| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
زهرا میرخانی - سهل‌الوصول بودن استفاده از ابزار تکنولوژیک و جذابیت‌های حضور در فضای مجازی بسیاری از افراد را ترغیب به خرید موبایل‌های هوشمند و حضور در این فضاها کرده است.
علی شمیرانی - لابه‌لای انواع و اقسام دستگاه‌های متولی دولتی و خصوصی در بخش‌های متخلف کشور، نهادی به نام اتاق بازرگانی وجود دارد که از آن با عنوان پارلمان بخش خصوصی نیز نام برده می‌شود. این نهاد با قدمتی نزدیک به یک قرن، از جهات زیادی نقش و کارکردهای مهمی دارد.
کاوه درفشانی - اگر چه بسیاری از تهرانی‌های همچنان مشتاق استفاده از نسل‌های 3و4 موبایل هستند و منافع زیادی در گرو محقق شدن نسل‌های جدید موبایل درکشور است اما توسعه این نسل‌های پیشرفته موبایل همچنان با کندی مواجه است؛ یکی از دلایل آن نیز اختلافات شهرداری و البته یک شرکت زیرمجموعه آن با اپراتورهای موبایل است.
عباس پورخصالیان - براساس حکم دهم فرمان رهبری به شورای عالی فضای مجازی، «تدوین و تصویب نظام‌های امنیتی، حقوقی، قضایی و انتظامی مورد نیاز در فضای مجازی» از وظایف این شورا است.
علی شمیرانی - این روزها اکثر فعالان فناوری اطلاعات و ارتباطات در جریان مسایلی که پیرامون وزارت ICT مطرح می‌شود، قرار دارند. این مسایل ترکیبی از رویکرد فنی، سیاسی و امنیتی است که راس دولتی حوزه ICT را نشانه گرفته است.
مریم آریایی - حالا دیگر کمتر کسی است که پیگیری پیشرفت روز به روز تجهیزات الکترونیکی و آشنایی با تکنولوژی‌های جدید برایش جذاب نباشد و حتی با شناخت دردسرهای این نو شدن برای حرکت متناسب با این پیشرفت روز به روز خود را به آب و آتش نزند
نادر نینوایی - تصور کنید که بعد از یک روز سخت کاری به خانه می‌روید و بعد از کمی استراحت و خوش و بش با اعضای خانواده و صرف شام می‌خوابید. ساعت دو نیم نصف شب خواب از سرتان می‌پرد و به حیاط آپارتمانتان می‌روید تا کمی قدم بزنید.
زهرا میرخانی - علت کندی سرعت اینترنت چیست؟ این سوالی است که بیشتر کاربران اینترنت در ایران به انحای مختلف و در سال‌های مختلف مطرح می‌کنند و هربار نیز پاسخ قابل قبولی به آنها داده نمی‌شود اما آنچه استمرار دارد تداوم کندی اینترنت کشور است.
علی شمیرانی - شورای عالی فضای مجازی روز چهارشنبه هفته گذشته با حضور مسوولان ارشد کشور، جلسه‌ای تشکیل داد که حاصل و خروجی عملیاتی آن، تصویب سیاست‌ها و اقدامات کلان مربوط به بازی‌های رایانه‌ای در جلسه شورای عالی فضای مجازی بود.
عباس پورخصالیان - حکم دهم سیاست‌های فضای مجازی را باید در رابطه با حکم چهارم ده‌فرمان رهبری، تبیین و تفسیر کرد. حکم چهارم، ایجاد رشته‌های نوین دانشگاهی در تمامی ابعاد فضای سایبری را در برنامه ششم توسعه و برنامه‌ریزی سالانه کشور از شورای عالی فضای درخواست می‌کند و حکم دهم نیز، نظام‌مندسازی امنیت، حقوق، قضا و انتظامات مورد نیاز در فضای سایبری را مطالبه می‌کند.
