شهر تهران این طرح عملیاتی خواهد شد که به دنبال اسپانسر در این رابطه هستیم.

وی با اشاره به اینکه جمع آوری پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی در تمامی غرف بازیافت مناطق ۲۲گانه با کمک بخش خصوصی در حال انجام است، خاطر نشان کرد: در نهایت این نوع پسماندها خریداری می شوند.

زباله های الکترونیکی کشور بی‌فایده مانده‌اند

سه شنبه, ۲۳ شهریور ۱۳۹۵، ۰۲:۵۶ ب.ظ | ۰ نظر

هرچند حجم زباله های الکترونیکی در کشور بسیار زیاد است اما تاکنون تمهیداتی جدی برای بازیافت این زباله ها اندیشیده نشده است.

به گزارش خبرنگار دنیای ارتباطات گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛اگرچه در تمام دنیا این طور مرسوم است که زباله های الکترونیکی از سایر زباله ها تفکیک شوند اما مثل بسیاری دیگر از موارد در کشور ما به این مورد هم چندان توجهی نمی شود.

برخی بر این گمان اند که دفن کردن زباله های الکترونیکی بهترین شیوه برای راحت شدن از شر آنها است اما واقعیت این است که زباله های الکترونیکی به دلیل آنکه حاوی فلزات مضری مثل آرسنیک، و جیوه هستند اگر دفن شوند همواره این خطر وجود دارد که باردیگر ناخواسته وارد چرخه حیات شوند و زندگی گیاهان، حیوانات و حتی انسان ها را با مخاطرات فراوانی رو به رو کنند.

کارشناسان آی‌تی زباله های الکترونیکی را بسیار ارزشمند می داند و حتی در برخی کشورهای خارجی چندین شرکت خصوصی با بازیافت این زباله ها به درآمدهای هنگفتی دست پیدا کرده‌اند.

در حال حاضر در اروپا دو مرکز اصلی برای بازیافت زباله های الکترونیکی یکی در سوئد و یکی در انگلستان در نظر گرفته شده که از سراسر اروپا زباله های الکترونیکی به این دو مرکز ارسال شده و بازیافت می شوند.

با این وجود اما در کشور ما توجه چندانی به بازیافت زباله‌های الکترونیکی نمی‌شود و حتی مرکز بازیافت زباله‌های الکترونیکی مشهد هم در سال‌های اخیر با بی‌توجهی مسوولان به تعطیلی کشیده شده است.

 

زباله‌های الکترونیکی منابعی سرشار از درآمد

شاید باور کردن این مساله برای بسیاری از ما سخت باشد اما زباله‌های الکترونیکی معادنی سرشار از طلا، نقره، مس و فلزات گرانبهای دیگر هستند.

به عقیده یک کارشناس ایرانی که در حوزه بازیافت زباله های الکترونیک فعالیت می کند "این زباله ها اگرچه می‌توانند برای محیط زیست مخرب باشند اما همچنین می توانند با استفاده از روشی درست به عنوان جایگزین مهم معادنی که امروزه محتوایشان رو به اتمام است، در نظر گرفته شوند."

توجه داشته باشید که میانگین طلای معادن دنیا حدود 7/2 گرم بر تن است اما این میزان در مورد صفحه های مدارچاپی گوشی‌های همراه حدود دو هزار گرم بر تن است و این به آن معنا است که استخراج طلا از این زباله‌ها به مراتب پرسودتر از فعالیت در معادن محدود طلاست.

علاوه بر این در معادن مس محتوای مس حدود ۲۵ درصد وزنی است اما زباله‌های الکترونیکی باقی مانده از کامپیوترها چیزی حدود 40 درصد وزنشان از مس تشکیل شده است.

با تمام این‌ احوال بازیافت زباله‌های الکترونیکی آنطور که باید در ایران جدی گرفته نشده‌اند و حتی کارخانه مشهد که برای بازیافت آن‌ها ایجاد شده بود هم تعطیل شده است.

