ITanalyze

رئیس اسبق رسانه ملی با بیان اینکه رئیس‌جمهور جلسات شورایعالی فضای مجازی را به جای هفته‌ای یکبار، هر ۵۰ روز تشکیل می‌دهد، گفت: عملکرد شورایعالی فضای مجازی را موفق نمی‌دانم.

به گزارش خبرگزاری فارس، عزت اله ضرغامی در ارتباط زنده تلفنی با برنامه «انعکاس» رادیو گفت وگو در پاسخ به این سوال که آیا مدیریت فرهنگی، فرهنگ را به درستی مدیریت می کند یا خیر، اظهار کرد: «این دو مقوله روی هم اثراتی متقابل دارد. بنابراین مدیرانی که خواهان مدیریتی فرهنگ هستند، باید عملکردی فرهنگی داشته باشند.»

وی با بیان این مقدمه افزود: «بسیاری نابسامانی ها در حوزه اقتصاد بدلیل بی فرهنگی است؛ یعنی اختلاس، دزدی و رشوه که برهم زننده اقتصاد کشور است، دارای ریشه‌های فرهنگی است.»

ضرغامی یادآور شد: «متاسفانه در پی ریل گذاری [غلط] در سال های اخیر، به کرات شاهد مفسده های جدید [اقتصادی] در کشور هستیم.»

رئیس سابق رسانه ملی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت وگو "فضای مجازی" را عنوانی اشتباه خواند و افزود: «حوزه سایبر اختراعی بزرگ و بی نظیر در تاریخ تمدن بشری است و تمام شئون زندگی ما را تحت الشعاع قرار داده است.»

ضرغامی ادامه داد: «در این فضا همچون هر تکنولوژی وارداتی دیگر فرهنگی خاص مستتر است؛ بنابراین بایستی در حوزه سخت افزار و نرم افزارهای این پدیده وارداتی، دارای برنامه باشیم.»

وی از عقب ماندگی در این حوزه سخن گفت و افزود: «ما به هر دلیل، فضای مجازی را به رسمیت نشناخته‌ایم؛ دستگاه های دولتی، وزارت اطلاعات، اما این فضا نکات مثبت بسیاری در خود نهفته دارد.»

ضرغامی تصریح کرد: «آسیب های این فضا نیز بسیار جدی است؛ ولی علی رغم این آسیب ها معتقدم فضای مجازی و توانمندی فناوری جدید آمده است که انقلاب اسلامی را نجات دهد.»

این عضو شورایعالی فضای مجازی گفت: «انقلاب به امر به معروف و نهی از منکر زنده است که اگر [این مهم] تعطیل شود، چیزی از اسلام باقی نمی ماند و لازمه آن، نظارت عمومی و آزادی برای سخن گفتن است.»

ضرغامی افزود: «اگر فضای مجازی وجود نداشت، نه آزادی به درستی تبیین می شد تا جلوی اشکالات گرفته شود و نه نظارت عمومی آنطور که شاهد آن هستیم، بر کشورمان حاکم می بود و هر دو این سطوح را به برکت فضای مجازی در اختیار داریم.»

وی با بیان اینکه شورای عالی فضای مجازی را موفق نمی دانم، تصریح کرد: «بنده در حضور رئیس جمهور هم این مسئله را بیان و با جناب روحانی چالش کردم. جلسات این شورا باید حتما هفته ای یکبار برگزار شود؛ ولی هم اینک میانگین زمان تشکیل جلسات بالای 50 روز است.»

ضرغامی ادامه داد :«در ایامی که بحث پیام رسان های داخلی مطرح بود، حتی جلسات تا دو ماه عقب افتاد. بنده در یکی از جلسات به عنوان نطق قبل از دستور انتقاد شدید کردم و به آقای رئیس جمهور گفتم بزرگ ترین گله از شما این است که باید هفته ای دو بار جلسه داشته باشید تا موضوعات مهم را حل کنیم.»

وی ادامه داد: «بگذریم که ایشان از جاهایی دیگر دلخور بودند و انتقاد شدیدی به برخی موضوعات کردند. سایر افراد نیز وارد بحث شدند و اصلا موضوع بحث عوض شد.»

ضرغامی افزود: «بنده نسبت به مدیریت فضای مجازی انتقاد دارم؛ ولی بدلیل فقدان برنامه ریزی در این حوزه، مسائل بصورت دو قطبی مطرح می شود. دو قطبی بلای جان جمهوری اسلامی شده است و بر همین مبنا بنده هشتگ دو قطبی ممنوع را طراحی کرده‌ام.»

رئیس سابق صداوسیما گفت :«فضای مجازی هم دو قطبی شد و در انتخابات ریاست جمهورب از آن به عنوان پدیده ای که جریان های سیاسی کشور دو نوع برخورد با آن دارند. بنده به واقع فضای مجازی را این گونه نمی بینم و در فضای مجازی در عمل و بیان از بسیاری کسانی که حتی با آن ها تفاوت فکر و اندیشه دارم، جلوترم.»

ضرغامی افزود: «جریانی که در فضای مجازی ایجاد می شود، تا 6 ماه دیگر همچون یک چاقوی تیز فولادی است که بالاترین جنایات را می‌آفریند.»

وی با اعلام اینکه در وزارت ارتباطات بصورت سلیقه ای عمل شده و در برخی جاها سیاسی کاری می شود گفت: «آقای جهرمی به عنوان یک وزیر پر تلاش و جوان بارها به بنده اعلام کرده که ساختار وزارتخانه و فرایند فعالیت ها هیچ گونه آمادگی برای [مدیریت] فضای مجازی ندارد؛ لذا ایشان پیشگام شده تا ساختار جدیدی ایجاد کند.»

ضرغامی خاطرنشان کرد :«فضای مجازی تمام زندگی ما را اشغال کرده است، ولی وزارت ارتباطات به تازگی درپی ایجاد ساختار است تا بداند با این پدیده کجا و چگونه باید برخورد کند.»

قرار بود هاتگرام و طلاگرام برای مدت کوتاهی کمک حال پیام‌رسان‌های داخلی باشند، اما رفیق تلگرام و رقیب داخلی‌ها شده‌اند و بلاتکلیفی، مهلت دادن و انتظار برای مستقل شدن این 2 برنامه سنگین‌ترین ضربه را به پیام‌رسان‌های داخلی زده است.

سرنوشت هاتگرام و طلاگرام، دو نسخه موقت غیررسمی و فارسی تلگرام در ایران با ادامه بلاتکلیفی‌ها به کلاف سردرگمی تبدیل شده است. 

ابتدا قرار بود این نسخه‌های غیررسمی تلگرام برای مدت محدودی که پیام‌رسان‌های داخلی تقویت و قادر به پذیرش کاربران تلگرام می‌شوند، کمک‌حال داخلی‌ها باشند، اما پس از مدتی اختلاف‌نظر ایجاد شد و اکنون رفیق تلگرام و رقیب داخلی‌ها شده‌اند.

اختلاف بر سر فعالیت یا توقف فعالیت نسخه‌های غیررسمی تلگرام، مدتی در سطح مسئولان بدون نتیجه مطرح بود، اما این بلاتکلیفی در وضعیت بازار پیام‌رسان‌ها، صدای اعتراض پیام‌رسان‌های ایرانی را هم بلند کرده است؛ ۴ پیام‌رسان سروش، گپ، ایتا و بیسفون اخیرا در بیانیه مشترکی با گلایه از بلاتکلیفی حضور یا عدم حضور هاتگرام  و طلاگرام در بازار به بروز اختلال در روند مهاجرت کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی اعتراض کرده‌اند و از مرکز ملی فضای مجازی و سایر دستگاه‌های متولی خواسته‌اند که موضوع پیام‌رسان‌های داخلی را در مناقشات سیاسی وجه‌المصالحه قرار ندهند. 

در نتیجه دوگانگی و تعلل در اجرای سناریوی اول، تعداد کاربران این نسخه‌ها در مدت کوتاهی از کمتر از ۵ میلیون کاربر ابتدایی به بیش از ۱۰ میلیون کاربر افزایش یافت و حتی در بازه کوتاهی از مرز ۲۰ میلیون نفر عبور کرد و اکنون به ۳۰ میلیون کاربر رسیده‌اند.

توجیه بومی شدن بستر فعالیت  ۲۰ میلیون کاربر و کاهش مخاطرات در نسخه‌های بومی و تحت کنترل تلگرام در کنار تردید و مماشات درباره قطع دسترسی این تعداد کاربر، از عوامل انحراف در سناریوی اول پیش بینی شده بود.

اکنون در نتیجه ضرورت و فشار برای تعیین تکلیف این اوضاع بلاتکلیف، دستور بومی‌سازی هاتگرام و طلاگرام، وارد وقت اضافه شده است. بنابر شنیده های غیررسمی و اخبار مطرح شده در فضای مجازی، به این دو برنامه که با تیم واحدی مدیریت می‌شوند ابتدا تا پایان خرداد برای تبدیل شدن به پیام‌رسان مستقل و بومی مهلت داده شد اما با اتمام مهلت و انجام نشدن تعهدات، مهلت دوباره‌ای برای آنها در نظر گرفته شده است که اکنون با ارایه مهلت اضافه فقط تا شهریور موافقت شده است. اما این ضرب‌الاجل این بار اهمیت ویژه‌ای دارد،‌ اگر این بار این مهلت به پایان برسد و وعده مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرام محقق نشود، شرایط پیام‌رسان‌های داخلی وارد مرحله حساسی خواهد شد. 

دو فرض برای نتیجه نهایی اقدامات در شهریورماه ۹۷ وجود دارد. مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرام یا با موفقیت انجام می‌شود یا نمی‌شود.

اکنون در این مهلت حساس، سؤال اساسی این است که چه تضمینی برای موفقیت در مستقل شدن این دو نسخه فارسی تلگرام در شهریورماه ۹۷ وجود دارد؟ اگر در شهریورماه هدف مستقل شدن هاتگرام  و طلاگرام بار دیگر عملی نشد، آیا توجیه نداشتن جایگزین برای ۳۰ میلیون کاربر این دو برنامه بار دیگر توقف دسترسی به تلگرام در کشور را به تعویق خواهد انداخت؟ و به تبع آن وضعیت پیام‌رسان‌های داخلی برای مدت بیشتری در بلاتکلیفی باقی خواهد ماند؟

برای جلوگیری از ناموفق بودن نتیجه مستقل سازی، لازم است مرکز ملی فضای مجازی برنامه عملی و اجرایی هات‌گرام و طلاگرام برای مستقل شدن را به صورت دقیق و مرحله به مرحله بررسی و بر آن نظارت کند. 

در سخت‌ترین اتفاق نیز ممکن است برنامه استقلال از تلگرام با موفقیت اجرا نشود. برای این احتمال باید سناریوی جایگزینی برای شهریورماه آماده باشد تا در آن زمان ظرفیت‌های پیام‌رسان‌های داخلی به اندازه کافی و لازم برای انتخاب توسط مردم و پذیرش کاربران فراهم باشد.

برای این فرصت باقی مانده تا شهریور لازم است تمامی نیروهای سیاست گذار و اجرایی موجود برای انجام اقدامات واقعی و اجرایی در جهت تکمیل ظرفیت پیام رسان‌ها و حل گره‌ها و گرفتاری‌ها  بسیج شوند. در غیر این صورت در شهریورماه که تکلیف دسترسی به تلگرام از طریق نسخه‌های فارسی تلگرام روشن می‌شود باز یک بهانه همیشگی برای فراهم نبودن پیام رسا‌ن های داخلی برای پذیرش این تعداد کاربر تلگرام های فارسی می تواند وجود داشته باشد.

به گزارش فارس، در صورت موفقیت در مستقل شدن این دو برنامه و قطع ارتباط تلگرام نیز منطق مقداری ریزش کاربر در این دو برنامه را پیش‌بینی می‌کند، زیرا بدیهی است که پس از قطع کامل ارتباط این دو برنامه با تلگرام، برخی کاربران تمایلی به استفاده از هاتگرام بدون تلگرام نداشته باشند و در این انتخاب راه گریزی نیست؛ اما برای سایر کاربران که احتمالا اغلب کاربران را تشکیل می‌دهند، لازم است در آخرین دوره دسترسی به تلگرام از طریق هاتگرام و طلاگرام، تدابیری اندیشیده شود که با برخورد جدی با ابزارهای فیلترشکن، میزان مراجعه کاربران به این دو برنامه به بیشترین حد ممکن افزایش یابد تا در زمان ریزش کاربر، حداکثر تعداد کاربران ممکن در این برنامه تجمیع شده باشند. 

مهلت دو ماهه و سپس فرصت آخر سه ماهه باید آخرین و نهایی ترین ضرب الاجل هاتگرام و طلاگرام برای مستقل شدن از تلگرام باشد زیرا پس از آن دیگر هیچ چیز به اندازه مهلت مجدد یا زمان خریدن نمی‌تواند بیشترین و بزرگترین ضربه را به اقتصاد پیام‌رسان‌های بومی در کشور وارد کند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: در خصوص اینستاگرام فعلا هیچ بحث خاصی نشده و در صورتی که خدمات پایدار داخلی در حوزه پیام رسان‌ها ایجاد شود، این احتمال وجود دارد که تلگرام رفع فیلتر شود.

به گزارش جماران، دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: در خصوص اینستاگرام فعلا هیچ بحث خاصی نشده و در صورتی که خدمات پایدار داخلی در حوزه پیام رسان‌ها ایجاد شود، این احتمال وجود دارد که تلگرام رفع فیلتر شود.

ابوالحسن فیروزآبادی اشاره به اقدامات شورای عالی فضای مجازی در خصوص پیام رسان‌ها گفت: در شورای عالی فضای مجازی برای پیام رسان‌ها مصوبه تصویب شده و وجود دارد و در حال حاضر این مصوبه در حال اجرا است.

رییس مرکز ملی فضای مجازی ایران ادامه داد: در خصوص اینستاگرام فعلا هیچ بحث خاصی نشده؛ البته در سال‌های اخیر مردم و نخبگان درباره باز شدن یا بسته شدن برخی از پیام رسان‌ها صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند که در این خصوص شورای عالی فضای مجازی درباره بازشدن توییتر یا فیلتر شدن اینستاگرام هیچ بحث و بررسی تا به امروز نداشته است.

وی با اشاره به تصمیمات در نظر گرفته شده برای پیام رسان تلگرام، گفت: تصمیم درباره فیلترینگ تلگرام، یک تصمیم قضایی است و رویکرد شورای عالی فضای مجازی خروح از انحصار تلگرام بوده که با فیلترینگ بخشی از آن محقق شده است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: در صورتی که خدمات پایدار داخلی در حوزه پیام رسان‌ها ایجاد شود، این احتمال وجود دارد که تلگرام رفع فیلتر شود، البته این تصمیم درباره این موضوع به عهده قوه قضاییه است.

مدیران پیامرسان‌های سروش، گپ، ایتا و بیسفون در اعتراض به عدم فیلترینگ کامل نسخه‌های غیررسمی تلگرام بیانیه‌ی مشترکی صادر کردند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ دستور قضایی فیلترینگ شبکه پیام‌رسان تلگرام در 10 اردیبهشت از سوی دادستانی تهران صادر شد. آن طور که در دستور قضایی آمده بود، این فیلترینگ باید به گونه‌ای باشد که محتوای پیام‌رسان تلگرام به هیچ نحوی در کشور قابل دسترس نباشد، اما پس از این مسدودسازی شاهد بودیم که نسخه‌های فارسی تلگرام‌ به راحتی فعالیت می‌کنند که این موضوع موجب شده فیلترینگ تلگرام تا حد زیادی با چالش مواجه شود.

مدیران4 پیامرسان داخلی(سروش، گپ، ایتا و بیسفون) در بیانیه‌ای از اجرای ناقص فیلترینگ اظهار گله‌مندی کردند و از مرکز ملی فضای مجازی و دستگاه‌های ذیربط خواستند تا بسیار شفاف سیاست کشور در مورد حضور و یا عدم حضور تلگرام و پوسته‌های غیرسمی (هاتگرام و طلگرام طلایی) را مشخص نمایند.

در ادامه متن کامل بیانیه را مشاهده می‌کنید:

"با تصمیم کشور مبنی بر رفع انحصار از پیام رسان‌های خارجی و جلوگیری از خروج اطلاعات کاربران فضای مجازی از کشور، پیام‌رسان‌های داخلی در جهت تقویت زیرساخت‌ها و ارائه خدمات هرچه بهتر به کاربران تلاش مضاعفی را در دستور کار خود قرار دادند.جریان مهاجرت به پیام‌رسان‌های داخلی پس از خروج کانال‌های پرمخاطب از تلگرام سرعت گرفت و با انسداد تلگرام، روزانه بیش از ۵۰۰ هزار نفر در پیام‌رسان‌های داخلی ثبت نام می‌کردند و در این مسیر وزارت ارتباطات با انجام تکالیف قانونی خود (مندرج در سند مصوب شورای عالی فضای مجازی) در قبال پیام رسان‌ها، با ارائه وام و امکانات تخصصی، در فرآیند شتاب‌گیری این صنعت دانش‌بنیان، با پیام‌رسان‌های داخلی ،همراهی مطلوب و صمیمانه‌ای داشته است.

متاسفانه این مهاجرت با ظهور دو پوسته غیر رسمی تلگرام که مجهز به فیلترشکن داخلی بودند، به شدت آسیب دید. علیرغم تاکید وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات برعدم اجازه فعالیت این دو پوسته و همچنین دستور قضایی برای مسدود شدن کامل فعالیت تلگرام در کشور و مصوبات شورای عالی فضای مجازی، مشخص نیست با کدام مجوز و از چه طریقی این دو پوسته تلگرام ( که مانع رشد پیام رسان‌های داخلی شده‌اند ) به فعالیت خود ادامه داده‌اند.

البته اجرا نشدن تکالیف سایر دستگاهها در مصوبه شورای عالی فضای مجازی در مورد پیام‌رسان‌های داخلی همچون ارائه خدمات پرداخت از طرف بانک مرکزی، جوسازی برخی نمایندگان مجلس در مورد پیام‌رسان‌های داخلی و عدم مهاجرت جدی دستگاه‌ها به پیام‌رسان‌های داخلی نیز از عوامل عدم رشد سریع پیام‌رسان‌های داخلی می باشد.

اکنون که پیام‌رسان‌های داخلی توانمندی و ظرفیت برای پوشش نیاز کشور و فراتر از آن را فراهم نموده‌اند، از مرکز ملی فضای مجازی و دستگاه‌های ذیربط می‌خواهیم تا بسیار شفاف سیاست کشور در مورد حضور و یا عدم حضور تلگرام و پوسته‌های غیرسمی (هاتگرام و طلگرام طلایی) را مشخص نمایند.به نظر می‌رسد وجه المصالحه قراردادن موضوع پیام‌رسان‌های داخلی در مناقشات سیاسی باعث صدمه به مسیر رشد این صنعت دانش‌بنیان می‌گردد و باید از آن به‌شدت پرهیز شود."

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور از تثبیت بازار تلفن همراه در هفته آینده خبرداد و گفت: «ترخیص تلفن های همراه از گمرک و عرضه 100 هزار گوشی توقیفی» 2 راهکار دولت برای تثبیت بازار این کالاست.

به گزارش ایرنا، «محمدجواد آذری جهرمی» در حالی از تثبیت بازار تلفن همراه در هفته آینده خبر داده که 2 هفته پیش نیز وعده داده بود در 2 هفته بعد، وضعیت بازار تلفن همراه به سامان می رسد.
وی روز چهارشنبه در حاشیه هیات دولت در جمع خبرنگاران افزود: برای ثبات بازار قرار شد بخشی از تجهیزات و تلفن های همراه داخل گمرک ترخیص و همچنین چند هزار گوشی توقیف شده تعیین تکلیف و به بازار عرضه شوند.
به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، کمیته ثبت تلفن همراه متشکل از وزراتخانه های مختلف درخصوص چگونگی عرضه این گوشی ها به بازار همکاری می کند و دستگاه قضایی نیز در این زمینه اعلام آمادگی کرده است.
وی ادامه داد: تعادل بازار تلفن همراه تا حد زیادی به نرخ ارز وابسته است که در این زمینه شب گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت در تصمیم گیری برای این مساله اعلام کردند که ارز مورد نیاز واردات برای گوشی های زیر 300 دلار به گروه دوم تعمیم شده و از طریق سامانه نیما و برای گوشی های بالای 300 دلار از گروه سوم کالایی تامین شود؛ این اقدام تاحدودی وضعیت بازار را مشخص می کند.
آذری جهرمی عدم تثبیت بازار موبایل را متاثر از طولانی شدن تصمیم گیری برای نرخ ارز دانست و گفت: با تشکیل جلسه معاونان به نظر می رسد از هفته آینده شرایط تثبیت بازار تلفن همراه مهیا شود.
وی درباره واردات تلفن های همراه با تعرفه های بالا نیز توضیح داد: سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری خود اعلام کردند تعدادی زیادی از این افراد بازداشت شده و با ارایه اطلاعات لازم به این دستگاه قضایی، پرونده این افراد در دست رسیدگی است و در کوتاه مدت و با جدیت دستگاه قضا نتایج خوبی حاصل خواهد شد.

** تهمت زدن به دولت به نفع مصلحت کشور نیست
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به ادعای رئیس سازمان پدافند غیرعامل مبنی بر قرارداشتن سرورهای «هات گرام و تلگرام طلایی» در طبقه نهم ساختمان شرکت ارتباطات زیرساخت واقع در میدان امام(ره) و اقدامات وزیر در رد این مساله تبلیغاتی است، گفت: «به طور طبیعی کسی که کار تبلیغاتی انجام می دهد پاسخش باید تبلیغاتی باشد؛ گفتن اینکه در طبقه نهم این ساختمان تجهیزاتی وجود دارد، ادعایی است که باعث می شود مخاطب نهایی تصور کند صحبت ایشان با این جزئیات و ضریب دقت به طور قطع درست است، درحالی که ایشان باید بگویند چرا چنین ادعایی را مطرح کرده اند.»
وی ادامه داد: «تصمیم گیری برای فعالیت دو نسخه یادشده (هات گرام و تلگرام طلایی) در زمان گذار در مرکز ملی گرفته شده است؛ دو تا سه دستگاه در فرایند کشور خلاف تصمیم گیری مرجع قانونی مرکز ملی صحبت می کنند، مصاحبه می دهند و به دولت تهمت می زنند که این یک اقدام پینگ پنگی است که به مصلحت کشور نیست.»
آذری جهرمی اضافه کرد: «وقتی می گوییم امکاناتی در اختیار اینها قرار نداده ایم روی حرفمان هستیم زیرا بنای ما این است که مردم بدانند چیزی برای پنهان کردن نداریم؛ در هر صورت تصمیمی بود که در مرکز ملی گرفته شده که این 2 نسخه تا زمان گذار فعالیت کنند.»

** آغاز برخورد قضایی با ارسال کنندگان پیامک های تبلیغاتی
وزیر ارتباطات در ادامه با پوزش از مردم برای ارسال پیامک های تبلیغاتی که مزاحمت هایی ایجاد می کند، گفت: برای جلوگیری از ارسال پیامک های تبلیغاتی با تمام توان ورود پیدا کرده ایم.
وی افزود: با وجود همه تلاش هایمان با ایجاد کانال ها، روال های توصیه ای و ایجاد سامانه، نتایج حاصل از فعالیت ها رضایت بخش نبوده است.
آذری جهرمی اظهارداشت: در این هفته با تصمیم گیری صورت گرفته مقرر شد با ارسال کنندگان پیامک های تبلیغاتی که با دریافت سودهای آنچنانی، برای مردم مزاحمت هایی را ایجاد می کند برخورد قضایی صورت گیرد.
وی اضافه کرد: تاکنون تلاش داشتیم برای برخورد با این افراد در خارج از فضای قضایی ورود پیدا کنیم اما این امر عملیاتی نشد؛ بنابراین نخستین پرونده این دست از متخلفان برای سازمان تنظیم مقررات ارسال شده تا در دادسرا روند قانونی خود را طی کند.
اذری جهرمی گفت: همچنین برای کاهش این مزاحمت ها اقدام به افزایش موانع دیگری کردیم تا با بالا بردن هزینه این فعالیت ها، بتوانیم تعداد پیامک های تبلیغاتی را کاهش دهیم.

بر اساس آماری که مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ نوزدهم تیر ماه ۱۳۹۷ اعلام کرده، تعداد ۳۰ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از طریق فیلترشکن‌های هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می‌زنند.

 عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل کشور در صفحه شخصی خود در پیام‌رسان سروش نوشت: بر اساس آماری که مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ نوزدهم تیر ماه 1397 اعلام کرده، تعداد 30 میلیون و 100 هزار نفر از طریق فیلترشکن‌های هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می‌زنند و اینترنت بدون فیلتر هاتگرام و تلگرام طلایی را وزارت ارتباطات تامین می‌کند.

این مقام مسئول در دادستانی کل کشور تاکید کرده است: این در حالی است که فعالیت فیلترشکن های داخلی نظیر هاتگرام و تلگرام طلایی برخلاف اهداف و سیاست‌های تعیین شده در مصوبه شورای عالی فضای مجازی است. مصوبه مربوط به «سیاست ها و اقدامات ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی» حدود یک سال پیش ( خرداد 1396) به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده و فراگیر شدن پیام رسان‌های داخلی و جلوگیری از دسترسی بیگانگان به داده‌های عظیم کشور صراحتا جزء اهداف و سیاست‌های مذکور در این مصوبه هستند.

