ITanalyze

ایران در زمینه‌ی فن‌آوری اطلاعات در بین ‌٢٠٠ کشور دنیا در رتبه‌ی ‌٥٧ قرار دارد و این در حالیست که کشورهای ترکیه، مالزی، آمریکا، ژاپن و کره جنوبی در رتبه‌های برتر واقع شدند.

به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر علیرضا درخشان - مدرس دانشگاه - با بیان این مطلب اظهار کرد: پارامترهایی نظیر تعداد تلفن همراه، تلفن ثابت، کاربران اینترنت و پهنای باند اینترنت باعث پیشرفت کشورها در زمینه‌ی IT شده است.

وی افزود: ‌ایران در زمینه‌ی تلفن همراه در رتبه‌ی ‌٢٩، در تلفن ثابت رتبه‌ی ‌٣٢، در رایانه‌ی شخصی رتبه ‌٢٥ و در اینترنت در رتبه‌ی ‌٢٢ قرار دارد بنابراین این پارامترها باعث شده که ایران در مقام ‌٥٧ جهان در زمینه‌ی فن‌آوری اطلاعات قرار بگیرد.

این مدرس دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: کشور ترکیه با ‌٧٠ میلیون جمعیت، ‌٥٠ میلیون تلفن همراه و همچنین کشور مالزی با ‌١٢ میلیون جمعیت ‌٢٠ میلیون تلفن همراه دارند؛ این در حالیست که کشور ایران با ‌٧٠ میلیون جمعیت، میزان کمتری تلفن همراه نسبت به این دو کشور دارد؛ بنابراین برای این که بخواهیم رتبه‌ی ایران در زمینه‌ی IT مطلوب شود باید پارامترهای فوق را افزایش دهیم.

او ادامه داد: لذا این کار مستلزم همکاری شرکت مخابرات و انجمن‌های مربوط به IT است اما در راستای همین امر مردم نیز باید نهایت همکاری را انجام داده و دولت نیز با امکاناتی نظیر مالیات کمتر به افرادی که از اینترنت استفاده می‌کنند، مردم را به این امر تشویق کنند.

او که در همایش جهش نوین در اقتصاد ملی که در دانشگاه آزاد کرج برگزار شد، سخن می‌گفت، عنوان کرد: IT از سه قسمت اصلی، سیستم اطلاعات مدیریت، تبادل الکترونیکی اطلاعات و هوش مصنوعی تشکیل شده است.

درخشان در توضیح تبادل الکترونیکی اطلاعات گفت: درخواست کشور ایران ‌٢٢ بار برای حضور در سازمان تجارت جهانی (WTO) رد شد و برای بار ‌٢٣ عضو ناظر WTO شد و برای این که عضو دائم این سازمان شود، باید ضوابطی که این سازمان تعیین کرده را در طول پنج سال رعایت کند که البته فکر می‌کنم به علت فرهنگ‌سازی نامناسب با تجارت الکترونیکی و باور منفی در ذهن مردم نتوانیم این ضوابط را رعایت کنیم.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: با رعایت ضوابط تعیین شده توسط WTO تحریم‌های مربوط به کشور ایران شکسته می‌شود و ما می‌توانیم با هر کشوری تجارت الکترونیکی انجام دهیم.

عضو WTO ایران تاکید کرد: در تجارت الکترونیکی انحصار وجود ندارد زیرا که اگر شرکتی بخواهد کالایی بخرد با ارسال پیامی به نرم‌افزار مربوطه جنس مورد نیاز خود را اعلام می‌کند و این نرم‌افزار جنس مورد نیاز شرکت خریدار را از شرکت‌های فروشنده بررسی و انتخاب می‌کند و آن را با واسطه بانک و اداره گمرک و وزارت دارایی به شرکت خریدار منتقل می‌کند.

درخشان در ادامه افزود: در تجارت الکترونیکی سه تا ‌١٥ درصد مالیات برای واردات بسته شده که این امر شامل کشور ایران نمی‌شود چون ایران عضو دائم سازمان تجارت جهانی (WTO) نیست.

او بیان کرد: اجرای یک معامله در آمریکا و یا ژاپن ‌٥/٣ دقیقه به وسیله تجارت الکترونیکی طول می‌کشد ولی همین امر در ایران حداقل سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد بنابراین تجارت الکترونیکی یک اصل مهم و لازم الاجراست.

وی خاطرنشان کرد: با تجارت الکترونیکی دنیا به یک دهکده‌ی جهانی تبدیل می‌شود البته نه این که مرز کشورها از بین می‌رود بلکه کشورها می‌توانند از هر جا و هر کشوری بدون انحصار خرید و فروش انجام دهند بنابراین کشور بدون WTO تبدیل به یک سازمان کوچک می‌شود.

درخشان اظهار کرد: ‌علم انسان تا سال ‌٢٠٠٠ سالی دو برابر افزایش یافته و همچنین از سال ‌٢٠٠٠ تا ‌٢٠٠٥ سالی پنج برابر و از سال ‌٢٠٠٥ به بعد، رشد علم انسانی قابل محاسبه نیست.

درخشان در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: حدود ‌٣٠٠ شرکت در تجارت الکترونیکی وجود دارند که از آن‌ها ‌١٢٠ مورد دارای نرم‌افزار تجارت الکترونیکی است.

این مدرس دانشگاه گفت: ایران در تجارت الکترونیکی نفت، خاویار، پسته، زعفران و فرش می‌تواند شرکت کند؛ درآمد نرم‌افزار تجارت الکترونیکی ‌٧/١ برابر درآمد نفت ایران است.

وی خاطرنشان کرد: امسال شش هزار میلیارد دلار تجارت در دنیا صورت گرفته که ‌٤٠ درصد آن الکترونیکی می‌باشد که سهم ایران در این مورد صفر می‌باشد؛ همچنین تجارت اینترنتی چین پنج هزار دلار در روز ولی ایران ‌٢/١ دلار در روز است.

مدرس دانشگاه در مورد پیام‌های استاندارد نیز بیان کرد: منظور از پیام‌های استاندارد پیام‌های رد و بدل شده بین شرکت‌های خریدار و فروشنده است.

درخشان در پایان تصریح کرد: تجارت الکترونیکی مشکل مسکن و ترافیک را کاهش و همچنین سرسبزی را به علت رایانه‌یی شدن کارها افزایش و مهم‌تر از همه‌ی اینها باعث می‌شود که کرامت انسانی حفظ شود.

مهدی حق وردی - با گسترش تکنولوژی ارتباطات هر روزه ابزار جدیدی در اختیار کارشناسان عملیات روانی قرار می گیرد. در جنگ جهانی دوم نازیها با حداکثر توان از دو رسانه سینما و رادیو استفاده نمودند و اکنون نیز این ابزار به خصوص سینما مورد استفاده محافل صهیونیستی قرار می گیرد. در کنار این ابزار ، صنعت نو ظهور بازی های رایانه ای به علت خصوصیات ویژه خود به ابزار نوین عملیات روانی تبدیل شده است. با بررسی کمی و کیفی بازی های رایانه ای می توان به میزان تاثیر گذاری این صنعت نسبت به سایر صنایع مانند صنعت فیلم های سینمایی پی برد. عواملی کمی چون مدت زمان صرف شده توسط کاربر و عوامل کیفی چون گرافیک، صدا و تعامل، ابتکار سیر داستان، کنجکاوی، پیچیدگی وتخیل، منطق، حافظه، بازتاب ها، مهارت های ریاضی، چالش حل مساله و تجسم از جمله جنبه های فنی، روانی و فردی است که کاربر را جذب بازی ها ی رایانه ای می کند. کار مستقل، مداومت در بازی، لذت بردن از بازی، مشارکت فعال، تعامل مشارکتی، ساختار گروهی، یادگیری، رقابت یا همکاری گروهی و فرصت های برابر در بازی ازجمله عواملی است که در فرد برای ادامه بازی ایجاد انگیزه می کند.

در این مقاله سعی خواهد شد به موضوعاتی و محورهایی که در بازی های رایانه ای پرداخته شده و با بیان مصادیق و نیز شرکتهای بازی های رایانه ای که بیشتر با این محوریتها اقدام به ساخت بازی می نمایند اشاره شود.
***

گسترش و پیشرفت صنعت و تکنولوژی ارتباطات میان انسانها را در دو جنبه توسعه داد:

اول از نظر حمل و نقل، شامل جاده، اتومبیل، راه‌آهن و نظایر اینها که موجب افزایش ارتباط فیزیکی بین افراد بشر شد. دوم از نظر توسعه وسایل و ابزارهای پیام رسانی مانند چاپ، تلفن، سینما، تلگراف که موجب نزدیک غیرمادی وگسترش تعامل پیامی میان انسانها گشت.

در کنار توسعه ارتباطات، انقلاب صنعتی موجب ظهور پدیده‌های دیگری نیز شد مانند شهرنشینی، افزایش جمعیت و متراکم شدن آن، پیچیده شدن حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جوامع و به تبع آن تقسیم بسیار وسیع کار و غیره. اینها دست به دست هم داد و نیروی سیاسی جدیدی به نام مردم شکل گرفت. به تعبیری، پیدایش پدیده‌هایی همچون افکار عمومی ،با این دیدگاه ابزار تبلیغات و عملیات روانی جایگاه خاص خود را پیدا کرده تا توانای تاثیر گذاری بر مردم خودی، مردم دشمن، مردم بی طرف و نهایتا افکار عمومی جهان افزایش یابد. درهر برهه ابزار نوین انقلاب ارتباطات مورد توجه و استفاده قرار گرفت.
در جنگ جهانی دوم نازیها وزارت تبلیغات را به سرپرستی گوبلز ایجاد کردند و با حداکثر توان از دو رسانه سینما و رادیو استفاده کردند. بنا به گفته دیوید ولچ، از میان همه ابزارهای اعمال نفوذ نهانی و روانی، هیچ یک به اندازه سینما مورد توجه رایش سوم نبود. گوبلز در یکی از نخستین سخنرانیهای خود در مقام وزیر تبلیغات، اعلام کرد که:

«سینمای آلمان در پیشاپیش سربازان نازی، رسالت فتح جهانی را بر دوش دارد».

رژیم نازی، سرمایه‌گذاری سنگینی روی سینما انجام داد به گونه‌ای که بین سالهای 1933 تا 1945، 1097 فیلم در آلمان تولید شد. نازیها 16 ایستگاه فرستنده رادیویی ایجاد کردند که با نام مستعار «پیروزی» برای 13 کشور اروپایی برنامه پخش می‌کرد. علاوه بر آن، ایستگاه‌های رادیویی رسمی آنها نیز برای 60 کشور برنامه پخش می‌کرد و مجموع برنامه‌های آنها به 430 ساعت در روز می‌رسید. گوبلز چنان برنامه‌ریزی کرده بود که ذهن مردم سرزمینهای اشغالی را از قبل و به تدریج از طریق فرستنده‌های رادیویی آلمان برای اشغال کشورشان آماده کند.

پس از شکست رژیم نازی آلمان که قصد تشکیل امپراطوری جهانی را داشت شاید هیچ کشوری به اندازه آمریکا وارد این میدان نشده است و در این میان صهیونیستها بیشترین نفوذ را روی صنعت دارند و از آن بهره برداری می کنند.

واژه جنگ روانی در آمریکا، پس از انتشار کتاب«جنگ روانی آلمان» نوشته فاراگو در سال 1942 گسترش یافت.

در سال 1950، دولت ترومن به منظور کسب آمادگی برای اجرای جنگ روانی در کره، پروژه‌ای را با عنوان «نبرد حقیقت» (یا تهاجم عظیم و قدرتمند روانی) با بودجه‌ای معادل 121 میلیون دلار تصویب کرد.

از آن زمان تاکنون، سازمانها و واحدهای روانی- تبلیغاتی آمریکا با توسعه‌ای روزافزون همواره به عنوان یکی از بازوهای اصلی آن کشور در جنگ و صلح عمل کرده‌اند. این سازمانها، طیف وسیعی از ابزارها را را شامل می‌شوند .برخی از آنان قشر های خاص یک جامعه را مانند دانشجویان و نخبگان مورد هدف قرار داده اند (مانند کتابخانه‌ها، بورسهای دانشگاهی و خانه های فرهنگ) و برخی دیگر افکار عمومی آحاد جامعه را مورد هدف قرار داده اند (مانند رادیو‌ها،شبکه های تلویزیونی، ماهواره ها). در این میان صنعت بازی های رایانه ای نیز به جدید ترین این ابزار تبدیل شده است.
تاریخچه بازی های رایانه‌ای :
در اوایل دهه ۶۰ میلادی که رایانه وسیله ای خاص و تا حدودی تجملی محسوب می شد و در دسترس همگان نبود، راسل از دانشجویان دانشگاه MIT نخستین بازی رایانه ای را با نام Spacewar نوشت که روی رایانه ای به نام PDP-۱ که اندازه ای در حدود یک اتومبیل داشت اجرا می شد و داستان بازی همان جنگ سفینه ها بود که شما باید سفینه طرف مقابل را نابود می کردید.

بعد از آن شرکت آتاری در سال ۱۹۷۳ بازی Pong را ساخت که یک بازی ساده متشکل از تعدادی مستطیل سیاه و سفید بود که چندان خلاقیتی در آن وجود نداشت.

مهاجمان فضایی، بازی دیگری که در سال ۱۹۹۷ در شرکت تایتو نوشته شد، شامل عناصر کلاسیک یک بازی رایانه ای بود. در این بازی کنترل یک شیء یا شخص در دست بازیکن بود که باید با کمک آن دشمنان را نابود می کرد.

پس از آن بازیهای ویدئویی سیر تکاملی خود را طی کردند که در اواسط دهه هشتاد بازیها بیشتر به سمت جنگی (WAR GAME) سوق پیدا کردند. علت آن علاوه بر مسائل فنی جو متشنج اواخر دهه 80 آمریکا، ناشی از جنگ سرد با شوروی و دیگر برنامه های رییس جمهور وقت ریگان بود. در پنج سال اخیر با پیشرفت هایی که در سخت افزار ها و نرم افزارها ساخت و اجرا بازی ایجاد شده این محصول جایگاه خاص خود را در جهان پیدا کرده است.
به دلایلی تاکنون به این محصول فرهنگی توجه جدی نشده و حتی مطالعات جدی نیز در این زمینه انجام نشده است.

از جمله دلایل عدم توجه به این موضوع می توان این موارد را ذکر کرد.
1-عمر زیادی از این پدیده نمی گذرد .

2-بازیهای رایانه ای بیشتر مورد توجه قشر کودکان و نوجوان است.

3-با توجه به اینکه تاثیر ات آن بلند مدت بوده و در کوتاه مدت مشخص نمی شود هنوز احساس نیاز به تحقیقات جدی در این زمینه احساس نشده است.

(راجر ایبرت) که یکی از بزرگ‌ترین منتقدین سینمایی هالیود می باشد، در مصاحبه ای با سایت معتبر IGN اکیدا به استودیوهای فیلم سازی هالیود هشدار داده و اظهار داشته که اگر اوضاع به همین منوال پیش برود تا یکی دو سال دیگر تماشاگری را در سالنهای سینمایی نبینیم و همه به سراغ بازی های کامپیوتری بروند. وی در این مورد چنین می گوید: تا پیش از این هالیوود در برابر بازی ها احساس امنیت می کرد و حتی خیلی ها فکر می کردند که اگر یک بازی بخواهد موفق باشد باید به فیلم سینمایی تبدیل شود تا فروش آن تضمین شود ولی اکنون وضع عملا برعکس شده است و ما شاهد هستیم که فیلم هایی مانند مهاجم مقبره و رستاخیز یا اهریمن ساکن که موضوع خود را از بازیها گرفته اند چندان موفق نبوده اند ولی بازیهای آنها بسیار فروش بیشتری داشته اند و هم از نظر هنری و هم از نظر تجاری موفق بوده اند و بدتر اینکه فیلم های پر طرفدار هالیوودی که فروش زیادی نداشته باشند در صورت تبدیل شدن به بازی تقریبا مطمئن خواهند بود که فروش خوبی خواهند داشت و این برای فیلم های سینمایی خیلی بد و نا امید کننده است.

به دلایل کمی و کیفی زیادی می توان به میزان تاثیر گذاری این بازی ها نسبت به سایر محصولات حتی فیلم های سینمایی پی برد.
کمی:

الف: مقایسه میزان درآمد

چنانچه میزان درآمد و سود شرکت های فیلم سازی و بازی های رایانه ای را ملاک قرار دهیم صنعت بازی های رایانه ای از سینما پیشی گرفته است. بعنوان مثال در شش ماه نخست سال ‌٢٠٠٥، فروش بازی‌های رایانه‌ای درکشورهای اروپایی از فروش فیلم‌های هالیوودی بسیار بیشتر بوده است و این روند به صورت صعودی در حال ادامه است.

آمارها نشان می‌دهد که روند تولید بازی‌های رایانه‌ای به 4-3 هزار نسخه در سال می‌رسد و با شتابی ملموس در جامعه جهانی در حال گسترش است.

بیش از 30 میلیون نفر در سراسر جهان، بخشی از اوقات فراغت خود را با بازی‌های رایانه‌ای پر می‌کنند که بالغ بر 10 درصد آنها بین 4 تا 7 ساعت از زندگی روزمره‌شان را به بازی با رایانه اختصاص داده‌اند؛ این آمار علاوه بر آنکه گستردگی بازی‌های رایانه‌ای را نشان می‌دهد،
ب: مدت زمان صرف شده توسط کاربر

از سوی دیگر میزان زمانی یک کاربر با صرف یک فیلم سینمایی می کند با یک بازی رایانه ای قابل قیاس نیست. با در نظر گرفتن متوسط مدت زمان یک فیلم و با در نظر گرفتن جاذبه‏های ویژه مانند موضوع یا جذابیتهای بصری و… اگر یک فیلم دو بار توسط کاربر تماشا شود نهایتا به طور میانگین بین 3 تا 6 ساعت صرف یک فیلم خواهد شد، ولی مدت زمانی که یک کاربر بازی رایانه صرف می کند و بازی را در حالت ساده و نرمال آن وحتی با استفاده از کدهای ویژه که به کدهای تقلب (نسوز کننده ها) معروف هستند و فقط برای اقناع حس کنجکاوی برای دیدن تمامی مراحل بازی صرف می کند می تواند چندین برابر این مدت زمان باشد.(البته این پارامتر برای کاربر های مختلف و بازی های مختلف متفاوت بوده و گاه اختلاف فاحشی دارد).
کیفی:
از نظر نحوه برقراری ارتباط نیز ابزاری همچون سینما، رادیو و تلویزیون با بازی رایانه‏ای اختلاف زیادی وجود دارد. درحالت اول به طورمعمول ارتباط یک سویه بوده ولی در بازی رایانه ای گرافیک، صدا و تعامل، ابتکار سیر داستان، کنجکاوی، پیچیدگی وتخیل، منطق، حافظه، بازتاب ها، مهارت های ریاضی، چالش حل مساله و تجسم از جمله جنبه های فنی، روانی و فردی است که بازیگران را جذب این بازی ها می کند. کار مستقل، مداومت در بازی، لذت بردن از بازی، مشارکت فعال، تعامل مشارکتی، ساختار گروهی، یادگیری، رقابت یا همکاری گروهی و فرصت های برابر در بازی ازجمله عواملی است که در فرد برای ادامه بازی ایجاد انگیزه می کند.

دکتر "پل اینچ" از دانشگاهی در اوکلاهاما در سال 1999 تحقیقات گسترده ای را در خصوص تاثیرات بازی ها روی مغز و روان بازیکنان انجام داده است.

وی بنابراین تحقیقات اظهار داشته است: بازی ها اندازه نرمال ضربان قلب را تغییر می دهند و میزان هورمون های بدن را نیز دستخوش تغییر می کنند.

افرادی که به طور غیرفعال فقط به تماشای این بازی ها می پردازند و بطور فعال در بازی ها شرکت نمی کنند، فشارهای عصبی زیادی را در محیط بازی ها تحمل می کنند.

محققان به این نتیجه رسیده اند که تاثیرات روحی و روانی بازی های رایانه ای بسیار شبیه به بازی های حقیقی و ورزش های پر استرس است.

حس بازیکنی که شکست می خورد و فشارهای روحی که تحمل می کند بسیار شبیه به حس بازیکنان شکست خورده فوتبال است و تاثیرات روانی این بازیها بسیار به هم شبیه است.

با توجه به آنچه که ذکر شد بررسی و تحقیات پایه ای در این زمینه ضروری به نظر می رسد.
بازی رایانه ای و عملیات روانی:
«عملیات ‌روانی عبارت است از استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و سایر امکانات به منظور تأثیرگذاری بر افکار، احساسات، تمایلات و رفتار گروههای دوست، دشمن و بیطرف، برای دستیابی به اهداف ملی»
عملیات روانی به دوبخش تقسیم می شود:
1-عملیات‌روانی استراتژیک

2- عملیات‌روانی تاکتیکی

بازی های رایانه بیشتر در بخش اول یعنی عملیات روانی استراتژیکی قرار می گیرد.
این عملیات، عموماً برای پیشبرد اهداف گسترده یا درازمدت و در هماهنگی با طرح‌ریزی استراتژیک کلی طراحی شده و معمولاً دارای تأثیراتی درآینده دور است. مخاطبان این عملیات‌را شهروندان و نظامیان دشمن که خارج از منطقه جنگی بسر می‌برند و همچنین کل جمعیت کشورهای دوست، بی‌طرف، یا دوست دشمن ما (متعهدان دشمن) تشکیل می‌دهد.

هر چند که نمی توان همه بازی های رایانه‏ای را جز این برنامه محسوب کرد ولی عمدتا بازی های رایانه ای جنگی یا همان war game که توسط شرکتهای خاصی مانند شرکت کوماوار، رکت کانفلیکت و ... تولید می شوند نیز از این عملیات هستند.
از جمله مقاصدی که در عملیات روانی استراتژیک پیگیری می شود:

1- تشریح خط مشی‌ها، اهداف و مقاصد سیاسی کشور خودی برای مخاطبین و ارائه استدلالهای پشتیبانی از آن خط‌مشی‌ها و غیره.

2- برانگیختن افکار عمومی به طرفداری یا علیه یک عملیات نظامی.

3- پشتیبانی از تحریمهای اقتصادی و دیگر اشکال غیرقهرآمیز اعمال فشار علیه دشمن.

***

تقسیم بندی بازی ها:
الف: بازی ها رایانه ای با محوریت جنگ جهانی دوم
ب: کشور های کمونیستی
ج: کشور ها و گروههای اسلامی
ایالات متحده آمریکا سعی دارد با این برنامه های فرهنگی، تجاوزات نظامی خود را در میان ملت آمریکا و حتی سایر ملتها امری عادی، انسان دوستانه و درراستای گسترش صلح و دمکراسی در سطح جهان نشان دهد. سعی می شود این موضوع القا شود که آمریکا نماد خیر مطلق در جهان است و هر فرد یا گروه یا دولتی که مخالف او و ارزشهایش است محورهای شرارت و شیطانی هستند.

ایالات متحده در قبل از فروپاشی شوروی ریگان لقب «امپراتور شرور» را به اتحاد جماهیر شوروی داد و پس از آن جرج دبلیو بوش کشورهایی چون ایران و عراق با عنوان کشور های پلید (شرور) نام برد.

برخی از بازی های رایانه ای نیز به جنگ جهانی دوم و مبارزه با دولت نژاد پرست نازی پرداخته و یا پس از آن به مبارزه با کمونیستها می پردازد.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا سعی می کند کشورها و گروههای مسلمان را بزرگترین خطر برای صلح جهانی معرفی کند، چرا که به قول نظریه پردازان آنها آمریکا اکنون به جای اژدهای بزرگ با مارهای سمی پرشماری روبروست یا به قول کسینجر با اسلام سیاسی به رهبری جمهوری اسلامی ایران.

در بازی های رایانه‏ای جدید شما به مبارزه با کشورها و گرو های اسلامی می روید. .مشخصه مشترک این بازی های استفاده از نمادها و سمبل های اسلامی است.

نمایش مکانهای منقش به نقوش اسلیمی، استفاده از رنگ سبز برای نمایش تروریستها، استفاده از مکانهای مذهبی مسلمانان مانند مسجد چرا که یکی از محل تجمع تروریستها است و عمدتا تک تیر انداز ها بالای مناره های مساجد موضع گرفته اند و به سمت شما تیر اندازی می کنند، استفاده از صدای عربی و فارسی برای بیان زبان تروریستها ، استفاده از صدای پس زمینه مانند صدای صلوات و پخش آیات قرآن و... از ویژگی های بصری این بازی ها به شمار می روند.

با دقت در مطالب ذکر شده می توان فهمید که رسانه نوظهور بازی های رایانه ای با قابلیت ها و ویژگیهای خاص خود به عنوان ابزار نوین عملیات روانی دشمن بدل شده است. سربازان رایانه ای که بدون هیچگونه حساسیت، نظارت و کنترل تا عمق خانه هایمان نفوذ کرده اند.

منبع : الف

حسین حسنی* - در سالیان اخیر و همزمان با پیشرفت های فزاینده تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطاتی، بسیاری از تعاملات در دنیای واقعی به جهانی مجازی انتقال یافته است. اصلی ترین ویژگی این تکنولوژی ها یعنی به اصطلاح "فشردگی زمان و مکان" بسیاری از محدودیت های جغرافیایی و زمانی در دنیای فیزیکی را از میان برداشته و فرصت های بدیعی را در اختیار حکومت ها، صاحبان شرکت های فراملیتی و افراد قرار داده است تا تعاملات خود را با شتاب بیشتر و زمان کمتر، فراتر از مرزهای جغرافیایی و محدودیت های زمانی انجام دهند. عباراتی مانند شهر الکترونیک، دولت الکترونیک، شهروندی الکترونیکی و مفاهیمی مشابه آن ناشی از پررنگ شدن روزافزون نقش تکنولوژی های ارتباطی در زندگی روزمره است. یکی از کنش هایی که تکنولوژی های نوین ارتباطی باعث رواج آن شده است، تجارت الکترونیک است که در ادامه مفهوم و الزامات آن بررسی می شود.
مفهوم تجارت الکترونیک:
تجارت الکترونیک (Electronic Commerce) که عموماً به شکل e-commerce یا eCommerce شناخته شده ، شامل خرید و فروش محصولات یا خدمات از طریق سیستم های الکترونیکی مانند اینترنت و سایر شبکه های کامپیوتری است. تجارت الکترونیک مدرن عموماً از شبکه جهانی اینترنت دست کم دربعضی از نقاط در چرخه تراکنش استفاده می کند اگرچه
می تواند شامل طیف گسترده تری از تکنولوژی ها شامل ایمیل نیز باشد.
درصد کوچکی از تجارت الکترونیک به طور کامل به صورت الکترونیکی و برای آیتم های "مجازی" از قبیل دسترسی به محتوای گنجانده شده در یک وب سایت است اما قسمت اعظم تجارت الکترونیک شامل خرید و فروش کالاها و خدمات از طریق اینترنت است.
عوامل موفقیت تجارت الکترونیک
برای اینکه تجارت الکترونیک در عمل موفقیت آمیز باشد، الزمات و عواملی در این کار دخیل هستند که می توان آنها را به دو نوع فنی وسازمانی تقسیم بندی کرد که به اختصار برخی از آنها شامل موارد زیر است:
1. انجام میزان مناسبی از تحلیل و پژوهش در بازار. مانند مدل های سنتی، تجارت الکترونیک مستلزم برنامه ریزی مناسب تجاری و قوانین بنیادین برای عرضه و تقاضاست.

2. ایجاد راهی آسان و ایمن برای مشتریان برای تاثیری گذاری بر روی تراکنش هاست. کارت های اعتباری شناخته ترین ابزار پرداخت هزینه از طریق اینترنت هستند که برای حدود 90 درصد خریدهای آنلاین به کار می رود.

3. ایجاد قابلیت اعتماد و امنیت. سرورهای موازی، مسائل سخت افزاری، تکنولوژی هایی که خطا نکنند و پنهان بودن اطلاعات می توانند این نیاز را برآورده کنند.

4. ایجاد سازمانی که دارای کارایی کافی برای واکنش مناسب به هر نوع تغییر در محیط های اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی باشد.

5. ایجاد یک پایگاه اینترنتی جذاب که شامل نمای ظاهری مناسب است.

6. ارائه اطلاعات کافی از محصول.
موانع پیش رو در ایران
فاکتورهایی که در بالا به عنوان عوامل موفقیت تجارت الکترونیک ذکر شد، تنها در شرایط و موقعیتی می توان از آنها سخن به میان آورد که بسترهای لازم برای ایجاد آنها فراهم شده باشد. به طور کل می توان عنوان کرد که ایجاد و گسترش زیرساخت های ارتباطی و اطلاعاتی اصل نخستین برای راه اندازی تجارت الکترونیک است. سپس باید از سواد اطلاعاتی یا سواد دیجیتالی سخن به میان آورد.

واقعیت این است که در جامعه کنونی ما درمورد این دو موضوع با معضلات اساسی مواجه هستیم. سوال اینجاست که تاکنون در ایران تا چه میزان زیرساخت های اطلاعاتی مناسب و کارآمد بوجود آمده است و تا چه میزان عامه مردم به اینترنت دسترسی دارند و سپس در مرحله بعدی، چه درصدی از مردم دارای مهارت و سواد لازم برای ناوبری در دنیای مجازی و انجامتراکنش ها و مبادلات خود از این طریق هستند.

اینها دو مساله اساسی است که در زمینه های دیگر مانند حکومت الکترونیک یعنی استفاده دولت ها از تکنولوژی اطلاعات برای مبادله و ارسال اطلاعات به شهروندان نیز بروز و ظهور پیدا می کنند. همچنین در کنار آنها مسائلی مانند وجود زیرساخت های فیزیکی مناسب در دنیای واقعی نیز اهمیت پیدا می کنند. مثلاً آیا پست می تواند مرسوله های خریداری شده در دنیای مجازی را به سرعت در اختیار خریداران قرار دهد؟ آیا مسائل امنیتی در وب سایت ها رعایت شده است و این اعتماد در خریدار نسبت به فروشنده مجازی وجود دارد که بتواند با طیب خاطر اقدام به خرید کالا کند؟

یقیناً ما تا رسیدن به این مرحله راه درازی در پیش داریم، حداقل می توان انتظار داشت که در موقعیت و شرایط فعلی بخش غالب جامعه نتواند از مزایای تجارت الکترونیک استفاده کند و این فرصت تنها در اختیار قشر خاص و اقلیت نخبگان جامعه باشد که هم به اینترنت دسترسی دارند و هم از سواد دیجیتالی لازم برای انجام تراکنش الکترونیکی برخوردارند.

*دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات دانشگاه تهران

وزیر بازرگانی گفت: براساس مصوبه دولت بخش خصوصی می تواند از سال 88 در بخش میانی صدور گواهی دیجیتال حضور داشته باشد.

وزیر بازرگانی در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر از سپردن بخش اجرایی صدور گواهی دیجیتال در کشور به بخش خصوصی خبرداد و گفت: بخش خصوصی از این لحظه می تواند در کارهای اجرایی صدور گواهی دیجیتال درخواست هایی برای حضور داشته باشد ولی بخش حاکمیتی که مرکز صدور گواهی ریشه است، در دست دولت باقی خواهد ماند.

مسعود میرکاظمی در حاشیه آغاز به کار صدور گواهی الکترونیکی درکشور افزود: طبق مصوبه دولت بخش خصوصی می تواند از سال 88 در این کار حضور داشته باشند و اما مراکز ریشه در اختیار دولت باقی خواهد ماند.

به گفته وی، دفاتر ثبت نام صدور گواهی الکترونیکی تماما خصوصی هستند و تا این نظام راه اندازی و مشکلاتش برطرف شود، دولت این کار را انجام خواهد داد.

میرکاظمی در خصوص دریافت خدمات صدور گواهی الکترونیکی توسط ایران به سایر کشورها خاطرنشان کرد: ارائه چنین خدماتی معمولا از طریق موافقتنامه های دوجانبه و چندجانبه صورت می گیرد. برخی کشورها از جمله کشورهای آسیایی متقاضی دریافت این خدمات از ایران هستند.

وزیر بازرگانی هدف وزارت بازرگانی را توسعه فعالیت های مجازی در حوزه کسب و کار عنوان کرد و گفت: با راه اندازی سیستم های مجازی در این حوزه، علاوه بر ارتقا کیفیت کار، سرعت عمل بالارفته و صرفه جویی های بسیاری در وقت صورت می گیرد این در حالی است که همگان از امکان مساوی در دسترسی به امکانات برخوردار می شوند.

وی تصریح کرد: با راه اندازی این سیستم، مراجعات بازرگانان برای ثبت و سفارش کالا به حداقل رسیده و بازرگان تنها یکبار با مراجعه به سیستم اطلاعات خود را ثبت کرده و برای سیستم فردی شناخته شده به حساب می آورد ضمن اینکه امکان استفاده از سامانه ثبت و سفارش وزارت بازرگانی در تمامی ساعات شبانه روز برای انجام کار ثبت و سفارش کالا فراهم است.

وزیر بازرگانی گفت: در این نظام متقاضی کالا به سرعت سفارش داده و تولیدکننده کالا نیز می تواند عملیات بانکی دریافت وجه را به سرعت انجام داده و از سوی دیگر شبکه حمل و نقل نیز در حداقل زمان ممکن کالا را به محل مصرف حمل می کند. درعین حال اگر مصرف کننده نیز اظهارنظری داشته باشد همان لحظه بدون فوت وقت روی شبکه اعمال می کند.

وی سرعت حمل و نقل اطلاعات را پایه حرکات اقتصادی دانست و تصریح کرد: در این سیستم فضای امنی ایجاد شده که می تواند امنیت را برای حوزه های مختلف اقتصادی توسط مرکز میانی فراهم آورد تا کسی از ثبت اسناد صورت گرفته سوءاستفاده نکند. گواهی های مجازی در این مرکز ارزش داشته و قابل پیگیری حقوقی باشد.

میرکاظمی گفت: در حال حاضر 11هزار بازرگان در کشور وجود دارد که از ابتدای سال 6 هزار ثبت و سفارش الکترونیکی صورت گرفته است. ضمن اینکه همه کالاها در حوزه الکترونیکی، ثبت و سفارش می شود. با تشکیل شورای سیاستگذاری صدور گواهی الکترونیکی زیرساختهای تجارت الکترونیکی در کشور در حال فراهم شدن است.

پس از ابلاغ قانون تجارت الکترونیکی وزارت بازرگانی با بهره گیری از قوانین کشورهای آلمان، آرژانتین، فرانسه، ایالت یوتای آمریکا و اتحادیه اروپا مبادرت به تهیه پیش نویس آیین نامه اجرایی ماده 32 این قانون مبنی بر ایجاد دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی کرده است.

به گزارش خبرنگار مهر، بیش از 80 کشور دنیا هم اکنون در حال استفاده از تکنولوژی صدور گواهی دیجیتال در انجام مبادلات تجاری خود هستند که البته تعداد زیادی از آن ها تحت حمایت شرکت های سوئیسی و UN کار می کنند.از جمله کشورهای صاحب تکنولوژی کشورهای اروپایی، آسیای جنوبشرقی نظیر سنگاپور، کره، مالزی و ژاپن پیشتاز هستند ضمن اینکه در خاورمیانه نیز علاوه بر عربستان و امارات متحده عربی، ایران نیز به این جرگه پیوست.

به گفته پورحسن مدیرمرکز صدور گواهی الکترونیکی مرکز صدرو گواهی دیجیتال وزارت بازرگانی، تهیه تکنولوژی سخت افزاری این کار بالغ بر 4 میلیون دلار برای ایران هزینه بر بوده که با توجه به موضوعاتی نظیر فشارهای بین المللی، کشورهای مختلفی سخت افزار این سیستم را ساپورت می کنند.

وی افزود: سطح نفوذ استفاده از این تکنولوژِ در کشورهای مختلف متفاوت است به نحوی که در کشوری نظیر کره 13 میلیون گواهی دیجیتال و در کشوری نظیر مصر 20 گواهی دیجیتال تاکنون صادر شده است.

این ابلاغ آئین نامه اجرایی ماده 32 قانون تجارت الکترونیکی را می توان عامل اصلی قانون و رسمی شدن فعالیت زیرساخت گواهی دیجیتال در کشور دانست. در ماده 2 این آیین نامه به منظور حفظ یکپارچگی و سیاست گذاری در حوزه زیرساخت کلید عمومی کشور، شورایی با عنوان شورای سیاست گذاری گواهی الکترونیکی پیش بینی شده که دارای 15 عضو بوده از جمله مهم ترین فعالیت های این شورا صدرو مجوز تاسیس و فعالیت مرکز ریشه و مراکز میانی صدور گواهی دیجیتال در کشور خواهد بود.

براین اساس، سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی و وزارتخانه‌های بازرگانی، ارتباطات، امور اقتصادی و دارایی و دادگستری مسئول تهیه و تدوین آیین نامه دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی شدند.

این مراکز دارای سه سطح اصلی، مرکز صدور گواهی الکترونیکی ریشه و مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی است که بر اساس آیین نامه مصوب در اختیار حاکمیت است. مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی،‌که می ‌توانند در زمینه‌ های تخصصی نظیر بازرگانی و با صنعت توسط بخش خصوصی یا تشکل ها و سازمان‌های دولتی تشکیل و مدیریت شوند.

این مراکز وظیفه صدور گواهی برای کاربران نهایی را برعهده دارند و کاربران می ‌توانند از طریق مراکز ثبت نام اقدام به ثبت درخواست صدور گواهی کنند. درخواست‌های ثبت شده در مراکز ثبت نام در اختیار یکی از مراکز صدور گواهی میانی قرار می ‌گیرد تا نسبت به صدور گواهی اقدام شود.

در مراکز ثبت نام که در مواجهه مستقیم با درخواست کنندگان هستند و مدارک دریافت شده از ثبت نام شدگان را به مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانه ارائه می ‌کنند و در آن، با ارائه خدمات پست الکترونیکی امن، ‌گواهی الکترونیکی، سرویس SSL که امنیت، اصالت و ارسال اطلاعات سایت‌ های اینترنتی را تضمین می ‌کند و سرویس‌های مهر زمانیکه زمان دریافت و ارسال اسناد را به صورت حقوقی مورد تایید قرار می ‌دهد، هویت کاربران با استفاده از تکنولوژی ‌های رمزنگاری برای فعالیت در فضای الکترونیکی تایید و احراز می ‌شود.

مطابق آیین نامه مصوب ماده 32 قانون تجارت الکترونیکی و نیز تعریف طرح بدون شک این امکان وجود خواهد داشت، لیکن در مرحله نخست با توجه به محدود بودن میزان و تعداد گواهی های صادره تمرکز بیشتر در حوزه B2B خواهد بود.

در هر حال مواد 12 الی 17 آیین نامه مباحث مربوط به دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی را که واسط کاربران عادی و مراکز صادرکننده گواهی خواهند بود را بیان کرده است.

بر اساس ماده 7 آئین نامه مصوب دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی، شرایط و ضوابط لازم جهت تاسیس مراکز میانی ارائه دهنده خدمات صدور گواهی الکترونیکی بیان شده است، هر شخص با داشتن شرایط مزبور می ‌تواند مجوز راه‌اندازی مراکز میانی را از مرکز ریشه کسب کند. اشخاص حقیقی و نیز صاحبان امضای اشخاص حقوقی می ‌توانند متقاضی دریافت مجوز راه‌ اندازی دفاتر ثبت نام در کشور باشند.

هیات وزیران باتدوین آیین‌نامه‌اجرایی‌وتعیین اعضای‌شورای‌عالی سیاستگذاری ، راهکارهای گسترش تجارت الکترونیکی را در بازار داخلی کشور و برخی مبادلات خارجی مشخص کرد.

به گزارش دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت ، هیات وزیران آیین نامه اجرایی ماده ( ‪ (۳۲‬قانون تجارت الکترونیکی ، مصوب سال ‪ ۱۳۸۲‬را تصویب و به موجب آن شورای سیاستگذاری گواهی الکترونیکی و اعضای آن راتعیین کرد.

بر این اساس، شورای سیاستگذاری گواهی الکترونیکی به منظور حفظ یکپارچگی و سیاستگذاری در حوزه زیر ساخت کلید عمومی کشور مرکب از وزیر بازرگانی یا معاون ذی‌ربط وی ( به عنوان رییس ) ، معاونان ذی‌ربط وزیر دادگستری ، وزیر اطلاعات ، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ، وزیر امور اقتصادی و دارایی ، وزیر بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری ، رییس کل‌بانک مرکزی جمهوری‌اسلامی ایران، روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معدن ایران ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ، دبیران شورای عالی انفورماتیک و شورای عالی فناوری اطلاعات، یک تا سه نفر مشاوره خبره با پیشنهاد رییس و تایید اکثریت سایر اعضای شورا و رییس‌مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت‌بازرگانی به‌عنوان دبیر شورا ( بدون حق رای ) تشکیل می‌شود.

همچنین به‌منظور صدور و تایید و حفاظت گواهی‌ها و امضاهای الکترونیکی که کاربرد اصلی را در تجارت الکترونیکی دارند ، بر اساس این آیین نامه مراکز ریشه و میانی صدور و دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی تاسیس خواهند شد که وظیفه ارائه خدمات صدور گواهی‌الکترونیکی و دریافت، تایید و حفاظت امضاهای الکترونیکی را برعهده دارند.

شورای سیاستگذاری گواهی الکترونیکی از سوی دولت موظف شده است، اقداماتی مانند بررسی سیاست‌های کلان و برنامه‌های مربوط به حوزه زیر ساخت کلید عمومی کشور و ارائه آن جهت تصویب به شورای عالی فناوری اطلاعات کشور، صدور مجوز ایجاد مرکز صدور گواهی الکترونیکی ریشه ، تصویب و به روز رسانی سیاستها و دستورالعمل گواهی مراکز ریشه و میانی ، تصویب استانداردها،رویه‌ها و دستور العمل‌های اجرای گواهی الکترونیکی ، ایفای نقش به عنوان مرجع هماهنگ‌کننده در مورد فعالیت حوزه‌های گوناگون اجرایی برای ارایه خدمات رایانه‌ای صدور گواهی مبتنی بر زیر ساخت کلید عمومی و نحوه تعامل مراکز صدور گواهی داخلی با مرکز صدور گواهی خارجی و هر گونه تفسیر یا کاربردپذیری مفاد سیاست‌های گواهی ریشه و میانی و نظارت عالیه و بررسی گزارش عملکرد و تخلفات احتمالی مراکز ریشه و میانی و در صورت لزوم لغو مجوز آنها را انجام دهد.
دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی در چند سطح به‌این شرح تعیین شده‌اند:

مرکز دولتی صدور گواهی الکترونیکی ریشه که با کسب مجوز از شورا فعالیت می‌نماید و وابسته به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی می‌باشد ، البته سیستم بانکی می‌تواند با اخذ مجوز از شورا در حوزه نظام بانکی مرکز ریشه مستقل ایجاد کند.

مرکز صدورگواهی الکترونیکی میانی‌که با کسب مجوز ازیک مرکز ریشه، مبادرت به صدور گواهی الکترونیکی نموده و سایر خدمات مربوط به امضای الکترونیکی را انجام می‌دهد.

دفتر ثبت نام گواهی الکترونیکی که با کسب مجوز از حداقل یک مرکز میانی نسبت به ثبت و انتقال در خواست متقاضیان درخصوص صدور ولغو گواهی‌ها و سایر امور مربوط به آنها مطابق با ضوابط و دستورالعمل صادره‌از سوی مراکز میانی که تعهد همکاری با آنها را امضا نموده است، اقدام می‌نماید.

متن کامل آیین نامه اجرایی ماده ( ‪ (۳۲‬قانون تجارت الکترونیکی که شرایط لازم برای متقاضیان‌تاسیس دفاترمیانی وثبت نام خدمات صدور گواهی الکترونیکی را نیز تعیین کرده است، در بخش مصوبات پایگاه رسمی شورای اطلاع رسانی دولت به نشانی ‪ www.sokhangoo.net‬قابل دسترس می‌باشد.

