ITanalyze

محمدرضابهنام رئوف - همانطور که پیش بینی می شد افزایش ضریب نفوذ نرم افزارهای شبکه اجتماعی موبایلی مانند تلگرام، لاین، واتس اپ و غیره در یک سال گذشته بین کاربران ایرانی، اکنون باعث افت شدید درآمد اپراتورها و دولت از بخش هزینه پیامک تلفن همراه شده است.
اپراتورهای تلفن همراه که پیش از این در نخستین روزهای کاری سال رقابت تنگاتنگی در انتشار خبر تعداد پیامک های نوروزی خود داشتند اما سال 95 را با یک سکوت مطلق خبری آغاز کردند. 
به این ترتیب وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار نوروزی خود تلویحا این موضوع را تایید کرد و بعد از آن معاونش در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات نیز با ارایه آمار این موضوع را شفاف تر کرد. 
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در تشریح آمار پیامک های مبادله شده اپراتورها اعلام کرد: مجموع پیامک های دریافتی و ارسالی سه اپراتور تلفن همراه (همراه اول، ایرانسل و رایتل) در بازه زمانی ۲۹ اسفند ۹۴ تا ۶ فروردین ۹۵، حدود ۷ میلیارد و ۶۸۳ میلیون و ۶۹۹ هزار و ۲۲۹ پیامک بود که به دلیل توسعه و رشد شبکه اپراتورها در نسل های ۳ و ۴ و همچنین استقبال مشترکان به استفاده از برنامه های کاربردی اینترنتی (OTT) ، آمار پیامک ها نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.
عمیدیان تصریح کرد: بر اساس بررسی سامانه های نظارت بر خط، پایش های میدانی، سامانه ثبت شکایات مشترکان و گزارش های ادارات کل مناطق سازمان با عملکرد خوب اپراتورها و تمهیدات کمیته ستاد نوروزی حوزه ICT در تعطیلات نوروزی، شبکه اپراتورها با کمترین اختلال و بدون وقفه خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات را به مشترکان ارایه کردند.
این اتفاق در حالی رخ داده که سال گذشته وزیر ارتباطات از ارسال 19 میلیارد پیامک نوروزی خبر داده بود، البته سال گذشته نیز استفاده از اپلیکیشن های پیام رسان موبایلی تا حدودی موجبات کاهش پیامک ها را فراهم آورده بود.

 کاهشی از نوع جهانی
اما بحث تاثیر پیام رسان های موبایلی بر کاهش درآمد اپراتورها موضوع تازه ای نیست و تاکنون کشورهای مختلفی در این باره تحقیقاتی انجام داده و بررسی هایی در این خصوص کرده اند.براساس بررسی های صورت گرفته تا سال 2016 میلادی حدود 11 تا 40 درصد مشترکان اپراتورهای تلفن همراه در دنیا از شبکه های اجتماعی استفاده خواهند کرد که این موضوع می تواند کاهش جدی درآمد های اپراتورها را به دنبال داشته باشد.
البته در ایران به نظر می رسد این آمار حتی بیش از ارقام مطرح شده باشد، چرا که به گفته معاون سازمان تنظیم مقررات ارتباطات به دنبال ارایه خدمات 3G توسط دو اپراتور اول کشور به یکباره تعداد استفاده کنندگان از گوشی های هوشمند در مدت کمتر از دو سال به بیش از 20 میلیون نفر رسید که این رقم به طور روزافزون در حال افزایش است و اگر تعداد افرادی که از طریق کامپیوتر از این پیام رسان ها استفاده می کنند هم به آمار افزوده شود، رقم بالاتری را در بر خواهد گرفت و قطعا استفاده این بخش از مشترکان از پیام رسان ها کاهش قابل توجهی در درآمد اپراتورها از محل پیامک های نوروزی خواهد داشت.

