ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

ITanalyze

تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران :: Iran IT analysis and news

  عبارت مورد جستجو
تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران

تحلیل


افزایش حملات سایبری ایران، چین و روسیه

سه شنبه, ۲۴ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۳۶ ق.ظ | ۰ نظر

رزنیکا رادمهر – این مرکز از سال 2016 تلاش کرده تا انگلیس را به امن‌ترین مکان برای زندگی و کار آنلاین تبدیل کند و شفافیت و بینش را به دنیای آنلاین بسیار پیچیده‌ بیاورد.

بحران VPNهای قلابی

دوشنبه, ۲۳ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۳۱ ق.ظ | ۰ نظر

سعید میرشاهی – نزدیک به 2 ماه از انسداد اینترنت و فیلترینگ برخی خدمات و سایت‌های اینترنتی پرکاربرد در ایران می‌گذرد و همین موضوع به گواه شواهد و قراین موجود، منجر به هجوم تعداد زیادی از کاربران ایرانی به سمت استفاده مستمر از انواع و اقسام ابزارهای دورزدن فیلترینگ شده است.

ترکیب حملات سایبری با نفوذ به افکار عمومی

دوشنبه, ۲۳ آبان ۱۴۰۱، ۰۸:۵۵ ق.ظ | ۰ نظر

رزنیکا رادمهر – گزارش واحد محافظت دیجیتال مایکروسافتMicrosoftDigital Defense Reporter، جزییات جدیدی درباره این حملات و افزایش هجوم سایبری برخی کشورهای جهان ارایه کرده است و در این گزارش با طرح موضوع ترکیب حملات سایبری با عملیات نفوذ دولت‌ها به افکار عمومی کشورهای مورد هدف، ادعا شده که ایران، چین، روسیه و کره شمالی پیشتاز انجام این حملات در سال گذشته هستند.

بهایِ ناپختگی

يكشنبه, ۲۲ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۴۶ ق.ظ | ۰ نظر

عباس سیاح طاهری* - چند هفته‌ای می‌شود که توییتر، اینستاگرام و تلگرام، به معنای واقعی کلمه تبدیل به قتلگاه برخی از کسب‌وکارهای اینترنتی شده است.

پایان دوران تعارف با وزیر ارتباطات

شنبه, ۲۱ آبان ۱۴۰۱، ۰۳:۰۱ ب.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - 27 اردیبهشت ماه سال جاری زمانیکه عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با مدیران 9 شرکت FCP روی سکو و در یک قاب عکس قرار گرفت تا کار توسعه فیبرنوری در کشور را کلید بزند، بسیاری از اهالی حوزه ارتباطات و رسانه‌ها، متوجه غیبت مدیران سه شرکت دارنده بیش از 90درصد از سهم بازار اینترنت کشور شدند.

اتهامات FBI به یک شرکت سایبری ایرانی

چهارشنبه, ۱۸ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۱۲ ق.ظ | ۰ نظر

رزنیکا رادمهر - (توضیح: با توجه به ادعاهای FBI در مورد یک شرکت سایبری ایرانی و طرح برخی اتهامات، نام شرکت مذکور در گزارش حاضر حذف و مختصر شده است.)

سجاد آذری - مسئولیت اصلی اجرای وعده دولت مبنی بر رسیدن ۲۰ میلیون پورت فیبر نوری به منازل که شاید مهم‌ترین وعده در حوزه ارتباطات هم محسوب می‌شود، این روز‌ها برعهده شرکت مخابرات ایران قرار گرفته‌است.

جورچین ایران برای مقابله با استارلینک

سه شنبه, ۱۷ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۴۴ ق.ظ | ۰ نظر

عباس پورخصالیان – «ماسک پس از دریافت معافیت از قانون تحریم ایالات متحده، موفق به “فعال کردن استارلینک” در ایران شده و اکنون 10 ماهواره را در مدار پایین زمین بالای شهرهای بزرگ ایران از آن جمله تهران، تبریز و اصفهان قرار داده است اما هنوز هیچ ایستگاه زمینی یا «دروازه-راه» برای دریافت سیگنال استارلینک و بازپخش آن در سطح ایران وجود ندارد.»