خرم‌آبادی توضیح داده است: از آنجا که فعالیت هاتگرام و تلگرام طلایی هم  مانع از  فراگیر شدن پیام‌رسان‌های داخلی و هم موجب دسترسی بیگانگان به داده های عظیم کشور خواهد شد, لذا فعالیت این دو نرم افزار برخلاف مصوبه شورای عالی فضای مجازی  است. اینکه نهادهای ذیربط منتظر بمانند تا تلگرام وسایر پیام‌رسان‌های خارجی بستر ارتباطاتی مردم در فضای مجازی کشور را فراهم و شرکت‌های داخلی را به عمله تلگرام تبدیل کنند, نهایت تنبلی است.

معاون دادستان کل کشور گفته است: اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی نیاز به عزم جدی دارد. نهادهای ذیربط باید تنبلی را کنار بگذارند و از هرگونه فعل یا ترک فعل که موجب استمرار حاکمیت دشمن بر فضای مجازی کشور می‌شود خودداری کنند. باید ارتباط بین هاتگرام و تلگرام طلایی را باشبکه اجتماعی تلگرام قطع کرد و برای فراگیر کردن پیام‌رسان‌های مستقل داخلی باید کمر همت را محکم بست، انشاء‌الله این اتفاق‌های مبارک بزودی خواهد افتاد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل گفت: دشمنان با استفاده از نرم افزارهای خاص اسم و آدرس تمامی افراد هدف را به دست می آورند و می‌توانند بفهمند در کازرون یا خرمشهر چه کسی با چه چیزی مخالف است.

سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در جمع طلاب حوزه علمیه سراسر کشور در اردوی آموزشی، تربیتی، بصیرتی لاحقان ولایت در آبعلی با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی، شهدای ۸ سال دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم درباره فضا و معماری سایبری جهان و تاثیر آن بر انقلاب اسلامی و تهدیدات و فرصت موجود در این فضا، گفت: در مقطعی از زمان قرارگرفته ایم که سرعت فعل و انفعالات و انتقال داده ها بسیار افزایش یافته است.

 

اینترنت و مردم

سردار جلالی گفت: حوزه دیگری که وجود دارد، اینترنت و مردم است. یعنی مدیریت بر مردم و افکار عمومی و اداره آنها که انواع مختلفی دارد و ما نمونه های آن را در یک سال گذشته دیدیم.

وی افزود : گوشی های موبایل به دلیل ابزارهای پیشرفته ای که در آن وجود دارد، به وسیله برنامه های متعددی که بر روی آنها قابل استفاده هست، سازندگان این گوشی ها به این اطلاعات دسترسی دارند و به نوعی مدیریت و کنترل و مردم را روی گوشی ها آورده اند و ما به عنوان یک مدل وارد این چرخه می شویم.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور با اشاره به بارگذاری برنامه ها بر روی گوشی های موبایل و مواردی که توسط برنامه از ما اجازه آن گرفته می شود، گفت: در هنگام نصب کردن برنامه می بینیم که از شما تایید چند موضوع را می خواهد، اول اینکه به شماره تلفن های شما دسترسی داشته باشد و آن ها را به اشتراک بگذارد. عکس ها و پیام ها و پیج های شما را هم به اشتراک می گذارد و تایید همه اینها را قبل از نصب برنامه از شما می گیرد و اگر یکی از موارد را هم قبول نکنید برنامه نصب نمی شود.

وی ادامه داد : اطلاعات دفترچه تلفن گوشی همراه شما با تکنیک داده کاوی ۱ و با هوش مصنوعی ۲ با هم تلفیق شده و یک شبکه ای از ارتباطات ایجاد می شود و با جمع آوری اطلاعات مشخص می شود که شما با چه کسانی ارتباط دارید و این افراد که با شما در ارتباط هستند چه ویژگی ها و مشخصاتی دارند. این برنامه ها با استفاده از عکس و لوکیشن، مشخص می کند که شما صبح تا شب کجا هستید و چه کاری انجام می دهید؛ از طرف دیگر وقتی شما پیج های مختلف ایجاد می کنید هر نظری داشته باشید با هوش مصنوعی و داده کاوی تلفیق می شود و تقریبا همه اطلاعات درباره شخصیت شما را می تواند نشان دهد.

وی افزود: به عنوان مثال توسط این برنامه ها مشخص می شود شما طرفدار کدام تیم فوتبال، پرسپولیس یا استقلال و دیگر تیم ها هستید و یا اگر موضع گیری سیاسی کرده باشید نشان می دهد که طرفدار چه کسی هستید، اگر ابراز علاقه و یا نفرت به موضوعی کرده باشید آن را تجزیه و تحلیل کرده و به راحتی می تواند شخصیت سیاسی و داده های شما را تحلیل کند و به اشراف اطلاعاتی کامل از افراد مختلف برسد.

 

داده های حجیم با تحلیل هوش مصنوعی یک اشراف کامل به دست می آورد

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور اظهار داشت: در سال ۸۸ که فتنه پیش آمد یکی از اساتید به من گفت می تواند براساس داده های اس ام اس موبایل ها، نتایج انتخابات را تحلیل کند. بعد از آن یک مجله علمی به من نشان داد که همه گروه های سیاسی ایران را بررسی و سازماندهی کرده بود که به واسطه این اطلاعات می توانند نقشه سیاسی انتخابات ما را تهیه کنند و پیش بینی کنند که چه گروهی درپایان انتخابات رای می آورد. در پنج انتخابات اخیر دنیا از جمله انتخابات گذشته ایران، این سیستم های نرم افزاری توانسته اند با دقت ۹۸ درصدی، یک هفته قبل از انتخابات نتیجه را پیش بینی کنند. به این اطلاعات، big data گفته می شود که با تحلیل هوش مصنوعی به دست می آید. همین تاکسی های هوشمند و اسنپ، همه داده های شما را جمع آوری می کند و محل های رفت و آمد شما را ذخیره می کند.

 

استفاده دشمنان از نرم افزار مکان یاب و راهنما برای به دست آوردن اطلاعات های رفت و آمدها

وی در ادامه به نرم افزار مکان یاب و راهنما اشاره کرد و گفت: دشمنان ما با استفاده از نرم افزارهای خاص اسم و آدرس تمامی افراد و هرکسی که هدف باشد را با جزئیات کامل به دست آورده، که کیست؟ و کجا می رود؟ در اینجا با مفهوم داده های حجیم روبرو هستیم، اگر به شما بگویند که اطلاعات شما به واسطه‌ی نرم افزارهای گوشی همراهتان در دست دیگران قرار می گیرد، شما شاید بگویید خوب مگر من چه کاره هستم و اطلاعات من به درد کسی نمیخورد! اما زمانی که این داده ها توسط هوش مصنوعی به هم ربط پیدا می کند یک حجم بزرگ اطلاعاتی ایجاد می کند. به شکلی که دارنده این داده ها، اطلاعات بسیار دقیق و ریزی نسبت به جزئی ترین موضوعات کشور هدف در اختیار دارند. یعنی می توانند بفهمند در کازرون یا خرمشهر چه خبر است و چه کسی با چه چیزی مخالف است.

 

اشراف اطلاعاتی کامل صاحبان قدرت بر کشورها به واسطه شبکه های اجتماعی

وی افزود: اطلاعات این داده ها در اختیار دولت ما نیست، اینها در اختیار صاحبان شبکه های اجتماعی هستند. بنابراین اشراف اطلاعاتی کامل و دقیقی نسبت به جامعه دارند و می توانند ابزار کنترل کشور و مردم را در دست داشته باشند. آنها می دانند علایق مردم چیست، الگوهای رفتاری، تفکر و روش زندگی یک ملت را می توانند به دست بیاورند و به تعبیر ساده تر می توانند مدیریت اداره مردم را در اختیار بگیرند. به همین دلیل به آن اینترنت و مردم می گویند، اینکه چگونه مردم را در آینده اداره و کنترل کنند.

 

معماری جدید جهان بر مبنای توسعه زیرساخت های سایبری است

سردار جلالی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در جلسه شورای عالی فضای مجازی گفت: رهبر معظم انقلاب در آن جلسه فرمودند؛ معماری جدید جهان بر مبنای توسعه زیر ساخت‌های سایبری است که بر کشور ما هم اثر خواهد گذاشت.

وی افزود: من در خصوص نقش و تکلیف فقها در این خصوص مباحثی را در یکی از حوزه های علمیه تهران مطرح کردم. بسیاری از علما از جمله امام خمینی(ره) معتقدند آیه شریفه نفی سبیل ۳، شروع فقه سیاسی است و نفی سبیل، نفی تسلط بیگانه بر مسلمانان را مطرح می کند و امام خمینی در جلد دوم تحریر به این موضوع پرداخته اند. در گذشته تاریخ هم اگر نگاه کنیم وقتی آیت الله شیرازی بزرگ فتوای منع مصرف تنباکو را اعلام کردند استناد شان به همین آیه شریفه نفی سبیل بود.

سردار جلالی ادامه داد: آنجایی که فقها و مراجع فتوا می دهند که ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان حرام و باطل است برمبنای همین آیه شریفه نفی سبیل و منع تسلط کافر بر مسلمان است. امام خمینی (ره) در این باره می فرمایند؛ اگر بیم تسلط کافر بر مسلمان در حوزه فرهنگی، اقتصادی و امثال آن وجود دارد بر همگان واجب است اقدامات سلبیه انجام دهند، بنابراین تکلیف الهی مبارزه با تسلط کافر بر مسلمان است.

 

شبکه های اجتماعی تلاش دارند تمامی امور مسلمانان را اداره کنند

وی در ادامه با بیان اینکه شبکه های اجتماعی تلاش می کنند تمامی امور مسلمانان را اداره کنند، تصریح کرد: شبکه های پیام رسان مانند همراه اول تنها پیام را انتقال می دهند اما ما با موضوع دیگری روبرو هستیم Social media یا شبکه های اجتماعی که محتوای بسیار بیشتری از متن را منتقل می کند. انتقال پیام و اطلاعات در قالب شبکه های اجتماعی مانند تلگرام، توییتر، فیس بوک و دیگر موارد شکل انتقال پیام تغییر کرده و در قالب گروه و شبکه است. زمانی که پرده به میزان کمی کنار رفت در اسفند ۹۶ بود که تلگرام گزارشی را در قالب یک بیانیه شفاف منتشر کرد و در آن اعلام کرد برنامه ما در یک سال آینده چیست.

سردار جلالی گفت: تلگرام در این اطلاعیه حدود ۱۰ مورد را مطرح کرد. اینکه ظرف یک سال آینده تعداد زیادی شغل بر محور تلگرام ایجاد می کند و نظام بانکی را در شبکه تلگرام راه اندازی می کند و می توانید دریافت و پرداخت داشته باشید. سومین مسئله این بود که ارز اینترنتی که در حال جایگزین شدن پول است را در قالب ارز گران ارائه کرد و همچنین بلاک چین هایی تعریف کرد که کنترل حکومت ها را بر شبکه های اجتماعی به سمت صفر می برد و دولت ها هیچ دخالتی در آن نمی توانند داشته باشند که این اقدام را در مدت ده ماه انجام می دهد.

 

در بستر شبکه اجتماعی یک دولت تلگرامی درون دولت شکل می گیرد

وی ادامه داد: در مدل زنجیره ای اطلاعات که مد نظر تلگرام است دولت ها هیچ کنترلی بر شبکه های اجتماعی ندارند. اگر موارد فوق را بررسی کنیم می بینیم وقتی تلگرام می گوید یک میلیون شغل ایجاد می کند و نام آن را اقتصاد دیجیتالی نام گذاشته است، یعنی شغل های کوچکی مانند دی جی کالا، اسنپ و دیوار، مشاغلی بر بستر شبکه های اجتماعی ایجاد میکند. نکته قابل توجه این است که رگولاتوری مشاغل در داخل نرم افزار و شبکه است یعنی اسنپ در اختیار نظام خدماتی سیستم تاکسی رانی ما نیست که راننده آن توسط پلیس تایید صلاحیت شود.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور اظهارداشت: سیستم شبکه های اجتماعی برمبنای مخاطب طراحی شده که مخاطبین به راننده نمره بدهند. این نظام رگولاتوری مثلا در دی جی کالا شکل می گیرد و دی جی کالا وزارت بازرگانی ما می شود یعنی سیاست گذار و اداره کننده، نوع و قیمت، جنس و الگوی مصرف جامعه. پس شغل در بستر شبکه و خارج از کنترل دولت شکل می گیرد و اداره آن نیز با شبکه است و نظام بانکی و ارزی اینترنت، خارج از کنترل دولت و بانک مرکزی شکل می گیرد. اتفاقی که اینجا رخ می دهد این است که یک حکومتی داخل حکومت دیگر شکل می گیرد به عنوان تلگرام و زمانی که جمهوری اسلامی برخورد کند، آقای دروف می گوید مقاومت الکترونیک و دیجیتال ۴ . آنها حرف آخر را اول گفتند. ساختار شبکه های اجتماعی چگونگی اداره مردم را تعریف می کنند و می خواهند به افراد بگویند براساس شاخصه هایی که برای شما تعیین شده فکر کنید.

وی در ادامه به قابلیت های جدید اینستاگرام اشاره کرد و گفت: ربات های طراحی شده توسط اینستاگرام وقتی شما عکس مربوط به یک باشگاه ورزشی را چک می کنید آنها متوجه می شوند که شما علاقه مند به آن باشگاه هستید پس اخباری را به شما می دهند که به آن مرتبط است. این یعنی افراد را به صورت هوشمندانه شناسایی می کند و تلاش دارد هنجار ذهنی شما را همان طور که می خواهد طراحی و ساختار فکری شما را شکل می دهد.

 

دشمنان با استفاده از شبکه های اجتماعی تلاش دارند فکر مردم را جهت دهی کنند

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور اظهارداشت: اینستاگرام در حوزه سیاسی افراد را به اشخاص هم سو مرتبط می کند و گروه های ضد انقلاب در خارج از کشور، از منافقین گرفته تا صهیونیست ها و اعراب از این ابزار استفاده میکنند. به دلیل ویژگی های فضای سایبری باید بدانید هر صفحه ای نشان دهنده این نیست که یک انسان واقعی پشت آن است. آنها به واسطه این ابزار تلاش می کنند فکر مردم و مسئولان را کنترل کنند.

به گزارش مهر، وی ادامه داد: افراد و گروه هایی هستند که با استفاده از شبکه های اجتماعی، جریان سیاسی و مطالبه اجتماعی ایجاد می کنند و با کشاندن این موضوعات به رسانه و مطبوعات چالش ایجاد می کنند اما وقتی بررسی می کنید می بینید که موضوع از اساس اشتباه بوده و عده ای ضد انقلاب در خارج از کشور این موج را ایجاد کرده اند.

 

مدیریت افکار عمومی در حوادث از جنس عملیات روانی

سردار جلالی با اشاره به حوادث دی ماه سال گذشته و همچنین حوادث کازرون، گفت: مدیریت افکار عمومی در این حوادث از جنس عملیات روانی بود؛ یعنی همه حقه های فتو شاپ و ادیت فیلم و جابجایی و جایگذاری را استفاده کرده بودند و تصاویری که از نقاط مختلف جهان به دست آمده بود مانند مصر و بحرین را با ترفند های سینمایی به شهرهای ایران مرتبط می کردند. مخاطبان ما ممکن است سواد رسانه ای کافی نداشته باشند و فریب بخورند، مثلا در حوادث سال گذشته کانال تلگرامی با عنوان مال باختگان کاسپین در مشهد ایجاد شد و این کانال همه مال باختگان را برای شکایت و اعتراض فرا میخواند و اولین جایی که فرمان برخورد و اعتراض را اعلام کرد همین کانال بود.

وی ادامه داد: این کانال که ادمین آن در ترکیه بود و منافقین بر آن تسلط داشتند اما مردم فکر نمی کردند که ادمین در ایران نیست و این به دلیل قابلیت فضای مجازی است که مکان و فاعل را مخفی می کند و تنها سواد رسانه ای و سایبری مناسب می تواند به تشخیص درست کمک نماید.

 

شبکه های اجتماعی یک زیرساخت ملی در سطح امنیت ملی است

سردار جلالی شبکه های اجتماعی را مدل اداره مردم در فضای آینده دانست و گفت: تشکیل حکومتی در دل حکومت دیگر و تضعیف اختیارات حکومت مرکزی و قراردادن مردم روبروی حکومت مرکزی از جمله ویژگی های شبکه های اجتماعی است. در حوادث سال گذشته و همچنین حوادث کازرون با استفاده از داده ها و اشراف اطلاعاتی توانستند مردم را رو در روی هم قرار دهند. حال که این اشراف اطلاعاتی به دست بیگانگان بیفتد، حکم شرعی حکومتی حاکمیت اجتماعی بر مردم چیست؟ اگر براساس فتوای فقه ها اشراف یک مرد کافر بر یک زن مسلمان حرام است، اشراف یک شبکه بر کل مردم چه حکمی دارد؟ حتما حرام است.

وی افزود: اما برخی مسئولان خوش خیال و غرب باور ما این تسلط را پذیرفته و دنبال می کنند. ما امروز در حوزه شبکه های اجتماعی یک جدال خارجی با آمریکا و تلگرام است و آمریکایی ها تمام قد از تلگرام حمایت کردند. روسیه وقتی تلگرام را فیلتر کرد در مدت ۲۴ ساعت ابر پشتیبان آمازون و گوگل در اختیار تلگرام قرار گرفت و ابری را که روسیه فیلتر کرده بود آنها جایگزین تلگرام کردند.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور اظهارداشت: روسیه ابر گوگل را هم فیلتر کرد و آمریکایی ها دست به اقدام دیگری زدند و داده های تلگرام را در محتوای گوگل قراردادند که اگر داده های تلگرام را فیلتر کنید باید گوگل را هم فیلتر کرد. روسیه گوگل را هم فیلتر کرد این همه حمایت از تلگرام توسط آمریکا بسیار تعجب برانگیز است و نشان می دهد برخلاف آنکه تلگرام ابزاری برای اطلاع رسانی است یک نظام دیگر دارد که از آن برای براندازی حکومت استفاده می کند، بنابراین شبکه های اجتماعی یک زیرساخت ملی در سطح امنیت ملی است.

 

باید شبکه های اجتماعی داخلی باشد

وی افزود: متاسفانه در داخل کشور غفلت انجام شد و تلگرام طلایی و هاتگرام که نسخه ورودی تلگرام را فارسی کرده و در اختیار خود گرفتند و به داده های اصلی آن که دست تلگرام است متصل کردند و این ها جای شبکه های اجتماعی داخلی را گرفت، درحالی که تصمیم شورای عالی فضای مجازی و تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آن بود که شبکه های اجتماعی صرفا یک فضای اطلاع رسانی نیست. شبکه های اجتماعی یک مدلی از حکومت آینده بر مردم و نحوه اداره مردم در آینده است و تمامی امورات مردم در این شبکه ها حل و فصل شود، پس باید همه این شبکه های اجتماعی داخلی و ملی باشد.

وی ادامه داد: بسیاری از شبکه های اجتماعی داخلی مانند سروش، ایتا، بله و ... زحمات بسیاری برای بومی سازی شبکه های اجتماعی کردند اما با اقدام برخی برای طلا گرام و هات گرام باعث شد تلاش ها نتیجه اساسی نداشته باشد و کم اثر شد.

 

مدل حکومت و معماری جدید جهان مبتنی بر فضای سایبری است

سردار جلالی تاکید کرد: مدل حکومت و معماری جدید جهان مبتنی بر فضای سایبری است و اداره امور مردم مبنی بر شبکه های اجتماعی و سایبری است، پس حضور و شناخت این موضوع بسیار مهم است. باید ابزار، شاخص ها، روش ها، هنجارها، مدل ها، استراتژی ها، بازیگران اصلی آن و اینکه چگونه شکل می گیرد و چگونه دنبال می شود بسیار مهم است که در بخش های مختلف باید به آن توجه شود.

وی ادامه داد: اگر شما به عنوان طلبه می خواهید راهنمای مردم باشید باید محور اساسی در این شبکه ها باشید و همه شبکه ها را بشناسید و از این ابزار برای مردم و به نفع آنها استفاده کنید. به دلایل مختلف نمی توان به مردم گفت شبکه های اجتماعی را کنار بگذارند و از فرصت های بسیار آن بهره برداری نکنند؛ پس باید این شبکه ها را برای خود کنیم، رابط های آن را شناسایی و با بومی سازی آن را تبدیل به یک زیر ساخت ملی کرده و افکار و دیدگاه های انقلاب اسلامی را مبتنی بر معماری این شبکه های اجتماعی کنیم. در واقع آینده اداره مردم مبنی بر اداره این شبکه ها است که بر همه امورات زندگی مردم اثر دارد و اگر ما به خوبی نتوانیم در این حوزه عمل کنیم دچار مشکل می شویم.

 

اداره مردم و شکل گیری ذهنیت مردم در شبکه های اجتماعی دنبال می شود

سردار جلالی تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که بسیار مهم است و باید به آن پرداخته شود اداره مردم، شکل گیری ذهنیت مردم، الگوی تفکر سیاسی و اجتماعی مردم و روش زندگی است که در شبکه های اجتماعی دنبال می شود. این شبکه اثرات بسیار مهم و دگرگون کننده ای بر دیگر حوزه ها دارد و ممکن است نظام آموزش و پرورش را نیز عوض کند. مثلا اثر این تکنولوژی بر شغل این است که مکان شغل را حذف می کند یا در حال بررسی هستند که مکان تحصیل حذف یا به حداقل برسد و تحصیل از طریق شبکه و از داخل منزل شکل بگیرد. پس اگر این حوزه را به خوبی نشناسیم و بر آن تسلط پیدا نکنیم غفلت بزرگی است.

بررسی سیاستها و مقررات خدمات ارزش افزوده پیامکی موبایل درکشور از وجود مقررات متعارض در این بخش حکایت دارد و گزارش‌ها نشان می‌دهد برخی از این خدمات دهندگان سعی در فریب و اغوای مشترکان دارند.

به گزارش خبرگزاری مهر، معضل پیامک‌های تبلیغاتی و ارزش افزوده ناخواسته و در پی آن مزاحمت‌هایی که از طرف این پیامک‌ها برای مشترکان ایجاد می‌شود، سابقه ای چندین ساله دارد و با وجود اینکه بارها راهکارهایی برای ساماندهی و حل این مشکل از سوی مسئولان، تعریف و اجرا شده، اما شواهد نشان می دهد که این موضوع هنوز ساماندهی نشده و مشکلات کماکان باقی است.

این درحالی است که شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۳ با تصویب آیین نامه «ساماندهی پیامکهای انبوه تبلیغاتی و ارزش افزوده»، ۳ نهاد وزارت ارتباطات، وزارت ارشاد و مرکز ملی فضای مجازی را متولی این موضوع قرار داد، اما با وجود اقدامات صورت گرفته دراین باره، همچنان پیامکهای تبلیغاتی و ارزش افزوده ناخواسته معضلی برای مشترکان موبایل محسوب می شود.

به تازگی نیز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از راه اندازی سامانه مدیریت دریافت خدمات ارزش افزوده و پیامک‌های تبلیغاتی در اپراتورهای تلفن همراه خبر داده تا مشترکان بتوانند با استفاده از اپلیکیشن‌های مدیریت حساب خود و با ورود به منوی مدیریت خدمات ارزش افزوده و پیامک های تبلیغاتی، از امکانات این سامانه استفاده کنند.

در این راستا دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین مرکزپژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سیاستها و مقررات خدمات ارزش افزوده پیامکی تلفن همراه در ایران را مورد بررسی قرار داد.

 

مقررات متعدد و متعارض در پیامکهای ارزش افزوده

مرکزپژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با بیان اینکه خدمات ارزش افزوده یک بازار رو به رشد است و قابلیتهای زیادی برای ارزش افزایی و اشتغالزایی فراهم می‌آورد، اعلام کرد: گزارش‌های واصله از خدمات ارزش افزوده ناخواسته و فریب و اغوای مشترکان حکایت دارد.

در این گزارش برای رسیدگی به این موضوع ابتدا قوانین ناظر بر خدمات ارزش افزوده در کشور و سپس نحوه اجرای آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مقررات متعدد و گاهی متعارض در حوزه خدمات ارزش افزوده پیامکی وجود دارد که این مشکل بعضا با تقسیم کار نامناسب وظایف بین دستگاه‌های اجرایی دوچندان می‌شود؛ در نتیجه اغوا، تبلیغات کاذب و سوءاستفاده از مشترکان به صورت علنی و فراگیر در جریان است.

 

قرعه کشی پیامکی جرم است

از یک طرف مقررات دست وپاگیر، ورود به بازار خدمات ارزش افزوده را برای کارآفرینان دشوار کرده است و ازسوی دیگر به دلیل سوءاستفاده از پتانسیل‌های قانونی حمایت از مشتریان و مقابله با تخلفات و تکثر متصدیان اجرای قانون، مشتریان خدمات ارزش افزوده از همه حقوق قانونی خود برخوردار نیستند.

ازجمله حقوقی که قانون تجارت الکترونیکی برای مشتریان خدمات ارزش افزوده مشخص کرده، حق فسخ معامله و بازپرداخت وجه پرداختی است، اما در ارائه خدمات ارزش افزوده پیامکی این حقوق محترم شمرده نمی‌شود.

درحالیکه قوانین کشور، فروش کالا از طریق قرعه کشی را جرم انگاری کرده اند، اما بعضی از شرکت‌های عرضه کننده خدمات ارزش افزوده، خدمتی به جز شرکت در قرعه کشی به مشتریان عرضه نمی‌کنند.

در این راستا مرکز پژوهشهای مجلس برای حل مشکلات موجود و برای تسهیل ورود کارآفرینان پیشنهاد کرده که دستگاه‌های اجرایی، صدور مجوزهای طبقه ای در این حوزه را مدنظر قرار دهند.