 

تعطیلی کارخانه بازیافت زباله الکترونیکی مشهد

در دنیا معمولا اینطور مرسوم است که بازیافت زباله‌های الکترونیکی نه در تمام مناطق و کشورها بلکه در نقاط خاصی صورت می‌گیرد و زباله‌ها مثلا از سراسر اروپا به دو کشور انگلیس و سوئد برای بازیافت ارسال می شوند.

در ایران هم از سال 1389 مشهد به عنوان مرکز بازیافت زباله در نظر گرفته شد که البته به دلیل ارسال نشدن زباله از سایر نقاط ایران به آن، کار مرکز مشهد نهایتا در سال 91 به تعطیلی کشیده شد.

به گفته مسوولان این کارخانه در دو سالی که این کارخانه بازیافت فعالیت داشته فقط، هشت تن ضایعات الکترونیکی از سطح شهر مشهد برای آن جمع‌آوری و ارسال شده است که این میزان بازیافت الکترونیکی تنها نیاز 15 روز این کارخانه را تامین کرده است.

به عقیده مجریان کارخانه بازیافت مشهد به دلیل نبود مواد اولیه و نبود همکاری ادارات که اصلی‌ترین تولیدکنندگان ضایعات الکترونیکی هستند کارخانه بازیافت زباله‌های الکترونیکی این شهر غیرفعال شد.

این در حالی است که به راحتی می‌‌شد با هماهنگی با ادارات وبا تبلیغات گسترده و کمپین‌های مردمی در سراسر کشور توجه مردم را به این موضوع جلب کرد و سیل زباله‌های الکترونیکی را برای بازیافت به مشهد به جریان انداخت.

ضمنا امکان انتقال زباله‌های الکترونیکی سایر کشورهای منطقه برای بازیافت هم می‌توانست مورد توجه قرار گیرد و بررسی شود که اینگونه نشد.

 

حجم بالای زباله‌های الکترونیکی در کشور

بر اساس اعلام وزیر ارتباطات 71 میلیون نفر در ایران از تلفن همراه استفاده می‌کنند که از این تعداد حدود 27 میلیون و پانصد هزار نفر از گوشی‌های هوشمند بهره می‌برند.

با توجه به این آمار و با نظر به خرید گسترده به روزترین گوشی توسط ایرانی‌ها پی به این موضوع می‌بریم که حجم زباله‌های الکترونیکی مربوط به موبایل در ایران بسیار بالا است.

بر اساس آماری که مرکز آمار ایران اعلام کرده است چیزی حدود 10 و نیم میلیون ایرانی از رایانه شخصی استفاده می‌کنند. به راحتی می‌توان حدس زد که این تعداد در طول سال‌های گذشته حداقل یکبار رایانه خود را عوض کرده‌اند لذا می‌بایست حداقل 10 میلیون زباله رایانه‌ای از کیس و مانیتور گرفته تا کیبورد و ماوس در کشور تولید شده باشد که میزان بسیار قابل توجهی است.

شاید نکته آزار دهنده در این میان اما بی‌توجهی سرمایه‌گذاران و دولتی‌ها برای ایجاد کارخانه‌ای جهت بازیافت زباله‌های الکترونیک و انجام نگرفتن فرهنگ‌سازی مناسب توسط رسانه‌ها باشد تا مردم را با فواید بازیافت زباله‌های الکترونیکی آشنا کنند.

گزارش از نادر نینوایی

 

علی شمیرانی - نخستین خبرها از المپیک 2020 ژاپن حاکی از آن است که مقامات این کشور تصمیم گرفته‌اند که مدال‌های این بازی‌ها را از بازیافت زباله‌های الکترونیکی درست کنند. افزایش آگاهی عمومی ‌درخصوص زباله‌های الکترونیکی و استفاده از سیستم‌هایی به منظور بازیافت و استفاده مجدد از دستگاه‌های الکترونیکی هدف این کار اعلام شده است. 