قطع اینترنت روش جدید حکمرانی در دنیا؟

دوشنبه, ۱۶ آبان ۱۴۰۱، ۱۱:۲۸ ق.ظ | ۱ نظر

سعید میرشاهی‌ – قطعی اینترنت، اختلال عمدی در دسترسی به اینترنت و ارتباطات دیجیتال تاکتیک رایجی است که دولت‌ها برای مقابله با مخالفان از آن استفاده می‌کنند. در این خصوص، یک کارشناس امنیت سایبری در مجمع جهانی اقتصاد معتقد است قطعی اینترنت در زمان تحولات سیاسی، ناآرامی‌های مدنی و بی‌ثباتی، یکی از ابزارهای قدرت‌ حاکم است.

افتخار فیلترینگ

دوشنبه, ۱۶ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۱۶ ق.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - بیش از یک ماه است که اینترنت و سرویس‌های مختلف مبتنی بر آن دچار قطعی، اختلال، کندی و فیلترینگ شده و این رویه نیز ظاهرا کماکان ادامه دارد.

نتیجه معکوس برنامه وزیر ارتباطات!

يكشنبه, ۱۵ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۰۷ ق.ظ | ۰ نظر

نوید انصاری – اکنون حدود 14 ماه از روز سوم شهریورماه سال 1400 که عیسی زارع‌پور به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از مجلس رای اعتماد گرفت، می‌گذرد.

نسخه الکترونیکی یا طرح حذف بیمه؟

شنبه, ۱۴ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۴۱ ق.ظ | ۰ نظر

بعد از راه‌اندازی ناقص و ناکارآمد طرح نسخه الکترونیکی با تکیه بر داده‌های یکسویه و غیرواقعی در دولت قبل، انتظار می‌رفت به نوعی جلوی خسارات وارده بابت اجرای ناقص این طرح به مردم گرفته شود اما در دولت جدید بازهم با چشم‌پوشی از مشکلات این طرح، بر اجرا و پیشبرد آن تاکید شد

چالش‌هایی که باقی ماندند

شنبه, ۱۴ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۳۷ ق.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - بعد از گذشت بیش از یکسال از آغاز به‌کار دولت، بررسی وضعیت برخی چالش‌ها و مشکلات حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور، گویای آن است که در برخی موارد نه تنها بهبودی حاصل نشده بلکه در مواردی شاهد عقب‌گرد هم هستیم.

مشکلات بازار فیلترشکن

چهارشنبه, ۱۱ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۳۶ ق.ظ | ۰ نظر

شهرام صادق زاده - فیلترینیگ و فیلترشکن‌ها به یکی از مباحث لاینحل اینترنت ایران بدل شده است به طوری که یک روز، اپلیکیشنی بین المللی فیلتر می‌شود و روز دیگر صد‌ها فیلترشکن برای استفاده از همان پلتفرم فیلتر شده در میان کاربران رواج پیدا می‌کند؛

آنقدر بازی کن تا بمیری

چهارشنبه, ۱۱ آبان ۱۴۰۱، ۱۰:۱۰ ق.ظ | ۰ نظر

سَم اَدلر-بل - هفت سالم که بود، با بهترین دوستم، مَت، یک بازی ویدئویی ساختیم. مرحله‌هایی تودرتو، صحنه‌هایی آن‌جهانیْ پر از جانورانِ فضایی و معماهای بغرنج کشیدیم. برای عبور از این مراحل، با مقوای رنگی آواتارهای خوش‌ترکیبی بریدیم.

15 حوزه اولویت‌دار IT برای برنامه هفتم

سه شنبه, ۱۰ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۲۷ ق.ظ | ۰ نظر

محمد حسن‌زاده * – در این نوشته تلاش شده است ضمن احصای برخی از روندهای مهم در عرصه علوم و فناوری اطلاعات بر ضرورت توجه به علوم و فناوری اطلاعات در برنامه‌های کلان به ویژه برنامه هفتم توسعه تاکید شود.

چالش‌های امنیتی پرداخت الکترونیکی

دوشنبه, ۹ آبان ۱۴۰۱، ۱۱:۱۹ ق.ظ | ۰ نظر

حسین نیک پور - پرداخت‌های الکترونیکی به بخش مهم و جدایی‌ناپذیر در زندگی روزمره انسان تبدیل شده است به ویژه پس از همه‌گیری بیماری کووید و ایجاد محدودیت‌های تردد در کشور، خریدهای سنتی و حضوری کاهش چشمگیری یافته است و نیاز مردم به استفاده از بستر پرداخت‌های آنلاین و الکترونیکی افزایش یافته است.

