فاطمه سامعی، خبرگزاری فارس - صرف‌نظر از نظرات مخالف و موافق درباره حراج بلک فرایدی در ایران، مسئله مهم عدم همخوانی مناسبت میلادی و فارسی است. این روز در کشورهای دارای تقویم میلادی خرید قبل از سال نو است اما در جامعه ایرانی نیمه پاییز هیچگاه مناسبتی نبوده است.
سوم و چهارم آذرماه در ایران به تبعیت از برخی کشورها حراج بلک فرایدی برگزار شد. این اقدام در ایران چند سال پیش از برخی فروشگاههای اینترنتی آغاز شد که به دلیل ذات فناورانه و جوان بودن و البته روابط سرمایه گذارانشان علاقه و قرابت بیشتری با جهانی شدن داشتند.
با وجود نظرات مخالف و موافق درباره این رویداد در ایران، هر سال شاهد توسعه آن هستیم. حتی بزرگ ترین رقیب فروشگاه ابداع کننده این رویداد و مخالف سرسخت آن، امسال همراه شده بود. زیرا تجربه نشان داده در این روز به خصوص فروشگاهها به اندازه چند ماه فروش دارند و در عامل تجارت این فرصت قابل چشم پوشی نیست. از بین کاربران نیز هر کس موفق به خرید شود از این اتفاق راضی است و خود را خوش شانس می داند.
امسال بلک فرایدی نسخه ایرانی با تبلیغات مجازی و محیطی فراوان از مدت ها قبل آغاز شد.
مهم‌ترین و محسوس ترین نمود حراج امسال، مناسب نبودن زیرساخت‌های فنی فروشگاههای اینترنتی اجرا کننده به ویژه داعیه دار این رویداد بود.
به نظر می رسد علیرغم تبلیغات فراوان، اجرا کننده نیز این میزان استقبال را پیش بینی نکرده بوده است. به طوری که پیغامی که درباره علت از دسترس خارج شدن سایت در کانال این فروشگاه قرار داده می شد در ثانیه اول 5 هزار بار دیده می شد.
البته فروشگاهها در این شرایط نیز محصولات خود را فروختند اما کاربران به طور واضح و بیشتر دچار سختی و اذیت شدند که اگر تنها هدف این رویداد را فروش محصول در نظر بگیریم میزان ناراحتی و دردسر کاربران تاثیری در نتیجه رویداد ندارد. اما نتیجه رویداد هر چه باشد به این واقعیت که روز استثنایی فروش برای فروشگاهها در شرایط بد برای کاربران تمام شد شبهه‌ای ایجاد نمی کند.
درباره این رویداد در ایران و بسیاری از حراج های اینترنتی، همواره شائبه‌ای مطرح بوده است. اینکه قیمت برخی اجناس که قیمت دقیقی ندارند بیشتر از واقعیت ابراز می شود و سپس تخفیف می خورد. این نوشته از آنجا که دلیلی برای رد یا تایید این شائبه ندارد درباره آن سکوت می‌کند اما واقعیت دیگری در این رویداد نهفته است.
در این رویداد در قالب عنوان حراج بلک فرایدی (با نام ایرانی) انواع کالا به مردم فروخته می‌شود که می‌توان برای برخی آنها از عبارت «فاقد ارزش ابراز شده» استفاده کرد. این کالاها صرفا در هیجان این روز خاص توسط مردم خریداری می‌شوند و این موضوع را افرادی متوجه خواهند شد که قیمت قبلی کالاها دست‌شان باشد.
صرف نظر از اشتیاق فراوان برای فروش رویایی در یک روز خاص در شرایطی که زیرساخت‌های آن آماده نیست، مسئله بزرگ‌تر یعنی عدم همخوانی روز بلک فرایدی میلادی و سال نوی فارسی هنوز باقی است. این روز در کشورهای دارای تقویم میلادی قبل از سال نو است که نیاز واقعی و البته گاهی کاذب به خرید است. اما قطعا این نیاز واقعی‌تر از دیگر ایام سال است. اما در رفتار جامعه ایرانی نیمه پاییز هیچگاه هیچ مناسبتی مشخصی نبوده و نیست و عملا خرید بلک فرایدی ایرانی با تفکر «می خریم و بعدا استفاده می کنیم» انجام می شود؛ به نظر می‌رسد این حجم از هیجان و عجله برای نیازی که اصلا وجود ندارد منطقی نیست.
"جمعه سیاه حراج" در ایران/ مردم دیروز ۷۰ درصد تخفیف گرفتند؟
همه‌ساله آخرین جمعه ماه نوامبر و روز پس از جشن شکرگزاری در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی به "جمعه سیاه حراج" یا "بلک فرایدی" معروف شده و بزرگترین حراجی‌های دنیا در این روز اتفاق می‌افتد؛ بدین ترتیب برندهای مختلف تخفیف‌های آنچنانی داده و حتی تا ۷۰ درصد قیمت‌های خود را پایین می‌آورند در میان چند سالی است تهرانی‌ها هم تابع این روند شده‌اند.