رئیس اداره محیط زیست شهر تهران با اشاره به اینکه آمار دقیقی از میزان تولید زباله‌های الکترونیکی وجود ندارد، گفت: این گونه زباله‌ها از منابع خانگی، ادارات، مجتمع‌های تجاری و کارخانه‌ها به وجود می‌آیند و یکی از اصلی‌ترین محورهای حوزه مدیریت پسماند که در آن با مشکل و عقب ماندگی مواجه هستیم بحث بازیافت و دفن زباله‌های الکترونیکی است.

محمدحسین بازگیر در گفت‌وگو با ایسنا گفت: مدت‌ها قبل در کارگروه پسماند شهرستان تهران مصوب شد که سازمان صنعت، معدن، تجارت به زیرمجموعه‌ها و واحدهای صنعتی خود اعلام کند که اطلاعات زباله‌های الکترونیکی خود را در اختیار این سازمان قرار دهند و همچنین در خصوص زباله‌های برقی و الکترونیکی این امر در حال پیگیری است.

بازگیر ادامه داد: زباله‌های الکترونیکی، جزو زباله‌های صنعتی هستند و سازمان صنعت، معدن وتجارت باید بر این امر نظارت داشته باشد.

رئیس اداره محیط زیست شهر تهران گفت: زباله‌های الکترونیکی شامل تجهیزات و وسایل حرارتی، نوری، وسایل الکتریکی که در حمل و نقل به کار می‌روند، لامپ‌های برق و همچنین لامپ‌های کم مصرف و LED و وسایلی مانند تلفن همراه و تلویزیون و ... می‌شوند.

وی با بیان اینکه در ساختار این گونه وسایل الکترونیکی فلزات سنگینی مانند آهن و قلع، نیکل و حتی طلا به کار رفته می‌شود، تصریح کرد: پسماند و زباله این وسایل می‌تواند برای خاک، آب و همچنین سلامتی انسان مشکلاتی را به وجود آورد.

بازگیر گفت: متاسفانه در حال حاضر در شهر تهران محل خاصی برای بازیافت این گونه وسایل الکترونیکی نداریم؛ ولی برای بازیافت فلزات ارزشمندی مانند طلا و نقره واحدی را در خارج از شهر تهران راه اندازی کرده‌ایم.

رئیس اداره محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه برخی کارخانه‌های تولید کننده وسایل برقی و الکترونیک، از این گونه زباله‌های الکترونیکی دارند، گفت: ما بر این بخش‌ها نظارت کامل داریم و پسماند الکترونیکی این مراکز نگهداری می‌شود و سپس به مراکز مجاز جهت بازیافت و امحا فرستاده می‌شود.

بازگیر تاکید کرد: در خصوص زباله‌های الکترونیکی یکی از بحث‌های مهم بحث جداسازی اینگونه زباله‌ها از دیگر زباله‌ها است. شهروندان باید در این موضوع دقت داشته باشند که این گونه زباله‌ها را از یکدیگر جدا کرده و شهرداری و سازمان مدیریت پسماند نیز در خصوص جداسازی این زباله‌ها از یکدیگر نیز اقداماتی انجام داده‌اند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند از دریافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی هم چون باتری، انواع لامپ‌ها، قطعات رایانه، گوشی تلفن همراه و غیره در تمامی غرفه‌های بازیافت شهر تهران خبر داد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان مدیریت پسماند، حسین جعفری مدیرعامل سازمان با اشاره به پیامدهای بسیار خطرناک بهداشتی و زیست‌محیطی ناشی از دفع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی هم چون باتری، لامپ، قطعات رایانه، گوشی تلفن همراه و غیره همراه با سایر پسماندها، تصریح کرد: دفع همزمان این گونه از پسماندها با سایر پسماندهای شهری با ایجاد تأثیرات منفی بر روی کمپوست تولیدی، موجب آلوده شدن آب و خاک شده و جان شهروندان را به مخاطره خواهد انداخت.