عباس پورخصالیان – طی سه دهه اخیر، به رغم مقاومت و کج‌تابی آغازین حاکمان، رسانه‌های جدید بالاخره وارد کشور شدند، ترادیسی دیجیتالی جامعه اطلاعات کشور به گونه‌ای نامحسوس و زیرپوستی، به سرعت اتفاق افتاد که به نوبه خود، هم بحران‌های زیادی را مانع شد و هم عاملی اصلی برای بروز بحران‌هایی بی‌سابقه در کشور شد.

اصرار به اجبار

شنبه, ۷ آبان ۱۴۰۱، ۰۹:۱۳ ق.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - بعد از قطع اینترنت و متعاقب آن چند بستر پرکاربرد در ایران، بار دیگر شاهد اجرای سیاست «اصرار به اجبار فوری» برای هدایت کاربران به سمت انبوهی از پلتفورم‌ها و نمونه‌های داخلی هستیم.

عباس پورخصالیان – به نظر دبیر و عضو هیات مدیره سندیکای صنعت مخابرات ایران «برای راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ایِ استارلینک یا باید با کل دنیا آشتی کنیم و یکی از مصرف‌کننده‌های آنها باشیم که این موضوع بعید است یا یک استارلینک ایرانی بسازیم. بدین صورت که منظومه‌ ماهواره‌ای ایجاد کنیم که ماهواره‌های آن مختص ایران باشد تا ترمینال‌های آن در اختیار خود ما قرار گیرد».

رزنیکا رادمهر – چندی پیش دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده (OFAC) مجوز عمومی D‌2 (“GL D‌2”) را صادر کرد که به موجب آن مجوز قبلی برای تسهیل بیشتر جریان آزاد اطلاعات از طریق اینترنت گسترش یافت و این خدمات، ارسال اطلاعات به افراد و بین ساکنان ایران را بلامانع می‌سازد.

متا متهم به حذف پست ایرانی‌ها

دوشنبه, ۲ آبان ۱۴۰۱، ۱۱:۱۷ ق.ظ | ۰ نظر

در همین راستا یکی از موضوعاتی که به شکل ویژه در برخی رسانه‌های دنیا بازتاب داشته و دنبال شده است، موضوع حذف برخی از پیام‌های کاربران ایرانی از سوی شرکت متا یعنی کمپانی مالک اینستاگرام، واتس‌اپ و فیس‌بوک است.

چرا؟

يكشنبه, ۱ آبان ۱۴۰۱، ۱۲:۵۱ ب.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - همچون اتفاقی که برای تلگرام رخ داد، ظاهرا آخرین پلتفورم و پیام‌رسان پرمخاطب میان ایرانی‌ها با داشتن 10ها میلیون مشترک نیز، قرار است فیلتر بمانند.

به‌روزرسانی ملی فیلترشکن‌ها

يكشنبه, ۱ آبان ۱۴۰۱، ۱۱:۵۴ ق.ظ | ۰ نظر

اختلال و قطع اینترنت، فیلترشکن‌ها، پراکسی‌ها و مسدودسازی برخی سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها در هفته‌های قبل، منجر به یک جنبش ملی برای به‌روزرسانی و تست انواع و اقسام روش‌ها و ابزارهای دور زدن فیلترینگ و اختلال اینترنت در ایران شد.

کوچ به پلتفورم‌های داخلی رویایی است

شنبه, ۳۰ مهر ۱۴۰۱، ۰۷:۲۱ ب.ظ | ۰ نظر

اکبر نصراللهی - تامین امنیت و آرامش مردم حتی با فیلترینگ قابل‌درک و در کشورهای دیگر هم سابقه دارد؛ هیچ کشوری هم نتوانسته است رویای اینترنت بدون‌ فیلتر را محقق کند. با این وجود ادامه فیلتریگ و یا تصور کوچ اکثریت کاربران ایرانی به پلتفرم‌های داخلی به‌دلایل مختلف‌، هم نادرست و هم «پرهزینه‌، غیرممکن و رویای غیرقابل تحقق» است.

وزارت ارتباطات، منفعل و بهانه‌ساز

شنبه, ۳۰ مهر ۱۴۰۱، ۰۱:۲۶ ب.ظ | ۰ نظر

احمد محمدغریبان* - بر کسی پوشیده نیست که در ماجرای قطع اینترنت چه در دولت قبل و در سال 98 و چه در دولت فعلی و مقطع کنونی، وزرا و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با وجود تولی‌گری در بحث ارتباطات، اصولا نقشی در اصل تصمیم برای قطع ارتباطات در شرایط خاص را ندارند.

فرار مالیاتی با سیمکارت!