مجوزهای طبقه ای مجوزهایی هستند که بخش خصوصی برای دریافت آن نیازی به مراجعه به دستگاه متصدی ندارد، بلکه به محض ورود به آن کسب وکار، مشمول مفاد آن مجوز و رعایت همه قوانین مرتبط می‌شود.

درهمین حال برای حمایت از حقوق مشترکان لازم است سازوکارهای استرداد و بازپرداخت وجه پرداختی در صورتیکه از خدمات ارزش افزوده رضایت نداشته باشند، مشخص شود. همچنین ارائه دهنده خدمت باید اطلاع رسانی شفاف درباره کسر وجه به کاربران خود داشته باشد.

 

عضویت کاربران بدون درخواست و در ساعات نامتعارف

مرکز پژوهشهای مجلس با بررسی نحوه عملکرد شرکتهای ارائه دهنده خدمات ارزش افزوده مخابراتی در ایران، نحوه عضوگیری این شرکتها با کسب اجازه از مشترک و نیز بدون کسب اجازه از مشترک را به صورت آزمایشی از طریق خدمات شرکتهای فعال مورد بررسی قرار داد.

این مرکز اعلام کرد که درحالیکه در تمامی مصوبات قبلی تأکید شده است مشترک باید درخواست فعالسازی و دریافت خدمات ارزش افزوده را به اپراتور اعلام کند.

 برخی کاربران در ساعات نامتعارف و بدون ارسال درخواست به عضویت خدمات ارزش افزوده درمی آیند. بررسی ها حاکی از آن است که برای برخی کاربران خدمات ارزش افزوده ابتدا بدون درخواست فعال شده و سپس به شیوه های غیرشفاف تمدید شده است.

در این پیامک، شرکت مربوط عضویت مشترک را در خدمات ارزش افزوده به وی اطلاع می دهد اما دیگر اطلاعاتی که پولی بودن این خدمات از آن قابل استنباط باشد به وی منتقل نمی شود. ازسوی دیگر شرکت مربوط از شماره ای استفاده می کند که با شماره اولیه که پولی بودن این خدمات از آن قابل استنباط بود متفاوت است. این مصداقی از سوءاستفاده از ماهیت الکترونیکی عرضه خدمات برای پنهان کردن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری مشترکان است.

برخی کاربران نیز گزارش کرده اند که خروج از خدمات ارزش افزوده گاهی اوقات در ساعاتی با اختلال مواجه می شود. در این مواقع ممکن است سامانه ۸۰۰ خبر خروج از خدمات ارزش افزوده را به مشترک اعلام کند اما اگر پیامک خروج از خدمات ازسوی شماره ارسال کننده خدمات هم ارسال نشود احتمالاً خروج از خدمات انجام نشده است.

این درحالی است که در شیوه های استاندارد سامانه خدمات مشتری برای هر خدمتی که ازسوی یک سامانه به مشترک عرضه می شود یک کد رهگیری به وی ابلاغ می شود که بتواند در آینده با استناد به آن در صورت خرابی سامانه اطلاع رسانی لازم را انجام دهد. اما به دلیل این ضعف سامانه، مشترکان باید هزینه این اشتباهات را متقبل شوند. 

 

مشترکان هزینه ناهماهنگی را می پردازند

استفاده از سیاست عدم الزام به کسب مجوز برای عرضه خدمات ارزش افزوده می تواند ورود به این کسب وکارها را تسهیل و جریان نوآوری را در این حوزه تقویت کند.

ازسوی دیگر به خاطر عدم بهره برداری مناسب بخشهای اجرایی از ظرفیتهای قانونی و ناهماهنگی میان دستگاهها، اغوا و سوءاستفاده از مشترکان توسط برخی شرکتهای سودجو در این حوزه به صورت علنی و فراگیر در جریان است.

به عبارت دیگر، مشترکان هزینه ناهماهنگی میان دستگاهها و عدم اجرای ظرفیتهای قوانین موجود را پرداخت می کنند.

این درحالی است که  شورایعالی فضای مجازی برای ساماندهی خدمات ارزش افزوده پیامکی اخذ مجوز را الزامی کرده است. اخذ مجوز از یکسو نیازمند ایجاد سازوکار نظارتی جدید است و ازسوی دیگر شرایط را برای راه اندازی کسب وکارهای جدید دشوارتر از گذشته می سازد.

به عبارت دیگر اخذ مجوز موجب ایجاد اعتماد کاذب در بدنه تنظیم مقررات کشور شده و راه را برای تخلفات باز می کند.

راه حل منطقی ساماندهی، تدوین رویه های عادلانه و هوشمندانه برای عرضه خدمات در حوزه های مختلف و تعیین ضمانت اجراهای محکم برای ایجاد خودکنترلی است.

 

نبود توافق لازم برای نظارت بر خدمات ارزش افزوده پیامکی

در وضعیت فعلی ضمانت اجرای لازم برای تخلفات ازسوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعیین نشده است و رویه های جدید تصویب شده خود می توانند بخشی از مشکل باشند. 

تقسیم وظایف میان دستگاهها با مقررات وضع شده قبلی فاصله داشته و تعارضاتی نیز دارد. این موضوع موجب بینظمی در بازار و باز شدن عرصه برای سوءاستفاده از مصوبات متکثر دستگاهها شده است.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ابزارهای فنی و تجربه قبلی برای نظارت بر شیوه فعالیت خدمات ارزش افزوده پیامکی را در اختیار داشت. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز توانمندی لازم برای تعیین مصادیق تخلف را در اختیار دارد.

اگر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تنها دستگاهی بود که همه فعالان حوزه خدمات ارزش افزوده پیامکی به آن رجوع می کردند، در صورت وقوع تخلف این سازمان مسئولیت پاسخگویی را نیز باید برعهده می گرفت.

اما بررسیهای انجام شده از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و مرکز رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشان می دهد که طرفین توافق لازم در مورد چیستی محتوا و حدود وظایف و اختیارات خودشان را ندارند.

یعنی مرکز رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محتوا را نرم افزاری می داند که برای مشترک ارسال می شود و بر محتوای کامل پیامک نظارت نمی کند. ازسوی دیگر استنباط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی این است که کل وظیفه نظارت بر شیوه و محتوای پیامکها به مرکز رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تفویض شده است.

 

مصوبات مغایر با قانون تجارت الکترونیکی لغو شود

مصوبه ضوابط محتوایی پیامرسانی دیجیتال (۱۱ مرداد ۹۶) که در ۲۳ آبان ماه به اپراتورهای تلفن همراه ابلاغ شد، در طول بازه مطالعات میدانی برخی جوانب این مصوبه به صورت گزینشی اجرا می شد اما در طول بازه مطالعات میدانی این مصوبه به صورت عام منتشر نشده بود. این نقض قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی همچون ماده ( ۱۱) و (۲ ) قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، ماده (۳) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد و ماده (۲۴) قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار است.

از سوی دیگر طبق بند ۶ ماده ۲ کمیسیون تنظیم مقررات و بند ۹ ماده ۲ جلسه ۲۷۰، به منظور رعایت حقوق مصرف کننده، شروع ارائه خدمات الزاما باید پس از اطلاع رسانی به مشترک و اخذ تأیید از وی در رابطه با تعرفه و سایر شرایط هر خدمت باشد و ارائه کننده خدمات پیامکی موظف است تا با اخذ تأییدیه مجدد از مشترک نسبت به اطلاع مشترک از هزینه و سایر شرایط هر خدمت اطمینان حاصل کند.

مصوبه جلسه ۱۴۷ و مصوبه سوم جلسه ۲۷۰ در واقع با مواد ۳۳ و ۳۴ قانون تجارت الکترونیکی نسبتاً منطبق بود.

یعنی لزوم دومرحله ای بودن مراودات تجارت الکترونیکی جهت اخذ رضایت مشترک از دریافت خدمت و پرداخت هزینه در آن تأکید شده بود. اما در بند ۲ ماده ۴ مصوبه ضوابط محتوایی پیام رسانی دیجیتالی ذکر شده که پیام رسانی ارزش افزوده تنها برای آن دسته از مشتریانی مجاز است که تأییدیه پیشین آنها مبنی بر رضایت دریافت پیام در یک مرحله ثبت شده باشد.

این مصوبه می تواند با تسهیل عضویت ناخواسته مشترکان، نابه سامانی در این حوزه را دامن بزند؛ بنابراین پیشنهاد می شود که این مصوبه به دلیل مغایرت با قانون تجارت الکترونیکی لغو شود.

در همین حال، در بند ۶ ماده ۲ مصوبه شماره ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات آمده است که تعرفه ارائه خدمات ارزش افزوده (VAS) ازسوی تمامی ارائه کنندگان خدمت اعم از اپراتور مسلط و یا غیرمسلط بر بازار نیازمند اخذ تأییدیه از رگولاتوری نیست. این مصوبه بدین معناست که طبق مقررات تصویب شده ممکن است فردی سالها به خاطر یک پیامک حاوی لینک نرم افزاری که روی تلفن همراه خود نصب نکرده و از آن استفاده هم نکرده و به دلیل نداشتن تلفن هوشمند سازگار با سیستم عاملهایی مانند اندروید، حتی پول پرداخت کند.

از آنجاکه در اینجا تنها خدمتی که به مشتریان عرضه می شود شانس شرکت در قرعه کشی است، این موضوع مصداق فروش کالا از طریق قرعه کشی بوده و بند د ماده ۱۲ قانون آیین نامه تأسیس و نظارت بر نحوه کار و فعالیت کانون های آگهی و تبلیغاتی مصوب سال ۱۳۵۸ شورای عالی انقلاب و مصوبه جلسه بیستم کمیته مرکزی سازمانهای تبلیغاتی کشور است.

اجرای قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲ و آیین نامه مربوط به بند د ماده ۳۸ و بند الف ماده ۷۹ این قانون در در مورد حق انصراف مصرف کننده، تاکنون ازسوی نهادهای مقررات گذار مورد توجه قرار نگرفته است. طبق قانون مشترکان باید بتوانند با سازوکار مشخص، مبلغ هزینه منظور شده در صورتحساب خود بابت استفاده از خدمات ارزش افزوده را بازپس بگیرند. به این ترتیب زمینه برای بازگشت اعتماد به خدمات ارزش افزوده و ورود فعالانی که خدمتی نوآورانه برای عرضه دارند محیا می شود. 

 

ضوابط تبلیغات در فضای مجازی تصویب نشد

آیین نامه بند ب ماده ۷۹ و مواد ۵۶ و ۵۷ قانون تجارت الکترونیکی مربوط به ضوابط تبلیغات در فضای مجازی و تبلیغات مربوط به کودکان تاکنون تصویب نشده است .مطالبه این تکلیف می تواند حمایت از کودکان در این حوزه را تقویت کند. 

اطلاع رسانی به مشترکان خدمات ارزش افزوده درباره کسر وجه از حساب آنان، الزام اپراتورها به مقابله با فروش کالا از طریق قرعه کشی و عدم ارسال فایلهای غیرقابل نصب روی تلفن همراه مشترکان و فعالسازی خدمات غیرقابل استفاده و مقابله با ارسال پیامکهای اغواگرانه از دیگر راهکارهای حمایت از کاربران به شمار می آیند. 

براین اساس پیشنهاد می شود دستگاه واحدی متصدی اجرای قانون در حوزه خدمات ارزش افزوده تعیین شود و فعالان و مشترکان تنها یک نهاد را متصدی بشناسند. اما نهادها و دستگاههای دیگر بر اجرای قوانین مربوط به حوزه فعالیت خود ازسوی آن متصدی اصلی نظارت داشته باشند.

دستگاه متصدی اجرای یک قانون باید از تخصص و تجربه قبلی برای انجام فعالیت برخوردار باشد. صدور مجوزهای طبقه ای که در آن فعالان در یک حوزه به مراجعه به نهاد اجرایی برای کسب مجوز نیاز ندارد اما با فعالیت در آن حوزه ذیل مقررات آن مجوز قرار می گیرند راهکاری است که برای تسهیل ورود افراد نوآور به این حوزه ازسوی نهادهای تخصصی پیشنهاد می شود.

انتظاری ادامه فعالیت نسخه‌های غیر رسمی تلگرام و دسترسی به فیلترشکن‌ها را بر خلاف دستور مسدودسازی تلگرام و مصوبه شورای عالی فضای مجازی دانست.
دستور قضایی فیلترینگ شبکه پیام‌رسان تلگرام در 10 اردیبهشت از سوی دادستانی تهران صادر شد. آن طور که در دستور قضایی آمده بود، این فیلترینگ باید به گونه‌ای باشد که محتوای پیام‌رسان تلگرام به هیچ نحوی در کشور قابل دسترس نباشد، اما پس از این مسدودسازی شاهد بودیم که تلگرام‌های فارسی و فیلترشکن‌ها به راحتی فعالیت می‌کنند که این موضوع موجب شده فیلترینگ تلگرام تا حد زیادی با چالش مواجه شود.

محمدحسن انتظاری عضو شورای عالی فضای مجازی و دبیر سابق این شورا در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص تلگرام‌های فارسی اظهار داشت: طبق مصوبه ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی در شورای عالی فضای مجازی، همه پیام‌رسان‌هایی که قصد فعالیت در کشور را دارند باید مجوز دریافت کنند. در وزارت ارتباطات کمیته‌ای متشکل از برخی از اعضای شورای عالی فضای مجازی و دستگاه‌های دیگر به وجود آمده که مسئول اعطای مجوز به این پیام‌رسان‌ها می‌باشد و هیچ یک از پیام‌رسان‌های خارجی نمی‌توانند بدون دریافت مجوز در کشور فعالیت کنند، اما این مراحل در خصوص تلگرام‌های فارسی اجرا نشده است. چون تلگرام‌های فارسی بر بستر تلگرام اصلی فعالیت دارند، پس از فیلترینگ تلگرام تصمیم بر این شد که آن‌ها فعالیت خود را بر بستر پیام‌رسان‌های داخلی ادامه دهند و به پیام‌های داخلی ملحق شوند که متأسفانه تا الآن این اتفاق نیفتاده است.

انتظاری ادامه داد: مسئولان مربوطه یک سری توجیهاتی را برای ادامه فعالیت برخی از این تلگرام‌های فارسی ارائه می‌کنند؛ مانند اینکه وجود آن‌ها می‌تواند به روند مهاجرت مردم از تلگرام به پیام‌رسان‌های داخلی کمک کند و مانع از ایجاد مشکل برای مردم به خاطر مسدودسازی ناگهانی تلگرام شود. اما این توجیهات اگر هم قابل پذیرش بودند، از الآن به بعد و با گذشت نزدیک به یک ماه و نیم از فیلترینگ تلگرام، دیگر قابل قبول نیست. ادامه فعالیت این ابزارها که بر بستر یک پیام‌رسان خارجی کار می‌کنند ‌به هیچ وجه مورد تأیید نیست و آن‌ها باید مسدود شوند.

وی همچنین اظهار داشت: تأکید ما بر این است که پیام‌رسان‌هایی که کاملاً ایرانی هستند، در داخل کشور فعالیت کنند و فعالیت این دست از پیام‌رسان‌ها که مالکیت ایرانی دارند اما بر بستر یک ابزار خارجی کار می‌کنند، حتی با دریافت مجوز هم مطلوب ما نیست.

عضو شورای عالی فضای مجازی در رابطه با اینکه چرا پس از فیلترینگ تلگرام، همه تلگرام‌های فارسی غیر از دو سه مورد مسدود شدند، ابراز داشت: در تصمیم‌گیری‌هایی که در این زمینه صورت گرفت، اسم خاصی از هیچ یک از این ابزارها برای داشتن مجوز ادامه فعالیت آورده نشد و برای همه آن‌ها یک تصمیم مشترک گرفته شد؛ لذا اینکه برخی از تلگرام‌های فارسی بر خلاف بقیه اجازه فعالیت دارند، جزو تصمیمات غیر رسمی مسئولان است و مورد تأیید نیست.

دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در خصوص دسترسی آزاد به فیلترشکن‌ها و اینکه با این دسترسی، فیلترینگ تلگرام دچار چالش شده است، اظهار داشت: طبق آن دستوری که مبنی بر فیلترینگ تلگرام صادر شده، باید دسترسی به فیلترشکن‌ها هم مسدود شود و وضع فعلی حتماً باید اصلاح شود.

انتظاری ادامه داد: اینکه با فیلترینگ تلگرام مخالفت شود با این استدلال که مردم به سراغ فیلترشکن‌ها می‌‍روند و این برای آن‌ها مضر است، قابل قبول نیست. شاید کسانی که این حرف‌ها را مطرح می‌کنند علت مخالفتشان چیز دیگری باشد و مسئله فیلترشکن‌ها را بهانه‌ای برای حمایت از تلگرام قرار داده‌اند. متأسفانه برخی هم این توجیح را می‌آورند که به ما دستور فیلترینگ تلگرام داده شده و دستوری مبنی بر مسدودسازی فیلترشکن‌ها وجود نداشته که این هم درست نیست، زیرا شورای عالی فضای مجازی چند سال قبل مصوبه بسیار محکمی در خصوص مسدودسازی فیلترشکن‌ها و وی‌پی‌ان‌ها داشته و آن مصوبه چندین بار ابلاغ شده و الآن لازم‌الإجرا است؛ البته در آن مصوبه شرایط خاص برخی دستگاه‌ها یا افراد برای استفاده از اینترنت بدون فیلتر دیده شده اما در کل فیلترشکن‌ها باید از دسترس خارج شوند.

وی در پایان تأکید کرد: در هر حال مرکز ملی فضای مجازی باید این ناهماهنگی را برطرف کند و وزارت ارتباطات هم ضمن هماهنگی با مرکز، باید نهایت همکاری را داشته باشد. نظارت بر روند مهاجرت مردم به پیام‌رسان‌های داخلی با مرکز ملی فضای مجازی است و همه ارگان‌ها باید با این مرکز هماهنگ باشند و در حالت کلی در روند این مهاجرت نباید هیچ برگشت به عقبی وجود داشته باشد.

بزرگ‌ترین سیستم رصدی تلگرام از سال 95 در حال ذخیره، تحلیل و رصد تلگرام است و از مطالب کانال‌های عمومی، گزارش وضعیت تهیه می‌کند و با تعمیم ناقص آمار کانال‌ها به کل محتوای تلگرام و ترسیم تصویری غیرواقعی، مسئولان را به اشتباه می‌‌‌اندازد.

بنابرگفته سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی، «رصد دقیق‌ فضای مجازی کشور به عنوان یکی از برنامه‌های مهم این شورا از سال 95 در دستور کار قرار گرفته است تا امکان دسترسی به اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتری برای پاسخ‌گویی به نیازهای کشور در مرکز ملی فضای مجازی فراهم باشد.»

با این برنامه شورا، نیاز به داشتن ابزار مناسب برای نظارت و رصد، تجمیع داده‌ها و داشبورد مدیریتی مرتبط احساس شد.

در برهه‌ای که برنامه رصد فضای مجازی کشور در دستور کار قرار گرفت و مقرر شد مهم ترین بخش های فضای مجازی کشور تحت پوشش قرار دهد، پیام رسان تلگرام سهم بزرگی از فعالیت‌‌های کاربران ایرانی در اینترنت را به خود اختصاص داده بود. از این رو با راه‌اندازی سامانه‌ای، اقدامات مرتبط با رصد، ذخیره سازی و تحلیل محتواهای عمومی تلگرام آغاز شد.

نتایج این رصدها ابتدا در سایت مرکز ملی فضای مجازی به صورت رسمی اعلام شد که تقریبا از ابتدای امسال اطلاع‌رسانی عمومی این سامانه متوقف شده است؛ اما اکنون نیز این وظیفه در آزمایشگاه شبکه های اجتماعی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران دنبال می شود که اخیرا نیز نتایج این مرکز از رصد، ذخیره سازی و تحلیل محتوای تلگرام در بازه یک ماهه پس از فیلتر شدن این شبکه، مورد استناد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفت. 

اما سامانه‌ای که به عنوان سیستم رصدی تلگرام در کشور مورد استناد مسئولان قرار می‌گیرد و به سطوح بالای مدیریتی گزارش می‌‌دهند، بر مبنای پربازدید ترین مطالب عمومی و کانال های هر روز تحلیل می‌کند و طبق اصول اخلاقی به کانال ها و گروه های خصوصی و چت های خصوصی وارد نمی شود. اما محتوای عمومی شامل کانال‌ها و گروه های عمومی است در حالیکه این سامانه گروه های عمومی را رصد نمی‌کند.

این در حالی است که شاکله اصلی یک شبکه اجتماعی و پیام رسان بر ارتباطات دوطرفه آن است و بخش کانال و ارتباطات یکطرفه، نازلترین سطح یک شبکه است که در تحلیل های داده های یک شبکه اجتماعی کمترین ارزش را دارند. 

زیرا برای مثال سیاست معمول کانال های غیراخلاقی بر تعداد اعضای کم و تعداد زیاد کانال است و بخش مهمی از مباحث غیراخلاقی در گروه ها پیگیری می شود، در حالیکه در این سیستم رصد، تنها کانال های پربازدید رصد می‌شوند. علاوه بر این، این نکته بسیار مهم رانباید فراموش کرد که همواره در دنیا در همه بخش های فضای مجازی مطالب سالم و خنثی پربازدیدترین مطالب هستند.

بنابراین وقتی در رصد فضای مجازی اصول اخلاقی به درستی رعایت می‌شوند و از این رو محدودیت‌هایی وجود دارد، در تهیه اطلاعات مدیریتی برای مسئولان تصمیم‌گیر کشور نیز باید تمامی جوانب واقعیت‌های فعلی در نظر گرفته شوند. اما در شیوه فعلی گزارش‌دهی، به اشتباه آمار کانال‌های تلگرام به کل محتوای تلگرام تعمیم داده می شود که مطابق بر واقعیت نیست. این شیوه اشتباه و ارایه ناقص آمار، مسئولان را دچار خطای محاسباتی می‌کند.

به گزارش فارس، همچنان که در نتیجه این مدل تهیه گزارش، سید محمود علوی وزیر اطلاعات در بهمن 95 با ارایه آماری از محتوای تلگرام، گفت: «بر اساس رصد انجام شده از 180 هزار کانال فعال در تلگرام، 90 درصد دارای موضوعات اجتماعی و مربوط به ارتباطات فامیلی، خانوادگی و دوستان هستند. از 10 درصد باقی مانده دیگر، هفت درصد سیاسی و سه درصد کانال های منحرف است. از سه درصد کانال های منحرف، 2.5 درصد فاسد و غیر اخلاقی و نیم درصد ضد دین هستند.»

به استناد برآوردهای نزدیک به واقعیت، برخی معتقدند آمار یک تا دو درصدی که از فضای غیراخلاقی تلگرام  صحیح نیست و میزان محتوای غیراخلاقی در این شبکه را بیشتر از این مقدار برآورد می‌کنند.

با این توضیحات، درباره منابع احصاء آمارهای تلگرام و تهیه اطلاعاتی که به مسئولان ارایه می‌شود و در تصمیم‌گیری ها مبنای استناد قرار می‌گیرد، اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد. 

منتقدان روش فعلی معتقدند ارایه آمار از مطالب پر بازدید فایده‌ای ندارد و حاوی اطلاعات درستی نیست. بلکه یک سیستم رصد کارآمد باید بتواند تحولات را شناسایی کند و برای مثال مطالبی که رشد سریع و غیرعادی دارند را تشخیص دهد. برای مثال انتظار می رفت سامانه رصد تلگرام بتواند تحرکات پیش از اتفاقات دی ماه در کشور را تشخیص دهد که نتوانست.

اما برای تهیه شرح واقعی از وضعیت محتوا در تلگرام و بدست آوردن دید واقعی نسبت به شرایط موجود، حتی رصد و تحلیل محتوای گروه‌ها علاوه بر کانال های عمومی هم کافی نیست، حتی اگر دامنه رصد به بیش از 700 هزار کانال رسیده باشد، زیرا همان طور که پیش‌تر اشاره شد اصل محتوای شبکه های اجتماعی در ارتباطات خصوصی جاری است؛ همین محدودیت صحیح و منطبق بر اخلاق، نشان می‌دهد اصل اقدام رصد به عنوان ملاک تصمیم‌سازی در این حوزه کافی نیست و باید راه‌حل دیگری را در نظر داشت. اکنون نیازمند نگاهی هستیم که در مواجهه با واقعیت های بخشی از فضای تلگرام که زمین بازی دیگران است به جای چشم‌پوشی، رفتار پیشگیرانه، بازدارنده و کنترل کننده داشته باشد و با هوشیاری و اختیار عمل برخورد کند.

در حال حاضر در رویکرد فعلی، ضعف اطلاعاتی در رصد و تحلیل صحیح محتوای تلگرام با تقویت کلاینت‌ها در قالب نسخه‌های فارسی تلگرام جبران می شود. به این معنی که نوعی از پاک‌سازی روی بخشی از فضای تلگرام که زمینه‌ساز تهدید است انجام می‌شود.

اساسا تلگرام به دلیل ساختار غیرکنترلی، فضای وقوع جرم و اقدامات ضد اخلاقی و ضد امنیتی را دارد که همواره در بخشی از تلگرام، جریان‌هایی شکل می‌گیرد، افراد علاقمندی را جذب می‌کند و حتی علاقه‌هایی را ایجاد می‌کند و نیروهایی پنهانی صرف کشف، مقابله و خنثی کردن این جریان‌ها می‌شوند؛ این صورت مساله همیشه باقی است و چرخه این چالش تا ابد ادامه دارد؛ در حالیکه راه‌حل این نیست.