وی در همین خصوص ادامه داد: از این پس براساس هماهنگی‌های به عمل آمده تمامی پیمانکاران بازیافت مکلف به جمع‌آوری پسماندهای خطرناک خانگی به ویژه لامپ‌های مهتابی سوخته در غرفه‌های بازیافت مناطق22 گانه شهرداری پایتخت گردیده‌اند.

جعفری به آماده سازی و اجرای برنامه‌های آموزشی و فرهنگی پیرامون دریافت اقلام الکتریکی و الکترونیکی در غرفه‌های بازیافت اشاره کرد و گفت: در راستای توزیع بروشور و آموزش متصدیان غرف و آموزشگران، کلیه مسوولان 420 دستگاه خانه‌ بازیافت موجود در سطح مناطق 22گانه، موظف به پذیرش این‌گونه پسماندها از سوی شهروندان شدند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند با بیان این مطلب که کاستن از مشکلات ناشی ورود پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی به طبیعت و محیط زیست از جمله اهداف سازمان می باشد، اظهار داشت: در صورت عدم همکاری متصدیان غرفه‌های بازیافت برای دریافت این قبیل پسماندها، شهروندان گرامی می‌توانند از طریق سامانه 137 و 1888 نسبت به اعلام موضوع با آدرس، شکایت خود را مطرح و درخواست پیگیری نمایند.

پسماند الکترونیکی را به شهرداری ها بدهید

پنجشنبه, ۲۷ اسفند ۱۳۹۴، ۰۹:۵۳ ب.ظ | ۰ نظر

شهروندان به منظور حفظ محیط زیست، معادن و منابع طبیعی کشور و تامین مواد اولیه صنایع، پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی خود را تفکیک و به شهرداری‌ها تحویل دهند.

 بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی با روش‌های استاندارد علاوه بر کاهش مخاطرات زیست محیطی این نوع پسماندها و جلوگیری از آلودگی انسانی، مزایای اقتصادی قابل توجهی برای صنایع کشور خواهد داشت.

محصولات حاصل از بازیافت پسماند الکترونیکی و الکتریکی شامل انواع فلزات و ترکیبات فلزی مورد نیاز صنایع از قبیل مس، قلع، سرب، روی، آهن و آلومینیوم و ترکیبات آن که در صنایع تولید کابل، آبکاری، فولاد و ذوب آهن، باتری، شیشه، پروفیل، آلومینیوم، کشاورزی، دامداری و ... به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع پلاستیک نیز پس از فرآوری، مورد استفاده کارخانجات تزریق و پلاستیک و ... قرار می‌گیرد.

با توجه به موارد یاد شده همکاری شهروندان با شهرداری‌ها در ارتباط با تفکیک و تحویل این نوع پسماندها علاوه بر مزایای فراوان زیست محیطی، کمک بزرگی به تامین مواد اولیه صنایع از یک سو و حفظ معادن و منابع طبیعی خدادادی کشور برای نسل‌های آینده خواهد بود.

بازیافت پسماند الکترونیکی و الکتریکی به معنای استخراج فلزات و مواد از معادن شهری، کاهش مصرف انرژی و استخراج از منابع و معادن طبیعی و حفظ محیط زیست طبیعی و انسانی کشور را به دنبال دارد.

پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی شامل تجهیزات مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات مثل کامپیوترهای شخصی (PCs)، نوتبوک‌ها، تلفن‌های همراه، دستگاه‌های دورنگار، کپی و چاپگرها، تجهیزات شبکه، سیم و کابل، نمایشگرها اعم از انواع مانیتور و تلویزیون و لوازم برقی بزرگ مانند انواع یخچال، کولر، لباسشویی، ظرفشویی و...است.

همچنین از جمله پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی دیگر وسایل کوچک خانگی شامل انواع جاروبرقی، چرخ گوشت، قهوه‌سازها، اتو، تسترها، پخش‌کنندگان VCR/DVD/CD، دستگاه‌های صوتی، رادیوها و غیره است، تجهیزات روشنایی شامل انواع لامپ‌های مهتابی، کم مصرف و... نیز جمله این پسماندها محسوب می‌شود.