چهارشنبه, ۲۷ مهر ۱۴۰۱، ۰۲:۴۰ ب.ظ | ۰ نظر

محمد‌حسین علی‌اکبری - حدود سه دهه از ورود سیمکارت به‌کشور می‌گذرد و طی این مدت بازار این کالا نوسانات زیادی را تجربه کرده است. سال ۷۳ زمانی که سیمکارت وارد شده بود، شرکت مخابرات ایران از طریق ثبت‌نام و در برخی موارد قرعه‌کشی این محصول را عرضه می‌کرد

استاندارد نظارتی چالش توسعه بلاک‌چین

سه شنبه, ۲۶ مهر ۱۴۰۱، ۱۰:۵۲ ق.ظ | ۰ نظر

فرحناز سپهری – حدود 14 سال از معرفی فناوری بلاک‌چین می‌گذرد و اولین بار در قالب دفترکل توزیع ‌شده برای ثبت و ضبط تراکنش‌های بیت‌کوین معرفی شد. اما این فناوری با وجود تاکید بر کاربری‌های متعدد و تحول‌ساز، از آن زمان تاکنون کاربردهایی فراتر از رمزارزها پیدا نکرده است.

سرقت از حساب‌های بانکی ساده‌تر شد؟

دوشنبه, ۲۵ مهر ۱۴۰۱، ۱۱:۰۶ ق.ظ | ۰ نظر

صبا رضایی – فیشینگ نوعی کلاهبرداری است که مجرمان از طریق فریب دادن افراد به اطلاعات مهم و حیاتی نظیر رمز عبور ، رمز کارت بانکی و سایر اطلاعات شخصی مهم آنها دست می‌یابند. برای اینکه عمل فیشینگ صورت پذیرد مجرمان از طریق طراحی سایت، شماره تلفن ، ایمیل و حتی پیامک تقلبی وارد عمل می‌شوند.

تیک‌تاک در حال نابودی امپراتوری متا

يكشنبه, ۲۴ مهر ۱۴۰۱، ۱۱:۳۱ ق.ظ | ۰ نظر

سعید میرشاهی – اندرو هاچینسون، مدیر محتوا و رسانه‌های اجتماعی در مقاله‌ای در «سوشال مدیا تودی» به بررسی رقابت سنگین و پرشتاب میان شبکه‌های اجتماعی پرداخت و نوشت: به نظر می‌رسد پلتفرم اجتماعی‌ که زمانی پرطرفدار و پیشگام بود، جذابیت و درخشندگی خود را از دست داده است.

یک توضیح و یک تناقض

شنبه, ۲۳ مهر ۱۴۰۱، ۱۱:۲۸ ق.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - بعد از قطع و اختلال اینترنت، فیلترشکن‌ها و مسدودسازی برخی سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، باز هم شاهد بالا گرفتن بحث‌های بی‌پایانی هستیم که در یک طرف گفته می‌شود قرار است اینترنت و بسیاری از خدمات مبتنی بر آن مختل شود و در مقابل هم

فرحناز سپهری – رضا ظاهری* در مقاله‌ای در سایت SecurityInfoWatch در خصوص امنیت سایبری در بخش بانکداری دیجیتال نوشت: بانکداری دیجیتال در ایالات متحده به شدت در حال افزایش است زیرا بیش از سه چهارم جمعیت (حدود 200 میلیون کاربر) امور مالی خود را از طریق رایانه یا تلفن مدیریت می‌کنند.

ارتباطات باز حق مسلّم انسان معاصر است

چهارشنبه, ۲۰ مهر ۱۴۰۱، ۰۲:۴۴ ب.ظ | ۰ نظر

عباس پورخصالیان - سیاست شمارۀ 1 در سیاست‌های کلی برنامۀ هفتم که بیستم شهریور 1401 ابلاغ شد، در بارۀ هدف این برنامه است و با این جمله بیان می‌شود که: «هدف کلی و اولویت اصلی برنامۀ هفتم با رعایت سیاست‌های کلی مصوب، پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت با نرخ رشد اقتصادی متوسط ۸ درصد در طول برنامه تعیین می‌شود با تأکید بر افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید (منابع انسانی، سرمایه، فناوری و مدیریت.»