یزدان محمدبیگی خورتابسرا - تقریبا در تمامی الگوهای تجارت الکترونیک نوین می‌توان زنجیره‌ای را متصور شد که از تامین‌کننده اولیه تا مصرف‌کننده نهایی را در بر می‌گیرد. این زنجیره توسط چرخه‌ای متشکل از سه عامل اساسی اطلاعات، مواد و پول برقرار می‌ماند. از منظر اطلاعات می‌توان برنامه، پاسخگویی، ظرفیتهای بازار و مشتریان، دانش ساخت و ارائه و از این قبیل را مورد ملاحظه قرار داد. از منظر مواد نیز می‌توان به مواد اولیه، سوخت، تجهیزات واسط، محصولات و ابزار پشتیبانی اشاره کرد. پول نیز جنبه‌هایی چون سرمایه اولیه، اعتبارات و مبلغ مبادله را شامل می‌شود. آنچه تجارت الکترونیک را از دیگر روشها متمایز می‌کند، مداخله و نقش‌آفرینی آن در تمامی موارد یاد شده است. بنابراین، می‌توان شرایطی را متصور شد که در آن، تجارت الکترونیک منجر به افزایش ارزش، درآمد و سود می‌شود.

کاهش هزینه‌ها تنها یکی از نقشهای تجارت الکترونیک در ایجاد ارزش برای مشتریان و ذی‌نفعان دیگر از یک سو و افزایش درآمد و سود برای سازمان از دیگر سو است. تجارت الکترونیک با ایجاد ارزشهای جدید باعث افزایش درآمد و سود می‌شود. کارکردهای عمده تجارت الکترونیک در این راستا را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:

* دسترسی بهتر و سریعتر به مشتریان در اقصی نقاط دنیا که علاوه بر ایجاد جذابیت برای مشتریان در بهره‌برداری بموقع از محصولات و خدمات، باعث حذف واسطه‌ها و در نتیجه، کاهش هزینه‌های مربوط می‌شود.

* یکپارچگی اطلاعات و دنبال کردن پویای وضعیت باعث سیاست‌گذاری بهتر در زمینه قیمت می‌شود و شرایطی را فراهم می‌کند که سازمان بهتر بتواند از طریق انعطاف‌پذیری در قیمت به تثبیت خود در بازار کمک کند.

* هماهنگی فیزیکی و اطلاعاتی در ارائه محصول به بازار باعث تسریع در چرخه تامین و سرمایه می‌شود و زمینه را برای نوآوری و تحرک بیشتر فراهم می‌آورد. این امر بویژه درباره محصولاتی که چرخه عمر کوتاهتری دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

* انجام فعالیتها به‌صورت همزمان باعث تسریع زمان و کاهش هزینه‌های مربوط می‌شود. در این میان، طراحی مناسب فرایندها از اهمیت زیادی برخوردار است.

* افزایش امکان سفارشی شدن محصولات و خدمات که در این میان، همواره سازمان می‌تواند با ردگیری، عملکرد مشتری خود را متناسب با نیازها و خواسته‌های وی تنظیم کند. از طرف دیگر، مشتری می‌تواند با درک نحوه ارائه محصولات و خدمات و تبادل نظر با سازمان بین هزینه و نحوه دست‌یابی به آنها توازن ایجاد کند.

* استفاده بهتر از تمامی ساعات شبانه‌روز، به‌طوری‌که مشتری در هر زمان از امکان طرح درخواست خود به سازمان برای دریافت خدمات و محصولات برخوردار است.

* حجم وسیع اطلاعات ارائه شده از سوی سازمانهای عرضه‌کننده درباره محصولات و خدمات متنوع یک یا چندین تامین‌کننده باعث افزایش حق انتخاب مشتری، صرفه‌جویی در زمان و در نتیجه افزایش درآمد تمامی تامین‌کنندگان خواهد شد.

* تبادل سریع وجوه باعث گردش سریعتر پول و در نتیجه افزایش شانس سازمان برای استفاده از فرصتهای کسب درآمد خواهد شد.

با وجود تمامی موارد یاد شده در بالا، انطباق نظام تجارت الکترونیک یک سازمان با کارکردهای آن بسیار تعیین‌کننده است. طراحی الگوی مورد استفاده برای هر سازمان باید بر اساس نیازها، ویژگیها و اهداف و نیز شناخت صنعت و محیط فعالیت آن باشد. نوع فناوریها و ابزارهای مورد استفاده در سازمان از دیگر موارد قابل ملاحظه است. در جوامعی که بسترهای فیزیکی و فرهنگی مناسب وجود ندارد، می‌توان از تجارت الکترونیک بین سازمانهای تجاری یا مشتریان صنعتی شروع کرد و کم‌کم آن را در سطح مشتریان توسعه داد.

موضوعی که باید مورد توجه جدی قرار گیرد، جایگاه تجارت الکترونیک در چارچوب کلان راهبردی سازمان است. این رویکرد در هر سطحی باید همسو با راهبردهای دیگر سطوح و هماهنگ با راهبردهای هم‌عرض باشد. سناریوهای متفاوتی برای استقرار نظام تجارت الکترونیک کارآمد در سازمانها توسط کسب و کارهای حرفه‌ای و صاحب‌نظران مطرح شده است که از جمله آنها می‌توان به الگوی پنج مرحله‌ای اسکتیش اینترپرایز و پارسونز اشاره کرد. الگوی اسکتیش اینترپرایز شامل پنج مرحله: ترویج، اتصال، ورود، مبادله و یکپارچه‌سازی کسب و کار با بهره‌گیری از زیرساختها و ابزار الکترونیک مربوط است.
تسهیل در امور تجاری با فناوری اطلاعات
موضع کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در تسهیل امور تجاری مبین فعالیتها، فرایندها و رویه‌هایی است که از فناوری مزبور برای تسهیل تعاملات تجاری بویژه در زمینه شناسایی و ردیابی کالاها و محصولات، مستندسازی جریان تجاری و امنیت آن استفاده می‌کند. در واقع از این طریق، امور مربوط ساده‌تر و هماهنگتر خواهد شد و خودکارسازی رویه‌های اداری و تجاری به کارآمدی و اثربخشی مجموعه منجر خواهد شد.

امروزه تجارت بیش از 30 درصد از تولید ناخالص داخلی را در عرصه جهانی در بر می‌گیرد و بر اساس برآوردها پیش‌بینی می‌شود این مقدار در سال 2020 به بیش از 50 درصد برسد. با توجه به این حجم عظیم از تعاملات تجاری، بهره‌گیری بهینه از ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات گریزناپذیر است. طبق بررسیهای آنکتاد در سال 2006، اتلاف زمان یکی از مهمترین موانع غیر فیزیکی در تجارت است و هر روز صرفه‌جویی معادل نیم‌درصد تعرفه تجاری است و از طرف دیگر، هفت درصد تجارت بین‌المللی صرف هزینه اداری امور لجستیک می‌شود. در سال 2002 نیز اسکاپ طی گزارشی اعلام کرد که به‌طور کلی، هفت تا ده درصد از ارزش تجارت روزمره بین‌المللی صرف تشریفات اداری می‌شود و هر معامله تجاری مشتمل بر 30 فعالیت، 40 سند و 200 عنصر اطلاعاتی است که 60 درصد از آنها حداقل یک بار بازنویسی می‌شوند.

فقدان شفافیت و دوباره‌کاری امور در تجارت سنتی باعث افزایش هزینه‌های عمومی بویژه در کشورهای در حال توسعه می‌شود. بر اساس بررسیهای آنکتاد در سال 2006، می‌توان با بهره‌گیری از نظامهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در تجارت بین‌المللی هر ساله بیش از 100 میلیارد دلار صرفه‌جویی کرد. در مجموع، سه عامل تصمیم‌گیران، سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان را بر آن داشته است تا در امور تجاری از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده کنند. این سه عبارتند از: پیشرفتهای فناوری، توسعه تجارت الکترونیک و دسترسی به روابط اقتصادی در گستره جهانی. دو عامل اول باعث کاهش چشمگیر هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری شده‌اند؛ در حالی که عامل سوم افزایش سطح دسترسی و همنوایی بین بنگاههای اقتصادی اقصی‌نقاط دنیا را مورد توجه قرار می‌دهد.

وجود ذی‌نفعان مختلف در امور تجاری، تنوع و تعدد مقررات تجاری و الزامات اسنادی مربوط را به‌همراه دارد. در مارس 1998، شرکت‌کنندگان در سمپوزیوم سازمان تجارت جهانی بر اهمیت توجه به موارد زیر تاکید کردند:

_ داده‌ها و الزامات اسنادی فزاینده؛

_ فقدان شفافیت و استفاده از الزامات وارداتی و صادراتی مبهم؛

_ رویه‌های نامناسب و فقدان نظارتهای مبتنی بر ممیزی و شیوه‌های ارزیابی مخاطرات؛

_ میزان بالای موارد غیر مترقبه و فقدان خودکارسازی و استفاده معنی‌دار از فناوری اطلاعات؛ و

_ فقدان نوسازی مناسبات و همکاری نامناسب گمرک و دیگر نهادهای دولتی درگیر در امور تجاری.

در کشورهای توسعه‌یافته از فناوری اطلاعات برای تامین موارد مزبور استفاده قابل ملاحظه‌ای شده است، لیکن وضعیت بسیاری از کشورهای در حال توسعه در این زمینه چندان مناسب نیست. در این راستا، قبل از هر چیز باید جایگاه فناوری اطلاعات را در دنیای تجاری نوین تبیین کرد و به اقدامات اصلاحی لازم مبادرت ورزید. این موضوع مستلزم توجه به سیاستها و راهبردهای کشورها در کل گستره فناوری اطلاعات و ارتباطات است. نبود یکپارچگی، مشکلات زیادی را در عرصه فعالیتهای بخشهای خصوصی و دولتی به‌بار خواهد آورد. الزامات مربوط به زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیروی انسانی درگیر در تسهیل امور تجاری باید در راهبرد ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات انعکاس یابد و مسئولیتها در خصوص ایجاد ظرفیتهای لازم و توسعه زیرساختها مشخص شود.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، ایجاد نظامی جدید برای توسعه امور نوین تجاری معقولتر و ساده‌تر از بازسازی نظامهای موجود است. دست‌یابی به فناوریهای مربوط و منافع ناشی از آنها چندان ساده نیست و البته، مستلزم صرف هزینه قابل ملاحظه‌ای و تحمل محدودیتهای مربوط است. با این‌حال باید توجه داشت که اساسا چنین چیزی زمینه را برای بهره‌گیری آنها از فرصتهای موجود و ممکن فراهم خواهد کرد و درآمدها و صرفه‌جوییها نیز در طولانی‌مدت به‌مراتب بیش از هزینه‌های صرف‌شده خواهد بود.

از جمله مواردی که در به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور تجاری مورد ملاحظه قرار می‌گیرد، ایجاد نظام بدون کاغذ است که مهمترین پرسش قابل طرح در این زمینه نیز زمان مناسب برای شروع اقدامات جدی است. موفقیت در این عرصه قبل از هر چیز بستگی به آن دارد که نظام مبتنی بر کاغذ سیر تکاملی خود را طی کند، به‌نحو مناسبی جریان یابد و از قابلیت تبدیل آسان به نظام الکترونیک برخوردار باشد.

خبرگزاری مهر - تجارت الکترونیک در ایران در یک بن بست گرفتار شده است و رونق آن توجه مناسب مسوولین دولتی حتی شخص رئیس جمهور را می طلبد.

دولت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی دو مقوله ای هستند که در سالهای اخیر بسیاری از مسوولین در سمینارها و همایشهای مختلف درباره آن سخن می گویند.

در تمام این سخنرانیها تنها مسوولین برای اجرای دولت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی در کشور راه حل ارایه می دهند و از عمل و ارزش گذاری درست هیچ خبری نیست.

بعد از دولت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی بسیار مطرح است و بسیاری از شرکتهای خصوصی خواهان برقراری کامل آن در کشور هستند در حالیکه این موضوع هم در ایران به بن بست رسیده است. در بیان دلایل این امر مسوولین نکات بسیاری را ذکر کرده اند که جالبترین آنها نبود قوانین لازم در این حوزه است. این در حالی است که در مجلس ششم قوانین تجارت الکترونیکی به عنوان زیر ساخت اصلی و با ارزش این حوزه به تصویب رسید و طی ابلاغیه ای به تمام دستگاههای قضایی جهت اجرا ارسال شد.

بنابراین در حوزه تجارت الکترونیکی در کشور یک قانون کلی وجود دارد که می تواند مرجع مشکلات و اختلافات برای فعالان این حوزه باشد ولی متاسفانه تاکنون به این قوانین توجه و مراجعه ای نشده است و کسانی هم که در این حوزه اختلافی پیدا می کنند به دادگاههای عمومی مراجعه می کنند (در کشور هنوز هیچ دادگاه تخصصی برای این امر وجود ندارد) همچنین که قاضی هم اشراف کاملی به قوانین و حوزه فناوری اطلاعات ندارد و نمی تواند منطبق بر این قوانین حکمی صادر کند. (هنوز هیچ آموزش مناسبی به قضات برای رسیدگی به پرونده های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات داده نشده است.)

با این اوصاف عدم وجود قانون در کشور نمی تواند عامل کسادی این حوزه باشد همچنین که هیچ گاه قانون به عنوان مانع و سد به حساب نمی آید اما به نظر می رسد علت کسادی حوزه دولت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی در کشور بی توجهی به اولویتهای اصلی این حوزه است.

در زمینه کسادی این حوزه نظرات بسیاری وجود دارد، برخی دلیل آن را عدم وجود فناوری مناسب در کشور یا نبود زیر ساختهای لازم، خرابی شبکه ها و مسایل جانبی مخابراتی در کشور و برخی دیگر هم بحث دیتا را به عنوان دلایل کسادی دولت و تجارت الکترونیکی در کشور می دانند.

ولی به نظر می رسد هیچ یک از این مسایل دلیل اصلی توقف کامل تجارت الکترونیکی در کشور نیست چرا که تمام این زمینه ها، دیتا، فناوریهای نوین، شبکه و مسایل مخابراتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری قابل خرید حتی از کشورهای دیگر هستند و می توان آنها را به راحتی وارد کشور کرد.

پس این عوامل با وجود تاثیر در این امر نمی توانند دلیل اصلی این کساد باشند، همچنین در بحث فناوریهای نوین نمی توان تنها به یک مقوله مانند تجارت الکترونیکی محدود شد و باید بهداشت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، پول الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و در نهایت دولت الکترونیکی که سر منشا همه این موضوعات است را در نظر بگیریم.

وقتی دولت الکترونیکی به صورت کامل در کشور اجرایی شود تمام موضوعات جانبی و زیر شاخه های آن هم اجرا می شود و این ملزم انجام یک سری برنامه ریزیهای دقیق و مناسب در سطوح بالا و دولتی است.

کشور ما در زمینه رونق دولت الکترونیکی و در نهایت تجارت الکترونیکی احتیاجی به تغییر و تحول در فناوری ندارد، بلکه احتیاج به تغییر دید و نگاه مسوولین و مردم به این مقوله دارد.

مسوولین باید درک کنند که مردم ارباب رجوع بوده و تکریم به مردم از وظایف اصلی آنها به حساب می آید، همچنین که مردم باید یقین کنند که در دولت الکترونیکی ذی حساب اصلی خود آنها هستند و تا هنگامی که این مسایل به درستی حل نشود ما در دولت الکترونیکی حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.

در وهله بعد، فرآیند کاری مطرح می شود، هنگامی که دولت خوب تعریف و مطرح شود می توانیم با کمک فناوری و خاصیت شبکه مراجعات را کم و حق شهروندی را ادا کنیم. به عبارتی دولت الکترونیکی را اجرا و سپس زیر شاخه های آن را که شامل تجارت الکترونیکی، بهداشت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، پول الکترونیکی و ... است را در جهت گسترش و توسعه کشور نهایی کنیم.

به گزارش مهر، معنای واقعی تجارت الکترونیکی، خدمات کلی به صورت الکترونیکی است و نباید این مقوله را در سطح پایین خرید و فروش کالا به صورت دیجیتالی محدود کنیم و این خود گواهی بر اهمیت دولت الکترونیکی به عنوان سر شاخه بکارگیری فناوری های نوین و توسعه در کشورها است.

نکته بعدی که باید به آن توجه شود مسایل مالی در این حوزه است. مساله مالی مانند خون در یک بدن عمل می کند و برای آن هم باید برنامه ریزی دقیق و مطلوبی اتخاذ شود که در هر قسمت چه میزان پول اختصاص داده شود.

دولت الکترونیکی و تجارت الکترونیکی در عصر حاضر تنها راه توسعه واقعی کشور به حساب می آیند و این مهم تحقق نمی یابد مگر با توجه درست مسوولین در همه سطوح و همه وزارتخانه ها( تنها با توجه یک وزارتخانه مانند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قابل دسترسی نیست).

این مسئله بقدری مهم و حیاتی است که باید شخص رییس جمهور هم بر روند اجرا و تشکیل دولت الکترونیکی نظارت کامل و مناسبی داشته باشد.

در این بحث باید هم هزینه و هم آموزش لازم و مناسب اتخاذ شود (البته این امر در سند تکفا دیده شده بود ولی به دلایلی اجرای آن متوقف شد) و تمام این موارد وظیفه دولت است که باید برای گسترش و توسعه کشور، دولت الکترونیکی را نهایی کند.

روزنامه نیویورک تایمز در مقاله ای نسبت به کاهش استفاده از خرید و فروش روی اینترنت و تجارت الکترونیک هشدار داد.

به گزارش خبرگزاری مهر، نیویورک تایمز با اشاره به این نکته که تا پایان سال 2006، خریدهای آنلاین کاربران با افزایش سالانه 25 درصد مواجه بود، اظهار داشت، بنظر می رسد در سال 2007 این رقم با یک کاهش 9 درصدی روبرو شود.

این درحالی است که حتی بخش فروش اینترنتی کالاهایی چون کتاب، محصولات زیبا، موسیقی و خدماتی چون سازماندهی برنامه های سفر که بنظر می رسید به رشد خود ادامه دهند، نیز در مجموع با کاهش محبوبیت مواجه شده اند.

به نوشته نیویورک تایمز، برای مثال فروش کتاب از راه اینترنت در سال جاری تنها 11 درصد رشد داشته است که این رقم در سال 2006 ، 40 درصد بوده است. فروش تی شرت از 61 درصد در سال گذشته به 21 درصد در سال 2007 رسیده و فروش حیوانات خانگی از رشد 80 درصدی سال 2006 به 30 درصد رشد در سال 2007 کاهش یافته است.

هرچند شرکت هایی چون " eBay " و " Expedia " همچنان به رشد خود در عرصه تجارت الکترونیک ادامه می دهند.

براساس این مقاله کارشناسان اظهار داشته اند که در حال حاضر 40 درصد ازمحصولات رایانه ای از طریق شیکه به فروش می رسند، این درحالی است که این رقم تا سال 2011 به 7 درصد می رسد که به اعتقاد این کارشناسان، این کاهش برای بخش تجارت الکترونیک بسیار نگران کننده است.

این مقاله در ادامه با طرح سوالی مبنی براینکه چرا باوجود آنکه فناوری به صرفه جویی در زمان کمک می کند، سایت های خرید و فروش با این مشکل مواجه شده اند به بررسی معضلات تجارت الکترونیک می پردازد.

در این خصوص یک نماینده تولیدات دارویی که محصولات خود را به دارخانه های می فروشد ، توضیح داده است : " خرید این محصول از طریق شبکه به 116 میلیارد دلار در سال می رسد که این میزان تنها 5 درصد از مجموع فروش این کالا را به خود اختصاص می دهد. سرمایه داران از این مسئله می ترسند که مغازه های واقعی برای همیشه جای خود را به فروشگاه های مجازی بدهند به همین منظور اغلب ترجیح می دهند که کالا یا خدمات خود را علاوه بر شبکه بصورت واقعی نیز عرضه کنند."

نانسی اف کوهن استاد دانشگاه هاروارد و کارشناس مطالعه درخصوص عادات مصرف کنندگان نیز در این باره به نیویورک تایمزتوضیح داد، ترس از دست دادن مشتریان خارج از شبکه حتی شرکت های بزرگی چون اپل و دل را با نگرانی مواجه کرده است بطوری که حتی این شرکت ها همه ساله در شهرهای بزرگ دنیا فروشگاههای بزرگی را برای ارائه محصولات خود راه اندازی می کنند. درهر حال نمی توان مشتری را مجبور کرد که حتما از طریق اینترنت خریدهای خود را انجام دهد. بویژه آنکه محدویت های زیادی در استفاده از تجارت الکترونیک برای مشتریان طبقات مختلف جوامع وجود دارد.

همچنین جان مورگان، استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا به نیویورک تایمز اظهار داشت :" تجارت آنلاین تنها 11 درصد از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص داده است که این درصد بسیار پایینی است . درهرحال آینده این بخش قابل پیش بینی نیست."

نام خرید و فروش و تجارت در ایران، همواره یادآور واژه واسطه‌گری است و آنقدر این کلمات همیشه در کنار یکدیگرند که حتی در خرید و فروش‌های اینترنتی نیز از حضور خود غافل نمی‌مانند، البته تغیر زمان، شکل این واسطه‌گری را نیز تغییر داده است.
دنیای امروز، با تمام ویژگی‌های منحصر به فردش سبب شده تا هر روز به خیل کاربران مایل به خرید از فروشگاه‌های اینترنتی، افزوده شود.

به گزارش خبرنگار سیتنا، خرید و فروش کالا از طریق شبکه جهانی اینترنت ‌از شاخه‌های تجارت الکترونیک در عصر رشد سریع فناوری است که در آن اینترنت به عنوان پلی میان مراکز فروش و خریداران عمل می‌کند و فاصله زمانی و مکانی میان آن‌ها را به صفر می‌رساند.

در این شاخه از تجارت الکترونیک، خریدار برای سفارش کالای مورد نظر خود، ابتدا باید وارد سایت شرکت‌های ارایه دهنده سیستم کد شده که فروشگاه اینترنتی را تحت پوشش خود دارد؛ کاربر پس از مشاهده و بررسی مشخصات کالاهای مورد نظر، آ‌نها را انتخاب و سپس با وارد کردن اطلاعات شخصی و آدرس پستی خود، خرید را نهایی می‌کند.

این شرکت که در واقع به نوعی هم طرف قرارداد فروشگاه بوده و هم طرف قرار داد شرکت پست، اطلاعات سفارش کالا را به اطلاع فروشنده ‌می‌رساند و فروشنده سفارش رسیده را آماده کرده و در نهایت از طریق پست آن محصول به دست خریدار می‌رسد.

شرکت‌های ارائه‌دهنده سیستم کد، مجوز فعالیت‌های خود را از شرکت پست دریافت می‌کنند و البته از ایفای این نقش واسطه‌گری درآمد خوبی هم کسب می‌نمایند، چراکه طیف گسترده‌ای از کالاها از املاک و مستغلات گرفته تا خوراک و پوشاک، از طریق اینترنت قابل خرید و فروش است.

در واقع، آنها با ایجاد یک سایت اینترنتی و انعقاد قرارداد با شرکت پست و البته تحت پوشش قرار دادن چند فرشگاه،به مشتریان خدمات‌رسانی می‌کنند.

به عبارتی، در این سیستم، مشتریان در سایت فروشنده محصولات مورد نظر خود را انتخاب کرده و در سبد خرید (Shopping Cart) قرار می‌دهند و پس از وارد نمودن اطلاعات ارسال کالا در سایت پرداخت خرید خود را نهایی می‌کنند.

از این پس، شرکت پست کالا را از فروشنده دریافت کرده و به آدرس خریدار ارسال می‌نماید و در هنگام تحویل کالا به خریدار مبلغ کالا و هزینه ارسال را طبق فاکتور صادر شده از خریدار دریافت می‌کند و در مقاطع زمانی خاص به حساب فروشنده واریز می‌نماید.

دریافت وجه کالا، معمولا به دو روش در ایران معمول است؛ یکی دریافت وجه هنگام تحویل کالا و دیگری پرداخت الکترونیکی است که به دلیل برخی محدودیت‌ها در تکنولوژی، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مدیرکل پست مستقیم، در خصوص وضعیت این شرکت‌ها در ایران می‌گوید: در حال حاضر، در کل کشور، پنج شرکت ارایه‌دهنده سرویس کد فعالیت دارند که این شرکت‌ها بیش از 700 فروشگاه اینترنتی را تحت لوای خود دارند.

وی، در خصوص نحوه قرارداد شرکت پست با این شرکت‌ها، می‌افزاید: فاکتورهای بسیاری برای بستن قرارداد با آن‌ها رعایت می‌شود که در دفتر حقوقی تدوین شده است.

حاجی‌تهرانی، داشتن قابلیت و توان بالای فنی به نحوی که سایت بتواند فروشگاه‌های زیادی را تحت پوشش خود قرار دهد و داشتن مکانیزم و توان بالای اجرایی را در بستن قرارداد با این شرکت‌ها دارای نقش به سزا دانست.

وی، با بیان این مطلب که در کمیته‌ای، سامان‌دهی فرآیند خرید و فروش اینترنتی بررسی می‌شود، اظهار می‌کند: در این کمیته، تلاش داریم معایب و اشکالات را بررسی کرده و در جهت رفع آن گام برداریم.

حاجی‌تهرانی، معتقد است: این سرویس در ایران بسیار نوپا است و برداشتن قدم در آن باید با احتیاط بیشتری همراه باشد.

وی، در خصوص نحوه دریافت هزینه کالا توسط شرکت‌ها از مشتریان می‌گوید: شرکت پست در این زمینه دخالتی ندارد، این موردی است که بر اساس تفاهمی که شرکت‌ها با فروشگاه‌های طرف قرارداد دارند مشتریان رفتار می‌کند و پست تنها هزینه ارسال محصول را دریافت می‌کند.

وی، هرگونه ایجاد "مونورپل" در بستن قرارداد با این شرکت‌ها را تکذیب و خاطرنشان می‌کند: از تمام شرکت‌هایی که آمادگی انجام چنین فعالیت‌هایی را دارند، استقبال می‌کنیم.

مدیرکل پست مستقیم، در خصوص آینده خرید و فروش اینترنتی در ایران می‌گوید: از آنجا که خواهان خرید و فروش اینترنتی در شبکه‌های بین‌المللی و جهانی هستیم، بیشتر از شرکت‌هایی استقبال می‌کنیم که توانایی معرفی کالاها را به جهان داشته باشند تا از این طریق کالاهای ایرانی را به فروش برسانیم.

وی، در پایان تاکید می‌کند: از هرگونه انحصارطلبی در این بخش باید پرهیز کرد تا در یک فضای رقابتی و سالم بتوان به مردم خدمت‌رسانی کرد.

در هر حال، فراهم‌آوردن زیرساخت‌ها، زمینه مناسبی برای گسترش تجارت الکترونیک فراهم می‌آورد که امکان پرداخت از طریق تمامی کار‌تهای عضو شبکه شتاب از آن جمله است.

در سال 1949 میلادی به مهندس جوان آقای رالف بی یر (Rulph Baer) ساخت برنامه تلویزیونی واگذار شد. از او خواسته شده بود فقط برنامه معمولی را طراحی نکند، بلکه کاری کاملاً جذاب و استثنایی را بنویسد. انجام کار برای آقای بی یر مشکل نبود، او تمایل داشت از محدوده طرح واگذار شده فراتر گام بردارد و کاری نوظهور ارایه دهد و به وسیله بازی برنامه اش را اجرا کند ، اما بازی خاصی را در نظر نداشت. بهرحال مدیر او فکرش را تأیید نکرد و طرح مورد نظر بی یر اجرا نشد.

زمانی که رالف بی یر طرح خویش را عرضه کرد نمی دانست که بنیان گذار صنعت نوینی در جهان شده که امروزه بعد از گذشت نیم قرن تبدیل به صنعت با شکوه و سودآوری شده است. در سال 1952 میلادی الف راس دالگلاس (A.S.Douglas) ، دانشجوی دکترای دانشگاه کمبریج تز خویش را در باره تأثیر متقابل انسان – رایانه نوشت و اولین بازی گرافیکی رایانه ای را طراحی کرد. اما اولین بازی واقعی رایانه ای در سال 1961 میلادی به نام جنگ ستارگان (Spacewar) نوشته شد.

بعد از گذشته چند سال ، در سال 1972 شرکت آتاری (Atari) بازی الکترونیکی تنیس روی میز به نام

پنگ(Pong) را معرفی و به بازار عرضه کرد. در همان سال شرکت مگناوکس (Magnavox) به عرضه مجموعه بازی ویدئویی به نام اکتیویژن (Activision) پرداخت که با اتصال دستگاه به تلویزیون های خانگی، امکان بازی فراهم می شد.

بدین ترتیب رفته رفته بر تعداد شرکت های سازنده بازی های ویدئویی افزوده شد تا آنکه در پایان سال 1976 بالغ بر بیست شرکت مختلف به تولید بازی های ویدئویی قابل استفاده در منازل پرداختند.

در سال 1976 شرکت کودک زیبا (Fair Child) با ارائه اولین مجموعه بازی های ویدئویی قابل

برنامه ریزی ، به شکل جدی وارد عرصه بازی های ویدئویی شد. در این بازی ، کاست های مختلف نصب شده در بخش کنترل مرکزی دستگاه امکان انجام بازی های مختلف را فراهم می آورد.

در سال 1977 رایانه اپل 2 (Apple 2) برای فروش به بازار ارائه گردید و تحول مهمی در گرایش مردم به تهیه رایانه های شخصی و خانگی پدید آورد. همزمان بازی های ویدئویی سکه ای، سراسر کشور آمریکا را فرا گرفت برای انجام این بازی ها افراد می توانستند با انداختن سکه ای در دستگاه های مزبور که در مراکز تفریحی ، سینماها و .... نصب شده بودند به بازی بپردازند.

به تدریج با اشباع بازار، در سال 1985 ، فروش دستگاه های مربوطه به بازیهای ویدئویی به حداقل ممکن رسید. اما در سال 1986 شرکت نینتندو (Nintendo) با عرضه سخت افزار جدید خود، که ارتقای زیادی در کیفیت بازی های ویدئویی پدید آورده بود، نگاه ها را متوجه خویش کرد.

بازی های اخیر نینتندو ( و بازی های مشابهی که توسط شرکت های اکتیویژن و سگا عرضه شدند ) ضمن آنکه به تلویزیون وصل می شدند، دارای کنترل های دستی بودند ، کیفیت گرافیکی و صدای آنها بهبود پیدا کرده بود و سرعت حرکات شخصیت های بازی در آن طبیعی تر شده بود.

مسأله اخیر در کنار پیشرفت های سخت افزاری و نرم افزاری صنایع الکترونیکی و رایانه ای و در نتیجه کاهش قابل ملاحظه قیمت دستگاه ها ، سبب توجه دوباره نوجوانان و جوانان به بازی های ویدویی شد و تا سال 1988 یازده میلیون از دستگاه های نینتندو به فروش رفتند.

موفقیت شرکت نینتندو در فروش بازیهای ویدئوی سبب شد تا سال 1988 هفت شرکت دیگر نیز مجموعه هایی از بازی های ویدئویی خود را روانه بازار کنند و در مجموع بازی های دیجیتالی را باید به ابزار قدرتمندی تشبیه کرد – امروزه شاهد عرضه میلیون ها نوع بازی به بازار هستیم و میلیون ها کودک ، نوجوان و بزرگسال در سراسر جهان به بازی های رایانه ای علاقمند هستند و ساعاتی از شبانه روز را صرف این کار می کنند. بازی های رایانه ای از زمان پیدایش تا کنون هم چنان رو به توسعه بوده است و صنعت تولید آن از پیچیدگی برخوردار شده است.

ارقام زیر بیانگر تحولات پیش گفته و اهمیت اقتصاد بازی های ویدئویی در جهان امروزی است.
فروش سالیانه بازی های ویدیویی

330 میلیون دلار 1979----- 446 میلیون دلار 1980---------1 میلیارد دلار 1981-----------3 میلیارد دلار 1982-----2 میلیارد دلار 1983----800 میلیون دلار 1984----100 میلیون دلار 1985 ------430 میلیون دلار 1986------ 1/1 میلیارد دلار 1987 ---- 3/2 میلیارد دلار 1988 ----4/3 میلیارد دلار 1989----- 4 میلیارد دلار 1990----- 4/17 میلیارد دلار 2000 ----- 2/22 میلیارد دلار 2005 --------

همچنین پیش بینی می شود با توجه به گسترش روزافزون استفاده از تلفن های همراه و قابلیت دسترسی سهل الوصول استفاده کنندگان در مقاطع زمانی مختلف در شبانه روز از تلفن های همراه ، میزان فروش بازیهای رایانه ای در تلفن های همراه از 5/2 میلیارد دلار در سال 2005 به حدود 1/ 11 میلیارد دلار در سال 2010 برسد.
منبع: بنیاد ملی بازی های رایانه ای

با توجه به سوابق کوتاه مدت حضور بازی های ویدیویی و رایانه ای در سطح جهان ، مطالعات و پژوهش های انجام شده از یک سو و سطح و میزان فروش انواع بازی ها و کنسول های مربوطه از سوی دیگر نشان از آن دارد که برای پر کردن اوقات فراغت طیف گسترده ای از هر جامعه ای این بازیها توانسته اند نقش بسزایی داشته باشند ، به منظور نگاهی مختصر به وضعیت بازی های ویدئویی و رایانه ای در سطح بین الملل، مواردی گزیده و در قالب پاراگراف های مجزا آورده می شود:

- در 75 در صد از خانه های آمریکا سیستم بازی های کامپیوتری وجود دارد.

- عمده استفاده کنندگان از بازیهای رایانه ای در آمریکا بین 7 تا 34 سال سن داشته و اغلب مرد هستند.

- در حال حاضر اغلب بازی کنان بازی های رایانه ای را پسران 15-24 سال سن تشکیل می دهند.

- یک جوان 30 ساله چینی که 6 سال قبل شرکت بازی های آن لاین راه اندازی کرد هم اکنون دومین مرد ثروتمند کشور چین با یک میلیارد دلار دارایی به شمار می رود.

- فروش بازی های ویدیویی در فصل اول اقتصادی سال 2005 تقریباً 23 در صد بیش از سال قبل بوده و این افزایش به بیش از 2/2 میلیارد دلار رسیده است. که این افزایش به دلیل استقبال چشمگیر مردم از دستگاه های بازی ویدئویی قابل حمل است.

- فروش دستگاه های بازی در سال 2005 به بیشتر از یک میلیارد دلار رسیده است.

- اولین دوره مسابقات جهانی بازی های ویدیویی و رایانه ای در تابستان سال 2002 در ژاپن برگزار شد جایزه اول آن صد هزار دلار بود و امتیاز پخش تلویزیونی آن نیز به فروش رسید هر کشوری با امکانات کافی می تواند متقاضی میزبانی باشد.

- بازی میست در سال 1993 بیش از 10 میلیون نسخه و سری بازی های سیمز نیز حدود هشت میلیون نسخه فروش داشته است.

- در سال 2003 ارزان ترین محصولی که از سوی شرکت Game Cube عرض شد ، مبلغ 99 دلار بوده است.

- لیگ حرفه ای CPL در آمریکا به منظور گسترش بازی های رایانه ای به عنوان یک ورزش از سال 1997 تأسیس گردیده است.

- بازی هالوو 2 در اولین هفته انتشار در بازار در ماه نوامبر 2004، 66 میلیون دلار فروش داشته است.

- تحقیقات میزان علاقه رو به افزایش زنان را نسبت به بازیهای رایانه ای نشان می دهد.

- پژوهش ها بیانگر آن است که در حال حاضر 25% زنان بریتانیا ، 39% زنان آمریکایی و 69% زنان کره ای به بازی های رایانه ای می پردازند.

- در بریتانیا ، آمریکا و کره متوسط سن زنانی که وقت خود را به بازی های رایانه ای می گذرانند بین

30-35 سال است و به طور متوسط هفته ای 7 ساعت به بازی ها ی رایانه ای مشغولند و در سال حدود 250 یورو برای خرید بازی های رایانه ای هزینه می کنند.

- سازمان ESRB مسئول درجه بندی بازی ها برای سنین مختلف در آمریکا است.

- هر سال در دو رویداد بزرگ ، نمایشگاه های زیر دوستداران بازی های رایانه ای و افرادی را که در این صنعت مشغول به کار هستند ، در یک جا دور هم جمع می کند.

1- نمایشگاه بازی های رایانه ای Electronic Entertainment Expo ES

2- نمایشگاه بازی های رایانه ای تولید (TGS) .

- سازمان های USK,ELSPA و OFLC مسئول بر چسب گذاری و درجه بندی بازی ها برای سنین مختلف به ترتیب در انگلیس ، آلمان و استرالیا هستند.

- اولین نمایشگاه تخصصی بازی های رایانه ای در ایران در تاریخ 16-12 مهر سال 84 در تالار بزرگ وزارت کشور به مدت 5 روز برگزار شد.

- هر سال در شهریور ماه مراسم سالانه انتخاب برگزیدگان صنعت بازی در شهر لندن برگزار می شود. در این مراسم بهترین های اروپا در 8 رشته انتخاب می شوند و هیأت داوری متشکل از 50 متخصص بازی های رایانه ای است.

- بر اساس تحقیق شرکت مایکرو سافت ، کاربران رایانه های شخصی 18% زمان استفاده از رایانه خود را صرف بازی می کنند.

- بازی سومین علاقه در بین برنامه های رایانه ای است. رتبه اول اینترنت و رتبه دوم پست الکترونیک است.

- بازار بازی های روی خط (On Line) به شدت در حال رشد است.

- چین قصد دارد برای توسعه بازی های اینترنتی بین یک تا دو میلیارد یوآن در این صنعت سرمایه گذاری کند.

- چین برای حفظ امنیت ملی خود بازی های رایانه ای را سانسور می کند ، دولت چین کمیته ای برای نظارت بر بازی های رایانه ای تشکیل داده تا واردی را که نامناسب تشخیص داده می شود از این بازی ها سانسور کند.
منبع: بنیاد ملی بازی های رایانه ای

مسعود قاسم زاده - شاید اهمیت موتورهای جستجوگر را بتوان در نام این ابزارها براحتی پیدا کرد.ابزاری که در یک بیان ساده و کلی قادر است عمل جستجو ر بر روی میلیاردها صفحه اینترنتی را انجام دهد.قطعا موتورهای جستجوگر در آغاز با بینشی تک بعدی پا به عرصه اینترنت گذاشتند و چه بسا بسیاری از آنها با

اهدافی کاملا آکادمیک و بدون در نظر گرفتن بسیاری مسائل کاربر پسند و فقط برای رسیدن به اهداف علمی شکل گرفته و شروع به فعالیت کرده اند اما تغییر نگرش و چرخش این ابزارها و تبدیل شدن آن به عنوان یک منبع اقتصادی با پشتوانه کاملا استراتژیک، روندی بسیار جالب و شنیدنی دارد.

بسیاری تکامل و این تغییر بینش را یک امر خودتکاملی می دانند و اعتقاد بر این دارند که موتورهای جستجوگر ذاتا یک ابزار امروزی جهت ارائه سرویس جستجو – چه تجاری و چه غیر تجاری – می باشند و استفاده از این ابزار با اهداف تجاری باریست که به مرور زمان بر دوش موتور جستجوگر قرارگرفته

است.در واقع نگرش این افراد به مقوله موتور جستجوگر ابزاری با قابلیت اولیه غیر تجاری است.قطعا این نگرش درست و قابل توجیه است اما از طرفی دیگر این طرز فکر با آنچه که امروزه از موتورهای جستجو مشاهده می کنیم کاملا متفاوت است.امروزه درصد بسیاری از مدیران فناوری اطلاعات ، موتورهای جستجو را در کنار مزایای اقتصادی آن میبینند.این مسئله در مورد مدیران استراتژیک سازمانها و شرکتهای فناوری اطلاعات بسیار پر رنگ تر و برجسته ترخود نمایی می کند.

مدیران استراتژیک پورتالها ، جستجوگرها را به عنوان یک استراتژی \"تکاملی\" و یا حتی نوعی استراتژی \"توسعه محصول\" و در پی ان \"توسعه بازار\" می دانند.اینها همه نشان از آن دارند که نگرشی که به یک موتور جستجو وجود دارد ، نگرشی دو جنبه ای است که حتی گاهی کفه تجاری آن سنگینی بیشتری می کند.اما چرایی این نگاه ها قطعا دلیل خاصی دارد.

شاید شش سال پیش شما برای خرید یک دستگاه گوشی تلفن می بایست به دنبال محل نمایندگی شرکت مورد نظر می گشتید اما امروزه خریدن یک دستگاه گوشی تلفن ثابت با مشخصه های خاصی که مد نظر دارید بسیار ساده تر از شش سال پیش است.با چند کلیک ساده بر روی صفحات اینترنت شما براحتی میتوانید تلفن مورد نظر خود را پیدا کنید.هر چند که امکان خرید اینترنتی در ایران گسترش لازمه را پیدا نکرده است اما به جرات میتوان گفت حداقل کمکی که اینترنت به کاربران می کند راحتی در پیدا کردن کالای مورد نظر است به دور از هرگونه مشغله ذهنی ، ترافیک و اتلاف وقت.

نقش پررنگی که موتورهای جستجوگر در توسعه و گسترش تجارت مبتنی بر اینترنت داشتند برای بسیاری مشخص و روشن است.در تعریف ساده و بیان مزیتهای موتور جستجوگر می توان اینطور بیان کرد : \"موتور جستجوگر کمک میکند تا نیاز به حفظ کردن اسامی از بین برود و چیزهای جدید و بهتر را زودتر ببینیم\"همیشه این وب سایتهای فروش آنلاین بزرگ نیستند که محصولات مورد علاقه شما را در لیست کالاهای مورد فروش خود قرار میدهند.ممکن است یک فروشگاه کوچک کاملا نا آشنا محصول مورد علاقه شما را یک ماه زودتر از هر فروشگاه بزرگ دیگر بر روی وب عرضه کند.در نظر بگیرید تلفن ثابتی را که قرار بود تهییه کنید یک محصول ساخت کشور لهستان است که تمامی نیازهای شما را برآورده میکند.در صورتی که این محصول تنها در یک فروشگاه اینترنتی محلی در کشور لهستان عرضه شود شما براحتی نخواهید توانست این کالا را از طریق فروشگاه های بزرگ و نامدار اینترنتی پیدا کنید.اینجاست که نقش پررنگ موتورهای جستجوگر در عرصه تجارت بر روی وب مشخص می شود.

موتورها همیشه سعی می کنند راهنمایی کنند کاربران خود را جهت رسیدن به هدف ، حال این هدف یک محصول درفروشگاه اینترنتی \"آمازون\" باشد و یا یک محصول دیگر در یکی از زیر صفحات یک وب سایت ایرانی! مهم نشان دادن آنچه کاربر می خواهد است که البته در اینجا فرض بر آن شده که موتور جستجوگر یک موتور ایده آل است که بهترین و نزدیکترین نتیجه را به کاربر نشان میدهد.

در سالهای اخیر موتورهای جستجوگر به عنوان راهنمای مطلق تجارت شناخته میشوند.طبق آخرین بررسی های انجام شده در سال 2005 در آمریکای شمالی و کانادا مبلغی در حدود 5.75 میلیارد دلار هزینه جهت انجام بازاریابی موتورهای جستجو پرداخت شده است که این رقم بسیار بالا حاکی از اهمیت زیاد موتورهای جستجو بعنوان یک ابزار موفق تبلیغاتی برای شرکتهاییست که به نوعی خدماتی را برای کاربران ارائه می دهند.از نظر من این موفقیت موتورهای جستجو در جذب و کسب این اعداد بالا همگی مدیون ترافیک بالاییست که این موتورها دارند.در صورتی که میزان مراجعه به موتورهای جستجو با افت مواجه شود و یا به هر دلیلی اعتماد کاربر به موتور از بین برود ، میزان تبلیغات انجام شده بر روی موتورهای جستجوگر نیز با افت مواجه شده و شاید داشتن رویای یک موتور جستجوگر پولساز هرگز در ذهن هیچ مدیر استراتژیکی جلب توجه نکند.اما در واقعیت میبینیم که چنین نیست و طبق نتایج اعلام شده همچنان اعتماد سازمانها و شرکتها به موتورها رو به افزایش است و نظرها مثبت تر از قبل.افزایش 24 درصدی میزان تقاضا و هزینه های پرداختی جهت تبلیغ در موتورهای جستجو نیز خود حاکی از این اعتماد و خوش بینیست اما آیا واقعا میتوان به همان اندازه که نسبت به پرداختها خوش بین هستیم ، نسبت به نتیجه نیز مطمئن باشیم؟

با توجه به رفتارهای مختلف کاربران اینترنتی موفقیت بازاریابی موتورهای جستجو صد در صد وابسته به نوع رفتار و نتایجیست که موتورجستجو به کاربر ارائه می دهد.وجود یک موتور جستجوی کاملا قابل اعتماد بدین معناست که موتور کمتر در اعلام نتایج خود سلیقه ای عمل کرده و دست کاربر را

در انتخاب اولین گزینه کاملا باز بگذارد.این همان چیزیست که موتورهای بزرگ جستجوگر را همچنان در صدر نگه داشته است.