باطری شامل انواع باطری‌های قلمی، شارژی، ساعتی، اتومبیل و... نیز از جمله پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی است، همچنین ابزار‌آلات الکتریکی و الکترونیکی صنعتی شامل انواع مته برقی، اره برقی، ماشین چمن زنی، ماشین‌های دوزندگی و ... از دیگر پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی است.

به گزارش ایسنا لازم بذکرست؛ پسماندهای الکترونیکی و الکتریکی انواعی از پسماندهای ویژه هستند که حاوی فلزات سنگین و سمی از قبیل جیوه، سرب، آرسنیک، کادمیوم و انواع پلاستیک‌ها هستند، فلزات سنگین مخاطرات بهداشتی مختلفی را به همراه دارند که از جمله آنها ورود از طریق آب و زنجیره غذایی به بدن انسان و حیوانات است که امکان تراکم و تجمع این فلزات در بدن انسان در دراز مدت وجود دارد، همچنین برخی از فلزات سنگین در کودکان حساسیت بسیاری ایجاد می‌کنند.

بعضی از فلزات سنگین برای ارگانیسم‌ها نقش سرطان‌زایی دارند و موجب مسمومیت گیاهان از طریق آلودگی خاک می‌شوند، همچنین ضمن تاثیر بر روی غشاء سلولی فعالیت آنیزم تنظیم‌کننده فعالیت‌های متابولیکی بدن را مختل می‌کنند و موجب پیدایش تومور و کاهش طول عمر می‌شوند.

این فلزات از طریق تنفسی می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های مختلف شوند، بنابراین جداسازی این نوع پسماند از سایر پسماندهای خانگی ضروری است و با توجه به اینکه خطرات بالقوه نگهداری این نوع پسماندها بالا است (به عنوان مثال کادمیوم‌ موجود در یک باتری گوشی موبایل می‌تواند 600 متر مکعب آب را آلوده کند) تحویل آن به غرفه‌های بازیافت شهرداری اکیدا توصیه می‌شود تا طبق ضوابط زیست محیطی نسبت به بازیافت آن اقدام شود.

مریم آریایی - حالا دیگر کمتر کسی است که پیگیری پیشرفت روز به روز تجهیزات الکترونیکی و آشنایی با تکنولوژی‌های جدید برایش جذاب نباشد و حتی با شناخت دردسرهای این نو شدن برای حرکت متناسب با این پیشرفت روز به روز خود را به آب و آتش نزند

پایش پسماندهای الکترونیکی در جهان، از تولید بیش از ۴۱ میلیون تن زباله الکترونیکی در جهان حکایت دارد و در این میان سهم هر ایرانی در تولید این زباله ها حدود ۷ کیلوگرم است.

توسعه تولید محصولات الکترونیکی در جهان چالش پسماندهای الکترونیکی و دورریزی آنها را به دنبال دارد و این زباله های الکترونیکی به دلیل ترکیبات خطرناک، آلودگی های زیست محیطی بسیاری را تولید می کنند.

درگاه پایش جامعه اطلاعاتی بر مبنای نظام پایش شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات، آخرین وضعیت پایش پسماند الکترونیکی در جهان را منتشر کرد.

براساس بررسی های صورت گرفته، در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۴۱.۸ میلیون تن پسماند الکترونیکی در جهان تولید شده که اروپا بیشترین سهم را در تولید و دورریز این زباله ها به خود اختصاص داده است.

هم اکنون تنها ۴ میلیارد نفر از مردم جهان تحت پوشش قوانین ملی مرتبط با پسماند الکترونیکی هستند و این به معنای آن است که از هر ۷ نقر در دنیا ۴ نفر تحت پوشش این قوانین قرار دارند.

براساس این بررسی ها، اروپا بیشترین تولیدکننده پسماند الکترونیکی در جهان با ۱۵.۶ کیلوگرم به ازای هر نفر است. پس از اروپا، قاره اقیانوسیه با ۱۵.۲ کیلوگرم پسماند به ازای هر نفر و آمریکا با ۱۲.۲ کیلوگرم به ازای هر نفر، در رده های بعدی دورریزی و تولید پسماند الکترونیکی جهان قرار دارند.