چشم‌انداز تاریک آیندۀ شبکۀ ثابت

سه شنبه, ۱۹ مهر ۱۴۰۱، ۰۹:۲۲ ق.ظ | ۰ نظر

عباس پورخصالیان – روز 16 شهریورماه سال جاری (1401 خورشیدی) بالاخره جدول جدید افزایش هزینه‌های ثابت ماهانۀ کارکرد هر اشتراک خط تلفن ثابت در تهران، در دیگرمراکز استانها و در سایر شهرهای کشور (افزایشی حدوداً چهار تا شش برابر نسبت به گذشته) ابلاغ شد،

بحران نا امنی رمزارزها

دوشنبه, ۱۸ مهر ۱۴۰۱، ۰۹:۲۰ ق.ظ | ۰ نظر

آسیه فروردین – استوارت بیکر در مقاله‌ای در lawfareblog نوشت: دولت بایدن درباره پیامدهای امنیت ملی در حوزه‌های امنیت سایبری و ارزهای دیجیتال هشدار داده است. قبل از احساس نگرانی دولت در مورد اشتراک ارز دیجیتال، مساله زمان بسیار مهم است.

تداوم خسارات نسخه الکترونیکی برای مردم

يكشنبه, ۱۷ مهر ۱۴۰۱، ۱۱:۱۸ ق.ظ | ۰ نظر

صبا رضایی – وضع امروز نسخه الکترونیکی به شکل چکیده اینطور است که از پزشکان گرفته تا داروخانه‌ها، بیماران و حتی استارت‌آپ‌های ارایه‌دهنده خدمات درمانی، از وضع موجود ناراضی هستند و مشکلات لاینحل زیادی در این طرح باقی مانده است. در سمت دیگر تنها برندگان اجرای این طرح به زعم شواهد و اظهارات مسوولان، بیمه‌ها و به طور مشخص سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت است.

درباره خسارات قطع اینترنت

شنبه, ۱۶ مهر ۱۴۰۱، ۰۹:۲۵ ق.ظ | ۰ نظر

علی شمیرانی - پس از سال 98، ایران با دومین تجربه قطع و اختلال گسترده اینترنت مواجه است و لذا این روزها بحث «خسارات قطع اینترنت» باز هم در روالی کپی قبل، تبدیل به یک ترند در محافل رسانه‌ای و صنفی شده است.

«کارکنان»، پاشنه آشیل امنیت داده

پنجشنبه, ۱۴ مهر ۱۴۰۱، ۱۰:۱۴ ب.ظ | ۰ نظر

امیر بهبودی – به طور کلی سازمان‌هایی که داده‌های شخصی را ذخیره و مدیریت می‌کنند، به دلایل مختلف، از جمله حملات سایبری و عدم آگاهی یا بی‌احتیاطی کارکنان، در معرض خطر فزاینده نقض داده‌ها قرار دارند.

خداحافظی با ماینرها

چهارشنبه, ۱۳ مهر ۱۴۰۱، ۰۷:۲۹ ب.ظ | ۰ نظر

صبا رضایی – اتریوم، دومین رمزارز بزرگ دنیا از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) مهاجرت کرد. به این ترتیب مصرف انرژی شبکه اتریوم تا ۹۹ درصد کاهش خواهد یافت.

عباس پور خصالیان – همزمان با برگزاری تجمع‌های اعتراضی ذیل شعار -زن، زندگی، آزادی- و در روزهای آغاز تکرار تراژدی محدودسازی مهندسی شدۀ دسترسی به اینترنت و مسدودسازی چند رسانۀ اجتماعی بزرگ مثلِ: -واتس‌اَپ-، -اینستاگرام- و -چتِ جیمیل- علیه دسترسی آزاد کاربران داخل کشور، سناریوهایی برای رفع این معضل از سوی دوست و دشمن، در داخل و خارج کشور مطرح شده و می‌شوند، بدون آن که افق چشم اندازی از واقع گرایی در آنها مشاهده شود.
بر اساس سناریوی -خارج-از-کشوریان-، ایلان ماسک مالک شرکت اسپیس‌ایکس وعده می‌دهد که امکان ارایه خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به کاربران ایران را بررسی می‌کند؛ بعد بررسی کرد و چون مطمئن شد که دسترسی کاربران ایران به اینترنت ماهواره‌ای امکان‌پذیر است، روز دوشنبه 28 شهریور 1401 (۱۹ سپتامبر) در توییت خود نوشت در پی اخذ معافیت از تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ‌ایران است؛ چهار روز بعد، شماری از نمایندگان کنگره ایالات متحده روز جمعه اول مهر (۲۳ سپتامبر) در نامه‌ای به ژانت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا (اعلام کننده و آرشیودار تحریم‌های علیه ایران) می‌نویسند: خزانه‌داری آمریکا باید به سرعت مجوز فعالیت‌ استارلینک در ایران را تأیید کند.
سپس، همین که راه دور زدن یکطرفۀ یکی از تحریم‌ها باز می‌شود، در شامگاه همان روز (جمعه اول مهر 1401) وزیر خارجه ایالات متحده نیز در توییت خود اعلام می‌کند که برای پشتیبانی از آزادی اینترنت و دسترسی آزاد ایرانیان به جریان آزاد اطلاعات تدابیری اتخاذ شده و برای بهبود دسترسی شهروندان ایران به ارتباطات دیجیتالی و مقابله با سانسوری که حکومت ایران اعمال می‌کند مجوز عمومی‌ صادر شده است. در نهایت، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس در واکنش به توییت وزیر خارجه آمریکا خبر می‌دهد که شبکه استارلینک برای شهروندان ایران فعال می‌شود.
در داخل کشور اما عده‌ای می‌پرسند: کِی؟ و چگونه می‌توان به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک متصل شد؟ آیا اصلاً می‌توان به اینترنت آزاد امید بست؟