ما همچنان دو موتور جستجوگر قدرتمند \"گوگل\" و \"یاهو\" را بعنوان پردرآمد ترین موتورهای جستجوگر می دانیم که در واقع این رقم بالای درآمد نتیجه صداقت قابل قبول این موتورها در قبال کاربران اینترنتی است.

موتور جستجوگر \"یاهو\" به تنهایی بخش اعظمی از درآمد سالیانه پورتال بزرگی همچون \"یاهو\" را تامین می کند.جایگاهی که میتوان برای موتورهای جستجو در پورتالها در نظر گرفت بسی حساس تر و حیاتی تر از آنچه است که به ذهن میرسد.به جرات یکی از بهترین ابزارها برای پورتالها جهت حفظ کاربر ، داشتن یک موتور جستجوگر قابل اعتماد و قوی است که در واقع مانع از خروج کاربر از پورتال شده و زمینه ای برای ایجاد انگیزه و وفاداری در کاربر را فراهم کرده و مدیران را در رساندن به افق های خود یاری میدهد.جستجو کردن در میان صفحات وب عادت غیر قابل ترک کاربران امروزیست و وجود یک چنین ابزاری نزدیک به کاربران شما می تواند آنها را همیشه وفادار نگه دارد و این خود نشان دهنده اهمیت موتورهای جستجوگر برای پورتالها در هر سطحیست.

علی احسانی - حدود 30 سال از پیوستن چهار شبکه بنیان گذار اینترنت به یکدیگر سپری شده است .درطی این سال بشر پیشرفت های فراوانی کرده است که شاید خود حتی تصور چنین سرعت پیشرفتی را نداشت.فناوری های جدید مانند وب نیز استفاده از اینترنت را به مراتب راحت تر کرده است ،اما انسان برای راحتی بیشتر هرگز از پا ننشسته است و قدم در ایجاد فناوری های نو نهاده است. تجارت الکترونیک یکی از این فناوری ها است که در پشت نام به ظاهرساده اش ،مفهومی فراتر از آنچه در اذهان ماست پنهان شده است.آنچه در این مقاله آمده است شامل مباحثی از مبانی تجارت الکترونیک می باشد . شرح مختصری از تاریخچه تجارت الکترونیک ،چگونگی آن در دوران قبل وبعد از به وجود آمدن اینترنت ، ذکر برخی پروژهای موفق یا شکست خورده و دلیل پیروزی یا

ضعف آنها ،توضیح بعضی مدل های تجارت الکترونیک و مزایای استفاده از آن

تجارت الکترونیک چیست؟

اولین قدم در بررسی یک موضوع داشتن تعریفی مناسب از آن می باشد . با توجه به جوان بودن رشته فناوری اطلاعات و علی الخصوص تجارت الکترونیک هنوز تعریف دقیق و جامعی برای آن مشخص نشده است و در حال حاضر هر کس از دیدگاه خود به مساله روی آورده . ابتدا با برخی مفاهیم و تعاریف از دیدگاه پروفسور توربان آشنا می شویم. \" تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا ،خدمات و اطلاعا ت از طریق شبکه های ارتباطی \"این تعریف از چهار دیدگاه قابل بررسی است :

1-از دید ارتباطات :تجارت الکترونیک رساندن کالا،خدمات، اطلاعات و یا پرداخت پول از طریق شبکه های کامپیوتری و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر است .

2- از دید فرآیند تجارت:تجارت الکترونیک کاربرد فناوری در فرآیند داد و ستد در تجارت است.

3-از دید خدمات:تجارت الکترونیک وسیله ای است که آرمان های مشتریان ، شرکت ها و مدیران را جهت رسیدن به کیفیت بهتر،سرعت بیشتر و خدمات بهتر را با هزینه کمتر برآورده می کند.

4- از دیدگاه online:تجارت الکترونیک قابلیت خرید،فروش،داد و ستد محصولات و اطلاعات از طریق اینترنت و یا هر شبکه onlineدیگر را فراهم می کند .برخی از مردم تجارت را به معنی داد و ستد بین شرکت های تجارتی می دانند. وقتی از این معنی استفاده شود دامنه تجارت الکترونیک بسیار محدود می شود ،بنابرین اغلب از واژه کسب و کار الکترونیکی به جای آن استفاده می کنند که این تعریف تمام فعالیت های تجاری شامل خرید و فروش ،ارائه خدمات پس از فروش ،ارتباط های تجاری بین شرکت ها و ...را در بر می گیرد.

تاریخچه الکترونیک

ارتباطات الکترونیک بین موسسات تجاری چیز تازه ای نیست ،بلکه سال ها به شکل تبادل الکترونیکی اطلاعات (EDI=electronic data nterchange)که توسط شبکه های (VAN=value added networks)پشتیبانی می شدند و از طریق خطوط تلفن اختصاصی عمل می کردند ،وجود داشته است . واژهEDl غالباً به منظور جابجایی الکترونیکی اسناد تجاری مرسوم (فاکتورو...) استفا ده می شود . در واقع منظور از EDI تجارت بدون

کاغذ می باشد. تعریفی که برای Del ارائه شده است چنین است: «انتقال اطلاعات تجاری سازمان دهی شده توسط استا نداردها ی اطلاع رسانی مورد توافق از یک سیستم کامپیوتری به دیگری از طریق تجهیزات الکترونیکی.»ارائه توضیح مختصری درباره این تعریف به درک موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد . منظور از \"اطلاعات تجاری سازمان دهی شده \"استفاده از روشی دقیق ، قابل فهم و مورد قبول برای جمع آوری اطلاعات است . این قبیل

اطلاعات شامل :کد کالا،قیمت پایه،محل تحویل کالا و سایر موارد ی می باشد که یک سفارش خرید یا یک صورتحساب را تشکیل می دهد.

صورتحسابهای دو شرکت مختلف ،معمولاً با هم تفاوت دارند . ممکن است جای قرار گرفتن اسم مشتری و یا آدرس او تفاوت داشته باشند و یا تاریخ به شکل های مختلفی نوشته شود .

عبارت \"استانداردهای اطلاع رسانی مورد توافق\" بیان می کند که اختلاف های موجود بین صورتحساب ها با تعیین یک روش مورد توافق و ثابت برای ارائه اطلاعات به حداقل خواهد رسید.تا کنون تلاش های گسترده ای برای تدوین این استانداردها در سطح بین المللی انجام شده است. عبارت« از یک سیستم

کامپیوتری به دیگری» بیانگر این است که دو سیستم می توانند در دو سازمان مجزا و یا در یک سازمان قرار داشته باشند. در واقع از EDIبرای ارتباطات درون سازمانی نیز استفاده می شود. عبارت \"از طریق تجهیزات الکترونیکی \"نیز بیان میکند که هیچگونه مداخله انسانی در این مبادله وجود ندارد. تا سال ها EDI تنها شکل قابل تصور از تجارت الکترونیک بود اما رشد وگسترش شبکه جهانی اینترنت وابداع وب به کلی مفاهیمی را که در این زمینه وجود داشت متحول کرد . با بوجود آمدن تبادل الکترونیکی داده ها حوزه استفاده تجارت الکترونیک از شرکت های بزرگ و موسسه های مالی به کارخانه ها ، خرده فروش ها ، شرکت های خدماتی و....و حتی تا رزرو بلیت در آژانس های مسافرتی و فروش اجناس دست دوم گسترش یافت.استفاده از تجارت الکترونیک در حدود 1970 با نوآوری هائی نظیر انتقال الکترونیکی سرمایه که در آن سرمایه ها رامی توان به صورت الکترونیکی جابجا نمود گسترش یافت . یک سیستم انتقال سرمایه به مجموعه ای از فعالیت ها اطلاق می شود که به وسیله بانک ها وموسسه های دیگر از قبیل اتاق های پایاپای جهت انتقال منابع بین بانک ها انجام می گیرد ،تا همین اواخر سیستم مزبور کاملاً بر اساس اسناد کا غذ ی عمل می کرد و با توسعه آن در زمان ، جهت انتقال منابع داخلی و بین المللی به تدریج دارای چهارچوب و استانداردهای مشخصی گردیده بود.

این وضعیت هنگامی تغییر نمود که اطلاعات مربوط به دستور انتقال سرمایه بر اساس اسناد کاغذی ،توانست به یک سری دستورات کد شده و ماشینی تبدیل شود. با توسعه شبکه های جدید ایجاب می نمود تا پیام ها به صورت استانداردهای خاصی مبادله گردند. استفاده از این فناوری به شرکت های بزرگ

و مو سسه های مالی محدود می شد. با پیشرفت اینترنت وب موجبات ابداع تجارت الکترونیک به مفهوم امروزی فراهم شد. بنیان شبکه اینترنت در ابتدا ایجاد شبکه ای بود که تمرکز موجود در کامپیوترها ی کشورهای عضو پیمان ناتو از بین برود تا در صورت حمله احتمالی شوروی سابق به این مراکز دیگر

پایگاهها به کار خود ادامه دهند . بعد هادر سال 1969چهار دانشگاه ایالات متحده به این شبکه پیوستند و کم کم اینترنت وارد اولینمرحله خود یعنی مرحله نظامی شد . در ادامه دانشگاهیان به این نتیجه رسیدند که می توانند از اینترنت برای رسیدن به اهداف آکادمیک خود بهره گیرند . با آمدن وب تقریبا تمام ویژگیهای دوره آکادمیک بجز پست الکترونیک منسوخ شد . برای کارکردن با وب نیاز ی به دانش کامپیوتر چندانی نبود . بافراگیر شدن وب ، شرکتها وصنایع هم برای کسب وکار نگاه خود را متوجه اینتر نت کردند وبه این ترتییب دوره تجاری ایینتر نت آغاز شد و استفاده از تجارت الکترونیک به سرعت

گسترش یافت . یکی از دلایل این گسترش ، توسعه شبکه های جدید، پروتکل ها و نرم افزار های کار بردی بوده است ودلیل دیگرافزایش رقابت بین شرکتهای تجاری بود .

بکار گیری پروتکل و زیر ساختهای اینترنتی ، EDLرا از یک سیستم ارتباط معین که بر اساس خطوط ارتباط بین شرکتهای بزرگ و روابطی ثابت عمل می کند ، متحول ساخته و آن را تبدیل به یک سیستم انعطاف پذیر می کند که دئامنه آن شرکت های بسیار بیشتری را در بر می گیرد. شرکت هایی که حتی ممکن است یکدیگر را نشناسند. EDL از طریق اینترنت ، یک دهم EDL از طریقVAN هزینه در بر دارد و به همبن دلیل اینترنت باعث توسعه EDL می شود. به عنوان مثال وقتی که شرکت بوئینگ ، سیستم محدود VAN- EDLخود را به یک سیستم EDL اینترنتی تغییر داد مشتریانی که در یک سیستم سفارش قطعات شرکت می کردند 5 برابر شدند. بر اساس یک تحقیق که در سال 1999 در میان شرکت های کشورهای صنعتی انجام گرفته است، علی رغم قدمت کاربرد EDL ،تعداد شرکت های دارای وب سایت به مراتب بیشتر از شرکت هایی بوده که از EDL استفاده می کرده اند.علاوه بر استفاده از EDL ، سه شکل عمده دیگر تجارت الکترونیکی نیز وجود دارد:

- استفاده از اینترنت و صفحات وب

- بهره گیری از اینترانت ها (شبکه هایی که

در داخل شرکت ها استفاده می شوند و از پروتکل Lp استفاده می کنند) که باعث سر و سامان بخشیدن به فعالیت های داخلی شرکت می گردد.

- گسترش اکسترانت(شبکه های موجود بین شرکت هایی که طرف تجاری هم هستند و برای تبادل اطلاعات از پروتکل یکسانی استفاده می

کنند) شرکت ها به منظور همکاری با شرکای تجاری. جنین شبکه هایی ممکن است بسیاز عظیم باشند مثلاً اکسترانت هیتاچی شامل بیش از 2100 شرکت است و نیز اینتزانت شرکت فورد،120000 ایستگاه کاری را بهم متصل می کند.مدل های تجارت الکترونیک اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت سه

طرف کلی دولت، کسب و کار، و مصرف کننده را قائل شویم، ماتریس زیر تمام مدل های قابل تصور تجارت الکترونیک را شامل می شود. از

میان نه مدل نشان داده شده در این شکل تنها مدل های B2B وb2c معرف تجارت الکترونیکی می باشند.

در ادامه این مدل ها معرفی می شوند:

B2B (Business to Business) : تمام افراد طرف قرار داد و استفاده کنندگان از این نوع تجارت الکترونیک ، شرکت ها و یا سازمان ها هستند . این

نوع تجارت بیشترین سهم را در تجارت الکترونیک داراست. شکل خاصی از این مدل که به تجارت گروهی معروف است هنگامی اتفاق می افتد که اشخاص یا شرکت ها یا گروههای تجاری با هم روی یک زمینه تجاری فعالیت می کنند، مانند زمانی که چند شرکت در جاهای مختلف با هم روی طراحی اتومبیلی فعالیت می کنند.

B2C ( Business to consumer) : شامل فروش محصولات از شرکت ها و ارایه کنندگان خدمات به خریدارهای شخصی می شود. این نوع تجارت الکترونیک خرده فروشی الکترونیک نیز نامیده می شود. هر گاه یک شرکت بزرگ خدمات یا تولیدات خود را در اختیار یک کمپانی کوچک تر قرار دهد و حال آنکه این کمپانی مشتری های ثابت خود را داشته باشد و به آنها سرویس دهد ، این مدل B2B2C نامیده می شود. نوه دیگر تجارت الکترونیک B2C آن است که شرکتی خدمات ، اطلاعات و تولیدات خود را به کارمندانش ارائه می دهد. این مدل به اختصار B2E نامیده می شود. داد و ستد در اینترنت به شیوه های

دیگری نیز امکان پذیر است از جمله می توان به مدل های زیر اشاره کرد:

C2B (to Business ( consumer: افرادی که می خواهند خدمات و تولیدات خود را از طریق اینترنت به شرکت ها و سازمان ها بفروشند این سمت

را به وجود می آورند همانند شخصی که در جستجوی فروشنده ای برای اجناس خود باشد.

C2C(to consumer ( consumer: در این مدل یک شخص محصولش را به شخص دیگری می فروشد . به طور مثال فروختن اتومبیل شخصی خود ه دیگران از طریق اینترنت و ارایه خدمات به اشخاص و یا فروختن دانش شخصی به دیگری در این مدل جای می گیرد.

سایت هایی که اجازه می دهند تا اشخاص عادی اموال خود را برای حراج در آنها قرا ر دهند از این قبیل اند و حالت خاصی از C2C نیز زمانی است که افراد موسیقی و فیلم و نرم افزار و دیگر کالاهای دیجیتالی را با هم معاوضه می کنند.

امروزه با گسترش فناوری های بیسیم نوعی خاصی از تجارت الکترونیک سیار می گویند.

مزایای تجارت الکترونیک

الف- مزایای تجارات الکترونیک برای کسب و کارهادر محیط تجاری رقابتی و دائماً در حال تغییر امروز، کسب و کارها دیگر نمی توانند

بر یک بازار ثابت و پایدار برای محصولات خود متکی باشند. آنها باید در زمینه کیفیت ، قیمت و خدمات پس از فروش با رقبایی که روز به روز در حال افزایش هخستند، رقابت نمایند، برای موفقیت در بازار آنها نه تنها باید قیمت ها را پایین آورد بلکه باید تغییرات عمده بیشتری را در روش های تولید ، روابط تجاری و حتی فرهنگ سازمانی خود به عمل آورند. وجود یک بازار الکترو نیکی در اینترنت به نحو بارزی موجب افزایش بهره وری و رقابت بین شرکت ها اعم از تولید کننده و مصرف کننده می گردد. اینترنت موجب دسترسی به یک بازار Onlne و شبانه روزی با میلیون ها مصرف کننده و هزاران خدمت و محصول می گردد. در ادامه به مزایای ااستفاده از تجارت اشاره شده است:

1) کاهش قیمت خرید مواد اولیه:

خرید مواد اولیه و یا خدمات برای یک شرکت می تواند فرآیندی پیچیده و چند مرحله ای باشد . در ابتدا خریداران باید تولید کنندگان را پیدا کرده و مشخص کنند که مقدار مورد نیاز کالا، زمان تحویل ، کیفیت و قیمت مناسب است یا خیر؟ به محض اینکه تولید کننده ای انتخاب شد نقشه ها و اطلاعات با جزئیات کامل برای تولید کننده فرستاده می شود تا محصول مورد نظر کاملاً با مشخصات مورد نظر مشتری تطابق داشته باشد. با فرض اینکه محصول نمونه مورد قبول قرار گرفته و خطوط تولید آماده هستند، خریدار سفارش خرید برای مقدار مشخصی از کالاها را می فرستد و .... پیش از این شرکت های بزرگ با

استفاده از EDI نیروی کار ، هزینه های چاپ و پست را در مراحل تأمین مواد مورد نیاز خود کاهش می دادند. ماشینی کردن جریان کار برای تأمین محصول به این معناست که کارمندان این بخش وقت بیشتری برای تمرکز روی مذاکره به منظور به دست آوردن قیمت های بهتر و نیز ایجاد روابط

با تولید کنندگان دارند. شرکت هایی که از EDI استفاده می کنند معمولاً 5 تا 10 درصد در هزینه های خود در بخش خرید صرفه جویی می کنند. اینترنت پتانسیل های بیشتری برای کاهش این هزینه ها دارند به علاوه اینترنت در ها را به سوی انجام معاملات تجاری با تولید کنندگان جدید و نیز تولید کنندگان

کوچک که سابقاً تنها از طریق فاکس یا تلفن ارتباط برقرار می ساختند، می گشاید.

2) کاهش زمان چرخه تولید

چرخه تولید عبارت است از کل زمانی که طول می کشد تا یک محصول ساخته شود . در طی چرخه تولید، هزینه های ثابت مشخصی که با میزان تولید تغییر نمی کند و وابسته به زمان هستند، وجود دارد. این هزینه های ثابت شامل استهلاک تجهیزات ، هزینه های ساختمانی و خدمات رفاهی و هزینه مدیریت و سرپرستی می باشد. اگر زمان ساخت یک محصول به جای 10 روز به 7 روز کاهش پیدا کند،آنگاه هزینه های ثابت به ازای هر محصول کمتر می شود چرا که زمان کمتری صرف شده است. تجارت الکترونیک باعث کاهش چرخه های زمانی شده و اجازه می دهد تا محصولات بیشتر با هزینه مساوی یا کمتر تولید شود. ایجاد ارتباطات الکترونیکی به تأمین کننده ها و مشتریان ، شرکت ها را قادر ساخت تا انتقال و دریافت سفارش های خرید به صورت حسابها و رسید ها در زمان بسیار کمتری نسبت به قبل صورت گیرد. برخی از شرکت ها حتی مشخصات محصولات و نقشه ها را در شبکه ها به اشتراک گذاشتند تا مراحل طراحی و توسعه محصول تسریع شود.

3) افزایش کاریابی و اثر بخشی در خدمت دهی به مشتریانشرکت ها از اینترنت برای خدمت دهی به مشتریان نیز استفاده می کنند. داشتن مشخصات محصولات ، پشتیبانی فنی و دیگر اطلاعات به صورت Online نه تنها باعث صرفه جویی از طریق فارغ شدن کارمندان بخش خدمات مشتریان

از پاسخ گویی به سؤالات پیچیده و روابط با مشتری می گردد، بلکه باعث می شود مشتریان راضی تر باشند. علاوه بر افزایش رضایت مشتریان ، شرکت هایی که از اینترنت برای خدمت مشتریان استفاده می کنند ادعا می کنند که از طریق انجام سفارشات و پشتیبانی فنی Online صرفه جویی زیادی انجام شده است. تحقیقات مؤسسه فورستر نشان می دهد که به طور کلی 500 تا 700 دلار برای فرستادن یک کارشناس به محل مورد نظر ، 15 تا 20 درصد برای بررسی درخواست مشتری از طریق تلفن و حدود 7 دلار برای انجام این کار از طریق اینترنت صرف می شود. سایر مزایای تجارت الکترونیک

برای مؤسسات تجاری به شرح زیر می باشد:

کاهش هزینه های انبار داری ، کاهش هزینه های بازار یابی ، کاهش هزینه های فروش ، خذف واسطه گری، ایجاد کانال های جدید فروش محصولات و افزایش تقاضا و ....

ب- مزایای تجارت الکترونیک برای مصرف

کنندگانمؤسسات تجاری به منظور افزایش بهره وری ، کاهش هزینه ها و بالا بردن کیفیت خدمت مشتریان ، بر روی تجارت الکترونیک سرمایه گذاری می کنند. مشتریان نیز جذب خرید از طریق اینترنت می شوند چون در می یابند که قدرت انتخابشان به طور حیرت آوری افزایش پیدا می کنند، اطلاعات بیشتر و بهتری برای خرید بدست می آورند و خرید راحت تری انجام می دهند. افراد پر مشغله نیز می توانند در وقتشان صرفه جویی کنند . اطلاعات بهتر ،

انتخابهای بیشتر و هزینه های عملیاتی کمتر کسب و کارها و مشتریان را به طور همزمان به سمت تجارت الکترونیک سوق می دهد. در ادامه به مزایای استفاده ار تجارت الکترونیک برای مصرف کنندگان اشاره شده است.

1) افزایش امکان انتخاب

تعداد فروشگاههایی که بر روی اینترنت قابل مشاهده هستند ، بسیار بیشتر از مغازه هایی که حتی در محله های بسیار پر جمعیت وجود دارند. همچنین بسیار بیشتر از مغازه هایی است که یک مشتری با حد معقولی از رانندگی یا از طریق کاتالوگ هایی که از طریق پست دریافت می شوند ، می توانند به آنها دسترسی پیدا کنند . یک مشتری e Onlin می تواند از مغازه ای در شهر یا کشوری دیگر و یا حتی از مغازه ای که در شکل سنتی وجود ندارد خرید نماید. روزنامه ها مثال روشنی در این زمینه هستند. ساکنین شهرهای بزرگ نسبت به سایر مناطق به تعداد بیشتری از روزنامه های ملی و محلی دسترسی دارند. در حالی که بر روی اینترنت یک خواننده می تواند اخبار هزاران روزنامه در سراسر جهان را مطالعه کند

2)آسایش بیشتر

بسیاری از خریدارن راحتی و آسایش بیشتر رادلیل خرید از طریق اینترنت بیان کرده اند. خرید از طریق اینترنت باعث صرفه جویی در زمان می شود. مشتری نیازی به خروج از خانه و تنظیم برنامه زمانی خود با ساعات کار فروشگاهها ندارد. همچنین نیا زی ندارد که برای مدت طولانی منتظر پاسخ تلفنی

کارمندان بخش خدمات مشتریان باشد. برای آسایش بیشتر مشتریان، بسیاری از سایت ها سفارشات را همان روز یا روز بعد به مشتریان تحویل می دهند. بسیاری از شرکت ها پشتیبانی فنی و راهنمای حل مشکلات را هم بر روی سایت خود عرضه می کنند .

3) سفارشی نمودن

اینترنت موجب افزایش قابلیت سفارشی نمودن می گردد. برخی کسب و کارهای اینترنتی ، بویژه وسایل ارتباط جمعی، در حال حاضر محصولات را کاملاً سفارش می سازند به طوری که کاملاً مجزا از دیگر محصولا می شود. خوانندگان می توانند تنها اخباری را انتخاب کند که می خواهند بخوانند و این به معنای تحویل کالای مورد نظر به صفحه وب شخص یا پست الکترونیکی وی می باشد. مشتریان مغازه های موسیقی e Onlin قابلیت انتخاب CD های ضبط

شده را دارا بوده و در صورت تمایل می توانند آهنگ هتای مورد نظر خود را برای ضبط انتخاب کنند.

4) قیمت های کمتر

مصرف کنندگانی که از طریق اینترنت به خرید کالاها اقدام می کنند معمولاً 8 تا 30 دلار به ازای هر معامله پرداخت می کنند که این مبلغ در مورد معاملات سنتی تقریبا 80 دلار به ازای هر معا مله به طور میانگین است. برخی خورده فروشان اینترنتی تخفیف هایی را ارائه می کنند . برای مثال برخی فروشندگان Online کتاب ، برخی کتابها را 40 درصد تخفیف نسبت به قیمت کتاب فروشی های معمولی ارائه می کنند. (به طور مثال سایت Amazon.com را ببینید )
مدلی از تجارت الکترونیکی مناسب در ایران

باید توجه داشت که این نوع تجارت بخش‌های مختلفی دارد و ما می‌توانیم با بهره گیری از برخی از این بخش‌ها‌، به تجارت الکترونیکی نسبی (Partial E-ommerce ) دست یابیم. در تجارت الکترونیکی نسبی برخی از فرآیندهای کاری به صورت غیر الکترونیکی ونسبی

انجام میشود و به عنوان مثال فروشگاه زنجیره‌ای شهروند دارای زیر ساخت‌های یکپارچه الکترونیکی نسبت و مبادلات پولی را نیز به صورت نسبی انجام می‌دهد.این نوع فروشگاهها از اینترنت به عنوان یک پل ارتباطی با مشتریان حوزه بهره گرفته و پس از دریافت سفارش آنها اجناس را تحویل داده و نقدا وجه آن را دریافت میکند. مدل تجارت الکترونیکی نسبی با توجه به زیر ساخت‌های فعلی کشور ما نمونه بسیار کارآمدی به شمار می‌آید.بنابراین در ایران با توجه به محدویت‌های که در زمینه‌‌های زیر ساختی تجارت الکترونیکی و ICT وجود دارد می‌توان مدل تجاری موفقی را ارایه کرد. چنان که مدل تجاری

ای که فروشگاه شهروند در حال حاضر از آن استفاده می‌کند. به رغم اشکالاتی که دارد مدلی است که احتمال موفقیت در آن، به ویژه در شرایط کشور ما وجود دارد، زیرا در این پروژه، اساس کار را بر پومی سازی تجارت الکترونیکی ، یعنی فروش از طریق اینترنت با استفاده از زیر ساخت‌های موجود قرار

داده‌اند و عدم وجود زیرا ساخت‌های بانکی و اعتباری مناسب به صورتOnline، مانع ورود این شرکت به حوزه تجارت الکترونیکی شده است. در این حالت مشتریان، جنس را از طریق اینترنت خریداری کرده و در منزل تحویل می‌گیرند و همان جا هم پول را پرداخت می‌کنند. منظور این نیست که مدل تجاری فروشگاه شهروند بی عیب و نقص و کامل است یا این که سایت مزبور اشکالات فنی ندارد، بلکه می‌خواهیم بگویم که بومی سازی انجام شده در مدل تجاری آن را می‌توان‌، تا آن زمان که بستر بانکی و اعتباری لازن در کشور فراهم نشود. در سایر فروشگاه‌های الکترونیکی نیز به کار گرفت.

تجارب موفق در تجارت الکترونیک

1) جنرال الکتریک

بخش روشنایی شرکت جنرال الکتریک گزارش می دهد که اثرات قابل توجهی در بخش پاسخ گویی به مشتریان ، خدمات بهتر و کاهش نیروی کار و هزینه مواد اولیه به دلیل تغییر رویه خرید سیستم های عظیم دستی به سمت سیستم های الکترونیکی با استفاده از پروتکل های اینترنت فراهم می گردد. کارخانه های بخش روشنایی شرکت جنرال الکتریک در هر روز ، صدها تقاضا برای تعیین قیمت به بخش منابع می فرستادند تا قیمت قطعات ماشین ها را به دست آورند.

برای هر تقاضا ، نقشه ها باید از بایگانی درخواست می شد ، بازخوانی می شد، به بخش مورد نظر منتقل می شد ، فتوکپی گرفته می شد، همراه با اوراق قیمت به فرم تقاضا پیوست می شد ، در پاکت ها گذاشته می شد و سپس پست می شد. این فرایند حداقل 7 روز طول می کشید و بسیار وقت گیر بود به طوری که بخش منابع به طور معمول تنها می توانست در آن واحد به 2 یا 3 تولید کننده جوابگو باشد. در جنرال الکتریک هزینه های مربوط به نیروهای کاری بخش خرید 30 درصد کاهش داشته است و برای 60 درصد کارمندان مجدداً تعیین وظیفه شده است. بخش منابع در ماه ، حداقل 6 تا 8 روز وقت اضافی دارد تا بر روی کارهای حساس دیگری به جز کاغذ بازی ، فتوکپی و ارسال نامه بپردازد. هزینه مواد اولیه نیز تا 20 درصد تنزل پیدا کرده است چرا که دستیابی به تولید کنندگان بیشتر به صورت Online باعث ایجاد رقابت بیشترشده و این امر به نوبه خود قیمت ها را کاهش داده است. این شرکت در سال 1997 بیش از یک میلیارد دلار جنس و کالا از طریق اینترنت خریداری کرد. جنرال الکتریک محاسبه کرده است که در عرض سه سال آینده تنها از طریق کار آمد ساختن هر بیشتر خریدها و 500 تا 700 میلیون دلار در سال صرفه جویی در شرکت ایجاد خواهد شد.

2)تجربه سیسکو:

از سال 1997 سیسکو، بزرگترین تولید کننده روترهای شبکه ، 70 درصد خدمات مشتریان را به صورت Online در آروده است. این امر موجب حذف 250 میلیون تماس تلفنی در ماه و صرفه جویی به میزان 525 میلیون دلار در سال شده است. این رقم معادل 9 درصد کل درآمد و 17 درصد کل هزینه های اجرایی شرکت بوده است. شرکت سیسکو گزارش کرده است که بهره وری خدمات مشتریان این شرکت با استفاده ار تجارب الکترونیک 200 تا 300 درصد افزایش یافته است.

3) تجربه میکرون کامپیوترز:

میکرون کامپیوترز یک فروشنده کامپیوتر و لوازم جانبی آن است که بسیار از اطلاعات لازم برای خرید را از طریق وب سایت خود در اختیار مشتریان قرار می دهد. در حالی که بیش از این کارمندان بخش فروش برای مذاکره با مشتریان به طور متوسط 20 دقیقه زمان اختصاص می دادند، برای مذاکره با شتریانی

که قبلاً به وب سایت این شرکت مراجعه کرده اند، تنها 2 دقیقه زمان لازم است. با یک محاسبه ساده مشخص می شود که با استفاده از تجارب الکترونیک در این بخش کارایی 10 برابر افزایش پیدا کرده است.

4) تجربه فدرال اکسپرس:

فدرال اکسپرس در سال 1983 از نرم افزاری استفاده کرد که شرکت ها را از طریق شبکه های خصوصی به هم کتصل می کرد و در عرض 12 سال ،

50000 مشتری جمع کرد. در طی سال های 1995 تا 1998 با ورود اینترنت و انجام تجارت الکترونیک در اینترنت تعداد مشتریان به حدود یک میلیون جهش پیدا کرد. فدرال اکسپرس تخمین می زند که 68 درصد از 3 میلیون بسته ای که روزانه جابجا می شود در حال حاضر توسط شبکه ها انجام می شود.

5) تجربه موتور ولا:

شرکت موتور ولا با اتکا به شبکه ارتباطی خود قادر است نیازهای مشتری برای یک پیجر را جمع آوری کرده و آنم را به کارخانه تولیدی خود مکنتقل کند تا یک مدل مخصوص از نظر فرم ظاهری ، رنگ و سایر ویژگیها ساخته شود. فردای روزیکه سفارش انجام شد، مشتری پیجر مورد نظر ش را در یک بسته پستی دریافت می کند . به این ترتیب موتور ولا توانسته است به عنوان پیشتاز بازار در این زمینه مطرح شود.

6) محدودیت های تجارب الکترونیک:

تجارب الکترونیک هم محدودیتهای تکنولوژیکی و هم محدودیت ها غیر تکنولوژیکی دارد. محدودیت ها اصلی تجارب الکترونیک در جدول زیر بیان شده است . اما با وجود این محدودیت ها ، پیشرفتهای هر روزه در فناوریهای جدید که موجب حذف قسمت زیادی از هزینه ها در تجارب الکترونیک می شود، موجب شده استفاده کنندگان از تجارب الکترونیک هر روز بیشتر شود. محدودیت های تجارت الکترونیک محدودیت های تکنولوژیکی تجارت الکترونیک محدودیت های غیر تکنولوژیکی تجارت الکترونیک

1- استانداردهای مودر قبول عام برای کیفیت ، امنیت و اعتبار وجود ندارد

2- نگرانی از امنیت مصرف کننده ها ار از خرید می ترساند.

3- پهنای باند کافی وجود ندارد.

4- در تجارت الکترونیک فروشنده ناشناس است.

5- ابزارهای نرم افزاری در حد مورد قبول نیستند.

6- سود تجارت الکترونیک به سادگی قابل اندازه گیری نیست.

7- هنوز مشکلاتی در تطابق اینترنت و نرم افزارهای تجارت الکترونیک با برخی برنامه ها و پایگاههای داده وجود دارد

8- برخی خریدارهها مایلند محصول خرید شده را لمس کنند و خود را با تجارت الکترونیک وفق نمی دهند.

9- اینترنت هنوز گران است.

10- مردم هنوز به تبادلات بدون کاغذ اعتماد ندارند.

11- علاوه بر سرویس دهنده ها شبکه نیاز به web server های خاص می باشد.

12- با کمبود خریدار و فروشنده مواجهیم

دکتر حبیب الله دعائی - یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت درسطح بین المللی اقتصاد است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه های حمل ونقل، رشد حیرت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه خواهیم بود که درنتیجه کارایی اقتصاد بین المللی افزایش خواهدیافت. در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است. که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی هستند که مبین ارتباط تنگاتنگ بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایندهای بازار ومدیریت است. بنابراین، برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی باید ابزارهای مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و طبق نیازهای سازمان تامین و راه اندازی شوند. درنهایت آنچه در راستای تجارت الکترونیک برای مدیران دارای اهمیت است بسترسازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی توأم با شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است.
مقدمه

جهانی شدن پدیده‌ای است که بروز آن در عصر حاضر موجب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در عرصه بین‌المللی شده و کشورهای بسیاری را به چالش کشانده‌است. به طوری که بی‌شک مهمترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهانی شدن است. جهانی شدن‌ برای‌ بیماریهای‌ اقتصادی‌ جهان‌ تجویز شده و چنین‌ ادعا می‌شود؛ که‌ جریان‌ آزاد سرمایه، نیروی‌ کار، کالا و اطلاعات‌ بدون‌ دخالت‌ دولت‌ و دیگر شکلهای‌ مداخله، تنها راه‌ رسیدن‌ به‌ سعادت‌ جهانی‌ است (چنج، 1999، 225).

در دوران‌ کاپیتالیسم، بازرگانان‌ ناچار بودند، که‌ کل‌ سرمایه‌ تجاری‌ خود را به‌ دور و نزدیک‌ ببرند؛ زیرا بدون‌ وسعت‌ دادن‌ به‌ حوزه‌ فعالیتشان، در رقابت‌ نابود می‌شدند. یک‌ شکل‌ ابتدایی‌ جهانی‌شدن‌ که‌ امپریالیسم‌ بازرگانی‌ نامیده‌ می‌شد؛ شروع‌ به‌ پیوند اقتصاد بخشهای‌ مختلف‌ جهان‌ به‌ یکدیگر کرد(پیپلس، 1999، 99).

امروزه تعاریف متفاوتی از مفهوم و واژه‌ جهانی شدن عنوان گردیده است. گروهی از آن به عنوان یک مفهوم عام یعنی درهم ادغام شدن بازارهای جهان در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری مستقیم و جابه جایی و انتقال سرمایه، نیروی کار و فرهنگ در چارچوب نظام سرمایه‌داری آزاد بازار و نهایتاً سر فرود آوردن در برابر قدرتهای جهانی بازار یاد می‌کنند. گروه دیگری از آن به‌عنوان پیروزی نظام سرمایه‌داری در جهان نام می‌برند. و گروهی از آن به‌عنوان وجود رقابتی بی‌قید و شرط در سطح جهان به‌گونه‌ای که کشورهای غنی را ثروتمندتر و کشورهای فقیر را فقیرتر می‌کند یاد کرده‌اند.

گروهی هم از آن به‌عنوان عصر تحول عمیق سرمایه‌داری برای همه انسانها نام برده‌اند.

با این همه باید عنوان کرد که جهانی شدن از نظر تمامی این گروهها، حول محور یک مفهوم است و آن این است که این مفهوم بیانگر یک روند مستمر و مداوم پیرامون رقابت میان قدرتهای بزرگ، نوآوری، تکنولوژیک، جهانی شدن تولید و مبادله و به‌معنای نوگرایی (مدرنیسم) است.

اما به هر حال باید گفت: آنچه از نظر مفاهیم تئوریک به این پدیده اطلاق گردیده است، با آن چیزی که امروزه با آن در صحنه بین‌المللی مواجه هستیم تفاوتهای بسیار دارد، همان طور که در ادبیات موضوع طرح گردیده‌است، از جهانی شدن به‌عنوان، به استقبال یک جهان رفتن، آشنا شدن با فرهنگهای دیگر و احترام گذاشتن به آرا و نظریه‌های دیگران یاد گردیده است. اما روند تحول جدیدی که در دنیای امروز در قالب یک بازاندیشی و نظام جدید تعریف می شود. مفهومی تحت عنوان جهانگرایی است که به معنای نفی دیگران و نفوذ در فرهنگهای دیگر در محل برخورد ایدئولوژی‌ها است. در علم معانی بیان، جهانی شدن فرایند کوتاه کردن فاصله ها ،تغییر در تجارب زمانی و ارائه ماهیت جهانی است. (ریزیوی، 2000)

این تحول در ابعاد مختلفی در جهان امروز ایجاد گردیده است. در بعد اقتصادی شامل گسترش و یکپارچگی بازارهای مالی‌ مبادلات تجاری، ایجاد سازمانهای اقتصادی بین‌المللی نظیر اکو، نفتا، آس آن، اتحادیه پولی کشورهای اروپایی (یورو)، ادغام شرکتهای بزرگ تولیدی (کرایسلر- دایملر)، در بعد سیاسی؛ این تحول با سقوط نظامهای تمامیت‌خواه و اقتدارگرایانه گرایش به دموکراسی و تکثر (پلورالیسم) سیاسی و احترام به حقوق بشر، بوده است، و در بعد فرهنگی؛ گرایش به سوی ایجاد فرهنگ جهانی با ارزش و معیارهای خاص و درنهایت در بعد ارتباطات شامل گسترش بی‌حد و مرز شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت در اقصی‌نقاط جهان است.

در بررسی آثار و پیامدهای جهانی شدن بر اقتصاد باید براین نکته توجه داشت که؛ جهانی‌شدن اقتصاد آثار و پیامدهای متفاوتی را برای کشورهای مختلف جهان اعم از توسعه یافته‌ و در حال توسعه داراست. به عبارت ساده‌تر، علاوه بر تأثیر عمومی جهانی شدن بر اقتصاد متناسب با ویژگی‌های ساختاری هر یک از گروهها، کشورها پیامد ویژه‌ای متناسب با ساختار اقتصادی آنان را در بر دارد.

از یک نظر کلی و عمده می‌توان آثار عمومی جهانی شدن اقتصاد را به صورت زیر عنوان کرد:

1 - افزایش رقابت؛

2 - وابستگی بیشتر اقتصاد کشورها؛

3 - به چالش‌ کشاندن دولتها؛

-4گسترش تقسیم کار بین المللی (دعایی و عالی، 1384، 45)

در این میان یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت در سطح بین‌المللی اقتصاد است، زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، رشد حیرت‌انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه هستیم، درنتیجه کارایی اقتصاد بین‌المللی افزایش خواهد یافت.در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است.
تجارت الکترونیک

در دهه های اخیر سازمانها با شتاب فراوانی به سوی بهره گیری از فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های تجاری و بازرگانی رفته اند. درواقع می توان علل ورود به تجارت الکترونیک را برای سازمانها چنین برشمرد:

• هزینه سربار بالا؛

• هزینه های عملیاتی بالا؛

• عدم به کارگیری فناوری رقابتی؛

• پاسخ ندادن به موقع به مشتریان.

(صرافی زاده، 1383)

در گذشته تجارت نوعا به صورت چهره به چهره بین دو طرف صورت می گرفت. اما در طول قرنها و دهه ها تجارت روندی پیچیده به خود گرفت. در حال حاضر، درصد بالایی از معاملات تجاری دیگر به صورت چهره به چهره صورت نمی گیرد، بلکه از طریق تلفن یا پست الکترونیک و با تبادل پولهای جدید پلاستیکی انجام می شود. پول سنتی نوعا موردحمایت دولت فدرال بوده و اغلب به شکل کاغذی عرصه می شود، اما در قرن اخیر اشکال دیگری از پول به وجود آمده که عبارتند از : چک ها، کارت های اعتباری و دیگر اشکال سفارش پول .

تجارت الکترونیک را می توان بدینگونه نیز تعریف کرد: خریدوفروش اطلاعات، محصولات وخدمات از طریق شبکه های رایانه ای. ما این تعریف را تسری داده ومسائل زیر را نیز در آن می گنجانیم: حمایت از کلیه اشکال معاملات تجاری از طریق ساختارهای دیجیتال و عناصر آن عبارتند از: بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی (صرافی زاده، 1383).
این تعریف با کاربرد گسترده تری که برخی شرکتها از تجارت الکترونیک به عمل می آورند تطابق دارد. به عنوان مثال، شرکت سیلیکون گرافیک، یکی از سازندگان جهانی تجهیزات رایانه ای پیشرفته، از حضور خود در وب به عنوان راهی برای تامین اطلاعات مورد نیاز مشتریان خود سود می برد. (منظور دستیابی به بروشور تولیدات و فهرست قیمتهاست.) این شرکت همچنین از وب به عنوان ابزاربازاریابی (یعنی فراهم آوردن امکان تماس مشتریان با دفاتر فروش)، به عنوان مجرای فروش (یعنی سفارش اینترنتی تولیدات نرم افزاری) و به عنوان خط درجه یک پشتیبانی (یعنی تامین بسته های رفع اشکال نرم افزاری و پاسخ به سوالات متداول) استفاده می کند. مثال دیگر به بانک آمریکا مربوط می شود. این بانک امکان نقل و انتقال اطلاعات مالی از طریق اینترنت را فراهم آورده است. اگر از دیدگاه خریدار – فروشنده به مسئله بنگریم ویک مدل چرخه زندگی "life – cycle" به کار ببریم، می توانیم تجارت الکترونیک را در تمامی مراحل نقل و انتقال تجاری به کار ببریم.

تجارت الکترونیک و به تبع ، مدل های تجارت الکترونیک اولین بار در اوایل دهه 70 ( میلادی) ارایه شدند. در این دوره استفاده از مدل های تجارت الکترونیک بسیار گران بود و عموم کاربران آن را ، شرکتهای بزرگ مالی و بانک ها و گاهی شرکتهای بزرگ صنعتی تشکیل می دادند.

کاربرد تجارت الکترونیک در این دوره دشوار بود. به علاوه نیاز به سرمایه گذاریهای سنگین برای تهیه بستر موردنیاز آن لازم بود. لذا محدوده کاربرد آن به موسسات مالی و شرکتهای بزرگ محدود می شد.

در مرحله بعد استاندارد تبادل اطلاعات الکترونیک ایجاد شد که تعمیمی ازمدل نقل و انتقالات مالی و بانکی با استفاده از ابزارهای نوپای اطلاعاتی، بود. با این تفاوت که تبادل اطلاعات الکترونیک، امکان استفاده و بهره برداری در سایر انواع مبادلات تجاری را نیز دارا بود.

تبادل اطلاعات الکترونیک باعث شد تا دامنه کاربرد مدل های تجارت الکترونیک ، از محدوده موسسات بزرگ مالی به ابعاد وسیعتری گسترش بیابد.

مدل های تجارت الکترونیک در این دوره برای فعالیتهایی نظیر رزرو بلیت هواپیما و معاملات سهام مورداستفاده قرار گرفتند.