 روند کاهش پیامک انبوه سریع تر از پیامک شخصی
علاوه بر این موضوع ارسال پیامک های انبوه نیز از یک سال گذشته با کاهش روبرو شده است. بر همین اساس سخنگوی شرکت مخابرات ایران در گفت وگو با فارس گفته به دلیل حساسیت و اعتراض به پیامک انبوه، سفارش دهندگان پیامک انبوه به تدریج به این نتیجه رسیده اند که شاید این روش تأثیرگذاری لازم را نداشته باشد یا حتی نتیجه معکوس بدهد.
داود زارعیان افزود: شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها مانع رشد بیشتر سرویس پیامک شده اند و این رویه در دنیا به اثبات رسیده است. در مواجهه با شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها، کاهش رشد پیامک انبوه بیشتر از پیامک شخص به شخص است.
وی گفت: پیش بینی ما این است که به تدریج حجم ارسال پیامک انبوه بیشتر هم کاهش خواهد یافت که هم اکنون نیز این روند آغاز شده است و در آمار پیامک های انبوه نوروزی سال 94 نیز روند کاهش تجربه شد.
وی با بیان دلایل روند کاهش پیامک انبوه، ادامه داد: با توجه به حساسیت عمومی و اعتراض مشترکان به پیامک انبوه، صاحبان مشاغل و سفارش دهندگان پیامک انبوه به تدریج به این نتیجه رسیده اند که شاید این روش تأثیرگذاری لازم را نداشته باشد یا حتی نتیجه معکوس بدهد.
مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات ایران با بیان روند پیش روی پیامک های شخص به شخص، تصریح کرد: با تأثیرپذیری سرویس پیامک از رسانه های جدید، این شبکه ها شیب رشد پیامک شخص به شخص را کند کرده اند اما به دلیل افزایش تعداد مشترکان همراه اول، می توان گفت که مانع رشد پیامک نشده اند.اما در کنار کاهش درآمد میلیاردی اپراتورها از محل پیامک ها؛ در تعطیلات نوروز مصرف دیتای همراه در کشور رشد قابل توجهی داشته است به گونه ای که وزیر ارتباطات از رشد شش برابری مصرف دیتای موبایل نسبت به نوروز 1394 خبر داده و اینگونه اعلام کرده است که در روزهای پیک مشترکان یکی از سه اپراتور تلفن همراه حدود 700 ترا اینترنت مصرف کرده اند که این رقم در سال گذشته تنها 120 ترابایت بوده است.(منبع:عصر ارتباط)

دانیال رمضانی - کاربران ایرانی عادت دارند که در مواقع خاص اختلال دراینترنت و ابزار ارتباطی را تجربه کنند. به همین جهت بود که از مدت‌ها قبل از انتخابات به نوعی آمادگی خود را برای هر نوع افت سرعت و کیفیت اینترنت و پیام‌رسان‌ها آماده کرده بودند.

رسانه‌ها نیز که با این چرخه آشنا هستند، از مدتی قبل از انتخابات، پیگیر اختلال اینترنت شدند. بماند که اخبار زیادی در خصوص قطع تلگرام و اینترنت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد و به شکل تلویحی نیز تکذیب می‌شد.

در نهایت اما دبیر کمیته فیلترینگ با اظهار تعجب از اخبار مذکور گفت، اطلاعات منتشره در شبکه‌های اجتماعی مربوط به گذشته است و اصلا بنا و تصمیمی برای فیلتر پیام‌رسان‌های موبایلی نداشته و نداریم.

بعد از انتخابات وزیر ارتباطات اما به یکباره از ایستادگی در برابر فشارها برای مسدودسازی اینترنت و پیام‌رسان‌ها خبر داد و گفت، توانستیم اعضای شورای عالی فضای مجازی را قانع کنیم که از این اقدام منصرف شوند.

واعظی گفت: در جلسات این شورا رایزنی‌های زیادی انجام دادیم. برخی از نهادها فشارهایی وارد کردند که در آستانه انتخابات اینترنت قطع و یا برخی از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شوند. اما ما با این موضوع مخالفت کردیم و خوشبختانه با ادامه گفت و گوها همه را متقاعد کردیم که نیازی به این اقدامات نیست.