 

اختلاف نظر در مورد اینترنت خودی و غیر خودی
البته در ایران، طبق معمول، چند نوع نگرش درهم و برهم نسبت به اینترنت (به طور کلی)، و خصوصاً در مورد اینترنت ماهواره‌ای وجود دارد:
در مورد نگرش‌های مختلف به اینترنت، کافی است به یاد بیاوریم: سال‌ها‌ست که در این کشور چند نوع دسترسی تبعیضی به اینترنت (خودی و غیر خودی و نخودی) واگذار می‌شود.
از کی؟ – از 25 سال پیش تا کنون (!) یعنی از هنگامی‌که برگزاری اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی ‌(1376/9/21) در ساختمان اجلاس سران افتتاح شد! [در آن زمان من در ساختمانی مخابراتی کار می‌کردم که خبرنگاران خارجی دعوت شده به اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی ‌نیز مجوز ورود به آنجا را داشتند تا آنها از درون یکی از اتاق‌های آن ساختمان، بدون استفاده از VPN به اینترنت جهانی متصل شوند تا گزارش خود را به سردبیری روزنامه مربوط بفرستند، در حالی که می‌دانستند یا احساس می‌کردند که در ایران چند دسترسی تبعیضی به اینترنت وجود دارد.
در مورد اینترنت ماهواره‌ای نیز به یاد بیاوریم که در سال 1399، هنگامی‌که مجلس یازدهم شورای اسلامی ‌داشت روی بودجۀ سال 1400 کار می‌کرد، ردیف بودجه‌ای را تصویب کرد برای مقابله علیه اینترنت ماهواره‌ای!
حالا این واکنش مجلسیان در مقابل اینترنت ماهواره‌ای را مقایسه کنید با اظهار دبیر شورای عالی فضای مجازی در گفت وگو با ایرنا، در اسفندماه سال 1399:
– هیچ مخالفتی با استفاده از اینترنت ماهواره‌ای نداریم!
– برای این تحول بزرگ در جهان ارتباطات، باید تمهیدات مناسبی پیش‌بینی و زیرساخت‌های مناسب را آماده کرد، آن هم در حوزۀ مقررات و در حوزۀ فنی.
– در شورای عالی فضای مجازی کارگروه‌های مقررات‌گذاری و شناخت حقوق بین‌الملل در کنار کارگروه‌های توسعه حوزه فضایی و توسعه شبکه ثابت کشور تشکیل شده‌اند.
– تلاش ما بر این است که تا جایی که امکان دارد از منظومه‌های ماهواره‌ای بی‌نیاز باشیم، اما به هیچ وجه به دنبال ممنوعیت استفاده از این تحول بزرگ که در دنیای فناوری به وجود آمده نیستیم.
– شبکه ثابت باید توسعه یابد و سرویس‌هایِ به مراتب بهتری را نسبت به خدمات منظومه‌های ماهواره‌ای به مردم کشور ارایه کند.
بالاخره در روز دوشنبه چهارم مهر 1401، نوبت جبهه گیری در مقابل اینترنت ماهواره‌ای به ناصر کنعانی رسید.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، نیز برای خنثی کردن اثرِ خبرِ قوت گرفتنِ احتمالِ دسترسیِ ایرانیان داخل کشور به اینترنت ماهواره‌ای، آمریکا را به -تلاش‌ برای نقض حاکمیت ایران- متهم کرد و گفت که تسهیلات (!) ایالات متحده در این رابطه -بی‌پاسخ نخواهد ماند.-
در حالی که پاسخ دبیر شورای عالی فضای مجازی به خبرِ قوت گرفتنِ احتمالِ دسترسیِ ایرانیان داخل کشور به اینترنت ماهواره‌ای، (نقل به مضمون) این است: در حالی که ورود اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند خطری جدی علیه موجودیت شبکۀ ملی اطلاعات ایران باشد، -به هیچ وجه- به دنبال ممنوع شدن یا ممنوع کردن استفاده از این تحول بزرگ که در دنیای فناوری به وجود آمده نیستیم (!) پس بیاییم سازوکار و تمهیداتی مناسب برای استفاده مناسب از آن را پیش بینی کنیم.