تجربه توسعه پیام رسان های بومی در کشورهایی مانند ژاپن، چین، کره جنوبی و اندونزی نشان می‌دهد ارایه سرویس‌های متنوع به ویژه سرویس‌های اقتصادی در پیام رسان‌های بومی، کاربران را به سمت فعالیت‌های سالم سوق داده و کشورها را با کمترین چالش مواجه می‌کند؛ در حالیکه در پیام رسان‌های خارجی به دلیل نبود امکان ارایه سرویس‌های بومی و کاربردی بستر افزایش محتوای طنز، غیراخلاقی، انتشار اخبار غیررسمی و فعالیت گروه های معاند فراهم می‌شود.

ادامه فعالیت یک پیام‌رسان خارجی در قالب کلاینت های داخلی تداوم مشکلات قبلی خواهد بود و ادامه راه با پیام‌رسانی که با کشور همکاری ندارد و حتی برخورد‌های ضروری مقطعی فعالیت‌های تجاری، رسانه‌ای، فرهنگی و اجتماعی سالم در آن را هم با تهدید مواجه می‌کند در آینده سودی نخواهد داشت.

اساسی‌ترین و آخرین راهکار، همان توسعه سرویس‌های بومی است برای ایجاد اکوسیستم رسانه‌ای و اقتصادی پایدار در کشور در بلند مدت است.

وحید حجه فروش - بخش نخست - پس از گذشت حدود یک ماه و نیم از فیلتر شدن تلگرام، تبعات این تصمیم روز به روز نمایان تر می شود. عدم استقبال عمومی از پیام رسان های داخلی و نیاز روزمره مردم به تلگرام برای انواع مراودات از جمله تبادلات بسیاری از کسب وکارهای خانگی و کوچک، زینب طاهری وکیل پایه یک دادگستری و تعدادی دیگر از وکلا را بر آن داشت تا به صورت قانونی به این موضوع اعتراض کنند. با او در مورد جزییات و نحوه اعتراض، وضعیت فعلی پرونده، گردش کار قانونی فیلترینگ و انگیزه او از اعتراض به رای صادره صحبت کرده ایم. گفتنی است که فناوران دانش و صلاحیت تایید یا رد مباحث حقوقی و قانونی مطرح شده در این گفت وگو را ندارد و صرفا به بازتاب نظرات خانم طاهری پرداخته است.

 چه فرآیندی منجر به فیلترینگ تلگرام شد؟
بازپرس محترم شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه با صدور دستوری که خارج از حدود قانونی و اختیارات وی بوده، نه تنها بسیاری از قوانین کشور از جمله قانون اساسی و حقوق عام بیش از 80 میلیون ایرانی را زیر پا نهاده و برای شان تعیین تکلیف کرده؛ بلکه برای هر کس که از این دستور تخطی کند هم جرم انگاری کرده است. اصولاً فرآیند باید چنین باشد که یا شاکی خصوصی وجود دارد یا مدعی العموم (دادستان) درخواست دادرسی ارائه کند. در حالی که در این پرونده هیچ کدام از این موارد وجود ندارد.

 حدود اختیارات بازپرس چیست؟
متاسفانه  گاهی حقوق و آزادی های طبیعی و مباحات عام کل جامعه آشکارا به اسم قانون زیر پا گذاشته می شود. در این مورد نیز بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه نه از نظر حوزه جغرافیایی و نه از نظر موضوع و جرم شناسی، صلاحیت ورود به این پرونده و صدور دستور را نداشته است.

 یعنی دستور بازپرس با سلسله مراتب قضایی کشور منطبق نیست؟
شورای عالی فضای مجازی طبق حکم حکومتی مقام معظم رهبری تشکیل شده و هر تصمیم کلانی در حوزه فضای مجازی باید فقط و فقط توسط این شورا اتخاذ، ابلاغ و اجرا شود. یکی از مفاد اعتراض ما هم این است که دستور بازپرس، عملاً حکم حکومتی رهبری را که فصل الخطاب است، نقض کرده است. 

 ماهیت حقوقی حکم صادره چیست؟
بازپرس چنین جایگاهی ندارد که حکم صادر کند. او باید «قرار» صادر می کرد و این «قرار صادر شده» باید رسما ابلاغ می شد. البته با توجه به شرایط فعلی سیاست خارجی کشورمان، ما قصد به چالش کشیدن قوه قضاییه یا دولت محترم و ایجاد جنجال نداریم، ما صرفا می خواهیم در داخل کشور از حق مردم ایران دفاع کنیم.

 مخاطب و محتوای اعتراض شما چه کسی است؟
مخاطب اعتراض ما قوه قضاییه است که فرآیندی غیرقانونی را ایجاد کرده. در واقع ما به دستور صادره به عنوان یک خروجی غیرقانونی اعتراض کرده ایم و اعتراض مان را به دفتر مقام معظم رهبری و دادستانی تهران ارائه کرده ایم.

 بازخوردی هم از دفتر رهبری داشته اید؟
بله، معاونت بررسی و پیگیری دفتر رهبری با جزییات پی گیر این موضوع شدند و ما پرونده مفصلی که شامل پیوست های اقتصادی، امنیتی و حقوقی بود به ایشان ارائه کرده ایم. ضمن این که رهبرمعظم انقلاب هم در خصوص مسدودسازی و فیلترینگ فضای مجازی و تلگرام به صراحت اعلام کرده اند: «به وزارت ارتباطات و شورایعالی فضای مجازی ما نمی گوییم این راه را ببندید؛ نه! اینکه بی عقلی است! به هرحال عده ای نشسته اند و در فضای مجازی این راه را باز کرده اند. باید از این فرصت استفاده کنید.»

 در اظهارنظرهای مسوولان عنوان شده که تلگرام به تعهدات خود عمل نکرده، آیا قرارداد مکتوبی بین تلگرام و ایران وجود دارد؟
بله، تلگرام با دولت ایران قرارداد همکاری دارد.

 محتوای این قرارداد چیست؟
به نظرم محتوای این قرارداد را باید کسانی که به آن استناد می کنند، منتشر کنند. باز هم تاکید می کنم بر فرموده رهبری که فرمودند با مردم مساله محرمانه نداریم.

 فیلترینگ تلگرام عملاً بر کیفیت اینترنت کشور اثر گذاشته و بسیاری از کسب وکارها متضرر شده اند. آیا روال حقوقی مشخصی برای احقاق حقوق ایشان وجود دارد؟
کسب وکارها می توانند از بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه با این مضمون که دستور صادره توسط ایشان باعث اختلال در کسب وکار و ضرر و زیان به آن ها شده است شکایت کنند.

 انگیزه شما از پیش قدم شدن در اعتراض به این حکم چه بود؟
چه انگیزه ای بزرگ تر از احقاق حق 80 میلیون ایرانی می تواند وجود داشته باشد؟ بسیاری از اطرافیان و آشنایان می گویند چرا تو باید برای اعتراض پیش قدم شوی؟ من می گویم اگر قرار باشد هیچ کس در برابر بی قانونی برنخیزد که هیچ وقت هیچ چیز درست نمی شود. بالاخره یک نفر باید شروع کند و چه بهتر که آن یک نفر من باشم.

 این پرونده برای شما منافع مادی هم دارد؟
نه، بالاخره ما هم باید یک جایی زکات کارمان را بدهیم.

غیر از شما اشخاص دیگری هم از همکاران به این رای اعتراض کرده اند؟
بله؛ شش نفر از همکاران هم اعتراض کرده اند؛ اما نحوه و ماهیت اعتراض ایشان متفاوت است. آن ها از خود بازپرس شکایت کرده اند، در حالی که من به فرآیند بی قانونی که اتفاق افتاده اعتراض کرده ام.

 پرونده در چه مرحله ای قرار دارد؟
در قوه قضاییه که در دست بررسی است و به نظرم خیلی زمان بر خواهد بود، اما در دفتر مقام معظم رهبری پیشرفت بسیاری خوبی داشته ایم.

 پیش بینی شما در مورد نتیجه چیست؟
من فکر می کنم فارغ از این که نتیجه فیلترینگ تلگرام در اثر اعتراض ما چه باشد، به این باید نگاه کنیم که هر چه بیش تر جامعه نسبت به بی قانونی و بدقانونی حساس باشد به مرور زمان کمتر و کمتر شاهد چنین رفتارهای زیان باری خواهیم بود.

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری معتقد است که مقوله تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی باید از طریق «شورای تخصصی تنظیم گری» پیگیری شود.

مرتضی زمانیان با اشاره به اختلافات پیرامون مقوله تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی میان سازمان صدا و سیما و دولت، اظهار داشت: موضوع تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر در حوزه فضای مجازی به پیوست حکم مقام معظم رهبری در زمینه ورود بازیگران بخش خصوصی به این عرصه تحت مقررات سازمان صدا و سیما بازمی گردد. به تعبیری دیگر این پیوست به نحوی متمم و مکمل احکام ذیل سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی بوده است.

وی با بیان اینکه مطابق با قانون ذیل اصل ۴۴ قانون اساسی به حوزه هایی که طبق قانون اصل ۴۴ دولتی بوده اند عملا اجازه ورود بخش خصوصی داده شده است، ادامه داد: در این قانون یکی از حوزه هایی که منحصرا در اختیار سازمانهای حاکمیتی قرار دارد، مقوله صوت و تصویر فراگیر است که در آن زمان به معنای رادیو و تلویزیون بود و در اختیار سازمان صدا و سیما قرار داده شده بود.

زمانیان ادامه داد: به تعبیری دیگر، با تغییراتی که در این سالها اتفاق افتاده و فضای مجازی توسعه پیدا کرده، عملا بخشی از مقوله صوت و تصویر از اختیار سازمان صدا و سیما بیرون آمده است به صورتی که سایت‌ها، شبکه‌ها و کانال‌ها در حال انتشار صوت و تصویر فراگیر هستند که در دسترس همه قرار می گیرد. به این معنی که با وجود تلویزیونهای اینترنتی که پخش زنده انجام می دهند، دیگر این نگاه که صوت و تصویر در انحصار صدا وسیما است، تغییر می یابد.

وی گفت: به همین دلیل این طور مطرح می شود که همانطور که ماده اصل ۴۴ قانون اساسی اصلاح شد و بخش خصوصی اجازه ورود به بسیاری از حوزه ها را پیدا کرد، در این حوزه هم با مجوز و در ذیل تنظیم گری و کنترل سازمان صدا وسیما، بخش خصوصی اجازه ورود به حوزه صوت و تصویر داشته باشد.

 

دیدگاه های مختلف بر سر تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف گفت: در حال حاضر موضوع مورد بحث این است که آیا به این تعبیر، سازمان صدا وسیما باید تنظیم گر حوزه صوت و تصویر فراگیر باشد و یا اینکه چون تنظیم گری حوزه صوت و تصویر فراگیر به طور مشخص در حوزه فضای مجازی صورت می گیرد، باید نگاهی فراتر از فضای آنتن تلویزیون و رادیو داشته باشیم.

وی افزود: در این چالش دیدگاه های مختلفی وجود دارد چرا که هم اکنون بحث بر سر رادیو و تلویزیون نیست. به این دلیل که آنتن و صدا و سیما و رادیو و تلویزیون کاملا در اختیار صدا وسیما است و عملا تنظیم گری در آن خیلی معنا ندارد. بلکه تنظیم گری به صورت عملی در مواقعی اتفاق می افتد که بازیگرانی خارج از سیستم حضور داشته باشند.

زمانیان خاطرنشان کرد: به بیان دیگر سازمان صدا و سیما که آنتن را تنظیم می کند وجهی ندارد که خود، تنظیم‌گر خود باشد و این موضوع خارج از بحث است. لااقل می‌توان گفت هرچند تنظیم‌گری آنتن سازمان معنادار باشد، هم‌اکنون مساله اصلی نیست. به همین دلیل بحث تنظیم گری در صوت و تصویر فراگیر، عملا به فضای مجازی کشیده می شود.

 

تفاوت نگاه سنتی با نگاه نوین در تنظیم گری

به گزارش مهر زمانیان با اشاره به تعریف مقوله تنظیم گری و تفاوت نگاه سنتی و نوین در این بخش، توضیح داد: تنظیم گری پدیده ای است که در نگاه سنتی آن، در بسیاری از بخش ها کاربرد دارد و برای جلوگیری از تضییع حقوق و عدم تجاوز از حدود و ثغور قوانین و مقررات به میان آمده است. تنظیم گر به شکل سنتی باید مجوز بدهد، مقررات بگذارد و تنبیه و نظارت کند؛ به بیان دیگر ۳ اقدام شامل مجوز دهی، نظارت و مقررات گذاری عملا از در اختیارات تنظیم گر قرار داده می شود و بسیاری از اقدامات تنظیم‌گر نیز به منظور ممانعت از نقض حدودی مانند حریم شخصی یا مالکیت معنوی صورت می‌پذیرد. شاید به دلیل همین نگاه است که در کشور به سازمانهای تنظیم گر، سازمان های تنظیم مقررات نیز گفته می شود.

وی ادامه داد: اما در نگاه نوین و جدیدتر، تنظیم گری تنها این نیست که فقط مقررات‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای آن و یا اقدامات سلبی انجام شود. بلکه در رویکردهای جدید تنظیم گری، اقدامات ایجابی برای جهت‌دهی و هدایت بازیگران برای تحقق اهداف مورد نظر تنظیم‌گر دیده می‌شود. در واقع نهادی که بازیگردان این حوزه می شود، تنها به مقررات نویسی و اعمال آن توجه نمی کند و ممکن است هیچ مقررات الزام آوری ننویسد، بلکه از طریق تسهیل‌گری ابزارهای سیاست‌گذاری رفتاری محیط را هدایت کند.

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری با تاکید براینکه منشا تنظیم گری فقط اقتصادی نیست و تمام مقوله ها از جمله مقولات اجتماعی را هم در بر می گیرد، تصریح کرد: تنظیم گری فقط شکست بازار در بازارهای اقتصادی و یا تعرفه گذاری نیست. بلکه مثلا می توان در تنظیم گری فضای مجازی، موضوع ممانعت از خشونت را پیگیری کرد که یک پدیده کاملا اجتماعی است. در این راستا تنظیم گر حوزه صوت و تصویر فراگیر می تواند با محتوای خشونت که در این بستر منتشر می شود برخورد کند. در کنار آن می توان با ترویج محتوای بومی و حمایت از تولید محتوا بدون جریمه و نظارت سلبی و تنها با مقررات گذاری، این بستر را توسعه داد.

 

ریشه اختلاف بین دولت و صدا و سیما در تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر

زمانیان با اشاره به ایجاد اختلاف میان دولت و صدا و سیما در مقوله تنظیم گری صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی خاطرنشان کرد: در زمینه اصلاح قانون صدا و سیما، دولت پیش نویس لایحه ای برای اصلاح قانون سازمان صدا و سیما تدوین کرد که بخشی از آن به مساله تنظیم‌گری اشاره داشت، اما فضای کلی آن انجام تنظیم‌گری در یک فضای دولتی بود؛ اما از سوی دیگر سازمان صدا و سیما طرحی برای اصلاح قانون صدا وسیما ارائه داد که در آنجا، تنظیم گری وابسته به این سازمان ایجاد شده است و حتی پس از حکم مقام معظم رهبری، یک معاونت تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی در ذیل سازمان صدا و سیما راه اندازی شده است که البته این سازمان پیگیر ایجاد پشتوانه های قانونی لازم است، و این موضوع منشا اختلاف بین دولت و سازمان صدا و سیما شده است.

وی اضافه کرد: اما در نهایت با ورود مجلس شورای اسلامی به این اختلاف مقرر شد که نه پیشنهاد سازمان صدا و سیما و نه پیشنهاد دولت، مورد بررسی قرار نگیرد، بلکه طرحی که پیش از این در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح شده بود، در دستور کار قرار گیرد و مقوله تنظیم گری نیز به آن افزوده شود. حال این موضوع همچنان محل اختلاف است که این تنظیم گری چقدر به صدا و سیما وابسته و چقدر به خارج از آن وابسته باشد. و حتی موضوع دیگری که وجود دارد این است که اصلا تعریف صوت و تصویر فراگیر چیست.

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری با اشاره به اختلافاتی که مربوط به تعریف صوت و تصویر فراگیر است، گفت: عده ای می گویند صوت و تصویر فراگیر فقط صوت و تصویری است که از طریق آنتن های تلویزیون قابل دریافت است. به این تعبیر اساسا صوت و تصویر فراگیر وارد حوزه فضای مجازی نمی شود. اگر قرار باشد این سازمان تنظیم گر فقط آنتن را تنظیم گری کند اختیار آنتن از ابتدا با سازمان صدا و سیما بوده و چیزی برای تنظیم گری وجود نخواهد داشت.

وی افزود: اما عده دیگری معتقدند که سازمان صدا وسیما اجازه دهد که رادیو و تلویزیون های خصوصی ایجاد شوند که بتوانند از آنتن‌های صدا و سیما و پخش آن استفاده کنند. در این مدل، پیشنهاد ایده آل این است که صدا وسیما تنظیم گر بخش آنتن شود و واگذاری آنتن را برای بخش خصوصی به رسمیت بشناسد که به نظر می‌رسد رویکرد مطلوب در لایحه پیشنهادی دولت نیز همین است. اما عده دیگری معتقدند که معنی فراگیر این نیست که سرویس فقط از طریق آنتن باشد و هم اکنون سایتهای پخش ویدئو نیز صوت و تصویر فراگیر منتشر می کنند که همگان به آن دسترسی دارند و بر بستر اینترنت شکل گرفته است.

زمانیان تاکید کرد: در واقع به تعبیر برخی خدمات فراگیر باید بر بستر فراگیر اتفاق بیافتد و در این مقوله سرویس های پخش صوت و تصویر بر بستر اینترنت، فراگیر محسوب می شود. هم اکنون سایتهای مختلفی پخش مستقیم هم دارند و رسما مانند تلویزیون کار می کنند اما به جای آنکه بسترشان آنتن باشد از سیم اینترنت استفاده می کنند. به نظر می‌رسد در عمل تفاوت زیادی بین این دو مقوله وجود ندارد و صوت و تصویر فراگیر شامل همه این موارد شده و باید مشمول تنظیم گری قرار گیرد.

 

صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی نیاز به سازمان تنظیم گر دارد

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری با بیان اینکه در حال حاضر موضوع نگرانی برسر این نیست که تنظیم گری صورت گیرد، بلکه نگرانی از این جهت است که کدام نهاد وظیفه تنظیم گری را برعهده داشته باشد، خاطرنشان کرد: استقرار تنظیم گری در صوت و تصویر، نگرانی عیانی نیست چرا که یک نیاز محسوب می شود و برای مثال اگر تخلفی در حوزه حریم شخصی صوت و تصویر فراگیر صورت گیرد، نیاز به سازمانی تنظیم گر وجود دارد که به این مسائل رسیدگی کند و به دلایلی که طرح آن نیازمند تفصیل است، صرفا وجود دستگاه قضایی رفع کننده این نیاز نیست. به همین دلیل در برابر این موضوع مشکلی وجود ندارد اما اختلاف بر سر حدود و ثغور تنظیم گری است و اینکه کدام نهاد آن را عهده دار شوند.

زمانیان با تاکید بر اینکه نقد بر سر انحصار تنظیم گری به هیچ وجه درست نیست، گفت: تنظیم گری در برخی از کارکردهای خود یک پدیده انحصاری است؛ به طوری که در بخش مقررات‌گذاری لاجرم انحصار اتفاق می افتد؛ همانطور که قانونگذاری انحصاری در اختیار مجلس است  و به هیچ وجه رقابتی نیست. مساله انحصار بیش‌تر در حوزه ارائه کالا و خدمات محل ایراد است.

وی گفت: بنابراین مساله تنظیم‌گری انحصار آن نیست، بلکه آنچه در موضوع تنظیم‌گری مهم این است که در حوزه تنظیم گری نباید تسخیر اتفاق نیافتد. در واقع نباید شرایطی فراهم شود که تنظیم‌گری در جهت منافع یک گروه خاص از ذینفعان و بازیگران قرار گیرد. اینجا مساله این است که باید طوری سازمان تنظیم گر ایجاد شود که این اتفاق برای آن نیافتد و به نفع کسی عمل نشود و منافع عمومی به جای منافع گروهی خاص مدنظر قرار گیرد.

 

تنظیم گری صوت و تصویر فضای مجازی شورایی شود

زمانیان با اشاره به اینکه مساله اختلاف در تنظیم گری به راحتی قابل حل است چرا که این تنظیم گری اگر به صورت درست و اصولی طراحی شود می تواند در هر جا شکل بگیرد و آنگاه تفاوت زیادی نخواهد داشت که ذیل سازمان صدا و سیما و یا ذیل جای دیگری باشد، افزود: شاید تصور برخی این است که تنظیم‌گری باید همواره تحت اختیار یک فرد خاص بوده و در قالب یک سازمان سلسله‌مراتبی انجام شود و به همین خاطر این دغدغه مطرح می‌شود که چه کسی باید آن‌را برعهده بگیرد. اما به نظر من این نگاه باید تغییر کند. باید تنظیم گری را به جای سازمان رئیس محور به شکل نهاد شورایی درنظر بگیریم و یک نهاد تنظیم گر که اساس آن شورای تنظیم گر صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی است داشته باشیم.

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری گفت: باید تمامی تصمیمات در این حوزه به شکل شورایی انجام شود و همه بازیگران این عرصه در آن ورود کنند. به این معنی که صدا وسیما، ارشاد، پلیس فتا، قوه قضاییه و سایر بازیگران این عرصه در این ساختار عضو داشته باشند و از سوی دیگر، اعضای این شورا نیز از استقلال کافی برخوردار باشند. در این صورت دیگر فرقی ندارد که شورای تخصصی صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی در کجا تشکیل شود.

وی ادامه داد: در اینصورت و با شرط تحقق معیارهای استقلال و تخصص در این نهاد تنظیم‌گر، دیگر مساله قرار گرفتن آن در این سازمان و یا آن سازمان آنقدر حیاتی نخواهد بود. بر این اساس هم می‌توان دغدغه‌های مربوط به عدم تسخیر و سوءگیری نهاد تنظیم‌گر را رفع کرد و هم می‌توان با مشارکت دادن نمایندگان و یا متخصصانی از ذینفعان موجود در این شورا، اختلافات کنونی بین ذینفعان را حل و فصل کرد.

زمانیان گفت: بنابراین بنابر استفساریه موجود در مورد قانون اساسی از آنجایی که تنظیم‌گری صوت و تصویر فراگیر باید در ذیل سازمان صدا و سیما باشد، می‌توان بر اساس همین الگو، شورای تنظیم‌گر صوت و تصویر فراگیر را به عنوان یک رکن این نهاد ایجاد کرد تا اولا رعایت اصول قانون اساسی شده باشد و هم نگرانی در مورد عدم حضور ذینفعان مختلف در فرایند تنظیم‌گری مرتفع شود.

 

شورای عالی فضای مجازی نمی تواند به نهاد کاملا تخصصی تنظیم گری وارد شود

زمانیان اضافه کرد: به صورت مشابه هم‌اکنون شورای اصلی تنظیم گری در حوزه رقابت با عنوان شورای رقابت در کشور فعالیت می کند که به صورت مستقل، با مکانیزم اجرایی که دارد در حوزه رقابت اقتصادی، تصمیماتی را اخذ می کند و به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری در آن به صورت مستقل انجام می‌پذیرد و این شورا با ترکیب کنونی در هر جای دیگری در کشور هم قرار گیرد احتمالا همین کارکرد و استقلال را خواهد داشت.

زمانیان در مورد انجام تنظیم‌گری صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی توسط شورای عالی فضای مجازی گفت: تنظیم گری مسئله ای به شدت تخصصی است و یک فعالیت نسبتا تمام وقت اداری است که باید جزئیات و مقررات در آن مورد توجه قرار گیرد و به تخلفات رسیدگی شود. حتی پیشنهاد می‌شود که نهاد تنظیم‌گر دارای اختیارات قضایی هم باشد که بتوان به راحتی تصمیمات را به صورت قضایی و از طریق اجرای احکام پیگیری کرد.

مدیر گروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاستگذاری افزود: این مساله نیازمند آن است که شورای تخصصی و تمام‌وقت و مستقل تنظیم گری، ایجاد شود. اما شوراهای عالی نهادهایی هستند که با ریاست رئیس جمهور در بازه‌های مختلف زمانی تشکیل می شوند و نهاد تخصصی نبوده بلکه سیاستگذار هستند. به همین دلیل شورای عالی فضای مجازی نمی‌تواند و وظیفه آن نیست که به مسائل مربوط به نهاد کاملا تخصصی تنظیم گری وارد شود. شورای عالی فضای مجازی باید سیاستهای کلی را تعیین کرده و اجرا و تحقق آن را به دست نهاد تنظیم گر بسپارد.

پس از اینکه گفته شد مرکز ملی فضای مجازی با دریافت اطلاعات لازم در حال بررسی ادعای عضویت بدون‌اجازه مردم در پیام‌رسان سروش است، این مرکز دراطلاعیه ای اعلام کرد که تاکنون هیچ سندی دراین باره دریافت نکرده‌ است.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی کشور، این مرکز در پی انتشار خبر عضویت اجباری کاربران در پیام رسان سروش بدون اطلاع و درخواست خودشان، اعلام کرد: تاکنون هیچ مستندی از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و افرادی که مدعی این موضوع هستند، دریافت نشده است.

بر همین اساس در صورت دریافت مستندات از سوی مدعیان مذکور، مرکز ملی فضای مجازی از جایگاه نظارت کلان بر فضای مجازی کشور، موضوع را در اسرع وقت بررسی و به اطلاع مردم عزیز ایران اسلامی خواهد رساند.