علی شمیرانی - از حدود دو سال قبل و با اعلام بکارگیری تمام تلاش دولت برای رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور، توجه برخی به ایران جلب شده است.
نادر نینوایی - در دنیای مطبوعات برخی رسانه‌ها به عنوان "رسانه‌های مادر" قلمداد می‌شوند و به این ترتیب هر خبری که برای مثال پنج رسانه اصلی آسوشیتدپرس، رویترز، خبرگزاری فرانسه، یونایتد پرس و خبرگزاری تاس روی خروجی خود قرار می‌دهند ظرف مدت کوتاهی به خبر اصلی تمام خبرگزاری‌ها و مطبوعات جهان تبدیل می‌شود.
دانیال رمضانی - حمایت از استارتآپها در ایران موضوعی است که مخالفان و موافقان خاص خود را دارد. برخی به این پدیده به دیده شک می‌نگرند و معتقدند چرا خارجی‌ها باید پول و وقت و سرمایه خود را به جای جوانان خود روی جوانان ایرانی هزینه کنند و موافقان نیز معتقدند، این جریان نه تنها مانع خروج مغزها از کشور می‌شود، بلکه زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری و اشتغال هم هست.
در حالی که سال‌ها است کشور معطل ساماندهی سیم‌کارت‌های بدون هویت است، گفته می‌شود خرید و فروش سیم‌کارت‌های فعال و بدون مالک مشخص همچنان در بازار ادامه دارد و ظاهرا نظارتی بر فروش این سیم‌کارت‌ها صورت نمی‌گیرد.
علی شمیرانی - کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در روزهای نوزدهم و بیست و ششم آبان‌ماه جاری در هیاهوی اخبار متعدد حوزه ICT با افزایش دو تعرفه موافقت کرد.
نوید انصاری - محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هفته گذشته به واسطه اظهاراتی در خصوص افزایش میزان سرعت اینترنت از آغاز به کار دولت یازدهم، مورد توجه رسانه‌های مختلف حوزه ICT قرار گرفت.
نادر نینوایی - این روزها وزارت ورزش و جوانان شوق زیادی برای فعالیت در فضای مجازی دارد و حتی به‌تازگی برای گسترش فعالیت‌های خود در این حوزه تفاهمنامه همکاری با مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد هم به امضا رسانده است.
معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در حوزه فضای مجازی، که گویا صرف ایجاد شبکه‌های اجتماعی فارغ از میزان بازدید از آنها را یک موفقیت قلمداد می‌کند، به‌تازگی در مصاحبه‌ای گفته است: «ما توانسته‌ایم در حوزه شبکه‌های مجازی 10 شبکه را راه‌اندازی کنیم و در دست اقدام داشته باشیم که از جمله این شبکه‌ها می‌توان به شبکه اجتماعی جوان، شبکه اجتماعی مادران، شبکه اجتماعی کارآفرینی، شبکه نخبگان جوان، شبکه ملی جمع‌سپاری و... اشاره کرد.»
پرسش اصلی اما اینجاست: در حالی که شبکه اینترنت با تعدد شبکه‌های اجتماعی، چه در حوزه داخلی و چه خارجی روبه‌رو است، ایجاد شبکه اجتماعی جدید، آن‌هم 10 شبکه درون یک وزارتخانه چه فایده‌‌ای دارد؟ آیا اگر وزارت ورزش به‌دنبال خدمت‌‌رسانی در حوزه فضای مجازی و محتوا بوده، ایجاد صفحه در یکی از چند شبکه اجتماعی داخلی که فعال هم هستند کفایت نمی‌کرد؟ آیا حتی در صورت لزوم برای ایجاد چنین شبکه‌ای، چه ضرورتی بود که 10 شبکه مجزا تشکیل شود، در حالی که هر 10 موضوع می‌توانست روی یک شبکه اجتماعی ارایه شوند. علاوه بر این به‌نظر می‌رسد صرف بودجه‌های دولتی که از جیب بیت‌المال تامین می‌شوند برای پروژه‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که با موازی‌کاری‌های سازمان‌های دولتی به مرز اشباع رسیده است به‌هیچ‌وجه به نفع منافع ملت و کشور نیست.