البته بماند که اندکی بعد مقام دیگری در وزارت کشور هرگونه فشار برای قطع اینترنت و پیام‌رسان‌ها را تکذیب کرد.

با این وجود اما دولتمردان اصرار داشتند بگویند که تلاش‌ آنها مانع بروز اختلال‌ها شده است. (موضوعی که البته برخی شواهد و شنیده‌های غیر رسمی آن را تایید می‌کند.)

در همین رابطه جنتی وزیر ارشاد نیز با اشاره به فشارها برای فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی گفت: وزرای عضو کمیته مصادیق مجرمانه در مقابل این فشارها مقاومت ‌می‌کنند.

او نیز اظهارات وزیر ارتباطات را تکرار کرد که، مشاهده کردید که در روز انتخابات هیچ محدودیتی از سوی دولت برای نقل و انتقال پیام‌ها در فضای مجازی ایجاد نشد و همگان توانستند در این فضا به بحث و تبادل‌نظر بپردازند.

فارغ از مانورها و بهره‌برداری‌های سیاسی احتمالی، مساله اما هر چه بود، نتیجه‌اش خوب بود. چون به هر حال مجموع مسوولان کشور به این نتیجه رسیدند که نیازی به گرفتن گلوی اینترنت نیست. نتیجه این تصمیم اما فرو ریختن ترسی قدیمی از سواستفاده از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های موبایلی بود. در واقع طرفداران هر دو جناح تا بعد از پایان انتخابات تلاش کردند استفاده خود را از این ابزار بکنند.

البته مصادیق تخلفات انتخاباتی در فضای مجازی نیز روشن بود که موضوع این نوشتار نیست. اما تاکید می‌شود، جلوگیری از وقوع اختلال در اینترنت، پیام‌آور اقتدار نهفته در کشور بود که فارغ از نگرانی‌های مرسوم، این بار مخالفتی با توقف چرخش اطلاعات در فضای مجازی نشد.

البته تا حدی که حداقل نگارنده شاهد آن بود، کاربران شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها نیز سعی کردند از فضای باز مانده برای تنش‌آفرینی بهره‌گیری نکنند. بماند که بودند قلیلی که ظاهرا در اقدامی سازمان‌یافته و هدایت شده، با انتشار اخبار غلط، تلاش بر مخدوش کردن افکار عمومی داشتند، که خوشبختانه با بی‌اعتنایی و حتی زیرسوال رفتن از سوی سایر کاربران در خصوص بی‌اعتباری منابع خبری مواجه می‌شدند.

موضوعی که درس دیگری از بازگذاشتن فضای اطلاع‌رسانی در پی داشت. چراکه حالا حداقل بخش زیادی از کاربران اینترنت در ایران یادگرفته‌اند که چگونه سره را از ناسره تشخیص دهند و چشم و گوش بسته پذیرای امواج مسموم در فضای مجازی نیستند.

البته این موضوع نیز انکارناپذیر است که تمام دولت‌های دنیا تلاش شبانه‌روزی برای تامین امنیت کشورهای خود در فضای واقعی و سایبری دارند. اما امروزه بسیاری از کشورها به ویژه در منطقه خاورمیانه به این واقعیت رسیده‌اند که در عصر ارتباطات و به واسطه پیشرفت‌هایی که در راه است، فاصله زیادی با ناتوانی در توقف کامل جریان اطلاعات ندارند. از این رو باید آداب و قواعد جدیدی در مدیریت فضای مجازی و جلوگیری از سواستفاده‌های احتمالی بکار برند و لزوما اعلام حکومت نظامی مجازی، کفایت نکرده و کارکردهای خود را از دست خواهد داد.