پس از طرح این موضوع، میثم سید صالحی مدیر سروش در پاسخ پیگیری فارس درباره ادعاهای مطرح‌ شده، گفت که تمامی کاربران شبکه سروش واقعی هستند و وجود هرگونه اکانت بدون اطلاع صاحب شماره به هیچ عنوان امکان‌ پذیر نیست. اگر فردی مدعی است اکانتی با شماره شخصی خود و بدون اطلاع قبلی در شبکه سروش دارد می‌ تواند از طریق پشتیبانی سروش با ایمیل support@sapp.ir موضوع را پیگیری کند.

به گزارش فارس سپس چهارشنبه هفته گذشته، محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به سوالی در زمینه عضویت بی اختیار در پیام رسان سروش نیز گفته بود: اطلاعات لازم در این رابطه به مرکز ملی فضای مجازی ارسال شده است و در این مورد مرکز ملی فضای مجازی در حال بررسی موضوع است.

پس از این اظهارنظر، میثم سیدصالحی از صحبت‌های مطرح شده انتقاد کرد و گفت:  این شکل بیان مسایل این شابیه را ایجاد می کند که انگار مستنداتی از ما به مرکز ملی فضای مجازی ارایه شده که نشان دهنده تخلف ماست.

وزارت خزانه‌داری آمریکا چند مقام مسئول، سازمان و گروه ایرانی دیگر را که نام رئیسان سازمان صدا و سیما و زندان اوین در میان آنها دیده می‌شود تحریم کرد.

به گزارش فارس، دفتر نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا، در ادامه جنگ اقتصادی با ایران، چند مسئول و شخصیت شناخته‌شده جمهوری اسلامی را تحریم کرد.

در این تحریم جدید، نام «عبدالعلی علی‌عسگری» رئیس سازمان صدا و سیما و «حسین الله‌کرم» رئیس شورای هماهنگی حزب‌الله دیده می‌شود. نام «عبدالحسن فیروزآبادی» هم در این فهرست دیده می‌شود که با توجه به سمت اعلامی، مشخص است که آمریکایی‌ها در پی تحریم «ابوالحسن فیروزآبادی» دبیر شورای عالی فضای مجازی بوده‌اند.

نام «عبدالصمد خرم‌آبادی» معاون دادستان کل کشور، «عبدالحمید محتشم» دبیر کل انصار حزب‌الله و سردبیر نشریه یالثارات الحسین (ع) و «حمید استاد» مسئول انصار حزب الله مشهد در این فهرست آورده شده است.

در بخش ارگان‌ها، نام گروه «انصار حزب‌الله»، زندان اوین و گروه برنامه‌نویس هانیستا به عنوان نهادهای مشمول تحریم‌های ثانویه آمریکا ذکر شده است.

آمریکایی‌ها پس از خروج از برجام، به تحریم شخصیت‌های جمهوری اسلامی ایران روی آوردند و در یکی از رسانه‌ای‌ترین اقداماتشان، «ولی‌الله سیف» رئیس کل بانک مرکزی ایران را به اتهام انتقال پول برای مقاومت اسلامی لبنان، تحریم کردند.

در مورد سیف البته تحریم «تروریست بین‌المللی» اعمال شده بود ولی در این تحریم اخیر، همه اشخاص و نهادها صرفاً تحت «تحریم‌های ثانویه» قرار گرفتند یعنی ورودشان به خاک آمریکا ممنوع است، اموالشان در آمریکا مصادره می‌شود و اتباع آمریکایی حق معامله با آنها را ندارند.

«استیو منوشین» وزیر خزانه‌داری آمریکا پس از اعمال این تحریم‌ها، بیانیه‌ای صادر کرد و مدعی شد که این افراد بخاطر «حمایت از سانسور و نقض حقوق‌بشر» تحریم شده‌اند.

در این بیانیه علت تحریم آقایان فیروزآبادی و خرم‌آبادی، نقش داشتن در فیلتر شدن پیام‌رسان تلگرام اعلام شده است.

 

فیروزآبادی:امیدوارم ذخیره آخرتم باشد

ابوالحسن فیروز آبادی دبیر شورای عالی و رییس مرکز ملی فضای مجازی کشور در پی انتشار خبر وزارت خزانه داری آمریکا علیه ایران با تحریم جدید ٦فرد و ٣ نهاد، بیانیه صادر کرد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی کشور، در متن این بیانیه آمده است:

بسم الله الرحمن الرحیم

وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى

امام فرمودند وقتی دشمن از شما تعریف می‌کند، ببینید چه اشتباهی کرده‌اید (مقام معظم رهبری).

تحریم اینجانب از طرف دشمن قسم خورده و همیشگی این مرز و بوم، نشان از حرکت در مسیر درست است و امیدوارم که عیدی کریم اهل بیت در شب میلاد مبارک ایشان بوده باشد.

سیاست ها و اقدامات استعمارگونه دولت آمریکا در فضای مجازی بر هر انسان عاقل و بی طرفی پوشیده نیست که نمونه اخیر آن اتخاذ سیاست نفی اصل بیطرفی شبکه نسبت به سانسور فضای مجازی برای ملت آمریکا و مردم جهان به نفع شرکت های بزرگ آمریکایی اسراییلی بوده است. برای اینجانب تحریم شدن توسط چنین دولت سانسورچی موجب افتخار بزرگ است. امیدوارم که ذخیره آخرت و نشانی از خدمتگزاری به ملت سرفراز ایران باشد. رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ

 

واکنش خرم آبادی به تحریم از سوی آمریکا

معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی در کانال رسمی خود در پیام رسان سروش نوشت: در خبر‌ها شنیدم که آمریکا بنده و تعدادی از دوستان را که قدم‌هایی را در جهت استقلال فضای مجازی کشور و ممانعت از سلطه بیگانگان بر این فضا برداشته ایم تحریم کرده است.

عبدالصمد خرم آبادی معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی در کانال رسمی خود در پیام رسان سروش نوشت:

فروش حجم عظیمی از اطلاعات کاربران در فضای مجازی منبع اصلی درآمد شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام است که این اقدام علاوه بر نقض حریم شخصی افراد، تهدیدی برای امنیت ملی محسوب می شود.

به گزارش خبرنگار مهر، به دلیل اتصال سنسورها و دستگاهها به اینترنت، تصویری کاملا مشابه دنیای واقعی در فضای مجازی نیز در حال تکمیل است که اجزای بسیار کوچک این ساختار در حال تکامل، «داده» نام دارد. این داده ها همانند قطعات یک پازل می‌توانند در کنار یکدیگر قرار گرفته و تصاویر و اطلاعاتی را در اختیار قرار دهند که تصمیم‌گیران عرصه سیاست و تجارت را متقاضی دراختیار داشتن این اطلاعات کرده است.

در این راستا روزانه حجم عظیمی از داده های تولیدی توسط شرکتهای ارائه دهنده شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان، مدیریت و تحلیل می شود و نتایج حاصل از تحلیل روی این داده های کلان (بیگ دیتا)، متقاضی بسیاری داشته و از بنگاههای تجاری (که برای بهره مندی در تبلیغات هوشمند به این اطلاعات نیاز دارند) تا سازمانهای امنیتی و حاکمیتی (برای رصد وضعیت ملتها در نقاط مختلف دنیا)، متقاضی این داده ها هستند. حتی در این بین شرکتهای تحلیلی بسیاری، کلان‌داده‌ها را منبع اصلی درآمد خود قرار داده و با ارائه گزارشهای هدفمند، حتی می‌توانند نتیجه انتخابات مختلف را تغییر دهند.

از این رو مسئله صیانت از داده‌های کاربران به خصوص با فراگیری پلتفرمهای دریافت داده آنها (از شرکتهایی مانند آمازون گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان و نیز پلتفرم‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت اشیاء) در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته و سیاستها، قوانین و مقررات بسیاری نیز در این خصوص وضع شده است.

آمارها نشان می‌دهد که شرکتهای ارائه دهنده پلتفرم محتوایی از جمله پیام‌رسان، چندین پتابایت داده و اطلاعات را در اختیار دارند که این داده ها از تراکنشهای آنلاین، ویدئوها، صوتها و کلیک کردنها و ارسال، سنسورها و تلفنهای همراه ، درخواستهای جستجو، یادداشتها، تعاملات شبکه‌های اجتماعی، داده‌های علمی و برنامه‌های کاربردی آنها تولید می شوند.

به همین دلیل گفته می شود که رفتار یک کاربر در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان، اطلاعات زیادی را درباره او به دست می‌دهد و استفاده از داده‌های شبکه‌های اجتماعی برای تدوین استراتژی بازاریابی، یکی از ویژگیهای این شبکه‌ها است که در ازای خدمات رایگان به کاربران، از اطلاعات آنان برای بازاریابی استفاده می‌کنند.

 

رشد درآمدهای حاصل از بیگ دیتا در دنیا

تحلیلهایی که روی داده‌ها و با روشهای بسیار پیشرفته ای انجام می‌گیرد، نتایجی را در پی خواهد داشت که می‌تواند برای مقاصد اقتصادی، اجتماعی، مدیریت افکار عمومی، سیاسی، امنیتی و نظامی مورد استفاده قرار گیرد. به نحوی که برمبنای پیش بینی موسسه استاتیسا، درآمد حاصل از کلان‌داده و تحلیلهای تجاری از آن تا سال ۲۰۲۰ به ۲۱۰ میلیارد دلار در جهان خواهد رسید.

شرکتهای ارائه دهنده این خدمات به منبع عظیمی از درآمد دست پیداکرده اند و به همین دلیل درآمدهای حاصل از کلان‌داده در دنیا در حال گسترش است.

 

نارضایتی کاربران از تحلیل داده های شخصی توسط کمپانی های بزرگ دنیا

نکته مهم بعدی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که تحلیلی که پیام‌رسانها و شرکتهای بزرگ اینترنتی روی داده‌ها انجام می‌دهند، عمدتا بدون اطلاع یا رضایت کاربران انجام می‌شود.

در سالهای اخیر اخبار متعددی از دزدی و سوءاستفاده از اطلاعات کاربران شرکتهای بزرگ اینترنتی از جمله EBAY و یاهو توسط هکرها منتشر شد که در این موارد اطلاعات میلیونها کاربر به واسطه وجود ضعفهای امنیتی در پلتفرم این شرکتها افشاء شد.

رویکرد شرکتهای اینترنتی و پیام رسانها در بهره‌برداری از داده های کلان بدون کسب اجازه و رضایت مردم و خارج از سیاستهای یک کشور، علاوه بر نقض آشکار حریم خصوصی افراد زمانی بیش از پیش اهمیت پیدا خواهد کرد که این شرکتها عملا در حوزه های اقتصادی و سیاسی مستقل شده و خود را فراتر از سیاستهای دولتها و قوانین حاکم بر آنها دانسته و خود را متعلق و ملزم به رعایت قوانین هیچ کشوری نمی دانند.

 

داده های کاربران ایرانی در تلگرام محافظت نمی شود

این موضوع برای کشور ایران نیز مصداق مشخصی دارد. چند سالی است که پیام‌رسانها و شبکه‌های اجتماعی بسیاری در حال فعالیت در ایران هستند و تعداد کاربران قابل توجهی را نیز به خود جذب کرده‌اند. در این میان پیام رسان تلگرام توانسته بود در سال های اخیر کاربران بسیاری را در ایران به دست آورد، کاربرانی که محتوای فراوانی را بر بستر این پیام رسان تولید و نشر داده و داده های فراوانی را در اختیار تلگرام قرار دادند.

اما آنچه در این میان می‌تواند مورد سوال قرار بگیرد، این است که آیا تلگرام سازوکار مشخصی را برای حفاظت از اطلاعات شخصی انبوه کاربران خود اتخاذ کرده و اینکه آیا این سازوکار توسط مراجع امنیتی معتبر مورد تائید قرار گرفته‌ است؟ مخاطره نشت و سوءاستفاده از اطلاعات کاربران در این فضا چقدر است؟ افشای شماره تماس و اطلاعات شخصی میلیونها کاربر ایرانی چه عواقبی می‌تواند در برداشته باشد؟ به اذعان تلگرام، الگوریتم رمزگذاری پیامها در این شبکه استاندارد نبوده و الگوریتم های امنیتی تلگرام توسط هیچ نهاد معتبری صحت سنجی و مورد تائید قرار نگرفته است.

اما مهمتر از ملاحظات امنیتی و حفظ داده‌های کاربران در مقابل حملات هکری، کلان‌داده های کاربران ایرانی است که در اختیار تلگرام قرار داشته است. تلگرام به عنوان یک پیام‌رسان غالب که چند سالی است در کشور فعالیت داشته و توانست بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی را جذب کند، تبدیل به محل ذخیره کلان‌داده های این تعداد کاربر شده است. این پیام رسان به این داده ها دسترسی داشته و می‌تواند برای مقاصد تجاری (وغیرتجاری) خود از آنها استفاده کند. حال آنچه اهمیت فراوانی دارد این است که چه کسی باید و می‌تواند از این داده‌ها استفاده کند؟ و در نهایت این سوال مطرح می شود که واقعاً چه مراکزی داده‌های ایرانیان را مورد بهره‌برداری قرار می دهند؟

عدم پایبندی تلگرام در قبال حفاظت از داده های کاربران

از این رو مرکز ملی فضای مجازی در گزارشی با عنوان الگوی مصرف پیام رسانهای اجتماعی موضوع بهره‌برداری از کلان‌داده‌های کاربران ایرانی توسط تلگرام را با هدف بررسی میزان تعهد این پیام رسان به حفاظت از داده‌های کاربران به چالش کشیده است.

برمبنای این گزارش طبق آخرین آمار ایرانیان حدود ۶۰ درصد کاربران تلگرام را تشکیل می‌ دادند و نیز جابجایی روزانه حدود ۱۵ میلیارد پیام در این پیام‌رسان، نشان می داد که سهم محتوای فارسی قابل توجهی در تلگرام ذخیره شده بود که این حجم عظیم داده برای سازمانها و مؤسسات تحلیل و پردازش محتوا بسیار قابل توجه بود.

با وجودی که حجم انبوهی از داده‌های کاربران ایرانی در تلگرام قرار داشت و این بستر به آرشیو اسناد افراد و خانواده‌ها تبدیل شده بود اما برخلاف رویه های مرسوم بین المللی این پیام رسان هیچگونه تعهدی در هیچ سطحی به کاربران خود یا مقامات مسئول در جمهوری اسلامی ایران نسپرده بود.

 

چه اطلاعاتی از کاربران ایرانی برای تلگرام اهمیت داشت

برمبنای بررسی های صورت گرفته از سوی مرکز ملی فضای مجازی، تحلیل کلان داده کاربران ایرانی توسط تلگرام در ابعاد ملی می‌توانست اطلاعات گسترده‌ای را در خصوص آسیب‌پذیریهای کشور در اختیار مراجع بیگانه و دولتهای متخاصم قرار دهد. به عنوان تحلیل سوابق فعالیت ۴۰ میلیون کاربر تلگرام از جمله سبک زندگی ایرانیان از لحاظ ساعت خواب و بیداری، اوقات فراغت، برنامه غذایی، ارتباطات خانوادگی و دوستان، رسمی و غیررسمی، مکانهای محبوب و پررفت و آمد از این طریق به راحتی قابل استخراج است.

۱. بخشی از این داده‌ها مربوط به زندگی شخصی کاربران است؛ دوستان و نزدیکان و اعضای خانواده افراد از طریق متن و محتوای پیام می توانند قابل شناسایی باشند. بسیاری از افراد گروههای خانوادگی داشتند که این گروهها می توانستند اطلاعات بسیاری اعم از مشخصات افراد، برنامه‌های خانواده‌ها و دغدغه‌ها و علایقشان را در اختیار قرار دهند. به این دلیل که افراد در گروه های خانوادگی و خویشاوندی به دلیل اعتمادی که به افراد حاضر در گروه دارند، اطلاعات بیشتر و خصوصی تری در رابطه با خود منتشر می کنند که در شبکه های اجتماعی عمومی این اتفاق به میزان بسیار کمتری رخ می دهد.

همین اطلاعات خصوصی بسیاری از ویژگی های شخصیتی، نقاط ضعف، نیازها و دغدغه ها و علاقمندی افراد را تعیین می‌کند. به علاوه بسیاری از روابط خانوادگی می تواند مورد توجه قرار گرفته و شناسایی شود. اطلاعاتی از قبیل محل سکونت و تحصیل فرزندان که می‌تواند دست کم توسط گروههای تروریستی بهره‌برداری شود که همه این داده ها از طریق اطلاعات موجود در تلگرام قابل برداشت خواهد بود.

۲. گروههای همکاران نیز می تواند از دیگر منابع دریافت اطلاعات باشد. گفتگوهای کاری و برنامه‌ریزیهای افراد غالبا در این گروهها انجام می‌شد که در برخی موارد می‌توانست اطلاعاتی از سیستمهای ادارای کشور را در اختیار پیام رسان تلگرام قرار دهد. اطلاعاتی اعم از مسئولیت های افراد در ادارات، نقاط قوت و ضعف سازمان ها، برنامه ریزی های نادرست و درست توسعه ای و برنامه ها برای مقابله با تحریم و هزاران داده و اطلاعات به ظاهر کم ارزش و پرارزش دیگر.

۳. بعلاوه بسیاری از کاربران تلگرام در ایران عضو حداقل چند کانال بودند که موضوع کانال ها و تعداد بازدیدهایی که کاربران از هریک انجام می دادند، یکی از داده هایی است که می توانست علایق افراد را مشخص کند. علایق تحصیلی-شغلی، گرایش های مذهبی و سیاسی و حتی طبقه اقتصادی افراد از جمله اطلاعاتی است که از طریق این داده‌ها قابل شناسایی خواهد بود. 

۴. چت ها و گفتگوهای خصوصی نیز منابع مهمی برای داده‌کاوی محسوب می شوند؛ نوع کلمات و واژگان به کار گرفته شده با افراد مختلف، مدت زمان گفتگو، محتواهای رد و بدل شده، علایق مختلف نسبت به رنگها، غذاها، مکانهای دیدنی و صدها فراداده دیگر (مانند ویژگی های شخصیتی، میزان استیصال، نشاط، افسردگی و...) می تواند با تحلیل هایی که روی این داده‌ها انجام می‌شود، به دست آید.

در مقیاسی کلان‌تر، الگوی رفتاری ایرانیان در مواجهه با پدیده‌ها و رویدادهای مختلف، ذائقه آنها در خصوص انواع محتوا از جمله فیلم، سریال، خبر، تصویر و آستانه حساسیت و نوع واکنش آنها نسبت به رویدادهای داخلی و جهانی، گروههای مرجع واقعی، سلبریتی ها و افراد تاثیرگذار، کلمات کلیدی پراستفاده و بسیاری موارد دیگر که افراد ممکن است استفاده کنند نیز طی این تحلیلها قابل تعیین است.

 

کاملترین اطلاعات ایرانیان در طول تاریخ در اختیار تلگرام

بدون شک در طول تاریخ تلگرام توانسته است که جامعترین و کاملترین داده ها برای ترسیم پروفایل رفتاری، اجتماعی و فیزیولوژیکی ایرانیان به دست آورد که تحلیل این داده‌ها می‌تواند مهمترین آسیب‌پذیریهای فیزیکی، اجتماعی، رفتاری، نگرشی و فردی ایرانیان را برای دولتهای متخاصم آشکار ساخته و مبنایی برای سوءاستفاده آنها از این آسیب‌پذیریها باشد.

براین اساس هرچه میزان حضور ایرانیان در تلگرام گسترش و ادامه یابد، این حجم از داده‌های جمع آوری شده افزایش خواهد یافت و ترسیم پروفایل شخصی، تحلیل شخصیت و ذهن افراد دارای خطای کمتری خواهد بود، که این نتایج می تواند به راحتی در اختیار سرویس های خاص دولتی کشورهایی چون آمریکا و رژیم اسرائیل قرار گیرد.

در نتیجه اینکه گاه بیان می شود داده‌های یک کاربر عادی اهمیت خاصی ندارد و بر همین اساس افراد نسبت به دراختیار قرار گرفتن داده‌هایشان حساسیت خاصی ندارند، به طور آشکار اشتباه است. چراکه آنچه در کلان‌داده مهم است تجمیع و در کنار هم قرار گرفتن همین داده‌های بی‌اهمیت است، نه محتوای تک تک پیامها و یا داده‌های شخصی یک فرد؛ بنابراین در عین حالی که داده یک کاربر می‌تواند اهمیت چندانی نداشته باشد، اما هنگامی که در کنار میلیونها کاربر درگیر قرار گیرد، معنادار بوده و می‌تواند اطلاعات مهمی را در اختیار تحلیل‌گران قرار دهد.

نکته مهم این است که تلگرام از سپردن هرگونه تعهدی در خصوص حقوق کاربران ایرانی خودداری می کند و مشخص نیست که این داده های کلان (بیگ دیتا) مورد چه پردازشهایی قرار می‌گیرد؟

 

منبع درآمد تلگرام

تلگرام ظاهرا به فعالیت اقتصادی نمی‌پردازد و منبع درآمدی حتی از طریق پذیرش آگهی نیز ندارد .لذا این ابهام وجود دارد که تأمین مالی تلگرام به چه نحوی انجام می‌پذیرد و چرا این شبکه پیام رسان چنین امکاناتی را برای کاربران ایرانی به رایگان ارائه می‌کند. از سوی دیگر آیا می‌توان مطمئن بود که داده‌های کاربران ایرانی در اختیار دولتهای متخاصم بیگانه قرار نمی‌گیرد؟ با توجه به اینکه تلگرام از هیچ یک از ابزارهای متداول مانند تبلیغات یا حق عضویت برای درآمدزایی استفاده نمی کند، قطعا می توان گفت که منبع اصلی درآمد آن فروش اطلاعات کاربران خصوصاً کاربران ایرانی است.

 

قوانین اروپا و آسیا برای استفاده از داده های کاربران

امروزه بحث مهندسی افکار عمومی توسط شرکتهای چند ملیتی با تسلط بر داده انبوه ملتها دغدغه نخست بسیاری از کشورها شده است. به نحوی که تحلیلگران پیروزی دونالد ترامپ را در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، محصول غفلت از گوگل، فیسبوک و توئیتر می‌دانند.

براین اساس پس از آنکه اتحادیه اروپا و انگلیس و کشورهای آسیای شرقی نگارش قوانین ضدرمزنگاری و استفاده از داده‌های کاربران در حوزه ارتباطات را با کلید واژه موضوع نقض حریم خصوصی کاربران آغاز کردند، چند روزی است که قانون کلی حفاظت از اطلاعات کاربران (GDPR) در اتحادیه اروپا به اجرا درآمده و قرار است لایحه ای با همین مضمون نیز به زودی به تصویب دولت و مجلس ایران برسد.

قانون کلی حفاظت از اطلاعات (GDPR)  بخشی از قوانین اتحادیه اروپا درباره حمایت از حریم شخصی تمام افراد ساکن در این اتحادیه است که شامل صادرات اطلاعات شخصی به خارج از اتحادیه اروپا و حوزه اقتصادی اروپا می شود. در این زمینه محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان با بیان اینکه لایحه حفاظت از اطلاعات در ایران به تصویب می رسد، خواستار مذاکرات سازنده با اتحادیه اروپا درباره کمک های متقابل قانونی و فنی در این زمینه شده است.

 

راهکاری در قبال بی تعهدی تلگرام به حقوق کاربران ایرانی

صیانت از داده های شخصی یکی از حقوق اولیه کاربران فضای مجازی محسوب می شود و به همین دلیل است که کشورهای پیشرفته برای الزام بسترهای ارتباطی و سرویس دهنده ها به حفاظت از حریم خصوصی کاربران قوانین جدیدی را وضع کرده اند. این درحالی است که شبکه تلگرام بدون هیچگونه تعهدی برای حفاظت از اطلاعات و داده های کاربران ایرانی، در کشور فعالیت داشته و به نظر می رسد در قبال این بی تعهدی به حقوق کاربران باید راهکاری اندیشیده می شد.

معاون مرکز ملی فضای مجازی چندی پیش درباره آماره استفاده از تلگرام پس از متوقف شدن فعالیت آن در ایران گفت: تعداد بازدیدهای تلگرام تا ۲۸ اردیبهشت از حدود ۲.۵ میلیارد به کمتر از یک میلیارد و تعداد کانال های فعال در این پیام رسان از ۵۳۰ هزار به ۲۷۷ هزار کانال رسید.

عباس آسوشه با بیان اینکه انحصار تلگرام در کشور براساس اعداد و ارقام شکسته شده است، گفت: پیام رسان های داخلی به همت متخصصان جوان داخلی در مدت دو ماه به حدود ۱۰ میلیون کاربر فعال دست یافتند که این کار بسیار شگرفی است، در حالی که تلگرام در دو سال اول به همین تعداد کاربر فعال رسیده بود.

معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه موتور جست‌وجو، ایمیل، دانشنامه، نقشه، بازی‌، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های اجتماعی خدمات پایه در شبکه ملی اطلاعات هستند، وضعیت فعلی این خدمت‌ها در کشور را تشریح کرد.

به گزارش فارس‌، امیر خوراکیان معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی در نشست بایدها و نبایدهای حضور در فضای مجازی با عنوان «غرق نشوید» در خبرگزاری فارس، اظهار داشت: یکی از ویژگی‌های اساسی فضای مجازی این است که اتصال جای ارتباط را می‌گیرد. 

وی با بیان اینکه همگرا شدن فناوری‌ها باعث تحول جدی در زندگی انسان خواهد شد، ادامه داد: بخشی از این تحول با پیام‌رسان‌ها محقق شده و در سال‌های آینده نیز دوباره شاهد تحول جدی در این حوزه خواهیم بود که دیگر فقط با انسان‌ها مواجه نیستم، بلکه اشیاء نیز وارد شبکه ارتباطی می‌شوند.

