ITanalyze

رئیس جمهوری در جلسه ارائه لایحه بودجه در مجلس از عزم جدی دولت برای تقویت شبکه ملی اطلاعات خبر داد.

باشگاه خبرنگاران جوان، لایحه بودجه سال ۹۹ کشور صبح امروز (۱۷ آذر) با حضور و سخنرانی رئیس جمهوری در مجلس شورای اسلامی به نمایندگان ملت ارائه شد.

روحانی در بخشی از سخنرانی خود به موضوع شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و گفت: از آغاز دولت یازدهم  قدرت پهنای باند تقریبا 20 برابر شده است و این روند را ادامه می دهیم تا بتوانیم شبکه ملی اطلاعات را آنچنان تقویت کنیم که مردم برای رفع نیازمندی های خود نیازی به خارج نداشته باشند.

رئیس جمهور تاکید کرد: اخیرا مقام معظم رهبری نیز دستوری در این زمینه دادند که انشاءالله در شورای عالی فضای مجازی آن را دنبال می کنیم و مردم ما شرایط بهتری را در این حوزه لمس خواهند کرد.

در همین رابطه  معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری در واکنش به برداشت های صورت گرفته از صحبت روحانی درباره شبکه ملی اطلاعات گفت: تعبیر قطع ارتباط با جهان، نشان از فقدان درک زیستن در جهان شبکه ای است.

علیرضا معزی در واکنش به برداشت های صورت گرفته از صحبت رییس جمهوری درباره شبکه ملی اطلاعات در توییتی نوشت: صحبت از توسعه شبکه ملی اطلاعات و استقلال در فضای مجازی، هرگز و هرگز به معنای قطع اینترنت و زیستن در عصر حجر نیست؛ این دو مکمل یکدیگرند.
معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری افزود: تعبیر قطع ارتباط با جهان، نشان از فقدان درک زیستن در جهان شبکه ای است.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی امروز- یکشنبه- هنگام تقدیم لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ کشور به مجلس شورای اسلامی گفته بود: "شبکه ملی اطلاعات را آن چنان تقویت کنیم که مردم نیازی به خارج نداشته باشند. اخیرا رهبری دستوری در این مورد داده اند که آن را در شورای عالی فضای مجازی دنبال می کنیم.

 معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات گفت:برای معیارهای کیفی شبکه ملی اطلاعات می توان از پژوهشگران استفاده کرد تا در لایه‌های مختلف این فعالیت ها را بررسی کنند و قسمت هایی که محرمانه نیست را ارزیابی کرده و مورد داوری قرار دهند.
امیر ناظمی معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با فارس با اشاره به سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات گفت این سند برای زیرساخت شبکه ملی اطلاعات تهیه شده و تمامی معیارهای آن قابل سنجش و ارزیابی است

وی افزود: بر اساس این سند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به توسعه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات خدمت کرده است و تمامی فعالیت‌های این وزارتخانه قابل ارزیابی و ارائه گزارش است.

معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در ادامه بیان کرد: تعدادی از این معیارها، معیار کمی است و به این صورت سنجیده می شود اما برای معیارهای کیفی نیز می توان راه حلی پیدا کرد تا به طور کامل ارزیابی شوند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: برای معیارهای کیفی می توان از پژوهشگران استفاده کرد تا در لایه های مختلف این فعالیت ها را بررسی کنند و قسمت هایی که محرمانه نیست را ارزیابی کرده و مورد داوری قرار دهند.

رییس قوه قضاییه گفت: به هیچ وجه از حقوق مردم کوتاه نمی‌آییم چرا که آنان ولی نعمت انقلاب هستند.

حجت الاسلام رییسی در اصفهان اظهار کرد: چیزی که رهبری برای ما در گام دوم انقلاب ترسیم کرده‌اند این است که به عدالت نزدیک شویم.

ایسنا -رییس قوه قضاییه گفت: این نکته درست است، شبکه ملی اگر فعال شود بسیاری از مسائل را حل می‌کند، شبکه ملی اطلاعات یکی از اهدافی است که به شدت دنبال خواهیم کرد و یکی از ضرورت‌های جدی کشور است.

وی اظهار کرد: پرچمی را که رهبری برداشته‌اند،  ظیفه داریم پای این پرچم بایستیم و ایستادگی را پیشه کنیم. امروز مسئله مبارزه با ناهنجاری‌ها و فساد یکی از مهمترین مسائل جامعه است.

ربیس قوه قضاییه ادامه داد: هم در اصلاح ساختارهای فسادزا، هم در اصلاح قوانین و مقررات و هم برای برخورد با متخلفان باید کار عملی کرد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره اینکه عملکرد شورای عالی فضای مجازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟گفت: ارزیابی من مثبت نیست.

به گزارش خبرگزاری مهر، سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در برنامه جهان آرا که با موضوع بررسی شبکه ملی اطلاعات و تجربه سایر کشورها برگزار شد،گفت: یکی از ویژگی‌های فضای سایبری بی مرز بودن آن است. وقتی در این زمینه صحبت می‌کنیم یعنی جغرافیا دیگر معنا ندارد و شما می‌توانید از همه داده‌ها و محتواها استفاده کنید.

وی افزود: اما پس از گسترش خدمات اینترنت و توسعه بحث سخت افزار، نرم‌افزار، کارکردها، سرویس و خدمت‌رسانی، کم کم موضوع تسلط، اشراف، مدیریت، کنترل و اثرگذاری برمخاطب تبدیل به یک موضوع اصلی و جدی در اینترنت شد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه اینترنت نخستین بار در کشور آمریکا توسط ارتش این کشور شکل گرفت و استفاده شد گفت: بنابراین زیرساخت‌های این شبکه نیز در ایالات متحده قرار دارد و از همین رو تمام اطلاعات ملی کشورها، تبدیل به داده‌های سایبری شده و نهایتا در کشور آمریکا ته‎‌نشین می شود که این خود یک دارایی و سرمایه برای ایالات متحده محسوب می‌شود.

تسلط بر فضای سایبر موجب تسلط بر جهان خواهد شد

جلالی با بیان اینکه با این تفاسیر، آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که می‌توانند از این فضا برای اثرگذاری و کنترل استفاده کنند گفت: آمریکایی‌ها در اسناد ملی خود بر این موضوع تاکید دارند که تسلط بر فضای سایبر موجب تسلط بر جهان خواهد شد و حتی وقتی اروپایی ها خواستند اینترنت را تحت مقررات یک سازمان بین المللی در بیاورند با مقاومت امریکایی‌ها روبرو شدند.

وی خاطرنشان کرد: اما کم کم کشورهای جهان متوجه شدند که اطلاعات آنها که در واقع مهم ترین دارایی های آنهاست به جایی می رود که هیچ مدیریت و کنترلی در مورد آن ندارد. این موضوع زمانی مشخص شد که آمریکایی‌ها آرام آرام به ویژه در زمان آقای ترامپ مواضع خود را به صورت شفاف بیان کردند. این سبب شد که حتی اروپایی ها به عنوان اولین کشورها از این موضوع احساس خطر کردند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه نقطه اوج موضع گیری اروپایی‌ها در مورد تسلط آمریکایی‌ها بر فضای مجازی در سخنرانی مکرون در یک کنفرانس امنیتی بیان شد تصریح کرد: رئیس جمهور فرانسه اعلام کرد ما دو نوع اینترنت داریم یکی مدل کالیفرنیایی و دیگری مدل چینی. چین توانسته است در دنیای بدون مرز سایبری، مرزی تعریف کند و نیازهای سایبری مردم کشورش را در این فضا به طوری تامین کند که منافعش در معرض تهدید نباشد.

سردار جلالی با بیان اینکه آرام آرام بقیه کشورها نیز متوجه این خطر شدند و سعی در ملی کردن شبکه سایبری خود کردند، ادامه داد: میتوان چین و کره جنوبی را به‌عنوان پیشگامان این رویکرد در جهان نام برد. برای نمونه کره جنوبی توانست با تکیه بر زیرساخت‌های داخلی خود، شبکه ملی اطلاعاتی را به وجود بیاورد که سرعت داخلی آن هم بیشتر از سرعت جهانی است و هم از امنیت بیشتری برخوردار است.

وی تصریح کرد: وقتی فناوری اطلاعات توسعه پیدا می‌کند و خیلی از فناوری‌ها به آن وابسته و در واقع در آن ترکیب شده و زمینه تشکیل بسیاری از مشاغل سایبرپایه ایجاد می‌شود که به تعبیری به عنوان انقلاب سایبری معرفی می‌شوند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل اضافه کرد: در اینجا یکی از مواردی که مطرح می شود این است که ما در چه شرایطی باید امنیت و حفاظت این داده‌ها و مشاغلی که در این فضا ایجاد می شود را تامین کنیم چون فعالیت اقتصادی بدون امنیت شکل نمی گیرد.

سردار جلالی با بیان اینکه از همین رو آرام آرام نیاز به داشتن یک شبکه ملی سایبری به عنوان یک فرصت در کشور ما نیز احساس شد،افزود: طبیعتا هر کشوری باید متناسب با منافع ملی خود الگویی برای استفاده از این فضا و ارائه خدمت به شهروندانش داشته باشد.

وی اظهار داشت: کشورهایی مثل هندوستان، کره جنوبی و چین چنین چارچوب هایی را برای خودشان تدوین کرده و مطابق آن عمل می کند. در کشور ما نیز براساس قوانین و اسناد بالادستی وزارت ارتباطات و بقیه دستگاه‌ها مکلف هستند نوعی از خدمات سایبری بر بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه دهند که هم سرعت بالا و مطلوبی داشته باشد، هم ارزان باشد هم از امنیت و پایداری برخوردار باشد.

سرنوشت شبکه‌های اجتماعی خارج‌ پایه در شبکه ملی اطلاعات

رئیس سازمان پدافند غیرعامل در مورد سرنوشت شبکه های اجتماعی خارج پایه در شبکه ملی اطلاعات نیز توضیح داد: شبکه‌های اجتماعی تنها وظیفه تبادل اطلاعات را برعهده ندارند بلکه اکنون به بستری برای ایجاد شغل و سیستم دریافت و پرداخت تبدیل شده‌اند و در واقع بخشی از حاکمیت ملی در این فضا شکل گرفته است.

جلالی افزود: بنابراین در چنین فضایی حفاظت از داده‌ها بسیار حائز اهمیت است. این در حالیست که شبکه‌های اجتماعی خارج پایه نه نماینده‌ای در کشور دارند و نه به ما تعهدی سپرده‌اند که از قوانین کشور ما تبعیت کنند. در واقع هیچ وظیفه پاسخگویی ندارند و تحت حاکمیت کشور ما نیستند از این رو اگر دارایی‌های مردم ما در این شبکه‌ها مورد دستبرد قرار بگیرد یا هتک حیثیتی انجام شود، امکان پاسخگویی و پیگیری وجود ندارد.

وی بیان کرد: اما در کشورهایی اروپایی تمرکز بر رگولاتوری است یعنی حاکمیت قوانین و مقررات. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد نحوه کنترل شبکه های اجتماعی خارج پایه نیز توضیح داد: روش‌های متفاوتی برای کنترل وجود دارد یکی اینکه آن شبکه اجتماعی مقررات شما را بپذیرد و قوانین به صورت مقررات تخصصی به آن ارائه شود. طبیعی است که در این صورت سیستم‌های رگولاتوری و تنظیم مقررات ما می‌توانند آنها را کنترل کنند و اگر این بستر فراهم شود نیازی به بستن این شبکه ها نیست.

جلالی با بیان اینکه این رویکردی است که اروپایی‌ها نیز به‌شدت روی آن تاکید دارند گفت: رگولاتوری آنقدر برای آنها مهم است که از آن به عنوان انقلاب رگولاتوری نام می‌برند. یعنی با مقررات، ضوابط و چارچوب، شبکه را کنترل کردن. برای مثال می بینیم که شبکه اینستاگرام در چارچوب مقررات اربابانش عکس سردار قاسم سلیمانی را حذف می‌کند.

وی ادامه داد: چون این جزو مقررات و ضوابطش است که هر صفحه‌ای نیز عکس سردار سلیمانی را در خود داشت حذف و فیلتر کند. در واقع این خود یک نوع فیلترینگ است اما فیلتر آن از جنس تنظیم محتوا به صورت کاملا پیشرفته در حال انجام است. ما نیز می‌توانیم از چنین روش‌هایی برای کنترل محتوای شبکه‌های خارج‌پایه با توجه به ضوابط خودمان استفاده کنیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه باید توجه داشت که در شبکه‌های اجتماعی شغل شکل می گیرد و افرادی در آن کسب درآمد و داد و ستد می‌کنند، تصریح کرد: این در حالیست که شغل یکی از شئون حکومت است که باید تابع ضوابط داخل کشور باشد وگرنه می‌تواند جولانگاهی برای مشاغل خلاف مانند خرید و فروش و قاچاق مواد و اسلحه باشد. 

ایجاد شبکه اجتماعی ملی باید به وظایف شرکت ارتباطات زیرساخت اضافه شود

سردار جلالی با بیان اینکه در این میان نکته‌ای که وجود دارد این است که کشورهایی که از شبکه ملی اطلاعات برخوردارند به سمت شبکه ملی اجتماعی نیز حرکت کرده‌اند، متذکر شد: ما در کشورمان شرکتی به نام زیرساخت داریم که زیرمجموعه وزارت ارتباطات است که دو خدمت اساسی و زیربنایی ارائه می دهد یکی تلفن باسیم و دیگری سیم کارت بدون سیم یعنی تلفن همراه.

وی گفت: در این میان جای یک خدمت دیگر یعنی ایجاد یک شبکه اجتماعی ملی خالی است که جزو ماموریت‌هایی است که امروز باید به وظایف این شرکت اضافه شود. مشابه این اقدام در کشور چین انجام شده است که پیام رسان ملی وی چت است که صد در صد بومی و براساس زیرساخت‌های چینی بوده و در آن نزدیک به ۸۰۰  نوع خدمت ارائه می شود. 

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد موانعی که باعث عدم تحقق شبکه ملی اطلاعات شده است نیز گفت: با توجه به اینکه بحث فضای سایبری و شبکه‌های اجتماعی موضوعی جدید و یک فناوری نو است، طبیعتا ممکن است که نخبگان از جمله نخبگان کشور ما فهم واحدی از این مسئله نداشته باشند و هر کدام از زاویه ای به این موضوع نگاه کنند.

جلالی افزود: ما این موضوع را در شورای عالی فضای مجازی کشور نیز شاهد هستیم که وقتی می‌خواهیم راجع به یک موضوع تصمیم بگیریم چون فهم مشترکی در مورد موضوعات وجود ندارد، بنابراین نمی‌توانیم به یک رویکرد و استراتژی واحد در سیاست‌گذاری‌هایمان برسیم. 

وی با بیان اینکه یکی دیگر از موانع موجود این است که برخی افراد، از فضای موجود سود اقتصادی می‌برند. در واقع ورود پهنای باند خارجی می‌تواند درآمدزا باشد،تاکید کرد: معمولا مقررات به گونه‌ای تنظیم می‌شود که ارائه کنندگان سرویس اینترنتی، به نفعشان است که اینترنتشان را از خارج کشور تامین کنند تا اینکه اینترنت به صورت داخلی تامین کنند چون ارزان تر تمام می‌شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل اظهار داشت: نکته دیگر وجود یک رویکرد پوپولیستی است در واقع در این رویکرد صِرف راضی نگه داشتن مردم نسبت به برخی از موضوعات در اولویت قرار می گیرد. این در حالی است که مسئولان وزارت ارتباطات ما امروز کسانی هستند که جزو بچه‌های خوب امنیتی کشور بوده‌اند و می توان گفت که امروز وزارت ارتباطات ما دارای نیروهای بافهم عمیق امنیتی است. ولی در موضع‌گیری‌های مربوط به امنیت، احساس می‌کنم اندکی دچار نگاه پوپولیستی شده‌اند.

جلالی با بیان اینکه موضوع مهم دیگر ضعف رگولاتوری ماست،تاکید کرد: متاسفانه رگولاتوری ما تنها به مسئله فروش پهنای باند می‌پردازد که بیشتر جنس آن اقتصادی و حاکمیتی است تا اعمال مقررات. 

نیازمند مدلی از اعمال حاکمیت در فضای سایبری هستیم

وی با اشاره به مفهوم حاکمیت سایبری گفت: در حال حاضر تمام اسناد جهانی نشان می‌دهد که فضای سایبر تمام معماری فضای حاکمیتی جهان را تغییر خواهد داد و روی همه مدل‌های حکومتی دنیا از جمله ما اثر خواهد گذاشت. این تغییرات از سبک زندگی تا انواع کسب و کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل خاطرنشان کرد: تعبیری نیز مقام معظم رهبری در این مورد داشتند که«معماری جهان، براساس فضای سایبری در حال تغییر است.» حال اگر ما در کشورمان دنبال یک اعمال حاکمیت هستیم، حاکمیت ملی ما در فضای سایبر، مولفه‌های متفاوتی همچون حاکمیت قضایی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی و حقوقی دارد.

جلالی با تاکید بر اینکه وقتی ما فضای سایبر را ولنگار رها کنیم در واقع حاکمیت ملی ما نقض می‌شود که بدنبال آن اصل امنیت برای کشور به هم می خورد تصریح کرد: از همین رو ما نیازمند مدلی از اعمال حاکمیت در فضای سایبری هستیم که مطابق بر منطق و اصول حاکمیتی ما باشد.

وی با اشاره به اغتشاشات اخیر و قطعی اینترنت گفت: ما معتقدیم اگر فضای مجازی درست مدیریت و براساس رگولاتوری اداره شود نیاز به قطعی سراسری اینترنت به شیوه‌ای که شاهد آن بودیم وجود ندارد.

شبکه ملی اطلاعات بدون اینترنت خارجی محک واقعی می‌خورد

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: اتفاقات اخیر، چند موضوع را در مورد شبکه ملی اطلاعات اثبات کرد. یکی اینکه ضرورت شبکه ملی اطلاعات به شدت احساس شد. این شبکه ملی باید بدون وابستگی به شبکه اینترنت خارجی خود را محک بزند نه اینکه به آن اتکا داشته باشد. 

جلالی با بیان اینکه یکی از اصلی ترین اهداف ما درپدافند غیرعامل تضمین ادامه کارکردهای ضروری کشور در هر شرایطی است گفت: حال این خدمات می‌تواند از حوزه ارتباطات تا برق و آب و گاز را شامل شود. در حوادث اخیر نیز مشخص شده است که ما در زمینه ارتباطات، نیاز جدی به ادامه فعالیت شبکه سایبری داریم و هر خدمتی که مبتنی بر شبکه است را نیاز داریم. 

برگزاری ۱۳۰ رزمایش پدافند سایبری در سال گذشته

وی با بیان اینکه پایداری شبکه سایبری موضوعی است که ما در یک سال گذشته بیش از ۱۳۰ رزمایش برای آن انجام داده‌ایم که اگر وابستگی یا ضعفی در این قسمت وجود دارد برطرف شود تا اگر در چنین شرایطی قرار گرفتیم خدمات بانکی مردم دچار آسیب نشود تصریح کرد: خوشبختانه در این مدت ما هیچ گونه قطعی خدمات بانکی نداشتیم. البته در سایر بخش‌ها نیز دوستان تلاش کردند ارتباط برقرار باشد اما با این وجود بسیاری از ضعف‌ها مشخص شد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور اضافه کرد: برای مثال مشخص شد که ما موتور جستجو ملی نداریم و این موتور جستجوهای بومی ظرفیت لازم برای پاسخگویی به نیازهای داخلی ما را ندارد. بنابراین این را نمی‌توانیم تست موفق شبکه ملی اطلاعات در نظر بگیریم. البته می توانیم بر صحت عملکرد بخش ارتباطات تاکید کنیم. 

سردار جلالی در مورد وظایف دستگاه‌های متولی در امر شبکه ملی اطلاعات، گفت: ما رزمایشی را با همکاری مرکز ملی فضای مجازی طراحی کردیم تا تمام قابلیت‌های شبکه ملی اطلاعات در چهار لایه زیرساخت، محتوا، خدمات و سرویس را مورد آزمایش قرار دهیم. اما متاسفانه برخی دوستان در اجرای آن بهانه تراشی کردند. در واقع می گفتند بخشی از این رزمایش به ما ارتباطی ندارد. این در حالی است که شورای عالی فضای مجازی محلی است برای حل و فصل این ابهامات تا قوانین و مقررات به خوبی مشخص شود و حتی اعتبارات لازم نیز برای آن در نظر گرفته شود.

وی افزود: احساس من این بود که خیلی انگیزه و اراده‌ای برای اجرای این مانور وجود ندارد. حتی ما پیشنهاداتی را برای استفاده از ظرفیت‌های وزارت دفاع برای کمک به شبکه ملی اطلاعات مطرح کردیم که خیلی از آن استقبال نشد. 

در حوزه تولید محتوا نیازمند انقلابی جدی هستیم

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور متذکر شد: یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنیم این است که ما در حوزه تولید محتوا، خدمات و سرویس هم نیازمند انقلابی جدی هستیم. چون شبکه ملی هم بدون محتوا شکل نمی‌گیرد. تولیدکنندگان محتوا در داخل کشور باید در قالب قرارگاه یا کنسرسیومی شکل بگیرند تا محتوای مورد نیاز مردم در داخل کشور را تامین کرده و به آنها خدمات بدهند.

جلالی بیان کرد: مجددا تاکید می کنم که ما در این بخش نیز دچار ضعف شدید در نظام رگولاتوری تخصصی هستیم تا با برطرف کردن آن به یک کارکرد مناسب در سیستم برسیم. 

حمایت دولت از پیام رسان‌های بومی ضعیف است

وی در بخش دیگری از برنامه جهان آرا با بیان اینکه پیام رسان‌های بومی تلاش‌های ارزشمندی در کشور انجام داده‌اند تا با اتکا به دانش بومی ابتدا نرم افزار شبکه پیام رسان را ایجاد کنند و به مرور خدمات مورد نیاز مردم را مبتنی بر سخت افزارهایی که با مالکیت بخش خصوصی قابل تامین است تولید کنند، گفت: انتظار این بود که دولت تکلیف خود را در این میان مشخص کند. دولت یا باید خدمات شبکه ملی اجتماعی را خودش تامین کند یا اگر می‌خواهد این وظیفه را به بخش خصوصی واگذار کند باید از بخش خصوصی طوری حمایت کند که بتواند جایگزین خود دولت بشود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: واقعیت این است که هیچ‌گاه چنین حمایتی از شبکه‌های بومی کشور اتفاق نیفتاد. به عبارتی به یک دهم اندازه‌ای که ما به برخی نمونه‌های خارجی میدان دادیم و از آن حمایت کردیم را از شبکه های بومی خود نداشتیم.

سردار جلالی ادامه داد: من به لحاظ امنیتی می‌گویم هر کشور به لحاظ امنیتی هرچه قدر ساده اندیش و سهل انگار باشد افکار عمومی کشورش را در اختیار یک شبکه خارجی نمی گذارد که او بیاید و هر طور دلش می‌خواهد ذهن مردم ما را معماری کند.

وی با بیان اینکه امروز با حملات و جنگ‌های شناختی مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی مواجه هستیم که با داده، محتوا و تاثیرگذاری بر افکار عمومی شکل می گیرد تصریح کرد: این در حالیست که افکار عمومی، اصلی ترین و اساسی ترین و حیاتی ترین دارایی کشور است که ما باید از آن حفاظت کنیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در چنین جنگی به راحتی امکان به کارگیری مردم علیه ملت میسر است گفت: ما نمونه‌های چنین اقداماتی را در زمینه روانه کردن مردم برای خرید کالاها و انبار کردن مایحتاج، خرید سکه و دلار با هدف کاهش ارزش پول ملی که راهبردهای جنگ اقتصادی مبتنی بر شبکه های اجتماعی است شاهد بوده‌ایم.

همچنین امروز در مفاهیم آشوب‌های شهری ما با جنبش بی سر مبتنی بر شبکه اجتماعی روبه‌رو هستیم که یک راهبرد جدی است که ما حداقل در دو سال گذشته درگیر آن بودیم. 

جلالی در مورد ۴ قرارگاه سایبری دشمن که علیه جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند نیز گفت: دو قرارگاه از این ۴ قرارگاه که به صورت رسمی نیز اعلام شده است؛ یکی مرکز اعتدال عربستان است که در واقع مرکز عملیات شناختی علیه ماست.

وی با بیان اینکه در این مرکز، افرادی شامل اپراتورهای بسیاری مسلط به زمان فارسی یا عربی، وجود دارند که در قالب بات، اقدام به ایجاد شخصیت غیرحقیقی می کنند و نسبت به موضوعات مختلف شروع به تولید کامنت یا اظهار نظر می‌کنند،اظهار داشت: یعنی حمله مبتنی بر محتوا انجام می‌دهند که می‌تواند کاربر معمولی یا مردم عادی را در تشخیص بین بات و شخصیت واقعی دچار مشکل کند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه مشابه همین تشکیلات هم توسط منافقین در آلبانی ایجاد شده است،تصریح کرد: دو مرکز دیگر هم وجود دارد که به دلایل امنیتی نامی از آنها نمی برم اما در همسایگی ما هستند. تصور کنید این ۴ قرارگاه مبتنی بر داده اگر روی یک موضوع متمرکز شوند و در فضای رسانه‌ای و مجازی کشور ما ورود کنند به راحتی می‌توانند یک شهر را تحریک کند.

نقش«ویز» در راه‌بندان‌های اخیر تهران

جلالی با بیان اینکه در این میان، نرم افزارهای اسرائیلی مانند ویز نیز ایفای نقش می‌کنند،گفت: برای مثال این نرم افزار در روز غائله اخیر در تهران، همه جمعیت را به سمت اتوبان ها هدایت می‌کرد تا راه‌بندان ایجاد شود. در حالیکه در حالت طبیعی کاملا برعکس است و باید مردم را از جای پرترافیک به جای خلوت هدایت می‌کرد اما در اینجا رانندگان را به سمت ترافیک و شلوغی‌ها هدایت می‌کرد و در ما در تهران شاهد بودیم که به تعبیری مردم هدایت شدند، سر و ته اتوبانها را با چند نفر از اشرار بستند، مردم را در قالب یک اتوبان‌ بزرگ در زیر برف به گروگان گرفتند و هرکس که به این کار اعتراض می‌کرد با او برخورد می کردند.

وی اضافه کرد: شاید اگر این حادثه اتفاق نمی افتاد هرچه قدر در مورد خطرات ویز اسرائیلی صحبت می‌کردیم اهمیتی به آن داده نمی‎شد ولی این رخداد، بخوبی خطرات را نشان داد. در این جا اگر شبکه اجتماعی ملی با شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم می‌توانیم از نفوذ جلوگیری کنیم و جلوی اقدامات مخل امنیت را بگیریم.

عملکرد شورای عالی فضای مجازی را مثبت ارزیابی نمی‌کنم

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این سوال که عملکرد شورای عالی فضای مجازی را چگونه ارزیابی می کنید؟ تصریح کرد: ارزیابی من مثبت نیست.

سردار جلالی با بیان اینکه یعنی وقتی یک جمعی می خواهد در مورد یک موضوع تصمیم گیری کنند اولین نکته شناخت واحد از پدیده است گفت:وقتی راجع به یک پدیده ۱۰ نظر وجود داشته باشد نمی توان برای آن تصمیم گرفت.

وی تصریح کرد: در حالی‌که انتظار این بود که شورای عالی فضای مجازی، بتواند ضوابط و مقررات فضای مجازی کشور را تنظیم و فضا را منضبط و امن کند، نقش‌های اساسی و جدیدی در آن شکل بگیرد و دنبال شود و وظایف دستگاه‌های مختلف و کارکردهای آنها مشخص شود. براساس اطلاعات ما، عملکرد شورا خیلی مثبت ارزیابی نمی‌شود.

زمزمه اجرای اینترنت پاک با ارسال دو نامه سازمان فناوری اطلاعات به دستگاه‌های دولتی و صاحبان کسب‌وکارها، قوی‌تر شد. البته این موضوع از سوی مسئولان سازمان فناوری اطلاعات تکذیب شد، اما عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی معتقد است که اصولاً برای ایجاد White List، وجود اطلاعاتی که در فرم‌های منتشر شده جمع‌آوری می‌شود، الزامی است تا بتوان با کمترین تبعات، هرچه سریع‌تر به اصطلاح «اینترنت‌ پاک» را اجرایی کرد.