به گزارش مهر در این میان قاره آسیا با ۳.۷ کیلوگرم به ازای هر نفر و آفریقا با ۱.۷ کیلوگرم به ازای هر نفر در تولید زباله های الکترونیکی سهم دارند .

حجم زباله های الکترونیکی اضافی که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران اعلام شده و مربوط به اردیبهشت ماه امسال می شود نشان می دهد که ۷.۴۰ کیلوگرم زباله الکترونیکی در کشور به ازای هر ایرانی تولید می شود و این به این معنی است که سهم ایران در تولید پسماندهای الکترونیکی از متوسط آسیا بالاتر و تقریبا دو برابر آن است.

پسماند الکترونیکی شامل لامپ، قطعات کوچک فناوری اطلاعات، صفحه تصویر، تجهیزات تبادل حرارتی و تجهیزات کوچک و بزرگ الکترونیکی می شود که در این میان تجهیزات حرارتی و الکترونیکی بیشترین سهم را درتولید و دورریز پسماندهای الکترونیکی جهان به خود اختصاص داده اند.

بازیافت زباله‌های الکترونیکی کشور متوقف شد!

دوشنبه, ۲ شهریور ۱۳۹۴، ۰۲:۵۲ ب.ظ | ۰ نظر

پژوهشگران مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد با دستیابی به دانش فنی بازیافت زباله‌های الکترونیکی موفق به راه‌اندازی پایلوت این طرح شدند.

"حسین حیدری"، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا) گفت: ایده اصلی ما بازیافت زباله‌های الکترونیکی بوده است چرا که در ایران بازیافت زباله‌های الکترونیکی بر اساس روش‌های علمی صورت نمی‌گیرد. علاوه بر این متوجه شدیم که زباله‌های الکترونیکی کشور از طریق تاجران زباله‌های الکترونیکی به کشورهایی چون ترکیه و مالزی فروخته می‌شود.

وی، قیمت خرید فناوری مرتبط با بازیافت زباله‌های الکترونیکی را پنج میلیارد تومان ذکر کرد و ادامه داد: به منظور دستیابی به دانش فنی این فناوری و جلوگیری از خروج ارز طرح بازیافت زباله‌های الکترونیکی را تعریف و اجرایی کردیم.

حیدری به روش‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی اشاره کرد و گفت: برای بازیافت این نوع زباله‌ها از سه روش مکانیکی، هیدرومتالورژی (متالورژی به روش‌های شیمی تر) و بیومتالورژی یا روش ترکیبی استفاده می‌شود و در انتهای این فرآیندها قادر به باریافت زباله‌های الکترونیکی هستیم.

این محقق با تاکید بر اینکه زباله‌های الکترونیکی حاوی فلزاتی چون طلا، مس و نقره هستند، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن فلزات دیگری چون پالادیم در زباله‌های الکترونیکی موجود است که استحصال این مواد به دلیل نبود فناوری‌های مورد نیاز در ایران مقرون به صرفه نیست.

وی، روش استفاده شده برای بازیافت این زباله‌ها در این طرح را روش ترکیبی عنوان کرد و گفت: برای این منظور ابتدا زباله‌های الکترونیکی در داخل دستگاهی برای خرد کردن قرار می‌گیرند. پس از خرد شدن در درون وان‌های مختلفی قرار می‌گیرند تا به روش انحلال انتخابی (Solution selective) اقدام به استحصال فلزات طلا،‌ نقره و مس می‌کنیم.

مجری طرح با بیان این که هر یک از این فلزات در وان مجزایی جدا سازی می‌شوند، ادامه داد: جداسازی عناصر فلزی از این زباله‌ها به روش رسوب نشینی انجام خواهد شد.