سازمان‌های دولتی متخصص موازی‌کاری
در حوزه فضای مجازی دولتی‌ها به ما ثابت کرده‌اند که در به انجام رساندن پروژه‌های شبیه هم و موازی تخصص دارند. در دوره‌ای که تب ساخت جست‌وجوگر بومی اوج گرفته بود، انبوهی از موتورهای جست‌وجو ایجاد شد که خدمات مشابهی ارایه می‌کردند و برخی از آنها از حمایت دولتی نیز برخوردار بودند. میزان این موتورهای موازی به قدری زیاد شده و همچنان هم تشویق به افزایش می‌شوند که دیر یا زود در اتفاقی نادر در دنیا شاهد برگزاری جشنواره موتورهای جست‌وجوی داخلی خواهیم بود.
ایجاد دیتا‌سنترهای مختلف و موازی و حتی ایجاد ایمیل ملی نیز تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های دولتی‌ها در فضای مجازی در این سال‌ها بوده که البته از هیچ‌یک از آنها هم پروژه شاخصی بیرون نیامده است.
شاید اگر دولتی‌ها به جای انجام پروژه‌های منفرد و جداافتاده در حوزه فضای مجازی و ایجاد چند دیتاسنتر، چند موتور جست‌وجو و... تنها از هر نمونه یکی ساخته و روی آن تمرکز و هزینه می‌کردند نتیجه بهتری برای ملت و کشور دربر داشت.
تولید محتوای دیجیتالی یا الکترونیکی نیز کلیدواژه جدید صرف موازی و نامشخص بودجه‌های کلان دستگاه‌های مختلف در فضای مجازی شده است، بی‌آنکه کسی بداند تقدم و تاخر صرف بودجه‌های ICT در کشور چیست و چه کسی و در کجا آنها را تعیین کرده است؟ آیا همه باید پول‌های نامحدود صرف طرح نامشخصی به نام تولید محتوا کنند؛ موضوعی که چندی پیش نیز به آن پرداختیم و به‌تازگی برخی شنیده‌ها حکایت از آن دارد که ضوابط و آیین‌نامه‌ای در خصوص استراتژی تولید محتوای الکترونیکی در کشور در دست تهیه است؟
به هر حال موج صرف بودجه‌های ICT همچنان چرخشی و بی‌هدف در حال پیشروی است. زمانی تب خرج پول در استارت‌آپ داغ می‌شود، زمانی حمایت از بخش خصوصی و دانش‌بنیان‌ها و زمان دیگر، موضوع دیگر و این چرخه ادامه دارد.
انتظار آثار بیرونی از صحبت‌های خوب
عمق موازی‌کاری‌ها در حوزه فضای مجازی کشور آن‌قدر زیاد است که چندی پیش و تنها در یک نمونه، آشکارا صدای رییس جدید شورای‌عالی فضای مجازی را هم درآورد. ابوالحسن فیروزآبادی در پنجمین مراسم رونمایی از جست‌وجوگر پارسی‌جو با درک صحیحی که از موازی‌کاری‌ها در کشور وجود دارد گفت: «متاسفانه در ایران شاهدیم که در هر حوزه تعداد کسانی که روی یک موضوع کار می‌کنند، بیش از حد است؛ همچنان که در دوره‌ای شرکت‌های گوناگونی به ساخت سوییچ اقدام کردند، اما سوییچ‌ساز نشدیم، یا در برهه‌ای از زمان چند شرکت دست به کار ساخت کامپیوتر شدند، اما کامپیوترساز نشدیم. متاسفانه در حوزه فناوری نوین بیشتر شاهد این موضوع هستیم.»