به گزارش ایسنا، اکنون چند سالی است که این اتفاق در تهران هم مشاهده می‌شود و به لطف فروشگاههای اینترنتی دیگر این نوع حراجی‌ها مختص به یک کشور خاص نمانده است برهمین اساس به لطف سایت‌های فروش اینترنتی از جمله آمازون، ای بی و غیره دیگر این تخفیف‌ها به نوعی جهانی شده است. اما امسال در ایران هم از چند روز قبل تبلیغات شهری گسترده‌ای صورت گرفته و فروشگاههای بزرگ اینترنتی از حراج جمعه که در موارد متعدد از آن "حراجمعه" یاد شده بود، خبر دادند.
براین اساس به مردم وعده داده شد که در این روز می‌توانند تخفیف‌های استثنایی دریافت کنند. البته اینکه زیرساخت‌های فنی برگزاری چنین رویدادی تا چه اندازه آماده بود، موضوع دیگری است که جای بحث دارد، چراکه بسیاری از کاربران از ساعات اولیه این حراج موفق به باز کردن سایت فروشگاههای اینترنتی ایرانی نشدند و حجم بالای مراجعات مردم در شرایطی صورت گرفت که زیرساخت‌های فنی برای آن دیده نشده بود. اما این حراج تنها به سایت‌های اینترنتی محدود نشده و در سطح شهر نیز بسیاری از فروشگاهها از جمله فروشگاه های برندهای خارجی به ارائه تخفیف‌های ۶۰ تا ۷۰ درصدی پرداختند، اما در مواجهه با این اتفاق به واسطه تبلیغ‌های بسیاری که از سوی برندها صورت گرفته بود حتی از ساعت‌ها قبل از بازگشایی نمایندگی این برندها صف‌های عریض و طویلی کشیده شده و مردم به انتظار بازگشایی این فروشگاهها ماندند. پس از آن نیز هجوم جمعیت به داخل این فروشگاهها شرایطی را ایجاد می‌کرد که چندان دور از ذهن نیست.
اگرچه این حراج باید به طور مشخص و به برندهای خارجی اختصاص پیدا می‌کرد، اما با توجه به اتمسفر ایجاد شده بسیاری از فروشندگان داخلی نیز سعی کردند از این فضا بهره گیرند. براین اساس اجناس مختلف با قیمت‌های پایین‌تر عرضه شد و به خصوص در سایت‌های مختلف اینترنتی حتی تا انواع شوینده‌ها به حراج گذاشته شد. اما نکته جالب این که درباره درصد تخفیفی که دراین حراج‌ها وجود داشت هیچ‌گونه وحدت رویه‌ای وجود نداشت و گاه تخفیف‌ها از ۲۰۰۰ تومان شروع شد و گاه به رقم‌های بسیاری رسید.
اما نکته‌ای که وجود دارد اینکه طبق قوانین تجارت چگونه چنین اتفاقی رخ می‌دهد که در یک روز چنین حراج‌هایی زده شده و به مردم تخفیف‌های ۷۰ درصدی داده می‌شود. نکته دیگر آنکه اگر یک فروشگاه در مقطع خاصی کالای خود را با ۷۰ درصد تخفیف به مردم می‌رساند در سایر روزهای سال چند درصد سود از مردم دریافت می‌کنند!؟
حسین درودیان - مسئول نظارت و بازرسی اتاق اصناف - در این باره به ایسنا گفت: برای ارائه تخفیف معمولا قانون وجود دارد و فروشگاههای مختلف موظف هستند پیش از برگزاری حراج هماهنگی لازم را با اتحادیه مربوطه انجام دهند و حراج خود را زیر نظر اتحادیه برگزار کنند.
او در عین حال اظهار کرد: البته در بسیاری از موارد حراج‌های برگزار شده در روز جمعه مربوط به برندهای خارجی بوده و به طور معمول حراج این برندها جهانی است و مربوط به یک کشور خاص نمی‌شود، حتی در این حراج‌ها نیز تمام محصولات این برند به فروش گذاشته نمی‌شود و تنها برخی از کالاها که ممکن است فصلی باشند تخفیف داشته باشند.
درودیان ادامه داد: اما در ارتباط با کالاهای داخلی همان طور که اشاره شد معمولا تخفیف‌ها زیرنظر اتحادیه‌های مربوطه و با هماهنگی ارائه می‌شود و در صورتی که افراد در برگزاری حراج‌های خود تخلفی داشته باشند جریمه‌های متعددی برای آنها در نظر گرفته می شود.
با این وجود روز گذشته (جمعه) در تهران حراجی‌های مختلف برگزار شد و به اصطلاح افرادی که روی این واژه تمرکز کرده بودند "حراجمعه" میهمان تهران شد، اما درباره این که چقدر برگزاری این حراج در ایران و سایر کشورها مشابهت دارد جای بحث بسیار است، چراکه این تحریک تقاضا در شرایطی صورت گرفت که در بسیاری موارد تخفیف‌های جزیی ارائه شد و گاه به استناد گفته‌های افرادی که در این حراجی‌ها شرکت کرده‌اند قیمت یک کالا از ابتدا رقمی بالاتر اعلام شد و پس از آن مبلغی تخفیف به آن می‌خورد؛ به گونه‌ای که ممکن بود رقم نهایی این حراج‌ها از قیمت مرسوم بازار بالاتر باشد.