وی، اجرای این طرح را در دو بخش استحصال سه فلز طلا، نقره و مس و مدیریت زباله‌های الکترونیکی دانست و گفت: در بخش مدیریت زباله‌های الکترونیکی، مواد مختلف استفاده شده در تجهیزات الکترونیکی چون آهن و پلاستیک جداسازی و به واحدهای بازیافت موجود در کشور منتقل می‌شوند و مواد سمی به کار رفته در این تجهیزات نیز بر اساس دستورالعمل‌های سازمان محیط زیست مدیریت خواهند شد.

حیدری با تاکید بر این که دستیابی به فناوری‌ها و روش‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی در کشور بسیار مقرون به صرفه است، توضیح داد: زباله‌های الکترونیکی حاوی فلزاتی چون طلا، مس،‌ نقره و برخی از فلزات چون پالادیوم است که میزان این فلزات در موبایل‌ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

وی با بیان اینکه پایان این فرآیند لجن باقی خواهد ماند افزود: این لجن حاوی مقادیری از این فلزات است که برای استحصال فلزات از لجن باقی مانده نیاز به روش‌های خاصی است که این فناوری در ایران وجود ندارد.

حیدری اضافه کرد: زمانی که پایلوت این طرح را در مشهد راه اندازی کردیم، گروهی از کشور ژاپن از این پایلوت بازدید کردند و حاضر بودند لجن حاصل از این فرآیند را از ما خریداری کنند.

مجری طرح با بیان اینکه بیشترین میزان طلای استفاده شده در هر تن موبایل‌ مربوط به کشور ژاپن است گفت: بر اساس آنالیزهای انجام شده میزان طلای استفاده شده در هر تن موبایل در ایران 100 گرم گزارش شده است.

به گفته وی میزان طلا استفاده شده در موبایل‌ها نشان دهنده کیفیت موبایل‌ها است؛ چرا که فلز طلا یک رسانای قدرتمند محسوب می‌شود.

حیدری اظهار داشت: یکی از مهمترین چالش‌های این طرح تهیه زباله‌های آن است که بر اساس درخواست سازمان‌های بهره بردار، لازم است تا ما زباله یک سال خط تولید کارخانه بازیافت زباله الکترونیکی را تامین می‌کردیم که با تعامل استانداری خراسان رضوی قرار شد تا در این زمینه سازمان‌های دولتی با ما همکاری کنند که عملا محقق نشد.

مجری طرح سازوکارهای پیچیده موجود در شهرداری را از دیگر چالش‌های این طرح عنوان و خاطر نشان کرد: درزمان اجرای این طرح، شهرداری اعلام کرد که ما هزینه‌ای برای راه اندازی خط تولید کارخانه بازیافت زباله را نمی‌دهیم و گفتند پایلوت این طرح را اجرایی کنید و در صورت موفقیت آمیز بودن سرمایه گذاری خواهیم کرد.

وی اضافه کرد: با رابزنی‌های صورت گرفته با شهرداری مشهد پایلوت این طرح با هزینه ما در سال 90 راه اندازی شد که ضمن آنکه هزینه‌های پرداخت شده سه سال بعد از شهرداری اخذ شد، این نهاد تمایلی به ادامه همکاری با ما نداشت.

مجری طرح خاطر نشان کرد: یکی از مشکلات این طرح جمع آوری زباله‌های الکترونیکی است و در زمان اجرای پایلوت این طرح، شهرداری انتظار داشت که این زباله‌ها را به صورت رایگان در اختیار داشته باشد و این در حالی بود که زباله‌های الکترونیکی خرید و فروش می‌شود.

حیدری ادامه داد: در حال حاضر این طرح دانش بنیان مسکوت مانده و ادامه آن به یک شرکت خصوصی واگذار شد و اهداف ما در این طرح محقق نشد.

وی افزود: در این طرح قرار بود تا با همکاری سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد پس از راه اندازی موفقیت آمیز پایلوت، وارد فاز نیمه صنعتی و صنعتی شویم که به دلیل وجود مسایل مختلف ادامه این طرح میسر نشد.