وی با ذکر مثالی از تغییرات زندگی مردم در نتیجه تحولات فناوری، گفت:‌ در اخبار شنیده‌ایم که متوسط سن افراد جامعه افزایش یافته است و این یک رویه جهانی است، زیرا در بستر جدید، خدمات درمانی و بهداشتی کاملاً متحول خواهد شد و ساعت کار کاهش پیدا می‌کند، به گونه‌ای که در انقلاب صنعتی مردم 12 ساعت کار می‌کردند و امروز در برخی شرکت‌ها در کشورهای پیشرفته ساعت کاری به شش ساعت تغییر کرده است و هر کس اضافه کار بایستد، جریمه می‌شود، در نتیجه این تغییرات شاهد افزایش اوقات فراغت، پدیده سالمندی و موج جدیدی از تمایل به شهرنشینی هستیم که در آینده دولت ها با آن مواجه می‌شوند.

معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به رشد سهم شرکت‌های فناوری در اقتصاد آمریکا، گفت: 80 درصد بازار اقتصاد دیجیتال آمریکا در اختیار 15 شرکت است.

در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد آمریکایی‌ها در واگذاری برخی بخش ها به غیر از آمریکایی ها ممانعت می‌کنند و برای مثال از ورود اروپایی‌ها به هیأت مدیره برخی شرکت‌های برتر جلوگیری می‌کنند.

خوراکیان با بیامن اینکه آمریکا در فضای مجازی به دنبال استعمار نوین است که البته مقاومت‌هایی در برابر این سیاست در دنیا شکل گرفته، گفت: در ایران نیز بیش از 60 درصد خدمات گوگل فیلتر است و تمامی سرویس‌هایی که امکان نوآوری به کاربران ایرانی می‌دهند، مسدود هستند، آنها انتظار دارند ایرانی‌ها مانند کارگر ساده و کاربر بی‌خاصیت باشند و تنها روی پلت‌فرمی که سیاستگذاری آن در اختیار خودشان است نیازشان را برآورده کنند. 

وی گفت: موضوع تلگرام در ایران این نبود که جلوی پیام‌هایی که مردم رد و بدل می‌کردند، گرفته شود، بلکه تلگرام در حال تبدیل شدن به پلت‌فرمی بود که روی سکوی حاکم تمامی خدمات مورد نیاز مردم را ارائه کند؛ حتی پول کشور را هم به رسمیت نشناسد و تمام قوانینی که در جامعه تصویب شده و اصول اجتماعی را دور بزند. اشکال پیام‌رسانی مثل تلگرام این بود که در شبکه ملی اطلاعات تمامی این کاربردها در سطح ملی با حفظ مرزها وجود خواهد داشت. 

خوراکیان با تشریح خدمات پایه در شبکه ملی اطلاعات اظهار داشت: موتور جست‌وجو، ایمیل، دانشنامه، نقشه، بازی‌، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های اجتماعی خدمات پایه محسوب می‌شوند.

معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی توضیح داد: در حال حاضر دو موتور جست‌وجو ملی در کشور وجود دارد که متأسفانه رشد لازم را نداشتند؛ دانشنامه در اختیار ویکی‌پدیا است که مدیریت آن در ایران نیست؛ در حوزه نقشه، جز شهرداری که کار مختصری انجام داده، اصلا کار دیگری انجام نشده است؛ در حوزه بازی، تنها 5 درصد بازی‌هایی که در ایران استفاده می‌شود ایرانی است؛ شبکه‌های اجتماعی تقریبا در ایران نداریم و پیام‌رسان‌های اجتماعی در تلاشند تا حداقل در این حوزه مهم که عموم مردم فعال هستند، ملی شود و فعالیت‌ها داخل کشور انجام شود. 

وی به تشریح نقش فعالان رسانه‌ای در جلوگیری از غرق شدن مردم در فضای مجازی پرداخت و گفت: نخستین وظیفه مهم و اصلی برخورداری از سواد رسانه‌ای است و مردم باید در انتخاب زمین بازی و پلت‌فرم هوشیار شوند، همچنان که یکی از مشکلات اساسی تلگرام این بود که رسانه‌ای کور بود و ما را از حضور در رسانه‌هایی که حرفمان را به مردم دنیا بزنیم غافل کردند، در حالی که اگر در یک شبکه عمومی بین‌المللی حضور داشته باشیم، اگرچه خیلی مواقع ما را سانسور می‌کنند، اما می‌توانیم حرف‌مان را بزنیم.

وی ادامه داد: موافق گردش آزاد اطلاعات هستیم به شرطی که منافع مردم را به خطر نیفتد، آنها تعبیر متفاوتی ازگردش آزاد اطلاعات ارایه‌ کرده‌اند.

خوراکیان، صیانت از مرزهای ملی و دینی را دیگر وظیفه مهم فعالان رسانه‌ای عنوان کرد.

معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی گفت: معتقدیم حتی بسیاری از عقب‌ماندگی‌ها در فضای مجازی قابل جبران است؛ همچنان که اقتصاد صنعتی به خدماتی در حال تبدیل است فضای مجازی می تواند کمک بزرگی به این تغییر کند؛ به شرطی که آگاهانه از این فضا استفاده کنیم و فریب آن را نخوریم و آگاهی بخشی در این باره یکی از وظایف رسانه‌ها است.

وی ادامه داد: همچنین نیازمند آگاهی بخشی مردم در فضای مجازی هستیم.

به گفته وی، توجه به تولید محتوا ششمین وظیفه فعالان رسانه‌ای است؛ زیرا اغلب مطالبی که تولید می‌شود یا خارجی است یا با اندکی تغییرات به محصول جدید تبدیل شده است و از این رو این حوزه نیازمند توجه جدی است.

معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی آخرین وظیفه برای اهالی رسانه را مطالبه از بخش‌های مختلف حاکمیتی، نخبگان و خصوصی عنوان کرد و گفت: این مطالبه‌گری نباید فقط به حاکمیت محدود شود، بلکه باید از سطحی‌نگری به ادبیات کارشناسانه تبدیل شود، به طوری که مستند و متقن بودن سؤال خبرنگار مشهود باشد.

ماجرای حمایت‌های پیدا و پنهان از تلگرام چیست؟ چه توافقاتی میان دولت و تلگرام صورت‌گرفته که این پیام‌رسان توانست در مدت کوتاهی رقبای خود را کنار بزند و نخستین انتخاب مردم ایران شود؟ چه کسانی می‌خواستند تلگرام یکه‌تاز میدان ایران شود؟ در گزارش ذیل این سؤالات پاسخ داده می‌شود و اما صبوری لازم است. این گزارش یک غافلگیری هم برای شما دارد؛ جزییاتی از توافق دولت و تلگرام. بااینکه افکار عمومی تصور می‌کند ماجرای تلگرام از دی‌ماه96 شروع شده است اما کمی جست‌وجو نشان می‌دهد که ماجرای تلگرام حداقل از سال 94 مورد سوال‌هایی در سطح حاکمیت بوده است.

 

پرده نخست:مانع‌تراشی دولت برای بررسی وضعیت تلگرام
اوایل آبان‌94 بود که خبرهایی درباره تشکیل کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و بحث درباره تلگرام منتشر شد. قرار بود اعضای این کارگروه درباره فیلترینگ تلگرام به بحث بنشینند. دلیل این امر نیز وجود درخواست ایران از مدیر تلگرام برای مسدودسازی کانال‌های غیراخلاقی بود که در این پیام‌رسان راه‌اندازی شده بود.

بااین‌حال این مساله به یک جنجال از سوی پاول دوروف تبدیل شد و وی مدعی شد «دولت ایران از تلگرام خواسته برای جاسوسی از کاربران ایرانی به آن‌ها کمک کند. درخواستی که موافقت با آن ممکن نیست و به همین دلیل حکومت ایران برای چند ساعت شبکه تلگرام را مسدود کرد، گرچه به فاصله کوتاهی فیلترینگ آن رفع شد.»

این ادعا درست نبود و آقای محمود واعظی، وزیر ارتباطات وقت درباره آن چنین توضیح داد: هفته گذشته برای ۲۴‌ساعت، سه مسیر ارتباط اینترنتی ما قطع شده بود که باعث ایجاد اختلال در کل کشور شد و مسوولان تلگرام تصور کردند ایران اقدام به فیلتر تلگرام کرده است. البته ما چندین‌بار با این شبکه مکاتبه داشته‌ایم که اگر می‌خواهند در ایران فعالیت کنند باید صفحات غیراخلاقی را مسدود کنند، در غیر این صورت هر تصمیمی را که مراجع ذی‌ربط در این خصوص اتخاذ کنند اجرا خواهیم کرد. بنابراین درخواست ما از این شبکه‌ها برای سالم‌سازی بوده و به‌هیچ‌عنوان به معنای جاسوسی نیست. با توجه به این مسائل قرار شد کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برای بحث درباره فیلتر تلگرام در هفت آبان‌97 تشکیل جلسه دهند. جلسه مزبور در تاریخ مقرر تشکیل نشد و علت آن‌هم غیبت نمایندگان دولت در آن بود. غیبتی سؤال‌برانگیز که حتی به رسانه‌ها نیز کشید. آقای محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، درخصوص به حدنصاب نرسیدن اعضای کارگروه در جلسه بررسی وضعیت تلگرام و شایعه عدم شرکت هماهنگ‌شده برخی از اعضا در این جلسه گفت: چند نفر از اعضا دچار مشکل شده بودند که البته هماهنگ‌شده نبود و حتی یکی از دوستان دچار ناراحتی قلبی شده بود و به بیمارستان مراجعه کرده بود... اگر تحت هیچ شرایطی امکان کنترل آن فراهم نشود، کارگروه رأی بر فیلتر شدن آن خواهد داد.
عبدالصمد خرم‌آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هم درباره این جلسه گفت:‌ جلسه کارگروه برگزار شد اما به‌دلیل غیبت اعضا و به حدنصاب نرسیدن، تصمیم‌گیری در مورد مسدودسازی پیام‌رسان تلگرام به جلسات آینده موکول شد. البته اعضای دولت دراین‌باره سخنی نگفتند و دلیلی بر غیبت خود نیاوردند اما پیش از آن نیز حسن روحانی برای جلوگیری از تصمیم‌گیری شورای‌عالی فضای مجازی درباره فیلترینگ برخی شبکه‌های اجتماعی، از حضور در جلسه‌ها خودداری کرده بود. جلسات بعدی کارگروه تشکیل شد و قرار شد اگر کانال‌های مستهجن مسدود نشود تلگرام در ایران فیلتر شود اما قبل‌تر از آن توافقاتی دیگر شده بود.

پیش از اینکه جلسه‌ای درباره تلگرام تشکیل شود سایت گرداب دراین‌باره نوشته بود: «سوای از کاربرانی که به گوشه‌ای از اقدامات مجرمانه آن‌ها اشاره شد، تعدادی از سایت‌های معاند نیز اقدام به راه‌اندازی کانال در تلگرام کرده‌اند؛ اقدامی که می‌توان آن را در راستای پروژه نفوذ دشمن نیز ارزیابی کرد... استفاده از بستر تلگرام برای انتشار محتوای مجرمانه موجب نگرانی سایر کاربران شده است، چراکه با تداوم وضع موجود، احتمال آن وجود دارد که دود بی‌فرهنگی این عده، به چشم همه کاربران برود. بخشی از کاربران با درک این موضوع، در گروه‌های خود، مباحثی مانند راه‌اندازی کمپین درخواست از این سایت‌ها برای خروج از تلگرام را مطرح می‌کنند.»

 

پرده دوم: توافقاتی پشت‌پرده با تلگرام
6‌اردیبهشت‌97 بود که وزارت ارتباطات اعلام کرد مجوز استقرار‌CDN های تلگرام در ایران لغو شده است. آقای حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری در توییتر نوشت: «مجوز استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام‌رسان تلگرام (CDN) در ایران لغو شده است و ترافیک این پیام‌رسان تنها از طریق ارتباطات بین‌المللی کشور راه‌یابی خواهد شد. این تسهیلات حاصل یک توافق مشروط بود، حالا که مؤسس تلگرام به تعهداتش عمل نکرده است دلیلی برای ادامه آن باقی نمی‌ماند.»  
در ظاهر این ‌یک اعلام برای لغو سرورهای توزیع محتوا در ایران بود اما فعالان فضای مجازی به‌سرعت نکته این پیام را گرفتند. آشنا اعلام کرده مجوز استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای تلگرام در ایران بر اساس یک توافق مشروط با تلگرام بوده است. کدام توافق؟ کسی نمی‌دانست؛ چراکه به‌مثابه دیگر قراردادهای محرمانه دولت، این نکته نیز شفاف نشده بود و حالا آشنا خواسته یا ناخواسته گاف بزرگ را داده بود. آشنا هرچند سعی کرد در توییت‌های بعدی مساله را لاپوشانی کند اما افشای توافق دولت با تلگرام نکته اصلی بود که هیچ‌گاه رها نشد و تبعات آن تاکنون ادامه دارد.
یک روز پس از اعلام حکم قضایی مسدودسازی تلگرام، وزیر ارتباط موافقت تلویحی خود را با این مسأله در توییتر اعلام کرد: دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف‌ناپذیر است؛ هرچند استفاده از یک نرم‌افزار متوقف شود. نرم‌افزارهای بدیل، شناسایی و جریان آزاد اطلاعات، مجدداً فعال و در گردش خواهد بود. این خاصیت و لازمه دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است .
 بااینکه جهرمی سعی می‌کرد با اظهارنظرهای دیگری این مسأله را تلطیف کند و از کنار ماجرای توافق با تلگرام بگذرد اما هنوز این سؤال مطرح بود که ماجرای توافق دولت با تلگرام چیست؟ و چه عواملی پس پرده همکاری با تلگرام هستند؟ جوابی که هنوز پاسخی به آن نداده‌اند.

 

پرده سوم: جزئیات توافق دولت با تلگرام
 اخیراً آقای میثم سیدصالحی، مدیر پیام‌رسان سروش اعلام کرد که دولت اگر همان حمایتی را که از تلگرام کرد از پیام‌رسان‌های داخلی انجام دهد وضعیت آن‌ها بهتر می‌شود.
پیش از آن‌هم آقای عزت‌الله ضرغامی از اعضای شورای عالی فضای مجازی گفته بود: رییس‌جمهوری علاقه‌مند است که با صدای بلند بگوید دولت مزاحم هیچ پیام‌رسان خارجی نیست. قبول!
 ولی اگر آن جوان روسی به تعهدات خود در مقابل جمهوری اسلامی ایران عمل نکرد و عملاً مردم را تحقیر کرد و از دوپینگ فنی و سیاسی ما نهایت سوءاستفاده را کرد رییس‌جمهوری برای حفظ استقلال کشور می‌تواند سکوت کند؟
 اگر #محرمانه_نداریم، بهتر است متن توافقات دولت با پیام‌رسان تلگرام برای اطلاع عموم منتشر شود.
برای درک بهتر این موضوع باید کمی به عقب‌تر برگردیم. در نیمه نخست سال‌94، پاول دوروف مدیر تلگرام در سفری پنهانی به تهران می‌آید و با دولتی‌ها به مذاکره می‌نشیند.
توافقات انجام می‌شود و بنا بر ادعای دولتی‌ها قرار می‌شود کانال‌های مستهجن توسط تلگرام فیلتر شود. امری که ظاهراً انجام می‌شود اما دی‌ماه‌96 که از راه رسید مدیر تلگرام راه و روش دیگری در پیش گرفت و تقاضاهای علنی دولت ایران را برای مسدودسازی کانال‌های تروریستی بی‌جواب می‌گذارد امری که برای دولت گران آمد و دستور مسدودسازی آن را صادر کرد، بااین‌حال تلگرام مدتی بعد دوباره به‌صورت عادی به فعالیت خود ادامه داد.
در ادامه پیگیری‌ها برای اطلاع از جزئیات توافق دولت با مدیر تلگرام، خبرنگار «صبح‌نو» به جزئیات دقیق و جدیدی از این توافق و تفاهم دست پیدا کرده است: جزئیات این توافق به شرح ذیل است و اگر مدیر تلگرام آن را رعایت می‌کرد ظاهراً با مسدودسازی در ایران
مواجه نمی‌شد:
1- تلگرام باید تضمین دهد اطلاعات کاربران ایرانی را به غیر که احتمالاً در اینجا شرکت‌ها یا دولت‌های غربی است ندهد.
2- تلگرام تضمین دهد مقررات ایران را در مسائل فرهنگی رعایت کند.
3- تلگرام تضمین دهد منافع اقتصادی حاصل از ایران را با دولت تقسیم کند.
4- تلگرام باید تعهد دهد که احکام دادگاه‌های ایران را به رسمیت می‌شناسد.
حال که رییس‌جمهوری در پیام خود درباره مسدودسازی تلگرام مدعی می‌شود محرمانه نداریم باید درباره این توافقات پاسخگو باشند که چه معاملاتی این وسط انجام شده است.
ظاهراً طی این سال‌ها بازهم مدیران دولتی با دوروف مذاکراتی در کشورهای همسایه ایران داشته‌اند که به نتیجه نرسیده است اما نکته جالب اینجاست که تلگرام هنوز در میان دولتی‌ها خاطرخواه دارد.
در همین دوران مسدودسازی اگر بخواهید وارد تلگرام شوید پیامک امنیتی آن در سریع‌ترین زمان ممکن با سرشناسه خود تلگرام به مخاطب ارسال می‌شود امری که هنوز یکی از مشکلات اصلی پیام‌رسان‌های داخلی است. (منبع: روزنامه صبح نو)

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، با بیان اینکه 'بسیاری از فیلترشکن ها کاربرد ضدامنیتی دارند و نوعی باج افزار به شمار می روند'، گفت، فراگیر شدن فیلترشکن ها تبعات زیادی دارد و به همین دلیل کار بستن آنها را شروع کرده ایم.
به گزارش  ایرنا،محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روز سه شنبه در حاشیه رونمایی از طرح های جدید همراه اول و در جمع خبرنگاران درباره افزایش استفاده از فیلترشکن ها پس از مسدودسازی این پیام رسان گفت: یکی از دلایل مخالفت دولت با فیلترینگ این است که اگر استفاده از برخی نرم افزارهای پیام رسان اثر مخربی داشته باشد، در کنار آن استفاده و فراگیر شدن فیلترشکن‌ها نتایج به مراتب مخرب تر امنیتی دارند.
وی افزود: بسیاری از فیلترشکن‌ها خدمات ظاهری خوبی به کاربر ارایه می‌دهند و به همین دلیل استفاده از آنها مورد توجه عده زیادی از مردم است اما بنا به گزارش‌هایی که مراکز معتبر منتشر می‌کنند، این فیلترشکن ها استفاده ضدامنیتی نیز دارند و نوعی باج‌ افزار هستند که به جمع‌آوری اطلاعات مشترک اقدام می‌کنند، بنابراین فراگیری و استفاده از فیلترشکن‌ها تبعات بسیار زیادی دارد.
عضو هیات دولت درباره نقش شرکت ارتباطات زیرساخت ایران برای مسدود کردن فیلترشکن‌ها یادآور شد: اقدام این شرکت در چارچوب مصوبه شورای عالی فضای مجازی و با فراگیری و استفاده از فیلترشکن‌ها صورت گرفته و نباید اجازه دهد فضای کشور پر از باج ‌افزار شود و باید جلوی اینها گرفته شود، به همین دلیل حرکت برای مسدود کردن فیلترشکن‌ ها آغاز شده است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با انتقاد از شیوه مسدود کردن تلگرام گفت: توسعه استفاده از فیلترشکن ها از اهداف دشمنان به خصوص آمریکا برای براندازی نرم نظام جمهوری اسلامی ایران است.
آذری جهرمی به بروز اختلال های اینترنتی هم اشاره کرد و افزود: اختلال اینترنتی موضوع بدی است و از سازمان تنظیم مقررات ارتباطات خواسته شده موضوع پیگیری شود؛ به اپراتورها هم در این باره تذکر داده شده تا رسیدگی کنند و عصر دیروز دوشنبه نیز جلسه‌ای با حضور اپراتورها برای بررسی این موضوع تشکیل شد.
وزیر ارتباطات تاکید کرد: مسدودسازی فیلترشکن‌ ها نباید سبب افت کیفیت اینترنت و یا ایجاد مشکلاتی برای کسب و کارها شود.
وی ادامه داد: قرار نیست با دستور فیلترینگی که صادر شده و با مخالفت های بسیاری از مردم مواجه شده است، به باج‌ افزارها و فیلترشکن‌ها اجازه داد که در کشور توسعه پیدا کنند.
آذری جهرمی با یادآوری ضررهایی که استفاده از فیلترشکن به کشور و مردم تحمیل می کند، ابراز امیدواری کرد: مسئولانی که متصدی فیلترینگ هستند، به این موضوع توجه داشته باشند، زیرا این مسئله یک تهدید بزرگ است و باید مردم را درباره استفاده از فیلترشکن توجیه کنیم تا آنها همراهی کنند.
عضو شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: در هر تصمیمی اگر همراهی مردم نباشد، نتیجه آن گستردگی باج‌افزارها می‌شود.
 وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه فراگیر شدن فیلترشکن‌ ها مطلوب کسانی است که همواره به دنبال براندازی کشور بودند و این صحیح نیست، گفت: وزارت امور خارجه آمریکا در سال 89 جزو برنامه‌هایی که برای براندازی جمهوری اسلامی داشت، توسعه فیلترشکن ها بود و حتی گوشی ‌های اپل را به نوعی در بازار ایران عرضه می ‌کرد که بدون فیلترشکن کار نکنند.

رییس پلیس فتای ناجا پیام‌ رسان‌های مورد تأیید کشور را اعلام کرد و به شهروندان اطمینان داد که از حریم خصوصی و اطلاعاتشان استفاده نمی‌شود.

به گزارش ایسنا، سردار کمال هادیانفردرباره میزان امنیت پیام‌رسان‌های داخلی اظهارکرد: براساس مصوبات کارگروه امنیت شورای عالی فضای مجازی وضعیت ایمنی و امنیت تمامی پیام رسان های داخل کشور بررسی شده و مورد ارزیابی فنی قرار گرفته است و از میان پیام رسان‌های مختلف تعدادی از آنها که دارای تائیدیه‌های لازم بودند، انتخاب و معرفی شدند.

رییس پلیس فتای ناجا درباره اینکه مردم چگونه می‌توانند پس از فیلتر شدن تلگرام در دام نرم افزارها و پیام رسان های غیرمجاز نیافتند، گفت: پیام‌رسان‌هایی همچون گپ و آی‌گپ، سروش، ویسپی، بیسفون، بله و ایتا تاکنون جزو پیام‌رسان‌های داخلی هستند که فعالیتشان از سوی مرکز ملی فضای مجازی بلامانع اعلام شده و به عبارتی مورد تایید کشور است.

وی درباره نظارت بر عملکرد این پیام رسان ها نیز افزود: شورای عالی فضای مجازی بارها اعلام کرده که مرکز ملی فضای مجازی و کمیسیون امنیت شورای عالی فضای مجازی بر عملکرد این پیام رسان ها نظارت دارد و به مدیران آنها نیز تاکید شده که باید از حریم خصوصی و اطلاعات مردم مراقبت کنند.

هادیانفر با بیان اینکه سرور این پیام رسان ها در داخل کشور است، اظهار کرد: ممکن است در آینده با تأیید مرکز ملی فضای مجازی، پیام رسان های دیگری هم به پیام رسان‌های مورد تأیید، افزوده شود.

وی با اشاره به سرورهای پیام رسان تلگرام گفت: سرورهای تلگرام در سه کشور است و به هیچ جا پاسخگو نیست، شخص آقای پاول دوروف نیز گرچه اصالتا روسی است؛ اما در چندین کشور سکونت دارد و یکبار در امارات است و چندماه بعد محل اقامتش را تغییر می دهد و متاسفانه این پیام رسان تلگرام هیچ دفتر مشخصی هم ندارد.

رییس پلیس فتای ناجا با تاکید بر اینکه بر تمامی پیام رسان‌های داخلی مرکز ملی فضای مجازی نظارت دارد، افزود: مردم به این پیام رسان‌ها اعتماد کنند و فرصت دهند تا خودشان را پیدا کنند و بالا بیایند.

هادیانفر درباره مرجع اعلام پیام رسان های مورد تایید نیز گفت: مرکز ملی فضای مجازی همه پیام رسان های مورد تایید را اعلام کرده است.

حدود بیست روز پس از فیلتر شدن تلگرام، تحقق 6 تکلیف حمایت از پیام رسان های داخلی از جمله تخصیص رک، پهنای باند 5Gb/s اینترنت، پهنای باند 50Gb/s داخلی، وام 5 میلیارد تومانی، یک سوم شدن قیمت پهنای باند و منابع پردازشی از 6 پیام رسان سوال شده است.

به گزارش  فارس، طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره ضوابط ساماندهی پیام رسان ها در کشور، مقرراتی برای فعالیت پیام رسان های خارجی دیده شد و در عین حال تدابیری برای حمایت از پیام رسان های داخلی در نظر گرفته شد.

وظایف حمایتی نیز طبق آیین نامه هایی بر عهده دستگاه مسئول متعدد گذاشته شده و تکالیفی در این باره دیده شده است.

در حال حاضر حدود بیست روز پس از فیلتر شدن تلگرام در ایران و فراهم شدن بیشتر امکان رقابت برای پیام رسان های داخلی، طبق اطلاع کسب شده از  6 پیام رسان مشخص می شود علی‌رغم انجام اقدامات خوب اما هنوز شرایط آن طور که باید فراهم نشده است.