با وجود این، پیاده سازی مدل های تجارت الکترونیک بر اساس تبادل اطلاعات الکترونیک نیز سنگین و هزینه بر بود. نیاز به سرمایه گذاری بسیار، برای آموزش پرسنل و تهیه بسترهای لازم وجود داشت. لذا تنها شرکتهای بزرگ بودند که می توانستند به ایجاد مدل هایی بر اساس آن بپردازند.

در نیمه اول دهه 90 ، اینترنت گسترش بسیاری پیدا کرد و به تدریج از حیطه دانشگاهی و نظامی خارج شد و کاربران بسیار زیادی در بین همه افراد جامعه پیدا کرد. گسترش وب سایت جهانی، استانداردها و پروتکل های مربوطه از یک طرف باعث جذب هر چه بیشتر کاربران به اینترنت شد و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در این زمینه را عمومی کرد و از طرف دیگر این امکان را برای شرکتها و موسسات به وجود آورد که به گونه ای آسان و کم هزینه ، به انجام فرایند اطلاع رسانی بپردازند.

مدل های تجارت الکترونیک متنوعی در این دوره ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند. تجارت الکترونیک به تدریج رونق گرفت و مدل های تجارت الکترونیک به عنوان دسته ای از مدل های دنیای تجارت ، مطرح شدند.

ایجاد بسترهای مناسب و ارزان برای تجارت الکترونیک و رشد کاربران این بسترها از دلایل رشد سریع تجارت الکترونیک در این دوره بود. رشد فشارهای رقابتی بین شرکتها نیز از دیگر دلایل توجه شرکتها به مدل های تجارت الکترونیک بود.

مدل های مطرح شده در این زمان ، مدل های تجارت الکترونیک ساده و اولیه بودند. به عبارت دیگر، استفاده از تجارت الکترونیک در ساده ترین سطح آن انجام می شد. مشکلات فنی و نقایص موجود به علاوه ناآشنایی کاربران و شرکتها که مانع سرمایه گذاری آنها می شد، باعث گردید تا در این دوره تنها مدل های اولیه تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. این مدل ها معمولا فقط به اطلاع رسانی به مشتریان خود در مورد شرکت و محصولات آن محدود می شدند.

به تدریج و با گذر زمان ، شناخت کاربران و شرکتها از مزایای مدل های تجارت الکترونیک افزایش یافت. از طرف دیگر مسایل فنی و فناوری مورد استفاده نیز به مرور ارتقا پیدا کردند. در نتیجه این مسایل، به تدریج مدل های تجارت الکترونیک تکامل یافته و مدل های جدید و پیچیده تری، ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند.

در نیمه دوم دهه 90 ( میلادی) کاربران و شرکتها به صورت روزافزونی با نوآوریها و ارتقای فناوری اطلاعاتی به عنوان بستر مدل های تجارت الکترونیک روبه رو شدند. در این دوره یکی از مهمترین تحولات در اینترنت، به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک،رخ داد. این تحول افزوده شدن قابلیت پردازش به مسایل اطلاعاتی بود. وجود قابلیت پردازش امکانات زیادی را برای تجارت الکترونیک ایجاد کرد و باعث گسترش مدل های تجارت الکترونیک و افزایش کارآیی این مدل ها گردید. در این دوره مدل های تجارت الکترونیک و حجم مبادلات انجام شده توسط این مدل ها به صورت نمایی رشد پیدا کرد.

عموم شرکتهای بزرگ و موفق که موفقیت خود را مدیون مدل های تجارت الکترونیکی بوده اند، در نیمه دوم دهه 90 پا به عرصه وجود نهاده اند.

تا اواخر دهه 90 میلادی عموم مدل های تجارت الکترونیک با تاکید بر مصرف کننده نهایی شکل گرفته بودند و در دسته موسسه برای مشتری (BUSINESS TO CONSUMER) قرار می گرفتند. ولی به تدریج و با مهیا شدن فرصتها و امکان استفاده جدی، شرکتهای بزرگ نیز استفاده از مدل های تجارت الکترونیک را مناسب و سودآور یافتند. لذا به سرمایه گذاری در مدل هایی پرداختند که به استفاده از این بستر در ارتباط بین شرکتها یاری می رسانند و در دسته موسسه برای موسسه (BUSINESS TO BUSINESS) قرار می گیرند. از این دوره به بعد مدل های موسسه برای موسسه به لحاظ حجم مبادلات بر مدل های موسسه برای مشتری پیشی گرفتند.

سیستم های تجارت الکترونیک در اتخاذ استراتژی های جدید مدیریت مشتریان نقش مهمی دارند، زیرا:

• خریداران و فروشندگان را به طور مستقیم با هم مرتبط می سازند؛

ازتبادل کامل اطلاعات دیجیتال بین دوطرف پشتیبانی می کنند؛

• در زمان صرفه جویی ومحدودیتها را رفع می کند؛

• از فعالیتهای تعاملی بین دوطرف پشتیبانی می کند و بنابراین، می تواند به طور پویا با رفتار مشتریان منطبق شود.

متخصصانی مانند «مکنزی» با پیشگوییهای خود این مسئله راتایید کرده اند . آنان پیش بینی کرده اند که در سالهای اولیه قرن بیست ویکم، خرید بدون خروج از خانه ارزشی به میزان 4 تا 5 میلیارد دلار پیدا خواهد کرد.

اخیرا یک شرکت مشاوره ای نتایج تحقیقات خوددر مورد نزول صنعت اینترنت در سال 1996 رامنتشر کرد. مدعای آنان این بود که بسیاری از شرکت ها بدون آنکه ابتدا یک استراتژی مشخص تجاری داشته باشند، شروع به سرمایه‌گذاری کرده اند. همزمان با افزایش هزینه های حضور اینترنتی در عرصه تجارت، شرکتها وب را ترک خواهند گفت. زیرا آنان نمی توانند برای تداوم حضور خود در وب دلیل موجهی بیابند. مامعتقدیم که نتایج این پژوهش تا حدی درست است و باید قبل از سرمایه گذاری یک استراتژی مشخص شکل بگیرد. نکته کلیدی این استراتژی آن است که بخش مربوط به ارزش این گونه تحلیلها را بفهمیم. درواقع فناوری های مورد استفاده در تجارت الکترونیک محدود به اینترنت و وب نیست. این دو مطمئنا از کاربردی ترین ابزارهای مورد استفاده در سیستم های تجارت الکترونیک مشتریان به شمار می روند و اغلب در مثالهای ما مورد استفاده هستند، اما این وضعیت با وجود ابزارهای هوشمند و داده های رسانه ای (متن، صدا، تصویر، ویدئو و....) مرتبط با یک شبکه آزاد تغییر خواهد کرد. به همین ترتیب، کیوسک های رسانه ای و تلویزیون های تعاملی نیز به عنوان مجاری تجارت الکترونیک به کار ما می آیند.

اگرتجارت الکترونیک را تنها به فروش مستقیم محدود کنیم. اینترنت به عنوان یک مجرای توزیع نمی تواند با دیگرمجاری بازاریابی مستقیم رقابت کند. پول در آوردن ازطریق فروش مستقیم قطعا اولین راه کاستن از فایده تجارت الکترونیک است. با این وجود راههای فراوان دیگری نیز برای این کار وجود دارد.

جدول زیر مولفه های مربوط به ارزش تجاری تجارت الکترونیک را بیان می کند. (جدول 1)

سه مقوله پیش گفته یعنی بهبودبخشی، دگرگونی و بازتعریف سازمان نشانگرمیزان تحول درمدل جهانی تجارت یک سازمان و تاثیراین تحول بر حسب نتیجه آن بر تجارت است. دگرگون ساختن یک سازمان مستلزم خلاقیت و کار بیشتر و نیز خطر پذیری بیشتر و صرف زمان به گونه ای متفاوت است. قطعا موفقیتهای حاصله متناسب با مرارتهای بیشتری است که ما تحمل می کنیم.

باید توجه داشت که در برخی موارد بهبود یک جزء از تجارت ( به عنوان مثال مجرای فروش ) عملا به باز تعریف هسته اصلی تجارت منجر می شود. بنابراین، مقوله هایی که ما پیشنهاد دادیم باید منعطف، مرتبط با یکدیگر و متداخل باشند. درادامه برخی مولفه ها برای ارزش دهی به تجارت ذکر می شود.

الف - ارتقای محصولات: تجارت الکترونیک ازطریق برقراری ارتباط مستقیم، می تواند درارتقای خدمات و محصولات کمک کند.

اولین فایده تجارت الکترونیک ارائه اطلاعاتی در مورد محصول به مشتریان است. این کاراز طریق جزوات الکترونیک اینترنتی یا راهنماهای خرید صورت می گیرد. این یک مجرای بازاریابی جدید است که موجب می شود تا امکان دسترسی به حداکثر تعداد مشتریان فراهم آید. مزایای تجارت الکترونیک به عنوان یکی از راههای عرضه اطلاعات مربوط به محصول عبارت است از: دردسترس بودن در طول 24 ساعت شبانه روز و در کلیه مکانها، البته این درصورتی است که مشتری برای دسترسی به این اطلاعات از زیر ساختهای مناسب مانند رایانه شخصی، مودم و خدمات اینترنتی برخوردار باشد. مزیت دیگر یک وسیله ارتباطی الکترونیک، تعاملی بودن و تطبیق سفارشات با درخواستهاست. راههای مختلفی برای تبلیغ محصولات به صورت اینترنتی وجود دارد. می توان این کار را بر حسب تقاضای مشتری یا تغییر محتوای آن برحسب این تقاضای ساده سازی یا پیچیده سازی انجام داد. روش دیگر نمایش تعدادی ازمحصولات به یک مشتری خاص، تغییر قیمت (مثلا کاهش آن برای اعضای یک باشگاه) و مجاز دانستن کارکردهای جدید در برخی موارد است .
به عنوان مثال یک بازار بزرگ الکترونیک می تواند رابطه ای گرافیکی مختلفی را برای کاربرهای گوناگون (کودکان، نوجوانان یا زنان خانه دار) طراحی کند، به گونه ای که این رابطها متناسب با نیازهای هر یک ازاین گروههای سنی باشد.

تبلیغاتی که درهر صفحه ظاهر می شود نیزمی تواند مختلف باشد و برای کودکان اسباب بازی، برای جوانان موسیقی و برای زنان خانه دار از جواهرات استفاده شود. این کار مطابق با روندهای بازاریابی مانند بازاریابی جزئی یا بازاریابی نفر به نفر است. در این نوع از بازاریابی بر مبنای نیازها و خواسته های هر شخص برای او پیام خاصی ارسال می شود و هر مشتری بدین شکل هدف قرار می گیرد.

در دنیایی که تمایز قایل شدن بین محصولات روز به روزسخت ترمی شود، چرخه حیات نیز در آن روز به روز کوچکتر می شود. و از آنجا که مشتریان وقت کمی دارند، تجارت الکترونیک فرصت مناسبی برای عرضه استراتژی‌های ارتقابخش جدید و ارتقای نامهای تجاری در اختیار ما می نهد. درهمین راستا، کیفیت تبلیغات مهمترین ارزش برای ارتقای محصولات است.

ب - مجرای جدید فروش: سیستم های تجارت الکترونیک به علت دسترسی مستقیم به مشتریان و جهت گیری دو سویه خود در تبادل اطلاعات مجرای فروش جدید برای محصولات محسوب می شود.

اگرتجارت الکترونیک و به ویژه وب سایت جهانی را به عنوان مجاری فروش در نظر بگیریم، دو نوع از محصولات اهمیت ویژه ای می یابند.

اول کالاهای فیزیکی که گاهی درفروشگاههای متعارف نیز به فروش می رسند. مثال این مورد برخی نرم افزارهای رایانه ای است. چنین محصولاتی را می توان آگهی یا آنها را به صورت اینترنتی سفارش داد.(بهنام، 1382)

دوم محصولاتی که می توان آنها را از طریق ابزارهای تجارت الکترونیک نیزعرضه کرد. این محصولات عبارتند ازاطلاعات یا نرم افزارها.

مثال برای نوع اول این محصولات به اصطلاح کاتالوگ های الکترونیک مانند شبکه خرید اینترنتی است که در آن تمامی انواع کالاهای رایانه ای و الکترونیک به فروش می رود. این کاتالوگ ها اطلاعاتی را در مورد محصولات ارائه می کنند. از سفارش و پرداخت اینترنتی حمایت می کنند و گاهی اوقات به صورت اینترنتی به عرضه خدمات پس از فروش می پردازد. د ربخش دوم (محصولات اطلاعاتی) ابزار تجارت الکترونیک عملا به وسیله ای برای واگذاری اطلاعات مبدل می شود. مثلا یک روزنامه الکترونیک دیگراز کاغذ استفاده نمی کند و می توان آن را به صورت کاملا دیجیتالی عرضه کرد. در برخی موارد درعمل هیچ نسخه کاغذی ازیک سرویس وجود ندارد. در مورد نرم افزارها نیز در حا ل حاضر یکی از شرکتهای فروشنده نرم افزار بیش از300 بسته نرم افزاری را به فروش می‌رساند که به صورت دیجیتال قابل عرضه است وچند دقیقه پس ازخرید تحویل مشتری می شود.

با گسترش فروش آگاهانه محصولات، مقوله بندیهای جدیدی درعرضه محصولات درحال ظهوراست. به عنوان مثال، اگر چهار روش در آمد زایی از طریق وب را در نظربگیریم، دو روش آخر به اشکال جدیدی از محصولات مربوط می شوند.

• روش مستقیم (به عنوان مثال، فروش محصولات)؛

• فروش محتوی (به عنوان مثال، فروش اطلاعات)؛

• آگهی دادن (به عنوان نمونه عرضه رایگان اطلاعاتی مانند اخبار یا دفاتر راهنما به منظور جلب نظر سایرین و فروش این اطلاعات به آگهی دهندگان)؛

• انجام معاملات و لینک دادن (به عنوان مثال درنظر گرفتن حق الزحمه ای خاص برای انجام یک کار مانند فروش اینترنتی بلیت هواپیما، یا دریافت هزینه لینک دادن به یک عرضه کننده خدمات، مشابه روشی که در بخش آگهیهای شرکتهای مختلف انجام می شود).

ج - صرفه جویی مستقیم: تجارت الکترونیک می تواند با استفاده از یک ساختار عمومی مشترک مانند اینترنت و انتقا ل و کاربرد مجدد اطلاعات به صورت دیجیتال، هزینه ارائه اطلاعات مذکور به مشتریان را کاهش دهد.

مولفه سوم ارزش تجارت الکترونیک مربوط به فرصتی است که استفاده از این روش برای صرفه جویی در هزینه‌ها در اختیار ما می نهد. با استفاده از یک زیر ساخت دیجیتال مشترک مانند اینترنت- در مقایسه با ساختارهای فیزیکی- هزینه های مربوط به بازاریابی، توزیع و ارائه خدمات پس از فروش به شکل حیرت انگیزی کاهش می‌یابد.

اگر انتقال اطلاعات، به صورت خودکار و دیجیتال انجام شود، هزینه های اشخاص/ تلفن/ پست و چاپ قطعا کاهش خواهد یافت. تاثیر این مسئله بویژه دربخش خدمات مشهود است. د راین بخش هزینه خدمات پس از فروش به مشتریان معمولا ازهزینه تولید محصولات بیشتر می شود. آنچه مسلم است سیستم های تجارت الکترونیک به خاطر سرنوشت آتی خود موجب کاهش چرخه زمانی تولید وعرضه خدمات و اطلاعات می شوند.

در برخی بازارها یا در مورد برخی محصولات توانایی توزیع یا دریافت محصول به فاصله کوتاهی پس از تولید آن ازاهمیت فراوانی برخوردار است.

این مسئله بویژه درمورد توزیع اطلاعات نیزصادق است که شرکتهای بزرگ با استفاده از وب و یا پست الکترونیک به توزیع اطلاعات درصدها حوزه گوناگون می پردازد. هدف ازاین کار کسب اطمینان در مورد حصول به موقع اطلاعات ازسوی تصمیم گیرندگان درشرکتهای بزرگ است.
مدیریت و تجارت الکترونیک

با توجه به آنچه بیان گردید مدیران سازمانها بیش از هر زمان دیگری نیازمند به ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی در عرصه رقابتهای تجاری هستند، زیرا کاهش برتری رقابتی یکی از مهمترین عواقب ناهماهنگی با فناوری اطلاعات است. (لوکاس، 2000، 6) چالش جهانی ایجاد شده در عرصه مدیریت که با ظهور پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات رنگ و جلوه ای دیگر گرفته است مهمترین و شاید اثر گذارترین دست یافته بشر در طول چند قرن اخیر است تا جایی که مهمترین کالای تجاری قرن حاضر را «اطلاعات» معرفی کرده اند.

تاثیر مستقیم و غیر مستقیم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه ساختار ها و سطوح زندگی عادی مردم و نفوذ و توسعه ابزارهای این پدیده عصر جدید در پیچیده ترین فعالیتها، موثرترین عامل در راه توسعه تکنولوژیک و به تَبع آن اطلاعاتی بشر بوده است. ظرفیتهای بالقوه فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیران پیشرو را مجاب می کند تا با نگرشی عمیق برابزارهای این پدیده جهان شمول قابلیتهای بالقوه سازمان خود را به مَنصه ظهور برسانند. با این دیدگاه سعی می شود تا با نگاهی گسترده زمینه های بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارکردهای آن در تحولات درون سازمانی و ارتباطات برون سازمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

مدیران پیشرو همیشه به دنبال فناوریهایی هستند که جریان کار را تسریع و تسهیل می کند. در واقع مدیران برای ایجاد ارتباطات موثر مابین سطوح طولی و عرضی سازمان همچنین ساده کردن جریان امور برای جمع آوری و راهبرد مناسب اطلاعات مرتبط با حوزه فعالیت سازمان خود، ناگزیر از شناخت ظرفیتهای موجود سازمان خود و نیاز سنجی ظرفیتهای تکمیلی هستند. استفاده از قدرت اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در هدایت سازمان برای پیشتازی در مقابل رقبا امری ضروری و اساسی است. فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی بسیاری از عملیات مربوط به سازمان مانند سیستم ها و جریان اتوماسیون را به انجام می رسانند.

بدون شک باید گفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تقویت تواناییها و خلاقیتهای مدیران پیشرو می شود. با این نگرش یک مدیر و کارمندان او وقتی ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی را به ساختار سازمان خود تزریق شدند می توانند به جای سخت کارکردن سریعترو با دقت تر از قبل کارکنند ضمن اینکه مدیر می تواند نظارت و مدیریت غیر متمرکز را تجربه کند. با توجه به اینکه هدف غایی هر رابطه کاری دستیابی به سود تجاری است می توان گفت که ارتباط کمی و کیفی با مشتریان با استفاده از این ابزارها گسترش و هزینه های جاری و حتی سرمایه ای و امکان سنجی نیز کاهش می یابد.

یکی از مهمترین شاخصه های شناخت درست فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط مدیران استفاده یا ایجاد سیستم‌های کارامد در ساختار سازمان است. با توجه به اینکه هر یک از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات که منطبق بر سیستم های مدیریتی باشند می توانند در بهبود و یا ایجاد نقص در شیوه مدیریت و ارتباط با مخاطبان سازمان موثر باشند بنابراین، در تغییر سیستم های دستی به امکانات فناوری اطلاعات عوامل زیادی موثر هستند من جمله تعهد مدیریت، داشتن تجربه از فناوری اطلاعات، رضایت کاربران و میزان تغییرات محیطی است (صرافی زاده، 1383)، همچنین به جاست که در گزینش سیستم های مذکور:

1 - ??عملکرد سیستم برای مخاطبان سازمان روشن باشد؛

2 -? استفاده کاربران را تسریع و تسهیل شود؛

3 -? از انعطاف پذیری بالایی در قبال تحولات تکنولوژیک و یا ساختاری برخوردار باشد.

با این توضیح می توان گفت به واقع مدیری موفق خواهد بود که فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی را منطبق بر نیازهای سازمان خود طراحی و یا انتخاب کند. در این صورت در هنگام ارائه خدمات سازمان خود به مخاطبان و مشتریان قادر خواهد بود نیازها ی مشتریان را نیز در تدارک سیستم ها لحاظ کند.

به طور مثال استفاده از دستگاه‌های خودپرداز بانکی این نیاز را می طلبد که آموزش و فرهنگ سازی لازم برای اشاعه اطلاعات در مورد استفاده از کارت های اعتباری گسترش یابد. در استفاده از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات به مدیرا ن توصیه می شود در تعیین ابزارها انتخابگر باشند و با مطالعه ای فراگیر درباره همه ابزارهای موجود این فناوری آن دسته ای را مورد گزینش و ا ستفاده قرار دهند که سبب ایجاد تسهیلات بیشتری در امور اجرایی می شود. صرفه جویی در زمان را به همراه دارد و موجب کاهش هزینه ها و یا افزایش درآمدها می شود. برای معرفی نمونه ای از این سیستم ها می توان به سیستم های تجارت الکترونیک(برای خرید و فروشهای اینترنتی) و شبکه های محلی و یا سایت های اختصاصی داخلی(اینترانت) اشاره کرد.

بنابراین، برای مدیریت اطلاعات درون سازمانی در ابتدا باید حوزه های اصلی کار را تعیین کرد و به نیاز سنجی هر یک از اجزا سازمان پرداخت تا بهترین فناوری موجود برا ساس نیازها و ظرفیتها تامین شود. شبکه ها به عنوان شاهرگهای تجارت نوین و ابزار اساسی استفاده اشتراکی از اطلاعات و برقراری ارتباطات درون و برون سازمانی‌اند. انتخاب سیستم های شبکه ای نیز با توجه به تعداد کاربران و امکان دسترسی سریع آنها به بانک های اطلاعاتی صورت می گیرد. تصمیمات و کارهایی که بایستی در انتخاب وراه اندازی شبکه های درون سازمانی توسط مدیر انجام شود در مورد تعداد کاربرانی است که باید با شبکه مرتبط باشند که در این صورت سطح گسترش شبکه بر حسب تعداد کاربران تغییر می کند.

در بُعد نرم افزاری یک مدیر باید از برنامه های نرم افزاری مختلف اطلاعات کافی داشته باشد و بتواند برخی از آنها را در اجرای کارهای خود مورد استفاده قرار دهد. این قابلیت، مدیر را در انتخاب برنامه های نرم افزاری مورد نیاز سازمان بسیار کمک خواهد کرد. نوع نرم افزارهایی که یک مدیر در فعالیتهای سازمان خود استفاده می کند بستگی به ماهیت سازمان دارد. ولی درکل آنچه اهمیت دارد این است که مدیران باید از نرم افزارهایی که توسط سازمانهای مختلفی مورداستفاده قرار گرفته و امتحان شده بهره بگیرند.

با استفاده از برنامه پست الکترونیک می توانید پیامهای مورد نظر خود را تهیه ارسال، دریافت ، ذخیره سازی و مدیریت کنید. بهترین شیوه برای راه اندازی و اجرای پست الکترونیک در هر سازمانی استفاده از یک رایانه مرکزی برای مدیریت نامه های الکترونیک داخلی و کنترل دائمی ارتباط دائمی یا تلفنی با اینترنت است. بسیاری از سازمانها بدون توجه به مشکلات ارتباطات الکترونیک و بدون ارائه آموزشهای لازم به کارکنان اقدام به نصب و راه‌اندازی پست الکترونیک می کنند. مدیران سازمانها باید توجه داشته باشند که در دنیای ارتباطات الکترونیک همان قوانینی حکمفرماست که در انتشار قراردادها و ادعانامه های مکتوب حاکم است بنابراین، یک اشتباه می‌تواند خسارتهای فراوانی به بار آورد.

در بُعد سخت افزاری مدیریت سازمان می تواند مهمترین و موثرترین نقش را در توسعه توانمندیهای سازمان را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات فراهم کند.مدیر سازمان بایستی با توجه به نیازها و بدون در نظر گرفتن تجملات بهترین و کارآمد ترین ابزارهای سخت افزاری مورد نیاز در سازمان را مورد گزینش قرار دهد در انتخاب ابزارهای سخت افزاری مدیر سازمان به علاوه نیازسنجی حال حاضر باید در برابر هزینه ای که متحمل می شود نیاز های آتی را نیز مد نظر قرار دهد یکی از بهترین راهها در انتخاب ابزار مشاوره با کاربران سازمان است. بسته به اینکه چه کسانی در چه زمانی و چه مکانی و برای چه کاری از این ابزارها استفاده می کنند نوع ، کمیت و کیفیت ابزارها قابل تغییر خواهد بود.

به طور معمول سخت افزارهای رایانه ای پس از یک سال از گارانتی تولید کننده خارج می شوند و از آن پس تضمین سلامت کاردستگاه با خود مشتری خواهد بود و به همین دلیل در هنگام تجهیز سازمان به رایانه و کلاٌ هر یک از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات خرید از شرکتهای معتبر الزامی است. در ادامه لازم است تا مدیر پس از خرید و راه اندازی هر یک از این ابزارها در سازمان شناسنامه سخت افزارهای موجود را تهیه کند تا در موقع لزوم نسبت به انجام سرویس های لازم اقدام شود. یکی از روشهای توصیه شده در تعیین نوع سخت افزار های سازمانی نیازسنجی نرم افزاری سازمان و سپس تعیین، تامین و ترکیب سخت افزار با بسته های نرم افزاری انتخاب شده برای هر یک از اجزای سازمان است.

به عنوان مثال مدیر باید تشخیص بدهد در بخش گرافیک سازمان با توجه به نوع نرم افزارهای موجود به چه ترکیبی از سخت افزارها نیازمند است. مطمئناً این نوع نگاه در انتخاب سخت افزار در حذف هزینه های زائد نقش موثری دارد نمونه هایی از سخت افزارهای متنوع را به عنوان مثال ذکر می کنیم. تصمیم گیری در مورد اینکه در هریک از بخشهای سازمان شما از چه مانیتوری استفاده شود از عوامل به ظاهر ساده ولی مهم هستند که می توانند ضمن افزایش راندمان کاری سازمان در کاهش و حذف هزینه های غیر ضروری موثر باشد.
نتیجه گیری

باید گفت که بستر سازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی نیازمند شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است. با وجود این، شناخت یک مدیر در ابتدای پروسه بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان خود باید آیین نامه ها و قوانین درون سازمانی را تهیه، آزمایش و ابلاغ کند. این آیین نامه های اجرایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان می باید با استانداردهای تعیین شده از جانب مراجع ذیصلاح و نیازهای سازمانی هماهنگ و همساز باشند. با توجه به اهمیت نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه و گسترش فرایندهای سازمانی هر مدیر پیشرو و آینده نگر ناگزیر از انجام زمینه سازی های لازم و انجام مشاوره های علمی و فنی با صاحبان دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات است. برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی و حتی ربودن گوی سبقت از دیگران باید ابزارها و لوازم مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و گاهی کامل از نیاز های سازمان تا مین و راه اندازی شوند.
منابع و ماخذ

1 - پر کردن شکاف دیجیتالی چالش بزرگ قرن بیست و یکم .منبع. فناوری اطلاعات www. iran.com

2 - حسنی ، فرنود ،فناوری ارتباطات و اطلاعات نیاز امروزِ مدیران فردا ، فناوری اطلاعات. www. iran.com

3 - حسنی ، فرنود، بررسی شاخصهای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران(2003-2002). www. iran.com.

4 – دعائی، حبیب اله، عالی، مرضیه، سازمانها در بستر جهانی شدن، نشر بیان هدایت نور، 1384.

5 - سعید احمدی بهنام ،تجارت الکترونیک از آغاز تا امروز، فناوری اطلاعات. www.iran.com

6 – صرافی زاده، احمد، فناوری اطلاعات در سازمان، انتشارات امیر، بهار 1383.
6 - CHENG, YIN CHEONG FOSTERING LOCAL KNOWLEDGE AND WISDOM IN GLOBALIZED EDUCATION: MULTIPLE THEORIES CENTRE FOR RESEARCH AND INTERNATIONAL COLLABORATION HONG KONG UTE OF EDUCATION BANGKOK THAILAND, NOVEMBER 18-19 PEPOLES TRIGUME, GLOBALIZTION, HTTP.WWW.APPLICOM.COM/PMEWS/GLOBAL/HTM, 01.4.99

8 – LUCAS, HENRY, JR, INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT 7TH ED, MC GRAW-HILL.2000.

9 – PEPOLES TRIVUME, GLOBALIZTION, HTTP. WWW, APPLICOM. COM/PMEWS/GLOBAL/HTM,1999.

10 - RIZIVI , FAZAL.GLOBALIZATION AND EDCUCATION. EDCUCATION TEARY.VOL 50.2000.
• حبیب الله دعائی: دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

مهدی علیخانی - ارائه شده در دومین جشنواره کارآفرینی شیخ بهایی ( International Marketing ) - در دنیایی که معاصرش هستیم بدون شک کسی نیست که از ارزش وقت و کاربرد اطلاعات آگاهی نداشته باشد . از طرفی سخن از اهمیت اطلاعات کمی دیر لست ، چرا که حالا قدم در مرحله بعدی نهاده ایم و عصر IT را تجربه می کنیم . همه چیز با سرعت در حال تحول است و در دنیای امروز اتلاف وقت و انرژی برای انجام کارهای روزمره یعنی عدم استفاده بهینه از تکنولوژی .

روزی که نخستین رایانه در حجم یک ساختمان سه طبقه اختراع شد ، کمتر کسی باور داشت که این دستگاه عظیم الجثه روزی در ابعاد یک ساعت مچی مورد بهره برداری قرارگیرد .

رایانه ها با سرعت غیرقابل مهاری وارد زندگی انسان معاصر شد و اور راقادر ساخت تا بر پیچیدگیهای موضوع قرن بیستم غلیه نماید . یک فکر ساده توانست نجات دهنده نوع بشر باشد ، برای چند لحظه تجسم کنید در عصر انفجار جمعیت و لزوم ارتباط و تامین مایحتاج ایشان چه مقدار وقت تلف می شد که به صورت سنتی و دستی امور روزانه خود را سامان دهیم ، گرچه ما هنوز نتوانسته ایم به درستی از این فرصت بی نظیر استفاده کنیم و بیشتر سرگرم حاشیه هستیم .

بهر حال تکنولوژی اطلاعات و شبکه جهانی اینترنت ، تجارت و دادو ستد جهانی را وارد عصر جدیدی بنام EC یا ( تجارت الکترونیک ) کردند ، که با سرعت زیادی در حال گسترش است . در این عصر جدید از تجارت ارسال کاتالوگ و بروشور امری نسبتا پر هزینه و وقت گیر است که تنها بازرگانان و شرکتهای سنتی درگیر آن هستند و موفقیت از آن آنهایی است که برای ارائه سرویس سریعتر و پاسخگویی با هزینه کمتر به تکنولوژی جدید و اینترنت روآورده اند .

وارد شدن بر این گستره جهانی از تجارت محدودیتی ندارد و با کمترین و کوچکترین امکانات ودر هر نقطه از جهان نیز می توان به آن پیوست .

در مقاله ای که پیش روی شماست نگارنده سعی دارد به تبیین راهکارهای اجرایی و مراحل اولیه پیوستن به این گستره جهانی بپردازد .
1- اهمیت راه اندازی

بر اساس آمار ارائه شده ، با حضور کسب و کار آن لاین در سال 2004 درآمد جهانی کسب و کار اینترنتی به سقف 7/2 تریلیون دلار رسید. مهم این نیست که کار تجاری شما چیست، بلکه نادیده گرفتن 7/2 تریلیون دلار ممکن است؟ برای اینکه نشان دهید بخشی از این مجموعه هستید و مایلید که به آن خدمت کنید،‌ لازم است در حیطه wwwباشید. آنگاه خواهید دانست که رقیبان شما چه می‌کنند !
2- شبکه‌ای‌ عمل کردن

کسب و کار در حقیقت چیزی جز برقراری ارتباط با افراد نیست. همه تاجران موفق می دانند که ملاک شناخت چیزی نیست بجز آشنایی با افراد. ارائه کارت ویزیت بخشی از هر ملاقات است، هر شخص مطمئنا در این ملاقاتها، این شانس را داشته است که معاملات بزرگ انجام دهد. شما با ارائه کارت ویزیت خود به هزاران فرد و شاید میلیونها مشتری یا شریک تجاری، باید نشان دهید که همیشه در صورت نیاز آنها در خدمت هستید و می‌توانند به شما دستیابی داشته باشند. می‌توانید 24 ساعت شبانه‌روز به سادگی بدون صرف هزینه در محیطwww باشید. حتی اگر تغییر مکان دهید یا شماره جدیدی داشته باشید، همچنان در همان مکان مجازی قرار دارید و همگان میتوانند شما را پیدا کنند !
3- ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس

زمان اشتغال شما چند ساعت است؟ به چه کاری مشغول هستید؟ افراد چگونه می‌توانند با شما تماس بگیرند؟ روشهای پرداخت شما چه است؟ محل استقرار شما کجاست؟ کار خاص امروز شما چیست؟ اطلاعات ترفیعی، تبلیغی هفته آینده چیست؟ اگر بتوانید مشتری را از دلیل لزوم کسب و کار با خود آگاه سازید، فکر نمی‌کنید که بتوانید کسب و کار بیشتری داشته باشید؟ مطمئنا در محیط www می‌توانید !
4- ارائه خدمات به مشتریان

ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس یکی از مهمترین روشهای ارائه خدمات به مشتریان است. اما اگر هدف شما خدمت به مشتری باشد، با استفاده از تکنولوژی www می‌توانید حتی راههای بیشتری را نیز بدست آورید. این امکان را برای آنها فراهم سازید تا بدون گشتن در مغازه و یاری گرفتن از مسئول فروش، رنگ و اندازه و آنچه را که دقیقا می‌خواهند پیدا کنند، در حقیقت همه چیز باید در دسترس باشد. همه کارها باید به سرعت، ساده و ارزان در محیط www انجام شود.

5- افزایش توجه عموم

شما هیچگاه از مجله داخلی برای درج تبلیغ افتتاح فروشگاه یا مغازه محلی خود استفاده نمی‌کنید، بلکه اگر چیزی جالب و جدید باشد، آدرس شبکه خود را در آن عنوان می‌کنید. حتی اگر که یک خبرنامه هفتگی نیز در خصوص این افتتاحیه مطلبی نوشته باشد، هیچگاه از شخصی که با مغازه شما فاصله مسافتی طولانی دارد و آن خبر را می‌خواند به شما سودی نمی‌رسد مگر آنکه آن فرد، در همان زمان به آن محل بیاید. اما با اطلاعات شبکه‌ای هر کس در هر مکان می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد و مطمئنا یک بازدیدکننده کارآمد از وب سایت و یک مشتری سودرسان برای اطلاعات شما خواهد بود.

تناسبات کاری در کسب و کار اینترنتی

آیا کسب و کار اینترنتی برای کسب و کارهای کوچک شما مناسب است؟

برای آنکه در وسط کار ناامید نشوید و کار را نیمه تمام رها نکنید باید نکاتی را در خصوص کسب و کار اینترنتی بدانید :
کسب و کار اینترنتی چیست و افراد مخاطب چه کسانی هستند. تنها بعد از درنظرگرفتن این اصول می‌توانید استراتژی کسب و کار اینترنتی و کارایی آن را برای خود تشخیص دهید. در اینجا سعی کردم تا موضوعات بالا را به 5 دسته طبقه بندی کنم تا خط مشی برای شما باشند.
1 – در کسب و کار شما ، کسب و کار اینترنتی محتوایی است که در راستای حضور شما در اینترنت می‌باشد. زمانی که اینترنت تازه پا بود ، هر کس برای حس رقابت مجبور بود آنرا تهیه کند و در حقیقت دروازه های آنرا بگشاید، درست زمانی که به جامعه عمومی راه پیدا کرد ،‌ اما جهان علم و آکادمیک همچنان با آن مخالف بودند. موارد مشابهی مانند اینترنت بسیار وجود داشته است ،‌ اما هیچکدام کارایی آنرا نداشته اند. تا کنون با تاجران نگران و آشفته بسیاری مشاوره کردم که بسیار در کارشان مضطرب بودند. از آنجایی که در ابتدا در عرصه تجارت اینترنت تنها یک وسیله بازاریابی بود نه کمتر و نه بیشتر ، بنابراین به آنها می گفتم که : اینترنت تنها روشی دیگر برای سهیم شدن در اطلاعات است ،‌ و وسیله ای دیگر است. و در واقع اینترنت شما را قادر می سازد تا محصولات را به مصرف‌کننده خود بفروشید و یا منتقل سازید.
2 – کسب و کار اینترنتی این امکان را برای شما فراهم می‌سازد تا اطلاعات را از مشتریان جمع‌آوری کنید و از طریق وب سایت ، بازاریابی و فروش را انجام دهید. اگرچه این اطلاعات در مورد سفارشات است ، اما شما همچنین می‌توانید از مشتریان خود درخصوص اینکه چه کسانی هستند ،‌ محصولات را به کجا منتقل می‌کنند ، روش نقل و انتقال آنها چیست و سؤالهای دیگر که مایل هستید بدانید اطلاعات بدست آورید. بعلاوه کسب و کار اینترنتی شما را قادر می‌سازد تا به اطلاعات کارت اعتباری در اینترنت دست یابید. زمانی که اطلاعات جمع‌آوری شد کسب و کار اینترنتی موجب می‌شود تا در هر ثانیه کسب و کاری را انجام دهید. شما در آن نه تنها به تبلیغ ، بازاریابی و فروش می‌پردازید بلکه می‌توانید حسابهای دریافتی و پرداختی خود را نیز کنترل کنید و از نظر فنی شما را حمایت می‌کند تا به ایده هایی دست یابید و همه آنها از منبع منفردی است که همان وب سایت می‌باشد.
3 – کسب و کار اینترنتی می‌تواند یک راه حل کامل تلفیقی در خصوص کسب و کار باشد. زمانی که به یک راه حل کسب و کار اینترنتی نظر بیفکنید ، باید جریان اطلاعات را از وب سایت خود به عملکردهای اداره وو دفتر در نظر بگیرید. آیا شما مایلید تا مصرف‌کننده با فشار یک دکمه اطلاعات را وارد پایگاه داده کند ، دستور‌العملهای حمل و نقل را به انبار بفرستد ، کارت اعتباری را فعال سازد ، داده ها را وارد سیستم حساب شما بکند ، و زمانیکه در حال خواندن روزنامه صبح هستید فنجانی از قهوه جلوی شما قرار گیرد؟ این امر به شما بستگی دارد که تا چه اندازه بخواهید روند کار شما الکترونیکی باشد. بدون توجه به تلفیق کلی ، باید فرآیند را از شروع تا پایان قبل از آنکه عملی را صورت دهید درک کنید. اگر این فرآیند را درک نکنید ،‌باید دوباره طرح‌ریزی و کار را از ابتدا شروع کنید که این عمل بسیار گران است. این هزینه برای مدت یکماه از 200 تا هزاران دلار است که همه اینها با تفاوت میان استفاده از Quicken و به مخاطره انداختن سرمایه در کاسبی قابل مقایسه است.
4 – دنیای آن لاین راه حلهای کسب و کار اینترنتی بسیاری دارد که با یک نیاز خاص سازگار است مانند یک مغازه آرایش که دارای محصولاتی برای بدن است. اگر احساس می‌کنید که به اندازه کافی اطلاعات در خصوص بهترین راه حل ندارید ، در نتیجه واقعا: تنها هستید. می‌توانید به راحتی این مشکل را حل کنید. با یک فرد باتجربه کار کنید ، او به شما کمک می‌کند که نه تنها موضوعات فنی راه حل کسب و کار اینترنتی را دریابید ، بلکه به موضوعات تجاری نیز دست یابید. آن افراد خبره می‌توانند مشاوران اینترنتی ، تنظیم‌کنندگان سیستم و افراد دانا در امور بازاریابی فنی باشند.
5 – کسب و کار اینترنتی بخشی از چگونگی عملکرد تجاری شماست.البته اجرای آن گران است ، اما بعنوان یک سرمایه‌گذاری باید به آن نظر افکند. در عوض شما دارای 401 تهیه کننده ، فضای مناسب کار ، پرسنل اصلی ، یا حساب تجاری گسترده هستید. در حقیقت کسب و کار اینترنتی بهترین انتخاب در کسب و کار است. آیا شما قصد دارید که کسب و کار روزانه آن لاین داشته باشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است ، باید با بخشهای فروش ، بازاریابی ، امورمالی ، خدمات مشتری ، سیستم های اطلاعاتی ،‌ عملکرد شبکه ارتباطی ، کارکنان پشتیبانی و متصدیان پذیرش سروکار داشته باشید تا مطمئن شوید که به همه بخشهای یک راه حل تسلط دارید و در خصوص آن به افراد آگاهی می‌دهید.

کسب و کار اینترنتی ، یک امکان بزرگ

سطوح مختلف اینترنت امکانی برای کسب و کارهای کوچک

کسب و کارهای کوچک در اینترنت به سرعت به زمینه عملکردهای چندملیتی بزرگ دست می‌یابند و این بعنوان امتیازی برای آنها محسوب می‌شود. در اینترنت یک کسب و کار کوچک می‌تواند با شرکتهای بزرگ اعتباری رقابت کند. اما آیا همه کسب و کارها از مزایای آن لاین برخوردار می‌شوند؟ در حقیقت بهترین فروش محصولات بصورت آن لاین طیف جغرافیای گسترده ای دارد. آنها آیتم های مربوط به کامپیوتر هستند که البته در اینترنت با هزینه کمتری خریداری می‌شوند ، مواردی که بخصوص در مکانهای دیگر به سختی قرار می‌گیرند. کسب و کار اینترنتی هزینه های عملکردی را کاهش می‌دهد زیرا نیازی به تجهیزات ، یا به قول معروف آجر و ملاط و کارمند نیست ، تنها یک وب سایت و شاید یک انبار مرکزی ، گاراژ یا چیزی شبیه آن مورد نیاز است. هزینه های وب سایت کسب و کار اینترنتی بسیار متفاوت است ، اما حدود 50$ تا 1000$ می‌باشد. به دلیل آنکه معاملات تجاری از نظر الکترونیکی حرف اول را می‌زنند ،‌ نیاز به تعداد زیادی کارمند فروش نیست. فروش از طریق اینترنت خطرات ناشی از دزد و آسیب فیزیکی را به حداقل می‌رساند. کسب و کار اینترنتی درهمه جا در دسترس است ، یعنی در هر زمان که کاربر وارد اینترنت شود. مصرف‌کنندگان سراسر جهان بصورت آن لاین خریداری می‌کنند. بعنوان مثال زمانی که ساعت در لوس آنجلس 3 صبح ، درفرانسه 12 ظهر ، در توکیو 7 بعدازظهر و در دوبی و تهران حدود 2 بعداز ظهر است ، مشتری می‌تواند خرید کند. یک کسب و کار آن لاین هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز فعال است. صندوق حساب روز و شب باز است حتی در زمانیکه تاجر یا صاحب کسب و کار در خواب باشد.
کسب و کار اینترنتی ارائه خدمات به مشتری را تقویت می‌کند

یک وب سایت این امکان را فراهم می‌سازد تا نیازهای مصرف‌کننده پیگیری شود ، بنابراین صاحب کسب و کار می‌تواند بر طبق آن تولیدات خود را عرضه کند. یک وب سایت بطور اتوماتیک سفارشات را پیگیری می‌کند ، برای تشخیص آنکه چه اقلامی از نظر فروش بهتر هستند و چه چیز مورد نیاز است و بیشتر سفارش داده می‌شود می‌توان به وب سایت مراجعه کرد. از طریق کسب و کار اینترنتی می‌توانید همه چیز را در خصوص کسب و کار به محض ورود به بازار و مغازه بیاموزید. وب سایت این امکان را برای تاجران فراهم می‌سازد تا در مورد شرکت خود به مشتریان توضیح دهند و معیارهای خود را بیان کنند. بعنوان مثال شرکتی که به فروش ظروف آشپزخانه می‌پردازد می‌تواند در کنار آن دستورات آشپزی رایگان ارائه دهد ، یا شرکتی که در حیطه نرم افزار فعالیت دارد می‌تواند کاربردهای آزمایشی رایگانی عرضه کند.با مطالعه تاریخچه و رزومه یک شرکت ، مشتری احساس می‌کند که با صاحب آن شرکت در ارتباط است. اختصاصی کردن یک شرکت حس وفاداری را در مصرف‌کننده ایجاد می‌کند. وب سایت در حقیقت فروش آسان است زیرا از طریق آن تاجران می‌توانند به راحتی تولیدات خود را به مصرف‌کننده عرضه کنند.
فضای بازار الکترونیکی

بازارهای الکترونیکی معمولاً به معاملات و حراجی های روی شبکه ، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت ، اشاره دارد؛ اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده اقتصادی اشاره دارد که محصولات، واسطه ها و مشتریان به یک طریقی به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند . فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی ، فعالیتهای اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی ، اقتصاد الکترونیکی را ارائه می کنند . فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است :

• بازیگران بازار ، یعنی کارخانجات ، بازرگانان ، عمده فروشها ، واسطه ها ، فروشگاهها و مشتریان

• کالاها و خدمات

• فرایندهای تامین ، تولید ، بازاریابی ، رقابت ، توزیع ، مصرف و غیره

تفاوت دو بازار فیزیکی و الکترونیکی این است که در فضای بازار الکترونیکی حداقل برخی از ترکیبات یا عناصر ، الکترونیکی ، دیجیتال ، مجازی ، مستقیم و یا از طریق شبکه می باشند . برای مثال ، یک بازیگر بازار الکترونیکی دارای پست الکترونیک و یک صفحه Web است . ممکن است یک کالای الکترونیکی ، مانند CDROM در یک فروشگاه فیزیکی عرضه شود . کسی که کالای فیزیکی را در فروشگاه فیزیکی ارائه می کند ممکن است اطلاعات تجاری خود را از طریق شبکه به مشتریان برساند و مشتریان از طریق شبکه اینترنت کالاهای مورد اشاره را جستجو کنند ؛ اما تولید ، سفارش ، پرداخت و توزیع به شیوه سنتی انجام گیرد .