دبیر شورای‌عالی فضای مجازی حتی پیشنهاد داد برای طراحی جست‌وجوگر ملی کنسرسیومی از متخصصان ایجاد شود و دولت از آن حمایت کند، آنچه تاکنون محقق نشده و شاهد طراحی چند موتور جست‌وجو با صرف بودجه‌های دولتی هستیم؛ بودجه‌هایی که در صورت تجمیع و استفاده در یک طرح مشترک می‌توانست نتیجه بسیار بهتر و چشمگیرتری را به بار آورد.
به هر تقدیر با وجود چنین دیدگاهی به‌نظر می‌رسد دبیر شورا با توجه به جایگاه و نقش قانونی این نهاد باید وارد عمل شده و پا را فراتر از ارایه توصیه و پیشنهاد بگذارد. به این ترتیب تا زمانی که نمی‌توان نقشه راه یا اولویت‌های درست و دقیقی برای صرف بودجه‌های ICT تعیین کرد، حداقل شورای عالی می‌تواند با یک بخشنامه و دستور کوتاه مانع اتلاف میلیاردها تومان بودجه کشور در طرح‌های موازی یا بی‌سرانجام شود.
به این ترتیب بدون شک همان‌طور که دبیر جدید شورای‌عالی فضای مجازی هم در صحبت‌های خود تلویحا بیان داشته موازی‌کاری یکی از آفت‌های کار در پروژه‌های مربوط به فناوری نوین و به‌خصوص در فضای مجازی است. مسلما کار کردن تعداد زیادی از افراد و سازمان‌های دولتی روی یک موضوع، آن‌هم به شکل موازی و جداگانه نه‌تنها دستاورد چشمگیری در پی نخواهد داشت، بلکه با اتلاف بودجه و البته وقت و انرژی خود دولتی‌ها هم همراه خواهد بود.
به‌نظر می‌رسد زمان آن رسیده است که با توجه به وقوف شورا به این معضل مصوبه‌ای به وجود بیاید که دولتی‌ها را از ورود به عرصه ساخت شبکه‌های اجتماعی منع کند، تا هم بودجه‌های دولتی هدر نروند و هم مانندتمام دنیا خصوصی‌ها بدون رقابت با رقیبان دولتی به شکل حرفه‌ای و در رقابتی برابر با دیگر خصوصی‌ها وارد عرصه شبکه‌های اجتماعی شوند.
تجربه ثابت کرده در عرصه شبکه‌های اجتماعی و در نگاهی گسترده‌تر فضای مجازی دولتی‌ها چندان موفق نبوده‌اند و در این عرصه باید گوی و میدان را به خصوصی‌ها سپرد.
از سویی دیگر با توجه به تمایل نشان ندادن کاربران ایرانی به شبکه‌های اجتماعی داخلی، عملا ورود سازمان‌های دولتی به این عرصه زیان‌ده بوده و محلی از اعراب ندارد. بنابراین چنین به‌نظر می‌رسد که در این شرایط لازم باشد نهادی نظارتی برای جلوگیری از اتلاف بیت‌المال وارد عمل شده و با ارایه دستورالعملی به تمام سازمان‌های دولتی تولید شبکه‌های بی‌فایده اجتماعی را متوقف کند.
علاوه بر تمام این مسایل، شایان ذکر است که این روزها بودجه‌های دولتی زیادی هم برای خرید محتوای الکترونیکی صرف می‌شود که هدررفت هزینه‌ها را بالا برده اما مسیر و هدف مشخصی ندارند. بنابراین امروز بیش از هر زمان دیگری لازم است اولویت‌های استراتژیک در فضای مجازی مشخص شود تا دیگر بیش از این شاهد موازی‌کاری و اتلاف بی‌دلیل بودجه‌های دولتی در هیچ ارگانی نباشیم.