 

نبود استراتژی کلان ارتباطات، دلیل اختلاف نظرها
دربارۀ تفاوت میان استراتژی کلان و اقدام‌های تاکتیکی گفته می‌شود که اولی بلندمدت و عمدتاً یک بار مصرف است به این معنی که غیر قابل تکرار یا به زحمت قابل تکرار و کپی‌برداری در کشوری و شبکه‌ای و دوره‌ای دیگر است و به چرایی توسعه در مقیاسی کلان می‌پردازد؛ در حالی که دومی، به چگونگی اقدامی ‌کوتاه مدت و کنشی در مقیاس کوچک می‌پردازد، و می‌تواند چند بار مصرف و لذا قابل تکرار و کپی برداری در موارد مشابه باشد. نکتۀ مهم آن است که تاکتیک‌ها، تصمیماتی مستقل از استراتژی کلان نیستند و مستقیماً از استراتژی کلان منبعث و استخراج می‌شوند.
واقعیت تلخ این است که ‌ایران فاقد استراتژی کلان ارتباطات است!

 

ماتریس استراتژی کلان
پی ریزیِ یک استرتژی کلان برای آیندۀ شبکۀ ملی ارتباطات کشور، وابسته است به پیداکردن رُبع مربوط و مناسب با شرایط بازار مخابرات و ارتباطات ایران در ماتریس چهار رُبعی استراتژی کلان.
ماتریس استراتژی کلان، توسط نظریه‌پرداز آمریکایی پل جوزف دی ماجیو در سال 1980 ایجاد و استانداردی برای ارزیابی کنش مدیریت‌ها شد. این که آیا ماتریس استراتژی کلان به مدیران شرکت مخابرات ایران کمک می‌کند یا کمکی نمی‌کند تا موقعیت کنونی خود را در اکوسیستم بازار مخابرات دریابند و استراتژی‌های آلترناتیو عملی دیگری را بر اساس موقعیت رقابتی و رشد صنعت خود برنامه‌ریزی کنند و توسعه دهند، پرسشی است اساسی.
ماتریس استراتژی کلان معمولاً برای هر کسب‌وکار و هر شرکتی، چه در مراحل اولیۀ رشد خود باشد یا به اواخر چرخۀ حیات صنعت خود رسیده باشد، مفید است.
در حقیقت، ماتریس استراتژی کلان گزینه‌های استراتژیک عملی را برای تقریباً هر کسب و کاری – صرف نظر از صنعت، اندازه، یا مرحلۀ چرخۀ حیات آن صنعت نشان می‌دهد.
ماتریس استراتژی کلانِ -پل جوزف دی ماجیو- تنها ابزار تحلیل برنامه‌های استراتژیکی نیست بلکه یکی از چندین ابزار مشابه است در کنارِ:
– تجزیه و تحلیل SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, and threats)
– ماتریس SPACE (Strategic Position and Action. Evaluation)
– ماتریس BCG (The Boston Consulting Group Matri-)
– ماتریس IE (The Internal-E-ternal Matri-).

 

موقعیت یک سازمان در ماتریس استراتژی کلان
ماتریس چهار رُبعی (یا چهار خانه‌ای) استرتژی کلان، روی محورهای – و… (محور مختصات کارتزین) رسم می‌شود، به طوری که:
– قدرت رقابت- روی محورها نشان داده می‌شود: نیمۀ سمت چپ محور ها به -رقابت ضعیف- و نیمۀ سمت راست محور ها به -رقابت قوی- اختصاص دارد.
-رشد بازار- نیز روی محورها نشان داده می‌شود، به طوری که نیمۀ بالای محورها به -رشد سریع- و نیمۀ پایینی محورها به -رشد کُند- تعلق دارد.