دو نامه سازمان فناوری اطلاعات که لرزه به جهان مجازی انداخته، همچنان یکی از بحث‌های اصلی این روزهاست. نامه‌ اول ۲۹ آبان و در روزهای قطعی اینترنت از سوی سازمان فناوری اطلاعات به سازمان‌های دولتی ارسال شده و از آنها خواسته تا با معرفی یک نماینده، لیست‌ سرویس‌های وابسته به خدمات خارجی خود را به این سازمان اعلام کنند. نامه دوم هم از همین نهاد دولتی این بار خطاب به کسب‌وکارها، برای حضور در جلسه‌ای ویژه جهت بررسی آثار قطع اینترنت بر فعالیتشان بوده است.

برخی از فعالان حوزه فناوری اطلاعات در توییتر مضمون این نامه‌ها را هشداری درباره قطع اینترنت جهانی می‌دانند. می‌گویند اصطلاح «وایت لیست» یا همان فهرست سفید، راز اصلی و معنای ضمنی این نامه‌ها است؛ مفهومی که به نوشته آنها دلالت بر اینترنت سفید دارد؛ یعنی حالتی که در آن تمام وب‌سایت‌ها به‌جز استثناهایی که برگزیده خواهد شد، بسته می‌شود. روشی کاملاً عکس سازوکار کنونی اینترنت که در آن تنها با لیست سیاه مواجهیم. یعنی همه وب‌سایت‌ها قابل دسترس بودند، به غیر از برخی از موارد.

دو شیوه فیلترینگ

عادل طالبی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره اینترنت پاک توضیح داد: ما دو شیوه فیلترینگ داریم. در دنیا روش Black List معمول و مرسوم است. در این شیوه، لیستی از وب‌سایت‌هایی که به هر دلیل از جمله انتشار اطلاعات محرمانه دولتی و نظامی، ترویج خشونت، انتشار محتوای پورن زیر سن قانونی، قماربازی در برخی کشورها که ممنوع است و... ، به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی ارائه می‌شود و این ارائه‌دهندگان موظف هستند دسترسی مشترکان به این وب‌سایت‌ها و سرویس‌ها را محدود کنند. در واقع همه وب‌سایت‌ها و سرویس‌ها قابل استفاده هستند، به‌جز مواردی که مشخص شده است.

در برخی کشورها مانند کره شمالی و چین با نوعی دیگر از فیلترینگ روبه‌رو هستیم که به آن White List یا «اینترنت‌ پاک» یا «اینترنت ملی» گفته می‌شود. در این نوع فیلترینگ، اصولاً تمام وب‌سایت‌ها بسته هستند، مگر اینکه اثبات شود یک وب‌سایت بنا به دلایل خاصی می‌تواند باز باشد و مثلاً یک نهاد ناظر با اعلام موافقتش، یک وب‌سایت را باز کند. به نظر می‌رسد بخشی از تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در کشور ما هم در پچ‌پچ‌های شبانه و در گوشی در حال پیگیری راه‌اندازی چنین وضعیتی در ایران هستند و رد آن را در بخشی اظهارنظرهای افراد ناآگاه از اینترنت، کسب‌وکار و اقتصاد، اما دارای تریبون می‌توانیم بشنویم و شناسایی کنیم.

موضوع اجرای اینترنت پاک از سوی رئیس سازمان فناوری اطلاعات به‌طور کامل رد شده است. امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگویی اظهار کرده است: «نامه‌ به سازمان‌های دولتی برای معرفی یک نماینده و تهیه یک لیست از سرویس‌هایی که به خدمات خارجی وابسته‌اند، روز چهارشنبه ۲۹ آبان به آنها ارسال شده است؛ یعنی روزی که اینترنت کشور قطع بود. این نامه‌ هم بعد از تماس کاربری با من که از قطع خدمات بیمارستانی به دلیل قطع اینترنت حکایت داشت، تنظیم و به آنها ارسال شد.» ناظمی می‌گوید که وقتی این پیام را از سمت کاربر یاد شده دریافت کرده، متوجه شده که قطعی اینترنت می‌تواند از سمت برخی سازمان‌ها به بهانه‌ای تبدیل شود که از ارائه سرویس به شهروندان سر باز بزنند.

وی توضیح می‌دهد: «این نامه در زمان قطع اینترنت و به این علت به سازمان‌ها ارسال شد تا بدانیم ارائه کدام یک از خدمات داخلی به سرویس خارجی وابسته است که مشکل را حل و امکان ارائه سرویس را به شهروندان در آن زمان فراهم کنیم. در واقع می‌خواستیم با این کار مشکلات مردم را در زمان قطع اینترنت کمتر کنیم.» ناظمی همین‌طور نیت نامه ارسالی دوم به مدیران کسب‌وکارها را احصای میزان زیان وارد شده به آنها عنوان کرده است.

فرمی که پیش‌شرط اجرای اینترنت پاک است

با این حال، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی درباره این نامه می‌گوید: جناب آقای ناظمی نامه‌ای نوشته و سپس اظهار کرده‌اند که این موضوع اصلاً ارتباطی با لیست سفید ندارد. اصلاً ادعا نمی‌کنم که آقای ناظمی هم در حال پیگیری این روش هستند، اما نگرانی‌ها در این رابطه جدی است. اصولاً برای ایجاد White List، وجود اطلاعاتی که در فرم‌های منتشر شده جمع‌آوری می‌شود، الزامی است تا بتوان با کمترین تبعات و هرچه سریع‌تر، آن به اصطلاح «اینترنت‌ پاک» را اجرایی کرد.

طالبی همچنین می‌افزاید: طبیعی است که هر کارمند دولت، با توجه به اینکه نانِ سفره‌اش از بودجه دولت است، مجبور است در راستای دستورات دولت و سازمان‌ها و نهادهای موازی آن عمل کند و نمی‌توان به کارمندان دولت برای انجام این کارها ایرادی وارد کرد. ما کسب‌وکارهای اینترنتی باید نسبت به تبعات وحشتناک اجرای چنین تصمیماتی که ممکن است بعداً از داده‌های آنها خواسته یا ناخواسته برای مقاصدی که گفته شد استفاده شود، واکنش نشان دهیم. واقعاً باید این عزیزان از هزینه‌های تصمیمات ناآگاهانه مطلع شوند. نمی‌دانم چگونه، ولی به نظرم باید خسارت‌هایی را که با تصمیمات اشتباه وارد می‌شود با گوشت، پوست و استخوان لمس کنند. اینکه سر ماه حقوق این عزیزان از خزانه کشور واریز می‌شود، باعث شده فاصله‌ای با واقعیات دنیای کسب‌وکار داشته باشند و این همان چیزی است که برخی تصمیمات را خطرناک و ناصواب کرده است.

ایده خوب است، اما...

وی همچنین درباره اینترنت ملی اظهار کرد: بسیار خوب است که ترافیک داخلی ما از کشور خارج نشود، اما تجربه نشان داده شمشیر به دست زنگی مست دادن خطرناک است. ضمن اینکه شما ببینید، یک پروژه مشخص مثل ساخت یک بزرگراه از تهران به شمال را چند سال است که طول می‌دهند و آخرش هم معلوم نیست چه چیزی تحویل می‌گیریم. یا مثلاً پروژه بسیار معمولی و تکرار شده در سطح ملی و جهانی مثل سدسازی که آن ماجرای سد گتوند پیش می‌آید. پروژه‌های معمولی و تکرار شده را در اجرا، این‌طوری اجرا می‌کنند، حال یک ایده بکر و خام را چگونه می‌خواهند اجرا کنند؟ چیزی که من شخصاً نگران آن هستم، این است. وگرنه خود ایده ذاتاً بسیار خوب است. مسئله این است که آیا درست اجرا می‌شود؟ دوم اینکه فرض کنیم درست اجرا شد، شمشیر در دست زنگی مست نشود. ما که می‌دانیم تندروی در لایه‌هایی از سطوح تصمیم‌گیری در کشورمان سابقه‌دار است.

طالبی معتقد است که در صورت اجرای اینترنت پاک، تقریباً هیچ راهی برای دور زدن آن وجود نخواهد داشت، مگر از طریق افراد معدود و مجراهای مشخص؛ یعنی عملاً کل ارتباط قطع می‌شود. وی افزود: توجه کنید چین هم تا حدودی چنین سیستمی دارد. آن کشور درهای باز اقتصادی دارد، ارتباطات بسیار خوبی با جهان دارد که ما آن را هم نداریم. کره شمالی شدن محتمل‌ترین گزینه‌ است.

رییس سازمان فناوری اطلاعات با توضیح درباره دو نامه منتشر شده از وی در شبکه‌های اجتماعی که با واکنش‌های زیادی نیز مواجه شد، اقدامات وزارت ارتباطات در روزهای قطعی اینترنت را تشریح کرد.
فناوران- روز گذشته و در توییتر دو نامه با امضای امیر ناظمی رییس سازمان فناوری اطلاعات منتشر شد که با انتقاداتی مواجه گشت.
در نامه اول به تاریخ 29 آبان‌ماه، رییس سازمان فناوری اطلاعات در نامه‌ای «آنی آنی- بسیار حایز اهمیت» خطاب به کلیه دستگاه‌های اجرایی کشور نوشته است: «با توجه به ضرورت پایداری ارایه خدمات دولت به شهروندان به صورت الکترونیکی از آنجایی که ارتباطات شبکه ملی اطلاعات جهت دسترسی شهروندان به خدمات دستگاه‌ها و کسب و کارها مهیا و برقرار است، لذا جهت بررسی وضعیت دسترسی شهروندان به شبکه ملی اطلاعات و خدمات دستگاه‌ها و مشکلات احتمالی خواهشمند است دستور فرمایید ضمن معرفی تام‌الاختیار فنی اطلاعات سامانه‌ها (نظیر سایت‌ها، ایمیل‌ها، سامانه‌های عملیاتی برخط و...) و همچنین وابستگی به خدمات خارجی را به مرکز رصد و پایش شبکه ملی اطلاعات معاونت توسعه و مدیریت شبکه ملی اطلاعات ظرف دو روز ارسال کنید».
موضوع نامه دوم نیز که تاریخ سوم آذرماه روی آن خورده، دعوت به جلسه برای بررسی پیامدهای قطع اینترنت کسب و کارهاست و در این نامه آمده است: «بدین وسیله از جناب‌عالی دعوت می‌گردد در جلسه‌ای که به منظور «بررسی پیامدهای قطع اینترنت بر کسب و کارها و چگونگی کاهش تاثیرات منفی آن» در روز سه‌شنبه مورخ 5 آذر 98 برگزار می‌گردد حضور به هم رسانید».

انتقادات از این نامه‌ها برای چیست؟
این دو نامه روز گذشته در فضای مجازی با سر و صدای زیادی همراه شد. برداشت برخی از کاربران این بود که معنی این دو نامه این است که قطعی اینترنت باز هم در کشور اتفاق خواهد افتاد و حتی این بار شاید طولانی‌تر از دوره اخیر باشد.
از سوی دیگر برخی نیز معتقدند وزارت ارتباطات در واقع در تلاش است نقایص و مشکلات فنی را برای قطع کامل اینترنت باز کند تا آنچه اینترانت ملی مدنظر برخی است، اجرایی شود.

دفاع ناظمی از اقدامات وزارت ارتباطات
امیر ناظمی رییس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با خبرنگار ما به انتقادات مطرح شده پاسخ گفت.
ناظمی درباره این که چرا در توییتر یا اینستاگرام درباره این سوالات و ابهامات شفاف‌سازی نمی‌کند گفت: با خودم عهد کرده‌ام تا وقتی اینترنت به روال عادی بازنگشته و در سراسر کشور این اتصال برقرار نشده است، در این شبکه‌ها فعالیت نکنم.
وی درباره دلیل ارسال نامه به دستگاه‌های دولتی توضیح داد: اوایل قطع اینترنت در کشور، یک نفر به من پیامک داد که داروخانه بیماری‌های خاص به دلیل قطع اینترنت، از ارایه داروی ضروری پدرش امتناع کرده است. بلافاصله ما تیمی را برای حل این مشکل ارسال کرده و سپس به همه دستگاه‌های دولتی نامه زدیم و از آنها خواستیم نماینده تام‌الاختیار معرفی کنند. تلاش ما این بوده که هیچ دستگاه دولتی عذر و بهانه‌ای برای توقف خدمت به مردم نداشته باشد.
رییس سازمان فناوری اطلاعات با بیان این که با قطع اینترنت چهار اقدام را در دستور کار خود قرار داده‌ایم گفت: اقدام نخست این بود که تلاش کنیم خدمات مردم معطل نشود. در لحظه قطع اینترنت، حتی ارایه خدمات کلیه دستگاه‌های دولتی و سایت‌های .ir متوقف شد که ما نیروی ضربتی را برای این موضوع تشکیل دادیم.
معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: در دومین گام تلاش کردیم مشکلات کسب و کارها را تاجایی که از دستمان برمی‌آید حل کنیم. در این راه برای موارد مختلف، مجوز اتصال اینترنت را از شورای عالی امنیت کشور دریافت کردیم. برای مثال اجازه گرفتیم لینکی در اختیار کسب و کارهایی که سرورشان خارج کشور است قرار داده شود و آنها توانستند ظرف چهار ساعت سرور خود را به داخل بیاورند. در یک مثال دیگر، سیستم بلیت‌دهی یک شرکت هواپیمایی به دلیل ارتباطات مورد نیاز با طرف خارجی کار نمی‌کرد که مجوزی را ویژه شرکت‌های هواپیمایی گرفتیم.
ناظمی با بیان این که سومین گام ما تلاش برای بازگشت اینترنت طبق روال گذشته بود گفت: با اتصال تدریجی اینترنت، محاسبه هزینه‌های قطع آن در دستور کار قرار گرفته است. این هزینه‌ها نیز از نظر ما نه فقط کاهش فروش کسب و کارها، که میزان ناامیدی است که در میان افراد و اکوسیستم شکل گرفته و حتی می‌تواند موجب افزایش روند مهاجرت شود.
وی ادامه داد: برای محاسبه هزینه‌های ناشی از قطع اینترنت، با اتحادیه کسب و کارهای فضای مجازی، استارتاپ‌های مطرح حوزه و مدیران نشریات تخصصی جلسه داشته‌ایم و امروز نیز با کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی و همچنین مدیران سازمان نظام صنفی رایانه‌ای جلسه‌ای خواهیم داشت. به نظر ما بسیار اهمیت دارد که تصمیم‌گیران کشور درباره هزینه‌های قطع اینترنت، اطلاع شفافی داشته باشند.
رییس سازمان فناوری اطلاعات با تاکید بر این که می‌دانیم مردم از قطع اینترنت ناراحت هستند گفت: توسعه ICT و استارتاپ‌ها بدون برقراری اینترنت بی‌معناست، اما وزارت ارتباطات نقشی در قطع یا اتصال اینترنت ندارد و حتی نامه اتصال، مستقیما از شورای امنیت کشور به اپراتورها می‌رود.

ایرنا - معاون بسیج و امور استان‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: زمینه‌های توسعه و تقویت اینترنت ملی در حال انجام است و یکی از دستور کارهای سازمان پدافند غیرعامل کشور همین موضوع توسعه زیرساخت‌های اینترنت داخلی است.

سردار غلامعلی حیدری روز یکشنبه در نشست شورای پدافند غیرعامل استان ایلام اظهار داشت: فضای سایبری و شبکه‌های مجازی در کنار فرصت‌ها و مزایایی که دارد تهدید نیز به شمار می‌روند چرا که از طریق این فضای تبادل اطلاعات بر بستر اینترنت و شبکه‌های مجازی، دشمنان در هر فرصتی سعی در تحریک مردم و ایجاد فاصله بین آنها و حاکمیت دارند.

وی یادآور شد: مردم چین سال‌های متمادی است که به جای اینترنت جهانی فقط از اینترنت بومی و داخلی این کشور استفاده می‌کنند و در ایران نیز باید با تقویت و توسعه زیرساخت‌های اینترنت بومی و ملی مردم به سمت استفاده از این اینترنت سوق داده شوند.

وی تاکید کرد: اینترنت ملی در یک هفته گذشته اهمیت و میزان بالای پوشش دهی خود به مخاطبان را اثبات کرد و نشان داد که توان لازم برای ارائه خدمات به مردم را دارد.

معاون بسیج و امور استان‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: دشمن بعد از نا امیدی از جنگ نظامی علیه ایران به جنگ سایبری در فضای مجازی روی آروده است که از طریق سایبر اوضاع ایران را رصد و افکار عمومی را مدیریت و بین مردم و حاکمیت فاصله ایجاد کند اما در این زمینه نیز با هوشیاری و دقت بالای امنیتی و سایبری ایران دشمن ناکام و محکوم به پذیرش شکست شد.

سردار حیدری افزود: دشمن همیشه با ترفندهای مختلف سعی داشته است ایران را به آشوب و ناآرامی بکشاند اما همواره هوشیاری مردم، مسئولان نظام، دستگاه های امنیتی، نظامی و از همه مهمتر تبعیت از فرمایش‌های رهبری هجمه‌های دشمنان خنثی و تهدیدها به فرصت تبدیل شده است.

وی با تاکید بر اینکه ایران اسلامی به فرموده مقام معظم رهبری در حوزه‌های نظامی، سایبری، سیاسی، امنیتی و انسجام ملی دشمن را به زانو درآوده است، اظهار داشت: در حوزه نظامی هرگاه دشمن، ایران را تهدید به اقدام نظامی کرده پاسخی کوبنده، محکم و غیرقابل جبران دریافت کرده و اقتدار نظامی و دفاعی ایران اسلامی  ابهت دشمنان و استکبار جهانی را در هم شکسته است.

وی یادآور شد: در بعد نظامی هم دشمن با کارشکنی در برجام و خروج یکجانبه آمریکا از این معاهده معتبر بین‌المللی و عدم پایبندی غرب به تعهدهای برجامی سعی داشت ایران را به تسلیم و تحمیل معامله باخت - برد به نفع غرب کند که مسوؤلان ایرانی در مقابل با اقدام شجاعانه کاهش تعهدهای برجامی بار دیگر اقتدار پوشالی غرب را در جهان در هم کوبیدند و در برابر جمهوری اسلامی به زانو درآمدند.

وی در باره انسجام ملی و اتحاد اقشار مختلف جامعه در مقاطع حساس انقلاب نیز تاکید کرد: مردم انقلابی ایران در آخرین اقدام خود در موضوع اغتشاش‌های بنزین به درستی راه و مسیر خود را از سودجویان و اغتشاشگران جدا کردند و با ورود به صحنه از آرمان‌های نظام و رهنمون‌های مقام معظم رهبری دفاع کردند.

وی در مورد مبحث اقتصاد و تولید داخلی هم اظهار داشت: طبق دستور رهبری کارگروه های اقتصادمقاومتی و راه های توسعه تولید ملی سال های اخیر در تمام استان ها فعال شده است و به جای نگاه به خارج از کشور، بکارگیری ظرفیت‌های داخلی برای رونق تولید ملی در دستور کار مسئولان ارشد کشوری و استانی قرار دارد.

سردار حیدری در مورد پدافند غیرعامل و اهمیت آن نیز یادآور شد: تامین برق اضطراری برای مواقع حساس در تمام نقاط کشور از مهمترین مباحث در دستور کار سازمان پدافند غیرعامل است تا در زمان‌های حساس در صورت قطع برق سراسری برای جلوگیری از ایجاد هرگونه اختلال در روند امور کشور از برق اضطراری استفاده شود.

وی صیانت از زیرساخت‌ها و افزایش میزان تاب‌آوری آن‌ها، پاسخ به حوادث و صیانت از مردم در مواقع اضطراری را از مهمترین برنامه‌های این سازمان دانست و برگزاری دوره‌های آموزشی برای اقشار جامعه به منظور آشنایی با مفاهیم پدافند غیرعامل و اهمیت و مزایای آن و احصای نقاط ضعف و تبدیل این نقاط به احسن در موضوع پدافند غیرعامل در سطح گسترده را ضروری برشمرد.

معاون بسیج و امور استان‌های سازمان پدافند غیرعامل کشور ایجاد طرح جامع پدافند غیرعامل توسط استان‌ها و برگزاری شوراهای پدافند غیرعامل با حضور کارگروه‌های مختلف به منظور تدوین و ارائه راهکارها و طرح‌های عمرانی و زیرساختی چندمنظوره و شناسایی نقاط قوت و ضعف را از مهمترین اهداف پدافند غیرعامل ذکر کرد.

این جلسه با حضور استاندار ایلام، معاونان وی، فرمانداران و برخی مدیران و مسئولان دستگاه‌های مختلف برگزار شد و برخی از کارگروه‌ها به ارائه گزارش از اقدام‌های هشت ماهه خود در حوزه پدافند غیرعامل پرداختند.

سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی‌کل کشور گفت: دادستانی‌کل کشور به ارائه‌دهندگان وی‌پی‌ان، پوسته‌های تلگرامی، پراکسی‌ها و مدیران‌ هاست‌های داخلی ‌برای هرگونه همکاری با بیگانگان ‌علیه امنیت ملی ‌هشدار داد.

به گزارش تسنیم از نطنز، جواد جاویدنیا صبح امروز در نخستین یادمان شهید مدافع حرم مجید قربانخانی ضمن اشاره به راه‌اندازی جنگ نرم دشمن علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی اظهار داشت: از مدت‌ها قبل مردم کشورمان زیر بمباران تبلیغات رسانه‌ای و جنگ نرم دشمن هستند و اسباب شرمندگی است که برخی از مسئولان کشورمان در فضای مجازی اظهاراتی دارند که به‌صلاح کشور و نظام نیست.

جاوید‌نیا گفت: دشمن از طریق فضای مجازی در حال جذب و آموزش نیروهاست و در اغتشاشات اخیر نیز توانسته بود با جذب و به‌کارگیری اراذل و اوباش امنیت مردم و کشور را نشانه بگیرد و در این زمینه شاهد ریخته شدن خون‌های بناحق جوانان و شهدای امنیت بودیم.

سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی‌کل کشور ضمن تأکید نسبت به اهمیت فضای مجازی در عصر حاضر افزود: در حال حاضر خط مقدم جنگ دفاع مقدس در فضای مجازی است و دشمن در فضای مجازی آرایش جنگی به خود گرفته است.

وی با بیان اینکه ساماندهی فضای مجازی وحدت مسئولان و مردم را می‌طلبد، اضافه کرد: تا زمانی که مردم و مسئولان کشور در این مسیر یکصدا و همدل نشوند و ابزارهای صهیونیستی را از سر خود کم نکنند به‌طور قطع و یقین در این جنگ با تلفات مواجه خواهیم بود.

جاویدنیا تصریح کرد: موضوع اتصال و یا قطع اینترنت بین‌الملل نیست چرا که اگر ابزار نفوذ دشمن در این فضا گرفته شده بود و منویات مقام معظم رهبری جدی گرفته می‌شد و شبکه ملی اطلاعات در برابر نفوذ و عملیات فریب دشمن تقویت و نیروسازی ایجاد و خدمات پایه‌ای کشور مورد نیاز در پیام‌رسان‌های داخلی برطرف می‌شد، امروز دیگر شاهد اغتشاشات در داخل نبودیم.

سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی‌کل کشور ضمن اشاره به نقش‌آفرینی کشورهای عربی در ناآرامی‌های اخیر کشور تصریح کرد: سه پایگاه در آلبانی، عربستان و سلطنت‌طلبان نقش مستقیم در هدایت اغتشاشات اخیر کشور داشتند و هزینه‌های آنان را نیز آل‌سعود تأمین می‌کرد.

جاویدنیا گفت:اگر از قبل فضای مجازی ساماندهی شده بود نیاز به محدودیت اینترنت بین‌الملل نبود و اگر شبکه ملی اطلاعات برقرار شده بود با قطع اینترنت بین‌الملل این همه مشکل برای بخش خصوصی و مردم ایجاد نشده بود.

سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی‌کل کشور گفت: دادستانی‌کل کشور به ارائه‌دهندگان وی‌پی‌ان، پوسته‌های تلگرامی، پراکسی‌ها و مدیران‌ هاست‌های داخلی که با این عوامل همکاری کنند هشدار می‌دهد که به‌عنوان اقدام علیه امنیت ملی تحت تعقیب قرار می‌گیرند.

اینترنت در برخی مناطق با اجازه شورای امینت کشور برقرار شده است.

به گزارش فارس، براساس کسب اطلاع خبرنگار فارس، اینترنت به تدریج در کشور در حال اتصال است.

براساس این اطلاعات، شورای امنیت کشور به ریاست وزیر کشور دسترسی دوباره به اینترنت را برای برخی مناطق صادر کرده است و با توجه به گزارش‌های دریافتی، تاکنون قطعی اینترنت خطوط ثابت (ADSL) در استان‌های هرمزگان، کرمانشاه، اراک، مشهد، قم، تبریز، همدان، بوشهر و بخش‌هایی از تهران برطرف شده است.

با اعلام خبر بنزین ۳۰۰۰ تومانی، برخی از افراد سودجو از نارضایتی و ابهام  مردم در این خبر سوء استفاده کرده و اقدام به اغتشاش در شهرهای مختلف کردند. به دنبال ساماندهی شدن این اغتشاشات در فضای مجازی، این شورا دستور محدودیت اینترنت را ابلاغ کرده بود.

مطهری: ادامه قطع اینترنت ضرورتی ندارد
 نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت که با بازگشت آرامش به کشور ادامه قطع اینترنت ضرورتی ندارد.

علی مطهری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به محدودیت‌های اعمال شده برای دسترسی به اینترنت در پی برخی ناآرامی‌های مربوط به افزایش قیمت بنزین گفت: به نظر من ادامه قطع اینترنت با توجه به بازگشت آرامش به کشور ضرورتی ندارد.

وی افزود: مسئولیت این امر با وزیر کشور به عنوان رئیس شورای امنیت کشور است، اگر وزیر کشور بخواهد بر ادامه قطع اینترنت اصرار بورزد، مجلس عکس العمل نشان خواهد داد.

اینترنت ملی پاسخ‌گوی نیازهای مردم نیست
یک نماینده مجلس گفت: قطعی اینترنت یک امر موقتی است و به زودی وصل خواهد شد.

بهروز بنیادی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره قطعی اینترنت در کشور با بیان این‌که اتفاقی در کشور رخ داد که مردم شوکه شدند و اعتراض کردند، گفت: متاسفانه عده‌ای از فضای اعتراضی مردم سوءاستفاده کردند و حوادثی اتفاق افتاد.

نماینده مردم کاشمر ادامه داد: شاهد بودیم تعدادی از هموطنان ما بواسطه همین سوءاستفاده‌ها کشته شدند.

وی ادامه داد: امنیت و حفظ آن باید سرلوحه کار حکومت‌ها باشد و حفظ جان شهروندان در اولویت‌شان باشد. در همین راستا بود که شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفت که اینترنت برای مدتی قطع شود.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزود: مسئله اینجاست که بسیاری از کسب و کارهای ما از جمله حمل و نقل، امور بانکی و بیمارستانی و غیره وابسته به این فضا هستند.

وی با بیان این که درخصوص فضای اینترنت ملی کارهایی صورت گرفته است که البته پاسخ‌دهنده نیازهای مردم نیست، گفت: امیدوارم این مسئله ختم به خیر شود و مجددا آرامش به جامعه برگردد و اینترنت هم به عنوان یک وسیله کار و اطلاعاتی در اختیار مردم قرار گیرد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی درباره این که گفته می‌شود با قطع اینترنت مردم خط خبری خودشان را از رسانه‌های بیگانه دریافت می‌کنند، گفت: قطعا این امر چیز تازه‌ای نیست و مردم سال‌های سال است که با آن مواجه هستند.

وی با اشاره به اینکه این یک انتخاب است که مردم اطلاعات‌شان را از کجا دریافت کنند، اظهار کرد: مردم هستند که انتخاب می‌کنند از رسانه‌های دیداری و شنیداری داخل کشور استفاده کنند یا اینکه رسانه‌های خارجی را رصد کنند، اینکه بگویم اینترنت را وصل کنیم تا از رسانه‌های داخلی استفاده شود محلی از اعراب ندارد.