حکایت اقدامات این روزهای برخی از دستگاه‌های دولتی، مثال معروف آن فردی است که بر لب دریا نشسته بود و کاسه‌ای ماست در دست داشت. شخصی به او نزدیک شد و دید وی قاشق قاشق ماست را به دریا می‌ریزد. از او علت را جویا شد. آن فرد گفت: ماست را به دریا می‌ریزم تا دوغ درست کنم.
فرد پرسشگر متعجب گفت: هرگز نمی‌توان چنین کاری کرد و اینگونه پاسخ گرفت که «اما می‌دانی اگر بشود به اندازه یک دریا دوغ خواهم ساخت!» (منبع:عصرارتباط)
دانیال رمضانی - حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورمان هیچ‌گاه در طول نزدیک به دو دهه قبل، شاهد چالش‌های امنیتی که در ماه‌های اخیر شاهد آن هستیم، نبوده است.
زهرا میرخانی - سامانه مدیریت ضریب نفوذ اینترنت کشور هفته گذشته طبق آماری ضریب نفوذ اینترنت در ایران را 82 درصد اعلام کرد. این آمار گواه آن است که شیب استفاده از اینترنت در کشور ما به سرعت در حال افزایش است.
علی شمیرانی - در خبرها آمده رگولاتور کشور نیجریه شرکت ام.تی.ان را به خاطر تعلل در ساماندهی به هویت 5 میلیون سیم‌کارت مشترکان این شرکت 5 میلیارد و دویست میلیارد دلار جریمه کرده است. موضوعی که به استعفای مدیر عامل این شرکت مخابراتی منجر شد.
سیفیسو دابنگوا (Sifiso Dabengwa) مدیر عامل MTN بزرگترین اپراتور مخابراتی آفریقا به علت جریمه سنگین از سوی رگولاتوری کشور نیجریه از سمت خود استعفا داد.
علی شمیرانی - این روزها درگیر شدن وزارت ارتباطات با مسایلی، این وزارتخانه را ناچار به صدور تکذیبیه‌ها و جوابیه‌های مختلفی کرده است. فارغ از این که فشارهای وارده به وزارت ارتباطات با «اهداف محض سیاسی» صورت گیرد، این وزارتخانه باز هم ناچار به رفتارهای واکنشی شده است.
نادر نینوایی - یکی از فاکتورهایی که در تراکنش‌های بین بانکی برای بانک‌ها بسیار اهمیت دارد؛ سرعت انتقال این تراکنش‌ها است.
عباس پورخصالیان - حکم دهم، شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی را نه تنها ملزم به تدوین و تصویب نظام امنیتی مورد نیاز در فضای سایبری می‌کند
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مراسم اهداء پروانه به شرکت‌های FCPدر توجیه این اقدام گفت: «قرار نبود انحصار دولتی مخابرات شبه‌دولتی شود» و در ادامه با بیان اینکه حدود 100 هزار نفر در نوبت دریافت تلفن ثابت هستند بدون ورود به دلایل آن، اظهار امیدواری کرده‌اند: با فراهم شدن فضای رقابت در واگذاری تلفن ثابت این مشکل حل شود. به عبارتی وزیر محترم "انحصار" را عامل عقب ماندن در واگذاری تلفن ثابت می‌دانند.
علی شمیرانی - هفته گذشته وزارت ارتباطات رسما با دریافت 140 میلیارد تومان، مجوز 7 شرکت متقاضی دریافت پروانه FCP را صادر کرد تا برگ جدیدی در عرصه ارتباطات کشور ورق بخورد. فارغ از میزان توفیق اپراتورهای جدید در فاز عملیاتی که بسیاری از هم‌اکنون تردیدهای جدی در خصوص آن مطرح می‌کنند، بازار ارتباطات کشور را می‌توان به دو دوره قبل و پس از صدور مجوزهای مذکور تقسیم کرد.