بازار الکترونیکی روی شبکه ای بودن تمام این حلقه های فعالیت تاکید دارد. اما اگر یکی از فرآیندهای تجارت یا مصرف ، الکترونیکی باشد قبلاً بخشی از فضای بازار الکترونیکی ایجاد شده است . به این ترتیب اکثر بازیگران تجارت از قبل در فضای بازار الکترونیکی بوده اند
نکات اساسی اولیه
پس از تصمیم یک شرکت یا فرد در ایجاد یک سایت, سه مسئله می بایست حل گردد تا آن سایت بر روی اینترنت قابل ملاحظه باشد.
- نکته اول نام سایت می باشد. اما چون این نام می بایست منحصر به فرد باشد, ممکن است نام دلخواه شما قبلا توسط فرد دیگری گرفته شده باشد. بنابراین قبل از انجام سایر امور می باید نام منحصر به فردی برای سایت خود انتخاب نمایید. در ضمن چنانچه هم اکنون سایت شما آماده نمی باشد, می توانید نسبت به رزرو نام سایت خود اقدام نمایید تا بعدا فرد یا سازمان دیگری آن را نخرد. نکته ضروری در این رابطه آن است که تلاش کنید نام انتخابی شما با محصولات و خدماتی که ارائه می دهید بسیار نزدیک باشد و حاکی از آن باشد ، چراکه هر ماه یکبار موتورهای جستجوگر تحت شبکه اینترنت ، اقدام به بروز کردن اطلاعات خود می کنند و اگر نام شما با کاری که می کنید سنخیت نداشته باشد ، شما را شناسایی نمی کنند و درنتیجه به کاربران نیز معرفی نمی شوید واز یک بازاریابی ومعرفی جهانی و رایگان محروم

می شوید .
- نکته دوم فضایی است که صفحات وب شما آنجا قرار می گیرند. بنابراین نیاز به یک سرور دارید که می بایست صفحات وب شما را پذیرا باشد. البته همه سرورها همه نوع صفحه ای را پشتیبانی نمی کنند و نیز خدمات یکسانی را ارائه نمی دهند بلکه تنوع بسیار هم در خدمات و هم در قیمت دارند که بدون داشتن آگاهی لازم از خدمات قابل ارائه آنان انتخاب بهترین و مناسبترین میزبان وب ناممکن است.
- نکته سوم طراحی سایت و قرار دادن آن بر روی سرور می باشد که اصطلاحا مانند محل دفتر و ویترین کار شماست که باید با دقت و حساسیت خاصی انجام شود .
دلایل اهمیت وب سایت در تجارت الکترونیک

به عنوان یک طراح وب سایت، گمان می کنم که همه مردم در مورد اهمیت وب سایت برای تجارت خود آگاه هستند. هر از گاهی نیز به خود می گویم که شاید هنوز کسانی باشند که این آگاهی را نداشته باشند. شش دلیل که در اینجا عنوان می کنم در واقع از دلایل ابتدائی اهمیت وب سایت شما است.

دلیل اول – وجود وب سایت، اعتبار شما را اقزایش می دهد.

وب سایت تائیر قوی بر اعتماد مشتری های بالقوه دارد. یک طراحی حرفه ای، متن مناسب با توشتار خوب، اطلاعات مقید از محصولات و اطلاعات تماس مناسب باعث افزایش اعتماد مشتریان به شرکت شما می شود. به مردم می فهماند که شما دارای دانش و به روز هستید. اگر شما در طراحی یک سایت با کیفیت و دارای اطلاعات مفید هزینه کنید، مردم حتما تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.

دلیل دوم – وب سایت باعث می شود شرکت شما در هر زمان و از هر مکان قابل دسترس باشد.

تا آوریل سال 2002 میلادی، فقط در آمریکا، 166 میلیون نفر از مردم روی خط بوده اند. برخی از آنها در جستجوی محصولات و خدمات شما هستند. با داشتن یک سایت وب، شما شرکت خود را برای دنیایی از فرصتها برای دسترسی مردمی که غیر از سایت شما راهی دیگر برای رسیدن به شما ندارند آماده می کنید. با کلیک ساده موس، هر کسی می تواند در 7 روز هفته و 24 ساعت شبانه روز به شرکت شما دسترسی داشته باشد.

دلیل سوم – وجود وب سایت سهولت ارجاع مشتریان جدید به شرکت شما را فراهم می کند.

برای بسیاری از تجارتها، یک منبع حیاتی برای یافتن مشتریان جدید، ارجاع سایرین است. داشتن وب سایت این امکان را فراهم می کند که مردم به راحتی سایت شما را به دیگران ارجاع دهند. آدرس وب سایت راحت تر از شماره تلفن به خاطر می ماند به علاوه دادن راه های مختلف تماس با شما به مردم، امکان برقراری تماس را بیشتر می کند.

دلیل چهارم – وب سایت یک ابزار قوی فروش است.

فروش محصولات از طریق یک فروشگاه اینترنتی یک راه بسیار عالی برای افزایش فروش است. شما یک ویترین دائمی و سهل الوصول که هزینه آن خیلی کمتر از یک فروشگاه آجری است دارید ضمن اینکه مردم بیشتری امکان دسترسی به آن را دارند. وجود اطلاعات فروش موثر در وب سایت شما، امکان وادار شدن مردم به کلیک روی دکمه خرید را افزایش می دهد. هرچند که شما از طریق اینترنت نتوانید فروش انجام دهید، وب سایت شما یک سرمایه مهم است. وب سایت شما یک شروع برای متقاعد کردن بازدید کنندگان به نیاز آنها به محصولات شما است. شما آنها را برای خرید تحریک می کنید سپس از آنها دعوت می کنید که با شما تماس بگیرند.

دلیل پنجم – وب سایت باعث افزایش ارزش تبلیغات شما می شود.

اضافه کردن آدرس وب سایت در تبلیغات، کارت تجاری و امضاء شرکت، یک راه خوب برای جلب مشتری به شرکت شما است. داشتن آدرس سایت به مردم کمک می کند که هر زمان که در مورد شما می شنوند و یا تبلیغات شما را می بینند، به پیام شما عکس العمل نشان دهند. مراجعه به وب سایت شما راحت تر از نوشتن نامه یا رفتن به مغازه یا حتی تلفن زدن به شما است. مردم اطلاعات شما را به راحتی دریافت می کنند و نیازی نیست برای آقای فروشنده برای کمک صبر کنند. همچنین بازدید از وب سایت خیلی راحت است چون هیچ مغذوریتی وجود ندارد و بازدید کنندگان تحت فشار نیستند.

دلیل ششم – وب سایت به شما کمک می کند با مشتریان بالقوه در ارتباط باشید.

مردم زیادی وجود دارند که به آنچه شما ارائه می کنید علاقمند هستند ولی ممکن است هم اکنون برای خرید آمادگی نداشته باشند. شما باید با آنها در ارتباط باشید تا زمانی که آنها برای خرید آمادگی یافنتد، با خبر شوید. وب سایت یک روش عالی برای تسهیل این فرایند است. شما می توانید از طریق وب سایت خود آدرس تماس مشتریان بالقوه را جمع آوری کنید. سپس می توانید به تناوب، نامه یا خبرنامه برایشان ارسال کنید. در ارتباط ماندن با مردم به تازه ماندن شرکت شما در اذهان کمک می کند
فاکتورهای اساسی برای انتخاب یک میزبان اینترنتی

1- خدمات : خدمات برای کسب و کار شما جنبه حیاتی دارد ؛ مثلاً شما نامه فروش خوبی را نوشته اید و آماده اید که آن را به وب هاست خودتان پست کنید . بنابر این روز بعد می توانید آن را امتحان کنید . در اجرا به مشکلی برمی خورید و نیاز دارید که وب هاست به کمک شما بیاید . مشکل در اینجاست که ساعت 10 شب است و شرکت مورد بحث تا 9 صبح فردا کار را شروع نخواهد کرد . بنابراین مجبورید تا ساعت 9 صبح منتظر بمانید ؛ تازه در این وقت هم با یک خط شلوغ روبرو می شوید .حالا شما مجبور شده اید که این برنامه کاریتان را به تعویق بیاندازید . اگر از این موارد چند بار و به اشکال مختلف رخ دهد کافیست تا هر کسی را از کوره بدر کند .
2- امنیت : آیا در مورد اینکه یک متجاوز اینترنتی تا چه حد می تواند به سایت شما خسارت وارد کند ایده ای دارید ؟ اگر یک متجاوز اینترنتی راهش را به سوی سیستم شما باز کند و آن را از کار بیاندازد ، یا اگر آدمهای بی انصافی وارد اطلاعات مشتریان شما شده و شماره کارتهای اعتباری را بربایند، تصور می کنید چه اثری می تواند بر کسب و کار شما داشته باشد . این موضوع بسیاری از کابوسهای شبانه است! مشکل در اینجاست که بسیاری از شرکت های کوچک ارائه دهنده وب هاست و حت بعضی از شرکتهای بزرگ هم اهمیتی به مایل امنیتی نمی دهند . آنها منابع و پرسنل این کار را ندارند ؛ شما هم ندارید . شما باید وقتتان را صرف بازاریابی برای کالا و خدماتتان نمایید و خدمات مناسب را برای مشتریان خود فراهم آورید ؛ نه اینکه تبدیل به یک کارشناس مسائل امنیتی گردید . شما باید به دنبال یک شرکت Web Host بگردید که تمام موضوعات امنیتی عمده را بکار گرفته باشد تا دیگران نتوانند وارد سایت شما شده ، به اطلاعات شما خسارت وارد آورند . وب هاست شما اولاً باید از آخرین روشهایی که مزاحمین اینترنتی استفاده می کنند آگاهی داشته باشد ؛ ثانیاً برای مبارزه بموقع با مشکلات و مسائل امنیتی ، باید آخرین ابزار حفاظتی مناسب را در دسترس داشته باشد .
3- سرعت : برقراری سریع ارتباط باصفحات وب شما در اینترنت نیز در حد خود بسیار مهم است . حتی سریعترین اجرای صفحات ، از سطحی از ارتباط متاثر می شوند که Web Host شما در اینترنت دارا می باشد . اگر بازدیدکنندگان مجبور شوند که برای مشاهده یک صفحه 30 ثانیه صبر کنند ، دچارمشکل می شوید و پس از مدتی هیچ مشتری نخواهید داشت ؛ چرا که 30 ثانیه انتظار در اینترنت معادل 30 دقیقه زمان عادی است . استقرار شبکه های فیبر نوری در اتصالات اینترنت باعث افزایش و اعتبار ارتباطات اینترنتی شده است . این شبکه فیبر نوری به منزله ستون فقرات شبکه ارتباطی شناخته می شود . بهتر است Web Host شما به این شبکه فیبر نوری متصل باشد . چراکه میلیونها وب سایت به این ستون فقرات متصل هستند .
اصول طراحی صفحات وب
طراحی سایتهای صنعتی

چگونه یک مشتری جنس مورد نظر خود را شناسایی و ردیابی میکند، و احتمالا پیشنهادات خوبی را برای فروش بر روی صفحه وب ارائه می دهد؟ این مبارزه طلبی طراحی صفحات تجاری وب می باشد .

بیشترین تولید کنندگان صنعتی با جدیت به سمت مشتریانشان جهت گیری کرده و صفحات طراحی شده برای کمپانیهای صنعتی، می بایست تعصبات مشتری گرایانه قوی داشته باشند.

گرایش به مشتری در روشی که صفحات صنعتی، مشتری را چه از لحاظ تصویری و چه از لحاظ تعاملی درگیر می کنند، دیده می شود. صفحات صنعتی غالبا معمولیتر از صفحات دیگر به نظر میدهند.

صفحات صنعتی در کل دارای سه عنصر میباشند

- خصوصیات محصول : هر مشتری می بایست بتواند یک محصول خاص را از میان مجموعه ای از محصولات مشخص کند. این کار می تواند به صورت تصویری، با استفاده از یک لیست انتخابی یا با استفاده از یک برنامه جستجو انجام شود.

- مشخصات محصول : بیشتر محصولات صنعتی همراه با اطلاعاتی عرضه می شوند که صفحه مشخصات نامیده می شود یک صفحه مشخصات ترکیبی از متن، تصویر و توصیفاتی در مورد کارایی محصول در یک ورق کاغذ میباشد. خصوصیات کارایی یا تصویر توصیف کننده ساختار کالا، اغلب عامل فروش یک محصول می باشند.

البته با توجه به قابلیتهای وب، ایجاد صفحه مشخصات کالا در وب به روش سنتی، محدود کننده به نظر میرسد. مشخصات کارایی کالا می تواند به صورت سه بعدی و همراه با حرکت ایجاد شود، همچنین خود محصول در حال انجام عمل، قابل نمایش باشد.

- ارتباط با مشتری : ‏‏‏کارتهای جالبی را که در آنها از شما سئوال می شود «آیا مایلید که نمایندگی سرویسهای مشتری در مورد کالایی خاص با شما تماس بگیرد؟» را بخاطر بیاورید. با استفاده از وب سئوالات تقریبا پس از پرسیده شدن جواب داده خواهند شد.
طراحی صفحات خرده فروشی

صفحات خرده فروشی کاملا با صفحات صنعتی متفاوت است چرا که در مورد محصولات خرده فروشی، انتقال اطلاعات تکنیکی چندان مورد توجه نمی باشد. بهر حال چیزی که در این نوع صفحات دارای اهمیت بسیار است، تطابق تصاویر با اصل می باشد.

در این نوع طراحی باید مسائل زیر را در نظر گرفت:

خصوصیات تصویری و سازمانی فروشندگی خرده فروشیهای موفق چیست؟

اجزا ساختاری خرده فروشی چیست؟

از چه خصوصیات وب میتوان به گونه ای موثر در طراحی صفحات خرده فروشی سود جست؟

صفحات تجاری

صفحاتی که برای مخاطبین تجاری طراحی می شوند با صفحات خرده فروشی و صنعتی تفاوت دارند. به خاطر داشته باشید که هر شرکت دارای زندگی و یک شخصیت وجودی در زمینه محصولات ویژه یا عملیات فروش خاصی می باشد. یک شرکت تلاش زیادی را صرف به تصویر کشیدن یک نمای حساب شده از خود میکند. این تلاش ممکن است شامل اسم، آرم شرکت،رسم الخطی که در مکاتبات شرکت استفاده میشود. رنگهای مورد استفاده و اینکه دقیقا چه اسامی برای معرفی محصولاتشان می کنند، باشد.

یک صفحه تجاری می بایست منعکس کننده فرهنگ ان شرکت باشد. این بدان معنی است که صفحات وب یک بانک، اساسا با صفحات وب یک تولید کننده اسباب بازی متفاوت است.

قطعات اصلی پازل صفحه وب تجاری شامل اجزا زیر می باشد

نام شرکت رسما چگونه استفاده می شود؟ آیا به طور کامل نوشته می شود یا مخفف؟ آیا نام، یک نام تجاری ثبت شده است؟

آیا نام شرکت تحت قانون حق تکثیر می باشد؟

آیا نام شرکت همان آرم شرکت است. یا یک طرح گرافیکی جداگانه می باشد؟ اندازه، مکان و جهت رسمی ان چگونه است؟

آیا یک ارم تجاری یا یک نشان سازمانی است؟

آیا اسامی محصولات، اسامی تجاری طراحی شده به شکل خاص می باشند؟

آیا این نوع اسامی با قلم،وزن و تاکید متفاوتی نمایش داده می شوند؟

آیا رسم الخط رسمی، برای بدنه اصلی مکاتبات وجود دارد؟

آیا متن ترازبندی شده است یا دارای برآمدگی و فرورفتگی است؟

آیا اصلا رنگهای رسمی برای شرکت وجود دارد؟

آیا یک سلسله مراتب برای مکاتبات در شرکت وجود دارد؟

شما چگونه می توانید سئوالات و تقاضاهایتان را به قسمتهای مختلف ابلاغ کنید؟
موسسات آموزشی

موسسات آموزشی دارای اولین و بیشترین نشریات وب می باشند و همگی با مشگل ساختاری یکسانی مواجهند. کالجها و دانشگاهها، بیش از حد معمول ساخت یافته اند یا به عبارتی قسمت بندی شده به بخشهای مختلف می باشند، بنابراین صفحات وب میبایست حس مجازی تصویری از ارتباطات ساختاری داخل یک موسسه ارائه دهند بگونه ای که حس قدم زدن در آن موسسه در بیننده القا شود.

جنبه یکسان صفحات آموزشی، ترتیب عملیات داخل موسسات می باشد. این مسئله در تضاد کامل با صفحات تولید کنندگان و فروشندگان جز می باشد. ترمهای مدارس همیشه مدت ثابتی دارند. تاریخ شروع و خاتمه از قبل دقیقا مشخص شده اند تقاضانامه و عملیات ورود به موسسه همگی استاندارد شده می باشند. گذراندن کل دوره تحصیلی اجباری است و معمولا می بایست تحت مجموعه ای از مراحل مشخص گذرانده شوند. کارنامها مقدار پیشرفت محصل را مشخص می کنند. دانش اموزان براساس پیشرفتشان طبقه بندی می شوند، در حقیقت بر اساس وضعیت قبولی هر مقطع طبقه بندی می شوند، این صفحات به دلیل کمبود آزادی عمل طراح، جز مشگل ترین صفحات از لحاظ طراحی می باشد.
صفحات مربوط به سرگرمی

در مقابل صفحات تجاری، صفحات مربوط به سرگرمیها قرار دارند. درست است که در اینجا هم ممکن است برخی محدودیتهای تجاری اعمال شوند(سونی، دیسنی و غیره ) ولی این صفحات در معمولیترین و مورد قبولترین شکلشان دارای کمترین محدودیتهای طراحی بوده و آزادی عمل زیادی برای طراح وجود دارد. مشتریان سرگرمیها اغلب جز بی ثباترین و مشگلترین مشتریان برای شناسایی و ردیابی می باشند. موضوعی که در سال گذشته مورد توجه ترین موضوعات بوده ممکن است دیگر موردتوجه نباشد.

صفحات وب سرگرمی دارای خصوصیات زیر می باشد؛

کمترین ساختارو عمل-عکس العمل بیشتر

اعتماد بیشتر به تصویر نسبت به اطلاعات نوشتاری

استفاده بیشتر از منابعی که مشتریان بالقوه این نوع صفحات وب مجبور به یادگیری آن هستند.

انجام محاسبات سطح بالا به منظور بهبود سرعت پردازنده، عمق نمایش و پهنای باند شبکه.

حداقل در حال حاضر، کمبود مهمی که در مورد صفحات سرگرمی وجود دارد تفاوت کلی بین شمایل صفحات وب با شکل واقعی سرگرمی واقعی مورد توجهشان مثل فیلم، کتاب، بازی، ضبط صوت، کنسرت و نمایش زنده و چیزهای دیگر را با صفحات وب مقایسه کنند، به سادگی به عدم واقعگرایی صفحات وب نسبت به رسانه اصلی پی می برند. برای موفقیت صفحات سرگرمی وب یا باید واقعگرایانه صفحات وب با وسایل موجود در زندگی منطق شود و یا صفحات سرگرمی وبی طراحی شود که هیچ مرجعی در دنیای واقعی برای مقایسه نداشته باشند .
صفحه اصلی سایت ( ویترین کار شما )

شما با تهیه یک صفحه اصلی موفق این شانس را خواهید داشت تا تصویر مثبتی را در دید بینندگان و حضار ایجاد کنید. با اینکه در دنیای عادی می‌توان از منابع متعددی استفاده کرد، اما در جهان آن لاین تنها یک منبع اصلی وجود دارد و آن صفحه اصلی شما است. با تعدادی طرح ساده ، صفحه اصلی شما می‌تواند پیام تجاری شما را به طرزی تاثیرگذار منتقل سازد. در اینجا شش نکته راهنما وجود دارد :
1 – صفحه اصلی خود را منحصر به فرد طراحی کنید که کاملا از نمونه رقبای خود متمایز باشد : برای انجام این کار ابتدا از موترهای جستجوگر ( مانند : گوگل ، یاهو و ... ) برای یافتن وب سایتهای تجاری مشابه با کار خود استفاده کنید و سپس به سئوالات زیر پاسخ دهید :

- صفحه های اصلی شبیه چه چیزی است ؟

- وب سایت رقبای شما چه تولیدات و خدمات خاصی ارائه می‌دهد ؟

- چگونه می‌توانید صفحه اصلی خود را از سایرین متمایز سازید ؟

- موارد منحصر به فرد مربوط به تولیدات وخدمات شرکت شما چیست ؟ مطمئن شوید که تولیدات و خدمات قابل توجهی را در مرکز تجاری خود ارائه می‌دهید.

2 – طرحهای ساده پیاده کنید : صفحه اصلی خود را مملو از تصاویر ، رنگها و متون متفاوت نسازید. گرافیکهای بزرگ موجب می‌شودتا انتقال اطلاعات از کامپیوتر شما به آرامی صورت گیرد و بازدیدکنندگان زیاد معطل نشوند. پر کردن صفحه از تصاویر ،‌ رنگها و ترکیبات خطوط متفاوت بازدیدکنندگان را سردرگم می‌کند و آنها مجبور می‌شوند که زمان زیادی را صرف کنند . سعی کنید صفحه اصلی بسیار ساده و رسمی و مبتنی بر فعالیت مورد نظر و مطابق با معیارهای تجارت بین الملل (International Marketing ) باشد .

3 – ایجاد یک وب سایت آسان و راهبر : برای این کاراز پیوندهای ارتباطی راهگشا استفاده کنید تا افراد مسیر خود را تشخیص دهند و مطمئن شوند که همه صفحات دارای مجموعه ای ثابت از این پیوندها است. ( با استفاده از خدمات کسب و کار اینترنتی ترکیب شده با طرحهای مناسب می‌توان به نتایج هوشمندانه ای رسید. ) در آخر مطمئن شوید که هر صفحه در وب سایت شما در برگیرنده یک پیوند به صفحه اصلی است.
4 – محتوای وب سایت خود را به روز سازید : برای آنکه به بازدیدکنندگان وب سایت خود نشان دهید که آن ارزش دیدن مداوم را دارد ، مطالب آنرا به روز ( Up To Date ) سازید و اطلاعات جدیدو هرگونه تغییر در خصوص عملکردهای تجاری خود را ارائه دهید. سعی کنید آخرین زمانی که وب سایت شما به روز شده است را در پایین صفحه ذکر کنید تا بازدیدکنندگان آگاه شوند که وب سایت بطور مداوم در حال تکامل است.

5 – کسب و کار آن لاین خود را ارتقاء بخشید : پس از طی مراحل بالا ، اکنون زمان آن فرامی رسد تا با تدوین جدول زمانبندی شده و درنظر گرفتن اهداف کوتاه مدت و بلندمدت ، کسب وکار خود را گسترش دهید و امکانات و فعالیتهای بیشتری را ارائه کنید .
اهمیت تبلیغات در اینترنت

مراجعین وب هدفمند هستند و به تبلیغاتی که به هدف آنها مربوط نشود، توجهی نمی کنند. برای موفقیت، آگهی ها باید با اهداف و آنچه در ذهن کاربران است، هماهنگ باشد.

دلایل مختلفی برای عدم موفقیت تبلیغات روی وب وجود دارد. اما این موضوع زمانی قابل توجه است که آگهی به موضوع مورد علاقه کاربر مربتط باشد و باز هم شکست بخورد. چرا این اتفاق می افتد؟

برای شروع باید علل موفقیت تبلیغات متنی در موتورهای جستجو را بررسی کنیم.

هر کاربری به دنبال یک هدف است – ممکن است دنبال اطلاعاتی درباره دوربینهای دیجیتال باشد یا بخواهد کتابی خریداری کند. در هر صورت، توجه کاربر کاملا به مسائلی معطوف است که به نحوی او را به هدف خود می رساند.

هنگامی که کاربر عنوانی برای جستجو وارد می کند، موتور جستجو آگهی هایی را که مستقیما مربوط به موضوع جستجو باشد، برمی گرداند. بنابراین کاربران آنها را مشاهده و دنبال می کنند. حتی این گونه آگهی ها موثرتر از نتایج دیگر جستجو هستند زیرا نشان دهنده اعتبار تبلیغ کننده و علاقه او به جذب مشتریان است.

نشانه گرفتن اهداف کاربر

متوجه شدیم که رمز موفقیت تبلیغات مطابق بودن آن با اهداف کاربر است. برای رسیدن به این مقصود، آگهی های متنی روش موثری است. تبلیغات گرافیکی نگاه بیننده را به خود جذب می کند. اما تبلیغات هدفمند تضمینی برای جلب توجه و ذهن بیننده است. بنابراین باید مسائل جانبی و نمایشی نامربوط را کنار بگذارید و بسیار صریح موضوع فروش خود را به اطلاع بیننده برسانید. البته به همراه یکی لینک به صفحه ای که اطلاعات جزئی درباره محصولات در آن قرار دارد. انتظار انتقال تمام اطلاعات از طریق یک آگهی بسیار غیر منطقی است و کسانی که سعی دارند مطالب زیادی را به زور در یک تبلیغ کوچک بگنجانند، منافع ابرمتنها را از دست می دهند.

آگهی هایی که در مواقع مختلف ناگهان ظاهر می شوند یا تبلیغ در سایتهای خبری و دیگر سایتها بسیار وسوسه کننده است اما با این کارها موفق نمی شوید زیرا در راستای هدف بیننده پیش نمی روید. کاربران اکنون می خواهند خبری را مطالعه کنند یا مشغول هر کار دیگری هستند که به خاطر آن به سایت آمده اند و تبلیغات در این زمان حتی اگر کشش زیادی داشته باشند، مورد توجه واقع نمی شوند.

و هنگامی که کار آنها به اتمام می رسد و آماده دریافت تبلیغات هستند، آن آگهی ها دیگر وجود ندارند.

مزایای ثبات

بسیاری مواقع پیش آمده است که مشغول انجام کاری روی سایت هستیم و متوجه آگهی جالبی می شویم. این اتفاق معمولا در زمانهای مرده ای که منتظر باز شدن صفحه جدیدی هستیم پیش می آید. یک پیغام روانی در ذهن ما ایجاد می شود که برگردیم و آن را ببینیم. اما حدس بزنید چه اتفاقی افتاده است؟ در برگشت آگهی دیگری در آن محل قرار دارد و این مغایر با یکی از اصول اولیه طراحی مناسب است : ثبات.

مکینتاش در سال 1984، به طراحان توصیه کرد که اطلاعات را به طور ناگهانی از کاربران نگیرند. این مسئله مصداقهای متفاوتی دارد، ذهن کاربران در صورت مواجه شدند با ظاهر متفاوت یک صفحه مغشوش خواهد شد. مثلا : زمانی که در حال خواندن روزنامه هستید، صفحه ها را برمی گردانید و داستان را دنبال می کنید و ناگهان چشمتان به آگهی جذابی می افتد به احتمال زیاد به خواندن خبر ادامه می دهید اما پیامی در ذهنتان حک می شود که بعدا برگردید و آنرا ببینید. در برگشت هنوز هم آگهی در محل قبلی وجود دارد.

وب سایتها هم باید به همین ترتیب عمل کنند. نباید میان کار مردم مزاحم آنها شد. باید به نحوی به آنها امکان داد تا بعدا به آن مراجعه کنند. حتی اگر از آن صفحه خارج شده باشند. مثلا می توان در محل مخصوص تبلیغات دکمه ای قرار داد که ده آگهی آخر را نمایش دهد. ما پیش گویی می کنیم که با این کار موفقیت آگهی ها افزایش می یابد. این راهکار شبیه روشی است که در صفحات اصلی سایت استفاده می شود و آرشیوی از رویدادهای اخیر سایت در آن تشکیل می شود.

متاسفانه اکثر وب سایتهای کنونی راه اشتباهی را برای تبلیغات طی می کنند و هر روز حجم آنها را بیشتر و آزاردهنده تر می کنند. حرکت در خلاف جهت اصلا راه عاقلانه ای نیست.

آیا می خواهید آگهی شما مؤثر باشد ؟

در سایتی که خوب طراحی شده آگهی بدهید. از منافع ابرمتنها غافل نشوید. و از همه مهم تر به مسائل روانشناسی بینندگان دقت کنید.
روش نوشتن یک تبلیغ گیرا برای سایت

با این که پیشتر نیز آن را توضیح دادم به خاطر اهمیت آن دوباره یادآوری می کنم که بیشتر نیروی خود را روی نوشتن تبلیغ و نه طراحی گرافیکی سایت و زیبا نمودن آن صرف کنید. به عبارت دیگر هرگز تصاویر و طراحی گرافیکی باعث برانگیختن تمایل مشتریان به خرید از سایت نمی شود .

1. در عنوان تبلیغ باید اطلاعات بیشتری در اختیار مشتریان خود قرار دهید.

تنها چند لحظه فرصت دارید تا توجه بازدیدکنندگان را جلب کنید و آنها را به خواندن ادامه آن ترغیب کنید. تیتر شما باید در خواننده برای دانستن مطالب بیشتر، کشش ایحاد کند. عناوین دارای عبارات منفی به طرز باور نکردنی این مقصود را برآورده می کنند. برای مثال:

عبارت منفیStop being internet marketing failure هر خریدار اینترنتی را به سمت خود جذب می کند و یا جمله Discover 10 vital things to do right now کمک می کند تا بیننده به خواندن بقیه متن ترغیب شود. با این کار یک عبارت منفی به نتیجه مثبت می انجامد.

و یا این نمونه "آیا تا به حال درباره به دست آوردن دوباره سرمایه خود فکر کردید؟" که شما را به خواندن ادامه آن هدایت می کند؟ شکی نیست که مردم به طور طبیعی با عنوانهای منفی به متن جذب می شوند. چرا؟ چون بیشتر مردم به همین شکل برنامه ریزی شده اند. چیزهایی مردم که به طور معمول به خاطر دارند، بیشتر خاطرات منفی آنهاست تا خاطرات مثبت. از عنوانهای منفی استفاده کنید و به این ترتیب افراد زیادی را به سمت خود جذب کنید.

2. تا حد ممکن از به کار بردن حروف بزرگ و درشت پرهیز کنید.

این کار در خواندن پیام شما وقفه ایجاد می کند و خواندن آن را کند می کند. از حروف درشت برای تاکید روی مطالب و از خط کشیدن زیر کلمات برای تاکید بیشتر استفاده کنید. عنوان را با کلماتی به اندازه سایر کلمات آغاز کنید.

3. متنی گیرا و جذاب بنویسید.

مردم را مورد خطاب قرار دهید و به گونه ای بنویسید که با اشتیاق مطالب را دنبال کنند. برای شروع می توانید از ساختار تبلیغات یکی از اجناسی که آن را خریده اید استفاده کنید.

4. مطالب خود را به صورت منسجم و مرتبط با یکدیگر بنویسید.

اگر این نکته را رعایت نکنید، مطمئن باشید مشتریان زیادی را از دست خواهید داد. از نوشتن تبلیغات طولانی نترسید. اگر آن را به درستی تنظیم کنید و بنویسید، بینندگان تمام آن را خواهند خواند. اشتباه در اینجاست که فکر کنیم تبلیغ طولانی مانع موفقیت ماست. اگر آن را صحیح بنویسید حتا یک تبلیغ 10 صقحه ای خیلی بهتر از یک تبلیغ کوتاه عمل می­کند.

5. تبلیغات تمام محصولاتی را که می خرید جمع آوری کنید.

آنها را نگهداری کنید و بعدها از آن استفاده کنید. وقتی می خواهید یک تبلیغ بنویسید، جملاتی از آن را که مناسب به نظر می رسد انتخاب کنید و آنها را با نوشته ی خودتان بیامیزید. برخی از کلمات جمله­ها را تغییر دهید و دوباره آن را مرتب کنید. در پایان یک نوشته عالی و قوی خواهید داشت!
6. هربار که کالا یا خدمتی را می فروشید، از مشتریان خود بخواهید که میزان رضایت خود را از خرید در دفاتر شما ثبت کنند.

آنها را در تبلیغات خود قرار دهید. تایید آنها برای موفقیت شما اهمیت دارد و اعتبار قابل قبولی را برای شما به ارمغان می آورد. تبلیغ شما بدون توصیه و تایید دیگران کامل نمی شود. حتا اگر در گرفتن تاییدیه از مشتریان خود دچار مشکل هستید، می توانید در مقابل دریافت رضایت نامه ، محصولات و خدمات خود را به رایگان در اختیار مشتری قرار دهید.

7. یک نکته بسیار مهم؛ متن شما باید بدون خطا باشد.

حتی ممکن است وجود یک حرف یا کلمه اشتباه و یا متن ناتمام موجب شکست شما در فروش شود. متن خود را مختصر و بدون ابهام بنویسید. اگر متن گنگ و نامفهوم باشد، به طور قطع خوانندگان و در نتیجه مشتریان زیادی را از دست خواهید داد.

8. نوشتن یک متن تاثیرگذار و کارا با یک بار تلاش به ثمر نمی رسد.

متن خود را یک روز بنویسید و روز بعد دوباره آن را بررسی کنید. می بینید که نیاز به بازنویسی دارد. نوشتن و تکمیل یک متن ممکن است 30 روز طول بکشد. اگر افزایش میزان خوانندگان و در نتیجه خریداران را در نظر بگیرید، به اهمیت صرف کردن وقت برای نوشتن این متن پی می برید.

نتیجه گیری

با توجه به آنچه تبیین شد ، فروش اینترنتی زمانی موفق می شود که فروشندگان کالا و خدمات بتوانند نسبت به فروش سنتی منافع و یا ارزش اقتصادی بیشتری را برای مشتریان به ارمغان آورند و صرف نمایش محصولات در یک سایت زیبا با عکسهای متنوع و جذاب در فروش اینترنتی کافی نمی باشد .

بنابراین ضروری می نماید در طراحی و راه اندازی این نوع از تجارت ، علاوه بر استفاده از متخصصین رایانه و هنری ، از متخصصین بازاریابی ، بازار سنجی ، مهندسین محصول ،تبلیغات و خدمات نیز بهره گرفته شود ، تا این امر بطور تخصصی و قابل رقابت با محصولات و خدمات مشابه درآید .
(1) : مهدی علیخانی ، مدرس دوره های تجارت بین الملل و اصول و فنون مذاکره می باشد و مقاله فوق از مقالات ارائه شده دردومین جشنواره کار آفرینی شیخ بهایی در اصفهان است . alikhani_iri@yahoo.com

نوید حسن‌پور - از آغاز انقلاب صنعتی در اروپا، نزاعی بر سر فواید و مضرات توسعه تکنولوژی و نیز توسعه ارتباطات در میان طیف گسترده‌ای از صاحب‌نظران درگرفت که تا به امروز نیز ادامه دارد. اما اکثر این اندیشوران در مورد دو نکته هم‌رأی هستند:
1. توسعه جریانی است که موجب عقب راندن عناصر توسعه‌نیافته می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در بقای عناصر توسعه‌نیافته خلل ایجاد می‌شود.

2. توسعه تکنولوژی در گرو توسعه ارتباطات است.
از این رو، در جهانی که به استفاده از فناوری روی می‌آورد، به‌ناچار باید به سمت توانمند کردن فناوری پیش رفت و این امر جز در بستر ارتباطات مدرن میسر نیست.
تجارت الکترونیکی و زنجیره‌های تأمین

امروزه در بسیاری از مجلات، روزنامه‌ها و نشریات، از عباراتی چون تجارت الکترونیکی، پول الکترونیک و ارتباطات الکترونیک سخن گفته می‌شود؛ اما آنچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، وابسته بودن این مفاهیم به بدنه فناوری مدرن است؛ به طوری که گاه فراموش می‌شود تجارت الکترونیک یکی از پیامدهای طبیعی فناوری‌های مدرن و از نتایج توسعه ارتباطات است. بسترها و ابزارهای تجارت همواره در حال تحول و دگرگونی است تا دسترسی به منابع را آسان کند. هدف اصلی تجارت الکترونیک نیز نزدیک ‌کردن تولیدکننده به مصرف‌کننده و کم ‌کردن حجم و گستره زنجیره‌های تأمین است. زنجیره تأمین مسیری است که مصرف‌کننده را به تولیدکننده یا تولیدکننده را به تولیدکنندگان دیگر متصل می‌کند و محصول برای رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی باید آن را بپیماید. در عرصه تجارت، رفتن به سطوح پایین این زنجیره، سهولت دسترسی به منابع را در پی دارد و رفتن به لایه‌های بالاتر آن، عرضه محصول را آسان می‌کند که هدف کمپانی‌های اقماری است.

در نظام‌های اقتصادی که مدیریت کمپانی‌های بزرگ کلاسیک بر اساس آنها بنا شده است، تنها راه رسیدن به بهره‌وری ایده‌ال، تسخیر کل زنجیره تأمین یا حداقل، تسخیر بخش عمده‌ای از این زنجیره است. به طور مثال، ممکن است یک کمپانی تولید کفش، خود به تولید چرم از پوست، ساخت چسب و لاستیک از مواد نفتی و برش و چاپ کاغذ مورد نیاز برای بسته‌بندی بپردازد و همچنین سعی کند برای خود، فروشگاه‌های زنجیره‌ای احداث کند و سیستم‌های حمل‌ونقل پیشرفته به وجود ‌آورد. بنابراین، شرکتی که می‌خواهد بازار صنایع چرمی را تسخیر کند، ممکن است به اجبار به عرصه بسیاری از صنایع دیگر وارد ‌شود. اما دو عامل زیر ممکن است مانع دستیابی به چنین اهدافی شود:
1. موانع و معضلات دستیابی به سرمایه‌ای انبوه و یکپارچه که برای ایجاد یک ابرکمپانی نیاز است؛
2. موانع مدیریتی و تکنولوژیکی بر سر راه دستیابی به دانش فنی و تجهیزاتی که در هر یک از حلقه‌های این زنجیره مورد نیاز است.

در حقیقت، ابرکمپانی‌ها با هدف آسان‌کردن ارتباطات، سعی می‌کنند اتصالی یکپارچه در میان زنجیره‌های تأمین خود ایجاد کنند و به احداث زنجیره‌های داخلی بپردازند. به همین دلیل امروزه، مدیران صنایع به‌خصوص مدیران صنایع کوچک، سعی می‌کنند خود را برای قرار گرفتن در زنجیره‌های بزرگ تأمین آماده کنند؛ به صورتی که بتوانند با سرمایه‌های کوچک و تکنولوژی‌های محدود، به عرصه فناوری و تولید وارد شوند. تجارت الکترونیک یکی از ابزارهای نیل به این هدف است.
ابزارهای تجارت الکترونیکی

صاحب‌نظران، ابزارهای تجارت الکترونیک را به دو بخش تقسیم می‌کنند:

1. EDI یا (Electronic Data Interchange) یا مبادله الکترونیک داده‌ها

شبکه‌های ارتباطی هر روز در حال تحول و دگرگونی است و اجزای آن زنجیره‌وار جایگزین یکدیگر می‌شود؛ نامه‌های کاغذی جای خود را به نامه‌های الکترونیک می‌دهد و شبکه‌های ماهواره‌ای، کابل‌های نوری و اینترنت جایگزین خطوط تلفن، فکس و تلکس می‌شوند. در اکثر عرصه‌های اداری و صنعتی، مکتوب کردن اطلاعات به صورت دستی منسوخ شده است و دفاتر و بایگانی‌ها جای خود را به کامپیوترها و بانک‌های اطلاعاتی داده‌اند. در این میان، EDI مجموعه‌ای از فناوری‌هاست که ذخیره، نگهداری، بازیابی و انتقال اطلاعات را در بستری الکترونیک میسر می‌کند. این اطلاعات ممکن است مجموعه‌ای از اطلاعات مالی، مدیریتی، حساب‌های شخصی، اعتبارات مالی یا داده‌هایی در زمینه بورس اوراق بهادار یا وضعیت موجودی انبار یک شرکت باشد. EDI درصدد است تا بتوانند دستیابی به اطلاعات را در قالبی ایمن و حفاظت‌شده تسهیل کند. EDI را نمی‌توان بخشی از تجارت الکترونیک نامید؛ بلکه EDI ابزاری است در خدمت تجارت الکترونیکی که ارتباطی مدرن را بین زنجیره‌های تأمین، ایجاد می‌کند و انتقال اطلاعات مالی و اعتباری و دسترسی به مشخصات کنترلی و همچنین اطلاعات فنی را میسر می‌سازد.

2. کاتالوگ‌های شبکه‌ای

پس از تحقق EDI که فقط پروتکل و قراردادی برای انتقال ایمن اطلاعات است، نوبت به بهره‌گیری از فناوری اطلاعات می‌رسد. کاتالوگ‌های شبکه‌ای در واقع همان کاتالوگ‌های سنتی هستند که در بستر الکترونیک قرار گرفته‌اند و امکان عرضه و تقاضای مستقیم و همزمان را فراهم می‌کنند. تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالا و خدمات می‌توانند با ایجاد کاتالوگ‌های شبکه‌ای (معمولاً در بستر اینترنت) و بهره‌گیری از ابزارهایی همچون بانک‌ و پول الکترونیکی، به خرید و فروش محصولات خود بپردازند. همچنین، تولیدکنندگان می‌توانند برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز خود از همین کاتالوگ‌های شبکه‌ای، در سطحی بالاتر بهره گیرند. از فواید این سیستم می‌توان به سهولت جستجو، دسترسی به نتیجه‌های مطلوب‌تر، سهولت مقایسه و تأمین اعتبار نزد مشتریان نام برد. ضمناً به دلیل ارتباط بی‌واسطه تولیدکنندگان با مشتریان و مصرف‌کنندگان اصلیِ کالا و خدمات در این سیستم، تولیدکنندگان می‌توانند بهتر و آسان‌تر به جلب رضایت مشتریان بپردازند. تجارت الکترونیک با بهره‌گیری از این سیستم‌ها و فناوری‌ها سعی می‌کند که مشتری را به تولیدکننده نزدیک کند و با سازمان‌دهی جدید و تقسیم‌کاری نوین و حذف واسطه‌ها، هزینه‌ها را کاهش دهد و از ایجاد قیمت‌های کاذب جلوگیری کند. همچنین، تجارت الکترونیک، بر سامانه‌های حمل و نقل تأثیر می‌گذارد و با ایجاد بهینه‌ترین حالت انتقال کالا، از جابه‌جایی‌های بیهوده جلوگیری می‌کند. می‌توان گفت تجارت الکترونیک لازمه مدیریت پویای امروزی است و در سیستم‌های تولیدیِ پیوسته و بازارهای پویا نقشی اساسی را ایفا می‌کند.
تجارت الکترونیکی و سوءاستفاده از آن

همراه با عرضه و توسعه یک فناوری،‏ مجرمان و سودجویان درصدد بهره‌برداری غیرقانونی و نامشروع از آن برمی‌آیند که تجارت الکترونیک نیز از این امر مستثنی نیست. به‌طور عمده، مشکلات ناشی از سوءاستفاده سودجویان در حوزه الکترونیک، به دو شکل زیر بروز می‌کند:

1. مشکلاتی که به علت ضعف‌های فنی سیستم‌ها به‌وجود می‌آید که از آن جمله می‌توان به سرقت الکترونیک اطلاعات و پول اشاره کرد. این مشکلات با توسعه دانش فنی IT و پیشرفت‌های EDI و همچنین با سازمان‌دهی شبکه‌های اینترنتی و ایجاد پلیس اینترنت توانمند، تا حدود زیادی مرتفع می‌شود.