در این پیگیری 6 تکلیف تخصیص رک، پهنای باند 5Gb/s اینترنت، پهنای باند 50Gb/s ترافیک داخل، وام 5 میلیارد تومانی، یک سوم شدن قیمت پهنای باند و منابع پردازشی (CPU, Storage) از 6 پیام رسان سروش، ایتا، گپ، بله، آی گپ و بیسفون مورد سوال قرار گرفته است.

در زمینه تخصیص رک، زیرساخت اعلام کرده که در برج میلاد تعداد 3 رک داده شود. از طرفی گفته شده که پهنای باند تنها در برج میلاد داده می‌شود و نه در دیتاسنترهای پیام رسان‌ها. یعنی هر پیام‌رسان باید در برج میلاد میزبانی کند تا پهنای باند دریافت کند. در نهایت تنها آی گپ و بیسفون آن را دریافت کرده اند و سروش نیز به واسطه شرکت سروش رسانه در LCT رک گرفته است.

پهنای باند 5Gb/s اینترنت را تنها سروش دریافت کرده است.

پهنای باند 50Gb/s ترافیک داخل را تنها سروش آن هم به میزان 10G دربرج‌ میلاد و 2*10G در LCT و ایتا به میزان  10G دریافت کرده اند.

وام 5 میلیارد تومانی را به دلیل بازپرداخت 8 درصدی، برخی از پیام‌رسان ها نتوانستند وام دریافت کنند، زیرا این حوزه ریسک بالایی دارد و هنوز به سوددهی نرسیده‌اند که بتوانند 8 درصد بازپرداخت داشته باشند. در نهایت سروش، بیسفون و گپ این وام را دریافت کرده‌اند.

یک سوم شدن قیمت پهنای باند برای همه پیام‌رسان ها اعمال شده اما در برخی اپراتورها به صورت ناقص اعمال می شود که نیازمند بررسی بیشتر و دقیق تر است.

منابع پردازشی (CPU, Storage) به دلیل عدم آمادگی فنی دیتاسنترهای وزارت ارتباطات موفق به دریافت نشده‌اند البته بیسفون 40 سرور دریافت کرده است.

بر این اساس، علیرغم وعده‌های مکرر دولت و وزارت ارتباطات در ارائه خدمات و زیرساخت‌های فنی حداقلی به پیام رسان‌های داخلی برای رقابت با یک پیام‌رسان خارجی چند میلیارد دلاری، به نظر می‌رسد حتی برای اجرای این وعده‌های حداقلی و اندک هم در وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات اراده جدی نمی‌شود.

بدیهی است که اگر در رقابت با پیام‌رسان‌هایی که از گردش مالی و حمایت‌های چند میلیارد دلاری بهره می‌برند همین کمک های فنی و زیرساختی اندک هم از پیام‌رسان‌های داخلی دریغ شود شانس آنها برای رقابت با پیام‌رسان خارجی تلگرام بسیار اندک و ناچیز خواهد بود.

نکته بسیار مهم اینجاست که این زیرساخت‌ها عموما به صورت انحصاری در اختیار دولت و وزارت ارتباطات است و پیام‌رسان‌های داخلی برای بهره بردن از آنها هیچ گزینه جایگزینی ندارند.

روحانی در نامه ای به آذری جهرمی برای برخورد جدی با سایت‌ها و کانال‌های خلاف، ساماندهی vpnها، برخورد مؤثر با فیلتر شکن‌ها، رفع انحصار از پیام رسان‌های خارجی و حمایت از پیام رسان‌های داخلی 6 دستور صادر کرد.

رضا تقی‌پور عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به نامه 6 بندی رئیس جمهور به وزیر ارتباطات پس از یک جلسه شورای عالی امنیت ملی، گفت: در این نامه روحانی به آذری جهرمی درباره برخورد جدی با سایت‌ها و کانال‌های خلاف عفت عمومی، ساماندهی vpnها، برخورد مؤثر با فیلتر شکن‌ها، رفع انحصار از پیام رسان‌های خارجی و حمایت و تقویت پیام رسان‌های داخلی تاکید کرده است.

وی گفت: این نامه حاوی توصیه‌هایی برای بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های فضای مجازی، رفع آفات و اشکالات آن و برنامه‌ریزی برای پیگیری جدی و قاطع درباره آنها است و دستوراتی را صادر کرده که بسیار منطقی و عقلانی است.

 

*دستور روحانی برای برخورد جدی باید با سایت‌ها و کانال‌های خلاف عفت عمومی

تقی‌پور با بیان اینکه در این نامه روحانی به جهرمی تأکید می‌کند که باید با سایت‌ها و کانال‌های خلاف عفت عمومی برخورد جدی شود، گفت: منطقی است به هر کانالی که مطالب خلاف عفت عمومی منتشر کند یا فروش اقلام غیرمجاز انجام دهد اجازه فعالیت داده نشود. در جریان وقایع تلگرام متأسفانه به دلیل اطلاع‌رسانی نادرست به کسب و کارهایی که فروش اقلام غیرمجاز و غیرقانونی انجام می دادند عنوان کسب و کار تلگرامی داده شد که این کار به کسب و کارهای مجاز این شبکه نیز ضربه زد؛ البته کسب و کارهای مجاز امکان ادامه فعالیت را در بسترهای دیگر دارند. بنابراین تاکید رئیس جمهور برای اینکه با این کانال‌ها باید برخورد شود سیاست درستی است.

 

*تاکید روحانی بر ساماندهی VPNها و برخورد موثر با فیلترشکن‌ها 

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی همچنین از تاکید روحانی بر ساماندهی VPNها و برخورد موثر با فیلترشکن‌ها و مدیریت کارا برای بهره‌برداری مشروع از این ابزارها توسط کاربران فضای مجازی و سازمان‌ها خبر داد و گفت: نمی‌توانیم بنشینیم و ببینیم دشمن هرچه را که دوست دارد در جامعه تلقین کند، پس از این اتفاقات روشن شد که تلگرام با پشتیبانی مستقیم آمریکا و اسرائیل اداره می‌شود و هدف آنها اشاعه فحشا و فساد در جامعه ایرانی است. من نیز به عنوان یک عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی همین نظر را دارم و نظر اکثریت اعضای شورا نیز همین بوده است؛ البته اگر برخی از اعضا نظر متفاوتی دارند نظرشان محترم است.

 

*ابلاغ رفع انحصار پیام‌رسان فعلی خارجی و حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی

وی گفت: همچنین روحانی در این نامه بر رفع انحصار پیام‌رسان فعلی خارجی در کشور از طریق حمایت و تقویت پیام‌رسان‌های داخلی تا تحقق این مهم اشاره کرده است.

به گفته وی، با توجه به آسیب‌های تلگرام این هدف یک ضرورت است؛ آنچه تلگرام به آن شهرت پیدا کرده و باعث ایجاد بیش از 80 درصد محتوای آن شده یک ارتباط یک طرفه است و طبق این اصل، تلگرام اساساً پیام‌رسان نیست و حالت خاصی از ارتباط است. علاوه بر این، موضوعات خلاف عفت عمومی و برقراری ارتباط و عضو گیری برای گروه‌های تروریستی در این شبکه اتفاق می‌افتد؛ البته به خاطر حیا و عفت عمومی،  تاکنون درباره آسیب‌های تلگرام کمتر صحبت شده است. اما نتیجه تصمیم‌ اخیر (برای مسدود شدن تلگرام) نشان داد که اکثر کاربران از تلگرام کوچ کرده‌اند و استفاده کاربران ایرانی از تلگرام به کمتر از یک چهارم رسیده است که این روند نزولی ادامه دار نیز است.

وی ادامه داد: حرکت اجتماعی مردم نشان داد که متوجه آسیب‌های تلگرام شده‌اند. آسیب‌های تلگرام لحظه به لحظه در حال افزایش بود و به ویژه با برنامه اقتصادی ویژه‌ای که در پیش داشت، اختلال در نظام اقتصادی ایران را به صورت جدی هدف گذاری کرده بود. بنابراین با توجه به آمار کاهش قابل توجه ترافیک تلگرام در ایران، در حال حاضر هدف رفع انحصار تا حدود زیادی محقق شده و با ادامه این راه نیز روز به روز شاهد محدود شدن بیشتر آن و ارایه فرصت بیشتر برای بازارسازی داخلی خواهیم بود. همچنان که در فرصت محدود بدست آمده رشد علم و فناوری در حوزه پیام رسان‌های داخلی نمایی بوده به طوری که در یک مدت محدود، نرم‌افزارهایی در سطح بین‌المللی عرضه کردند.

 

*دستورات روحانی تاکید بر عمل به قانون دارد

عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی درباره اینکه علیرغم شفاف بودن ابلاغیه رییس جمهور به وزیر ارتباطات شبهاتی درباره نظر مخالف روحانی در این باره مطرح می شود، گفت: تصمیمی که درباره تلگرام گرفته شد صحیح است و نامه روحانی به جهرمی یک دستور بسیار خوب و مهم است که ابعاد مختلف این بحث را روشن کرده است، اعضای شورای عالی فضای مجازی در خردادماه 96 موضوع ساماندهی پیام‌رسان‌ها را تصویب کردند و این نامه یک ابلاغ اجرایی به دنبال این مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره پیام رسان‌های داخلی است که نشان دهنده موافقت روحانی با شکست انحصار پیام رسان خارجی در کنار تقویت پیام‌رسان‌های داخلی است و مواردی که ابلاغ شده نشان می دهد نظر رییس جمهور نیز قطعا این بوده که آسیب‌های تلگرام در حال ضربه زدن به کشور است و ادامه این روند روز به روز تسلط بیشتری بر کشور را رقم خواهد زد.

وی افزود: برداشت من از این نامه این است که البته درباره نحوه برخورد شاید اختلاف سلیقه وجود داشته باشد اما دستورات این نامه از جمله برخورد با فیلترشکن‌های غیر مجاز، فراهم بودن امکان استفاده از فیلترشکن‌های مجاز، انجام فعالیت‌ها از مسیر قانونی و ساماندهی پیام رسان‌های خارجی طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی که حکم قانون را دارد نشان می دهد تاکید بر عمل به قانون مدنظر رییس جمهور بوده است.

تقی پور خاطرنشان کرد: در مصوبه  شورای عالی فضای مجازی برای ساماندهی پیام‌رسان‌ها که توسط اغلب نرم‌افزارهای خارجی از جمله تلگرام نقض شد، اولین شرط داشتن دفتر در کشور بود که این اتفاق نیفتاد. همچنین بزرگترین مقرراتی که رعایت نشد منع خروج اطلاعات کاربران ایرانی از کشور بود که تلگرام آن را رعایت نکرد و اطلاعات ایرانی ها در حجم بسیار گسترده از کشور خارج می شد.

دفتر سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد: اظهارات منتسب به سخنگوی قوه قضائیه در روزنامه دولتی ایران و همچنین خبرگزاری دولتی ایرنا با این مضمون که تصمیم اخیر در مورد تلگرام بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی است، صحت ندارد و کذب محض می‌باشد.

 دفتر سخنگوی قوه قضائیه پیرو انتشار مطالبی خلاف واقع به نقل از حجت‌الاسلام و المسلمین اژه‌ای در روزنامه دولتی ایران و همچنین خبرگزاری دولتی ایرنا اطلاعیه‌ای صادر کرد.

در این اطلاعیه آمده است: جلسه روز گذشته معاون اول قوه قضائیه با یکی از فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی مفید بود. در این نشست مباحث متعددی مطرح شد که همه آن‌ها ضبط شده و در صورت لزوم فایل مربوطه منتشر می‌شود.

در ادامه آمده است: اظهارات منتسب به سخنگوی قوه قضائیه در روزنامه دولتی ایران و همچنین خبرگزاری دولتی ایرنا با این مضمون که تصمیم اخیر در مورد تلگرام بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی است، صحت ندارد و کذب محض می‌باشد.

معاون فرهنگی قوه قضاییه گفت: نمی‌دانیم چرا با وجود اجماع نظر کارشناسان در مورد خطرناک بودن تلگرام برای کشور، تعدادی از افراد که از محترمین هم هستند، بی‌جهت با آن مخالفت می‌کنند.

مهر- حجت الاسلام و المسلمین هادی صادقی بعد از ظهر دیروز در پنجمین روز فعالیت سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران با حضور در مصلی محل برپایی این رویداد و در حاشیه بازدیدش از نمایشگاه کتاب، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوالی درباره فیلتر تلگرام گفت: وقتی اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی این رای را داده‌اند، دموکراسی حکم می‌کند که به این رأی اکثریت تن بدهید تا امنیت کشور به بازی گرفته نشود.

وی افزود: ما نمی‌دانیم پشت پرده چه خبر است و آیا کسانی که با فیلتر تلگرام مخالفت می‌کنند، معاملاتی با رئیس تلگرام انجام داده‌اند یا خیر؟ اتهامی‌ هم به کسی نمی‌زنیم؛ فقط سوال ما این است که چرا با وجود اینکه این همه کارشناس با اجماع می‌گویند فعالیت این پیام رسان برای کشور خطرناک است، چرا بعضی افراد که تعدادشان کم است و البته از محترمین هم هستند، بی‌جهت با این رأی مخالفت می‌کنند؛ ما وجه این مخالفت را متوجه نمی‌شویم.

صادقی با تاکید بر این نکته که فعالیت تلگرام خلاف مصالح عموم مردم ایران است، گفت: صِرف اینکه تعدادی خواهان فعالیت تلگرام باشند، دلیل بر این نمی‌شود که این پیام رسان باز شود؛ پس حرف متخصصین چه می‌شود!؟ امنیت مردم را چه کسی باید تأمین کند!؟ اینها سوالات بزرگی است که باید به آن پاسخ داده شود.

با وجود اعلام یکی از نمایندگان مجلس مبنی بر اینکه پیام رسان تلگرام با تصمیم شورای عالی فضای مجازی مسدود شده است، بررسی ها نشان می دهد چنین موضوعی صحت ندارد.

به گزارش الف علی ساری عضو شورای مرکزی فراکسیون امید مجلس از برگزاری جلسه این فراکسیون با سخنگوی قوه قضاییه با موضوع فیلترینگ تلگرام خبرداد و گفت: حجت الاسلام غلامحسین محسنی اژه ای در این جلسه اعلام کرد دستگاه قضایی بعد از چند جلسه بررسی کارشناسی و بر اساس تصمیم شورای عالی فضای مجازی حکم فیلترینگ را صادر کرد.

با این حال پیگیری ایرنا از شورای عالی فضای مجازی نشان می دهد که این شورا نه تنها مصوبه ای در این خصوص نداشته بلکه حتی تصمیمی هم در این زمینه نگرفته است.

محمد حسین پور مدیر روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی نیز امروز به رسانه ها اعلام کرد که تا این لحظه هیج مصوبه ای مبنی بر فیلتر تلگرام صادر نشده است و هر زمان مصوب شد، از طریق شورای عالی فضای مجازی اعلام می شود.

گفتنی است رییس جمهوری ریاست شورای عالی فضای مجازی را برعهده دارد.

سخنگوی قوه قضاییه در نشست با فراکسیون امید مجلس گفت که موضوع حصر در شورای امنیت تصویب و تمام شده است.

سید ابوالفضل موسوی بیوکی عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس در تشریح نشست صبح امروز فراکسیون متبوعش اظهارداشت: جلسه امروز با حضور محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه و اعضای فراکسیون برگزار شد.

وی همچنین به سوالات مطرح شده نمایندگان و پاسخ‌های محسنی اژه‌ای درباره فیلترینگ تلگرام هم اشاره کرد و گفت: محسنی اژه‌ای در این رابطه اشاره کرد که شورای مجازی یک کمیسیون قضایی دارد که متشکل از 13 نفر است که مسئول آن قوه قضاییه است اما 6 نفر از دولت هم در آن حضور دارند. 6 نفر هم افراد مختلف دیگر حاضر می‌شوند لذا در آن شورا مسئله فیلترینگ تلگرام مطرح شده است.

وی ادامه داد: البته نمایندگان این را هم مطرح کردند که اگر در این شورا موضوع فیلترینگ مطرح شده است چرا به دادستانی انتقال داده شده و دادستانی حکم توقیف تلگرام را داده است بهتر بود که شورای عالی فضای مجازی این کار را می‌کرد.

موسوی بیوکی ادامه داد: متاسفانه در این رابطه ما جوابی نگرفتیم و پاسخی از سوی محسنی اژه‌ای درباره موضوع فیلترینگ تلگرام دریافت نکردیم. 

وی در پایان اظهار داشت: آقای اژه‌ای همچنین گفت، موضوع فیلترینگ تلگرام قطعی است و حکم قضایی برای آن صادر شده است؛ البته بنده به عنوان نماینده مجلس بیان می‌کنم، ما امکان مسدود سازی این پیام‌رسان را نداریم و تنها در حد فیلتر است. امکان مسدودسازی نرم افزار تلگرام به لحاظ فنی در کشور وجود ندارد اما به صورت قطعی این فیلتر بر این پیام‌رسان انجام شده است که نمایندگان اعتراض داشتند و گفتند که چرا این تبعات را به قوه قضاییه بردید و دادستانی فیلترینگ آن را اعلام کرد چرا که این امر برای مردم قابل قبول نبود که در این رابطه پاسخ روشنی دریافت نکردیم.

روابط عمومی شورای عالی فضای مجازی: دستور فیلترینگ #تلگرام لازم الاجراست

محمد حسین‌پور مدیر روابط‌عمومی شورای عالی فضای مجازی به فناوران گفت: فیلتر تلگرام براساس دستور قضایی کاملا قانونی است و باید براساس آن عمل شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا تصمیم‌گیری در خصوص فیلتر تلگرام برعهده شورای عالی فضای مجازی گذاشته نشده بود گفت: دستور قضایی منافاتی با تصمیم شورا ندارد و باید به آن عمل شود.

دو روز قبل شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که «در راستای شفافیت ساختارمند که آن را راهبردی اساسی در وزارت ارتباطات می‌داند، به اطلاع عموم می‌رساند: عصر روز گذشته ابلاغیه‌ای توسط دبیر شورای‌عالی فضای مجازی و رییس مرکز ملی فضای مجازی واصل شد که بر اساس آن، مجوز قانونی صادره آن مرکز در سال ۱۳۹۵ درباره استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام‌رسان تلگرام(CDN) در ایران لغو و باطل اعلام شده است.

بر اساس روال قانونی، شرکت ارتباطات زیرساخت موظف است نسبت به خروج این سرورها از مدار اقدام کند و از این پس، ترافیک این پیام‌رسان تنها از طریق «ارتباطات بین‌الملل کشور» راهیابی خواهد شد، ضمن آن‌که، اجرای این ابلاغیه مرکز ملی فضای مجازی، ممکن است کاهش کیفیت استفاده از این پیام‌رسان را در پی داشته باشد.»

پس از آن، آشنا مشاور رئیس جمهور اعلام کرد: مجوز استقرار سرورهای CDN تلگرام در ایران لغو شده است. وی در توضیح بیشتر این اتفاق گفته: این تسهیلات حاصل یک توافق مشروط بود حالا که تلگرام به تعهداتش عمل نکرد دلیلی برای ادامه آن باقی نمی ماند.

به گزارش الف، به این ترتیب با تازه‌ترین مطلب منتشرشده توسط مشاور رئیس‌جمهور درباره پایان این توافق پنهانی، دولت رسما مسئولیت ایجاد فضای انحصاری برای پیام‌رسان تلگرام در ایران را برعهده گرفت.

 

CDNها از کجا آمد؟

مرداد‌ماه سال 96 بود که اعلام شد سرورهای تلگرام به ایران منتقل شده است با این حال وزیر ارتباطات اعلام کرد: «اکنون سرور تلگرام به ایران آمده وCDN‌ها هم در حال نصب است که نتیجه توافقات ایران و تلگرام است. کار بسیار بزرگی انجام شده که برای کانال‌های پر ظرفیت و کانال‌هایی که مراجعه زیادی داشته‌اند اکنون سرور را به ایران آورده‌اند و CDNها را هم آنجا نصب کرده‌اند و کار در حال انجام است.»

وزیر ارتباطات هم در این سخن خود مساله را حاصل توافقات با مدیر تلگرام دانست؛ امری که مدیر تلگرام به‌شدت آن را تکذیب کرد: «در هر صورت، در‌حالی‌که ما در حال تحقیق در مورد راه‌های بهبود قابلیت اتصال و سرعت برای کاربران خود در سطح جهانی هستیم، یک مساله وجود دارد و آن این‌که ما هرگز محل سرورهای خود را تغییر نخواهیم داد.»
با این سخن مشخص شد که این توافقات تنها شامل مساله افزایش سرعت برای کاربران ایرانی بوده است که تلگرام با توافق با مسوولان ایرانی توانست به خواسته‌اش برسد.

 

شروع یک انحصار
تلگرام از وقتی در ایران مورد اقبال قرار گرفت که رقیبی نداشت.

ویچت و وایبر فیلتر شده بودند و پیام‌رسان ایرانی هم یا وجود نداشت یا اگر بود حمایتی از سوی مسوولان نمی‌شد تا بتواند خود را برای مخاطبان عرضه کند. در این فضا بود که تلگرام وارد شد و با حمایت مسوولان دولتی یکه‌تاز این میدان شد که بدون رقیب حتی از سوی دولت هم تسهیلات دریافت می‌کرد.

استقرار CDNها بدون این‌که تلگرام تعهدی به مسوولان دولت ایران داشته باشد از سوی مسوولان وقت انجام شد و هیچگاه هم برای انجام توافقاتی که مدعی بودند پیگیری لازم را نداشتند تا در مواقع لازم بتوانند از انجام فعالیت‌های تروریستی و مجرمانه در تلگرام جلوگیری کنند.

سوالی که اکنون مطرح می شود این است که رئیس‌جمهور و وزیر ارتباطات باید روشن کنند که در این چند سال دقیقا چه تسهیلات و خدماتی در داخل ایران برای تلگرام فراهم کرده‌اند.

سوال بعدی اینجاست که مفاد توافق مشروط دولت با تلگرام و تعهدات و خدمات طرفین چه بوده است. 

موضوعی که اکنون واضح و روشن است، عمل کردن ایران به تعهدات خود در قبال تلگرام بوده اما طرف پیام رسان، خیر. دولت و مجموعه وزارت ارتباطات باید پاسخگوی ابهامات باشند.

عضو ناظر مجلس در شورای عالی فضای مجازی گفت: استفاده مردم از پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به ماه‌های گذشته، چهار برابر افزایش یافته است.

رمضانعلی سبحانی‌فر عضو ناظر مجلس در شورای‌عالی فضای مجازی در گفت‌وگو با تسنیم از دولت خواست که نسبت به تقویت پیام‌رسان‌های داخلی اهتمام بیشتری داشته باشد.

وی افزود: طی روزهای اخیر شاهد این هستیم که حدود 30 درصد از مخاطبان پیام‌رسان کاهش یافته و مردم به سمت پیام‌رسان‌های داخلی گرایش پیدا کرده‌اند که این نیازمند تقویت و حمایت بیشتری از پیام‌رسان‌های داخلی است.

عضو ناظر مجلس در شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه استفاده مردم از پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به ماه‌های گذشته، چهار برابر افزایش یافته است،‌ اظهار داشت: براساس برآوردهایی که انجام شده، بیش از 20 میلیون کاربر ایرانی در پیام‌رسان‌های داخلی عضو شدند که این مسئله حمایت بیشتر دولت و دستگاه‌های اجرایی از پیام‌رسان‌های داخلی را می‌طلبد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان خاطرنشان کرد: به‌طور قطع مجلس نیز زیرساخت‌‌های قانونی لازم برای حمایت از پیام‌رسان‌‌های داخلی را فراهم می‌کند تا فضایی امن و کارآمد برای مردم در جهت تبادل اطلاعات در این پیام‌رسان‌ها فراهم شود.

یک مقام مسئول در مرکز ملی فضای مجازی در مورد لغو مجوز استقرار سرورهای توزیع محتوای شبکه پیام رسان در ایران، توضیح داد.

سید محمد حسین پور مدیرکل ارتباطات و روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بنابر مصوبه سیاستها و اقدامات ساماندهی پیام رسانهای اجتماعی شورای عالی فضای مجازی، مبنی بر ذخیره سازی و پردازش داده های عظیم مرتبط با فعالیت شبکه های پیام رسان اجتماعی در داخل کشور، مقرر شد پیام رسان تلگرام نسبت به نصب سرورهای ذخیره سازی خود در داخل کشور اقدام کند.

وی ادامه داد: اما به رغم تامین فضای مناسب و صدور مجوز ورود سرورهای آن به داخل کشور، راه اندازی مرکز مذکور فقط به صورت CDN ( شبکه توزیع محتوا) صورت پذیرفت.

حسین پور تاکید کرد: لذا با توجه به عدم همکاری تلگرام در چارچوب مصوبه مذکور، ادامه فعالیت CDN تلگرام در ایران، غیرمجاز شناخته شد.

به گزارش مهر، صبح امروز پنج شنبه ششم اردیبهشت مجوز استقرار سرورهای تلگرام در ایران بر اساس مصوبه جدید مرکز ملی فضای مجازی و ابلاغ آن به شرکت ارتباطات زیرساخت، لغو شد.

شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که بر اساس روالهای قانونی، موظف است نسبت به خروج این سرورها از مدار اقدام کند و از این پس، ترافیک این پیام رسان تنها از طریق ارتباطات بین الملل کشور راهیابی خواهد شد، ضمن آنکه، اجرای این ابلاغیه مرکز ملی فضای مجازی، ممکن است کاهش کیفیت استفاده از این پیام رسان را در پی داشته باشد.»