نماینده مردم کاشمر افزود: بیشترین موردی که مردم روی آن در مورد قطعی اینترنت اعتراض دارند بحث کسب و کار و ارتباطاتی است که با یکدیگر در آن فضا داشتند، زیرا این فضا محلی بود که افراد دور از هم، کنار هم باشند.

وی خاطرنشان کرد: فضای علمی کشور ما به اینترنت وابسته است دانشجویان ما از این فضا برای کسب علم استفاده می‌کنند که امروز به مشکل برخورده‌اند.

بنیادی تاکید کرد: قطعی اینترنت یک امر موقتی است و به زودی وصل خواهد شد.

اپراتورها مدت قطعی اینترنت را لحاظ کنند
آذری جهرمی با تایید برقراری دوباره اینترنت در برخی نقاط کشور گفت:‌ سایر نقاط هم با تصویب ابلاغ شاک متصل خواهند شد. به اپراتورها ابلاغ کرده‌ایم که مدت زمان قطعی اینترنت را به مدت اعتبار بسته‌ها اضافه کنند.

وزیر ارتباطات در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا خبر برقراری مجدد ارتباطات اینترنت در برخی نقاط کشور را تایید کرد و افزود: سایر نقاط هم با تصویب ابلاغ شاک متصل خواهند شد.

آذری جهرمی درباره خسارات وارده به شرکت‌های استارت‌آپی و امکان جبران آن گفت: برآوردهای تقریبی در سطح جامعه منعکس شده اما ما هنوز برآورد دقیقی نداریم. باید جلساتی با اتحادیه کسب و کارهای نوپا و نظام صنفی رایانه‌ای برگزار کنیم و برآوردهای دقیق استخراج شود. جبران خسارات شرکت‌ها با مصوبات دولت قابل پیگیری است اما مهم این است که بتوان نحوه برآورد خسارت را استخراج کرد.

آذری جهرمی در خصوص این که مشترکینی که بسته‌های مدت‌دار مثلا یک هفته‌ای خریداری کرده‌اند و در زمان قطع اینترنت قادر به مصرف بسته خود نشده‌اند، گفت: به اپراتورها ابلاغ کرده‌ایم که مدت زمان قطعی اینترنت را به مدت اعتبار بسته‌ها اضافه کنند.

او درباره حقوقی که از مشترکین در مدت قطع اینترنت تضییع شده نیز گفت: پیشنهادهایی برای اقدامات جبرانی داریم که هنوز نهایی نشده است و به محض نهایی شدن، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

اتصال اینترنت ۷ دانشگاه بزرگ تهران
دسترسی ۷ دانشگاه بزرگ و سطح یک کشور به اینترنت جهانی میسر شد.

به گزارش ایسنا، در پی پیگیری‌های انجام شده مشخص شد هفت دانشگاه سطح یک و بزرگ کشور (امیر کبیر، صنعتی شریف، علامه طباطبایی، تهران، علم و صنعت، خواجه نصیر و شهید بهشتی) به اینترنت جهانی دسترسی پیدا کردند.

در پی بروز برخی ناآرامی‌های چند روز اخیر، دسترسی مردم از جمله دانشگاه‌های کشور به اینترنت جهانی به طور کلی قطع شده بود اما از حدود دو ساعت پیش اینترنت برخی دانشگاه‌های بزرگ  و سطح یک کشور به شبکه جهانی اینترنت وصل شد و  دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های فوق می‌توانند با اتصال به وای فای مرکزی این دانشگاه که سرور مرکزی آن به اینترنت جهانی وصل شده است فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود را پیگیری کنند و همچنین ایمیل‌های دریافتی را چک کنند.

مدیر روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف در همین رابطه به ایسنا گفت: دسترسی فعلی دانشگاه به اینترنت جهانی اگر چه مقدور شده است اما هنوز سرعت آن بسیار پایین است و دانشجویان و اعضای هیئت علمی صرفاً با وای فای دانشگاه می‌توانند به این اینترنت دسترسی پیدا کنند.

به گزارش ایسنا، دکتر محمود نیلی احمد آبادی در بیست و پنجمین اجلاس روسای دانشگاه‌های بزرگ کشور که امروز در دانشگاه علم و صنعت برگزار شد در خصوص عدم دسترسی دانشگاه‌ها به اینترنت گفته بود: متاسفانه قطعی اینترنت مشکلاتی را برای دانشجویان ایجاد کرده است.

وی در ادامه تاکید کرد: دانشگاه‌های ما جزو دانشگاه‌های بین المللی هستند و به دلیل وجود مراودات گسترده با جهان وجود اینترنت برای این مراکز لازم است.

نیلی همچنین از مذاکره دانشگاه تهران با وزارت علوم برای وصل اینترنت جهانی خبر داده بود.

بعد از به آشوب کشیده شدن اعتراضات نسبت به گرانی بنزین در بعضی شهرهای کشور، اینترنت کاربران ایرانی با اختلال گسترده‌ای مواجه شده است. به گونه‌ای که از بعد‌از‌ظهر روز شنبه تا کنون دسترسی به سایت‌های خارجی میسر نیست و فقط می‌توان به سایت‌های داخلی مراجعه کرد.
دولت ‌ قطعی اینترنت را یک راه‌حل موقت اما مفید برای کنترل ناآرامی‌ها ارزیابی می‌کند. اما نکته اینجاست که قطع شدن اینترنت صرفا در کشور ما به عنوان راه‌حلی برای کنترل آشوب و ناامنی تلقی نمی‌شود. در این زمینه می‌توان اعتراضات دانشجویی انگلیس در سال 2011 را مثال زد که در آن ایام، دولت انگلستان دست به قطعی موقت اینترنت زد. یا به طور مثال، دولت ترکیه نیز در زمان اعتراضات میدان تقسیم استانبول در سال 2013 ناچار شد محدودیت‌هایی را بر اینترنت وضع کند. همچنین در مصر، عراق و بسیاری از کشورهای دیگر نیز از قطع کردن اینترنت به عنوان راه‌حلی موقت برای کنترل ناآرامی‌ها استفاده شده است.
اما قطعی اینترنت، آسیب‌هایی را نیز برای کشورمان در پی داشته است. در این زمینه می‌توان از خسارت مالی 740 میلیون دلاری یاد کرد که به اعتقاد سایت Netblocks در چند روز گذشته به دلیل دسترسی نداشتن کاربران ایرانی به اینترنت بین‌المللی به کشورمان تحمیل شده است. همچنین بسیاری از مردم به‌خصوص گردانندگان کسب‌وکارهای مجازی از اینترنت به عنوان یکی از نیازهای روزمره خود استفاده می‌کنند. نیازی که دسترسی نداشتن به آن همچون قطعی آب و برق می‌توان زندگی عادی این دسته از مردم را مختل کند.
از سویی دیگر با قطعی اینترنت بین‌المللی، اینترنت داخلی و شبکه ملی اطلاعات در آزمونی ناخواسته و ناگهانی قرار گرفت. در این شرایط بسیاری از کسب‌وکارهای وابسته به شبکه‌های اجتماعی با مشکلات متعددی مواجه شده‌اند، زیرا در روزهای اخیر بسیاری از سایت‌های ایرانی که اطلاعاتشان روی سرورهای خارجی قرار داشت، نتوانسته‌اند به کاربران داخلی خدمات خود را ارائه کنند. جالب‌تر آن که در 5 روز گذشته، بسیاری از سرویس‌های اینترنتی دولتی مثل تامین اجتماعی یا هواشناسی نتوانستد به مردم خدمات ارائه کنند.
همچنین قطعی اینترنت جهانی در روزهای اخیر ضعف‌های متعدد اینترنت داخلی را به طور واضحی آشکار کرد. از جمله این که مشخص شد شبکه ملی اطلاعات ما تا چه میزان در زمینه موتورهای جست‌وجوی داخلی، ایمیل‌های ایرانی و پیام‌رسان‌های ملی ضعف دارد؛ چراکه هیچ‌کدام از این ابزارهای اینترنتی در این روزها نتوانستند آن‌طور که باید و شاید پاسخگوی نیاز کابران داخلی باشند.
با این حال، در این شرایط بسیاری از پلتفورم‌های ایرانی در این روزها توانستند در بستر اینترنت ملی به فعالیت خود ادامه دهند. به طور مثال تراکنش‌های بانکی و نرم‌افزارهای مالی در روزهای اخیر با اختلال بسیار اندکی مواجه شدند و توانستند از آزمون قطعی اینترنت جهانی سربلند بیرون آیند. همچنین در این روزها مشکل خاصی در بیشتر سایت‌های خرید و فروش داخلی، کتاب‌خوان‌های داخلی و سایت‌های نمایش فیلم و سریال اینترنتی ایجاد نشد، زیرا همه این سایت‌ها اطلاعات خود را روی سرورهای ایرانی قرار داده‌اند. ضمن این که تاکسی‌های اینترنتی، نرم‌افزارهای سفارش غذا و سامانه‌های فروش بلیت اتوبوس، قطار و هواپیما نیز به لطف وصل بودن به شبکه ملی اطلاعات در روزهای گذشته دچار اختلال نشدند.  همچنین رسانه‌های رسمی و سایت‌های خبری داخلی نیز در این روزها بدون مشکل به ارائه خدمات به مخاطبان خود پرداختند. با این حال، باید گفت سرورهای داخلی ظرفیت پوشش محدودی دارند و ادامه این روند در صورت تقویت نشدن این سرورها می‌تواند سبب کندی و اختلال اینترنت ملی در روزهای آینده شود. (منبع:جام جم)

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: ‌بازار فناوری اطلاعات کشور از ۱۹ هزار میلیارد تومان در ابتدای دولت یازدهم به بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۷ رسید، اگرچه این رشد کافی نبوده و فعالیت‌ها باید برای افزایش آن ادامه داشته باشد.

«مجمد جواد آذری جهرمی» امروز (سه‌شنبه) در سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک ایران در سالن اجلاس سران افزود: دولت در بخش کسب و کارهای نوپا و اس. ام. ای ها (SME) نباید تنها به تدوین قانون بسنده کند و در بخش استارتاپ‌ها و اس. ام. ای ‌ها علاوه بر قانون‌گذاری و تصدی‌گری، باید تسهیل‌گر امور نیز باشد.

وی بر لزوم حمایت دولت از کسب و کارهای نوین تاکید کرد و گفت: تامین مالی این بخش از ضروریاتی است که باید به آن توجه شود.

آذری جهرمی با بیان اینکه در شرایط فعلی دولت تنها نقش تصدی‌گری دارد، ادامه داد: به دنبال آن هستیم تا طرح‌های حمایت از کسب و کارهای نو پا را در دولت ارائه دهیم تا بتواند تسهیل‌گر امور این کسب و کارها باشد با این حال در دستگاه‌های مختلف با مقاومت‌هایی در این زمینه روبه‌رو هستیم.

وزیر ارتباطات تاکید کرد: باید دانش مدیریت در قالب استارتاپ‌ها و اس. ام. ای ها گنجانده شده تا به عموم و به ویژه دولت عرضه شود.

وی با بیان اینکه نباید این دانش را ارزان در اختیار دیگران قرار داد، افزود: می‌توان با استفاده از کسب و کارهای نو پا و استارتاپ‌ها، علاوه بر عرضه دانش مدیریت، از این مسیر درآمدزایی نیز داشت.

آذری جهرمی از آمادگی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای همکاری با اساتید دانش مدیریت خبر داد و گفت: دانش مدیریت دانشی پویا است و دولت نیز نیازمند تغییرات بزرگی است.

وی از لزوم تغییر نگاه دولت به مردم خبر داد و افزود: باید نگاه دولت به مردم تغییر کرده و تبدیل به نگاه تعاملی شود.

آذری جهرمی ادامه داد: ‌این تغییر برای دولت نیازمند آموزش است که می‌توان از طریق دانش مدیریت این آموزش‌ها را به مدیران مربوطه ارائه کرد.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه بسیاری از مدیران کشور دانش لازم برای مدیریت مجموعه خود را ندارند، تاکید کرد:‌ این موضوع خلا بزرگی ایجاد کرده که با عرضه دانش مدیریت در قالب استارتاپ می‌توان آن را برطرف کرد.

وی از تدوین برنامه مدون حمایتی در دولت برای کسب و کارهای نوپا خبر داد.

آذری جهرمی ادامه داد:‌ امروز با توجه به فشارهای اقتصادی و کمبود منابع مالی در کشور اما ظرفیت بزرگی در بین جوانان وجود دارد و ۱۷ درصد آنها فارغ‌التحصیلان آی تی و آی سی تی هستند که می‌توان از این ظرفیت برای اشتغالزایی و توسعه استفاده کرد.

وی بر ضرورت توجه به کسب و کارهای خرد و متوسط تاکید کرد و گفت: این شرکت‌ها می‌توانند در بخش خدمات توسعه مناسبی ایجاد کنند.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه در حال حاضر در جهان، رشد اقتصادی بخش صنعت و کشاورزی رو به کاهش است، ادامه داد:‌ اما رشد اقتصادی بخش خدمات، شتاب بیشتری داشته و ایران می‌تواند با توجه بیشتر به استارتاپ‌ها و اس. ام. ای ها از این رشد برخوردار شود.

وی به تدوین استراتژی دولت برای هموار کردن رشد استارتاپ‌ها اشاره کرد و افزود: فناوری مبتنی بر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌تواند علاوه بر توسعه کشور، رفاه بیشتری به همراه داشته باشد.

آذری جهرمی به تکمیل زیرساخت‌های ارتباطی کشور اشاره کرد و گفت: اکنون همه شهرهای کشور تحت پوشش نسل چهارم تلفن همراه هستند وبیش از ۸۰ درصد روستاهای کشور نیز به این فناوری دسترسی دارند.

وی تاکید کرد: هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات برای صیانت از کسب و کارها از مسائل مهمی بود که دولت به آن پرداخت و زیرساخت‌های آن از دولت یازدهم آغاز و در این دولت به کمال رسید.

وزیر ارتباطات عنوان کرد: ‌با این فعالیت‌ها، بازار فناوری اطلاعات کشور از ۱۹ هزار میلیارد تومان در ابتدای دولت یازدهم به بییش از ۴۰ هزار میلیارد تومان در سال ۹۷ رسید، اگرچه این رشد کافی نیست و فعالیت‌ها باید برای افزایش آن ادامه داشته باشد.

وی به فعالیت های معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای تسهیل امور اس ام ای ها و استارتاپ‌ها اشاره کرد  و گفت: ‌وزارت ارتباطات در همین زمینه طرح نوآفرین را به دولت ارائه کرد. این طرح می‌تواند انقلابی در حمایت از کسب و کارهای نوپا باشد.

آذری جهرمی ادامه داد: ‌ثمره رشد بخش ارتباطات و فناوری آن  است که در حالی که رشد اقتصادی بخش کشاورزی و صنعت در اثر تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی با کاهش مواجه شده اما رشد بخش ارتباط ۱.۷ درصد بوده و فناوری اطلاعات نیز رشد ۱.۶ درصدی را نشان می‌دهد.

وی این رشد را ظرفیت درخشانی دانست که می‌تواند برای رشد و توسعه کشور مورد استفاده قرار گیرد و بهبود وضعیت را به دنبال داشته باشد.

وزیر ارتباطات با اشاره به مشکلاتی که صدا و سیما برای اس ام ای ها و بخشی از فعالان فناوری اطلاعات ایجاد کرده است، گفت: انتظار آن است که صدا و سیما غل و زنجیر را از پای این فعالان باز کند تا بتوانند رشد خوبی را تجربه کنند.

وی با اشاره به ناآرامی‌های چند روز اخیر کشور، ادامه داد: بنزین به تنهایی عامل آن نبوده و از همین رو به صلاحدید مراجع امنیتی، اینترنت در این چند روز با محدودیت‌هایی مواجه شد که این امر خسارات زیادی برای استارتاپ‌ها و اس ام ای ها به دنبال داشت.

آذری جهرمی افزود: با وجود این خسارت، به دلیل وجود شبکه ملی اطلاعات، ‌سرویس‌های این فعالان پایدار و برقرار است که این خود امتیازی مثبت به شمار می‌رود. همچنین اگر شبکه ملی اطلاعات و زیرساخت‌های آن نبود، امروز شاهد حضور ۲.۵ میلیون فعال حمل و نقل اینترنتی در میان معترضان بودیم.

وی به انجام تراکنش‌های مالی بانک‌ها بر بستر شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و گفت:‌ وجود شبکه ملی اطلاعات پایداری خوبی با وجود محدودیت‌های اینترنت برای فعالیت این فعالان داشته است.

وزیر ارتباطات تاکید کرد: اینترنت و شبکه ملی اطلاعات علاوه بر این که زیرساخت مناسبی برای شناسایی اس ام ای ها و استارتاپ‌ها است، ‌زمینه رشد و اعتلای آنها را هم فراهم می‌آورد.

در شرایطی که ایرانیان با چالش نبود اینترنت جهانی رو به رو هستند، به نظر می رسد فعالیت شبکه ملی اطلاعات به عنوان بستری برای ارائه خدمات پایه به کاربران بسیار ضروری است.

با توجه به اینکه قطعی اینترنت در چند روز اخیر، ضررهای فراوانی را به مردم و حتی نظام وارد کرده است، به نظر می رسد وجود شبکه ملی اطلاعات با مدیریت مستقل کاملا داخلی در شرایط کنونی تا حدی پاسخگوی نیازهای اولیه کاربران بوده است.

البته علیرغم اینکه مردم خدمات داخلی خود را بر بستر شبکه ملی اطلاعات دریافت کرده اند، اما هنوز هم از قطع بودن اینترنت احساس نارضایتی می کنند. این نارضایتی به گونه ای است که زمینه ساز بروز نگرانی های متعددی پیرامون وضعیت اتصال به اینترنت جهانی شده و شایعاتی را مبنی بر اینکه باید برای همیشه با اینترنت جهانی خداحافظی کرده و به خدمات شبکه ملی اطلاعات اکتفا کنند، به وجود آورده است.
این در حالیست که مسوولان وزارت ارتباطات معتقدند اگر زیرساخت شبکه ملی اطلاعات و خدمات ابری داخلی و بسیاری از زیرساخت‌های مهم دیگر را در اختیار نداشتیم، با اختلال در شبکه بانکی و سایر خدمات پایه کاربردی، مردم دچار عذابی بزرگ می شدند.

مدیر فناوری اطلاعات دانشگاه علم و فرهنگ در گفتگو با سیناپرس با بیان اینکه، به هرحال وجود و ایجاد شبکه ملی اطلاعات به عنوان یک شبکه داخلی، توجیه عقلانی دارد، گفت: با توجه به شرایطی که کشور ما با آن روبه رو است وجود چنین بستری از آن جهت قابل توجیه است که چنانچه شرایطی اتفاق افتاد و با تحریمی رو به رو شدیم بتوانیم از پس امور ابتدایی زندگی اجتماعی بر بیاییم.

محمدجواد شایگان فرد تصریح کرد: البته در چند مورد اخیر که با قطعی اینترنت رو به رو شدیم، با تهدیدی از سوی بیگانگان مواجه نبودیم. ولی حال که به هر دلیلی تصمیم گرفته شده ارتباط مان با اینترنت جهانی قطع شود، اگر قرار باشد تمامی سرویس هایمان متکی به سرویس های خارجی باشد، قطعا شاهد بروز مشکلاتی می شویم که در سال های گذشته آن را تجربه کرده ایم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در ناآرامی های سال های گذشته شاهد آن بودیم که حتی انجام تراکنش های بانکی نیز با چالش مواجه شد و امکان انجام کوچکترین فعالیت در شبکه بانکی کشور میسر نبود. بنابراین، این تفکر کاملا صحیح است به گونه ای که در همین چند روز گذشته شاهد آن بودیم که تمامی خدمات پایه کاربردی به راحتی در دسترس شهروندان قرار گرفت و این موضوع را مدیون شبکه ملی اطلاعات بوده ایم.

وی ادامه داد: اما، اینکه بخواهیم اینگونه فکر کنیم که دیگر هیچ وابستگی به اینترنت جهانی نخواهیم داشت و همه فعالیت هایمان بر بستر شبکه ملی اطلاعات اتفاق خواهد افتاد، صحبتی کاملا غیرفنی و غیرکارشناسانه است. چراکه، از نظر فنی چنین چیزی امکانپذیر نبوده و نمی توانیم با محدود کردن این فضا همه درها را به روی خودمان ببندیم و خودمان را تحریم کنیم.

شایگان فرد با بیان اینکه بسیاری از سرویس ها و خدمات در چنین شرایطی مختل می شود، گفت: چنانکه در همین شرایط و با وجود شبکه ملی اطلاعات نیز شاهد آن بوده ایم که بسیاری از کسب و کارهای داخل کشور با مشکل مواجه شده اند.

وی ادامه داد: چنین چیزی ممکن است در کوتاه مدت امکانپذیر باشد؛ اما در بلند مدت قطعا با مشکلات عدیده ای مواجه خواهیم شد. چراکه، حتی اگر در خوشبینانه ترین حالت از نظر فنی این شبکه ملی را مجهز به زیرساخت های مناسب کرده باشیم، هنوز در حوزه محتوا با مسائل عدیده ای رو به رو هستیم.

شایگان فرد تاکید کرد: به عنوان مثال موتور جستجو یکی از این موارد است. به گونه ای که با از دست دادن موتور جستجوی گوگل فضای اینترنت دچار بحران می شود. البته درست است که موتور جستجوی بومی در کشور داریم، اما این موتورها از نظر فنی و تکنیکی هنوز به مرحله اجرایی شدن نرسیده اند.

وی اظهار کرد: ضمن اینکه از نظر زیرساختی نیز برای تقاضاهای بالا ظرفیت مناسب ندارد. همچنین، محتوای مناسبی هم برای آن در نظر گرفته نشده و منابعی که برای آن تعریف شده است پاسخگوی این حجم نیازها نیست.

شایگان فرد ادامه داد: اکنون شاهد آن هستیم که امکان جستجو برای کاربر وجود ندارد و بسیاری از کسب و کارها از طریق پیامک آدرس سایت خود را برای مشتریان ارسال می کنند تا بتوانند مستقیم وارد وبسایت آنها شوند. اما واقعیت این است که تمام این مسایل نمی تواند در بلند مدت ادامه پیدا کند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: نکته دیگر این است که بسیاری از کارهای تحقیقاتی و دانشگاهی در همین چند روز با مشکل مواجه شده است. به گونه ای که حتی اگر دانشجو و استاد هم حضور داشته باشند، عملا در برخی از رشته ها کلاس تشکیل نمی شود. چراکه، بسیاری از محتواهای علمی و دانشگاهی در حال حاضر در دسترس نیست و پایگاهی در کشور وجود ندارد که این محتوا ها را در اختیار کاربر قرار دهد.

وی تاکید کرد: بنابراین، وقتی به صورت عمیق به این موضوع نگاه کنیم در می یابیم که جدا شدن از شبکه اینترنت جهانی امری نشدنی و غیرممکن است.

رضا الوندی - حوادث رخ داده در پی افزایش قیمت بنزین و بیم  دولت و نهادهای امنیتی، از سازماندهی تجمعات غیرقانونی و تخریبی برخی افراد در شهرهای مختلف باعث شد تا با اختلال در اینترنت ، دسترسی به شبکه‌های اجتماعی برای مردم غیر ممکن و یا سخت شود.

درباره این اقدام و تاثیرات احتمالی و مصلحت اندیشی دولت و نهادهای مربوطه در قطع دسترسی‌‌ها سخنی نداریم.آنچه گفتنی است این است که  آیا کسانی که چنین تصمیماتی می‌گیرند نباید نسبت به آثار زیانبار تصمیمات خود پاسخگو باشند؟

آیا نباید وزیر ارتباطات پاسخگوی این سئوال باشد که چرا باید شبکه ملی اطلاعات و یا اینترنت ملی ( که وزیر ارتباطات آنرا بی معنا و  عبارتی کاریکاتور شده می‌داند).پس از سال‌ها همچنان اندرخم یک کوچه باشد و ما با اندک تهدیدی مجبور به پرداخت این حجم از خسارت باشیم.

حتما جناب وزیر می‌دانند رسانه‌های داخلی که در خط مقدم اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به ویژه در مواقع بحران هستند، طی چند روز گذشته عملا تعطیل یا نیمه تعطیل بوده‌اند؟ اگر هم فعالیتی داشته اند عملا مخاطبان آنها کمترین دسترسی را به آنها داشته‌اند . آنوقت میگوییم چرا رسانه‌های بیگانه مرجعیت پیدا می‌کنند .

حتما جناب وزیر می‌دانند که در غیبت اینترنت ملی آنچنان وابستگی به سایت‌های خارجی ایجاد شده است که وقتی تصمیم به قطع اینترنت می‌گیرید عملا دریچه‌های اطلاع رسانی را به روی مردم می‌بندید. بماند که حتی یکی دو موتور جستجوی داخلی نیز طی دو روز گشته ناکارآمدی خود را عیان ساختند.

 باید بدانیم بحران‌هایی از این دست در آینده نیز امکان وقوع دارند، احتمال روزی را بدهید که آمریکا نیز اینترنت را به روی ایران ببندد، در آن صورت چه خواهید کرد؟

طی روزهای شنبه و یکشنبه به دلیل قطعی اینترنت و بستن ورودی‌های خارجی، عملا دسترسی به گوگل امکان پذیر نبود، به تبع آن جی میل نیز که تعداد زیادی از کاربران ایرانی با آن کار می‌کنند از دسترس خارج شد و امکان هرگونه جستجویی از کاربران سلب شد.

چه کسی باید پاسخگو باشد که حتی ایمیل ملی برای مردم طراحی نشده تا از میزان وابستگی به شبکه‌های خارجی کم شود؟

هرچند برخی معتقدند همین که بعضی از دستگاه‌ها و رسانه‌ها و سایت‌هایی که سرورهایشان در داخل کشور بود توانستند روز شنبه و یکشنبه به ارائه خدمات بپردازند محصول کارهای انجام شده در پروژه شبکه ملی اطلاعات کشور است و باید از دست‌‌اندرکاران آن تشکر کرد.

متاسفانه یک از موانع تکمیل شبکه ملی اطلاعاتی برداشت وزارت ارتباطات از وظایف خود در این طرح ملی است، این وزارتخانه خود را متولی زیرساخت‌ها می‌دانند نه محتوا، حتی اگر این را بپذیریم.باید پرسید آیا همه زیرساختها آماده است؟

معتقدیم برخورداری از یک موتور جستجوی داخلی قوی نیازمند زیرساختی است که باز بر عهده این وزارتخانه است.

در هر حال بهتر است از شرایط موجود برای تکمیل این پروژه ملی  ،بیشترین بهره را برده و نگذاریم چالشهایی از این دست در آینده، تجارت ، ارتباط فردی و جمعی و امنیت ملی را در فضای ارتباطی مبتنی بر اینترنت مورد تهدید قرار دهند و بویژه رسانه‌هایمان را بی سلاح و مهمات راهی میدان نبرد و جنگ نرم نکنیم . (منبع:الف)

عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: اگر شبکه ملی اطلاعات به طور کامل و موثر راه می‌افتاد در شرایط کنونی می‌توانستم آن را جایگزین اینترنت کنیم.
 از دو روز پیش اینترنت با کندی و محدویت روبه‌رو شده است. محدودیت دسترسی به شبکه‌ها و سایت‌های عرضه شده در بستر سایبری موجب نارضایتی فعالان این حوزه شده است.

بسیاری از خدماتی که پیش از این دسترسی به آن‌ها از طریق اینترنت با سهولت انجام می‌شد به سختی قابل انجام یا امکان پذیر نیست.

هر چند بخشی از خدمات ارائه شده در اینترنت به مردم، اکنون از طریق اینترانت امکان‌پذیر است، اما کارشناسان گله‌مندی مردم از شرایط به وجود آمده را به جا می‌دانند چرا که نه زیرساخت‌های کشور و نه مردم برای شرایط کنونی از قبل آماده نشده‌اند.

انتظاری، عضو شورای عالی فضای مجازی در این زمینه اظهار کرد: 6 تا 7 سال پیش شورای عالی فضای مجازی احتمال بروز این مشکل به شکل امروزی را پیش‌بینی کرده بود به همین دلیل راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تصویب شد.