به هر حال همانطور که ذکر شد با وجود تفاوت سلیقه‌ها و دیدگاه‌ها در کشور، آن دغدغه قدیمی فرو ریخت و امید می‌رود، درس‌ها و پیام‌های این روال جدید را فراگرفته و همه به بلوغ بیشتری برسیم.(منبع:عصرارتباط)

عباس پورخصالیان - کمتر از دو هفته پس از انتشار خبر راه‌اندازی «کاراکارت»، این نخستین "کارت اعتبار" الکترونیکی ایرانیان که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طراحی و رسماً اعلام بهره‌برداری شده بود؛ سرانجام روز یکشنبه دوم دی‌ماه 94، سید علی ‌اصغر میرمحمدصادقی، مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی درباره سرنوشت کاراکارت و طرح کارت خرید اعتباری کالا و خدمات اعلام کرد: کل طرح، منتفی شده است!

اما چرا؟ مگر 21 دی‌ماه 94، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با حضور در همایش تعاونی‌های مسکن از طرح جدید کاراکارت به عنوان نخستین کارت اعتباری خرید کالا و خدمات خبر نداده بود؟

وی در آن همایش گفته بود: این طرح به نام "کاراکارت" در دو گروه مجزا برای "بازنشتگان تأمین اجتماعی و کشوری" و "زوج های جوان و کارمندان" اجرا می‌شود و تصریح کرده بود: تمام افرادی که متقاضی این تسهیلات هستند، درصورتی که تا دو ماه وام خود را تسویه کنند، نرخ سود به آنها تعلق نمی‌گیرد و تسهیلات برایشان قرض الحسنه است؛ اما اگر بیشتر از این مدت باشد، نرخ سودِ 12 درصدی محاسبه می‌شود.

کلی گویی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی درباره سرنوشت کاراکارت و منتفی اعلام کردن آن پس از کلی برنامه‌ریزی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مرا (و البته خیلی‌ها را) به فکر واداشت. لذا، من در این گزارش، نخست به تاریخچه اصطلاح "کارت اعتباری" و درک اولیه ایرانیان از آن می‌پردازم (که داستانی مخابراتی است!)، و سپس درمورد دلایل منتفی شدن کاراکارت، گمانه‌زنی می‌کنم.

برداشت اولیه مخابراتی‌ها از "کارت اعتباری"

این داستان، قِصه‌ای از دل پُر غُصه من در مورد واژه‌گزینی‌های نادرست توسط کارشناسان زبان‌نشناس است! اصطلاح "کارت اعتباری" برای اولین بار در ایران، در سال 1367 روی کارت تلفن همگانی شرکت مخابرات ایران ظاهر شد و هزاران بار تکثیر شد.

چگونه «کارت اعتباری» به معنای «کارت تلفن»، غلطی مصطلح شد؟

در سال 1367، همین که من نمونه‌ای از کارت تلفن همگانی را در دست گرفتم و روی آن، عبارت "کارت اعتباری" را دیدم، از بی‌مسمایی و نادرستی اطلاق "کارت اعتباری" به کارت تلفن همگانی شرکت مخابرات ایران، برآشفته شدم و اعتراضم را به چنین نام‌گذاری‌یی در جمع همکارانم در معاونت توسعه و مهندسی شرکت مخابرات ایران مطرح کردم، ولی کار از کار گذشته بود و تولید چند میلیون کارت تلفن شبیه نمونه‌ای که در دست داشتم به یک شرکت فرانسوی سفارش داده بودند.البته ایرانیان بعدها فناوری تولید کارت الکترونیکی را وارد کشور کردند و خود، تولید میلیون‌ها کارت تلفن با عنوان کارت اعتباری را به عهده گرفتند!

در نتیجه، «کارت اعتباری» به معنای «کارت تلفن»، غلطی مصطلح شد، به طوری که دیگر کسی نتوانست این اطلاق غلط را اصلاح کند.

تصویری از "کارت اعتباری" شرکت مخابرات استان تهران: نمونه‌ای از کاربُرد نابجا و ناموجه اصطلاحات فنی-تخصصی در ایران

در زمان رواج این غلط مصطلح در ایران، در بسیاری از کشورهای جهان، «کارت اعتباری» به معنایی که در طرح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی مد نظر بود، از مدت‌ها پیش، رایج شده بود؛ درحالی که ما از «کارت اعتباری» چیزی را می‌فهمیدیم که مردم در کشورهای دیگر به آن، خیلی ساده، «کارت تلفن» می‌گفتند، بدون ذکر «اعتباری» یاCredit ، چرا؟ - چون "اعتبار" و Credit اصطلاحاتی مالی در واژگان تخصصی بانکداری هستند و کارت‌های اعتباری یا Credit Card  از منظر بانک مرکزی، ویژگی‌هایی دارند که کارت تلفن، فاقد آنها است.