2. مشکلاتی که به علت بی‌اطلاعی عمومی به وجود می‌آید که از آن جمله می‌توان به ایجاد مراکز تقلبی فروش اینترنتی، شبکه‌های فروش زنجیره‌ای نظیر Gold qoest و Gold mind و مؤسسات تبلیغاتی و سایت‌های سرمایه‌گذاری مجهول‌الهویه اشاره کرد. گردانندگان چنین سایت‌ها و شبکه‌هایی از بی‌اطلاعی کاربران سو‌ءاستفاده می‌کنند؛ امری که سابقه آن به پیش از قرن 18 باز می‌گردد، یعنی زمانی که هنوز تلگراف نیز به وجود نیامده بود!

اما با وجود چنین مسائلی، توسعه تجارت الکترونیک امری اجتناب‌ناپذیر در چرخه ارتباطات مدرن است و نمی‌توان به‌خاطر وجود چنین مشکلاتی، آن را محکوم کرد. در عین حال که می‌توان با توسعه دانش عمومی و تخصصیِ استفاده از این ابزار و ایجاد روش‌های بهینه و ایمن‌سازی ساختارها، این سوءاستفاده‌ها را کاهش داد.
تجارت الکترونیک در ایران

با وجود آنکه برخی ایرانیان مقیم خارج، از طلایه‌داران این فناوری در جهان به حساب می‌آیند، متأسفانه تجارت الکترونیک هنوز در ایران شکل نگرفته و حتی زیرساخت‌های لازم برای آن به وجود نیامده است؛ این امر موجب بروز معضلات فراوانی در عرصه تجارت ایران شده است. به طور کلی، معضلات و مسایل صنعت تجارت الکترونیک در ایران را می‌توان از دو دیدگاه داخلی و خارجی نقد و بررسی کرد.
تجارت الکترونیکی از دیدگاه داخلی

اگرچه حاکم‌ بودن سیستم تجارت صنعتی در ایران و سودآوری‌های کلان این سیستم برای گروهی از انحصارطلبان اقتصادی، ایجاد و توسعه تجارت الکترونیکی را از اولویت سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط خارج کرده است، اما باید توجه کرد که ایمن‌ترین و بهترین راه برای توسعه تجارت الکترونیک، استفاده و گسترش آن با کمک صنایع و شرکت‌های داخلی در عرصه داخلی است. اتصال این سیستم به بازار جهانی باید فقط با هدف گسترش حیطه توانمندی مورد توجه قرار گیرد و پیشرفت ارتباطات خارجی بدون پیشرفت در حوزه‌های داخلی، نتیجه‌ای جز خروج قدرت مالی و اقتصادی از دست سرمایه‌داران و بانک‌های داخلی در بر نخواهد داشت. از طرف دیگر، تحقق تجارت الکترونیک بدون ایجاد بستر مالی و اعتباری صحیح امکان‌پذیر نیست و این امر فقط با حمایت بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری قابل تحقق است.
موانع توسعه تجارت الکترونیکی در ایران

از موانع توسعه تجارت الکترونیک در عرصه داخلی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. با وجود آنکه از دهه هشتاد، کارت‌های اعتباری هوشمند در ایالات‌متحده و بسیاری از کشورها به صورت یکپارچه و کارآمد مورد توجه قرار گرفته است، اما تا به امروز، در کشور ما گامی اساسی در این زمینه برداشته نشده است و همچنان مشکلاتی در این زمینه به چشم می‌خورد؛ از جمله:

• کارت‌های اعتباری در یک نظام پیوسته مالی قرار نگرفته و حتی مؤسسات مالی و بانک‌ها از پذیرش این کارت‌ها سر باز می‌زنند.

• استفاده از این کارت‌ها در مراکز فروش رواج پیدا نکرده و این کارت‌ها فقط به عنوان ابزاری جنبی در بعضی از مراکز قابل استفاده است؛ البته آماری از گسترش و توسعه کاربرد این کارت‌ها در مراکز فروش در دسترس نیست.

• این کارت‌ها جنبه تمام‌الکترونیک ندارد و با هیچ سیستمی غیر از دستگاه‌های مخصوص بانک‌های عامل، سازگار نیست. به عنوان مثال، هیچ یک از این کارت‌ها قابلیت کار با اینترنت و شبکه‌های داخلی را به طور کامل ندارد.
2. در کشور ما مؤسسه یا مؤسساتی وجود ندارند که با استفاده از سیستم حساب‌های الکترونیک مالی داخلی، به ایجاد سیستم‌هایی کارآمد برای فروش online و تحویل کالا و دریافت پول در محل بپردازند. دلیل این امر آن است که ایجاد چنین سیستمی، بدون یک سیستم مالی یکپارچه اصولاً غیرممکن است. البته فروشگاه‌های الکترونیکی پدید آمده‌اند که دایره پوشش آنها از لحاظ جغرافیایی و همچنین تنوع کالا بسیار محدود است.

3. شبکه پست و سیستم حمل و نقل کشور ما چندان قدرتمند نیست که بتواند نقل و انتقال محصولات و مرسولات را در مدت زمان منطقی انجام دهد.

4. مشکلات زیرساختی فراوانی در شبکه مخابرات وجود دارد که باعث ‌شده است دسترسی آسان به اینترنت برای عموم مردم امکان‌پذیر نباشد. در عین حال که شبکه جامع ملی وجود ندارد و به ایجاد WAP نیز توجه نمی‌شود.

عوامل فوق سبب شده تا آنچه به عنوان تجارت الکترونیک در سطح کشور ما به مرحله ظهور رسیده است، به فعالیت‌هایی غیرمتمرکز و غیرسازمان‌یافته محدود شود و کاتالوگ‌های شبکه‌ای موجود فقط جنبه فانتزی یا اطلاع‌رسانی صرف به خود بگیرد.
جنبه‌های خارجی تجارت الکترونیکی

در سال‌های گذشته تجارت الکترونیک به شکل چشمگیری در سطح جهان توسعه یافته و بدنه تجارت جهانی را پوشش داده است. در این شرایط و با در دستور کار قرار گرفتن عضویت ایران در WTO، ورود تجارت الکترونیک به ایران امری اجتناب‌ناپذیر جلوه می‌کند. اما آنچه باید مدنظر قرار گیرد، فواید، مضرات و صدماتی است که ممکن است این پدیده برای اقتصاد ملی ایران در پی داشته باشد. البته با تعریفی که از تجارت الکترونیک ارایه کردیم، این ابزار ذاتاً نمی‌تواند مضر تلقی شود؛ اما عواملی جنبی وجود دارد که ممکن است پس از پیاده‌سازی تجارت الکترونیک در ایران،‌ سبب پایین آمدن تولید سرانه ملی شود و یا برخی از صنایع داخلی را تهدید کند. می‌توان گفت در صورت ضعف داخلی در زمینه تجارت الکترونیک، ممکن است ورود شرکت‌‌های قدرتمند جهانی پیامدهایی برای کشور در پی داشته باشد؛ از جمله آنکه مصرف‌کنندگان داخلی در مواجهه با سیستم‌های ایمن‌تر و آسان‌تر خارجی، به سمت آنها گرایش پیدا می‌کنند. بدین ترتیب، سهم عمده بازار داخلی را شرکت‌‌های خارجی در دست می‌گیرند و محصولات داخلی حتی توان مطرح شدن در بازار داخلی را نیز از دست می‌دهند.

از طرف دیگر، شرکت‌‌های داخلی به علت ضعف در بهره‌گیری مناسب از این ابزار، قادر نخواهند بود تا به بازارهای جهانی نفوذ کنند و به رقابت با رقبای خارجی بپردازند.

نکته مهم‌تر آنکه به علت نبود نظام بانکداری پیشرفته الکترونیک در کشور، پول و سرمایه‌های داخلی به سمت سیستم‌های معتبر خارجی نظیر Master Card، Cradit Card Visa و حساب‌های تمام‌الکترونیکی نظیر paypal و eGold و حتی حساب‌های آسیایی نظیر LG Card و Sony Card انتقال می‌یابد و بانک‌های داخلی از جذب سهم عمده‌ای از سرمایه‌های داخلی بی‌بهره می‌مانند؛ بدین ترتیب، جریان خروج ارز از کشور شدت می‌گیرد.
عزم ملی برای توسعه تجارت الکترونیکی

با وجود چنین شرایطی و با چنین چشم‌اندازی از آینده تجارت الکتروینک، بهبود و تسریع توسعه تجارت الکترونیک نیازمند عزمی ملی است که بخش عمده‌ای از آن بر دوش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، بانک مرکزی و شورای اقتصاد است. امید می‌رود که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌جای محدود کردن توسعه اینترنت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ناکارآمدی همچون محدود کردن سایت‌ها و شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی، به گسترش و توانمند کردن زیرساخت‌های شبکه اینترنت بپردازد و بستر ترغیب‌کننده و جذابی برای استفاده عمومی از این فناوری ایجاد کند؛ همچنین، با سامان‌دهی بهینه سیستم پست مرسولات، موسسات فروش اینترنتی را بیش از پیش یاری کند. بانک مرکزی نیز می‌تواند و باید با یکپارچه کردن سیستم کارت‌های هوشمند و ایجاد قابلیت استفاده از حساب‌های الکترونیک در محیط اینترنت، گامی موثر در تحقق پول الکترونیک در سطح کشور بردارد.
منبع : شرکت نو آوران پرند سیستم

انسان از آغاز آفرینش تاکنون روشهای تجاری متفاوتی را تجربه کرده‌است. در ابتدا سیستم تبادل کالا رایج بود. شکارچی گوشت را با سلاح عوض می‌کرد. این سیستم اشکالات فراوانی داشت. مثلاً ممکن بود شکارچی نتواند سلاح سازی را پیدا کند که به گوشت احتیاج داشته باشد. در این صورت گوشتها فاسد می‌شدند .

در بعضی تمدنها سیستم کالای محبوب به وجود آمد. در سرزمینی که گندم غذای اصلی مردم آن بود، شکارچی گوشت را با گندم و گندم را با جنگ‌افزار تعویض می‌کرد. این روش هم مشکلات زیادی داشت. کالای محبوب در سرزمینهای مختلف متفاوت بود. از طرف دیگر معیاری برای سنجش ارزش آن وجود نداشت و حمل و نقل آن هم مشکل بود بدون شک اختراع پول اولین انقلاب در زمینه تجارت بود. ارزش آن مشخص بود، حمل آن آسانتر بود، فاسد نمی‌شد و همه طالب آن بودند. فواید استفاده از پول به اندازه‌ای بود که حتی تا چند دهه قبل کمتر کسی انتظار یک انقلاب دیگر را داشت. ارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. در واقع، یک پیشرفت تکنیکی باعث رونق تجارت شد و آن هم ساخت کشتی بود. در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد، فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را بکار بردند تا از دریا بگذرند و به سرزمینهای دور دست یابند. با این پیشرفت، برای اولین بار مرزهای جغرافیایی برای تجارت باز شد و تجارت با سرزمینهای دیگرآغاز شد. اکنون، شبکه جهانی اینترنت مانند همان کشتی است که نه تنها فواصل جغرافیایی، بلکه اختلافات زمانی را نیز کمرنگ نموده و صحنه را برای نمایشی دیگر آماده کرده‌است.ترکیب تجارت و الکترونیک از سال ۱۹۷۰ آغاز شد. برای گسترش و پذیرش تجارت الکترونیک لازم است که پیش نیازهای این فناوری از جمله زیرساختار مخابراتی، مسایل قانونی و ایمنی پیام رسانی مهیا شود.

مهم‌ترین هدف در تجارت حال چه از روشهای بسیار پیشرفته الکترونیکی استفاده کند و چه از روشهای سنتی و قدیمی -همانا دستیابی به پول و سود بیشتر است. طبیعتا در این میان، نقش بانکها و موسسات اقتصادی در نقل وانتقال پول بسیار حیاتی است. هنگامی که در سال ۱۹۹۴ اینترنت قابلیتهای تجاری خود را علاوه بر جنبه‌های علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت،موسسات تجاری و بانکها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان بکار انداختند. محصول تلاش آنها نیز همان بانکداری الکترونیک امروزی است. سپس به سرعت مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیتهای بانکداری و اقتصادی بشمار می‌رود.

بانکداری و تجارت الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین حال، بسیار پیچیده تبدیل شده‌است و تطبیق آن با سیاستهای تجاری و اقتصادی کشورهای مختلف نیاز به تحقیق و برنامه ریزی دقیق دارد.

در بررسی تاریخچه تجارت الکترونیک درمی یابیم که بورسهای اوراق بهادار نیز موسسات دیگری بودند که به سرعت فعالیت خود را با روند پیشرفت اینترنت هماهنگ کردند و موفق شدند که در عرض مدت کوتاهی، با توجه به برتریهای اینترنت در مقایسه با روشهای قدیمی، به دلیل سرعت و دقت بالا، به موفقیتهای بی نظیری دست یابند.

تجارت الکترونیک، علی رغم جوان بودن در جهان شناخته شده و در سالهای اخیر رشد فزاینده و غیرقابل پیش بینی داشته‌است. این رشد تصاعدی حاصل استفاده از یک ابزار، یعنی اینترنت می‌باشد. البته تجارت الکترونیک فقط در شاخصه‌ها یا کشورهای خاصی جا افتاده و استفاده می‌شود. برای مثال، در سال ۱۹۹۷ صنعت جهانگردی و توریسم مسوول ۲۰ تا ۳۰ درصد از فروشهای مجازی بوده.
تعریف تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیک انجام کلیه فعالیتهای تجاری با استفاده از شبکه‌های ارتباطی کامپیوتری، به ویژه اینترنت است. تجارت الکترونیک، نوعی، تجارت بدون کاغذ است. به وسیله تجارت الکترونیک تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها، با زحمت کمتر و مبادلات بانکی با شتاب بیشتر انجام خواهد شد. شرکتها برای ارتباط با یکدیگر،محدودیتهای فعلی را نخواهند داشت و ارتباط آنها با یکدیگر ساده تر و سریع تر صورت می‌پذیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان نیز می‌تواند به صورت یک به یک با هر مشتری باشد. به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک نامی عمومی برای گستره‌ای از نرم افزارها و سیستم‌ها است که خدماتی مانند جستجوی اطلاعات، مدیریت تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت روی خط، گزارش گیری و مدیریت حسابها را در اینترنت به عهده می‌گیرند. این سیستم‌ها زیربنای اساسی فعالیتهای مبتنی بر اینترنت را فراهم می‌آورند. هدف از بکارگیری تجارت الکترونیک، ارائه روشی جدید در انجام امور بازرگانی می‌باشد. به واسطه این روش، تاجران قادرند که محصولات و خدمات خود را به شکل تمام وقت و به تمام خریداران در سرتاسر جهان - مستقل از مرزهای جغرافیایی و ملیتها -عرضه کنند.

بسیاری از مردم، تجارت الکترونیک را منحصر به خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت می‌دانند، در حالیکه این امر فقط بخش کوچکی از تجارت الکترونیک را تشکیل می‌دهد و این مفهوم اکنون گستره وسیعی از جنبه‌های مختلف تجاری و اقتصادی را دربرگرفته‌است. به سادگی می‌توان هرگونه فعالیت تجاری و مالی بین موسسات و افراد مختلف را در حیطه تجارت الکترونیک گنجاند.

تجارت الکترونیک روش دیگری برای تبادلات الکترونیکی اطلاعات و انجام مبادلات تجاری است که یک پل الکترونیکی را بین مراکز تجاری ایجاد کرده‌است. تجارت الکترونیک با حجم کمتری از اطلاعات که لزوما در قالب یکسانی نبوده و بین مردم عادی رد و بدل می‌شود، سر و کار دارد. تجارت الکترونیک در ابتدای پیدایش خود، چیزی بیش از یک اطلاع رسانی ساده تجاری نبود و هرکس می‌توانست محصولات خود را با استفاده از صفحات وب بر روی اینترنت تبلیغ نماید. آمار منتشره از ۵۰۰ شرکت نشان می‌دهد که حدود ۳۴ درصد از آنها در سال ۱۹۹۵ و حدود ۸۰ درصد در سال ۱۹۹۶ از روش فوق برای تبلیغ محصولات خود استفاده کرده‌اند.تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفت.
مزایاها و معایب تجارت الکترونیک

سوالی که ممکن است همینک مطرح شود این است که تجارت الکترونیک غیر از مواردی که پیش از این به آن اشاره شد چه فایده‌ای دارد.
افزایش فروش و در پی آن افزایش درآمد و توان سرمایه گذاری

افزایش سطح رفاه زندگی مردم از طریق ایجاد اشتغال، کاهش ترددها و افزایش سرعت عمل

جهانی شدن

کاهش هزینه‌های تبلیغات برای شرکتها وبه دلیل عدم حضور واسطه

البته همچون تمام فناوریها و تکنولوژیهای ساخت بشر معایبی هم در استفاده از تجارت الکترونیک وجود دارد، برخی از این معایب به قرار زیر است:
تأثیر ناشناخته آن بر روابط اجتماعی انسان

ورشکستگی به علت عدم توانایی شرکتهای کوچک و کاهش تولید
بسترهای لازم برای تجارت الکترونیک

یک سیستم بانکی روان و دقیق

قوانین گمرکی،مالیاتی و بانکداری الکترونیکی

کد تجاری محصول و ایجاد امنیت اطلاعات

تهیه و تدوین نظام مالی اطلاعات و نظام حقوقی اطلاع رسانی (کپی رایت)

محرمانه بودن اطلاعات شخصی

تطبیق مقررات ملی با مقررات متحدالشکل بین المللی

همکاری دانشگاهها،مراکز تحقیقاتی و سازمانهای مختلف

پذیرش اسناد الکترونیکی توسط قوه قضاییه

تأمین، صدور و بکارگیری کارت هوشمند

تأمین خطوط ارتباطی پرسرعت و مطمئن و ایجاد بستر مخابراتی به شکل بی سیم.
مدلهای تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک دارای مدلهای زیر است:
تجارت Business to Business-B۲B

تجارت Business to Consumer-B۲C

تجارت Consumer to Consumer-C۲C

تجارت Business to Administration-B۲A

تجارت Consumer to Administration-C۲A

تجارت Government to Government- G۲G

تجارت Government to Business -G۲B

تجارت G۲E- Government to Employee

تجارت Peer to Peer - P۲P
تجارت فروشنده با فروشنده

B۲B اولین روش خرید و فروش معاملات الکترونیکی است و بیشترین عایدی را دارد.در این مدل، همه افراد و خدمات مرتبط با تجارت بین المللی از قبیل: تامین کنندگان، خریداران،فرستندگان دریایی کالا، پشتیبانی، خدمات ( سرویسها) بازرسی، اخبار بازاریابی و کاربریهای نرم افزار که موجب سهولت در امور تولید و خرید و فروش می‌شوند، در یک محل گردهم می‌آیند. B۲B در جایی استفاده می‌شود که بخواهیم خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام دهیم و خارج از حیطه خرده فروشان عمل نماییم، چرا که خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراه‌است، زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خریداری کنند. شرکت سیسکو سیستمز یکی از اولین شرکتهای بزرگی بود که در جولای ۱۹۹۶ سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد. یک ماه بعد شرکتهای کامپیوتری مانند مایکروسافت و IBM نرم افزارهای تجاری خود را که امکان انجام فروش از طریق اینترنت را فراهم می‌کرد، به بازار عرضه کردند. به صورت طبیعی، در B۲B فروش مستقیم منبع اصلی درآمد به حساب می‌آید، مانند وقتی که یک فروشنده محصول خود را به یک فروشنده دیگر مستقیما می‌فروشد. با وجود این، وب می‌تواند روی فروش مستقیم تأثیر بگذارد و این قاعده را بر هم بزند.

در این نظام جدید، مشکلاتی نیز وجود دارد، ازجمله اینکه رودر رو نبودن مشتری و فروشنده باعث می‌شود که معامله به صورت مجازی صورت گیرد. این مشتریان برای دریافت اطلاعات بیشتر باید با تلفن به مرکز اصلی وصل شوند، اما هیچ تضمینی برای اینکه کسی در آن سوی خط باشد، وجود ندارد.
تجارت فروشنده و مصرف کننده

بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیکی از نوع B۲C است که به معنای خرده فروشی می‌باشد. این نوع تجارت، با گسترش وب به سرعت افزایش پیدا کرد و اکنون به راحتی می‌توان انواع و اقسام کالاها را از شبکه خریداری کرد. B۲C با راه اندازی سایتهایی چون AMAZON و CDNOW آغاز شد.

در تجارت الکترونیکی B۲C در یک طرف معامله، تولیدکننده ( فروشنده) محصول و در طرف دیگر، خریدار ( مصرف کننده نهایی) قرار دارد. اما مشکلات امنیتی شبکه تأثیر منفی بر روی حجم معاملات گذاشته‌است و بسیاری از مشتریان نسبت به دزدیده شدن اطلاعات شخصی شان توسط هکرها ترسیده‌اند. در عین حال هنوز معاملات بسیاری در این مدل صورت میگیرد در ایران نیز این روش رونق دارد برای مثال می‌توان شرکت شهروند را مثال زد.
تجارت مصرف کننده با مصرف کننده

در این مدل تجارت الکترونیکی، مزایده‌ها و مناقصه‌های کالا از طریق اینترنت انجام می‌گیرد. مدل C۲C شبیه یک سمساری است. ایده اصلی این مدل این است که مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازند. EBAY، بزرگ‌ترین نمونه اولیه مدل C۲C می‌باشد. EBAY خود چیزی نمی‌فروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان عمل می‌کند. به عنوان مثال، EBAY اجازه می‌دهد که فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایتهای اینترنتی دیگر مانند AUTOBYTEL و CARSMART نمونه‌هایی از مدل C۲C می‌باشند. به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت، استفاده از مدل C۲C برای فروش کالاها مورد توجه قرار گرفته‌است.

تجارت مصرف کننده با فروشنده

در حالیکه بازار مصرف روی خط روز به روز در حال گسترش است، بسیاری از خریداران دریافته‌اند که شیوه انتخاب محصول بسیار متنوع است ،چون وقتی که مصرف کنندگان، سایتهایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود می‌یابند، یافتن خود محصول در آن وب‌گاه و به دست آوردن قیمت محصول اغلب کاری دشوار است. بنابراین، برای راحت تر کردن امر خرید، نیاز به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی است که در آن شرکتهایی مانند واسطه‌هایی بین مصرف کننده‌ها و فروشنده‌ها تلاش می‌کنند تا خریداران را به بهترین وجهی در خریدشان کمک کنند. اساس کار آنها هم مبتنی بر مدل C۲B می‌باشد.
تجارت نقطه به نقطه

مدل تجارت الکترونیکی P۲P برای تسویه حساب کردن شرکت کنندگان در حراج با فروشنده‌است که مشهورترین آنها سرویسی است به نام PAYPAL که در قسمت کارت هوشمند بیشتر به آن می‌پردازیم. تجارت P۲P در چهارچوبی کار می‌کند که افراد بتوانند مستقیما با هم پول رد و بدل کنند و در حالیکه سهم اصلی داد و ستد پولی را نقل و انتقالات رو در رو برعهده دارد، فن آوری تلفنهای همراه تعداد افراد بیشتری را در داد و ستد غیرحضوری سهیم می‌کند. با استفاده از سخت افزار MONDEX که زیر مجموعه MASTERCARD می‌باشد، کاربران قادرند تا نقل و انتقالات الکترونیکی پولی خود را انجام دهند و پول خود را از یک کارت اعتباری، به کارت اعتباری دیگر منتقل نمایند. نحوه استفاده از تلفن همراه بدین صورت است که به جای فن آوری GSM که استاندارد معمول ارتباطی تلفن همراه در بسیاری از کشورها، به ویژه در اروپاست،فن آوری دیگری تحت عنوان پروتکل بکارگیری نرم افزار کاربردی از طریق تجهیزات بی سیم که به اختصار WAP نامیده می‌شود، جایگزین می‌گردد. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مرکز تلفن با یک کامپیوتر سرویسگر مرتبط می‌شود و می‌تواند نرم افزار مورد نیاز کاربر خود را بر روی کامپیوتر مذکور فعال نماید. بدین ترتیب،استفاده کننده می‌تواند اطلاعات خود را از طریق کامپیوتر سرویسگر که خود از طریق اینترنت و یا شبکه‌های ارزش افزوده ( VAN ) به مراکز تجاری و خدماتی متصل است، ارسال و یا دریافت نماید.
تجارت فروشنده با اداره

این نوع تجارت الکترونیکی، شامل تمامی مبادلات تجاری - مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تامین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض مالیاتها از جمله مواردی است که می‌توان در این گروه گنجاند. تجارت B۲A در حال حاضر روشی تازه قلمداد می‌شود، ولی در آینده‌ای نزدیک، زمانی که دولتها به ارتقای سطح ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد کرد.

هومن تحویلداری - وظیفه اصلی گمرک اخذ حقوق و عوارض گمرکی، مالیات و سهم دولت از واردات و حفاظت از کیان اقتصادی جامعه توسط کنترل عبور و مرور کالا و مسافران در سرحدات کشور است.
در راستای اجرای این وظیفه و در عصر حاضر گمرک باید ضمن بازنگری در قوانین و مقررات خود و با در نظر گرفتن دیگر قوانین تجاری و مسافری به منظور حذف مغایرات و تداخلات قانونی و اجرایی،‌رویه‌ها و زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی (e-commerce) را تعریف و در آسان‌سازی این رویه‌ها کمال کوشش و تلاش خود را به‌کار بندد. در راستای این تعریف باید ابتدا شرایط کاری که گمرکات کشورهای در حال توسعه با آن روبه‌رو بوده و از آن تاثیر می‌پذیرند مورد توجه قرار گیرد:
o تعاملات تجاری شرکت‌های بین‌المللی و چندملیتی با یکدیگر

o نیازمندی‌های امنیتی که هر لحظه در حال تغییر و گسترش هستند.

o افزایش روزافزون حجم کالاها و محموله‌های مراسلاتی

o نیاز تجارت الکترونیکی به استفاده بهینه از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (ICT)

o ایجاد ارتباط و شبکه‌سازی بین گمرک و دیگر سازمان‌های مرتبط در امر تجارت
گذشته از شرایط کاری و نیازمندی‌های ذکر شده، ویژگی‌های تجارت الکترونیکی به‌نوبه خود باعث به‌وجود آمدن یک شبکه تجاری و بازار مجازی بدون مرز در سراسر دنیا می‌شود که وجود این بازار ابزار لازم جهت اعمال تغییرات اساسی و رو به ‌جلو در فعالیت‌های تجاری را فراهم می‌کند.
"آنچه مسلم است این است که عنصر حیاتی در تجارت عامل زمان است."
تجارت و مجری اصلی آن یعنی بخش خصوصی از دولت‌ها و به تبع آن از گمرکات توقع اعمال مدیریتی الکترونیکی را دارند که بدون لحظه‌ای اتلاف وقت به هنگام عبور کالاها و محمولات تجاری از مرزها با استفاده از یک عملکرد هماهنگ و یکسان (که این خود لازمه برپایی و استفاده از یک شبکه باز است) به‌سرعت نسبت به ترخیص و عبور سریع محموله‌های تجاری اقدام کنند.
با توجه به فراگیر شدن روش‌های الکترونیکی در فعالیت‌های تجاری، در این راستا بزرگ‌ترین چالش گمرکات عبور از مرحله‌ای است که در آن همه فعالان تجارت تمایلات شدید و روزافزونی به سمت الکترونیکی شدن از خود نشان می‌دهند که برای گذشتن از این چالش گمرک باید بیش از پیش فعال و موثر ظاهر شود. برای انجام این کار گمرک باید از فرصت‌های به‌وجود آمده و ابزارهای الکترونیکی موجود در جهت اصلاح رویه‌های سنتی گمرکی و همچنین توسعه مکانیزم‌های به‌روز و جدید ارسال کالا استفاده کند. استفاده از ASYCUDA در همین راستا بوده و چنانچه گمرکات حرکت رو به ‌جلوی خود را در این مرحله به منظور هماهنگ شدن ادامه دهند، دستیابی به تغییرات و روش‌های کارآمد تجاری در حال و در آینده تضمین می‌شود.
جهت نیل به این اهداف، ‌گمرکات باید خود را به انواع سرویس‌ها و خدمات الکترونیکی مجهز کنند. سرویس‌ها و خدماتی که ضمن مهیا کردن بستر ارتباط و تعامل با دیگر گمرکات، ‌از سادگی و سهولت در استفاده نیز برخوردار باشند.
علاوه بر آن دستیابی به سطوح مختلف پیشرفت در بنا کردن زیرساخت‌های IT و ترویج فرهنگ استفاده از اینترنت از دیگر دستاوردهای کسب شده در این بین است که نیل به این دستاوردها مستلزم افزایش تلاش و کوشش از جانب تمامی متعاملان در این حوزه و حوزه‌های وابسته همانند مخابرات خواهند بود. البته در کشورهایی که از زیرساخت‌های مخابراتی مناسبی برخوردار نیستند، همکاری و مشارکت بیشتری بین دولت و موسسات مرتبط در این زمینه جهت پر کردن این کاستی‌ها که از آن به‌عنوان "شکاف دیجیتالی" نام برده می‌شود، حس می‌شود. اینترنت شبکه‌ای باز در ابعاد جهانی و بدون مرز است. در کنار متعاملان سنتی تجارت جهانی، ‌اینترنت امکان مشارکت و حضور در بازارهای جهانی برای آن دسته از تجاری که پیش از این تنها امکان فعالیت در محدوده جغرافیایی و محلی خود را داشتند، فراهم می‌کند.
البته مراحل فیزیکی سفارش کالا از خارج از مرزها همچنان همانند قبل شامل سه مرحله: «سفارش»، «ارسال» و «پرداخت» بدون تغییر باقی می‌ماند که اینترنت در مراحل سفارش و پرداخت به‌عنوان ابزاری متفاوت نحوه انجام سفارش‌ها و پرداخت را دچار تغییر و تحول کرده است، ولی همه مراحل مربوط به ارسال و انتقالات فیزیکی کالاهای سفارش داده شده از روش‌های الکترونیکی هنوز باید توسط کامیون، قطار، کشتی یا هواپیما انجام شوند.
تجارت الکترونیکی می‌تواند به‌عنوان «انجام تجارت به‌صورت الکترونیکی» تعریف شود که این تعریف چیزی فراتر از استفاده صرف از اینترنت است و هیچ‌گاه نمی‌توان به تجارت الکترونیکی صرفا با استفاده از اینترنت جامه عمل پوشاند.

در مباحث اقتصادی امروزه تجارت الکترونیکی به تعاملات و تراکنش‌های گوناگون الکترونیکی تقسیم شده که همه این تعاملات و تراکنش‌ها دارای قوانین و شرایط خاص خود هستند.
تجارت الکترونیکی در طیف متنوعی از تراکنش‌های مختلف شامل تقسیم‌بندی ذیل است:

1. Business to Consumer (B2C) (شرکت – مشتری)

2. Business to Business (B2B) (شرکت – شرکت)
و سه تراکنش دیگر که در تعاریف دولت الکترونیکی جای می‌گیرند:
1. Government to Business (G2B) (دولت – شرکت)

2. Government to Citizen (G2C) (دولت – شهروند)

3. Government to Government (G2G) (دولت – دولت)
علاوه بر توجه به این تقسیم‌بندی‌ها،‌ گمرک جهت تعریف تجارت الکترونیکی و ترسیم خط‌مشی برای ادامه حرکت خود، باید فرصت‌ها و پتانسیل‌های موجود را برای دستیابی به الگوی انطباق مناسب، تعریف کند.

هر چند B2Cنشان‌دهنده پتانسیل و توانایی‌های درونی یک بازار است، ‌اما اهمیت میزان درآمد و منفعت، گمرک را در وهله اول ملزم به تمرکز روی تراکنش‌های B2B,G2B,G2C و G2G می‌کند.

بر اساس آمارهای سازمان ملل، نفوذ اینترنت رشد سریعی را از370 میلیون کاربر در سال 2000 به بیش از510 میلیون در اوایل سال 2002 و 820 میلیون در سال 2004 دارا بوده است.

هر چند که در این زمان شکاف دیجیتالی بین جوامع پیشرفته و در حال پیشرفت رشد و افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد، که به خاطر همین رشد و افزایش، سازمان جهانی گمرک در نشست‌های عمومی 97ام و 98ام در ژوئن 2001 بیانیه‌ای در خصوص تجارت الکترونیکی به‌نام "بیانیه باکو" صادر کرده در این بیانیه اثرات حاصل از نشر تجارت الکترونیکی روی اقتصاد و رفاه اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و از همه اعضا خواسته شد که در اجرای برنامه‌های استراتژیک WCO در مورد تجارت الکترونیکی حرکت‌های مثبت و رو به ‌جلویی را انجام دهند.

تجارت الکترونیکی: برگ برنده

تجارت الکترونیکی در دهه گذشته دستخوش گسترش و تغییرات زیادی شده است که در این میان معرفی آن به‌عنوان عامل برتری در روابط تجاری بین دول مختلف، باعث شده که تجارت الکترونیکی روی این روابط نقش تاثیرگذاری ایفا کند.
گرچه همچنان در بسیاری از روابط تجاری بین‌المللی روش‌های سنتی تجارت به‌کار گرفته می‌شود،‌ اما به هر حال تجارت الکترونیکی تجار و مشتریان را قادر به دستیابی به حجم عظیمی از اطلاعات و به تبع آن افزایش انتخاب‌ها در تعیین نحوه تصمیم‌گیری و اداره کسب‌وکار خود می‌کند. در این راستا تاثیرات عوامل ذیل بر گمرک مهم و قابل توجهند:

o افزایش ارسال محموله‌های کوچک به‌واسطه امکان دسترسی شرکت‌ها و بنگاه‌های کوچک به بازارهای جهانی و در نتیجه افزایش کار گمرک

o تغییر الگوهای تجاری به این صورت که کشورها کالاهای متنوعی را به مقاصد متعدد ارسال و در مقابل واردکنندگان نیز کالاهای متفاوتی را از کشورهای مختلف وارد می‌کنند که این امر افزایش حجم کاری گمرک را دربر خواهد داشت.

o افزایش درخواست‌ها و فشار از سوی بنگاه‌های تجارتی و تجار مجهز به امکانات روی طرف‌های مقابل جهت انجام معاملات به‌صورت الکترونیکی و به ‌تبع آن روبه‌رو شدن گمرک با مشکلات شرکت‌هایی که این تغییرات را به‌صورت غیرحرفه‌ای به انجام می‌رسانند.

o افزایش توقعات از رده‌های مدیریتی گمرک (در واقع از بدنه دولت) به جهت اجرای قوانین و مصوبات به‌صورت یکسان با سرعت بالا و تحت یک روش هماهنگ
گمرکات در سرتاسر جهان با ارایه خدمات پشتیبانی،‌ تدارکاتی و ترابری حلقه‌های حیاتی زنجیره تجارت جهانی را تشکیل می‌دهند. بدین جهت بالا رفتن راندمان و تاثیرگذاری یک گمرک، انعکاس واضحی روی میزان انتفاع و بهره‌وری حاصل از افزایش تجارت خارجه روی توسعه اقتصادی یک کشور خواهد گذاشت که البته این تاثیرگذاری با استفاده از روش‌ها و راه‌حل‌های ارایه شده در مباحث تجارت الکترونیکی دوصد چندان خواهد شد.
سازمان جهانی گمرک (WCO) پیش‌بینی کرده که با افزایش رواج تجارت الکترونیکی، رشد قابل توجهی در میزان سفارش‌های محموله‌ها و مراسلات کوچک که از طریق شبکه‌های باز همانند اینترنت صورت خواهند پذیرفت ملاحظه می‌شود. سفارش‌هایی که تراکنش‌های مالی آن‌ها نیز به روش‌های الکترونیکی انجام خواهند شد. به همین دلیل افزایش روزافزون تبادلات الکترونیکی اطلاعاتی بابت این مراسلات کوچک، ‌دلایلی برای افزایش اعمال کنترل‌های اضافی است. در آینده اطلاعات گمرکی دیگر در یک فضا و مکان فیزیکی مشخص و ثابت نگهداری نخواهند شد. اینترنت این امکان را به‌دست می‌دهد که سیستم اطلاعات تجاری یکپارچه و بدون مرزی که حاوی اطلاعات مرتبط با گمرک و دیگر سازمان‌های مرتبط از قبیل شرکت‌های بیمه وزارتخانه‌های بازرگانی، کشاورزی، ‌صنایع و معادن، امور خارجه و دیگر "شرکای اطلاعاتی" است، به‌صورت متمرکز و تنها در یک نقطه فیزیکی ایجاد شود.
در خصوص همکاری‌های پیشرفته، ‌گمرک امکان دسترسی به اطلاعات تجاری را که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با تراکنش‌های تجاری بین‌المللی در ارتباط است، پیدا خواهد کرد. همواره پیشرفت‌ها و ابداعات تکنولوژیکی صرف‌نظر از فواید سودمندی که برای بشر دارند، مشکلاتی را نیز به همراه خواهند داشت.
در شبکه‌های باز همچون اینترنت، مشکلات اجرایی عدیده‌ای همچون سوءاستفاده‌های مالی، کلاهبرداری، پول‌شویی و همچنین مسایلی از قبیل حق مالکیت ذهنی (Intellectual Property Rights–IPR) خودنمایی می‌کنند.