وی ادامه داد: اگر شبکه ملی اطلاعات به طور کامل و موثر راه می‌افتاد در شرایط کنونی می‌توانستم آن را جایگزین اینترنت کنیم.

انتظاری گله‌مندی مردم از مشکلات به وجود آمد در ارتباطات با قطع اینترنت را بجا دانست.

وی با تاکید بر اینکه دستگاه‌های مربوطه باید پاسخگوی مشکلات به وجود آمده باشند، یادآور شد: مصوبه مذکور در خصوص راه‌اندازی شبکه ملی ارتباطات در دی ماه سال 92 به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای اجرا ارائه و پس از آن در سال 95 الزامات مربوطه تدوین و ابلاغ شد.

انتظاری اضافه کرد: به رغم تمام اقدامات انجام گرفته برنامه زمان‌بندی شده‌ای برای راه اندازی شبکه ملی ارتباطات ارائه نشد.

این عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد که اگر این شبکه راه اندازی می‌شد و اقتصاد در فضای مجازی بر بستر داخلی شکل می‌گرفت، اکنون شاهد مشکلات و نارضایتی مردم نبودیم.

مردم سرویس‌های پیش فرض در موبایل و رایانه خود را به داخلی‌ها تغییر دهند

همچنین سعید امینیان، کارشناس فناوری اطلاعات، در این باره ، اظهار کرد: کسب و کارهای زیادی با سرمایه گذاری قابل توجه برای ارائه خدمات به مردم در بستر اینترنت ایجاد شده است. اختلال در اینترنت علاوه بر خسارت بر کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت موجب اختلال در ارائه خدمات به مردم شده که نارضایتی آن ها را در پی دارد.

وی ادامه داد: در حال حاضر کشورهایی مانند چین و روسیه سیاست‌گذاری‌های کلانی را برای ایجاد شبکه‌های ملی ارتباطات در داخل کشور خود انجام داده‌اند تا در صورت بروز مشکلات مشابه دچار خسارت و آسیب اقتصادی و اجتماعی نشوند.

به گفته امینیان؛ در این کشورها زیرساخت‌ها به نحوی آماده شده‌اند که هر زمان اینترنت به طور عمدی قطع شود فعالیت‌های مربوطه در بستر شبکه ملی انجام شود.

وی با بیان اینکه از مدت‌ها پیش ایجاد شبکه ملی اطلاعات به عنوان بحث پدافند غیرعامل مطرح بود، گفت: در بحث پدافند غیرعامل استقلال از سرویس‌های بین‌المللی در عین حفظ تعامل با آن‌ها مورد توجه بوده است.

امینیان یادآور شد: البته گزارش‌های وزارت ارتباطات نشان از پیش‌روی طرح شبکه ملی ارتباطات دارد، اما به نظر می‌رسد اقدامات به میزان کافی نبوده است.

وی با تاکید بر اینکه راه اندازی کامل و موثر شبکه ملی اطلاعات می‌توانست مشکلات و خسارات را به حداقل برساند، افزود: نیاز است وزارت ارتباطات برای ارائه خدمات کسب و کارهای متقاضی برای حضور در بستر شبکه ملی ارتباطات، خدمات لازم را ارائه دهد و آنان را نسبت به لزوم این اقدام آگاه سازد.

امینیان آگاه‌سازی مردم برای استفاده از سرویس‌های که در بستر شبکه ملی ارتباطات انجام می‌شود نیز ضروری دانست.

وی گفت: لازم است از طریق رسانه‌های عمومی درباره چگونگی استفاده از سرویس‌های داخلی اطلاع رسانی شود.

این کارشناس از مردم خواست برای کاهش مشکلات پیش آمده در ارتباط با قطع اینترنت تمام سرویس‌های پیش فرض در موبایل و رایانه خود را به سرویس‌های که از اینترانت خدمات ارائه می دهند تغییر دهند./ ایلنا

وزیر ارتباطات گفت: قطع اینترنت ضررهای فراوانی برای مردم و نظام داشته و ‌دارد. شورای امنیت کشور بزودی نسبت به صدور مجوز برقراری اینترنت در کشور اقدام خواهد کرد و ما هم پیگیر هستیم.

به گزارش ایسنا، وزیر ارتباطات که برای جلسه‌ای که به منظور بررسی تاثیر امواج الکترومغناطیسی بر سلامت شهروندان و با حضور نمایندگان وزارت بهداشت، سازمان حفاظت از محیط زیست و سازمان انرژی اتمی در کمیسیون بهداشت مجلس حضور یافته بود، در پاسخ به سئوال خبرنگار ایسنا در مورد استقرار اینترنت ملی گفت:چیزی به نام اینترنت ملی وجود خارجی ندارد، شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع اینترنت نیست و قطع اینترنت به کارکردهای  شبکه ملی اطلاعات ضربه میزند.

جهرمی همچنین در خصوص پیشرفت شبکه ملی اطلاعات توضیح داد:الان بهترین قاضی مردمند، هر چند از ناراحتی مردم از قطع بودن اینترنت و مشکلات آن اطلاع دارم و به خودم نیز در این چند روز اجازه استفاده از اینترنت را ندادم، اما مردم قضاوت کنند که آیا خدمات داخلی آنها بر شبکه ملی دچار اختلال شده است یا خیر. اگر زیرساخت شبکه ملی اطلاعات نبود خدمات ابری داخلی نداشتیم و بسیاری از زیرساخت‌های مهم دیگر امروز، شاید دو میلیون راننده تاکسی اینترنتی و مردم در عذابی بزرگ و مشکل بودند، بانکها مختل بودند و بسیاری مباحث دیگر. زیرساخت شبکه ملی اطلاعات پیشرفت قابل توجهی داشته، اما بپذیرید که کار بنده و وزارتخانه‌ام تولید محتوا نیست. حتما پس از بهبود شرایط، مفصل با مردم صحبت خواهم کرد و گزارش کاملی از پیشرفت‌های شبکه ملی خواهم داد.

وزیر ارتباطات در پاسخ به سئوالی در مورد ادعای سفیر آمریکا در آلمان که گفته بود اینترنت را برای مردم ایران تهیه می‌کنیم گفت:اولا این ادعا اکنون ممکن نیست، برنامه‌هایی برای سال ۲۰۲۵ دارند که مطرح کرده‌اند، اما بهتر است بدانند ملت ایران نیازی به ادعای دروغین حمایت شما ندارد، دولت شما همان دولتی است که سالها از هر اقدامی علیه ملت ایران فروگذار نکرده، اگر ادعای راستگویی دارید، داروی کودکان سرطانی ایرانی را چرا تحریم کرده‌اید؟ چرا در همین حوزه استارت‌آپهای ایرانی تحریم‌های گسترده‌ای اعمال کرده‌اید؟ اینترنت به زودی به زندگی مردم ایران باز می‌گردد و دولت هم آنرا مثل چند سال گذشته توسعه خواهد داد و اتفاقا با حضور جریان ساز جوانان ایرانی، روز به روز ظلم شما و دولتتان را به گوش مردم دنیا خواهیم رساند.

خوراکیان: توسعه 80 درصدی شبکه ارتباطی، قطعا درست نیست/ قانون می‌گوید راه‌اندازی پیام‌رسان، ایمیل و جویشگر بومی وظیفه وزارت ارتباطات است
چندی پیش خبری در سایت مرکز ملی فضای مجازی از صدمین جلسه کمیسیون عالی ارتقای محتوا منتشر شد که در آن رییس مرکز، حاضران را تشویق به شناسایی موضوعات اساسی حوزه و تقسیم کار ملی می‌کرد. از آنجا که خبرنگاران امکان حضور در این جلسات را ندارند و گزارش بسیار مختصری از این جلسات منتشر می‌شود، فناوران به همین خبر بسنده کرده و پرسید که در 99 جلسه دیگر، 12 عضو این کمیسیون (نمایندگان وزارتخانه‌ها، صدا و سیما، سپاه و...) چه می‌کردند که اکنون به شناسایی موضوعات اساسی رسیده‌اند. در جست‌وجوی پاسخ به این سوال با امیر خوراکیان معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فصای مجازی و دبیر کمیسیون گفت‌وگو کردیم.
در این گفت‌وگو علاوه بر گزارشی از اقدامات کمیسیون، درباره خدمات ارزش افزوده، شبکه ملی اطلاعات و نظام طبقه‌بندی اینترنت نیز سوالاتی پرسیدیم که می‌خوانید.

فناوران - در سایت مرکز ملی فضای مجازی خبری درباره صدمین جلسه کمیسیون عالی ارتقای محتوا منتشر شد. در این خبر به نقل از رییس مرکز ملی فضای مجازی آمده بود: «امید است تا با شناسایی مباحث و موضوعات اساسی در این حوزه، نقشه راه تولید محتوای کشور در فضای مجازی ترسیم شده و تقسیم کار ملی مناسب صورت بگیرد». در خود سایت مرکز آمده که کار این شورا دقیقا همین است که موضوعات اساسی در این حوزه را شناخته و تقسیم کار ملی انجام دهد. پس 99 جلسه قبل چه می‌کردید؟

این 99 جلسه در کل به موضوعاتی در همین حوزه مشغول بوده و اقدامات خوبی هم بعضا داشته و مصوباتی هم در شورای عالی در زمره برنامه‌های ملی صورت گرفته و ابلاغ شده و در وزارتخانه‌ها کارهایی صورت گرفته است. درواقع  نه تنها در این 99 جلسه که در کل، ماموریت مرکز ملی فضای مجازی همین تقسیم کار است.
آنچه در این جلسه مورد تاکید قرار گرفت این بود که مساله تولید محتوا با توجه به تحولاتی که در فضای مجازی صورت گرفته، تقویت شده و موضوع به صورت زنجیره‌ای دیده شود. به این معنی که بسیاری از مباحث وجود دارد که شاید به ظاهر ربط مستقیمی به محتوا نداشته باشد ولی از نظر سیاست‌ها و جهت‌گیری‌هایی که می‌تواند تاثیر جدی در نهضت تولید محتوا در کشور داشته باشد قطعا موثر است. تاکید ایشان این بود که این زنجیره دیده شود و فقط به تولید محتوا صرفا به عنوان یک اقدام نگاه نکنیم. بلکه وظایف دستگاه‌هایی که شاید در نگاه اولیه در تولید محتوا نقشی نداشته باشند را ببینیم. مثلا وزارت ارتباطات می‌گوید مستقیما به تولید محتوا کاری ندارم که حرف درستی است. ولی این وزارتخانه می‌تواند سیاست‌گذاری‌های موثری در مواردی چون سهم تولید کنندگان محتوا از ترافیک یا ایجاد قواعد برای اپراتورها در حوزه تولید محتوا داشته باشد. یا حتی وزارت صمت، تامین اجتماعی و مالیات در نگاه اول نقش مستقیمی در تولید محتوا ندارند اما همه این‌ها ضوابط و مقرراتی دارند که می‌تواند به نحوی تنظیم شود که صنعت تولید محتوا در کشور حمایت شود یا فضایی سرشار از ابهام به وجود بیاید.
 
فناوران - مهم‌ترین مواردی که تاکنون در این کمیسیون بحث شده است چیست؟

موضوعات متنوعی در جلسات گذشته بحث شده است که مهم‌ترین آنها مساله سیاست‌های ساماندهی پیامک انبوه و ارزش افزوده، طرح جامع فضای مجازی سالم، مفید و ایمن، برنامه ملی بازی‌های رایانه‌ای، سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی و سند تاسیس ستاد رسانه‌ای فضای مجازی بوده است. این 5 مورد در واقع به عنوان نتیجه کار کمیسیون در شورای عالی فضای مجازی تصویب و ابلاغ شده است.
یک سری مواردی هم وجود دارد که در کمیسیون تصویب شده و در نوبت طرح در شورای عالی فضای مجازی است. این موارد شامل پیوست فرهنگی ارتباطی ثابت و همراه، برنامه ملی تشکل‌های فضای مجازی، سند صیانت از کودکان و نوجوانان، برنامه ملی آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی سواد فضای مجازی، سند ملی خط و زبان فارسی در فضای مجازی، سند اینترنت طبقه‌بندی شده، برنامه ساماندهی اطلاع‌رسانی و مواجهه با شایعات و سند شورای محتوا و خدمات فرهنگی استانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
یک سری بحث‌هایی هم در جریان است و هنوز در کمیسیون تصویب نشده است. چون هر کدام از این موضوعات ممکن است سه تا چهار جلسه کار ببرد. مدل کار معمولا این است که ابتدا طرح بحث شده، سپس ماموریت‌هایی به وزارتخانه‌ها برای تکمیل مطالعات داده می‌شود. فعالان بخش خصوصی دعوت شده و نظراتشان اخذ می‌شود و موضوع به یک شرح بحث تبدیل می‌شود. در کمیسیون افراد نظر داده و جهت‌گیری‌ها روشن شده و مسیر کار معلوم می‌شود که آیا نیاز به مصوبه شورا دارد، نیاز به قانون هست، یا با هماهنگی میان چند دستگاه کار پیش می‌رود. در جلسات بعدی پیش‌نویس آماده شده و بررسی و تصویب می‌شود.
یک سری بحث‌هایی هم هست که در کمیسیون بحث‌ شده و یک سری پیگیری‌هایی داشته‌ایم که مساله جویشگر بومی، مساله فعالیت فرهنگی در پیام‌رسان‌های اجتماعی، سند ملی دانش‌نامه‌های برخط، برنامه بانک‌های اطلاعاتی و کتابخانه دیجیتال، فرایند مدیریت تولید محتوای فضای مجازی، چالش‌ها و راهکارهای اقتصادی تولید و توسعه محتوا در فضای مجازی، برنامه جامع فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی، آسیب‌های اجتماعی در فضای مجازی، ایین‌نامه دریافت عوارض از بازی‌های رایانه‌ای خارجی، سند نشر الکترونیکی و سند تعلیم و تربیت در فضای مجازی از جمله این موارد است.

فناوران - از بیرون که به کار کمیسیون ذیل مرکز ملی فضای مجازی نگاه می‌کنیم، شاید انتظار این باشد که قبل از بررسی موردی مباحث به صورت جز به جز، یک نقشه واحد و یک چشم‌انداز ترسیم شود که مثلا در 10 سال آینده به کجا برسیم و براساس آن چشم‌انداز، سیاست‌ها و قوانین مورد نیاز تصویب شود. آقای فیروزآبادی هم در همین جلسه به لزوم شناسایی موضوعات اساسی تاکید کرده است. خیلی موردی کار پیش نمی‌رود؟

این طور نیست. اولا برنامه راهبردی 10 ساله در فضای مجازی از نظر ما معنی ندارد چرا که سرعت تحولات بسیار بالاست. البته ما یک نگاه‌های کلانی به 10 سال آینده داشته‌ایم و گزارش‌هایی را تهیه کرده‌ایم که از آنها به عنوان تحولات حکمرانی در عصر فضای مجازی یاد می‌کنیم. به این معنی که فضای مجازی تمام عرصه‌هایی که در زندگی و جامعه با آن مواجه هستیم تحت تاثیر قرار می‌دهد و این تغییرات در 10 سال آینده جدی‌تر و عمیق است. این تغییرات را از هم‌اکنون به ازای هر دستگاه بررسی می‌کنیم. تاکنون درباره 9 مجموعه این بررسی‌های صورت گرفته و گزارشات آن در اختیار مقام معظم رهبری و رییس جمهور قرار می‌گیرد و با دستور آنها، به وزارتخانه‌ها ابلاغ می‌شود. برای مثال این موضوع را بررسی کردیم که با ورود پلت‌فرم‌های آموزشی و به طور کلی تغییراتی که در کتب درسی، نقش معلم، نظام ارزیابی، ورود بازی به حوزه آموزش و... صورت می‌گیرد، آموزش و پرورش ما دچار چه تحولاتی می‌شود و جه برنامه‌ای برای آن باید داشت. در نتیجه ما نگاه به آینده داریم.
علاوه بر این یک دسته‌بندی کلانی در مرکز ملی فضای مجازی صورت گرفته و بین معاونت‌های مرکز تقسیم کار شده است. برای مثال 16 محور برعهده معاونت فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی قرار دارد و درباره این محورها کارگروه تشکیل شده و خروجی‌ها گزارش می‌شود. همچنین ما در حال تهیه پیش‌نویس یک برنامه راهبردی هستیم که برای آن یک زمان سه ساله در نظر گرفته‌ایم.
در نتیجه به طور خلاصه باید بگویم، یکم ما نظام موضوعات داریم و تقسیم کار بین معاونت‌ها صورت گرفته است، دوم نگاه به آینده داریم و تحت عنوان تحولات حوزه حکمرانی برای دستگاه‌های مختلف گزارش‌ تهیه می‌شود و سوم، ما یک برنامه راهبردی سه ساله در دست تهیه داریم.
 
فناوران - برخی کارشناسان می‌گویند مصوبات شورا معمولا بسیار کلی است و شاخصی وجود ندارد که بتوان نتیجه را اندازه‌گیری کرد و حتی شاید بتوان گفت در حد نصیحت کردن است. آیا مصوبات باید همین شکلی باشد؟

ببینید مصوبات شورا دو سطح دارد. یکی سیاست‌ها است که طبیعتا حرف‌های کلی است و نمی‌توانیم در سیاست، ورود به جزییات کنیم و وارد مصداق شویم. البته این را هم صادقانه بگویم هرچند سیاست‌ها کلی هست ما خیلی تلاش می‌کنیم واژه‌ها و عبارات به نحوه چیده شوند که جهت دقیق‌تر و روشن‌تری داشته باشد.
اما ما برای رفع این نکته‌ای که به درستی گفتید، یک بخش دوم به نام «نگاشت نهادی» به سندها اضافه کردیم که این بخش هم در شورای عالی تصویب می‌شود. در این بخش ما دیگر کلی‌گویی نداریم و وظیفه هر دستگاهی را به دقت تعیین کرده‌ایم. به ازای هر سندی که در دو سال گذشته تهیه کرده‌ایم، یک بخشی به نام نگاشت نهادی به آن اضافه شده است.
یک کار دیگری هم در این جهت انجام داده‌ایم که این موضوع دیگر مصوب شورا نیست و آن هم این است که به پیوست سندی که در شورا تصویب می‌شود، مطالعات و اسناد پشتیبان را در قالب جزوه تهیه کرده و در اختیار دستگاه‌ها می‌گذاریم که موضوع به صورت ریز و مصداقی شرح و تفصیل می‌شود.
با این حال این را هم بگویم که خودمان را همواره در معرض خطر می‌دانیم و این تذکر را به خودمان می‌دهیم که حرف‌هامان بی‌نتیجه و کلی نباشد و پیگیری‌های لازم در این خصوص انجام گیرد.
 
فناوران - آیا گزارش‌های آسیب‌شناسی از نتیجه اسناد مصوب شده نیز تهیه می‌شود؟ برای مثال در حوزه خدمات ارزش افزوده و پیامک‌های انبوه با وضعیت نابه‌هنجاری روبرو هستیم. آیا مشخص شده اشکال از خود سند بود یا مجریان خطایی داشتند یا مساله چیز دیگری بود؟

بله ما اصلا نمی‌توانیم درباره هر موضوعی که در فضای مجازی اتفاق می‌افتد بی‌تفاوت بوده و گزارشی نداشته باشیم چون مسوولان در درجه اول از ما مطالبه می‌کنند. در همین مساله خدمات ارزش افزوده، نامه‌هایی خطاب به رییس جمهور نوشته شده که ایشان به مرکز ملی فضای مجازی ارجاع داده و از ما خواسته‌ است روی این بحث‌ها گزارش داشته باشیم. در این راستا با بخش خصوصی جلساتی گذاشته و گزارش اولیه‌ای تهیه شد. در کمیسیون محتوا، موضوع با حضور نمایندگاه بخش خصوصی، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌های مرتبط به طور مفصل مطرح شد و جلسه خیلی پر شوری هم بود. یک دور طرح بحث شده و تصمیمات اولیه گرفته شده و پس از آنکه یک جلسه دیگر در این خصوص داشته باشیم، گزارش نهایی خود را جمع‌بندی و ارایه خواهیم کرد.
 
فناوران - چرا خیلی از این گزارش‌ها منتشر نمی‌شود؟

الان میزان انتشارمان افزایش یافته است و حداقل از هر مطالعه‌ای بخش‌های مهم آن را منتشر می‌کنیم. در شش ماه اخیر میزان انتشار دستاوردهای‌مان بیشتر شده است. اما موارد خاصی هم وجود دارد که وارد فضای رسانه‌ای و اجتماعی شده و از آن حالت کارشناسی در می‌آید و برداشت تقابل سیاسی می‌شود. ما واقعا اینجا مجموعه‌ای سیاسی نبوده و اگر ببینیم یک موضوعی از مسیر منطقی خودش خارج شده و اتهام بزنند که شما به بهانه وس می‌خواهید فلانی را بزنید، ترجیح می‌دهیم در یک فضای سالم‌تری و با نگاه کارشناسانه و منطقی دنبال شود تا گزارش‌های دقیق و منصفانه‌ای به مسوولان کشور داده شود تا بتوانند درباره بحث‌هایی که درباره فضای مجازی پیش می‌آید چه کنند. گاهی هم این قدر ابعاد یک موضوع جدی می‌شود که در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار می‌گیرد.
 
فناوران - برداشت خود شما از ماجرای وس چیست؟

برداشت من به اختصار و صادقانه این است که قطعا یک اشکالاتی در حوزه وس از نظر نوع، جنس و روش کار وجود دارد. یعنی هم نوع کار در بسیاری از موارد قابل نقد هست، هم جنس کار از نظر سلامت و شرعی بودن و رعایت حق و حقوق مردم دچار اشکال است و هم از نظر مدل و روش کار. شکی در این نیست و حتی خود فعالان صنعت وس این را قبول دارند که اشکالاتی در این حوزه وجود دارد.
نکته دوم این که صنعت وس قطعا به طور کلی قابل نفی نیست. در دنیا یک صنعت فعالی است و در گزارش‌مان این موضوع را توضیح داده‌ایم که این صنعت در دنیا چطوری مدیریت و رگوله می‌شود و یکی از عرصه‌های موثر در حوزه تولید محتوا همین حوزه ارزش افزوده است. پس نمی‌توانیم بگوییم به طور کل در این صنعت را ببندیم.
نکته سوم این که یک سری ابزارها و اختیارات قانونی در کشور وجود دارد و اقداماتی هم تاکنون داشته است که خیلی هم موثر بوده است. یعنی می‌بینیم نسبت به 5 سال گذشته وزارت ارتباطات در جایی ورود کرده و در سازمان تنظیم مقررات دستورالعملی را تنظیم کرده و به اپراتورها و اگریگیتورها ابلاغ کرده و در نهایت اصلاحات خوبی انجام شده است. بنابراین همین مسیر می‌شد ادامه پیدا کند و به اصلاح امور بپردازد و اگر نیاز به حمایتی هم بود از مرکز ملی کمک می‌گرفتند و اقدام می‌کردند.
نکته بعدی این که باید مشخص شود بیشتر به دنبال حرکت رسانه‌ای، با هر هدفی، هستیم یا واقعا به دنبال اصلاح و رفع نارسایی‌ها هستیم. الان مشکلی که به وجود آمده دو بخش است. یکی مساله مالی است، خیلی از شرکت‌ها در این حوزه کار می‌کردند و برای خیلی‌ها اشتغال ایجاد می‌کردند. بعد دیگر قضیه که برای شرکت‌های خصوصی بسیار مهم‌تر است این است که حیثیت صنفی و اجتماعی‌شان زیر سوال رفته و حتی نزدیکان‌شان به چشم یک آدم حرام‌خور ناسالم به آنها نگاه می‌کنند. این بعد معنوی مهم‌تر است. می‌توانست به جای این روشی که پیش گرفته شده، همان مسیر تجربه شده قبلی ادامه می‌یافت و مسیر اصلاح می‌شود. این قسمت هم حرف من است و حرف مرکز ملی نیست که روش کار می‌شد خیلی بهتر از این باشد.
 
فناوران - اعدادی و ارقامی از سمت گروه‌های مختلف اعلام می‌شود، مانند این که 90 درصد خدمات ارزش افزوده کلاه‌برداری است یا 30 هزار نفر در این بخش اشتغال دارند. آیا این اعداد به نظر شما دقیق است؟

این که 30 هزار نفر مشغول به کار هستند، اگر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم را در نظر بگیریم خیلی عدد غیر واقعی نیست و در همین حدود است. اما در این که واقعا چند درصد واقعا کار خلافی دارند، این عددها همین طور گفته می‌شود و هیچ مستندی ارایه نشده است.

فناوران - محور بحث‌های این روزهای شبکه ملی اطلاعات محتوا است. وزارت ارتباطات می‌گوید بخش ارتباطی و فنی تا 80 درصد پیش رفته و آنچه باقی مانده بحث محتواست که به این وزارتخانه مربوط نیست. در مقابل مرکز ملی فضای مجازی راه‌اندازی و توسعه مسایلی مانند پیام‌رسان‌ و جویشگر بومی را برعهده وزارت ارتباطات می‌داند. این اختلاف چرا وجود دارد و واقعا چقدر از این موارد وظیفه وزارت ارتباطات است؟

اظهارنظر کارشناسی درباره میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات برعهده معاونت فناوری است اما آنچه مسلم است اینکه حتی در همان بخش ارتباطی و زیرساخت خیلی کار باقی مانده است و در همان حد هم سخن از 80 درصد پیشرفت، قطعا دقیق و درست نیست.
محتوا در شبکه ملی اطلاعات مساله مهمی است و اگر زیرساخت فراهم شود اما محتوایی برای عرضه نباشد، قطعا دچار مشکل می‌شویم. اما این حرف که ما شبکه و زیرساخت را ایجاد کرده و سکوهای لازم را ایجاد کرده‌ایم اما محتوا نیست حرف کاملا نادرستی است. چون در شبکه ملی اطلاعات یک سری خدمات پایه نام برده شده و در سند مصوب شورای عالی فضای مجازی ذکر شده است. مثلا جویشگر بومی جزو خدمات پایه است و وزارت ارتباطات موظف بوده جویشگر بومی راه بیندازد.
 
فناوران - این که می‌گویید راه نیفتاده به نظر می‌رسد شاخص مشخصی ندارد. چون بالاخره یکی دو جویشگر بومی در حال فعالیت هستند. با چه شاخصی می‌توان گفت وجود ندارد؟
باید ببینیم این جویشگر چه امکان فنی، زیرساخت و ظرفیتی دارد و اگر بخواهیم در حوزه محتوا از آن حمایت کنیم قابلیت‌های لازم را داشته باشد. مثل پیام‌رسان داخلی نباشد که ظرفیت لازم را نداشت.
به غیر از جویشگر، بحث ایمیل ملی هم نداریم. یک چیزهایی هست اما همه می‌دانیم آن ظرفیتی که باید یک کار در سطح ملی را بر دوش بکشد ندارد.
یک مساله دیگر که در سند ملی شبکه ملی اطلاعات بر آن تصریح شده، پیام‌رسان‌های بومی است. این که وزارت ارتباطات از دو پیام رسان حمایت اولیه بکند، آن چیزی که از وزارتخانه خواسته‌ایم نیست. سند گفته است که مساله راه‌اندازی خدمات پایه به عهده وزارت ارتباطات است. اکنون 80 درصد محتوایی که در داخل کشور رد و بدل می‌شود در شبکه ملی اطلاعات است؟ اینستاگرام و واتس‌اپ چه سهمی در ترافیک محتوا دارند؟ آیا پیام‌رسانی وجود دارد که به جای اینستاگرام، ظرفیت این مقدار تبادل اطلاعات را داشته باشد؟ آیا پیام‌رسانی معادل واتساپ وجود دارد؟ پس ببینید در حوزه خدمات پایه که بستر تولید و توزیع محتوا هستند عقب هستیم. در نتیجه عمده محتوا در بستر شبکه‌های غیر داخلی انجام می‌شود. در این صورت نمی‌توانیم بگوییم شبکه ملی اطلاعات داریم.
 