زهرا میرخانی - بارها در اخبار و سخنرانی‌ها دیده و شنیده‌ایم که گفته می‌شود آی‌تی باعث شفاف‌سازی امور در سازمان‌ها و مانع از فساد می‌شود.
هفته گذشته طی مراسمی در وزارت ارتباطات و با حضور مسوولان این وزارتخانه، مجوز اپراتور ارتباطات ثابت (FCP) به مدت یک دهه به نمایندگان 7 شرکت متقاضی اعطا شد.
علی شمیرانی - شرکت مخابرات ایران هفته گذشته توقف ارایه پهنای باند به این شرکت در 6 استان کشور به علت بدهی را رسما تایید و علت آن را مشکل کمبود نقدینگی اعلام کرد.
در عصر اینترنت، برنامه‌های پیام‌رسان، جایگزین بخش زیادی از ارتباطات تلفنی، پیامکی و حتی ایمیلی روزمره ما شده‌اند. هر یک از این برنامه‌ها محاسن فنی و بعضا اجتماعی دارند و به تبع آن طرفداران خاصی را به خود اختصاص داده‌اند.
سیاوش روشنی - اوایل مهرماه امسال تاکسیرانی تهران از اجرای آزمایشی طرح نصب کارت‌خوان روی تاکسی‌های پایتخت خبر داد؛ طرحی که به موجب آن قرار بود 15هزار تاکسی تا پایان سال جاری به دستگاه‌های کارت‌خوان مجهز شوند.
نادر نینوایی - مردادماه سال 93 بود که محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم قول داد تا پایان آن سال 30هزار فرصت شغلی در کشور توسط وزارت ارتباطات ایجاد شود.
مریم آریایی - کاهش هزینه اینترنت با انتقال بخش عمده‌ای از ترافیک به داخل کشور، مدت‌ها است مطرح می‌شود اما گرچه آمار جسته و گریخته‌ای از میزان انتقال ترافیک ارایه شده اما هنوز تصمیمی برای اینکه این کاهش هزینه برای کاربر هم لحاظ شود، اتخاذ نشده است.
کاوه درفشانی - مساله اختلاف بین شهرداری و اپراتورهای موبایل برای نصب آنتن‌های BTS این روزها وارد فاز جدیدی شده که به هیچ وجه در جهت منافع ملی نیست.
علی شمیرانی - نوشتن از مسایل و مشکلات اطلاع‌رسانی در بسیاری از دستگاه‌های دولتی از جمله وزارت ارتباطات هم بی‌فایده است و هم کاری تکراری. این موضوع اوایل کار وزیر ارتباطات در رسانه‌ها و در جلسات مختلف به اندازه کافی خاطر نشان شد و به هر حال خسروان، صلاح مملکت خویش اینگونه دیده‌اند.
عباس پورخصالیان - با ظهور فضای سایبری، معنای امنیت دگرگون نشده، بلکه موضوع آن، دگرگون شده؛ فرهنگ رفتاری حافظان آن، متحول گردیده، ارزیابی پاسداران امنیت از خود تغییر کرده؛ مدل تولید امنیت دچار استحاله شده؛ رفتار عرضه‌کنندگانِ اطلاعاتِ امنیتی دستخوش تغییر شده؛
زهرا میرخانی - تشویق دولتمردان به ویژه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به حضور مردم در شبکه‌های اجتماعی داخلی از ابتدای دولت یازدهم مشهود بوده است. واعظی که شبکه‌های اجتماعی داخلی را مورد تایید وزارت ارتباطات می‌داند از دوسال پیش در برخی شبکه‌های داخلی وطنی صفحه ایجاد کرد تا مردم را بیش از پیش به حضور در این شبکه‌ها ترغیب کند.
علی شمیرانی - این روزها به هر گوشه از سازمان‌های تاثیرگذار و دارای نقش در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور که دقت کنید، یک صدا و نظر می‌شنوید.