برای مثال اینترنت فعالیت‌های غیرقانونی را تسهیل می‌سازد. این تسهیل به‌صورت شناسایی راه‌ها و متدهای جدید غیرقانونی در تجارت به همراه امکان جلوگیری از شناسایی و ناشناخته بودن و استفاده از هویت جعلی مشکلات قضایی و قانونی حادی را برای گمرکات در فضای مجازی (Cyber Space) فراهم می‌کنند.
تجارت الکترونیکی: ‌فرصت‌ها و چالش‌ها

با افزایش استفاده از ابزار تجارت الکترونیکی،‌ گمرک و دیگر سازمان‌های دولتی که کنترل واردات کالا را برعهده دارند، هر روز بیش از پیش به دسترسی به اطلاعات دیجیتالی نیاز پیدا می‌کنند. علاوه بر این اطلاعات تخصصی تجاری،‌ اینترنت با فراهم کردن منبع ذی‌قیمتی از اطلاعات، گمرک را در انجام وظایف کنترلی و اجرایی خود یاری می‌دهد. تعبیر این دیدگاه را در طرح‌های آتی گمرک در حوزه‌های تخصصی همچون ارزش و ترانزیت و نهایتا در نسخه بعدی آسیکودا به‌نام آسیکودای جهانی (ASYCUDA WORLD) می‌توان دید. به‌طور کلی فرآیندهای مدرن اتوماتیک شده در هر سازمانی ثبات،‌شفافیت، افزایش بهره‌وری و امکان ارزیابی بهتری را در برخورد با تخلفات اداری در پی خواهد داشت. چنین فرآیندهایی فرصت‌های خوبی را جهت هماهنگ‌سازی سازمان‌ها و دول با یکدیگر فراهم می‌کنند. رویه‌های سنتی گمرکات با ورود به حیطه تجارت الکترونیکی فرصت این تغییرات را پیدا می‌کنند. در نتیجه افزایش استفاده از ابزارهای تجارت الکترونیکی، ارتباطات بین گمرکات قبل از اینکه حتی کالاها به مرزهای کشور مقصد برسند، برقرار می‌شود. هر پارتی کالا که ممکن است در جریان ترخیص دچار مشکلاتی شود، می‌تواند اطلاعات خود را قبل از رسیدن به مقصد ارسال کند. به این ترتیب گمرک مقصد قادر خواهد بود تا روند آماده‌سازی خود را بسیار زودتر شروع کنند.
از دیدگاهی دیگر تجارت الکترونیکی و اینترنت شکاف دیجیتالی موجود بین کشورهای پیشرفته و در حال رشد را افزایش می‌دهد.گرچه به‌خاطر هزینه‌های به‌نسبت پایین تجهیز الکترونیکی و امکان دسترسی به اطلاعات بازارهای جهانی، اینترنت می‌تواند به‌عنوان ابزاری که قابلیت‌های بالقوه‌ای را در از بین بردن تفاوت‌های دیجیتالی بین کشورها داراست، خودنمایی کند.
تجارت الکترونیکی:‌ عامل رقابت

گمرکات در اجرای عملیات درون‌سازمانی و برون‌سازمانی خود که به منظور آموزش و ظرفیت‌سازی به انجام می‌رساند، باید از فرصت‌های به‌وجود آمده توسط تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (IT) به‌طور اعم و تجارت الکترونیکی به‌طور اخص استفاده بهینه ‌کنند. مفهوم "استفاده بهینه" به‌صورت‌های مختلف تعبیر می‌شود. یکی از این تعبیرات جلوگیری از گسترش‌های یک‌جانبه و مستقل (Independent) سیستم‌های ماشینی قدیمی (عموما سیستم‌های چندگانه مبتنی بر شبکه) که پیش از این در تراکنش‌های تجارت بین‌المللی استفاده می‌شدند، است. همچنین گمرک باید در توسعه و تسهیل روش‌های کنترل الکترونیکی و تسهیل در تجارت به‌خصوص با استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعات (IT) که متضمن تبادلات الکترونیکی اطلاعات هستند، ‌انعطاف‌پذیر و دوراندیش باشد. این دوراندیشی شامل مهیا کردن شرایط جهت آماده‌سازی سازمان برای استفاده از اینترنت در فعالیت‌های تخصصی می‌شود. شرایطی که در آینده راهگشا خواهند بود.
مانند:

o هماهنگی رویه‌های گمرکی بر اساس پیمان کیوتو مانند تعریف مفاهیمی همچون امضای دیجیتالی و سند الکترونیکی

o ایـجاد رویـه‌های استـانـدارد شـده و هـمـاهنـگ جهـت اسـتفاده اطـلاعـات در صـادرات، واردات و به‌طور کلی در همه رویه‌های گمرکی (مفهومSAD )

o تعریف استراتژی جامع و فراگیر برای ایجاد امنیت الکترونیکی به منظور تایید و تصدیق اسناد دیجیتالی که بین گمرکات کشورهای مختلف ردوبدل می‌شوند.
با توجه به این مسایل گمرکات ناگزیر از استفاده از تکنولوژی‌های جدید همانند اینترنت هستند تا ابزار مناسبی به منظور اصلاح مدیریت اطلاعات خود در دست داشته باشند. این اصلاحات توسط استفاده بهینه از اطلاعات در دسترس تجاری به جهت جمع‌آوری و اخذ حقوق و عوارض گمرکی، ‌اعمال مدیریت دیسک و استفاده از اطلاعات با مقاصد حسابرسی و کنترلی صورت خواهد پذیرفت.
به‌دلیل اینکه اینترنت به شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، ‌امکان نگهداری اطلاعات مربوط به خود را به‌طور متمرکز در یک مکان فیزیکی فراهم می‌کند،‌ گمرک نیز قادر خواهد بود بدون اینکه نیاز و الزامی به دانستن مکان نگهداری این اطلاعات حس شود، دسترسی آنی و فوری به این دسته از اطلاعات این‌چنینی که مرتبط با کارش است، داشته باشد.
تنها مطلب مهم در این رابطه اطمینان از "اصالت" اطلاعات است. بدین ترتیب که گمرک باید توانایی‌های خود را در جهت محافظت از دسترسی به اطلاعات اصیل و معتبر (valid) گسترش و افزایش دهد. این اطمینان باعث شناسایی و به رسمیت شناختن دامنه مسؤولیت‌های دو طرف و به‌دست آوردن اطلاعات ضروری و مورد نیاز به منظور ایفای وظایف خواهد شد. چنین محیط عملیاتی نیازمند وجود قوانین مناسب که برای طرفین به‌طور یکسان به اجرا درآیند، به همراه همکاری‌های مناسب دو و چندجانبه و وجود منابع کافی است. در سطوح مدیریتی، ‌گمرکات همواره در حال اصلاح روش‌ها و اتخاذ تصمیم‌هایی هستند که به روان‌سازی و آسان‌سازی رویه‌های گمرکی کمک می‌کنند.
مدیریت ریسک، کنترل‌هایی با اهداف حسابرسی و ممیزی، ‌اعطای تخفیف و پوئن‌هایی به‌عنوان جایزه، ‌متمرکزسازی و ساده‌سازی عملیات گمرکی مربوط به تراکنش‌های بین‌المللی و ساده‌گیری بر تجاری که دارای پیشینه خوب و خوش‌نام هستند، از این‌گونه تصمیم‌هاست. برنامه‌هایی از این دست نیازمند ایجاد و استفاده از کدهای شناسایی بین‌المللی و یکه به همراه به‌کارگیری بانک‌های اطلاعاتی مرتبط هستند که قسمتی از این ملزومات با به‌کارگیری ASYCUDAمهیا شده و مابقی در گرو به اشتراک‌گذاری اطلاعات به‌صورت هوشمند (Intelligent) به منظور اعمال مدیریت ریسک و همچنین استفاده از بازخوردهای کنترلی (Feedback Controls) هستند. در این راستا گمرکات همچنین مجبور به اعمال یک تمرکز قوی در جهت ایجاد اعتلافی با فرآیندهای تجاری و جریان‌های اطلاعاتی بین‌المللی خواهند بود. در این‌صورت است که می‌توانند سهم خود را در ایجاد هسته‌های اطلاعاتی تجاری در سطح جهانی ایفا کنند. البته شرط این مشارکت تراکنش دوجانبه است نه ‌تنها ایجاد ارتباط به‌عنوان مصرف‌کننده اطلاعات. بدین منظور با مهیا کردن یک سرویس برخط (online) فراگیر،‌ گمرکات مشارکت و همکاری مهمی را در جهت بالا بردن سطح کیفی سرویس‌دهی به انجام می‌رسانند. دسترسی به تمام قوانین مربوطه و آیین‌نامه‌ها، ارایه مشورت‌های (online) در موضوعات و موارد گمرکی و ارایه سرویس‌های آموزشی روی وب‌سایت گمرک، شرکت‌ها و بازرگانان و تجار را قادر خواهند ساخت تا شرایط کاری خود را با قوانین و مقررات گمرکی هر کشور هماهنگ کنند.
مطلب دیگر اینکه گمرکات درمی‌یابند با افزایش ارسال و حمل کالا به‌صورت هوایی (که با افزایش نفوذ روش‌های تجارت الکترونیکی، سفارش‌های از فواصل دور را تسهیل می‌کنند)، انتظارات در جهت کاهش زمان ترخیص و در نتیجه کاهش هزینه انبارداری افزایش خواهند یافت که این خود دلیل دیگری جهت به‌کارگیری و تجهیز گمرک به روش‌های الکترونیکی خواهد بود. البته از دیگر وجوه تجارت الکترونیکی می‌توان از افزایش مرسولات کم‌ارزش نام برد که کاهش عایدات و سود گمرک را در پی‌خواهند داشت. در حالی که در گذشته، ‌واسطه‌ها ‌کالاها را در حجم بالا وارد می‌کردند، اینک تجارت الکترونیکی امکان سفارش کالا به‌طور مستقیم از تولیدکننده را ممکن می‌کند که نتیجه آن کوچک‌تر شدن حجم مرسولات و پایین آمدن ارزش آن‌هاست. در حالی که برای هر یک مورد باید عملیات گمرکی به‌طور کامل از ابتدا ‌تا انتها اجرا شود که این امر برای گمرک هزینه بیشتری را در پی خواهد داشت.
از سویی تسهیل در فروش‌های اینترنتی در مواردی برای فروشنده‌های محلی زیان‌آورخواهد بود. به‌خصوص در مواردی که با تخفیف و کاهش حقوق و سود گمرکی برای واردکنندگان روبه‌رو هستیم.
در حوزه‌های مربوط به سیاست نیز گمرک باید مباحثات درونی سازمان‌هایی همچون سازمان تجارت جهانی (WTO) را نیز در نظر داشته باشد. در نشست وزرای عضو WTOدر دوحه 2004 مباحثی حول و حوش حذف عوارض گمرکی بر تجهیزات الکترونیکی (عموما فرستنده‌های شبکه) مطرح شد.
مـواردی نـیز هـمچون عدم اخذ مـالـیات از ارزش افـزوده شـده یـا مـالـیـات‌های کـالا و خـدمـات (Goods & Service Tax –GST) باید در مورد مـحصـولات دیـجـیـتـالـی که معادل فیزیکی دارند (همچون کتاب و نرم‌افزار) اعمال شوند.
در خصوص کنترل‌های گمرکی اعمال شده بر تجهیزات الکترونیکی بهتر است در نظر داشته باشیم که با توجه به خصوصیات و طبیعت جهانی و بدون مرز تجارت الکترونیکی، گمرکات قادر به انجام وظایف کنترلی خود به‌صورت سنتی نخواهند بود بلکه باید در این‌گونه موارد بر خصوصیت "تشخیص‌های تخمینی" و کنترل‌های مبتنی بر بازرسی خود اتکا کنند.
در کنار تمامی این موارد، ‌برقراری سیستم جایزه‌دهی در قبال خوداظهاری و در نظر گرفتن جریمه برای اظهارهای خلاف واقع و نادرست نیز از راه‌هایی است که به‌طور مکرر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ارتباط با دیگر مراکز دست‌اندرکار در سرویس‌های شبکه‌ای، گمرک باید در جهت‌بسط و توسعه همکاری با ارایه‌دهندگان خدمات اینترنت (ISP) در سطوح ملی و بین‌المللی حرکت‌های داوطلبانه‌ای انجام داده تا از ایمن ماندن شبکه‌ها از محتویات غیرقانونی اطمینان حاصل شود. نمونه‌ای از این همکاری‌ها گاه‌و بی‌گاه در غالب اخبار کشف و دستگیری مجرمان و خرابکاران اینترنتی به گوش می‌رسند. لذا افزایش همکاری‌های دو و چندجانبه،‌ داشتن شبکه‌ای هوشمند و قابل اطمینان و افزایش همکاری‌ها با دیگر سازمان‌های قضایی اجرایی ‌راه‌های موثری در جهت اعمال کنترل‌های موثرتر خواهند بود. به موازات این حرکت‌ها، اطلاع یافتن از مـاهیت پـتانسیل‌های بـالقوه‌ای که ایـنترنت برای خلافـکاران در دو وجـه: 1- انجام خلاف و 2 - ناشناخته ماندن مهیا می‌کند، اتخاذ استراتژی مناسب را آسان‌تر می‌کند. ابداعات تکنولوژیکی و پیشرفت‌هایی که به‌طور روزافزون در حوزه IT رخ می‌دهند، نیاز به وضع قوانین مناسب برای مقابله با تهاجمات الکترونیکی را دوچندان می‌کند. نیازی که اینک پس از گذشت حدود یک دهه از فراگیر شدن استفاده از ابزارهای اطلاعاتی،‌ به‌تازگی در قالب تلاش‌هایی در جهت تعریف قوانین مرتبط با امنیت و سالم‌سازی فضای دیجیتال کشور مشاهده می‌شود. قوانینی که به‌علت نبود دید فنی و کارشناسانه از سوی وضع‌کنندگان به گذشت زمان طولانی نیازمند است تا با شناخت تمام نیازمندی‌ها و پر شدن تدریجی خلأهای قانونی،‌ تاثیرگذاری مورد نظر را به‌دست آورند. در این راستا توافق‌های صورت پذیرفته با تمامی متعاملان در حوزه تجارت الکترونیکی و افزایش همکاری‌های دو و چندجانبه، آمادگی گمرک را برای مقابله و برخورد با جرایم مرتبط با کامپیوتر (Computer base Crimes) و اعمال کنترل‌های لازم بالا می‌برد.
نتیجه‌گیری:

تجارت الکترونیکی چالش‌های بزرگی را در راستای ارایه خدمات گمرکی پیش پای گمرک قرار می‌دهد. این چالش‌ها گمرک را در وهله اول وادار به بازبینی و تجدید نظر و اعمال تغییرات اساسی و بنیادین در استراتژی‌های تجاری خود و سپس مجبور به دستیابی به ابزارهای کاربردی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و ارتباطی به منظور برقراری سرویس‌های onlineمی‌کند. بدین منظور گمرکات مجبور به اجرای تعهدات و الزامات ذیل هستند:
o ساده‌سازی فرآیندها و رویه‌های گمرکی ضمن دسترسی به سطوح بالاتری از امنیت که به نوبه خود باعث کاهش فشارها و پایین آوردن هزینه‌های تحمیل شده از جانب حمله‌های الکترونیکی خواهد شد.

o بسط، توسعه و یکپارچه‌سازی تعاملات تجاری بین‌المللی و افزایش همکاری‌ها در جهت استانداردسازی فرآیندها و جریان‌های اطلاعاتی با هدف رسیدن به الگوهای تعریف شده در مدل‌هایی همچون پیمان کیوتو(WCO) به همراه تغییر در عادات سنتی و افزایش ظرفیت جهت پذیرش و اعمال مدیریت ریسک
o تمرین جهت اعتماد در به‌کارگیری اطلاعات تجاری به‌صورت الکترونیکی در سطوح بین‌المللی به منظور رفع نیازهای اطلاعاتی گمرک

o دستیابی و دسترسی به سیستم‌های نرم‌افزاری مطمئن که در عین داشتن قابلیت‌های بالا جهت کار و پردازش اطلاعات، دارای رابط‌های گرافیکی سهل‌الاستفاده (User Friendly GUI) باشند.

o بهره‌برداری از پتانسیل‌های موجود به منظور اصلاح روش‌های تبادل اطلاعات به‌صورت هوشمند (Smart) در بین گمرکات در سطح مدیریت به‌ویژه استفاده از ابـزارهایی همچون کد مرجع مرسولات (Unique Consignment Reference - UCR) که در معاملات بین‌المللی جهت رهگیری و کنترل مرسولات از آن استفاده می‌شود.

o توسعه همکاری‌ها بین گمرک و دیگر سازمان‌ها و ارگان‌های دخیل در تجارت بین‌المللی به منظور تسهیل در انتقالات یکپارچه اطلاعات تجاری بین‌المللی (رسیدن به مفهوم تک‌پنجره‌ای) همچنین هدف قرار دادن مفاهیمی همچون ریسک و ریسک‌پذیری در سطوح ملی و بین‌المللی

o اطمینان از بروزرسانی به موقع تمامی قوانین و تعاریف مرتبط با تجارت بین‌المللی به‌طور مرتب و مستمر جهت دستیابی به معادل‌های الکترونیکی جهت مفاهیمی همچون سند (Document) ‌و امضای (Signature) دیجیتالی

o آماده‌سازی پرسنل و کارکنان در تمامی سطوح به همراه اعمال تمام آموزش‌های لازمه جهت دستیابی به مهارت‌های مورد نیاز که لازمه فعالیت در یک محیط کاملا ‌الکترونیکی اتوماتیک شده است.

در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که سازمان جهانی گمرک فعالیت قابل توجهی را جهت تعریف و اتخاذ استراتژی‌هایی که لازمه پیاده‌سازی تجارت الکترونیکی هستند، می‌کنند.
دامنه این فعالیت‌ها تا پی‌گیری‌هایی در زمینه به اجرا رسیدن تصمیم‌های معوقه پیمان کیوتو نیز ادامه پیدا می‌کند. بعد دیگر فعالیت‌های WCO تلاش در جهت پر کردن شکاف دیجیتالی موجود توسط مدل‌سازی و ظرفیت‌سازی در حیطه فعالیت‌های هر گمرک و همکاری با دیگر ارگان‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط در زمینه تجارت الکترونیکی است. این فعالیت‌ها زمانی که با دیگر مصوبات مرتبط همانند تعریف "فرصت‌های دیجیتالی" (Digital Opportunity Taskforce) مصوب شده در اجلاس کشورهای گروه G8 ‌همراه می‌شوند، ضمن تاکید بر اهمیت پیوستن به جریان‌های پویای تجارت الکترونیکی، دورنمای امیدوارکننده‌ای از موفقیت را ترسیم می‌کند.

منبع : بزرگراه فناوری

نظر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد استفاده از ارتباطات الکترونیکی در قراردادهای بین‌المللی موسوم به " آنسیترال ‪ " ۲۰۰۵‬مثبت است.

به‌گزارش روز سه‌شنبه‌دفتر اطلاع‌رسانی مرکز پژوهش‌ها،این مرکز با هدف شفاف سازی فعالیت آنسیترال ‪ ،۲۰۰۵‬کارکردهای آن را مورد بررسی قرار داده است.

گروه ارتباطات و فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌ها در معرفی آنسیترال ‪ ۲۰۰۵‬تصریح کرده است:این کنوانسیون درتاریخ ‪ ۲۳‬نوامبر ‪ ۲۰۰۵‬به‌تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده و حاصل مطالعات و جلسات متعدد کمیسیون حقوق تجارت بین‌الملل سازمان ملل متحد ( آنسیترال ) بوده است.

مرکز پژوهش‌ها از کنوانسیون آنسیترال ‪ ۲۰۰۵‬به‌عنوان ، سندی مهم و تعیین کننده‌در تسهیل و تنظیم تجارت الکترونیکی بین‌المللی نام برده و افزوده‌است:

به‌نظر می‌رسد پذیرش این کنوانسیون از سوی جمهوری‌اسلامی ایران می‌تواند گسترش روابط تجاری کشورمان با دیگر کشورهای جهان را در پی‌داشته باشد.

این مرکز خاطرنشان کرده‌است :تاکنون کشورهای لبنان، ماداگاسکار، سنگال سیرالئون، سریلانکا، آفریقای مرکزی، سنگاپور و چین این کنوانسیون را امضا کرده‌اند.

کنوانسیون آنسیترال‪ ۲۰۰۵‬با یک مقدمه آغاز می‌شود که علیرغم داشتن اثر حقوقی ناچیز ، در آن اهمیت و آثار مثبت استفاده روز افزون از ارتباطات الکترونیکی‌در تجارت بین‌الملل و نیز ضرورت‌اتخاذ قواعد یکنواخت به‌منظور رفع موانع و تردیدهای قانونی نسبت به ارتباطات مذکور و لزوم تحقق اصول بی‌طرفی رسانه‌ای (تکنولوژیک) و برابری‌اثر قانونی معادل‌های‌کارکردی مورد تاکید قرار گرفته است و در ادامه مقررات و مواد ‪ ۲۵‬گانه کنوانسیون طی چهار فصل بیان شده‌اند.

هفته صادرات به اتمام رسید و سازمان بازرگانی و دیگر سازمانهای مرتبط با صادرات همایشها و نشستهای مختلفی را در این هفته برگزار نمودند.

این همایشها و نشستها در زمینه صادرات و تجارت به صورت مطلوبی برگزار شد اما در این میان نکته‌ای به دست فراموشی سپرده شد که آن بحث استفاده از "تجارت الکترونیک" در صنعت و صادرات است.

این در حالی است که دولتمردان با وجود دانش فراوان در زمینه فناوری اطلاعات باید این دید را نسبت به استفاده از آن در کسب و کار اینترنتی (تجارت الکترونیک) بکار بگیرند.

"تجارت الکترونیک" ببا زبانی ساده و خلاصه عبارت است از هرگونه خرید و فروش کالا و خدمات از طریق اینترنت و شبکه‌های مختلف کسب و کار اینترنتی.

تجارت الکترونیک باعث می‌شود تا فرآیند موجود در ارتباطات و بازاریابی تولیدکننده، روابط و داد و ستد آن در سطح بین‌المللی بسیار روشن شود.

این نوع تجارت که بیشتر از طریق اینترنت انجام می‌شود انواع گوناگونی دارد که می‌توان به تجارت بین تاجر به تاجر(‪ ،(B2B‬تاجر با مشتری(‪ (B2C‬و مشتری با مشتری(‪ (C2C‬اشاره کرد.

در این نظام، صادرکننده یا مصرف‌کننده به صورت مجازی و با استفاده از شبکه اینترنت با صادرکننده یا مصرف‌کننده دیگر در هر جای دنیا ارتباط برقرار می‌کند.

مزایای استفاده از تجارت الکترونیک را می‌توان در گسترش دامنه کسب و کار و به تبع آن افزایش فروش و درآمد، کاهش هزینه‌ها در تبلیغات، بازیابی ارتباط با مشتری و تجار دیگر دانست.

کاهش هزینه‌های اداری از قبیل نامه‌نگاری، منشی، پشتیبانی بهتر و سریعتر و موثرتر، از پیامدهای یک کسب و کار اینترنتی است.

تجارت الکترونیک در تمام دنیا و به صورت ‪ ۲۴‬ساعته و هفت روز هفته که بیشتر از طریق اینترنت انجام می‌گیرد، برای تمامی تجار و مشتریان قابل دسترسی است.

افزایش سرعت انجام امور دریافت سفارش، امور حسابداری، ثبت آمار موجود و بسیار مواردی از این قبیل، از ویژگیهای این شیوه نوین تجارت است.

از این طریق می‌توان با سهولت به انتخاب مصرف‌کننده و جهت تولید کالا متناسب با نیاز مصرف‌کننده دسترسی پیدا کرد.

در "برنامه جامع توسعه تجارت الکترونیک ایران" که در ماده ‪ ۷۹‬قانون تجارت الکترونیک شهریور ماه ‪ ۱۳۸۵‬به تصوب هیات وزیران رسید، سازمان بازرگانی موظف به استفاده از این نوع تجارت شده است.

یک مسوول در مرکز آمار و رایانه دانشگاه فردوسی در این‌باره می‌گوید: با توجه به قانون، وزارت بازرگانی مکلف است به‌منظور آموزش راهبرد و کاربردها در تجارت الکترونیک، نسبت به تدوین برنامه‌های آموزشی برای بازرگانان و اصناف فرهنگ‌سازی نماید.

موسی‌الرضا یوسفی یکی از دلالیل ضعف تجارت الکترونیک را در ایران نبود دانش فنی تجار و کسبه دانست و افزود: باید با آموزش و برگزاری سمینارهای مختلف، مزایا و نحوه کار با تجارت الکترونیک را برای آنها توضیح دهیم.

وی ادامه داد: این نوع آموزش باید برای مدیران عالی، میانی و پایه و نیز کارشناسان سازمان بازرگانی و در راستای اجرای ماده ‪ ۷‬سیاست تجارت الکترونیکی ایران انجام گیرد.

او یکی دیگر مشکلات موجود در تجارت الکترونیک را سرعت و امنیت شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطی عنوان کرد و گفت: اگر امنیت و سرعت شبکه برقرار نشود، مزیت فراوان آن به خوبی حاصل نخواهد شد و اهداف تجارت الکترونیک در کشور به نتیجه نخواهد رسید.

یوسفی افزود: در کشور ما که بسیاری از نرم‌افزارهای پایه از قبیل سیستم عامل و نرم‌افزارهای کاربردی از طریق واسطه‌ها و شرکتهای خارجی تهیه می‌شود، ترس نفوذ از طریق راههای مخفی توسط هکرها برای بازرگانان وجود دارد.

وی می‌افزاید: این احتما وجود دارد که اهمیت ندادن به "موضوع امنیت اطلاعات" در آینده باعث ایراد و خسارات شدیدی خواهد شد که بعضا جبران ناپذیر است.

یک مدرس دانشگاه علوم کاربردی در مشهد و کارشناس ارشد فناوری اطلاعات نیز در این زمینه می‌گوید در مرحله نخست ایجاد تجارت الکترونیک در ایران باید با آموزشها و برگزاری همایشهای مختلف تفکر و فرهنگ تجار و بازرگانان را نسبت به استفاده از تجارت الکترونیک در صادرات و صنعت تغییر داد.

مهندس عباس پورفرخی ادامه می‌دهد: باید خدمات اولیه تجارت الکترونیک مثل معرفی کالا، بازاریابی و موارد مشابه را به درستی در اینترنت انجام دهیم.

وی می‌گوید: می‌توانیم تمام مراحل تجارت الکترونیک را به راحتی با استفاده از اینترنت انجام دهیم و در مرحله آخر مشخص کنیم که پول را به حساب ما بریزند و به این صورت مشکل فقدان کارتهای اعتباری بین‌المللی در کشور از بین می‌رود.

این کارشناس، تفکر اشتباه در بحث تجارت الکترونیک را برداشت غلط از کاربرد اینترنت در این نوع تجارت دانست و افزود: بحث ایجاد سایت اینترنتی و پشتیبانی از آن ربطی به پهنای باند اینترنت ندارد و تجار می‌توانند با بهره‌گیری از همین سرعت پایین به استفاده از تجارت الکترونیک بپردازند.

پورفرخی با اشاره به موقعیت جغرافیایی خوب مشهد از نظر اینکه در کنار جاده ابریشم قرار دارد و می‌تواند تعامل خوبی با کشورهای همسایه داشته باشد می‌گوید: با این وجود این موقعیت، بازرگانان و تجار نتوانسته‌اند از این امکان به خوبی استفاده کنند.

وی با بیان اینکه در معاملات صورت گرفته از طریق تجارت الکترونیک در کشورهای اروپایی همه امور از طریق اینترنت انجام نمی‌شود، می‌افزاید: در تمامی موارد معاملات سنگین، طرفهای معامله برای اعتمادسازی بین فروشنده و خریدار، بطور حضوری یک بار ملاقات دارند.

او ادامه داد: تجارت الکترونیکی که کاملا به صورت الکترونیکی در کشورهای اروپایی انجام می‌شود معمولا برای خرید یک کالای کوچک(مثل پیتزا) صورت می‌گیرد لذا تفکر الکترونیکی بودن کلیه امور تجارت الکترونیک را باید از اذهان تجار، بازرگانان و عموم مردم پاک کنیم.

وی یکی دیگر از مشکلات بحث تجارت الکترونیک را پایین بودن سرعت و گران بودن هزینه اینترنت در ایران دانست و اضافه می‌کند: هم‌اکنون هزینه متوسط دسترسی به اینترنت در ایران سه برابر هزینه مشابه در اروپا است.

این کارشناس فناوری اطلاعات می‌افزاید: در کاربرد و تعریف درباره تجارت الکترونیک، اینترنت به عنوان ارزانترین، مطمئن‌ترین و سریعترین واحد ارتباطی است.

وی گفت: اصلا نمی‌توان از مردم توقع داشت با این سرعت پایین اینترنت و گران بودن آن، از این دهکده جهانی برای تسریع امور استفاده کنند لذا مسوولان باید زیرساختها و بسترهای لازم را فراهم کنند.

او تصریح کرد: اگر بخواهیم مشکل ترافیک، فرهنگ اجتماعی، کارایی امور، خدمات الکترونیک و بسیاری از این مسایل در اذهان عموم جا افتد باید هزینه دسترسی شهروندان به اینترنت را در کشور کاهش دهیم.

معاون تجارت خارجی سازمان بازرگانی خراسان رضوی نیز در این‌باره گفت: برای ایجاد تجارت الکترونیک باید زیرساختهای فنی توسط مخابرات در خصوص ارتباطات و فناوریهای لازم ایجاد شود.

منوچهر سلطانی افزود: مهمتر از زیرساختها بحث سرمایه‌گذاری در بخش تجارت الکترونیک توسط بنگاههای اقتصادی است لذا باید این امر مورد توجه قرار گیرد.

وی گفت: به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری در این خصوص، انگیزه بخش خصوصی برای استفاده از تجارت نوین الکترونیک ضعیف است.

او افزود: وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم نیز باید در این چارچوب فرهنگ‌سازی لازم را در سطوح مختلف دبیرستان و دانشگاه انجام دهند تا عموم مردم آمادگی کامل را برای استفاده از تجارت الکترونیک کسب کنند.

وی سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی در زمینه تجارت الکترونیک را یکی از راههای پیشرفت این فناوری نوین در ایران دانست و گفت: اگر سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی لازم صورت گیرد، هم در هزینه‌ها، فروش، تبلیغات و هم در صنعت تجارت و واردات صرفه‌جویی می‌شود.

او ادامه داد: ایجاد کمیته‌هایی در هر بنگاه اقتصادی برای فرهنگ‌سازی در این زمینه کمک شایانی به پیشبرد اهداف تجارت الکترونیک در ایران می‌کند.

معاون تجارت خارجی سازمان بازگانی خراسان رضوی، یکی دیگر از مشکلات تجارت الکترونیک در ایران را نبود بانکداری الکترونیک به معنای واقعی می‌داند و افزود: بحث نبود "کارتهای اعتباری" معتبر و مراکز تایید "امضای دیجیتال" از دیگر مشکلات این بخش است.

وی گفت: باید زیرساختها و بسترهای لازم توسط مسوولین برای بانکداری الکترونیک ایجاد شود.

سلطانی با بیان اینکه تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد استفاده از تجارت الکترونیک باعث کاهش قیمت تمام شده برای مصرف‌کننده و تولیدکننده می‌شود، اظهار داشت: اگر بتوانیم بخش بازاریابی را با استفاده از تجارت الکترونیک فعال کنیم قاعدتا تولید ما بر اساس تقاضا انجام می‌شود.

وی یکی دیگر از معضلات تجارت الکترونیک را عدم گسترش کاربرد زبان انگلیسی در عموم جامعه است و گفت: با فراگیری زبان انگلیسی و استفاده مفید از اینترنت می‌توان به گسترش تجارت الکترونیک در ایران خوشبین بود.

او می‌گوید: در تجارت سنتی زمان محدود است ولی تجارت الکترونیک در ‪۲۴‬ ساعت شبانه‌روز و هفت روز هفته انجام می‌شود و این یکی از مزایای تجارت الکترونیک است.

وی با بیان اینکه استفاده از تجارت الکترونیک برای بنگاههای اقتصادی می تواند به عنوان حضور آنها در یک نمایشگاه بین‌المللی باشد، افزود: قطعا استفاده از این فناوری نوین می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد کشور کند.

او در خصوص عضو نبودن ایران در سازمان تجارت جهانی(‪ (WTO‬و تاثیر آن بر تجارت الکترونیک نیز افزود: حضور ایران در سازمان تجارت جهانی تاثیر زیادی در تجارت الکترونیک کشور خواهد داشت اما بحث تجارت الکترونیک و عضویت در سازمان تجارت جهانی دو موضوع مجزا هستند و به یکدیگر مربوط نمی‌شوند.

وی ادامه داد: بحث تجارت الکترونیک مربوط به استفاده از فناوری است لذا یکی از فواید الحاق به سازمان تجارت جهانی، استفاده مفید و موثر از تجارت الکترونیک خواهد بود.

او با بیان اینکه باید سیاستگذاری دولتمردان به سوی تجارت الکترونیک گسترش یابد، گفت: تجارت الکترونیک یک بحث ملی است لذا در این خصوص باید سرمایه‌گذاری لازم صورت گیرد.

بزرگراه فناوری- مرکز جهانی برنامه‌های غذایی سازمان ملل متحد در سایت اینترنتی خود اعلام کرده، در حالی که صنعت کشاوری غذای روزانه همه ساکنان این کره خاکی را تهیه می‌کند، هم‌اکنون بیش از 800 میلیون نفر در جهان گرسنه هستند. هر ساله بیش از 10 میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر سوءتغذیه جان خود را از دست می‌دهند؛ به‌عبارت دیگر 25 هزار نفر در هر روز و یک نفر در هر پنج ثانیه بر اثر سوءتغذیه از بین می‌روند. طبق یک آمار رسمی، هم‌اکنون 842 میلیون نفر در سراسر جهان غذای کافی برای خوردن ندارند که این رقم از کل جمعیت کشورهای آمریکا، کانادا، ژاپن و حتی اروپا هم بیشتر است. 9/314 میلیون نفر از گرسنگان جهان در آفریقای شمالی زندگی می‌کنند که این تعداد از کل جمعیت استرالیا و آمریکا هم بیشتر هستند.

در طول تاریخ همچنان تعداد زیادی گرسنه در سراسر جهان وجود داشته‌اند، اما آیا پیشرفت‌های امروزی نمی‌تواند این مشکل را برای همیشه حل کند؟ کارشناسان و متخصصان معتقدند که اگر فناوری اطلاعات به‌درستی در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد، مشکل گرسنگی برای همیشه در سراسر جهان حل خواهد شد.

تلاش برای فهم بیشتر فناوری‌های نوین و تطابق آن با زندگی‌های روزمره امری جدید محسوب نمی‌شود و از سال‌های دور مورد توجه قرار گرفته است. تطابق فناوری ارتباطات و اطلاعات در مناطق روستایی و دورافتاده یک مسئله جدی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر در حوزه منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. در سال 2005 کنفرانسی با نام EFITA/WCCA برگزار شد و این سؤال اساسی در آن مطرح شد: "آیا فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند در بخش روستایی و به‌خصوص کشاورزی مفید واقع شود؟" در این کنفرانس بحث‌های زیادی مطرح شد و در آخر کارشناسان به این نتیجه رسیدند که در دنیای پیشرفته امروزی تنها عامل توسعه کشاورزی و بهبود وضعیت کنونی آن استفاده از دستاودهای ICT و تطابق آن با شرایط محلی است.
اهمیت فناوری در کشاورزی

اگرچه امروزه اطلاعات و استفاده بهینه از آن در زمینه‌های مختلف اهمیت بسیاری پیدا کرده، بررسی‌ها نشان می‌دهد این ابزار از سال‌های دور در کشاورزی مهم تلقی می‌شده است. با روی کار آمدن مباحثی چون دهکده جهانی و جریان آزادی اطلاعات، اصول و فنون کشاورزی نیز در سراسر جهان تغییر کرد و باعث شد تا فناوری‌های جدید به‌عنوان مهم‌ترین عامل در تامین نیاز روزافزون جمعیت جهان به غذا به‌کار گرفته شود. فناوری اطلاعات امروزه در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت و همچنین صنایع جانبی کشاورزی جایگاه خود را تثبیت کرده و باعث شده تا کیفیت محصولات تولید شده افزایش یابد.

کشاورزان با استفاده از ابزارهای فناوری به‌راحتی می‌توانند اطلاعات دقیقی را در مورد وضعیت خاک، آب، بذر گیاهان و... به‌دست آورند تا از این طریق محصولاتی با کیفیت بهتر و سازگار با ساختار محیط ‌زیست تولید شود. در حال حاضر تعامل دو صنعت کشاوری و IT امروزه به‌قدری افزایش یافته که تمامی ابزارهای نوین فناوری نظیر اینترنت، پست الکترونیکی، سیستم مسیریاب(GPS)، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و... به‌صورت تخصصی در اختیار کشاورزان قرار گرفته‌اند.

ورود فناوری اطلاعات به عرصه کشاورزی باعث شده تا رقابت میان بخش‌های مختلف این صنعت با یکدیگر افزایش یابد و در نتیجه افزایش کیفیت محصولات و کاهش قیمت آن‌ها حاصل شود. کارشناسان امروزه دریافته‌اند، افزایش چشمگیر جمعیت کره زمین مهم‌ترین عاملی محسوب می‌شود که اقبال مسؤولان را به استفاده از فناوری اطلاعات در کشاورزی و تولید محصولات زراعی افزایش داده است. اگرچه امروزه برای تمامی ساکنان کره زمین مواد غذایی تولید می‌شود، نبود سیستم مناسب برای توزیع آن موجب شده تا همچنان تعداد قابل ‌توجهی از این افراد گرسنه بمانند. با این وجود، کارشناسان ادعا می‌کنند فناوری ارتباطات و اطلاعات قادر است این مشکل را تا چند سال آینده از میان بردارد و مواد غذایی را با بهترین کیفیت به‌دست همه مردم برساند.

بر پایه گزارش‌های منتشر شده از کشورهای بزرگ و صنعتی، این روزها روش‌های سنتی باعث شده تا صاحبان صنایع کشاورزی توانایی برآورده کردن نیازهای محلی و منطقه‌ای خود را نداشته باشند، در کنار این مسئله به‌کارگیری ابزارهای فناوری توانسته این مشکل را به‌خوبی حل و با افزایش تولیدات محصولات کشاورزی در داخل، نیاز کشورها را به واردات این فرآورده‌ها برطرف کند. مهم‌ترین اهدافی که به‌واسطه آن‌ها فناوری در صنعت کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل یکپارچه‌سازی سیستم منابع طبیعی مطابق با ضروریات سیاسی و اقتصادی، توسعه شاخص‌های تایید شده سیستم‌های تولید و پیشرفت سلامت سیستم منابع طبیعی می‌شود.
تخصص و کشاورزی

با وجود اینکه فناوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند وضعیت کشاورزی در تمامی کشورها را توسعه بخشد، محققان بر پایه مطالعات خود دریافته‌اند که نبود تخصص کافی برای استفاده از ابزارهای مرتبط با فناوری باعث شده تا نتایج قابل ملاحظه‌ای در این زمینه حاصل نشود. امروزه در برخی مناطق دنیا دوره‌های آموزشی برای استفاده بهینه از فناوری‌های موجود کشاورزی دایر می‌شود تا افراد با شرکت در آن‌ها به‌خوبی بتوانند از این وسایل استفاده کنند که البته دیده می‌شود، کشاورزان در بیشتر مواقع تمایلی به شرکت در این دوره‌های آموزشی ندارند.

محققان برای حل این مسئله موفق به ساخت نرم‌افزار هوشمندی شده‌اند که تا اندازه زیادی پیچیدگی‌های فناوری را برای کشاورزان از بین می‌برد. این نرم‌افزار با بررسی اطلاعات و استنتاج‌های تولیدکنندگان محصول و انتقال آن‌ها به متخصصان کشاورزی باعث می‌شود تا تصمیم‌گیری برای تغییرات شرایط یک زمین زراعی آسان‌تر صورت گیرد و این فعالیت‌ها با هزینه کمتری انجام شود. این نرم‌افزار هوشمند شامل پایگاه اطلاعاتی در مورد جزئیات گیاهان و شرایط رشد آن‌ها، کنترل روش‌های موجود در پایگاه اطلاعاتی و استفاده درست از آن‌ها، بخش هماهنگ‌کننده نرم‌افزار با سلایق کاربر و... می‌شود.

اگرچه امروزه نرم‌افزارهای فراوانی برای صنایع مرتبط با کشاورزی تولید شده، اما باید توجه داشت که بیشتر آن‌ها فقط شامل تعداد محدودی دستور می‌شوند و امکانات فراوانی را در اختیار کاربر قرار نمی‌دهند. نرم‌افزار جدیدی که توسط محققان ساخته شده به کاربر امکان می‌دهد تا اطلاعات شخصی خود را نیز به آن بیفزاید و نتایج قابل ‌قبولی را به‌دست آورد.
کشاورزی نوین هندوستان

هندوستان از جمله کشورهایی است که صنعت کشاورزی آن امروزه وابستگی فراوانی به فناوری اطلاعات پیدا کرده است. انجمن ملی توسعه شیر هندوستان در چند سال گذشته موفق شده با راه‌اندازی سیستم انتقال موثر شیر میزان تولیدات خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. در این سیستم هر یک از کشاورزان با دریافت یک کارت پلاستیکی که حاوی تمام اطلاعات شخصی آن‌هاست، به سیستم مرکزی انجمن متصل می‌شوند و آخرین وضعیت خود را به مسؤولان انتقال می‌دهند. پس از شناسایی اطلاعات افراد در این سیستم، شیر تولید شده توسط آن‌ها وزن می‌شود و دستگاه مربوطه به‌صورت خودکار یک نمونه پنج میلی‌لیتری را از شیر انتخاب و آزمایش‌های لازم را روی آن انجام می‌دهد.

نتایج این آزمایش پس از گذشت مدت بسیار کوتاهی اعلام می‌شود و به این طریق دامداران می‌توانند وزن کلی شیر، میزان چربی موجود و... را به‌صورت مکتوب از سیستم دریافت کنند. به هنگام انتقال این اطلاعات به دامدار، پول محاسبه ‌شده برای این مقدار شیر به آن‌ها پرداخت می‌شود. لازم به‌ذکر است که تمام عملیات یاد شده در کمتر از 30 ثانیه انجام می‌شود که این امر بر کارایی و اثربخشی هرچه بیشتر فناوری در کشاورزی و دامداری تاکید می‌کند.

در کنار این مسئله‌، مقامات هندی فعالیت‌های دیگری را برای توسعه فناوری اطلاعات در بخش کشاورزی انجام داده‌اند. این طور که اعلام شده، از ابتدای سال 2000 دولت هند اقدام به نصب 20 کیوسک اینترنتی در پنج ناحیه روستایی خود کرده تا به این وسیله با کشاورزان ارتباط مستمر داشته باشد. در حال حاضر حدود 60 درصد از ساکنان این مناطق در زیر خط فقر به‌سر می‌برند، اما استفاده از اینترنت باعث شده تا محصولات تولید شده توسط آن‌ها کیفیت بهتری داشته باشد. در این کیوسک‌ها برآوردهای مراکز مزایده تولیدات کشاورزی، اطلاعات تخصصی در مورد زمین‌های کشاورزان نظیر مساحت، سند، نوع خاک و غیره، ارایه گواهی درآمد، صنف و محل اقامت به صورت آنلاین، سرویس پاسخگویی به شکایات مردم و سرویس‌مزایده‌های روستایی در اختیار کشاورزان و دامداران قرار داده می‌شود. اطلاعات ثبت شده نشان می‌دهد، در 11 ماه نخست اجرای این طرح تعداد مراجعات مردم از 1200 بار به 55 هزار بار افزایش یافته است.

هندی‌ها با راه‌اندازی این سیستم‌های جامع و استفاده از جدیدترین خدمات فناوری اطلاعات دریافته‌اند که امروزه مهم‌ترین منبع اطلاعاتی یک کشاورز، کشاورز دیگر محسوب می‌شود و به‌همین خاطر انتقال اطلاعات به هر یک از کشاورزان می‌تواند دانش آن‌ها را به‌روز کند. این نتایج موجب شده تا امروزه فروشگاه‌های اینترنتی فراوانی برای کشاورزان و روستاییان هندی دایر شود. در این فروشگاه‌ها اطلاعات خاک‌شناسی، قیمت ادوات کشاورزی، میزان در دسترس بودن این ادوات، وسایل نقلیه، قیمت محصولات، میزان خطرپذیری طرح‌های کشاورزی، اخبار هواشناسی، کنترل و نظارت آفت‌های کشاورزی و میزان آب موجود ارایه می‌شود.

دولت هند با راه‌اندازی سیستم مجازی جدید خود با نام ITC-e-Chopal تمامی وسایل و ابزارهای قدیمی کشاورزی را به‌صورت مستقیم و با قیمت خوب از طریق اینترنت از کشاورزان خریداری می‌کند. این سیستم به مسؤولان مربوطه امکان می‌دهد تا در همه مراحل تولید، قیمت‌گذاری و فروش محصولاتی مثل سویا، قهوه، گندم، برنج، حبوبات، میگو و... دخالت کرده و شرایط را به نفع کشاورز فراهم کنند.

سیستم‌های الکترونیکی نه‌تنها در کشاورزی، بلکه در دامپروری نیز کمک‌های شایانی را به هندی‌ها کرده‌اند. این سیستم‌ها قادرند به‌صورت خودکار تغذیه‌دام‌ها، تولیدمثل، شیوع‌بیماری‌ها و... را زیر نظر بگیرند و از حیوانات به‌صورت کاملا الکترونیکی نگهداری کنند. شناسایی این عوامل در حیوانات و همچنین نگهداری اطلاعات ثبت شده، کنترل غذا برای هر یک از حیوانات، کنترل آفت و بهبود وضعیت جنسی حیوان در حال حاضر به‌صورت کاملا الکترونیکی در هند انجام می‌شود. این اعمال الکترونیکی تا آخر عمر، حیوان را همراهی می‌کند و گفته می‌شود که میزان خطا در آن‌ها بسیار کم است.

به‌طور مثال، هندی‌ها هم‌اکنون روی گردن تمامی گاوهای شیرده خود از حسگرهای ویژه‌ای استفاده می‌کنند که امکان شناسایی حیوان را در هر شرایط فراهم می‌آورد. ابزارهای توزیع غذا می‌توانند به کمک این حسگرها حیوان را شناسایی کنند و علوفه مورد نیاز آن را در اختیارش قرار دهند تا به این وسیله میزان شیردهی گاو مورد نظر تا چندین برابر افزایش پیدا کند. این سیستم پیشرفته به‌خوبی می‌تواند میزان دمای محیط را تشخیص دهد و شرایط بدنی حیوان را با آب‌وهوای موجود بسنجد. در سیستم جیره‌بندی غذایی، حسگرهای نصب شده روی گردن گاو‌ها باعث می‌شود تا میزان کلسیم، فسفر و لیزین موجود در علوفه به‌صورت کنترل شده در اختیار حیوان قرار داده شود. به‌طور کلی می‌توان گفت، امروزه فناوری اطلاعات زاد و ولد، کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، شیردوشی، غذادهی و تمامی فعالیت‌های موجود در یک دامداری را در اختیار دارد.

در کشور هند هم‌اکنون سیستم‌های هوشمند در مرغداری‌های نیز استفاده می‌شوند و از طریق امواج رادیویی اطلاعاتی از قبیل تولیدمثل، رژیم‌های غذایی، محصولات تولیدی مرغداری، زمان واکسیناسیون، زمان بارداری، میزان زاد و ولد، بیماری‌ها و امراض، هزینه‌های مصرفی، داروها و غیره را به مراکز مربوطه انتقال می‌دهند. در محیط‌های نگهداری از دام و طیور ریز‌پردازنده‌هایی نصب می‌شود که به‌صورت خودکار میزان رطوبت‌هوا، میزان گرد و غبار و وضعیت سیستم تهویه را بررسی می‌کند.

امروزه بیشتر کشورهای آسیایی موفق شده‌اند به کمک فناوری ارتباطات و اطلاعات بخش‌های کشاورزی و دامپروری خود را توسعه دهند و این امکان را برای افراد ایجاد کنند که با صرف حداقل هزینه ممکن، محصولاتی با بهترین کیفیت را تولید کنند. به‌طور کلی باید گفت که اکنون فناوری اطلاعات به یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر کشاورزی جهان تبدیل شده و از مرحله کاشت تا فروش محصولات آن‌ها را زیر نظر می‌گیرد.
منابع:

http://www.asu.edu

http://www.ag.uiuc.edu

http://www.scu.edu.au

http://www.indian-farmers.org

http://www.itdoa.com

مسیح قائمیان - بزرگراه فناوری - به‌نظر میرسد بانکداری ایران یک بار دیگر در آستانه تحولی قرار گرفته است که نمونه جهش آن را در سال 1372 دیدهایم. اگرچه آن اتفاق، یک ضرورت غیرقابل اجتناب بود، اما هرچه بود، دوره نوین بانکداری ایران از آن تاریخ آغاز شد. در مجمع عمومی بانک مرکزی در سال 1372 طرح جامع اتوماسیون بانکی پس از ماه‌ها مطالعه و تحقیق به تصویب رسید و به این ترتیب، IT مدرن به بانکداری سنتی ایران پیوند خورد.

13 سال از آن مجمع میگذرد که دوباره تاریخ تکرار می‌شود. جریان از این قرار است که بر اساس مصوبه مجمع عمومی سال 1385 بانک مرکزی،"سیستم پرداخت‌های تسویه ناخالص بلادرنگ" در آبان‌ماه امسال راه‌اندازی می‌شود. با راه‌اندازی این سیستم، تسویه بین بانکی سرعت خواهد گرفت. بنابر آنچه در مجمع عمومی بانک مرکزی تصمیم‌گیری شده است، اساس و پایه سیاست‌های تکمیلی بانک مرکزی باز هم بر محورIT بنا شده است. اکنون یک بار دیگر بانکداری ایران پذیرفته است که برای رشد و بالندگی و برای افزایش رضایت مشتری، باید واقعیت IT را بپذیرد.

تصویب برنامه‌های گذار از خودپردازها یا گذار از سیاست‌های" مبتنی بر برداشت" به‌سمت سیاست‌های "مبتنی بر اعتبار" می‌تواند این نوید را بدهد که بانکداری ایران در سایه برنامه‌ریزی برای تحقق بانکداری الکترونیکی در آستانه یک تحول تاریخی دیگر قرار گرفته است.

از 13 سال پیش، مبنای اصلاحات نظام بانکی ایران، بر اساس سه محور توسعه شبکه خودپردازها و توسعه کاربری خودپردازها، توسعه شبکه پایانه‌های فروش و در نهایت توسعه شعب "آنلاین" بانک‌ها استوار شده بود.