فناوران - فکر نمی‌کنید با این تعاریفی که وجود دارد، وظیفه راه‌اندازی پیام‌رسان و جویشگر بومی به جای اشتباهی سپرده شده است؟

نه چرا اشتباه بوده است؟ ما که به وزارت ارتباطات نگفته‌ایم خودت این را درست کن. مسوولیتش را به این وزارتخانه داده‌ایم. بهتر این است بخش خصوصی این کار را بکند و وزارتخانه زمینه آن را فراهم کند. ما دست وزارت ارتباطات را در روش باز گذاشتیم. اتفاقا در تدوین سند بحث‌هایی بود که شیوه راه‌اندازی این خدمات پایه با جزییات مشخص شود اما در نهایت تصمیم گرفته شد انتخاب روش کار برعهده وزارت ارتباطات باشد. می‌خواهد یک شبکه خارجی بخرد و داخل شبکه ملی اطلاعات بیاورد یا راه دیگری را در پیش بگیرد. اما حل مساله در حوزه پیام‌رسان، خدمات ابری، جویشگر ملی و ایمیل ملی برعهده وزارت ارتباطات است. این مصوبه شورای عالی فضای مجازی به عنوان سند شبکه ملی اطلاعات که در حضور رییس جمهور و وزرا و مسوولان تصویب شده است. این موضوع رها شده آن وقت شعار می‌دهند که بیایید محتوا تولید کنید. من آمدم محتوا هم تولید کردم، کجا آن را به جریان بیندازم؟
 
فناوران - فرض کنیم اگر یک سرمایه‌گذاری بزرگ دولتی در این وضع اقتصادی کشور هم صورت گرفت و پیام‌رسانی با 100 میلیون ظرفیت هم راه افتاد، بعد هیچ کس سراغ آن نرود، بگویند اعتماد نمی‌کنیم یا می‌خواهیم از نمونه خارجی استفاده کنیم، این کار مساله را حل می‌کند؟ یا باید مثل گپ و بله و سروش به تدریج ظرفیت اضافه شود تا به آن نقطه برسند؟

فرقی ندارد و ما اصراری نداریم کدامش باشد. ولی حرف ما این است که رسیدن به یک پیام‌رسان بومی، پکیجی از اقدامات را لازم دارد. البته ما و وزارتخانه‌ها باید در این پکیج کمک کنیم اما مساله این است که حتی قدم اول آن هم برداشته نشده تا بگوییم در مسیر رسیدن به یک پیام‌رسان با ظرفیت بالا هستیم. ترافیک اینستاگرام در دو سال گذشته بسیار بیشتر شده و همه هم این را می‌دانستند. نمی‌شد آن زمان یک شبکه اجتماعی تصویر محوری درست شود تا حداقل بخشی از این ظرفیت را به دوش بکشد؟ در اینستاگرام که دیگر بحث اعتماد نیست. پس تصریح می‌کنم ایجاد خدمات پایه که چهار تا در سند تصریح شده و ممکن است موارد دیگری هم باشد، به عهده وزارت ارتباطات است و تا این‌ها ایجاد نشود، گردش محتوا بر بستر شبکه ملی و سکوهای داخلی اتفاق نمی‌افتد. اما در حوزه تولید محتوا رشد خوبی داشته‌ایم، شرکت‌های جدیدی به وجود آمده و این صنعت رو به رشد است و البته باید اقداماتی شود تا تولید محتوا از نظر گردش اقتصادی مقرون به صرفه باشد. ولی آنچه مسوولیم در ارتباط با شبکه ملی دنبال کنیم ایجاد این سکوهای داخلی است.
 
فناوران - به عنوان آخرین موضوع در این گفت‌وگو، اجازه دهید به یکی از طرح‌های کمیسیون به صورت مصداقی بپردازیم. نظام طبقه‌بندی اینترنت چیست؟

مساله اینترنت و میزان دسترسی به بخش‌های مختلف آن، در همه کشورها مطرح است. در اکثر کشورها هم مدل‌های مختلفی از اینترنت هست. مثلا اینترنت خانواده با اینترنت رسانه خیلی فرق می‌کند. ما حرف‌مان این است اینترنت متناسب با طبقات مختلف جامعه تنظیم شود. یک اینترنت عمومی که در اختیار خانواده و فرزندان‌مان قرار دارد و همه دوست داریم عوارض منفی آن کمتر باشد و از موارد مثبت آن استفاده شود. یک اینترنتی هم مرکز تحقیقاتی نیاز دارد که آنجا دیگر این مشکلات مطرح نیست و ممکن است به 10ها سایتی بخواهند وصل شود که شما آن را برای عموم سالم نمی‌دانید. یا یک بخشی کار رسانه‌ای می‌کنند و لازم است به سایت‌های خاصی دسترسی داشته باشند. اینترنت یک دانشمند، یک مرکز تحقیقاتی، یک مرکز رسانه‌ای و مشابه این موارد نباید با اینترنت عموم یکی باشد. چون اگر ملاک را اینترنت عموم قرار دهید، راه را بر مجموعه‌هایی بسته‌اید که به این دسترسی نیاز دارند. اگر هم برای همه این فضا را باز کنید، با فضای ناسالمی مواجه می‌شود. هدف اصلی این است که اینترنت متناسب با نیازهای اجتماعی و طبقات مختلف مشاغل دسته‌بندی شود.
 
فناوران - در کشورهای دیگر معمولا این خانواده است که با اپلیکیشن‌هایی دسترسی را برای فرزاندان‌شان محدود می‌کند یا در اینترنت مدارس محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود. آیا این که دولت این دسته‌بندی را انجام دهد روش درستی است؟

در خود آن کشورها هم خود سیستم حکومت سیاست‌هایی را برای ایجاد محدودیت در نظر گرفته است و حالا چون آنها مدل بخش خصوصی را دارند، کار ایجاد محدودیت را واگذار می‌کنند. وگرنه اگر کسی اینترنت بزرگ‌سال را در اختیار کودک قرار دهد جریمه دارد. حالا این باز می‌رود در روش اجرا که انتخاب آن برعهده کسی است که مجری آن خواهد بود و ما هم استقبال می‌کنیم بخش خصوصی وارد این فضا شود، چون سالم‌تر، مردمی‌تر و چابک‌تر است و اقتصاد توسعه یافته و باعث تحول و پیشرفت این صنعت می‌شود.
 
فناوران - این اینترنتی که دست مردم هست، همین اینترنت عمومی است یا از این محدودتر است؟

همینی است که اکنون وجود دارد و برای کسانی که نیاز به دسترسی‌های بیشتری دارند، بخش‌هایی باز شود.

فناوران - آیا در قالب این طرح دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد؟

نه این موارد مستقل بررسی می‌شوند.
 

این روزها که اینترنت با محدودیت مواجه شده است، جای خالی شبکه ملی اطلاعات بیشتر احساس می شود، مشکلی که می‌شد به راحتی و با اشتراک گذاری داده‌ها و اتصال نهادها به این شبکه حل شود، اکنون موجب شده تا بسیاری از امور مهم کشور انجام نشود.

با اعلام خبر بنزین ۳۰۰۰ تومانی، برخی از افراد سودجو از نارضایتی و ابهام  مردم در این خبر سوء استفاده کرده و اقدام به اغتشاش در شهرهای مختلف کردند. به دنبال ساماندهی شدن این اغتشاشات در فضای مجازی، شورای امنیت کشور دستور محدودیت اینترنت را ابلاغ کرد.

* قطع شبکه‌های اجتماعی در کشورهای دیگر

اما کشورهای دیگر در این مواقع چه اقداماتی انجام می‌دهند؟ بنابر گزارش‌های متعددی که در  سایت‌های خبری ترکیه منتشر شده، در شرایط بحرانی این کشور نیز مجبور شد دسترسی شهروندانش به شبکه‌های اجتماعی نظیر توییتر، اینستاگرام، فیس‌بوک و واتس‌اپ را قطع کند تا دوباره ‌آرامش در کشور حاکم شود.

ترکیه در سال ۲۰۱۶ یک قانون به نام «killswitch» را به تصویب رساند و به مرجع نظارتی ICTA اجازه داد که بخشی از اینترنت را به دلیل جنگ یا نیازهای امنیتی ملی بدون نیاز به نظارت وزیر مربوطه، قطع و به حالت تعلیق درآورد.

محدودیت اینترنت در کشورهای دیگر دنیا نیز اجرایی شده است، اما با اجرایی شدن محدویت‌های اینترنتی، مشکلاتی برای افرادی که در بستر اینترنت فعالیت می‌کنند ایجاد می‌شود، برخی راه تامین معاش خانواده‌ خود را بر همین شبکه‌های اجتماعی بنا کرده‌اند. مردم هم حق دارند اگر گلایه‌مند باشند. برای همین کمپین‌های متعددی در اعتراض به همین اختلالات در «فارس من» به ثبت رسیده است.

مثلاً یکی از کاربران برای بخش فارس من خبرگزاری فارس نوشته: «محل کسب درآمد من از طریق اینترنت و اینستاگرام بابت فروش زیورآلات است که قطع شده است، این دو روز تقریباً 400 ضرر کردم. حالا بگذریم از این همه گرانی، چرا اینترنت را قطع می‌کنید تا باعث اختلال در کسب و کار من جوان گردد!؟» یکی دیگر از کاربران هم در یک کمپین مشابه دیگر نوشته: «بعد از شلوغی‌های مربوط به بنزین نیازی نیست وقت و انرژی ملت تلف بشه بابت نبود اینترنت. لطفاً سریع‌تر وصل کنید کار و زندگی داریم!» 

* کسب و کارهای زمین‌مانده و جای خالی شبکه ملی اطلاعات

یکی از دلایل مهمی که موجب عدم دسترسی نهادهای مختلف به اطلاعات شد، عدم اتصال آنها به شبکه ملی اطلاعات است، چرا که این شبکه بدون نیاز به سرورهای خارجی، قابل استفاده است، شبکه‌ای امن که می‌تواند بستر مناسبی برای فعالیت مردم باشد. این نوع شبکه در کشورهای دیگر آزمون خود را به خوبی پس داده‌اند، مثلا شبکه Kwangmyong در کره شمالی به موازات شبکه اینترنت و به صورت مستقل از آن و با هدف محدودیت ارتباطات خارجی کاربران و تأمین نیازهای ارتباطی داخلی راه اندازی شد.

کشور هند نیز نوعی از شبکه ملی اطلاعات را با نام شبکه ملی دانش داراست، نام‌گذاری شبکه ملی دانش هند از آن جهت است که جمع‌آوری اطلاعات منتج به دانش می‌شود. همچنین در کشور هند مانند ایران، سازمانی به نام سازمان فناوری اطلاعات در زیرمجموعه وزارت ارتباطات این کشور، مسؤول شبکه ملی دانش است.

در همسایگی ایران کشور کوچک کویت نیز از چنین شبکه‌ای برخوردار است، در کشور برزیل نیز شبکه‌ای شبیه به شبکه ملی اطلاعات ایران با عنوان شبکه سلامت وجود دارد، کشور کره جنوبی که از نظر آمادگی الکترونیک و پهنای باند رتبه نخست را در دنیا دارد و مقامات وقت وزرات ارتباطات بارها در مورد راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، این کشور را مورد مثال قرار داده‌اند، ۸۰ درصد پهنای باند داخلی است، یعنی شبکه‌‌ای دارد که بی‌نیاز از ارتباطات خارجی، ۸۰ درصد ارتباطات کره در آن داخل به گردش در می‌آید. چین نیز یکی از کشورهایی است که در کنار استفاده از اینترنت سال‌هاست شبکه اینترنت ملی خود را راه اندازی کرده است، اما به راستی در راستای شبکه ملی اطلاعات ما کجا قرار داریم و چه می‌کنیم؟

* عدم همکاری نهادها و سازمان های دولتی و غیر دولتی برای تحقق شبکه ملی اطلاعات

رمضانعلی سبحانی فر، رئیس کمیته ارتباطات کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی  در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس با اشاره به عدم همکاری نهادها و سازمان های دولتی و غیر دولتی برای تحقق شبکه ملی اطلاعات گفت: این شبکه نیاز دارد تا نهادها و سازمان های مختلف اطلاعات خود را در بستر آن قرار دهند اما این چنین به نظر می رسد که دستگاه‌های مختلف سامانه‌هایی را ایجاد کرده و به صورت جزیره‌ای فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: به این ترتیب، مجموعه هر سازمانی با سامانه های جزیره ای فعالیت می کند و اطلاعاتش فقط در همان سازمان باقی می ماند، البته حداقل داده هایی که حساسیت زیادی ندارد را در شبکه ملی اطلاعات به اشتراک می گذارند.

سبحانی فر تصریح کرد: شبکه ملی اطلاعات می‌تواند داده‌های کشور را در یک محیط امن قرار داده و بر روی سرورهای داخلی بگذارد.همین امر موجب می شود تا برای استفاده از این اطلاعات بدون نیاز به پشتیبانی سرورهای خارجی، دستگاه‌ها اقدام به دریافت داده‌ها کنند.

* گاوصندوق اطلاعات کشور

سید مرتضی موسویان، رئیس هیأت مدیره انجمن علمی سواد رسانه‌ای نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، اظهار کرد: برای شبکه ملی اطلاعات الزاماتی در شورای عالی فضای مجازی مصوب شد اما این الزامات به این معنی نیست که دسترسی مردم  به فضای اطلاعاتی خارج از کشور قطع شود.

موسویان در ادامه بیان کرد: حضور دستگاه‌ها در شبکه ملی اطلاعات به این معنی است که تمامی اطلاعات در بستر سرورهای داخلی قرار بگیرد و به این ترتیب برای دسترسی به این اطلاعات، دیگر احتیاجی به اتصال به شبکه ها و سرورهای خارجی نیست.

 رئیس هیأت مدیره انجمن علمی سواد رسانه‌ای ادامه داد: البته نباید فراموش کرد موضوع شبکه ملی اطلاعات اصلا سیاسی نیست و شبکه ملی اطلاعات مانند یک  گاوصندوق، سرمایه‌های کشور را حفظ می کند. 

* همکاری محدود نهادها با شبکه ملی اطلاعات

رضا باقری اصل دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، پیش از این نیز در نشست خبری تیرماه پیرامون تحقق دولت الکترونیک توضیحاتی درباره عدم همکاری برخی از نهاد ها و دستگاه‌ها ارائه کرد.

باقری اصل، از همکاری برخی نهادها با اجرای این طرح خبر داد و گفت: دولت ۲۳ پروژه را در اولویت خود قرار داده است و تکالیفی هم بر عهده شورای اجرایی فناوری اطلاعات گذاشته است، این مصوبات  بر اساس نظر شورای عالی فضای مجازی است و تاکنون نهادهایی مانند سازمان ثبت احوال، توانسته است به این شبکه متصل شود و اطلاعات خود را در آن قرار دهد.

وی ادامه داد: با همکاری نهادها برای تحقق شبکه ملی اطلاعات، می توان بسیاری از فرم های اداری را حذف کرد و در وقت و انرژی صرفه جویی کرد.

دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات تصریح کرد: این در حالی است که برخی از نهادها در ارائه اطلاعات مهمشان و اشتراک گذاشتن آنها در این شبکه تعلل می کنند و بسیاری از داده های مهم نهادها در این بستر قرار نگرفته است.

در این روزها که اینترنت با محدودیت روبرو است، قرار نگرفتن اطلاعات مهم و کلیدی، عدم اعتماد دستگاه‌ها به شبکه ملی اطلاعات، شبکه ای که داده های آن روی سرورهای داخلی قرار می‌گیرد، موجب دامن زدن به مشکلات در فرایندهای اداری شده است.مشکلی که می شد به راحتی و با اتصال نهادها به شبکه ملی اطلاعات حل شود، اکنون موجب شده تا بسیاری از امور مهم کشور انجام نشود.

* شبکه ملی اطلاعات از ضروریات حکومت و قدرت است

یعقوب فتح الهی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت مدرس  نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس با اشاره به  اهمیت شبکه ملی اطلاعات گفت: کشور در شرایط اضطراری و غیراضطراری نیازمند شبکه اجتماعی و علمی بومی است و باید هر چه سریع‌تر شبکه ملی اطلاعات راه اندازی شود چراکه از ضروریات حکومت و قدرت است.

وی افزود: کشور چه در زمان نرمال و غیر نرمال نیازمند تبادل اطلاعات، گردش اطلاعات و دسترسی اطلاعات است در واقع برای آنالیز مولفه های مختلف اجتماعی و همچنین کارکرد عادی و افزایش کارکرد نیازمند شبکه داخلی هستیم.

* ایران باید از هویت داخلی خود استفاده کند

فتح الهی تصریح کرد: ایران باید با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات از هویت داخلی خودش استفاده کند زیرا در صورت قطع شبکه جهانی بتواند با شبکه داخلی فعالیت خود را ادامه دهد این در حالی است که اهمال کاری، تنبلی و سهل انگاری در ایجاد شبکه ملی اطلاعات غیر قابل قبول است.

محمدحسن انتظاری عضو شورای عالی فضای مجازی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، درباره قطعی اینترنت در دو روز گذشته و لزوم وجود شبکه ملی اطلاعات توضیح داد: اگر شبکه ملی اطلاعات هر چه سریعتر راه‌اندازی شود و کسب و کارهای اقتصادی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند از این شبکه استفاده کرده و اطلاعاتشان روی زیرساخت‌های داخلی شکل بگیرد، دیگر شاهد چنین مشکلاتی برای انجام فرایندهای اداری و کسب و کارهای آنلاین نخواهیم بود.

وی افزود: در چنین مواقعی است که ضرورت ایجاد شبکه ملی اطلاعات مشخص می‌شود چرا که نبود این شبکه موجب اختلال در کار کسب و کارهای مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی و فعالیت ادارات و سازمان‌های دولتی شده است.

* قطعی اینترنت سبب مشکل خاصی برای افرادی که سرور داخلی دارند، نشد

مدیرعامل یکی از کسب و کارهای اینترنتی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، گفت: وب‌سایت‌های مشابه وب‌سایت ما دچار مشکلات زیادی با محدودیت اینترنت شده‌اند اما از آنجا که این وب‌سایت پیش از این به شبکه ملی اطلاعات متصل شده بود و سرورهای آن داخلی است به مشکلی برنخوردیم و کاربران همچنان امکان استفاده از سایت ما را داشته‌اند. 

وی افزود: اما موضوعی که مشکلاتی را ایجاد کرده این است که بسیاری از کاربران در موتورهای جست‌وجوی خارجی نام سایت ما را سرچ می‌کنند و این عدم فعالیت موتور جست‌وجوی ایرانی را پیش از قبل برای ما مشکل کرده است.

مدیرعامل این کسب و کار اینترنتی در ادامه گفت: در روز اول قطعی اینترنت آمار بازدید از سایت ما به نصف کاهش پیدا کرد اما خوشبختانه توانستیم با ارسال پیامک‌ به جامعه هدف این مخاطبین را بازگردانیم البته ارسال پیامک هزینه زیادی برای ما داشت. با این حال اتصال به شبکه ملی اطلاعات موجب شد تا ما بتوانیم همچنان در روزهای محدودیت اینترنت فعالیت خود را ادامه دهیم. 

وی تصریح کرد: البته ابزارهای آماری و آنالیزهای ما خارجی است و برای آنالیز سایت به مشکل برخوردیم و آمار ثبت آگهی نیز نصف شده است.

شاید محدودیت‌های اینترنتی این روزهای کشور زنگ هشداری باشد برای مدیرانی که کمتر به شبکه ملی اطلاعات توجه دارند. 

نسخه اولیه پیوست پدافندی شبکه ملی اطلاعات و سامانه ارزیابی پدافند سایبری در زیرساختهای حیاتی کشور رونمایی می شود.

احمدرضا غزنوی، مجری پروژه پیوست پدافند سایبری شبکه ملی اطلاعات در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه سند پدافند سایبری شبکه ملی اطلاعات به سفارش کمیته پدافند غیرعامل وزارت ارتباطات در پژوهشکده امنیت پژوهشگاه ICT تدوین و آماده رونمایی است، گفت: این سند به عنوان یکی از طرح های پژوهشگاه ICT در حوزه پدافند غیرعامل رونمایی می شود.  

غزنوی افزود: پس از رونمایی پیوست پدافند سایبری شبکه ملی اطلاعات طی بازه زمانی مشخصی، با اخذ نظرات مراجعی چون مرکز ملی فضای مجازی و سازمان پدافند غیرعامل، مراحل تصویب نسخه نهایی این سند انجام می شود تا در نهایت برای ارتقای هماهنگ پدافند سایبری در  اکوسیستم شبکه ملی اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد.

مجری پروژه پیوست پدافند سایبری شبکه ملی اطلاعات با اشاره به اینکه مرکز تحقیقات مخابرات ایران همزمان با تدوین پیوست پدافند سایبری شبکه ملی اطلاعات ، توسعه سامانه ارزیابی پدافند سایبری در زیرساختهای حیاتی کشور را آغاز کرده است، اظهار داشت: نسخه اولیه این سامانه نیز هفته جاری و همزمان با پیوست پدافندی شبکه ملی اطلاعات، رونمایی می شود.

وی گفت: رویکرد سامانه ارزیابی پدافند سایبری آن است که الزامات، شاخص ها و چارچوب های تدوین شده در پیوست پدافند شبکه ملی اطلاعات را بتوانیم با کمک این سامانه به صورت خودکار، نیمه خودکار و در قلمروهای مختلف اجرا کنیم.

غزنوی اضافه کرد: این سامانه به صورت هوشمند می تواند راهکارهایی را در خصوص مصون سازی زیرساختهای حیاتی در قبال تهدیدات سایبری ارائه دهد که قدم موثر و مهمی در توسعه این بخش خواهد بود.

جانشین سازمان پدافند غیرعامل می‌گوید برخی مسئولان کشور در این موضوع که امکان جنگ سایبری وجود دارد تردید داشتند و جنگ سایبری را «تخیل» و «توهم» می‌دانستند. در یک برهه زمانی، وقتی که سازمان پدافند غیر عامل از ضرورت راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات صحبت می‌کرد، برخی‌ها که ادعای متخصص بودن هم داشتند با حالت تمسخرآمیز به موضوع نگاه می‌کردند.

خبرگزاری میزان، وحید عظیم‌نیا و محمدحسین چخماقی؛ «در مقابل شیوه‌های پیچیده‌ی تهاجم دشمنان، پدافند غیرعامل نیز باید کاملاً هوشیار و جدی باشد و به‌صورت علمی، دقیق، به‌روز و همه‌جانبه، عمل و با هرگونه نفوذ مقابله کند. اگر مدیران کشور اهمیت این مسئله را درک نکنند و پدافند غیرعامل به‌طور شایسته توسعه پیدا نکند، کشور در معرض تهدید‌های بعضاً غیر قابل جبران قرار خواهد گرفت؛ بنابراین مسئولان بخش‌های مختلف کشور -چه بخش‌های نظامی و چه بخش‌های غیر نظامی- باید با پدافند غیرعامل همکاری کامل و لازم انجام دهند». این جملات، گوشه‌هایی از بیانات فرمانده معظم کل قوا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار سال ۹۷ با مسئولان سازمان پدافند غیرعامل بود.

پدافند غیرعامل را به مجموعه اقدامات غیر مسلحانه‌ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدید‌ها و اقدامات نظامی دشمن می‌شود، اطلاق می‌کنند.

چند روز پس از گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل به سراغ «علی اصغر زارعی» جانشین این سازمان رفتیم تا سوال‌های خود را از او بپرسیم.

زارعی با مدرک دکترای مدیریت سیستم مهندسی برق و مخابرات از سال ۶۵ تا ۷۰ فرمانده یگان جنگ الکترونیک سپاه بود. بعد از جنگ نیز عضویت در هیئت علمی و ریاست دانشکده فنی دانشگاه امام حسین (ع) را تجربه کرد و در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان یکی از منتخبین مردم تهران به مجلس راه یافت.

متن گفت‌وگوی تفصیلی تحریریه سیاسی خبرگزاری میزان با جانشین سازمان پدافند غیرعامل به قرار زیر است.

میزان: در روز‌های گذشته هفته پدافند غیرعامل را پشت سر گذاشتیم. اساسا هدف از گرامیداشت این هفته چیست و چه دستاورد‌هایی را برای سازمان پدافند غیرعامل در پی دارد؟ 
زارعی: سازمان پدافند غیرعامل هر سال به مناسبت روز پدافند غیرعامل، یک برنامه یک هفته‌ای را به صورت فشرده به اجرا درمی‌آورد. هدف از گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل، ترویج موضوع «پدافند غیرعامل» در جامعه و ارزیابی عملکرد یک ساله دستگاه‌ها و مجموعه‌های زیرساختی کشور و همچنین پرداختن به مباحث فناوری‌های جدید که ما از حیث تهدید با آن مواجه هستیم، است. هفته پدافند غیرعامل از این جهت برای سازمان پدافند غیرعامل مغتنم است که ما در طول این هفته هم ارتباطات خود را با زیرمجموعه‌ها افزایش می‌دهیم و هم محتوای عمومی پدافند غیرعامل را برای افزایش آگاهی‌های عمومی مطرح می‌کنیم. الحمدلله رسانه‌های دیداری و شنیداری از جمله صداوسیما در زمینه افزایش آگاهی‌های عمومی نسبت به مقوله پدافند غیرعامل عملکرد مناسبی داشتند و بر همین اساس، سازمان پدافند غیرعامل توانست برنامه‌های خود را در طول هفته پدافند غیرعامل در قالب همایش‌ها و رزمایش‌ها به خوبی برگزار کند.

رزمایش‌های پدافند غیرعامل در طول سال اجرا می‌شود
میزان: طی روز‌های گذشته چندین رزمایش در حوزه‌های سایبری، برق و انرژی و همچنین شیمیایی و زیستی توسط سازمان پدافند غیرعامل برگزار شد. آیا رزمایش‌های سازمان پدافند غیرعامل صرفا در هفته گرامیداشت آن برگزار می‌شود یا اینکه در سایر ایام سال نیز به اجرا درمی‌‎آید؟
زارعی: برگزاری همایش‌ها و رزمایش‌های پدافند غیرعامل منحصر به هفته گرامیداشت پدافند غیرعامل نیست بلکه این پروسه در طول سال اجرا می‌شود و در هفته پدافند غیرعامل نیز پرفشارتر صورت می‌گیرد.

هنوز دانشگاه‌های کشور در زمینه پدافند غیرعامل به صورت جدی وارد نشدند
میزان: با توجه به اینکه ۱۶ سال از شکل‌گیری سازمان پدافند غیرعامل به دستور مقام معظم رهبری می‌گذرد، بفرمایید که موضوع پدافند غیرعامل در کشورمان تا چه حد مورد توجه قرار گرفته و چقدر در این زمینه فرهنگ‌سازی صورت گرفته است؟
زارعی: مردم باید در این زمینه که آگاهی‌شان نسبت به پدافند غیرعامل بیشتر شده است یا نه قضاوت کنند. دانش پدافند غیرعامل در کشور ما یک دانش نوپاست. امروز حتی دانشگاه‌های ما هم در این مسیر به صورت جدی وارد نشدند و البته ما انتظار داریم دانشگاه‌ها به موضوع پدافند غیرعامل توجه ویژه‌ای داشته باشند. با تمام این تفاسیر، برداشت من این است که تلاش‌های سازمان پدافند غیرعامل طی سالیان گذشته در ایجاد حساسیت میان مردم و دستگاه‌های اجرایی تا حدی زیادی موثر واقع شده است. 

ماموریت اصلی سازمان پدافند غیرعامل، زیرساخت‌های حیاتی و حساس کشور است
میزان: ماموریت‌های گسترده‌ای در ذیل برنامه‌ها و طرح‌های سازمان پدافند غیرعامل تعریف شده است. در حال حاضر تمرکز سازمان پدافند غیرعامل بر کدام ماموریت بیشتر است؟  
زارعی: هم‌اکنون ماموریت اصلی سازمان پدافند غیرعامل، زیرساخت‌های حیاتی و حساس کشور است. در واقع هر زیست‌ساخت و ابزاری که ما امروز از آن استفاده می‌کنیم در نگاه پدافند غیرعامل باید جنبه‌های تهدید‌آمیز آن را هم ببینیم.   ما باید نگاه پدافند غیرعامل را از زمان طراحی زیرساخت‌ها با خود داشته باشیم. به همین دلیل است که حکم قانون‌گذار این است که تمامی دستگاه‌ها موظفند هر زیرساختی را که می‌خواهند اجرا کنند باید ملاحظات و الزامات پدافند غیرعامل را هم در بطن طراحی‌ها رعایت کنند. سازمان پدافند غیرعامل به دنبال این است که هم راه‌های نفوذ دشمن را ببندد و هم از اقدامات دشمن کمترین میزان ممکن آسیب به زیرساخت‌های کشور برسد.