تَوَسُّع مفهومی یک غلط مصطلح

 یک دهه پس از نخستین اطلاق ناروای «کارت اعتباری» به کارت تلفن، کاربُرد جدیدی برای آن پیدا شد: «سیم‌کارت اعتباری!»

در هردو موردِ "کارت اعتباری" و "سیم‌کارت اعتباری"، نیز، مقوله بانکی "اعتبار" اصلاً مطرح و در میان نبود.

این‌بار من بیشتر از گذشته برآشفته شدم و با بسیاری از همکارانی که در شرکت مخابرات ایرانِ آن زمان، باعث و بانی این غلط شده بودند، درافتادم تا جایی که آنها نیز بر من شوریدند، دوستی‌مان به هم خورد و با لجاجت تمام تا توانستند به اشاعه واژه غلط خود، کمر بستند.

پس به فرهنگستان زبان و ادب فارسی روی آوردم و به کمک سایر اعضای گروه واژه‌گزینی مخابرات موفق شدیم بجای "سیم‌کارت اعتباری" که در واقع postpaid SIM card  بود "سیم‌‌کارت پس‌پرداختی" را به تصویب برسانیم.

 ولی چه فایده! امروز، شما اگر اصطلاح "پس‌پرداختی" را در گوگل جست‌وجو کنید، آن را تنها دارای سه هزار مرجع می‌بینید؛ ولی اگر اصطلاح "اعتباری" را در گوگل جستجو کنید، آن را با بسامدی حدود سه میلیون بار می‌یابید.

کارا: کارت اعتباری رفاه اجتماعی

حدود دو هفته پیش، وقتی که دیدم "کاراکارت" به عنوان "کارت اعتباری" ایرانیان مطرح شده است به دو لحاظ خوشحال شدم: نخست به لحاظ نوآوی واژگانیِ «کارا» به معنی "کارت اعتباری رفاه اجتماعی" و دوم به لحاظ راه‌اندازی نخستین "کارت اعتباری واقعی" در ایران. البته بعد وقتی که شرح تفصیلی کارکرد کاراکارت را مرور کردم، دیدم واقعاً اعتباریِ اعتباری نیست و باز خطای مفهومی دیگری صورت گرفته است، می‌پرسید چه طور؟- این طور: آنچه مد نظر وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، "کارت اعتباری" به معنی رایج آن در ادبیات بانکداری جهان نیست. به عبارت دیگر: در فلسفه وجودی کاراکارت، نوعی از "اعتبار" مطرح است که کاراکارت را معادلِ Credit Card های رایج در جهان، مانندِ: Visa، MasterCard، یا Diners و American Express نمی‌کند! فلسفه وجودی این کارت‌های جهانی، اعطای "اعتبار" به دارنده کارت به معنای ربوی آن است و فلسفه وجودی کاراکارت، احتمالا، دورزدن فتاوای علمای شیعه علیه ربوی بودن آن!

علاوه بر فرق ماهوی مذکور، فرق دیگر کاراکارت با کارت‌هایی مانندِ Visa، MasterCard، یا Diners و American Express  در کاربُرد محلی و داخلی کاراکارت است؛ درحالی که کارت‌های ویزا، مستر و ...کاربرد جهانی دارند و تقریباً کل بازار کارت اعتباری در جهان را تحت سیطره خود گرفته‌اند، به طوری که (برای مثال) در آلمان، دارای ضریب نفوذ 37 درصد هستند، یعنی اکثر قریب به اتفاق بزرگسالان یا شاغلان در کشور آلمان، حداقل یکی از آنها را در اختیار  دارند.