 

نمودار چهار رُبعی ماتریس استراتژی کلان
1-رقابت قوی و رشد سریع بازار
2-رقابت ضعیف و رشد سریع بازار
3-رقابت قوی و رشد کُند بازار
4-رقابت ضعیف و رشد کُند بازار
بسته به میزان برآورد درجۀ رقابت و رشد بازار، هر کشور و هر کسب و کار در درون یکی از چهار ربع مذکور (در نمودار بالا) جای می‌گیرد.
در مجموع، این چهار ربع‌، چهار گزینۀ استراتژیکی گسترده را مدل‌سازی می‌کنند که هریک از آنها می‌تواند برای رفع نیازهای کشور، شرکت یا سازمان مربوط در یک دورۀ زمانی بلندمدت مورد استفاده قرار گیرد.
– رُبع اول (موقعیت رقابتی قوی در عین رشد سریع بازار)
کشورها و شرکت‌هایی در این ربع واقع می‌شوند که از موقعیت استراتژیک عالی برخوردار هستند. این موقعیت عالی، کشور یا شرکت مربوط را قادر می‌سازد تا منابع را روی توسعه بازار، نفوذ به بازارهای موجود و توسعه محصول، متمرکز کنند. در ربع اول، حفظ موقعیت مسلط باید در اولویت باشد.
– رُبع دوم (موقعیت رقابتی ضعیف همراه با رشد سریع بازار)
کشور یا شرکت‌هایی که در رُبع دوم جای می‌گیرند باید تعیین کنند که چرا قادر به رقابت در بازاری با رشد سریع نیستند؟ برای بهبود موقعیت رقابتی آنها باید استراتژی‌هایی مانند توسعه بازار، نفوذ در بازارهای دیگر یا بازار دیگران، ادغام افقی و تمرکززدایی در نظر گرفته شود.
– رُبع سوم (موقعیت رقابتی قوی همراه با رشد کُند بازار)؛
کشورها یا شرکت‌هایی که در ربع سوم قرار می‌گیرند باید با استفاده از منابع موجود خود، متنوع سازی مخاطبان و حضور در بازارهای دست نخورده را در نظر بگیرند. تنوع ممکن است افقی، عمودی یا ترکیبی باشد. مازاد منابع نیز ممکن است به سرمایه‌گذاری مشترک هدایت شود
– رُبع چهارم (موقعیت رقابتی ضعیف در عین رشد کُند بازار)
در این رُبع، کشور یا کسب و کار مربوط، با ترکیبی غیر قابل قبول از رقابت ضعیف و رشد کُند، ضعیف و آهستۀ بازار مواجه است. در نتیجه، اقدامات اساسی ویژه‌ای لازم است تا وضع بازارهای کشور یا شرکت بهبود یابد. این اقدامات ممکن است شامل تعدیل ساختار سازمانی، متنوع سازی محصول، یا در برخی موارد، انحلال قسمت‌هایی معین باشد.
با بازگشت به ماتریس استراتژی کلان، می‌بینیم که سخت است برای ایران، رُبعی مناسب تر از ربع چهارم را پیدا کرد: موقعیت رقابتی ضعیف در عین رشد کُند بازار!
لذا اقداماتی اساسی که باید اتخاذ شوند تا وضع بازارهای مخابرات و ارتباطات ایران بهبود یابد (همان طور که ذکر شد) شامل تعدیل سازمانی، متنوع سازی محصول، یا در برخی موارد، انحلال قسمت‌های از شرکت می‌تواند باشد؛ به علاوۀ توسعۀ تولیدات و خدمات و ایجاد -تنوع متحدالمرکز- شامل سرمایه گذاری در محصولاتی است که کمی ‌متفاوت از محصولات قبلاً فروخته شده هستند و اقدام به یکپارچه سازی از طریق -یکپارچه سازی پس سو- شکلی از یکپارچگی عمودی که در آن یک شرکت تامین کنندۀ محصولات یا خدمات را برای تکمیل زنجیرۀ تامین خود خریداری می‌کند.

 

جمع بندی
یافتن رُبعی مناسب برای تعریف استراتژی کلان ارتباطات، برای ایران و شرکت‌های ارتباطاتی‌اش سخت است و برای شورای رقابت یا شورای عالی فضای مجازی یا شورای اجرایی فناوری اطلاعات به این زودی‌ها ممکن نخواهد شد!
در نتیجه: افق چشم اندازِ تعریف استراتژی محدودیت‌زدایی از اینترنت ایران، بسیار کدر و تاریک است!