سِرور بیش از ۹۵ درصد سیستم‌های دولتی در داخل کشور است
میزان: راهکار رفع بسیاری از مشکلات در فضای مجازی، استفاده از شبکه اینترنت ملی است. کاری که در روسیه و چین اجرا شده و جواب هم داده است. چرا علی‌رغم نیاز مبرم کشور به داشتن اینترنت ملی و با در نظر گرفتن این نکته که توانایی فناورانه آن را نیز در اختیار داریم، هنوز اینترنت ملی راه اندازی نشده است. سازمان پدافند غیرعامل کجای مسیر راه اندازی اینترنت ملی ایستاده است؟
زارعی: موضوع راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات بیش از یک دهه است که در قوانین و سیاست‌های نظام می‌آید و همواره طی این سال‌ها یکی از اولویت‌های اصلی مقام معظم رهبری بوده و هست. شبکه ملی اطلاعات در دوره‌های مختلف مورد کم‌توجهی قرار گرفت و بعضا با نگاه سیاسی به این موضوع نگریسته شد. فضای مجازی یک ابزاری است که سرعت امور را افزایش می‌دهد و موجب تسهیل در روند کار‌ها می‌شود، اما به نظر من در موضوع توجه به فضای مجازی در کشور ما کوتاهی شده است و ما فرصت‌های بسیار بیشتر و بهتری در اختیار داشتیم و حق کشور نبود که انقدر با مشکلات فضای مجازی روبرو شود. اهتمامی که ما طی سالیان اخیر در حوزه فضای مجازی می‌بینیم، امیدوارکننده است. محتمل بود که آمریکایی‌ها، چون در عرصه نظامی خیلی نمی‌توانند در حال حاضر با ما شاخ به شاخ شوند، در سایر زمینه‌ها به سراغ نقاط ضعف ما بیایند. مثلا یکی از نگرانی‌های ما در سال گذشته این بود که اگر اینترنت بین‌المللی قطع شود، زیر ساخت‌های کشور ما چه مشکلی پیدا می‌کنند. چرا که سِرور زیرساخت‌های شبکه‌هایی که از ده سال قبل راه‌اندازی شده بود یا خدمات بانک‌ها و دانشگاه‌ها توسط آن‌ها ارائه می‌شد، عمدتا در خارج از کشور بود. تبادل اطلاعات این گونه است که شما وقتی از اینجا درخواستی را کلیک می‌کنید، این درخواست به روی سرور مرکزی که در خارج از کشور بود می‌رفت و سپس برمی‌گشت. اگر این ارتباطات قطع می‌شد بسیاری از خدمات کشور آسیب می‌دید. در این مدت خیلی از این سرور‌ها به داخل کشور آمد. برخی با فشار و برخی با تهدید. به نظرم می‌رسد که سرور بیش از ۹۵ درصد سیستم‌های دولتی، الان در داخل کشور است. از سال گذشته تا الان بیش از ۱۰۰ رزمایش در حوزه‌های مختلف از سوی سازمان پدافند غیرعامل برگزار شده است. ما بار‌ها اینترنت را قطع کردیم تا ببینیم مشکلات در کدام زمینه‌ها برای مردم و دستگاه‌های اجرایی روی می‌دهد. در این تست‌ها مشکلاتی هم وجود داشت که به لطف خدا تا حد زیادی این مشکلات برطرف شده و نگرانی‌های ما نسبت به سال گذشته بسیار کمتر شده است. سازمان پدافند غیرعامل برای تکمیل روند شبکه ملی اطلاعات، با وزارت ارتباطات ارتباط برقرار کرده است و احساس ما این است که در مقطع فعلی کار به صورت جدی‌تری دنبال می‌شود.

دلیل تاخیر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات «جدی نگرفتن تهدید» است
میزان: دلیل مخالفان راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات چیست و چرا آن‌ها نمی‌خواهند ما دارای این فناوری در کشورمان باشیم؟
زارعی: اساسا دلیل تاخیر کشور ما در راه نینداختن شبکه ملی اطلاعات، «جدی نگرفتن تهدید» است. برخی مسئولان کشور در این موضوع که امکان جنگ سایبری وجود دارد تردید داشتند و جنگ سایبری را «تخیل» و «توهم» می‌دانستند. در یک برهه زمانی، وقتی که سازمان پدافند غیر عامل از ضرورت راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات صحبت می‌کرد، برخی‌ها که ادعای متخصص بودن هم داشتند با حالت تمسخرآمیز به موضوع نگاه می‌کردند. آن‌ها وقتی دیدند که روسیه و چین هم به سمت استفاده از شبکه ملی اطلاعات و اینترنت ملی حرکت کردند، فیتیله‌های خود را پایین کشیدند. حتی وقتی که ما اعلام می‌کردیم می‌خواهیم قطعی اینترنت را تست و تمرین کنیم، برخی از این آقایان به اصطلاح متخصص مصاحبه و داد و بیداد می‌کردند که «آقایان این چه کاری است که می‌خواهید انجام بدهید؟» نداشتن سواد رسانه‌ای و سواد سایبری و نگاه سیاسی به موضوع، باعث تاخیر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات شده است. البته تا همین الان هم آسیب‌هایی را به خاطر راه نیفتادن به موقع شبکه ملی اطلاعات دیده‌ایم که نمونه بارز آن در زمینه پیام‌رسان‌ها قابل مشاهده است. با توجه به اینکه من در دوران جنگ، در واحد جنگ الکترونیک بودم و رشته تخصصی‌ام مخابرات است و تا مدت‌ها مسئولیتم در سپاه و دانشگاه در همین زمینه بوده است، با جرئت می‌گویم که هیچ دوره‌ای در تاریخ کشور ما، به اندازه حال حاضر دارای توان و قدرت علمی نسبت به مسائل الکترونیک، مخابرات و فضای سایبری نبودیم. امروز در زمینه‌های الکترونیک، مخابرات و فضای سایبری، بهترین نیرو‌ها را در دانشگاه‌های ایران تربیت می‌کنیم فلذا حق کشور ما این نیست که با داشتن چنین گذشته‌ای و این سرمایه‌های ملی امروز، در حوزه سایبر و فضای مجازی گام‌های آهسته بردارد. همین گام‌های آهسته موجب خسران‌های گسترده‌ای در طول سالیان گذشته شده است.

منتقدان تمرین قطعی اینترنت در ایران، وقتی دیدند روس‌ها هم این کار را کردند ساکت شدند
میزان: چرا این رویکرد در برخی از مسئولان ما وجود دارد که «ما نمی‌توانیم در عرصه‌های فناورانه و تکنولوژیکی حرف برای گفتن داشته باشیم»؟
زارعی: ناشی از سواد پایین، خود کم‌بینی و بزرگ‌بینی دیگران است. وقتی که روس‌ها گفتند ما در حال تمرین قطعی اینترنت هستیم، برخی از کسانی که به سازمان پدافند غیرعامل انتقاد می‌کردند و می‌گفتند قطعی تمرینی اینترنت معنایی ندارد، ساکت شدند.

اگر اینترنت جهانی قطع شود در کوتاه مدت مشکل خاصی نخواهیم داشت
میزان: در شرایط فعلی، اگر اینترنت جهانی در کشور ما قطع شود، تا چه اندازه می‌توانیم امور روزمره خود را دنبال کنیم؟
زارعی: اگر اینترنت جهانی قطع شود ما در کوتاه مدت مشکل خاصی نخواهیم داشت. نرم افزار‌هایی که امروز ما روی سیستم‌های‌مان از آن‌ها استفاده می‌کنیم اساساً تولید خارج است. اتفاقاً یکی از ظرفیت‌هایی که ما فکر می‌کنیم هر چه سریع‌تر باید در کشور توسعه پیدا کند، تولید نرم افزار‌ها و سیستم عامل بومی است. نرم افزار‌ها و سیستم‌های عامل خارجی به نحوی طراحی شده‌اند که ما نیاز داریم هر چند وقت یک‌بار آن‌ها را به روزرسانی کنیم و طبیعتا در مرحله به روزرسانی نیازمند ارتباط با شبکه اینترنت جهانی هستیم. قانون می‌گوید هر زیرساختی که می‌خواهد در کشور ایجاد یا وارد شود باید به تأیید سازمان پدافند غیر عامل برسد. در حال حاضر وارد کردن نرم افزار از خارج برای زیرساخت‌های حساس و حیاتی ممنوع است و اگر هم ضرورت داشته باشد باید مورد ارزیابی پدافند غیر عامل قرار بگیرد. ما در مسیر ارزیابی این فناوری‌ها و نرم افزار‌ها از توان شرکت‌های دانش بنیان بهره می‌بریم. کسی حق ندارد یک نرم‌افزار وارد کشور کند و ساختار بانکی کشور را در اختیار این نرم‌افزار قرار دهد. ما این اقدامات را خلاف امنیت ملی می‌دانیم. ما تاکنون چند بار به خاطر این موضوع نامه‌نگاری کردیم و قوه قضاییه هم حکم صادر کرده است ولی باز می‌بینیم برخی از زیر مجموعه‌ها همچنان این اقدامات خلاف قانون را انجام می‌دهند.

زیرساخت‌های کشور مکلف شده‌اند از ضد بدافزار داخلی استفاده کنند
میزان: آیا ما تا امروز توانسته‌ایم ضد بدافزاری در کشور تولید کنیم و دستگاه‌ها را مکلف به استفاده از این ضد بدافزار‌ها کنیم؟
زارعی: یکی از ابزار‌های مورد استفاده در فضای سایبر «ضد بدافزار»‌هایی است که الان روی همه سیستم‌های کامپیوتری و هوشمند وجود دارد. ضد بدافزار‌های مورد استفاده در داخل کشور عموماً خارجی هستند و سازمان پدافند غیرعامل در سال‌های گذشته حمایت زیادی انجام داد و ما امروز با افتخار می‌گوییم که «ضد بدافزار بومی» تولید کرده و به زیرساخت‌های کشور هم تکلیف کرده‌ایم که باید از این ضد بدافزار استفاده کنند. وقتی که ما از یک ضد بدافزار بومی استفاده می‌کنیم زیرساخت‌های خود را حداقل در چند لایه مصون نگه می‌داریم.  امروز بیش از هر زمان دیگری، زمینه برای توسعه بومی فضای سایبری در کشور امروز بسیار بیشتر از گذشته است. امنیت یکی از مهمترین مؤلفه‌های کشور ماست و ما اساساً نمی‌توانیم در این زمینه کوتاهی کنیم. هر کسی در بحث امنیت اعم از امنیت سایبری، امنیت ارتباطات و امنیت اطلاعات کوتاهی کند حتما عنوان «خیانتکار» بر او صادق خواهد بود.

ادعای آمریکا درباره حمله به تاسیسات ایران پوچ بود
میزان: پس از سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک توسط هوافضای سپاه، آمریکایی‌ها مدعی حمله سایبری به تأسیسات و زیرساخت‌های ایران شدند. این ادعا چگونه مطرح شد؟
زارعی: ادعایی که آمریکایی‌ها در آن مقطع زمانی کردند با یکی دو حادثه در برخی از زیرساخت‌های انرژی کشور مصادف شد، ولی وقتی ما این موضوعات را بررسی کردیم، به جمع بندی در خصوص یک «اقدام سایبری» نرسیدیم. احساس کردیم آمریکایی‌ها از بس که دست‌شان خالی بوده، این حادثه را به خودشان نسبت داده‌اند. اصلا آن اتفاقی هم که رخ داده بود، هیچ ارتباطی به حوزه سایبری نداشت و بررسی‌ها نشان داد که این ادعای آمریکایی‌ها، اساسا یک ادعای پوچ است.

تعامل سازمان پدافند غیرعامل ایران با کشورهای چین و روسیه
میزان: آیا دستاورد‌های سازمان پدافند غیرعامل، با کشور‌های دوست و هم‌پیمان به اشتراک گذاشته می‌شود؟ در این زمینه تا کنون اقدامی صورت گرفته است یا خیر؟
زارعی: اراده بر این قرار گرفته است که امروز ما در حوزه پدافند غیرعامل در تعامل با کشور‌های همسایه مثل روسیه و چین و همچنین کشور‌های اطراف خود باشیم که در حال حاضر هنوز مراحل ابتدایی این کار را می‌گذرانیم.

وزارت دفاع گوشی‌های امنی تولید کرده که در اختیار برخی از مسئولان قرار گرفته است
میزان: با وجود تاکیدات فراوان سازمان پدافند غیرعامل، بفرمایید که موضوع «عدم استفاده مسئولان از گوشی‌های هوشمند» تا کنون چقدر اجرایی شده است؟  
زارعی: این موضوع یکی از بحث‌های چالشی میان سازمان پدافند غیرعامل با دستگاه‌های مختلف کشور است. کمیته دائمی سازمان پدافند غیرعامل برای مسئولان «سطوح» تعریف کرد که بر مبنای آن مشخص شد کدام مسئولان نباید از گوشی‌های هوشمند استفاده کنند. متاسفانه این ابلاغیه مورد پسند مسئولان قرار نگرفت و حتی باعث بدرفتاری با سازمان پدافند غیر عامل شد، ولی به تدریج خود مسئولان متوجه شدند آسیب‌هایی که از جانب گوشی هوشمند به آن‌ها می‌رسد، خیلی بیشتر از آن چیزی است که قبلاً درباره آن فکر می‌کردند. کمیته دائمی سازمان پدافند غیر عامل یک مصوبه داشت که بر مبنای آن وزارت دفاع مسئول تولید گوشی‌های امن بود. اخیراً هم وزارت دفاع گوشی‌هایی را طراحی کرده که به گفته خودشان این گوشی‌ها در اختیار برخی از مسئولان قرار گرفته است.

نمی‌توانیم مستقیماً با یک مسئول یا دستگاه برخورد کنیم

میزان: واکنش سازمان پدافند غیرعامل به مسئولان یا دستگاه‌هایی که مصوبات این سازمان را در برنامه‌ها و طرح‌های خود اجرا نمی‌کنند چگونه است؟
زارعی: سازمان پدافند غیرعامل به عنوان یک نهاد حاکمیتی تخصصی فعالیت می‌کند. ما نمی‌توانیم مستقیماً با یک مسئول یا دستگاه برخورد کنیم. تا الان هم رویه سازمان پدافند غیر عامل همین بوده و ما اصل را بر همکاری گذاشته‌ایم. ما اعتقاد داریم خیلی از کار‌هایی که در زمینه پدافند غیرعامل انجام می‌دهیم نیازی به رسانه‌ای شدن ندارند. در حقیقت ما قصد نگران کردن جامعه را نداریم. برخی از تصمیماتی را که سازمان پدافند غیر عامل مناسب نمی‌داند به صورت مکتوب منتقل و اشکالات را مطرح می‌کند.

اولین مقابله با مخاطرات فضای مجازی را مقام معظم رهبری انجام دادند
میزان: رویکرد سازمان پدافند غیرعامل برای کنترل مخاطرات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی چیست؟
زارعی: نظر سازمان پدافند غیرعامل از ابتدا در خصوص فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های اینترنتی، این بوده که ما باید به سرعت حرکت بومی‌سازی در این زمینه را انجام دهیم. اعتقاد دارم در برهه‌ای که داد اروپایی‌ها درآمده بود و آن‌ها می‌گفتند که باید از محیط تلگرام خارج شویم، آن زمان بهترین فرصت بود که ما در داخل کشور خودمان هم اقداماتی را برای بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها برداریم، اما متاسفانه اقدامات ناقصی در این زمینه صورت گرفت. اساسا اولین اقدام را برای مقابله با مخاطرات فضای مجازی، مقام معظم رهبری با تشکیل شورای عالی فضای مجازی انجام دادند. ایشان با نگاه بلند خود به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته و دارند. اعتقاد من این است که کسانی که مسئولیت مقابله با مخاطرات فضای مجازی را بر عهده داشتند، یا اهمیت موضوع را درک نکردند یا اراده‌ای برای عمل نداشتند. اهتمام ما نسبت به مقوله فضای مجازی باید بسیار جدی باشد. توجه به فضای مجازی به هیچ عنوان به معنای محدود کردن این فضا نیست. اگر با فضای مجازی به صورت علمی و بومی کار کنیم نه تنها فضای مجازی محدود نمی‌شود بلکه برتری ما در این زمینه نمود پیدا می‌کند. فضای مجازی باید برای جوانان ما پول‌سازی کند نه اینکه صرفا ابزاری برای ایجاد تنش اجتماعی باشد. ما باید به جایی برسیم که صادرکننده خدمات در حوزه فضای مجازی باشیم. نتایج نگاه سیاسی به موضوع فضای مجازی همین وضعیتی می‌شود که الان با آن مواجه هستیم. یکی از الزامات مقابله با فتنه دیگر، ساماندهی فضای مجازی است. در دوران دفاع مقدس به ما سیم خاردار و بی‌سیم نمی‌دادند، اما در طول دوران دفاع مقدس ظرفیت بسیاری زیادی در ما ایجاد شد. اگر همان ظرفیت‌ها بعد از جنگ هم ادامه پیدا می‌کرد ما الان وضعیت بسیاری خوبی داشتیم. متاسفانه غفلت کردیم و بازار کشور را در اختیار خارجی‌ها و کمپانی‌های چینی و کره‌ای گذاشتیم. یادم می‌آید در زمان جنگ از ترکیه بی‌سیم‌هایی خریده بودیم که بسیار بی‌کیفیت بودند و مشکلات زیادی داشتند. بعد از جنگ در سفری که به ترکیه داشتم آن‌ها می‌گفتند «شما ما را آباد کردید» چرا که ما اولین خرید را از آن‌ها انجام داده بودیم.  

رئیس سازمان پدافند غیرعامل عضو شورای‌عالی فضای مجازی است اما به جلسات آن دعوت نمی‌شود
میزان: آیا سردار جلالی به عنوان رئیس سازمان پدافند غیرعامل در جلسات شورای‌عالی فضای مجازی شرکت می‌کند؟  
زارعی: مجلس مصوب کرد که رئیس سازمان پدافند غیر عامل باید عضو شورای‌عالی فضای مجازی باشد، اما رئیس سازمان را حتی به جلسات این شورا دعوت نمی‌کنند. وقتی که برخی از اعضای شورای عالی فضای مجازی متوجه تهدیدات فضای مجازی نشوند، سازمان پدافند غیرعامل باید چه کار کند؟ البته الان وضعیت کمی بهتر از گذشته شده چرا که تهدید جدی‌تر شده و همگان تاثیرات تهدیدات در حوزه فضای مجازی در اقصی نقاط دنیا را دیده‌اند.

فضای مجازی ابزار اصلی شایعه‌سازی و تحریک مردم در عراق و لبنان است
میزان: در قضایای اخیر لبنان و عراق، تا چه اندازه نقش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی را پررنگ و تاثیرگذار می‌دانید؟
زارعی: ما در فتنه ۸۸ و دی ۹۶ عملکرد خبیثانه رسانه‌های فارسی زبان بیگانه و شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک را دیدیم. الان هم در عراق و لبنان تاثیر شبکه‌های اجتماعی را می‌بنیم. فضای مجازی ضمن اینکه در افزایش سرعت و ارتباطات و کاهش بسیاری از هزینه‌ها موثر است، دارای مخاطرات فراوانی نیز هست. راه اندازی و فعال کردن شبکه‌های اجتماعی با هدف ایجاد انشقاق میان مردم منطقه خصوصاً لبنان و عراق، کاری است که این روز‌ها دشمنان انجام می‌دهند. امروز در لبنان و عراق «فضای مجازی» به ابزار‌های اصلی شایعه‌سازی و تحریک مردم تبدیل شده است.

کسانی‌که در مصادر ورود و خروج کشور نشسته‌اند جلوی شکوفا شدن ظرفیت‌های جوانان را گرفته‌اند
میزان: یکی از موضوعات قابل توجه در حوزه مباحث الکترونیکی و نرم‌افزاری، تاکید زیاد بر واردات این محصولات به کشور است. با عنایت به اینکه شما چندین بار در خِلال صحبت‌های خود گفتید که امروز توانایی و ظرفیت جوانان ما در عرصه‌های الکترونیکی و مخابراتی بیش از هر زمان دیگری است، بفرمایید که دلیل ادامه روند وارد محصولات تکنولوژیکی و نرم‌افزاری به کشور چیست؟
زارعی: کسانی که جلوی شکوفا شدن ظرفیت‌های جوانان ما در حوزه‌های الکترونیکی، مخابراتی و سایر صنایع را گرفته‌اند کسانی هستند که در مصادر ورود و خروج کشور نشسته‌اند و مجوز واردات می‌دهند. ما در جنگ اقتصادی باید تشخیص بدهیم واردات کالا چه پیامد‌هایی را در کشور به همراه خواهد داشت. اجازه دهید یک خاطره را برای شما بگویم. زمانی که آقای لاریجانی رئیس صدا و سیما بودند و من هم رئیس دانشکده فنی دانشگاه امام حسین (ع) بودم، از صداوسیما با ما تماس گرفتند و گفتند که «نیازمند کابل‌هایی هستیم که توان را از فرستنده به آنتن می‌رسانند. این کابل را در دنیا فقط ۲ کشور می‌سازند و الان آن‌ها یا این کابل را به ما نمی‌دهند یا خیلی گران می‌دهند». قبل از آن هم معاونت فنی صداوسیما کابل‌ساز‌ها را دور هم جمع کرده بود، ولی کابل‌ساز‌ها گفته بودند تولید این کابل‌ها به صرفه نیست. ما در دانشگاه امام حسین (ع) تعدادی از اعضای هیئت علمی را جمع کردیم و چندین جلسه با معاونت فنی صداوسیما تشکیل دادیم. آخر سر یکی از دوستان که عزمی انقلابی داشت گفت من ابن کار را انجام می‌دهم و انصافا تا انتهای این راه هم ایستاد. ما برای تولید این کابل یک قرارداد ۱۲۰ میلیون تومانی با صدا و سیما منعقد کردیم و ایشان هم سوله‌ای گرفت و با نیروهایش کار کپی‌سازی را شروع کرد. تست‌های کابل‌های تولید شده توسط مرکز تحقیقات مخابرات انجام شد و «تایید نهایی» حاصل شد. حتی گفتند این کابل‌های تولید شده نه تنها نسبت به کابل‌های خارجی ضعفی ندارد بلکه کیفیت آن‌ها به مراتب بهتر از نمونه‌های خارجی است. حتی ما در این قرارداد ۲۰ میلیون تومان هم بیشتر خرج کردیم که بعدا پول آن را صداوسیما به ما داد. قرارداد تولید بیشتر این کابل‌ها هم با صداوسیما منعقد شد. چند ماه بعد در یکی از نمایشگاه‌هایی که صداوسیما برگزار کرده بود و سفیران خارجی هم در آن حضور داشتند یک نمونه از این کابل‌های تولید شده در داخل کشور به نمایش درآمد و بعد از چند ماه دوستان از صداوسیما تماس گرفتند و ما را برای برگزاری جلسه خواستند. در جلسه به ما گفتند مسئول بازرگانی صداوسیما می‌گوید آن شرکت‌های مورد نظر خارجی، قیمت کابل‌های خودشان را خیلی پایین آوردند و به همین دلیل برای ما به صرفه نیست که از داخل این کابل‌ها را بخریم. تمام این قضایا برای ما روشن ساخت که «دامپینگ» رخ داده است و شرکت خارجی برای فروش محصول خود، قیمت آن را به شدت پایین آورده است. زمانی که دکتر عارف وزیر ارتباطات بود، ما ظرفیت دوست‌مان که کابل تهیه می‌کرد را به دکتر عارف معرفی کردیم. با او قراردادی بستند و او کابل‌ساز وزارت ارتباطات شد. دو سه سال پیش این دوست‌مان را دیدم و در خصوص آن کابل‌ساز‌ی‌ها از او سوال کردم که او پاسخ داد «تعطیل شد، شرکت‌های خارجی قیمت‌های خود را پایین کشیدند و مسئولان وزارت ارتباطات گفتند برای ما به صرفه نیست که این کابل‌ها را در داخل تولید کنیم». شرکت‌های خارجی  آن قدر قیمت را پایین می‌کشند تا تولید در داخل بخوابد و آن گاه که رقیبی برای خود ندیدند، مجددا قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. غرض از بیان این خاطره این بود که اگر آن روز کابل‌های خارجی با قیمت نازل به کشور وارد نمی‌شدند، تولید این کابل‌ها در کشور متوقف نمی‌شد و ما هم می‌توانستیم تولیدات کابل خود را به اقضی نقاط دنیا صادر کنیم.  

اگر دستگاه الکترونیکی رای‌گیری دیر به دست ما برسد، حتما آن را تایید نمی‌کنیم
میزان: حدود ۵ ماه به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی زمان باقی مانده است و به گفته وزیر کشور قرار است رای‌گیری این انتخابات با دستگاه‌های الکترونیکی انجام شوند. آیا سازمان پدافند غیرعامل این دستگاه‌ها را مورد بررسی قرار داده است؟
زارعی: خیر. ما اعلام کرده‌ایم تا وقتی که فرصت هست این دستگاه‌ها را به ما بدهید تا آن‌ها را ارزیابی کنیم و نظرمان را بگوییم. اگر دیر هنگام این مسئولیت به ما بسپارید، ما حتما تایید نخواهیم کرد.

اهتمام جدی برای افزایش ارتباط سازمان پدافند غیرعامل با قوه قضاییه
میزان: به عنوان سوال پایانی بفرمایید که در حال حاضر رابطه سازمان پدافند غیرعامل با قوه قضاییه در شئون و زمینه‌های مختلف چگونه است و شما چه آینده‌ای را پیش روی تعامل این دو دستگاه می‌بینید؟
زارعی: در دوره جدید باید کار جدی‌تری میان سازمان پدافند غیرعامل و قوه قضاییه رقم بخورد. قوه قضاییه چند زیرساخت حیاتی و حساس دارد از جمله شبکه فناوری اطلاعات که زحمات قابل توجهی برای آن کشیده است شده است. ارتباط سازمان پدافند غیرعامل و قوه قضاییه در دوره قبل با مشکلاتی روبرو بود اما در حال حاضر جلساتی را سردار جلالی با آیت‌الله رئیسی برگزار کرده تا یک همکاری جدی را ما با حوزه سایبری قوه قضاییه داشته باشیم. اهتمام جدی وجود دارد تا ارتباطات میان سازمان پدافند غیرعامل با قوه قضاییه افزایش پیدا کند.

اصلاح و توسعه زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور از جمله مهمترین اهداف تحقق شبکه ملی اطلاعات است که می‌تواند بیش از ۶ نقص کلان موجود در شبکه ارتباطی کشور را رفع کند.

به گزارش خبرنگار مهر، شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، یکی از عناصر اصلی در ایجاد صنعت ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات و اکوسیستم بازیگران داخلی در لایه های مختلف خدمات و محتوای فضای مجازی کشور است.

بررسی های مرکز ملی فضای مجازی نشان می دهد که در حال حاضر زیرساخت ارتباطی کشور دارای نقاط ضعف جدی است که تحقق این صنعت و اکوسیستم پویا و ارزش آفرین مبتنی بر آن را با مشکل مواجه کرده است. در این راستا تعریف و الزامات ۶ گانه شبکه ملی اطلاعات که در جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی مصوب شد، در جهت رفع این چالش ها و تحقق زیرساخت مطلوب کشور بوده است.

این چالش ها و نقاط ضعف در چند دسته زیرساخت ارتباطی، امنیت، تامین و استفاده از پهنای باند بین الملل، خدمات زیرساخت ارتباطی و پالایش اینترنت بیان شده است که شواهدی بر نقض تحقق شبکه ملی اطلاعات در زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی فعلی کشور است.

خروج ترافیک با مبدا و مقصد داخلی از کشور

هرگاه بخشی یا همه اطلاعات و ترافیک اصلی یا ترافیک کنترلی یک ارتباط که درون مرزهای جغرافیای کشور واقع شده به صورت خواسته یا ناخواسته از زیرساخت ارتباطی کشوری دیگر عبور کند، این ارتباط مشمول نقطه ضعف «خروج ترافیک» قلمداد می شود.