شرکت ارتباطات زیرساخت در راستای شفافیت ساختارمند که آن را راهبردی اساسی در وزارت ارتباطات می داند، به اطلاع عموم می رساند:

عصر روز گذشته ابلاغیه‌ای توسط دبیر محترم شورایعالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی واصل شد که بر اساس آن، مجوز قانونی صادره ی آن مرکز در سال ۱۳۹۵ در  خصوص استقرار سرورهای شبکه توزیع محتوای پیام رسان تلگرام(CDN) در ایران لغو و باطل اعلام شده است.

بر اساس روالهای قانونی، "شرکت ارتباطات زیرساخت" موظف است نسبت به خروج این سرورها از مدار اقدام نماید و از این پس، ترافیک این پیام رسان تنها از طریق "ارتباطات بین الملل کشور" راهیابی خواهد شد، ضمن آنکه، اجرای این ابلاغیه مرکز ملی فضای مجازی، ممکن است کاهش کیفیت استفاده از این پیام رسان را در پی داشته باشد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور با بیان اینکه ۱۲ میلیون نفر وارد پیام‌رسانهای داخلی شدند، گفت: در پیام‌رسانهای داخلی اگر تعرض، هک و حمله ویروسی اتفاق بیفتد قابلیت شناسایی، پیگیری و تعقیب قانونی مطابق قوانین ومقررات جمهوری اسلامی وجود دارد.

ابوالحسن فیروزآبادی با بیان اینکه مردم کشورمان هم به یکدیگر و هم به دولت اعتماد دارند، اظهار کرد: بعضیها از خارج با تحریک مردم قصد ایجاد تشویش برای عدم اعتماد به حفظ حریم خصوصی افراد در پیام‌رسانهای داخلی در کشور را دارند؛ این در حالی است که بخش اعظم فعالیت مردم در فضای مجازی در حوزه‌های اقتصاد، ورزشی، فرهنگی وآموزشی و خدماتی همچون دولت الکترونیک بوده و ایران در حفظ حریم خصوصی شهروندان خود در این حوزه‌ها در دنیا سرآمد است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به فضاسازیهای بسیار منفی درباره حفظ حریم خصوصی افراد در پیام‌رسانهای داخلی تاکید کرد: با وجود فضاسازیهای منفی در این باره، شاهدیم در این مدت کوتاه، نزدیک به 12 میلیون نفر در پیام‌رسانهای داخلی هویت خود را ثبت کردند که البته شاید همه آنها فعال نباشند اما این روند با سرعت بسیار زیادی ادامه داشته و منحنی آن صعودی است؛ بنابراین مردم به اعتقاد من انتخاب خود را کرده و به پیام‌رسانهای داخلی که کالای ایرانی است، اعتماد دارند.

وی ابراز کرد: تمامی پیام‌رسانهای خارجی می‌توانند مورد حمله همه شهروندان خارجی و ایرانی قرار بگیرند؛ بنابراین پیام‌رسانهای خارجی در خطر تعرض دنیا هستند و در صورتیکه این اتفاق بیفتد هیچ نظامی وجود ندارد که بتوانیم حریم خصوصی شهروندانمان را حفظ کرده و هویت حمله‌کننده را تشخیص دهیم اما در پیام‌رسانهای داخلی اگر تعرض، هک و حمله ویروسی اتفاق بیفتد قابلیت شناسایی، پیگیری و تعقیب قانونی مطابق قوانین ومقررات جمهوری اسلامی وجود دارد.

او با تاکید بر اینکه به ملت ایران اطمینان می‌دهیم از لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ظرفیت لازم فراهم شود اما به هر حال کار پیچیده و تاکتیکی در پیش است که باید به تدریج صورت گیرد، تصریح کرد: بحث خروج از انحصار تلگرام مدتهاست که در برنامه قرار داشته و از شروع سال وارد مرحله جدیدی شدیم که تاکنون اطلاع‌رسانی منظم درباره مضرات فعالیت در شبکه تلگرام به مردم شده و خوشبختانه برای شکستن این انحصار همه قوای کشور وفاق دارند.

مرکز ملی فضای مجازی افزود: دولت در بخشنامه‌ای تمام دستگاه‌های بخش دولتی و عمومی کشور را ظرف یک هفته موظف کرد تا از تلگرام به شبکه‌های پیام‌رسان داخلی کوچ کنند که با سرعت بسیار خوبی این کوچ شروع شد و در این مدت ما شاهد کاهش 10 درصدی پهنای باند مصرفی کشور در تلگرام بودیم که این موفقیت بسیار بزرگی است.

وی با اشاره به کاهش 27 درصدی بازدیدها و 17 درصدی تولید مطالب در این مدت در تلگرام گفت: این نشان‌دهنده اتحاد ملت ماست و ما با جدیت این طرح را پیگیری خواهیم کرد و در مرحله بعد تمامی کسب‌وکارهای فعال در تلگرام نسبت به کوچ اقدام خواهند کرد.

رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور درباره حفظ حقوق فعالان کسب‌وکارها در فضای تلگرام، اعلام کرد: سال گذشته در شورای عالی فضای مجازی کشور مصوب کردیم تا کانالهایی که بالای 5 هزار عضو دارند باید در سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای دریافت کد "شامد" ثبت‌نام کنند که این کد هویت و اصالت کانال است و بر همین اساس در پیامی که به تمامی کانالها ارسال شد، اعلام کردیم که پیام‌رسانها کد شامد این کانالها را حفظ کرده تا این کانالها برای ثبت خود به پیام‌رسان داخلی مراجعه کنند اما این برای مدت محدودی است و باید هر چه سریعتر کانالها برای حفظ دامنه‌شان در پیام‌رسانهای داخلی فعال شوند البته کانالها می‌توانند در پیام‌رسانهای خارجی که در کشور فعالیت دارند نیز حضور داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه پنج پیام‌رسان داخلی را پیش از این انتخاب کرده بودیم که با توجه به استقبال مردم از دو پیام‌رسان بله و ایتا، این پیام‌رسانها نیز به عنوان منتخب مردم مورد تایید قرار گرفتند، تصریح کرد: از تمامی پیام‌رسانهای منتخب حمایت خواهیم کرد و این حمایت شامل تامین فضا، نگهداری داده، پهنای باند، تعرفه، وام بانکی و هر آنچه از لحاظ سخت‌افزاری امکانپذیر است، خواهد بود.

او خاطر نشان کرد: همچنین از پیام‌رسانها به‌طور مثال خواستیم تا باتی را فراهم کنند که انتقال اطلاعات موجود در تلگرام به پیام‌رسانهای داخلی به سهولت انجام شود که براساس گزارشها اکثر پیام‌رسانهای داخلی این بات را ایجاد کرده و در اختیار کاربرانی که کانالهای پرظرفیت دارند قرار دادند.

فیروزآبادی گفت: اطمینان داشته باشید که پیام‌رسانهای داخلی پاسخگوی نیاز مردم خواهند بود و در صورتیکه مشکلاتی در این پیام‌رسانها به وجود آمد به مرکز ملی فضای مجازی اعلام کنند تا در جلسات کارشناسی با مسئولان این پیام‌رسانها نسبت به رفع آنها اقدام شود.

وی با بیان اینکه از لحاظ کمی و کیفی شاهد جنب وجوش زیادی در پیام رسان‌های داخلی هستیم گفت: حدود ۲۷ درصد از بازدید مطالب در تلگرام و ۱۷ درصد از تولید مطالب در تلگرام از بازه زمانی یاد شده به بعد کاسته شد. همچنین براساس گزارشی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ما داده، حدود ۱۰ درصد از پیک ترافیک تلگرام در این مدت کاسته شده است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: بخشنامه دولت درباره مهلت یک هفته‌ای کوچ دستگاه‌ها از تلگرام به پیام رسان‌های داخلی، نشان دهنده سیاست دولت در این زمینه است.

ابوالحسن فیروزآبادی در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما با بیان اینکه در کمتر از چهار روز، شش میلیون به پیام رسان‌های داخلی اضافه شدند، افزود: در روز‌های اخیر، شاهد استقبال و اعتماد مردم به پیام رسان‌های داخلی هستیم، ابتدا تمرکز ما بر کوچ دولتی هاست که قرار است تا چهارشنبه پایان یابد.

وی گفت: برنامه ما پس از کوچ دولتی‌ها، کوچ بخش‌های غیردولتی و کسب و کارهاست. در این خصوص بخشنامه‌های متعددی صادر شده و جلسات متعددی با بخش خصوصی داشتیم و امیدواریم از روز سه شنبه یک کوچ منظم با سرعت بالا در بخش خصوصی داشته باشیم.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: برای حفظ نام و نشان تجاری کسب و کار‌ها در پیام رسان‌های داخلی هم برنامه ریزی‌هایی داشتیم و با هماهنگی‌های انجام شده حدود ۲۲ هزار کسب و کار که کد «شامک» از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته بودند، نام آن‌ها را در پیام رسان‌های داخلی حفظ کرده ایم و دامنه آن‌ها را تا زمانی که به صورت فعال استفاده کنند برای آن‌ها نگه می‌داریم.

فیروزآبادی افزود: از چهارشنبه بعدازظهر که دولت اعلام کرد که از پیام رسان‌های خارجی خارج می‌شود، شاهد یک جنب و جوش جدیدی در پیوستن به پیام رسان‌های داخلی هستیم. همچنین میزان فعالیت کاربران در پیام رسان‌های داخلی به شدت افزایش پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه از لحاظ کمی و کیفی شاهد جنب وجوش زیادی در پیام رسان‌های داخلی هستیم گفت: حدود ۲۷ درصد از بازدید مطالب در تلگرام و ۱۷ درصد از تولید مطالب در تلگرام از بازه زمانی یاد شده به بعد کاسته شد.

فیروزآبادی افزود: براساس گزارشی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ما داده است، حدود ۱۰ درصد از پیک ترافیک تلگرام در این مدت کاسته شده و بیش از این مقدار شاهد فعالیت کاربران در پیام رسان‌های داخلی هستیم.

وی درباره زمان مسدود شدن تلگرام گفت: فعلا هیچ زمانی مشخص نشده است، سیاست ما مسدود کردن تلگرام نیست، بلکه خواهان آن هستیم که مردم خودشان از تلگرام کوچ کنند.

دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: بر اساس مصوبات شورای عالی فضای مجازی، هیچ پیام‌رسان خارجی در ایران حق فعالیت ندارد، مگر اینکه پنج شرط را رعایت کند.
به گزارش تسنیم، خرم آبادی ⁣دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: بر اساس مصوبات شورای عالی فضای مجازی، هیچ پیام‌ رسان خارجی در ایران حق فعالیت ندارد، مگر اینکه پنج شرط را رعایت کند.

به گفته ⁣معاون قضایی دادستان کل کشور در امور فضای مجازی، این 5 شرط عبارتند از:
1) دریافت مجوز فعالیت از مراجع ذی‌صلاح قانونی (وزارت ارتباطات)
2) ذخیره و پردازش داده‌های مربوط به کاربران ایرانی در داخل کشور
3) جلوگیری از دسترسی به داده‌ها از سوی بیگانگان به‌نحوی‌که به هیچ وجه داده را در اختیار بیگانگان قرار ندهد و از دسترسی به داده‌ها جلوگیری کند
4) رعایت قواعد و ضوابط قانونی مربوط به حفاظت و صیانت از حریم خصوصی کاربران
5) معرفی و حضور نماینده رسمی و تام‌الاختیار جهت اداره امور خود و پاسخ به استعلامات مراجع قضایی در داخل کشور

ازجمله مقررات دیگری که پیام رسان‌ های خارجی باید رعایت کنند، همکاری در چارچوب قانون با مراجع قضایی برای پاسخگویی به استعلامات قضایی مربوط به شکایات مردمی است.

بخش‌های از گفت‌وگوی عزت‌اله ضرغامی عضو شورای عالی فضای مجازی با خبرگزاری مهر:

 

پیگیر موضوع مهندسی خوب در حوزه علمیات روانی نیستید، با جریانات سیاسی هم تمایل ندارید نشست و برخاست انتخاباتی داشته باشید؛ بالاخره عزت الله ضرغامی جایگاه و نقش خود در جبهه انقلاب کجا تعریف می کند؟

می خواهم کاری کنم مردم احساس کنند در کنار نگاه های کلاسیک و کلیشه ای که هر موضوعی را صرفا از منظر سیاسی بررسی می کند، یک نگاه دیگری هم هست که دارد واقعیات را می بیند و این شجاعت را هم دارد که واقعیات را بگوید.

در چه بستری می خواهید این مساله را ترویج کنید؟ با رسانه جدید؟ یا همان شبکه های محدود اجتماعی خودتان؟

من رسانه دارم؛ این گوشی هوشمند رسانه من است؛ فالوئرهای من در صفحه اینستاگرام فقط ۱۲۰k است اما مهم موج سازی پیام‌هاست. نمی خواهم از ارزش‌های آن کسانی که فالوئرهای میلیونی دارند، کم کنم. ولی انتشار پست‌های من در فضای مجازی نوعاً چندصدهزار و برخی مواقع به چند میلیون می‌رسد. این نشان می دهد که مسیر انتشار موضوع و پیام، امروز نسبت به گذشته کاملا فرق کرده است.  

احساس می کنم که حرفم مخاطب دارد و به قولی «نفوذ» دارد! خوبی فضای مجازی این است که وقتی مطلبی را خودم با دقت می نویسم، کسی نمی تواند آن را تحریف کند. در مصاحبه و سخنرانی بعضاً حرف شما تحریف می شود. من جدی ترین صحبت ها را در فضای مجازی می زنم اما به حاشیه نرفته است چون نظراتم را دقیق نوشته ام.

به نظرم فضای مجازی، امروز آمده تا انقلاب اسلامی را نجات بدهد؛ این حرف سنگینی است؛ من به عنوان عضو شورای عالی فضای مجازی که آسیب های این فضا را هم می دانم، دارم این حرف را می زنم. در کلان موضوع وقتی نگاه می کنم، می بینم انقلاب اسلامی به توانمندی فضای مجازی نیاز داشت تا مردم یک نفسی بکشند؛ یعنی یک سری حرف ها زده شود و از انحصار عده ای دربیاید. شما خیال می کنید اصلاح طلبان در حوزه هایی، موافق فضای مجازی اند؟ اصلا این ها(اصلاح طلبان) فضای لجام گسیخته ای که هر کسی بیاید داخل آن و هر حرفی بزند و تاثیرگذار باشد را «سم ژورنالیسم» و نگاه های اصلاح طلبانه می دانند.

من کاری ندارم فضای مجازی به نفع چه کسی تمام می شود اما اگر فضای مجازی نبود، بسیاری از حرف ها قابلیت انتشار نداشت چون رسانه های رسمی ما قواعد خاص خودشان را دارند؛ اشکالی هم نمی شود به آن گرفت. حتی رسانه های غیررسمی ما، هوای حزب و گروه و تشکیلات خودشان را دارند. «اکبر گنجی» مقاله ای تحت عنوان «دین ستیزی و دین گریزی» در روزنامه «جامعه» متعلق به عبدالله نوری نوشت؛ من خودم را کشتم! تا پاسخ ایدئولوژیکی ام به آقای گنجی در همین روزنامه منتشر شود. از آقای سعید حجاریان تا بسیاری دیگر از اصلاح طلبان را واسطه کردم اما حاضر نشدند پاسخ من را چاپ کنند!

یک بار آقای روحانی به من اشکال گرفت و گفت آقای ضرغامی! شما در ایام انتخابات، یک تیپ خاصی از زنان را نشان می دهید، در ایام دیگر یک تیپ دیگر! من گفتم شما کاملا درست می گویید اما می دانی دلیلش چیست؟ دلیلش این است که سازمان صداوسیما باید نسبت به حجاب الگو معرفی کند. ما نمی توانیم به طور مرتب «بد لباسی» و «بد حجابی» نشان دهیم. جالب است بعضی اوقات در برخی تصاویری که از حضور مردم در پای صندوق های رای، به خصوص در استان ها به دست ما می رسید، بدحجابی بسیاری در تصاویر وجود داشت! یعنی وضعیت خانم ها بسیار بد بود؛ خب! ما این تصاویر را پخش نمی کردیم.

با آقای «جهرمی» وزیر ارتباطات، مدام مشغول صحبت و رایزنی هستیم؛ دارم به آقای جهرمی کمک می کنم تا بتواند چند کار بزرگ در این کشور انجام دهد. من می دانم یک مشکل آقای جهرمی، قوه قضاییه است. آقای جهرمی به من می گوید، اگر کسی در پیام رسان های خارجی مطلبی ولو غیراخلاقی منتشر کند، کسی احضارش نمی کند اما اگر یک پیام رسان داخلی راه بیفتد و چهارتا پیام داخلش جابه جا شود، آن فرد یا رسانه سریعا احضار و مجرم شناخته می شوند. من می گویم شما درست می گویی؛ نگاه ما باید در فضای مجازی کاملا متفاوت شود. «تلرانس» مطبوعات بیشتر از صداوسیما است؛ از طرف دیگر این مطبوعات، به طور حزبی حرف می زنند؛ یعنی یک روزنامه اصلاح طلب، نوعاً حاضر نیست، حرفی متفاوت از آنچه به طور معمول می گوید را مطرح کند. صداوسیما هم چارچوب های ملی خود را دارد که البته کاملا قابل دفاع است.

در کنار این، تلرانس فضای مجازی بسیار باز است؛ یکی از دلایلی که من به تلویزیون نمی آیم این است که من با سبکی صحبت می کنم که اگر به تلویزیون نروم، بهتر است؛ البته آن ها(برنامه سازان تلویزیون) به من می گویند شما هر چه بگویی، برای ما خطر ندارد؛ چون شما داری مطرح می کنی!

من می خواهم بگویم، می شود حرف خود را از طریق فضای مجازی بیان کرد، بدون اینکه به صداوسیما نیاز باشد. من به عنوان یک فعال اجتماعی و فرهنگی می خواهم امتحان کنم آیا می شود اصلا به تلویزیون کاری نداشت و حرف را از طریق فضای مجازی منتقل کرد و نفوذ داد.

یک روز آقای جهرمی - ایشان قبل از اینکه وزیر شود، در جلسات شورای عالی فضای مجازی به عنوان کارشناس و معاون وزیر حضور پیدا می کرد - به من اظهار لطف کرد و گفت آقای ضرغامی! فرق شما با بقیه این است که فضای مجازی را بسیار خوب می شناسید و چون کارشناس هستید، اگر حرفی هم بزنید، من ناراحت نمی شوم اما دیگران نمی دانند و فقط یک چیزی می گویند و آدم می ماند چگونه به این ها توضیح بدهد.

گلوگاه ما در فضای مجازی، «تولید» است. اگر نتوانیم فرهنگ ایرانی و اسلامی مان را در فضای مجازی بریزیم، این فرهنگ غنی دفن می شود؛ به همین صراحت! ما امروز در آستانه دفن فرهنگ مان قرار داریم. من اخیرا در یک کارگاه آموزشی که در وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد، به روحانیون گفتم که امروز وظیفه و نحوه تبلیغ شما نسبت به گذشته بسیار متفاوت شده است. امروز من تمرکزم را در فضای مجازی گذاشته ام؛ حالا این فعالیت برای خود، موج سازی سیاسی و اجتماعی هم خواهد داشت ولی این فعالیت‌ها فعلاً کاملاً فردی و متکی به فرد است.

 

با توجه به اینکه جنابعالی عضو شورای عالی فضای مجازی هستید، در رابطه با این شورا هم گفتگو کنیم. در جریان اغتشاشات دی ماه سال گذشته، پس از فیلتر تلگرام، پیام رسان های داخلی توانستند با همه ضعف هایی که دارند، قابلیت های خود را به نمایش بگذارند. در همین زمینه، عملکرد دولت در حمایت از پیام رسان های بومی را چگونه می بینید؟

من درباره این موضوع در جلسه قبل شورای عالی فضای مجازی وقت گرفتم راجع به همین موضوع بحث مهمی را تشریح کردم. چون محتوای چنین جلساتی محرمانه است، من به جزییات این جلسه اشاره نمی کنم. فقط این را می توانم بگویم که آقای فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی، به لحاظ فنی و تخصصی، انسان بسیار موجهی است و با اگر امکانات داده نمی شد، «تلگرام» نمی توانست اینقدر گسترده شودهمه وجود، در پی تحقق سیاست های رسمی نظام درباره فضای مجازی است. آقای جهرمی(وزیر ارتباطات) هم تلاش می کند که مسیر صحیحی را طی کند. من از عملکرد هر دوی این عزیزان اطلاع دارم. اما چند سال قبل، در یک مقطعی بی توجهی شد و یک پیام رسان خارجی(اشاره به تلگرام) حمایت و دوپینگ فنی و سیاسی شد. اگر این امکانات داده نمی شد، یک پیام رسان خارجی نمی توانست اینقدر گسترده شود.

می شود ظرف یک هفته، با پیگیری سرویس‌های یک فرد در فضای مجازی اعم از سفارش غذا، سفارش تاکسی، جستجوکردن در سایت‌ها، گرایش ها و علایق آن فرد را روی میز گذاشت و درباره آن فرد یا جامعه به جمع بندی رسید. امروز دیگر مفهوم جاسوسی تغییر کرده است. این دیگر جاسوسی نیست چون همه چیز آشکار شده است. وقتی Big Data (اطلاعات بزرگ) مردم و کشور در اختیار دشمن و بیگانه قرار گرفت و توانست به طور مرتب آن ها را تحلیل کند، دشمن دیگر به جاسوس نیازی نخواهد داشت. با وجود اینکه همه دوستان ما نگاه امنیتی داشتند، به این مساله توجه نکردند و به نظر من کم توجهی شد اما امروز در پی این هستند که جبران کنند.

در شورای عالی فضای مجازی، یک قانون و آیین نامه ای برای کمک به پیام رسان های داخلی وجود داشت که با همه اشکالاتی که دارد، سر جمع خوب است. طی ۵ جلسه به این آیین نامه پرداختیم. این آیین نامه مشخص کرده که دستگاه های مختلف باید چه کمک هایی به متقاضیان بکنند تا پیام رسان های داخلی پا بگیرد اما به نظرم، همتی که لازم است برای اینکه اقدامی از جا کَنده شود، بیشتر از آن چیزی که الان وجود دارد، باید وجود داشته باشد.

الان ۵ میلیارد تومان وام برای کمک به پیام رسان های دخلی اختصاص پیدا کرده؛ البته این وام برای خودش پروسه اداری دارد؛ عده ای هم شاید به دلیل مشکلاتی که خودشان داشتند، نتوانستند این ۵ میلیارد را بگیرند. این ها server می خواهند، server بیکار در کشور، بسیار داریم. یک کار قرارگاهی قوی می تواند همه server های بیکار و بلااستفاده را جمع کند و در اختیار قرار دهد.

 

این کارها را قاعدتا دولت باید انجام دهد؟

وزارت ارتباطات می گوید، کار من ستادی و سیاست گذاری است، من کار صف نمی کنم. این کارها را باید اپراتورها و بخش خصوصی انجام دهند. این حرف اجمالاً صحیح است اما به عنوان وزیر ارتباطات که می‌داند یک پیام رسان داخلی، چقدر برای حکمرانی مهم است، باید دیگران را هم راه بیاندازد. متاسفانه از ابتدا، ساختار وزارت ارتباطات ما برای مدیریت فضای مجازی - که در نوع خود یک حاکمیت جدید است - طراحی نشده است.

ساختار بر اساس وصل کردن دوتا سیم به یکدیگر است! البته آقای جهرمی دارد کارهای خوبی انجام می دهد؛ این اقدامات را به من هم گفته است. من هم به طور دائم به ایشان می گویم چه کاری از من برمی آید؛ به من بگو تا انجام دهم. اگر من جای آقای جهرمی بودم، کاری می کردم که پیام رسان های داخلی به ثمر بنشیند؛ به گونه ای که مزیت نسبی‌شان به لحاظ سرعت، قیمت و کارکردهای مختلف آنقدر خوب باشد که دیگر کسی سراغ پیام رسان های خارجی نرود.

 

این ظرفیت را در کشورمان داریم؟

حتما داریم؛ خیلی بیشتر از این ها هم داریم. من اگر جای وزیر بودم، خود را مسئول این کار می دیدم که «تازیانه» بردارم و قسمت هایی که ظرفیت دارند اما کم کاری می کنند برخورد می‌کردم تا این موضوع به ثمر بنشیند. امروز آقای وزیر ارتباطات باید خودش را در این جایگاه ببیند ولو اینکه در شرح وظایف‌اش وجود نداشته باشد.  

 

به آقای جهرمی گفته اید که برخورد کند؟

بله و به دیگران هم گفته ام. البته من که جای آقای وزیر نیستم. ایشان به رئیس جمهور پاسخگوست و اگر همان وظایفی که برایش تعریف شده را انجام دهد، برای خودش کلی کار است.

 

آیا تاکنون پیش آمده که جلسات شورای عالی فضای مجازی با حضور نایب رئیس برگزار شود؟  

تا الان که دارم با شما صحبت می کنم و از زمانی که آقای روحانی رئیس جمهور شده است، نه  شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی، هیچ‌گاه با ریاست نایب رئیس که آقای «علی لاریجانی» است اداره نشده است؛ ان شاالله می شود! طبق آیین نامه اگر رئیس نباشد، نایب رئیس می تواند جلسات را اداره کند.

 

بنابراین اگر آقای روحانی نباشد، جلسات به قوت خود تشکیل خواهد شد؟

فعلاً که نشده است ولی باید بشود

معاون مرکز ملی فضای مجازی معتقد است که درباره شکستن انحصار پیام رسان خارجی تلگرام در کشور، اجماع وجود دارد و جناح های سیاسی نباید با این موضوع مواجهه سیاسی داشته باشند.