به گمان من، کاراکارت، از نوع کارتِ شارژ (Charge Card) است، زیرا وزیر رفاه می‌گوید: "در طول مدت بازپرداخت، افراد به هر میزانی که اقساط خود را پرداخت کرده باشند، می‌توانند کارت خود را مجدداً شارژ کنند". من در این فرصت نمی‌توانم در مورد تفاوت میان اصطلاحات تخصصیِ "کارتِ شارژ" و "کارت اعتبار"، شرح دهم و شما خواننده عزیز را به این وبگاه ارجاع می‌دهم: credit.about.com/od/creditcardbasics/a/Charge-Card-vs-Credit-Card.htm

 کارت هوشمند ملی و ادعای ادغام همه کارت‌ها در آن

نکته دیگری که در رابطه با خبر مذکور شایان توجه است، ناهماهنگی وزارت رفاه با سازمان ثبت احوال است.

در حالی که این سازمان مدعی ادغام همه کارت‌های الکترونیکی ازجمله کارت‌های بانکی در کارت ملی هوشمند است، هر روز شاهد معرفی کارت الکترونیکی جدیدی هستیم. گویا کسب و کار تولید و صدور کارت‌های الکترونیکی در ایران، آن قدر سکه است که هر دستگاهی در دولت، از ادغام کارت خود با کارت هوشمند سازمان ثبت احوال می‌پرهیزد؛ مایل به استقلال و انزوا در تولید کارت مخصوص به خود است و می‌خواهد کارت الکترونیکی خود را بر مجموعه رنگارنگ کارت‌های الکترونیکی کشور بیفزاید.

"کارت اعتبار"ی که نیامده بی اعتبار شد

سرانجام، روز یکشنبه دوم دی‌ماه 94، سیدعلی ‌اصغر میرمحمدصادقی، مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی درباره سرنوشت کاراکارت و طرح کارت خرید اعتباری کالا گفت: به‌طور کلی هیچ تقاضایی از سوی بانک‌های عامل برای این تسهیلات نداشته‌ایم و کل طرح، منتفی شده است!

اما این کلی‌گویی کسی را روشن و راضی نمی‌کند.

آقایان بانکی! اگر مایل به اصلاح خود و نظام هستید، شفاف سخن بگویید!

آیا بانکداری اسلامی، "کارت اعتباری اسلامی" خود را معرفی می‌کند؟

تکلیف کاربری کارت‌هایی مانندِ: Visa، MasterCard، یا Diners و American Express در ایران چه می‌شود؟(منبع:عصرارتباط)

ایمان بیک- ده روز به برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی باقی مانده و نامزدهای این انتخابات، آرام آرام وارد فضای تبلیغاتی می شوند. اما جامعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، لااقل در بعد رسانه ای، هنوز کنش محسوسی در ارتباط با این انتخابات از خود نشان نداده است؛ در حالی که انتظار می رفت تا کنون، تشکل های مختلف بخش خصوصی فاوا، انتظارات خود را درباره جایگاه صنعت شان از نمایندگان دور بعدی مجلس تدوین و منتشر کرده باشند تا پس از آن، هر کدام به تنهایی، یا چه بهتر که در حرکتی جمعی، اقدام به انتشار فهرستی از کاندیداهای مورد حمایت شان بکنند.
این تلاش که علاوه بر تهران، در شهرستان ها هم باید دیده شود، نتایج متعددی دارد که مهم ترین آنها، علاوه بر تثبیت جایگاه نهادها و تشکل ها از منظر نام و اعتبار، حک شدن خواسته ها و نیازمندی های توسعه ای فاوا در ذهن کسانی است که به زودی، سکان قانونگذاری را در دست می گیرند. 
به نظر می رسد که در شرایط فعلی، به جای دل بستن به نقش آفرینی در کمیسیونی احتمالی، اولویت می تواند حرکتی گسترده برای ایفای نقش در انتخاب نمایندگانی باشد که فاوا را بفهمند، اولویت های آن را بشناسند و تعامل شان را با بخش از هم اکنون سامان داده باشند. 

(منبع:فناوران)