این خروج ترافیک اغلب به علت استفاده کاربران داخلی از مکانیزم های شبیه VPN (که ترافیک کاملا داخلی را به خارج از کشور منتقل می کنند) و وابستگی به خدمات زیرساخت ارتباطی غیرداخلی اتفاق می افتد که شامل مواردی چون خدمات نام دامنه، خدمات زمان شبکه، خدمات رایانش ابری، استفاده از خدمات ارتباطی بر بستر اینترنت، نبود امکانات میزبانی با خدمات قابل رقابت و تعرفه مناسب و رقابتی و نبود سازوکارهای تبادل ترافیک بین تامین کنندگان خدمات و محتوا می شود.

وجود این مشکل آثار زیان بار متعددی دارد. برای مثال افزایش زمان تأخیر و هزینه ارتباط و نیز عدم امکان کنترل جریان ترافیک بر زیرساخت های غیرداخلی و در نتیجه عدم امکان تضمین کیفیت ارتباط و خدمات وابسته به آن از جمله این آثار است.

در همین حال به دلیل خروج ترافیک شاهد تأثیرپذیری زیرساخت کشور از زیرساخت کشورهای دیگر و افزایش مخاطرات امنیتی هستیم و از دست رفتن فرصت های اقتصادی ناشی از گردش اطلاعات داخلی و اعطای آن به کشورهای ثالث که در تولید یا مصرف آن ترافیک هیچ نقشی نداشته اند، از دیگر آثار زیان باری است که به دلیل عدم تحقق شبکه ملی اطلاعات با آن مواجه هستیم.

مهندسی ترافیک نامناسب اینترنت

مهندسی بهینه ترافیک می تواند کارآیی منابع شبکه مانند تجهیزات فیزیکی، کانال ها و منابع طیفی اشتراکی، نام های دامنه و آدرس های IP را ارتقاء دهد. به علاوه، مهندسی مناسب ترافیک، شاخص هایی مانند تأخیر، از دست رفتن بسته های اطلاعات و سرعت دسترسی را بهبود بخشیده و هزینه های ایجاد و بهره برداری از شبکه را کاهش می دهد.

اما مهندسی نامناسب ترافیک که به دلایلی مانند نبود راهبرد و راهکارهای مطلوب و حساب شده گذر از آدرس های قدیمی اینترنت، انتقال نادرست ترافیک و نبود ظرفیت کافی در شبکه مصداق دارد، آثاری مانند ظرفیت سازی غیرضروری در بخش های مختلف شبکه، افزایش غیرواقعی منابع پردازشی و در نتیجه مصرف بیهوده انرژی، استهلاک تجهیزات و هدررفت پهنای باند را به همراه دارد.

در همین حال ایجاد مشکلات امنیتی و کاهش توانایی ردگیری در شبکه، افزایش تأخیر و زمان پاسخگویی و بالا رفتن هزینه ترافیک و عدم توانایی در ارائه خدمات برون مرزی رقابت پذیر از دیگر علائم مهندسی نامناسب ترافیک اینترنت است. این درحالی است که بهینه سازی گردش و مهندسی ترافیک در زیرساخت ارتباطی کشور و برنامه ریزی مناسب برای ارتقای سیستم آدرس دهی و مسیریابی، یکی از راهبردهای مهم تحقق شبکه ملی اطلاعات به شمار می رود.

عدم امکان ارائه خدمات متنوع یکپارچه به کاربران

بررسی ها نشان می دهد که خدمات متنوعی را بر اساس مفهوم شبکه های نسل آینده می توان به صورت تجمیع به کاربران ارائه کرد که این قابلیت امروز در دنیا در قالب شبکه های باند پهن دنبال می شود. لازمه این امر، تأمین ارتباط مناسب بین تولیدکنندگان محتوا و خدمات و اپراتورهای دسترسی است. اما این امر به رغم پیشرفت های موجود، هنوز جایگاه خود را در کشور پیدا نکرده است.

امکان ارائه خدمات متنوع یکپارچه شده، یکی از ارکان اصلی توسعه اکوسیستم بومی و صنعت داخلی فناوری اطلاعات محسوب می شود اما در حال حاضر به دلیل نبود زیرساخت تجمیع و توزیع ترافیک و شبکه های تحویل محتوا و نبود مسیرهای ارتباطی باکیفیت برای گردش داخلی اطلاعات مبتنی بر شبکه ملی اطلاعات، خدمات و محتوای داخلی قابلیت عرضه مناسب را به کاربران ندارند.

بنابراین تأمین کنندگان این خدمات و محتوا، به زیرساخت های خارج از کشور متکی شده اند. همچنین عرضه خدمات در حال حاضر مبتنی بر سطوح متنوع و قابل توافق کیفیت نبوده و امکان ناحیه بندی امنیتی خدمات به شکل مناسب محقق نشده است.

تامین نامناسب امنیت، اعتماد و حریم خصوصی کاربران

شواهد حاکی از آن است که در زیرساخت ارتباطی کنونی، امنیت، اعتماد و حریم خصوصی کاربران به صورت یکپارچه تامین نمی شود. در حال حاضر مصادیق مختلفی از این نقص دیده می شود که مواردی از آن، در زیر آورده شده است:

- نبود سامانه های مدیریت یکپارچه و هماهنگ تهدیدات و حوادث سایبری که وقوع حملات سایبری علیه زیرساخت های حیاتی کشور مانند حمله استاکس نت، حمله سایبری به زیرساخت های اطلاعاتی وزارت نفت از آثار مشهود آن است؛

- نابسامانی در شناسایی و تصدیق هویت کاربران در فضای مجازی کشور که مشکلاتی را برای پیگیری جرائم رایانه ای یا تعیین دقیق مجوزهای دسترسی به خدمات و محتوا ایجاد می کند؛

- نبود متولی واحد در ارائه خدمات گواهی و امضای دیجیتالی در کشور؛

در این راستا تامین امنیت یکی از ضرورت های اساسی شبکه ملی اطلاعات است که باید در کل اکوسیستم و به ویژه در زیرساخت های حیاتی مورد توجه قرار گیرد.

نامناسب بودن نظام پالایش محتوا

طبق گزارش مرکز ملی فضای مجازی به دلیل ناکارآمدی نظام پالایش موجود و همچنین بنا نشدن معماری شبکه با دیدگاه گردش داخلی اطلاعات، پالایش به صورت متمرکز در دروازه های بین المللی صورت می گیرد.

این مشکل آثاری مانند افزایش زمان تاخیر و هزینه پاسخگویی، افزایش افت بسته های اطلاعاتی، کاهش سرعت و کیفیت، افزایش ناکارآمد حجم ترافیک ورودی- خروجی دروازه های بین المللی یا درگاههای خاص و ظرفیت سازی غیر ضروری متعاقب آن و همچنین عدم امکان پالایش عمیق و موثر را به همراه داشته است.

جایگاه نامناسب کشور در شبکه جهانی اینترنت

از دیگر اهداف مهم شبکه ملی اطلاعات، اصلاح نظام تامین و استفاده از پهنای باند بین الملل و ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی ایران در شبکه جهانی اینترنت است. با تحقق این هدف، کشور از یک مصرف کننده پهنای باند بین الملل به یک بازیگر موثر در فضای مجازی تبدیل می‌شود.

این درحالی است که در حال حاضر کشور در لبه های انتهایی اینترنت (مصرف کنندگی صرف پهنای باند) قرار دارد که در نتیجه دسترسی به خدمت و محتوای داخلی از خارج به شدت محدود شده و صادرات و عرضه خدمات و محتوای داخلی در بازارهای بین المللی را کاهش و تعامل فعال و سازنده با فضای مجازی را تحت تاثیر قرار داده است.

از طرفی وابستگی به زیرساخت های ارتباطی خارج از کشور و همچنین وابستگی در تامین خدمات، باعث افزایش هزینه ها می‌شود.

چرا که هزینه دسترسی به پهنای باند وابسته است. تامین از فروشندگان اصلی و نه واسط های سطح پائین و دسته چندم از طریق استقرار نقطه حضور آنها درون مرزها، قراردادهای شفاف و اجرای صحیح آنها برای حذف تبادلات ترافیک غیرقانونی و هدر رفت پهنای باند و اصلاح روش های توزیع پهنای باند، نقش مهمی در این نظام دارند.

ضمن آنکه تعرفه گذاری متمایز و حساب شده پهنای باند داخلی، ورودی و خروجی از دروازه های بین الملل، به عنوان بخش دیگری از این نظام، می تواند تاثیر شگرفی در توسعه خدمات و محتوای بومی و همچنین رقابت پذیری آنها در عرصه جهانی داشته باشد. این موضوع می تواند با ایجاد کمترین تنش های داخلی و خارجی، به یک سازوکار تنظیم خدمات و محتوای نامناسب و آسیب رسان به فرهنگ، اقتصاد و امنیت کشور تبدیل شود.

در حال حاضر به دلیل تامین پهنای باند اینترنت از تعداد محدودی از تامین کنندگان دسته چندم و نبود نظارت کافی بر نحوه اجرای قراردادها، تامین پهنای باند اینترنت با صرف هزینه های بیهوده و اتلاف منابع کشور انجام می‌شود.

مشاور وزیر ارتباطات از تهیه پیوست پدافندی شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی از اولویت‌های اساسی پدافند سایبری در حوزه ICT با هدف افزایش پایداری شبکه در مقابل تهدیدات خبر داد.

به گزارش وزارت ارتباطات، صادق بیک پور مشاور وزیر ارتباطات و رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت ارتباطات یکی از اولویت‌های اساسی پدافند سایبری در حوزه ICT را تهیه پیوست پدافندی شبکه ملی اطلاعات اعلام کرد و گفت: به همین منظور دو طرح افزایش پایداری شبکه ملی اطلاعات و بهسازی زیرساخت های حوزه ICT در برابر حوادث و تهدیدات، پیگیری می شود.

وی با بیان اینکه بزرگداشت هفته پدافند غیرعامل با شعار «مقاومت و بازدارندگی با رونق تولید» برگزار می شود، گفت: فضای سایبر کشور یکی از سرمایه ها و دارایی های مهم، استراتژیک و حیاتی است که غفلت از پاسداری از آن، خسارات و صدمات سنگینی را برای نظام اسلامی به همراه دارد.

بیک پور افزود: با توجه به تحت تاثیر قرار گرفتن زندگی عموم مردم از گستردگی و ویژگی های منحصر به فرد فضای مجازی و به همراه داشتن فرصت هایی بی نظیر و تهدیدهایی نرم و مخرب، شناخت درست و مواجهه منطقی با آن ضرورتی انکارناپذیر است.

وی با اشاره به اهداف اصلی از نامگذاری و برگزاری هفته ای با عنوان پدافند غیرعامل، گفت: با پدافند غیرعامل به دنبال حفاظت از زیرساخت ها و دارایی های کشور و کاهش آسیب پذیری در برابر تهدیدات هستیم.

رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تصریح کرد: با تلفیق مولفه های قدرت و فرصت های موجود می توان قدرت ملی را افزایش داد و ارتقای بازدارندگی موجب پیشگیری از وقوع تهدیدات و کاهش هزینه های ناشی از آن می شود.

وی با اشاره به انتخاب شعار«مقاومت و بازدارندگی با رونق تولید»، افزود: لزوم تقویت مقاومت در فضای سایبری، اهمیت بازدارندگی در فضای مجازی و همچنین نقش پدافند غیرعامل در رونق تولید و بهبود و توسعه اقتصاد، از دلایل انتخاب این شعار است.

مشاور وزیر ارتباطات به سیاست وزارت ارتباطات در بخش پدافند غیرعامل اشاره کرد و گفت: بهبود فضای تعامل بین سازمانی در حوزه های مختلفICT  به نحوی که همه مکمل یکدیگر بوده و در نهایت به پایداری ارتباطات منجر شود، یکی از سیاست های اصلی این کمیته در وزارتخانه ارتباطات است. در همین حال هدایت، راهبری، هماهنگی و مدیریت متمرکز، رصد و پایش تهدیدات، ارتقای سطح آمادگی دستگاه های اجرایی، آموزش حرفه ای و تخصصی از دیگر مأموریت های اصلی کمیته پدافند غیرعامل در وزارت ارتباطات است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: ما هیچ‌گاه حرف‌مان را عوض نکرده‌ایم و لایه زیرساختی شبکه ملی اطلاعات از جمله وظایف ما بوده که ۸۰ درصد از دید ما پیشرفت داشته است.
محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با فارس درباره شبکه ملی اطلاعات  توضیح داد: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فقط قسمتی از وظایف تحقق شبکه ملی اطلاعات  را بر عهده داشته است.

وی افزود: بر این اساس لایه زیرساختی شبکه ملی اطلاعات از جمله وظایف ما بوده که ۸۰ درصد از دید ما پیشرفت داشته است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه بیان کرد: ما هیچ‌گاه حرفمان را عوض نکرده‌ایم و همیشه بر این موضوع که ۸۰ درصد از زیرساخت شبکه ملی اطلاعات تهیه شده است، تأکید کردیم.

وی در پایان خاطر نشان کرد: اما نباید فراموش کرد که لایه زیرساخت تمامی اجزای شبکه ملی اطلاعات را شامل نمی‌شود.

لازم به ذکر است، تعدادی از مخاطبان در سامانه«فارس من» خواستار بررسی دلایل عدم تحقق شبکه ملی اطلاعات شدند.

 معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات گفت: شبکه ملی اطلاعات سه لایه محتوا، خدمات و زیرساخت را دارد. 80 درصدلایه زیرساخت تکمیل شده اما عدم فعالیت نهادها در دو لایه محتوا و خدمات شبکه ملی اطلاعات شائبه برانگیز است.
امیر ناظمی معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با فارس با اشاره به شبکه ملی اطلاعات گفت: شبکه ملی اطلاعات سه لایه محتوا ، خدمات و زیرساخت را دارد، طبق دستور مقام معظم رهبری لایه زیرساخت برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفته است.

وی ادامه داد: همچنین لایحه خدمات به عهده تعدادی از بازیگران گذاشته شده است و لایه محتوا نیز به نهادهایی نظیر سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری مربوط می شود.

معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات تصریح کرد: در لایه زیرساخت که به عهده ما گذاشته شده است، وزارت ارتباطات بر اساس سند تبیین الزامات فعالیت کرده است و توانسته ایم ۸۰ درصد لایه زیرساخت را به اتمام برسانیم.

وی تاکید کرد: ما ادعا نداریم که کارهای ما در لایه محتوا انجام شده و حتی ادعا نداریم که در لایه خدمات نیز فعالیتی انجام داده ایم اما جزء کسانی هستیم که توانستیم در لایه زیرساخت ۸۰ درصد آنچه در سند تبیین الزامات آمده است را به انجام برسانیم.

معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات تصریح کرد: همچنین از شورای عالی فضای مجازی این مطالبه را داریم که چرا برای دو لایه دیگر نظیر لایه زیرساخت سندی تعیین نشده است تا بر اساس آن بازیگران دو قسمت دیگر فعالیت کنند.

ناظمی ادامه داد: همچنین این موضوع مشخص نشده که در دو لایه دیگر چه کسی پاسخگو است و چرا اصلاً به انجام فعالیت در دو لایه دیگر پرداخت نمی شود؟

وی خاطر نشان کرد: می توانم به صراحت بگویم همه این موارد برای ما شائبه برانگیز است و به دنبال پاسخ آن هستیم.

کارشناس اندیشکده سایبری دفتر بررسی های راهبردی مجمع تشخیص مصلحت معتقد است که در سال های اخیر، جز بخش هایی از گام نخست، هیچ اقدامی برای ظهور واقعی شبکه ملی اطلاعات به وقوع نپیوسته است.

به گزارش خبرنگار مهر، محمدعلی شاکری دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) و کارشناس مسئول اندیشکده سایبری دفتر بررسی های راهبردی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، در یادداشتی تحلیلی، یادداشت امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات با عنوان «از شبکه ملی اطلاعات که حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟» را، مورد نقد و بررسی قرار داده است.

متن این یادداشت به این شرح است: جلال آل احمد در کتاب «از رنجی که می بریم»، از استثمار جامعه آن روز ایران توسط استبداد حاکم و استعمار خارجی می گوید؛ اما ضمناً در جای جای این اثرش نیز همانند آثار دیگر، بیش از همه از همان خودی هایی می نالد که چون زور بازوی استبداد و استعمار، چشم شان را پر کرده، اندک گرمای آغوش سرد دشمن را به رنج مبارزه ترجیح می دهند و با منت، به سربازهای ساده دشمن تبدیل می شوند که می توانند بی محابا هرکسی را سردسته معترضین قلمداد کرده و به جوخه اعدام بسپارند! در این میان، آن هایی که هیکل ورزیده تر و گردن افراشته تر دارند، بیشتر توجه این دادرس ها را به خود جلب می کنند.

داستان «شبکه ملی اطلاعات» در دو دهه گذشته، داستان رنجی نیست که می بریم. این شبکه که این روزها ۲۱ سال از اولین تجربه به کارگیری نامش در سیاست های کلان نظام می گذرد ، دستمایه تحلیل های متعددی از پشت چشم اندازهای متعددتری شده است که گاه هیچ قرابتی با مفاهیم بنیادین آن ندارند؛ اما این هم آن رنجی نیست که می بریم. بلکه باز هم از همان داستان تکراری فرار خودی ها به آغوش سرد دشمن و سربازی در سربازخانه های آن ها و از همه دردناک تر، واسطه گری ایشان برای اعدام خودی هاست که رنج می بریم.

آقای مهندس امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، اخیراً در یادداشتی با عنوان «از شبکه ملی اطلاعات که حرف می زنیم، از چه حرف می زنیم؟» سعی کرده تا توصیفی از آن‌چه در «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» و «سازمان فناوری اطلاعات ایران» به عنوان «شبکه ملی اطلاعات» فهم می شود را به زبان ساده بیان کند تا مشکل به کار گیری واژه ای یکسان برای مفاهیم مختلف، حل شود. هرچند در این میان، حجم بالایی از دو دهه مطالبه شبکه ملی اطلاعات را به «سخنرانی‌های پرشور سیاسی» و «نطق‌های غیرفنی» محدود کرده و شبکه مطالبه شده را نیز به «وِردی که می‌خوانند بدون آنکه معنایش را بدانند ولی امیدوارند تاثیرش را بگذارد» تشبیه کرده است.

مهندس ناظمی در این نوشتار، ابتدا اینترنت را «جامعه‌ای شبکه‌ای» خوانده اند که در آن، بازیگران مختلف و ذی‌نفعان متفاوت به صورت شبکه‌ای و به دور از تسلط یک یا چند بازیگر می‌توانند در منافع و ساخت آن مشارکت بورزند. سپس شبکه ملی اطلاعات را فقط و فقط «مکمل اینترنت» دانسته است که در عین حال، تسهیل دسترسی مردم به اینترنت را فراهم می‌آورد و در همان حال تلاش دارد تا از وابستگی به دیگران یا یک بازیگر خاص به دور باشد و از اقدامات یک‌سویه‌ یک بازیگر علیه سایر بازیگران ممانعت می کند. این مهم از نظر ایشان با طرح مفهوم جدیدی از «استقلال» حاصل می شود.

تعریف ناظمی از استقلال، ملهم از تعریف استقلال در مفاهیم تجارت جهانی است. در این تعریف، استقلال تابعی است از «میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری در مقایسه با سایر اعضاء شبکه». بنابراین، اگر کشوری نتواند بر دیگران تاثیری داشته باشد، حالا هر چقدر هم که تاثیری نپذیرد، آن کشور مستقل نیست، بلکه تنها کشوری منزوی خواهد بود که البته قدرت هم ندارد! از همین رو، شبکه ملی اطلاعات باید بتواند به جای کاهش تاثیرپذیری، به افزایش تاثیرگذاری کمک کند و ضمناً به توزیع تاثیرپذیری‌ها میان بازیگران مختلف نیز منتج شود؛ حال در این مسیر، حتی به افزایش همزمان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از سایر بازیگران نیز راضی هستیم، تنها به شرط رشد بیشتر تاثیرگذاری.

او برای تحقق این استقلال، سه راهبرد اصلی پیشنهاد می دهد:

۱) افزایش تاثیرگذاری با رشد نرخ شاخص «حجم ترافیک داخلی به حجم ترافیک بین‌الملل»، آن هم به صورت طبیعی و نه با مداخله و محدودسازی دسترسی کاربران.

۲) تحکیم و تثبیت در شبکه جهانی با عرضه خدمات داخلی و جهانی با میزبانی در داخل کشور، به جای تلاش برای کاهش سهم ترافیک بین‌الملل.

۳) افزایش توزیع‌یافتگی تاثیرپذیری با افزایش تنوع در گذرگاه‌های ورودی، تسهیم حجم ترافیک بین‌المللی و همچنین عدم وابستگی به سرویس‌ها و خدمات خاص یک شرکت یا کشور.

نقد سه پاراگراف بالا به عنوان چکیده اظهارات مهندس ناظمی درخصوص شبکه ملی اطلاعات، زحمت زیادی نمی طلبد. اما تک پاراگراف قبل از این اظهارات، یعنی پاراگراف سوم متن است که به درستی، بیانی از همان رنجی است که می بریم.

ناظمی اینترنت را که حکم ستون فقرات بحث ایشان را دارد، «جامعه‌ای شبکه‌ای» خوانده است تا بتواند به مخاطب اظهارات خود بقبولاند که بازیگران مختلف در این جامعه، به مثابه ذی‌نفعان متعددی ظاهر شده و به دور از تسلط یک یا چند بازیگر، می‌توانند در ساخت تا دستیابی به منافع این شبکه بزرگ، مشارکت بورزند.

حال آن که اینترنت، نه یک شبکه یا یک جامعه شبکه ای، بلکه سامانه‌ای جهانی از شبکه‌های رایانه‌ای به هم پیوسته، یا به عبارت بهتر، شبکه شبکه‌هاست که سه منبع اصلی آن، یعنی «نشانی پروتکل اینترنت»، «سامانه نام دامنه» و «پی بندی و استانداردسازی پروتکل‌های هسته‌ای اینترنت»، هرسه در انحصار آمریکا قرار دارد و هیچ گاه به هیچ کشوری اجازه مشارکت در آن ها داده نشده است.

آخرین تلاش های بین المللی برای مشارکت جهانی در این سه منبع اصلی فضای مجازی، مربوط به اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی در سال ۲۰۰۵ در تونس بود. در این اجلاس تلاش شد تا سه منبع مذکور از انحصار آمریکا و شرکت های آمریکایی نظیر آی کان خارج شده و با سازوکار جدیدی شبیه به سازوکار حاکم بر سازمان ملل اداره شود که با مخالفت قاطع آمریکا مواجه شده و با استمرار یکه تازی او در مدیریت این فضا خاتمه یافت.

مهندس ناظمی و به طور کلی گروه حاکم بر فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران امروز، برپایه همین استدلال، غایت شبکه ملی اطلاعات را فقط مکمل و تسهیلگر دسترسی به اینترنت می دانند تا از وابستگی به دیگران یا یک بازیگر خاص و اقدامات یکجانبه او به دور باشد. حال آن که اگر اینترنت را همان طور که تبیین گشت، شبکه شبکه ها بدانیم که منابع اصلی آن توزیع نشده و در انحصارند، آن گاه روشن است که شبکه ای که تنها تسهیل‌گر دسترسی به این شبکه جهانی باشد، هرگز نخواهد توانست از وابستگی یا اقدامات یکجانبه یک یا چند بازیگر بکاهد، بلکه کاملاً برعکس، همچون سرکنگبینی صفرا زا، با تسهیل دسترسی دوطرفه، بر حجم وابستگی ها و امکان اقدامات یکجانبه نیز خواهد افزود.

اما چارچوب نظری حاکم بر دیدگاه های این گروه صاحب قدرت در کشور، طرح محتوایی تجارت زده از «استقلال» است. می دانیم که «استقلال» از دوران مبارزه علیه استعمار تاکنون، شاهد تحولات محتوایی عظیمی بوده است. این واژه در دوران اوج گیری دیدگاه های ضد امپریالیستی و استعماری، به معنای طرد اجنبی، کسب حاکمیت ملی و آزادی به کار می رفت. اما با تحولات جهانی بعدی در عرصه های اقتصاد و تجارت بین الملل، نظیر فروپاشی اتحاد شوروی، پایان جنگ سرد، وقوع تغییرات اساسی در روابط بین‌المللی و موقعیت کشورها و جنبش‌های مردمی، گسترش تولیدات صنعتی، انقلاب اطلاعاتی و ارتباطی، رشد و توسعه‌ بازار آزاد، تخصص و فناوری در رشته‌های مختلف و موجودیت معادن و مواد خام در کشورهای متعدد، تحولات محتوایی بزرگی نیز در واژه‌ «استقلال» رخ داد و این بار با واژه‌هایی همچون آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و نظائر آن ها هم‌سرنوشت شد.

آنچنان که گفته می شود در جهــان امـروز، استقلال به معنای نوعی از «وابستگی متقابل» مطرح است و با تقویت آگاهی از ارزش‌ها و منافع مشترک و همکاری بیش‌تر بین حاکمیت‌های مستقل، رشد می کند. آنچنان که متخصصین اقتصاد جهانی، مفهوم استقلال در عصر «جهانی شدن» را جز در سایه‌ نوعی تعامل بین دولت‌ ملی با دیگر دولت‌ها نمی دانند.

ناظمی با چنین رویکردی، استقلال در فضای مجازی را با استقلال در عرصه تجارت و اقتصاد بین الملل یکی کرده و در تعریفی ملهم از مفاهیم تجارت جهانی، معتقد است این بهبود تراز اثرگذاری و اثرپذیری در شبکه اینترنت است که به استقلال یک کشور منتج می شود، نه لزوماً کاهش اثرپذیری. بر همین اساس، شبکه ملی اطلاعاتی که مد نظر ایشان و تیم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است، باید بتواند به جای کاهش تاثیرپذیری، به افزایش تاثیرگذاری کمک کند و ضمناً به توزیع تاثیرپذیری‌ها میان بازیگران مختلف نیز منجر شود.

این درحالیست که باتوجه به توضیحات پیشین، روشن است که هرچند این مفهوم پردازی در شبکه تجارت جهانی که منابع اصلی آن توزیع شده تر هستند، پاسخگوست، اما درباره اینترنت که شبکه شبکه هاست و منابع اصلی آن نیز در انحصارند، نه تنها به استقلال منجر نخواهد شد، بلکه هر روز در مسیری برعکس، به وابستگی بیش از پیش ما و اعمال استعمار نوینی از جانب صاحبان آن منتج خواهد شد. اغلب راهبردهای پیشنهادی نیز اگر به این فرآیند کمک کنند، در همین مسیر رشد استعمارزدگی کشور در فضای مجازی تعریف می شوند.

از همین روست که در دنیای امروز، اغلب کشورها در مواجهه با فضای مجازی، دغدغه تضعیف حاکمیت ملی خود را دارند و به دنبال طراحی شیوه هایی برای حفظ آن اند؛ اما بعید است کشوری به بهانه تحول در معنای استقلال، حاکمیت ملی خود را حتی با مفهومی مثل «وابستگی متقابل» تاخت بزند! به هرحال، استمرار حاکمیت و توان حکمرانی در فضای مجازی، اساساً منوط به اتخاذ رویکردی است که در آن شبکه ملی اطلاعات، به مثابه «یک قلمرو عمومی» سامان‌دهی می شود تا در تعاملی محدود و مشخص، همراه با زیرساخت، خدمات و محتوای بومی، با اینترنت جهانی کار کند. الزامات این قلمرو عمومی، توسط مرکز ملی فضای مجازی تدوین شده است؛ ضمن آن که معماری این شبکه نیز در سه گام اولیه «استقلال در ترافیک» با ایجاد و توسعه «نقاط تبادل اطلاعات » به عنوان محل خلق ترافیک اطلاعات، «استقلال در ارائه داده» با استقرار «شبکه تحویل محتوای بومی » و «حمایت از مراکز داده » به وقوع می پیوندد.

این درحالیست که در سال های اخیر، جز بخش هایی از گام نخست، هیچ اقدامی برای ظهور و بروز واقعی شبکه ملی اطلاعات به وقوع نپیوسته است.

حال رنج واقعی از اینجا ناشی می شود که گروهی که امروز با بدفهمی تمام عیار از ساختار و سازوکارهای حاکم بر شبکه و اینترنت، به جای توسعه واقعی شبکه ملی اطلاعات، درحال توسعه زیرساخت های دسترسی هرچه بیشتر به شبکه جهانی اینترنت در سراسر کشور هستند و ضمناً بسیاری از منویات مادی و معنوی خود را در یک قالب جعلی از شبکه ملی اطلاعات پیش برده‌اند، بیش از دو دهه مطالبه شبکه ملی اطلاعات در همه اسناد بالادستی نظام و غیر آن را «سخنرانی‌های پرشور سیاسی» و «نطق‌های غیرفنی» می خوانند و آن را به «وِردی که می‌خوانند بدون آنکه معنایش را بدانند ولی امیدوارند تاثیرش را بگذارد» تشبیه می کنند! این چنین است که با تجویزهای عجیبی که پیش از این تبیین گشت، آگاهانه یا ناآگاهانه، خود و کشور را به پناه خیالی آغوش سرد دشمن می اندازند و قشونی از سربازهای پیش گفته را شکل می دهند که ملتی را به مسلخ می کشاند.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ضمن تاکید بر اجرایی شدن ۸۰ درصدی پروژه ایجاد شبکه ملی اطلاعات، خواهان تفویض اختیار در دو لایه خدمت و محتوا شد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، شبکه ملی اطلاعات از جمله پروژه‌های مهمی است که چند سالی می‌شود که در دستور کار وزارت ارتباطات و سازمان فناوری قرار گرفته است. ضرورت این مهم تا اندازه‌ای است که مقام معظم رهبری بر ایجاد آن تاکید داشتند. این شبکه به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، به دلیل صیانت از فرهنگ ایرانی و حفاظت از اطلاعات کاربران در برابر تهدیدات امنیتی و حریم خصوصی حائز اهمیت است. اکنون ۶ سال از آغاز اجرایی شدن این پروژه می‌گذرد و مسئولین ذیربط اعلام کرده‌اند که بخش عمده این مهم انجام شده و این در حالی است که برخی از کارشناسان و نمایندگان به ویژه اعضای شورای عالی فضای مجازی این گفته را رد کرده و مورد انتقاد قرار داده‌اند. این موضوع بهانه‌ای شد تا با امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات درخصوص سوالات و ابهامات مطرح شده از سوی منتقدان گفت‌وگویی داشته باشیم. 

امیر ناظمی گفت‌و‌گو را با تعریفی جامع از شبکه ملی اطلاعات آغاز کرد: "شبکه ملی اطلاعات شبکه‌ای با بیشترین میزان استقلال از اینترنت است که به شهروندان و سازمان‌ها برای خدمت‌رسانی و دریافت خدمت به صورت مکمل اینترنت کمک می‌کند تا بتوانند بیشترین استفاده را داشته باشند."

شاید بتوان گفت در مورد شبکه ملی اطلاعات دو رویکرد وجود دارد:  نخست رویکردی که شبکه ملی اطلاعات را جانشین اینترنت و دوم رویکردی که آن را مکمل اینترنت می‌داند؛ قاعدتا ما آن را به دلیل خدمات رسانی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان مکمل اینترنت می‌دانیم، به عنوان مثال صیانت از برخی از داده‌هایی که نیاز به جابه‌جایی بین دستگاه‌های مختلف دولتی دارند مانند اطلاعات شناسنامه‌ای افراد، خارج از بستر اینترنت است و این خارج از بستر اینترنت بودن کمک می‌کند بیشترین میزان کیفیت خدمت به شهروندان ارائه شود چون ریسک لو رفتن و دسترسی دیگران به اطلاعات شخصی شهروندان و نقض حریم آن‌ها از بین می‌رود و همیشه امکان انتقال این داده‌ها وجود دارد. ما با این فهم از شبکه ملی اطلاعات تلاش می‌کنیم که این شبکه را به مراحل پایانی آن برسانیم و در حال حاضر هم به زعم ما بیش از ۸۰ درصد از این پروژه اجرایی شده است.

برخی از نمایندگان و کارشناسان درباره گزارش وزارت ارتباطات در خصوص پیشرفت ۸۰ درصدی ایجاد شبکه ملی اطلاعات انتقاداتی را مطرح کردند مبنی بر اینکه چنین ادعایی بنا به دلایلی نمی‌تواند صحت داشته باشد، همچنین یکی از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی طی مصاحبه‌ای عنوان کرده است، تعریفی که وزارت ارتباطات درباره شبکه ملی اطلاعات ارائه داده بر مبنای تعریف خود این سازمان بوده و با مصوبات شورای عالی فضای مجازی سنخیتی ندارد. با توجه به ادعای وی شما چه توضیحی در این مورد دارید؟

ما از دوستانی که شواهد لازم را در این مورد به ما ارائه دهند ممنون می‌شویم، ما هیچ مسئولیتی درباره مصاحبه‌هایی که انجام می‌شود نمی‌پذیریم چرا که ما توانایی خواندن ذهن این دوستان منتقد را نداریم، آن‌ها بگویند دقیقا چه شاخصه‌هایی مد نظرشان است و اگر شاخصه‌ای را معرفی می‌کنند بگویند که آیا امکان اندازه‌گیری آن وجود دارد یا خیر؟ اینکه به طور مثال بگوییم بهبود کیفیت کافی نیست یعنی چه؟، منظورشان از بهبود کیفیت چیست؟  یعنی صورت دسترسی یا پوشش بهتر باشد؟ در واقع شبکه ملی اطلاعات نه تنها از دید ما بلکه در نگاه کل کشور از سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا تشکیل شده است؛

لایه یک لایه زیرساخت است؛ یعنی ما زیرساختی داشته باشیم که بتواند با بیشترین استقلال، امکان تبادل داده را فراهم کند. لایه دوم خدمات است؛ یعنی یک سری خدمات بر روی زیرساخت  ارائه شود، مانند اپلیکیشن‌های حمل و نقل یا مسیریاب‌های ترافیکی. لایه سوم محتوایی است؛ که شبکه داخل آن ایجاد می‌شود، طبق قوانین کشور و طبق آنچه خود شورای عالی فضای مجازی تصویب کرده است، تنها وظیقه وزارت ارتباطات به لایه زیرساخت مربوط می‌شود یعنی سازمان فناوری اطلاعات مسئولیتی درباره دو لایه دیگر ندارد.

مساله این است که دوستان از یک سمت دوست دارند بنابر ملاحظات سیاسی خود ما را مورد نقد قرار دهند و از سوی دیگر تمایل ندارند به ما تفویض اختیار ورود  به حیطه خدمات و محتوا را دهند، اگر به طور مثال صفر تا صد لایه خدمات را به ما واگذار کنند، ما آمادگی این را داریم که وارد ماجرا شویم اما به این شیوه که بخشی را خود مدیریت کنند و بخش دیگر را به ما واگذار کنند و در نهایت هم تمام اشکالات را از جانب ما بدانند و هر مسئولیتی را از خود ساقط کنند با قواعد اولیه مدیریت در تناقض است، مدیریت اصل این است که شما بنا به اختیاراتتان مسئولیت می‌پذیرید، ابتدا باید به ما در لایه خدمات اختیار دهند و بعد مسئولیت آن را از ما بخواهند. اینطور نمی‌شود که تمام اختیارات برای آن‌ها باشد ولی فقط ما پاسخگو باشیم، ما درمورد زیرساخت پاسخگو هستیم، برپایه آنچه شاخصه ما برای اندازه‌گیری است و آن چیزی که ما بر اساس خبرگی به دست آورده‌ایم، پیشرفت ۸۰ درصدی را بر اساس سند تبین الزامات آماده کرده‌ایم،  اگر خبرگی را قبول ندارند شاخصه‌ قابل اندازه‌گیری را به ما ارائه دهند و اگر قبول دارند با همین شیوه پیش بروند.

برخی از شبکه‌های اجتماعی داخلی مدعی هستند که خدمات لازم از سوی سازمان فناوری اطلاعات برای آن‌ها فراهم نشده است و این یکی از مهمترین دلایل رقابت شبکه‌های اجتماعی داخلی با نمونه‌های خارجی آنهاست، در این باره وزارت ارتباطات چه توضیحی دارد؟ 

اینجا یک سوال مطرح است، چگونه می‌شود که یک شبکه اجتماعی داخلی می‌تواند بیش از ۴۰ میلیون کاربر جذب کند، اما شبکه دیگر نمی‌تواند؟ یا آن که مردم سریال‌های خانگی را از کجا دانلود و تماشا می‌کنند؟  مگر جز این است که یکسری اپلیکیشن‌ها و سایت‌های داخلی این خدمات را ارائه می‌دهند؟ پس چطور ممکن است که یک شبکه شرایط لازم  برای فعالیت را دارد، اما شبکه دیگر مدعی است چنین خدماتی را در اختیار ندارد. این دروغی بیش نیست و عوام فریبی محض است، در حال حاضر مردم از اپلیکیشن‌های مختلفی مانند تاکسی‌های اینترنتی وغیره استفاده می‌کنند، و اگر در زمینه پیام‌رسان‌های داخلی ناموفق بودند، به خاطر مدیریت ناموفق خود آن‌ها است، ما اتفاقا استقبال می‌کنیم که کل اختیار این موضوع را به ما بسپارند و بعد از ما مسئولیت بخواهند، نه اینکه خود تصمیم بگیرند که چه کاری را انجام بدهند، چه جا‌هایی را قطع کنند یا نکنند، چه چیزی را اجازه دهند و با کدام پلتفرم اجازه دهند و فقط از ما مسئولیت بخواهند.

مردم می‌توانند شرایط فعلی‌شان را در استفاده از اپلیکیشن‌ها با شرایط ۴ سال پیش مقایسه کنند، ۴ سال پیش چند اپلیکیشن در روز استفاده می‌شد؟ آیا مثلا می‌توانستند روی اینترنت فیلم تماشا کنند و یا احتیاجات روزمره خود مانند حمل و نقل یا خرید کالای اینترنتی را انجام دهند؟ آیا ۵ یا ۶ سال پیش چنین عادتی داشتند؟ اگر برای آن‌ها کارآمد بوده و از آن استفاده می‌کنند پس به این معنا است که زیرساختی وجود دارد و همه می‌توانند از آن استفاده کنند و اگر استفاده نمی‌کنند ناتوانی خودشان است.

وزارت ارتباطات در آخرین آماری که درخصوص ترافیک ارائه داده است درصد ترافیک را ۶۰ به ۴۰ اعلام کرده است، این در حالی است که عضو شورای عالی فضای مجازی، این آمار را رد می‌کند، و این درصد را ۸۰ به ۲۰ عنوان کرده است. آیا دلیلی برای این ادعا از سوی سازمان فناوری اطلاعات وجود دارد؟

به صورت میانگین ۴۳ درصد از ترافیک‌مان داخلی است در ساعت پیک این ترافیک به ۴۷ درصد می‌رسد همین یک معیار به خوبی قابل اندازه‌گیری است من از دوستان می‌خواهم که یک تیم بی طرف از افراد مورد تأیید مردم، ما و خودشان را دعوت کنند و از آن‌ها بخواهند که با محاسبه فنی ثابت کنند که کدام یک در گفته‌های خود صداقت دارند. ممکن است هیچ یک درست نگوییم، اما از میزان بدست آمده می‌توان تشخیص داد کدام طرف آمار دقیق‌تری را ارائه داده است. ما باز هم می‌گوییم که آمادگی ارائه سند برای این محاسبات را داریم و این میزان، ۴۳ درصد در میانگین و ۴۷ درصد در ساعات پیک است.

با توجه به بودجه ای که سالانه به وزارت ارتباطات اختصاص داده می‌شود، تا چه اندازه برای شبکه ملی اطلاعات هزینه می‌شد؟

این موضوع بستگی به تفاوت نگاه‌های موجود دارد، اگر شما شبکه ملی اطلاعات را مکمل اینترنت بدانید یعنی فعالیت‌هایی را که ما به منظور افزایش استقلال از هرگونه نفوذ‌پذیری، تاثیر پذیری و محتوای خارج از کشور انجام می‌دهیم، مبنا قرار دهیم، میزان زیادی از هزینه‌هایی که شاید به نام اینترنت انجام می شود، در داخل شبکه ملی اطلاعات قرار می‌گیرد، به عنوان مثال تغییر پروتکل IP ورژن ۴ به ورژن ۶ در ذیل پروژه‌های شبکه ملی اطلاعات قرار می‌گیرد. ممکن است دوستانی که با رویکرد دیگری به این مسئله نگاه می‌کنند این را جزء پروژه شبکه ملی اطلاعات ندانند و هنگام جمع زدن هزینه‌ها، عدد حاصل بسیار قابل توجه باشد، به این دلیل که نزدیک به عددی است که ما برای صرف توسعه شبکه در کشور می‌کنیم یا مثلا شبکه‌ای که برای دولت الکترونیک در نظر گرفته می‌شود با همین منطقی که گفته شد بخشی از شبکه ملی اطلاعات محسوب می‌شود، اگر شبکه‌ای به عنوان مثال جزء شبکه بانکی کشور است و ارتباطات بانکی مردم را تسهیل می‌کند و مستقل از اینترنت است، اما از دید اولیه مردم برای استفاده از خدمات آن از اینترنت استفاده می‌کنند را جزء هزینه‌های شبکه ملی اطلاعات حساب می‌کنیم، به این دلیل این عدد در بخش‌های مختلف توزیع یافته است.

به طور مثال کاری که اپراتور ها انجام می‌دهند، بخش عمده آن در شبکه ملی اطلاعات قرار می‌گیرد، همچنین کاری که امثال مخابرات و یا lcpها انجام می‌دهند و یا حتی فعالیت‌های نهاد‌های تخصصی در شبکه‌های اختصاصی خود انجام می‌دهند می‌تواند جزئی از شبکه ملی اطلاعات محسوب شود، من فکر می‌کنم آنچه گاهی اوقات به طور صریح به مردم گفته نمی‌شود، باعث می‌شود که برخی شبکه ملی اطلاعات را جایگزین اینترنت بدانند یعنی در کمال مطلوب خود لحظه‌ای را تصور می‌کنند که هیچ ارتباطی با خارج از کشور نداشته باشیم و صرفا ارتباطات به داخل از کشور محدود شود و این را شبکه ملی اطلاعات عنوان می‌کنند و همین موضوع باعث ایجاد ابهام و شبهه می‌شود.

سوال ما این است، اگر هر لحظه چنین اتفاقی بیفتد و ارتباطات ما محدود شود، آیا پایدار هستیم؟  بله هستیم، آیا می‌توانیم خدمات خوبی را ارائه دهیم؟ بله. آیا افزایش رفاه مردم مهم است؟ بله، این ها مسائل مورد اهمیت ما در شبکه ملی اطلاعات است و اگر روزی میزان ارتباطات ما با خارج از کشور به سمت صفر میل کند، این  دیگر افزایش رفاه نخواهد بود؛ قاعدتا شما در هر کشوری بخشی از ارتباطاتتان با خارج از کشور است و بخشی دیگر مربوط به داخل کشور می‌شود.

سوال اصلی ما این است که تا آنجا که به نفع استفاده ما است، از داده‌ها و زیرساخت داخلی و جایی که نیازمند همکاری جهانی است، از ارتباطات جهانی استفاده می‌کنیم. بسیاری از کشورها این الگو را تجربه کرده‌اند، مثلا کشوری مانند کره جنوبی صفر کردن ارتباطات خود با جهان را به معنای شبکه ملی اطلاعات نمی‌داند، کره جنوبی تلاش می‌کند آن دسته از نیازهای مردم را که می‌شود در داخل کشور به آنها پاسخ داد، داخلی پاسخ دهد و آنچه منجر به افزایش استقلال کشورش هم می‌شود مدنظر قرار دهد، ولی درنهایت کره جنوبی این موضوع را پذیرفته است که بخشی از دیتای خود مثلا حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد را قاعدتا از طریق دیتاسنترهای جهانی و استفاده از اپلیکیشن‌های خارجی پاسخ دهد.
خیلی خوب است که در بیشتر مواقع صراحت بیان داشته باشیم و بگوییم که چه مسئله‌ای داریم و نخواهیم با اسامی مختلفی که بر روی موضوع می‌گذاریم حمله‌های خود را ساماندهی کنیم.

طبق حکم تأسیس شورای عالی فضای مجازی و حکم دوم رهبری، کل این مجموعه طراحی و برنامه زمان‌بندی و نحوه نظارت باید به تصویب شورای عالی فضای مجازی می‌رسید که این اتفاق بعد از گذشت ۶ سال هنوز رخ نداده است، چرا وزارت ارتباطات از این کار امتنا کرده است؟

این مورد خواسته خود ماست، ما در ۳ لایه یعنی زیرساخت، خدمت و محتوا مسئله داریم، فقط در لایه زیرساخت تنها یک سند در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید که نام آن سند «تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» است. سوال ما این است که اگر این مسئله برای دوستان حائز اهمیت است، چرا هیچوقت سند متناظر در لایه خدمات یا محتوا را منتشر نکردند؟ چرا عملکرد سایر دستگاه‌های ذیربط را مورد بررسی قرار ندادند؟

در لایه خدمات ما تنها یکی از دستگاه‌های مربوطه محسوب می‌شویم؛ در لایه محتوا اغلب دستگاه‌ها مانند صداوسیما، تبلیغات اسلامی، حوزه هنری یا وزارت ارشاد مسئول هستند؛ ما بار‌ها به صراحت این را به عنوان مطالبه خود عنوان کردیم. لطفا سند‌های ذکر شده را هم منتشر کنید و خواسته‌ای راکه از ما دارید از سایر بازیگران در لایه‌های مربوط به خود هم داشته باشید.

مصاحبه از مهدیا جوهرپور

به گزارش تسنیم، سرلشکر باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح در پاسخ به سؤالی پیرامون امکان ورود نیروهای مسلح به موضوع زیرساخت‌های شبکه‌ای گفت: نیروهای مسلح مسئولیت مستقیمی در این‌ حوزه ندارند؛ اما با توجه به شناخت و‌ مطالعه‌ای که داریم، قطعاً توان ایجاد اینترنت ملی و تکمیل شبکه ملی اطلاعات در کشور را داریم؛ هم‌اکنون 70درصد پهنای باند ما در اختیار خارجی‌هاست و خودمان در را باز کرده‌ایم تا آنها بیایند افکار عمومی ‌‌جوانان را مدیریت کنند.

وزارت ارتباطات تولید محتوای شبکه ملی اطلاعات را جزو وظایف خود نمی داند اما اولا؛ این وزراتخانه برای کودکان تولید محتوا انجام می دهد و ثانیا؛ مصوبه الزامات فنی شبکه ملی اطلاعات خلاف ادعای این وزاتخانه را بیان می کند.

به گزارش تسنیم پروژه بر زمین مانده «شبکه ملی اطلاعات» سالهاست که قرار است اجرایی شود. این شبکه ظرفیت لازم برای «نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی در کشور به‌منظور توسعه خدمات الکترونیکی» و «دسترسی به اینترنت» از طریق بستر ارتباطی باند پهن سراسری برای کاربران خانگی، کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی را فراهم می‌کند اما از سال 89 تاکنون هنوز به مرحله اجرای کامل نرسیده است.

ضرورت تشکیل این شبکه از آنجایی جدی شد که در سال 95 شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای را با هدف تبیین الزامات فنی شبکه ملی اطلاعات تهیه و ابلاغ کرد و 6 محور تکالیفی را بر عهده وزارت ارتباطات قرارداد. سرفصل این محورها شامل مشخصه‌های ارتباطات در فضای مجازی کشور، استقلال شبکه، مدیریت شبکه، خدمات شبکه، امنیت و سالم‌سازی شبکه و درنهایت مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات می شود.

مزایای شبکه ملی اطلاعات چیست؟

افزایش سرعت اینترنت: اما بین اذهان مطرح است که شبکه  ملی اطلاعات به منظور محدودیت دسترسی خارجی به اینترنت و فیلترنیگ ایجاد بشود اما اگر از پیگیران اخبارتکنولوژی باشید حتما می دانید که کره جنوبی پرسرعت ترین اینترنت جهان را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد و اینترنت ملی یکی از دلایل اصلی سرعت پیشرفته در این کشور بوده است. کره جنوبی که از نظر آمادگی الکترونیک و پهنای باند رتبه نخست را در دنیا دارد و 80 درصد پهنای باندش داخلی است. یعنی شبکه‌‌ای دارد که بی‌نیاز از ارتباطات خارجی، 80 درصد ارتباطات و انتقالات دیتای آن در داخل شبکه به گردش در می‌آید.

ارزان تر شدن اینترنت:ارزان تر شدن اینترنت نیز می تواند از ثمرات شبکه ملی اطلاعات باشد و مهم ترین جنبه این طرح را بعد اقتصادی آن بیان کرد چراکه با این کار دیتاهای پرطرفدار مستقیما بر روی شبکه داخلی به گردش می آیند و یک بار به خارج و داخل کشور برنگردد و این عدم رفت و برگشت می تواند به کاهش هزینه ها و ارزانی اینترنت منجر شود که این امر هم به نفع کاربران است و هم به نفع دولت.

همچنین با استفاده از این سرویس می‌تواند این امکان مهیا شود که در بخش‌هایی مثل آموزش‌های الکترونیکی به صورت آفلاین صورت پذیرد و نیازی به وصل بودن اینترنت نباشد و بدین شکل خدمات گسترده تر و ارزانتری به شهروندان ارائه شود.

افزایش امنیت مجازی در کشور: افزایش امنیت اطلاعات کاربران می تواند از مهم ترین فواید شبکه ملی اطلاعات به شمار بیاید. ضرورت امینت شبکه ای باعث شد که در جهان بعد از افشاگری های «اسنودن» بیشتر به اهمیت امنیت مجازی پی بردند و کشورهایی چون آلمان، روسیه، برزیل، چین و ... در این راستا اقدامات مهمی را انجام بدهند.

تناقض تشکیل شبکه ملی اطلاعات با تجهیزات خارجی؛ وزارت ارتباطات شفاف سازی کند

وزارت ارتباطات مدعی است که 80 درصد از تکالیف مربوط به الزامات فنی شبکه ملی اطلاعات به سرانجام رسیده است و همچنین سجاد بنایی نایب رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت در این زمینه گفته بود: در تجهیزات غیرفعال شبکه ملی اطلاعات از 70 درصد توان داخلی و در تجهیزات فعال این شبکه از 15 درصد توان بومی استفاده شده است.

اما باید گفت فارغ از میزان ادعایی پیشرفت در زیرساخت شبکه ملی اطلاعات در مورد تجهیزات خارجی در شبکه ملی اطلاعات نگرانی‌های جدی ایجاد شده است که باید شفاف سازی شود. چراکه بر اساس گفته های مسئولان انجمن صنفی یارانه ای تاکنون به علت عملکرد غلط سازمان تنظیم مقررات وزارت ارتباطات تجهیزات شبکه ای قاچاق و بی کیفیت در کشور زیاد شده است و از سوی دیگر فعالان حوزه تجهیزات شبکه و جدول ارز اختصاص داده شده به واردات اذعان دارد که عمده تجهیزات شبکه ای در کشور وارداتی و وابسته به خارج است. بنابراین لازم است که وزارت ارتباطات نسبت به ادعاهای خود بیشتر شفاف سازی کند.

بهانه های وزارت ارتباطات

یک توجیه و دلیلی که مسئولان وزارت ارتباطات برای عدم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات مطرح می کنند آن است که لایه آنها زیرساخت شبکه ملی اطلاعات بر عهده وزارت ارتباطات و لایه محتوایی و خدمات آن بر عهده مسئولان دیگری همچون: وزارت ارشاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی، صدا و سیما هستند و تا این دستگاهها حاضر نشوند و نقش خود را اجرا نکنند این زیست بوم شکل نمی گیرد.

اما به فرض قبول این ادعا با توجه به اینکه اصل پنجم مصوبه الزامات فنی شبکه ملی اطلاعات شورای فضای مجازی صراحتا دستور به اجرایی سازی الزامات فرهنگی را دارد بنابراین وزارت ارتباطات به عنوان "مجری شبکه ملی اطلاعات" حداقل باید در زمینه نقش هماهنگ کننده و نخ تسبیح را بین سایر ارگانها ایفا کند و برای محتوا سازی آن نقش متولی را ایفا کند و دائما در حال پیگیری باشد و نه اینکه توپ را به زمین ارگانهای دیگر بیاندازد.

همین قضیه باعث اعتراض فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز هست و وی سابقا گفته بود: برخی که در وزارت ارتباطات هستند بیشتر علاقه دارند شبکه ملی اطلاعات را به صورت کلاسیک در کشور توسعه دهند. بحث استقلال در شبکه ملی اطلاعات بسیار مهم است. به همین دلیل در الزامات مصوبه اصرار کردیم که خدمات پایه ملی باشد. اکنون خدمات پایه این گونه نیست. الان مخاطب برای جستجوی آدرس یک داروخانه در شهر از گوگل استفاده می‌کند، این اطلاعات مربوط به داخل کشور است و شهروند هم در داخل کشور است اما این اطلاعات را به یک پلتفرم آمریکایی می‌گوید، این همان حوزه‌ای است که اختلاف نظر وجود دارد.

اگر محتوا وظیفه وزرات ارتباطات نیست پس چرا محتوا برای کودکان تولید می کند؟

نصرالله پژمانفر عضو کمیسیون فرهنگی در گفت و گو با خبرنگار تسنیم گفت: وزارت ارتباطات موظف است زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را به طور کامل انجام دهد اینکه ادعا می کنند حوزه تولید محتوا مربوط به وزرات ارتباطات نمی شود، غلط است. وی افزود: شاهد بوده ایم این وزارتخانه در حوزه تولید محتوا برای کودکان سفارش کار داده است و در زمینه تولید محتوا نیز ورود کرده است

حجت‌الاسلام نصرالهپژمان‌فر با بیان اینکه وزارت ارتباطات مفهوم زیر ساخت را اشتباه متوجه شده است گفت: زیرساخت فقط محدود کابل و فیبر نوری و... نیست بلکه زیرساخت تمام پلتفرم هایی که بر روی او خدمات به کاربران ارائه می شود را شامل می شود. وی ادامه داد: مثلا موتور جست و جو یک پلتفرم است که گوگل با آن ذائقه ها را تغییر می دهد بنابراین وزارت ارتباطات ذاتا موظف است تمامی این پلتفرم را مهیا کند که متاسفانه در موضوعات هیچ اقدامی صورت نگرفته است.

فهم وزارت ارتباطات از شبکه ملی اطلاعات محدود به سیم و کابل است

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه وزارت ارتباطات هیچ اقدام درباره طراحی این پلتفرم ها نکرده است گفت: شبکه ملی اطلاعات یعنی حاکمیت جمهوری اسلامی بر فضای مجازی و اینکه ادعا می شود که 80درصد محقق شده است اصلا مساوی با این نیست که  جمهوری اسلامی 80درصد بر فضای مجازی حکومت دارد. وی افزود: بر الان هر کس قواعد پلتفرم های خارجی مانند گوگل را کاملا رعایت کند و به او پول پرداخت کند می تواند از آن استفاده کند. وی ادامه داد: مثلا یک هتل ایرانی برای اینکه  بخواهد در خدمات و تبلیغات گوگل نمایان شود باید تمام قوانین و هرینه های گوگل اجرا کند و دقیقا مصداق حاکمیت اغیار در کشور ماست.

پژمانفر با بیان اینکه ادعایی که وزارت ارتباطات درباره شبکه ملی اطلاعات دارد محدود به سیم و کابل است که قطعا مطابق تعریف واقعی شبکه ملی اطلاعات نیست گفت: باید پلتفرمهای مانند موتور جست و جو و مسیریاب ها کاملا بومی باشند اما دیده می شود تماما خارجی است. وی افزود: اگر بخواهم عملکرد وزارت ارتباطات در زمینه شبکه ملی اطلاعات را باید مثال ملموس کنم، شما باید یک فرودگاه را در نظر بگیرید که وزارت ارتباطات فقط یک باند و زمین مسطح را برای آن مهیا کرده است اما کادر برج مراقبت و هواپیماهایی که فرود می آیند تماما خارجی و بعضا از دشمنان هستند