اکنون که 13 سال از آغاز اجرای این برنامه‌ها می‌گذرد، آمارها نشان می‌دهد بیش از 155 میلیون "تراکنش " از ابتدای راه‌اندازی "شبکه شتاب" در سیستم بانکی ایران به ثبت رسیده است.

در این مدت حدود یک هزار میلیارد تومان در این شبکه، مبادله بین بانکی صورت گرفته است. فراموش نکنیم که این ارقام در حالی محقق شده‌اند که هنوز به‌طور کامل نتوانسته‌ایم طرح شتاب را تکمیل کنیم و نظام پرداخت‌های خرد بانکداری ایران را سروسامان ببخشیم.

بنابراین آنچه اهمیت پیدا کرده است، تکمیل طرح شتاب و اتصال آن به خودپردازهای خارج از کشور است. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است سیستم شتاب ایران از طریق سوئیچ ملی کشور چین، به سوئیچ کشورهای آسیای جنوب شرقی و از طریق سوئیچ کشور بحرین، به کشورهای عربستان و امارات عربی متحده متصل شود. در عین حال مقدمات اتصال سوئیچ شتاب ایران به سوئیچ کشورهای اروپایی هم فراهم شده است که در صورت تحقق آن، می‌توان گفت میوه IT ایرانی در باغستان بانکداری به بار نشسته و موجب بالندگی بازار مالی ایران شده است.

از سوی دیگر زمان بانکداری اعتباری و رشد کارت‌های اعتباری فرا رسیده و خوشبختانه دولت برای تحقق آن هم برنامه‌ریزی کرده است.

نتیجه این برنامه‌ریزی‌ها بعد از چند سال تلاش مداوم، تحول در نظام پرداخت‌های هماهنگ سیستم بانکی ایران و ترغیب عموم مردم به استفاده از کارت در پرداخت‌های روزمره با تکیه بر برداشت از اعتبار به‌جای برداشت از موجودی حساب است که عایدی مشخص آن، سهولت انجام معاملات، کاهش هزینه مبادلات، سرعت گردش پول و کاهش استفاده از اسکناس خواهد بود.

تاکنون منتظر تحول بانکی بودیم تا صدای پای تجارت الکترونیکی را بشنویم اما اکنون اطمینان داریم تجارت الکترونیکی منتظر نمی‌ماند تا سیستم بانکی فرسوده ایران، آرام آرام از راه برسد.

صدای پای تجارت الکترونیکی این روزها شنیده می‌شود، به وضوح و به روشنی.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - محبوبیت اینترنت بین عموم مردم، افزایش تاثیرگذاری آن روی زندگی‌های روزمره، گسترش خطوط پهن‌باند و بالا رفتن میزان دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت، توسعه تجارت الکترونیکی، راه‌اندازی شبکه‌های عمومی و اجتماعی آنلاین و ده‌ها مسئله دیگر موجب شدند تا ما امروز موج دوم رشد و توسعه اینترنت را شاهد باشیم. در حالی که اقبال چشمگیر مردم به فضای مجازی موجب شد تا تعداد زیادی از سایت‌های اینترنتی متولد شوند، هیچ‌یک از آن‌ها نتوانستند به ‌اندازه موتور ‌جست‌وجوی گوگل رشد کنند. در حال حاضر گردانندگان پایگاه‌های اینترنتی می‌کوشند با طراحی زیبا و سازمان‌دهی مناسب اطلاعات مخاطبان خود را حفظ کنند، اما برای آنکه این اطلاعات در بهترین حالت ممکن نمایان شوند چه‌کار باید کرد؟
پاسخ به این سؤال می‌تواند چشم‌اندازی درست از معماری اطلاعات را برای ما نمایان کند. اگرچه تا مدتی پیش طراحی سایت‌های اینترنتی فقط یک حرفه محسوب می‌شد که در اختیار تعداد اندکی از افراد قرار می‌گرفت، امروزه کارشناسان از آن به‌عنوان یک هنر نیز یاد می‌کنند. از جمله کسانی که باعث شد پایه معماری اطلاعات و طراحی مناسب آن‌ها در سایت‌های اینترنتی شکل بگیرد، پیتر موروایل(Peter Morville) مدیر و سرمایه‌گذار شرکت Semantic Studios بوده است. موروایل در سال 1993، یعنی زمانی که پایه‌های اولیه WWW طراحی شده بود، لیسانس خود را از دانشکده اطلاعات وابسته به دانشگاه میشیگان دریافت کرد. این امر او را وادار کرد تا مطالعات بیشتری را در زمینه معماری اطلاعات انجام دهد. وی که هم‌اکنون در دانشگاه میشیگان تدریس می‌کند بیشتر وقت خود را به مشاوره اینترنتی و نوشتن کتاب در این زمینه اختصاص داده است. ادوارد بیکر(Edward Baker) سردبیر سایت اینترنتی CioinSight گفت‌وگویی را با موروایل انجام داده تا معماری اطلاعات بیشتر به کاربران معرفی شود.
معماری اطلاعات را چگونه تعریف می‌کنید؟

معماری اطلاعات در اصل با ساختار اطلاعات و سازمان‌دهی آن‌ها در وب سروکار دارد. این فرآیند بیشتر در طراحی و هدایت موتورهای جست‌وجوگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و نشان می‌دهد که روبوت طراحی شده برای این موتورها تا چه ‌اندازه می‌تواند اطلاعات را درست شناسایی و آن‌ها را برای ما منتشر کند. باید توجه داشت که معماری اطلاعات در اینترنت محدود است و شما می‌توانید آن را روی هر یک از کانال‌های رسانه‌ای اجرا کنید. این مسئله امروزه موضوع بحث‌ بسیاری از کارشناسان جهان است.
به‌دنبال رشد قابل‌توجه اینترنت و افزایش تعداد کاربران آنلاین، معماری اطلاعات چه تغییراتی کرده تا خود را با این روند تطابق دهد؟

معماری اطلاعات هنوز در نخستین سال‌های زندگی خود به‌سر ‌می‌برد و به‌همین خاطر هنوز تغییرات اساسی و بنیادین در آن صورت نگرفته است. امروزه بسیاری از افراد در سراسر دنیا کارت‌های تجاری دارند که در آن‌ها از فناوری‌های وابسته به معماری اطلاعات استفاده شده است. با گذشت زمان محققان اندک‌اندک درمی‌یابند که چگونه می‌توانند از این نوع به‌خصوص معماری استفاده کنند و آن را ‌به‌صورت درست در فعالیت‌های خود به کار برند. با توجه به اینکه معماری اطلاعات فرآیندی پیچیده و حساس است، نمی‌توان نحوه استفاده از آن را از طریق تجربه آموخت و به‌همین خاطر مجبوریم با آموزش‌های آکادمیک آن را به‌کار بریم. این‌ روزها بین شرکت‌هایی که معماری اطلاعات را بحثی بیهوده می‌دانند و آن‌هایی که به کمک این فرآیند ساختار مناسبی را برای سایت اینترنتی خود طراحی کرده‌اند، شکاف بزرگی ایجاد شده است. مراکزی که هنوز بر اساس ساختارهای تعیین شده در دهه 1990 فعالیت می‌کنند، به‌سختی می‌توانند بقای سایت اینترنتی خود را تضمین کنند و تعداد مخاطبان‌شان را بالا ببرند.
آیا شما فکر می‌کنید با توسعه این فرآیند حیاتی و نمایان شدن اهمیت آن برای مراکز اینترنتی، مردم بیشتر از گذشته طراحی سایت‌ها را می‌پسندند؟

اگر شما اینترنت را از سال 1995 تا امروز به‌‌صورت اجمالی بررسی کنید، در خواهید یافت که معماری اطلاعات پابه‌پای طراحی‌های گرافیکی سایت‌ها پیشرفت کرده است. من سایت‌هایی را به‌خاطر می‌آورم که در اواسط دهه 1990 ساخته شده بودند. طراحان این سایت‌ها می‌کوشیدند با استفاده از چندین عکس توجه مخاطبان را به‌خود جلب کنند، ولی چون حجم این عکس‌ها بسیار زیاد بود، باید مدت زیادی طول می‌کشید تا صفحه نخست سایت کامل شود.
به هر حال باید توجه داشت که معماری اطلاعات روز به‌روز در حال توسعه است و با سرعت زیاد به سمتی حرکت می‌کند که ما بتوانیم به‌سادگی اطلاعاتمان را طبقه‌بندی کنیم. این فناوری در اصل شامل کلمات، زبان و سازمان‌دهی آن‌ها در کنار یکدیگر می‌شود. زمانی که ما به‌عنوان انسان‌های ساکن در هزاره سوم توانایی ثبت اختراعات و اکتشافات جدیدتر را نداریم، معماری اطلاعات با سرعت زیاد به سمت جلو در حرکت است.
برای طراحی درست و جذاب یک وب‌سایت باید چه‌کارهایی را انجام دهیم؟

برخی مواقع طراحان سایت‌های اینترنتی نمی‌توانند محصول خوبی را در اختیار کاربران قرار دهند. ناکارآمد بودن سایت‌های اینترنتی و پایین بودن سطح دانش کاربران از مهم‌ترین مسایلی است که ناموفق‌ بودن یک سایت را باعث می‌شود. در این زمینه مشکلات دیگری هم وجود دارد. من مشتری‌هایی داشته‌ام که توانسته بودند مشکلات وب‌سایت خود را تشخیص دهند و از من می‌خواستند تا این مشکلات را برایشان حل کنم. آن‌ها بر این باور بودند که اگر یک پورتال راه‌اندازی کنند، مشکلاتشان برای جذب مخاطب حل خواهد شد، غافل از اینکه این کار مشکلات بیشتری را برای آن‌ها به همراه خواهد آورد. قرار دادن تمام محتوای یک سایت اینترنتی روی پایگاه اطلاعاتی پویا باعث خواهد شد تا‌ مسؤولان سایت کمتر به فکر پاسخگویی به نیاز مخاطبان باشند. این امر در برخی مواقع باعث می‌شود کاربرانی که به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند هم برای مشاهده صفحات یک سایت اینترنتی مدت زیادی را منتظر بمانند. باید توجه داشت که پایگاه اطلاعاتی می‌تواند نقش اساسی در راه‌اندازی یک سایت اینترنتی بر عهده داشته باشد.
شما همواره خود را در مقابل نیازهای مردم قرار داده‌اید و سعی کرده‌اید امکاناتی را در سایت‌های اینترنتی قرار دهید که کاربران بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. چگونه این نیازها شناسایی می‌شوند؟

زمانی که تا چند سال پیش با شرکت‌های تجاری مشاوره می‌کردم تا سایت اینترنتی آن‌ها از اول طراحی شود، مدیران این شرکت‌ها می‌گفتند: "فقط می‌خواهیم سایتمان طوری طراحی شود که کارآمدتر بوده و محتوای آن بیش از گذشته قابل استفاده باشد." من در پاسخ به آن‌ها می‌گفتم: "این مسئله درست است، اما آیا واقعا می‌دانید که کارآمدتر بودن یک سایت اینترنتی به چه معناست؟" امروزه باید توجه داشته باشیم که "قابل استفاده بودن" یک سایت اینترنتی به معنی افزایش "کیفیت" آن سایت است. با این هدف طراحی دوباره سایت‌ها بسیار ساده خواهد شد.
من در سال‌های اخیر مطالعات فراوانی را انجام دادم تا دریابم افزودن چه امکاناتی می‌تواند پیشرفت یک سایت اینترنتی و در نهایت افزایش تمایل کاربران برای سر زدن به سایت‌های اینترنتی را به‌دنبال داشته باشد. نتایج این مطالعات به من نشان داد که اطلاعات ذخیره شده در یک سایت اینترنتی باید شامل موارد زیر شود: مفید‌، در دسترس‌، مطابق با سلیقه‌های مختلف کاربران و‌ معتبر باشد و به‌سادگی بتوان آن‌ها را بازیابی کرد. رعایت همه این نکات در یک سایت کار دشواری است که تنها برخی از طراحان می‌توانند آن را اجرا کنند.
در آخرین کتابی که نوشته‌اید توضیحات فراوانی را در مورد نحوه پیدا کردن اطلاعات روی فضای مجازی داده‌اید. چرا امروزه دسترسی به اطلاعات و یافتن آن‌ها در اینترنت تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است؟

تجربه شخصی به من نشان داد که معماری اطلاعات مهم‌ترین مسئله در راه‌اندازی یک سایت اینترنتی موفق است، اما آنچه که به این فرآیند نظم می‌دهد چیدمان اطلاعات در کنار یکدیگر به گونه‌ای است که پیدا کردن دوباره آن‌ها کار آسانی باشد. طراحان، مهندسان و کارشناسانی که در زمینه طراحی‌ سایت‌ها فعالیت می‌کنند، به‌خوبی می‌دانند که اگر اطلاعات به‌‌طور منظم در کنار هم قرار نگیرند، بازیابی آن‌ها غیرممکن خواهد شد و افراد نمی‌توانند به آنچه که می‌خواهند، برسند.
باید توجه داشت که فرآیند بازیابی اطلاعات از اینترنت تنها محدود به معماری اطلاعات و یا اینترنت نمی‌شود. به گفته محققان، دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم نیازمند نظم خاصی است که بدون آن ادامه زندگی غیرممکن خواهد بود. این نظم به ما کمک می‌کند تا هرچه که لازم داریم را در کمترین زمان ممکن به‌دست بیاوریم. نحوه راه‌اندازی یک سایت نیز باید بر همین اساس باشد تا افراد بتوانند در هر شرایطی که هستند، در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند. تاثیر این مسئله می‌تواند از تبلیغاتی که برای یک سایت اینترنتی می‌شود هم مفیدتر باشد. ما باید فعالیت‌های خود را به گونه‌ای انجام دهیم که همه مشتریان ما پس از ورود به سایت با حجم وسیعی از اطلاعات مواجه نشوند و به‌راحتی سراغ بخش‌های مورد نیاز خود بروند.
این‌‌طور‌که گفته می‌شود، روان‌شناسی نیز تا حدودی در معماری اطلاعات تاثیر می‌گذارد. برای مثال اعتبار اطلاعات موجود در یک سایت و هویتی که مدیر آن سایت دارد، می‌تواند به‌صورت ناخودآگاه کاربر را ترغیب کند تا در این مکان به‌دنبال پاسخی مناسب برای نیازهای خود بگردد. این مسائل چطور می‌توانند در طراحی یک سایت تاثیرگذار باشند؟

بسیاری از ما در دنیای معماری اطلاعات در مورد نحوه چیدمان اطلاعات و در دسترس بودن آن‌ها صحبت می‌کنیم، اما باید به این نکته توجه داشت که اعتبار مطالب مندرج در یک سایت و نحوه برقراری ارتباط کاربر با گردانندگان آن سایت نیز می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی را در این زمینه برجای بگذارد. من همواره برای ملموس‌تر شدن این قضیه در مثال‌های خود به نتایج حاصل از تحقیقات مرکز Forrester اشاره می‌کنم، زیرا این مرکز برای آنکه اطلاعات خود را به دیگران منتقل کند، همیشه آن‌ها را طبقه‌بندی کرده و به‌صورت کاملا منظم ارایه می‌دهد. سازمان‌دهی و طبقه‌بندی مناسب اطلاعات توسط مرکز Forrester به روش‌های علمی چشم‌انداز آن‌ها به فرآیند پاسخ‌گویی به نیاز مشتریان را آسان‌تر نشان می‌دهد و همین امر موجب می‌شود تا کاربران اعتبار بیشتری را برای این مرکز در نظر بگیرند. طبقه‌بندی و سازمان‌دهی اطلاعات در صفحات سایت اینترنتی سایت شما نتیجه مستقیمی را در نگاه مخاطبان به شرکت و فعالیت‌های شما برجای خواهد گذاشت. این مسئله می‌تواند سایت‌هایی را که از کلمات عامیانه و دوستانه استفاده می‌کنند و یا سایت‌هایی که به‌صورت رسمی با مخاطبان خود برخورد می‌کنند، تحت تاثیر قرار دهد. بی‌.جی.‌فاگ(B.J. Fogg) یکی از محققان آزمایشگاه فناوری دانشگاه استنفورد مطالعاتی را در زمینه اینترنت و سایت‌های اینترنتی انجام داده که من فکر می‌کنم در پنج- شش سال گذشته نمونه آن انجام نشده است. این مرکز کوشیده تا نشان دهد کاربر به هنگام ورود به یک سایت به چه نکاتی توجه می‌کند و چه معیارهایی باعث می‌شود تا میزان اعتماد افراد به سایت‌های اینترنتی بیشتر شود. در مراحل اولیه این مطالعات مشخص شد، شکل ظاهری و طراحی یک سایت مسئله‌ای مهم در جلب توجه کاربران محسوب می‌شود، اما معماری اطلاعات مهم‌ترین عاملی بوده که میزان اعتماد کاربران به یک سایت اینترنتی را افزایش داده و آن‌ها را مجبور کرده که به‌صورت مستمر به یک سایت سر بزنند.
آیا معماری‌های هوشمندانه‌تر توانسته ارزش اطلاعاتی را که روی سایت‌ها قرار می‌گیرد بالا ببرد؟

اگر‌چه این روزها روش‌های فراوانی برای افزایش ارزش اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی پیشنهاد می‌شود، ولی هنوز هیچ کدام از این روش‌ها تکمیل نشده‌اند و در مقابل، اندازه‌گیری کمی توسعه معماری اطلاعات روی یک سایت کار دشواری است. من در‌ این‌جا می‌خواهم از یک داستان واقعی برای شما صحبت کنم و بعد از آن مشکلات موجود در این زمینه را برای شما بازگو کنم. من چندی پیش فعالیتی را با مرکز سرطان‌شناسی آمریکا آغاز کردم تا سایت آن‌ها را به آدرس www.cancer.gov از ابتدا طراحی کنم. ما در این برنامه سعی کردیم تغییرات زیادی را در محتوای این سایت حاصل نکرده و ساختار اسناد طبقه‌بندی شده در این سایت را تغییر ندهیم. اما در کنار این مسایل سعی شد تا شکل ظاهری سایت تغییرات زیادی کند و نسبت به گذشته متفاوت شود. در سایت جدید که بسیار زیبا طراحی شده بود، کاربران می‌توانستند به محض ورود نیازهای خود را اعلام کنند و در کمترین زمان ممکن اطلاعات موردنظرشان را بیابند. این تغییرات موجب شد تا سایت مرکز سرطان‌شناسی آمریکا به‌عنوان بهترین پایگاه اینترنتی دولتی این کشور در زمینه برقراری ارتباط با مخاطب برگزیده شود. تمام این موفقیت‌ها مدیون اجرای درست روش‌های معماری اطلاعات و تغییر شکل ظاهری سایت بوده است.
مشکلی که در این زمینه وجود دارد آن است که، بیشتر گردانندگان سایت‌های اینترنتی رضایتمندی مشتری را به‌عنوان مهم‌ترین شاخص در ارزیابی سایت خود می‌دانند که امروزه این یک روش سنتی و ازکار‌افتاده محسوب می‌شود. اگر بخواهیم یک سایت را به این صورت بررسی کنیم، هرگز نمی‌توانیم بفهمیم که کدام یک از دو بخش محتوا و یا شکل ظاهری توانسته نظر کاربران را بیشتر به‌خود جلب کند. در این روش به‌سادگی نمی‌توان فهمید که یک کاربر از زمان ورود خود به سایت تا زمان خروج چه دیدی نسبت به این پایگاه اینترنتی دارد و به‌همین خاطر اصلاح مشکلات موجود غیرممکن خواهد شد. به هر حال اگر روش‌های نوین معماری اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد، دیگر نگرانی مدیران سایت‌های اینترنتی برای همیشه برطرف خواهد شد.
آیا شما در معماری اطلاعات اهداف دیگری را دنبال می‌کنید؟

آنچه که در تمام این سال‌ها باعث شده علاقه من به معماری اطلاعات بیشتر شود و فعالیت در سایت‌های اینترنتی را ادامه دهم، افزایش توانایی کاربران در به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی روی فضای مجازی بوده است. من فکر می‌کنم که ساخت بخش‌های مختلف اینترنت همانند ساخت سیستم مرکزی اعصاب برای سیاره‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. این امر به همه ما کمک می‌کند تا در هر زمان و مکانی که قرار داریم بتوانیم با هم در ارتباط باشیم و آنچه که می‌دانیم را در اختیار دیگران هم بگذاریم. ما باید به آینده معماری اطلاعات و سیستم‌های به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در اینترنت خوش‌بین باشیم و سعی کنیم تا از این طریق در همه حال نیازهای مخاطبان خود را فراموش نکنیم.

منبع: www.cioinsight.com

سعید کریمی - بزرگراه فناوری - در سال 1350 "بانک تهران" با در اختیار گرفتن بین هفت تا 10 دستگاه خودپرداز (ATM) در شعبه‌های خود نخستین تجربه پرداخت اتوماتیک پول را اجرایی کرد.این دستگاه‌ها وظیفه پرداخت اتوماتیک پول را تنها در همان شعبه نصب شده برعهده داشتند.

از آن زمان روند گسترش پول الکترونیکی به‌صورت بسیار کند آغاز شد تا اینکه در سوم خرداد ماه سال 1383 دولت برای اولین بار به‌صورت مستقیم وارد میدان گردید و طی مصوبه‌ای خواستار عملیاتی شدن خدمات پول الکترونیکی تا پایان سال 83 شد.
از جمله شاخص‌های این مصوبه می‌توان به:

1- تشکیل یک کارگروه برای هماهنگی کلان اجرایی و بین‌بخشی موردنیاز جهت تحقق خدمات پول الکترونیکی با مسؤولیت وزیر اقتصاد و عضویت نماینده ویژه رییس‌جمهور در ICT و سازمان‌ها و نهادهایی نظیر بانک مرکزی، سازمان مدیریت، وزارت بازرگانی، وزارت ICT، بانک ملی و سه نماینده دیگر از طرف بانک‌های دولتی و یک نماینده از طرف بانک‌های خصوصی.

2- تهیه طرح جامع پول الکترونیکی با رویکرد ارایه خدمات نوین مشتریان ظرف سه ماه از سوی بانک مرکزی.

3- افزایش 100 درصدی تعداد انواع کارت اعتباری الکترونیکی به‌خصوص با فناوری چند گانه (Hybrid) تا پایان سال 83 از سوی بانک‌ها.

4- ارایه خدمات پول الکترونیکی برای استفاده در چرخه مبادله کالا و خدمات کشور تا پایان سال 83 از سوی بانک‌ها و با مشارکت بخش خصوصی.

5- تعیین ضوابط لازم برای پیوستن شرکت‌های بخش خصوصی به شبکه شتاب جهت ارایه و خدمات پول الکترونیکی تا اول شهریور ماه سال 83 از سوی بانک مرکزی، اشاره کرد.
مصوبه‌ای که هیچ‌گاه اجرایی نشد

اگر چه برخی از مسؤولان بانکی معتقد هستند که مصوبات این کارگروه باعث تسریع در روند گسترش پول الکترونیکی شده است اما تمامی مسؤولان و کارشناسان به این نکته اذعان دارند که مصوبه سال 83 دولت هیچ‌گاه به‌طور کامل اجرایی نشده است.

مسؤولان و متولیان ICT تعلل مدیران بانکی را علت عدم اجرایی شدن این مصوبه می‌دانند و برخی از مسؤولان بانکی، عدم تامین زیرساخت‌های مورد‌نیاز از سوی مخابرات را علت این امر می‌دانند.

یک کارشناس بانکی نیز در این خصوص می‌گوید: عدم تعریف پول الکترونیکی و معرفی یک متولی برای پی‌گیری پول الکترونیکی در این مصوبه از جمله عوامل اصلی عدم اجرایی شدن کامل این مصوبه است.

وی خاطرنشان می‌کند: معرفی نکردن یک متولی اصلی در این مصوبه باعث شده است هیچ نهادی مسؤولیت اجرایی نشدن کامل آن را برعهده نگیرد.

«فاطمی» معاون فناوری اطلاعات بانک سامان نیز در خصوص مصوبه سال 83 دولت می‌افزاید: تلاش‌های بسیاری از سوی کارگروه پول الکترونیکی برای برطرف کردن موانع و هماهنگی سازمان‌ها جهت گسترش پول الکترونیکی صورت گرفت و در پایان سال 83 نیز پول الکترونیکی با محدودیت‌های موجود در آن زمان اجرایی شد.

وی آماده نبودن سیستم بانکی، مخابراتی و مجموع قوانین را از جمله عوامل اجرایی نشدن کامل مصوبه دولت در سال 83 عنوان کرد.
انقلاب در بانکداری الکترونیکی

مصوبه پنجم مرداد ماه سال 84 در خصوص گسترش بهره‌برداری از خدمات پول الکترونیکی در کشور دومین اظهارنظر مستقیم دولت در این‌باره بود.
این مصوبه که به‌عقیده کارشناسان بانکی انقلابی در بانکداری الکترونیکی و گسترش استفاده از پول الکترونیکی ایجاد کرده است، در 5 مرداد ماه سال 84 به پیشنهاد وزارت اقتصادی و دارایی در هیات وزیران به تصویب رسید.
بر اساس این مصوبه هیات وزیران به تمام بانک‌های کشور (دولتی و خصوصی) اجازه داده است تا نسبت به راه‌اندازی خودپرداز (ATM)، پایانه فروش (POS) و پرداخت اینترنتی جهت استفاده فرآیند خرید و فروش کالا و خدمات در کشور، اقدام کنند.
بانک مرکزی آیین‌نامه، دستورالعمل، ضوابط و مشخصات فنی اجرایی مربوط به نظام و فرآیند بانکداری الکترونیکی اعم از داخلی و بین‌المللی، تجهیزات و خدمات پول الکترونیک نظیر "انواع کارت‌پول الکترونیکی"، "دستگاه‌های الکترونیکی"، "دریافت و پرداخت مانند پایانه فروش و خودپرداز" و "شرایط فعالیت شرکت‌های بخش خصوصی در ارایه خدمات پول الکترونیکی" هماهنگ با سیاست‌های تجارت الکترونیکی را تهیه، تصویب، نظارت و ابلاغ می‌کند.
بانک مرکزی همچنین باید نسبت به هماهنگی در سیاست‌های تجارت الکترونیکی و "ایجاد مرکز پایاپای بین‌بانکی"، "پرداخت اینترنتی"، "نحوه صدور گواهی دیجیتال موردنیاز شبکه بانکی" و "همکاری‌های بین‌المللی در ارایه خدمات پول الکترونیکی در داخل و خارج از کشور" اقدام کند.

در بخش دیگری از این مصوبه، موسسه‌های بیمه‌گر موظف شدند نسبت به تهیه و ارایه انواع خدمات بیمه‌ای نوین متناسب با نیازهای جدید بانکداری و تجارت الکترونیکی اقدام کنند. شورای عالی بیمه کشور مسؤول ایجاد هماهنگی‌های لازم برای اجرای این مصوبه است.

همچنین دستگاه‌های دولتی، شرکت‌ها و نهادها موظف هستند تمام کمک‌های غیر نقدی کارکنان خود را به‌جای بن کاغذی با استفاده از انواع کارت‌های اعتباری پول الکترونیکی انجام دهند.

تمام فروشگاه‌های سراسر کشور نیز با استفاده از شبکه خدمات الکترونیکی بانک‌ها به خرید و فروش کالا و خدمات مربوط به آن‌ها می‌پردازند و خزانه‌داری کل کشور هماهنگی و نظارت بر تحقق این فعالیت‌ها را برعهده دارد.

بر این اساس، تمام سازمان‌های صادرکننده قبوض پرداخت و دریافت موظف هستند، تمهیدات لازم را برای پرداخت و دریافت الکترونیکی فراهم آورند.

همچنین به‌منظور روزآمد کردن و شفاف‌سازی حساب‌های دولتی (منابع، مصارف، هزینه‌ها، درآمدها) وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور) باید تمام حساب‌های دولتی کشور را ظرف شش ماه از حساب‌های عادی به‌صورت حساب‌های متمرکز (قابل پرداخت و دریافت در محیط شبکه‌های الکترونیکی و اینترنتی در سراسر کشور) تبدیل کند.

برای ارایه خدمات بهینه و برقراری تسهیلات اداری و اجرایی برای مردم و تکریم ارباب‌رجوع برای تمام پرداخت‌های هزینه خدمات و کالاهایی که توسط دستگاه‌های دولتی، شرکت‌ها، موسسه‌های مختلف، رسید پرداخت وجه توسط انواع دستگاه‌های الکترونیکی از قبیل خودپرداز (ATM) و پایانه فروش (POS) یا اینترنتی، معتبر است.

هیات دولت در این مصوبه وظیفه اعمال هماهنگی و نظارت بر اجرای این رویه را برعهده خزانه‌داری کل کشور گذاشته است.
پس از این مصوبه دولت، بانک مرکزی نیز در تاریخ شش شهریور ماه سال 84 طی نامه‌ای به بانک‌های دولتی و خصوصی از آن‌ها خواست برنامه‌ها و فعالیت‌های لازم برای اجرایی ‌شدن سه محور اساسی بانکداری الکترونیکی که عبارتند از:
1- فراهم آوردن امکان پرداخت قبوض تسهیلات شهری از طریق پایانه‌های خودپرداز و سایت‌های اینترنتی بانک‌ها.

2- فراهم کردن امکان پرداخت مجازی به‌صورت بین‌بانکی (رعایت قالب پیام‌های ابلاغ شده و پذیرش پیام‌های دریافتی از سایر بانک‌ها) و تعریف آن در بعد خدمات بانکی.

3- تمهید امکانات تبلیغی و ارتقایی به‌منظور افزایش آگاهی عمومی از خدمات نوین بانکی از طریق تبلیغ در رسانه‌های عمومی و تیزرهای تلویزیونی، را به انجام برسانند.

در این نامه آمده است: "بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با عنایت به اهمیت ویژه این امر، تعبیه و توسعه امکانات لازم را در مرکز شتاب به‌عنوان سوئیچ ملی کارت‌بانک‌های کشور در دستور کار قرار داد و در نهایت پوشش کلیه استانداردها و قالب‌های پیام‌رسانی را برای تمامی بانک‌ها امکان‌پذیر کرد که جزئیات امر طی نامه‌های مورخ 12 بهمن ماه سال 83 و 17 مرداد ماه سال 84 به اطلاع واحدهای ذی‌ربط بانک‌ها رسیده است".
بسترهای مخابراتی مهیا است

نبود بسترهای مخابراتی همواره از جمله مسایلی بود که بانک‌های کشور آن را از عوامل کندی توسعه عنوان می‌کردند، موضوعی که همواره از سوی وزارت ارتباطات تکذیب شد.

"رشیدی" مدیرعامل سابق شرکت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات در این خصوص می‌گوید: 80 هزار پورت نصب و تا پایان سال گذشته عملیاتی شده است.

به گفته وی: این درحالی است که از میان 17 هزار شعبه بانکی که در سراسر کشور وجود دارد تنها 11 هزار شعبه برای دریافت پورت‌های موردنیاز خود با مخابرات قرارداد امضا کرده‌اند.

"فاطمی" معاونIT بانک سامان نیز معتقد است: زیرساخت‌های لازم برای ارایه پول الکترونیکی مهیا است و هیچ مدیری نمی‌تواند عدم وجود زیرساخت را مانع اجرایی شدن بانکداری الکترونیکی بداند.

این درحالی است که برخی از مدیران بانکی همچنان معتقدند که مخابرات به تعهدات خود عمل نکرده است.
"جواد سعیدی" رییس اداره کل خدمات کارت‌بانک کشاورزی سال گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها با بیان این مطلب که شرکت مخابرات به تعهدات خود درباره ارایه پورت‌های موردنیاز بانک‌ها جهت ارایه خدمات الکترونیکی به‌طور کامل عمل نکرده است، گفته بود: مخابرات تاکنون تنها به 13 درصد از تعهدات خود عمل کرده است و ما تنها 8/1 پورت‌های تعهد شده از سوی مخابرات را دریافت کرده‌ایم و همین امر باعث شده است بانک‌ها به استفاده از سایر خطوط مانند ماهواره تمایل پیدا کنند.
منتظر پول الکترونیکی تا پایان سال باشید

"مسیح قائمیان" رییس هیات‌مدیره شرکت ملی انفورماتیک معتقد است: "در صورتی که روند گسترش زیرساخت‌های مخابراتی و قانونی ادامه پیدا کند تا پایان سال جاری پول الکترونیکی اجرایی خواهد شد."
یک مقام آگاه در بانک‌ مرکزی با بیان این مطلب که هم‌اکنون نزدیک به چهار هزار دستگاه خودپرداز (ATM) و 50 هزار دستگاه پایانه فروش (POS) در کشور وجود دارد نیز می‌گوید: ماهانه بین پنج تا شش هزار میلیارد ریال پول الکترونیکی در کشور مبادله می‌شود که از این رقم یک تا دو هزار میلیارد ریال آن در شبکه شتاب صورت می‌گیرد.
این مقام آگاه با بیان این مطلب که درحال حاضر تبادل پول الکترونیکی کشور ظرفیت تبادل 10 هزار میلیارد ریال در ماه را دارد افزود: برای انجام کامل مبادلات الکترونیکی به 30 هزار دستگاه خودپرداز (ATM) و سه میلیون دستگاه پایانه فروش (POS) در کل کشور نیاز است.
مروری بر مشکلات موجود

علی‌رغم آمارهای اعلام شده و اقدامات صورت گرفته از سوی دولت و بانک مرکزی و ارایه خدمات اینترنتی مانند حواله اینترنتی بانک ملت و یا فروش اینترنتی بلیت‌‌های قطار و هواپیما از سوی بانک سامان و دیگر خدمات بانکداری الکترونیکی که از سوی بانک‌های کشور ارایه می‌شود، قوانین و مقررات، نداشتن متولی واحد، بیمه بانکداری الکترونیکی و ناقص ‌بودن سرویس شتاب از جمله مشکلاتی است که از سوی کارشناسان بانکی برای اجرایی شدن کامل پول الکترونیکی در کشور مطرح می‌شود.
"فاطمی" معاون فناوری اطلاعات بانک سامان معتقد است: تمامی قوانین و مقررات و دستورالعمل‌های کلان مورد‌نیاز اجرای پول الکترونیکی در کشور از سوی دولت و بانک مرکزی ابلاغ شده است و قوانین باقیمانده می‌تواند از سوی هر بانکی متناسب با نوع عملکردی که دارد در داخل خود مجموعه تدوین و اجرا شود.
وی می‌افزاید: اما قوانین و مقرراتی که باید در نظام قضایی اجرا شود و مورد استناد قاضی قرار گیرد ناقص است و هنوز یک قانون واحد برای رسیدگی به این امر وجود ندارد.
یک کارشناس حقوقی که خواستار عدم ذکر نام خود بود نیز در این خصوص گفت: علی‌رغم اشاراتی که در قانون تجارت الکترونیکی صورت گرفته است، قانون اسناد رسمی و اداری هنوز به اسناد الکترونیکی تسری پیدا نکرده است.
وی خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های حقوقی بین بانک‌ها شفاف نشده است و رسیدی که از سوی دستگاه‌های خودپرداز (ATM) به کاربران داده می‌شود از آن‌جایی که مهر و امضا ندارد، قابل استناد نیست و جایگاه حقوقی ندارد.
این کارشناس حقوقی ادامه داد: زیرساخت‌های حقوقی باید از سوی مجلس و دولت تدوین شود اما بانک‌ها نباید منتظر دولت باشند و می‌توانند برخی از مشکلات در این زمینه را با تعامل بین یکدیگر مرتفع سازند.
"فاطمی" معاون فناوری اطلاعات بانک سامان در خصوص سرویس‌های شتاب نیز گفت: در شبکه شتاب کشور سرویس بازگشت پول به‌حساب کاربر وجود ندارد و درحال حاضر انصراف از خریدی که پرداخت آن از طریق شبکه شتاب صورت گرفته است امکان‌پذیر نیست.
وی افزود: ارایه این سرویس از سوی شبکه شتاب بانک مرکزی می‌تواند نقش موثری در گسترش سریع‌تر پول الکترونیکی در کشور داشته باشد.
اما قرار دادن بیمه برای پرداخت‌های الکترونیکی یکی از راه‌های موثر ایجاد امنیت خاطر در مبادلات الکترونیکی است و برای این منظور به سه نوع بیمه‌نامه عملیات، کارت و اعتبار جهت پوشش بیمه‌ای تبادل اطلاعات در پرداخت‌های الکترونیکی نیاز است.
اگر چه به گفته منابع آگاه، دولت طی مصوبه‌ای بیمه مرکزی را موظف کرده است که در این خصوص همکاری‌های لازم را با بانک مرکزی داشته باشد و در همین راستا گفت‌وگوهایی نیز صورت گرفته است، اما تا زمان تنظیم این گزارش تلاش‌ها جهت دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص به نتیجه‌ای نرسید.
در خصوص متولی پول الکترونیکی کشور نیز اگر چه "قائمیان" رییس هیات‌مدیره شرکت ملی انفورماتیک معتقد است، از آن‌جایی که مسؤولیت اداره کردن پول در کشور برعهده بانک مرکزی است، این بانک باید متولی پول الکترونیکی نیز در کشور باشد، اما برخی از کارشناسان معتقدند باید سازمانی با قدرت اجرایی در لایه‌های بالایی نظام اقتصادی و ارتباطی کشور برای پی‌گیری مسایل بانکی، قانونی و فرهنگی، هر چند برای مدتی کوتاه، تعریف شده و پول الکترونیکی را در کشور هدایت کند.
به هر تقدیر پرونده ارایه خدمات پول الکترونیکی با وجود اشراف بر کلیه کاستی‌ها و نارسایی‌های موجود، همچنان در بازار است و دولت نهم نیز هنوز برنامه و تاکید ویژه‌ای برای عملیاتی کردن یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه تجارت الکترونیکی در کشور، ارایه نکرده است.

سیدمیثم لطفی - بزرگراه فناوری - در گزارشی که فهرست دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برتر جهان در رشته‌های علوم، مهندسی، فناوری اطلاعات، علوم ‌اجتماعی، هنر و علوم انسانی منتشر شده، دانشگاه ماساچوست یا MIT به‌عنوان چهارمین دانشگاه برتر جهان برگزیده شد. این دانشگاه‌که در سال‌های اخیر فعالیت‌های گسترده‌ای را در زمینه فناوری ارتباطات و اطلاعات انجام داده، یکی از ارکان اصلی کشور آمریکا محسوب می‌شود. اریک برینجولسون(Erik Brynjolfsson) که مدیریت مرکز کسب‌‌وکار الکترونیک در دانشگاه MIT را برعهده دارد، در زمینه فعالیت‌های خود در حوزه فناوری اطلاعات گفت‌وگویی انجام داده که بخش‌هایی از آن را در زیر مرور می‌کنیم.

شما به‌عنوان یکی از مدیران ارشد دانشگاه MIT همواره بر آینده تاکید داشته‌اید. این قبیل تصمیم‌گیری‌ها چه مزیتی می‌تواند برای ما به همراه داشته باشد؟

یکی از دلایلی که به‌واسطه آن بر آینده تاکید می‌کنیم افزایش کارایی نیروی انسانی است. ما با این تصمیم‌گیری‌ها می‌خواهیم دریابیم که فناوری اطلاعات چگونه می‌تواند بر چرخه تولید و عرضه کالاها تاثیر بگذارد و در مقابل، فعالیت‌های تجاری چه فضایی را برای کارمندان در نظر می‌گیرد تا به‌واسطه آن کارایی افراد بالاتر رود. ما باید توجه داشته باشیم که چگونه می‌توانیم با افزایش سطح اطلاعات و دانایی کارمندان نقش آن‌ها را در جامعه پررنگ‌تر کنیم. باید توجه داشته باشیم که تمامی اعضای یک سازمان و مجموعه (از مدیران ارشد گرفته تا کارمندان جزء) چگونه می‌توانند تاثیرگذارتر و کارآمدتر حضور یابند. من در تلاشم تا دریابم که با توسعه روزافزون فناوری ارتباطات و اطلاعات آینده جهان هستی چگونه خواهد شد.
شما به‌عنوان یکی از ارکان اصلی فناوری در جهان امروز چه فعالیتی برای افزایش میزان تولید در مراکز مختلف کاری انجام داده‌اید و به‌نظر شما این روند چگونه می‌تواند سیری صعودی را دنبال کند؟

با ورود به دهه 1990 کارشناسان مذاکرات فراوانی را در مورد فناوری و نحوه حضور آن در جوامع آغاز کردند. آن‌ها در تلاش بودند که دریابند، آیا فناوری واقعا برای انسان امروزی مفید خواهد بود یا نه؟ تحقیقات گسترده‌ای که امروزه ما انجام داده‌ایم نشان می‌دهد رابطه دقیق و تنگاتنگی میان فناوری ارتباطات و اطلاعات و افزایش میزان تولید در مراکز اداری مختلف وجود دارد. تاریخ نشان می‌دهد که همواره ورود یک فناوری جدید مخالفان زیادی را به‌همراه داشته که قانون‌گذاران هم اغلب جزء مخالفان بوده‌اند، اما زمانی که این مخالفان موفقیت آن فنـــاوری را می‌بینند و درمی‌یابند که استفاده از آن می‌تواند به نفع آن‌ها باشد، نظرشان تغییر می‌کند. فناوری‌ها پیشران تغییر و تحول هستند. صنعت چاپ، صنعت خودرو و بسیاری دیگر از فناوری‌هایی که زندگی مدرن را میسر ساخته‌اند، همگی تاکنون الگوهای جمعیتی را تغییر داده، توزیع ثروت و طبقات اجتماعی را جابه‌جا کرده و موازنه قدرت در سطح بین‌المللی را تحت تاثیر قرار داده‌اند. در یک کلام، فناوری‌ها زندگی ما را به‌عنوان یک فرد و نیز به‌عنوان یک جامعه کاملا دگرگون ساخته‌اند. ما در قرن بیستم به کمک مهندسی عمران و ساخت سازه‌های عظیم دفع فاضلاب و تصفیه آب و نیز فناوری‌های زیست‌پزشکی برای تحقیق درباره بیماری‌ها و روش‌های درمان آن‌ها طول عمر انسان‌ها را به اندازه قابل توجهی افزایش داده‌ایم. فناوری‌های دوره مدرن اساسا بر پایه ویژگی‌های الکتریکی و مکانیکی ماده استوار بودند. این فناوری‌ها کیفیت و سبک زندگی افراد و جوامع را متحول ساخته‌اند، اما اثرات بسیار اندکی بر طبیعت انسان داشته‌اند.
شما برای افزایش تولید محصولات در شرکت‌های عصر حاضر چه پیشنهادی دارید؟

ما برای آنکه بتوانیم میانگین تولیدات خود را در دنیای پیشرفته امروزی بالا بریم باید تمرین‌های مخصوصی را انجام دهیم. ما برای آنکه بتوانیم روش‌های مناسبی را که به‌واسطه آن‌ها بتوانیم میزان تولیدات شرکت‌ها را زیر نظر فناوری اطلاعات افزایش دهیم، بیش از 400 شرکت بزرگ و معتبر را مورد مطالعه قرار دادیم و دریافتیم میان شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های خود در بخش فناوری اطلاعات را افزایش داده‌اند و همچنین شرکت‌هایی که به این اصل توجه نمی‌کنند تفاوت‌های فراوانی وجود دارد. برای مثال،‌در این مطالعات مشخص شد آن دسته از شرکت‌هایی که تمامی فعالیت‌های روزانه خود را به کمک دستاوردهای نوین فناوری اطلاعات انجام می‌دهند، در کنار افزایش تولید خود محصولات ارزان‌تری را به‌دست‌مشتریان می‌رسانند. اگرچه هنوز مطالعات و تحقیقات ما در این زمینه تمام نشده، کارشناسان دانشگاه MIT همچنان می‌کوشند که آثار و نتایج بیشتری از فناوری ارتباطات و اطلاعات را برای صاحبان صنایع کوچک و بزرگ نمایان کنند.
درحالی که تاکید شما بر استفاده از فناوری اطلاعات در فعالیت‌های اقتصادی تا این اندازه زیاد است، اینترنت تا چه اندازه می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد؟

از جمله مهم‌ترین مواردی که امروزه من و تمامی همکارانم در دانشگاه ماساچوست به آن توجه می‌کنیم میزان تاثیرگذاری اینترنت در بخش‌های اقتصادی است که این روند توانسته ارزشی قابل‌ توجه برای اینترنت ایجاد کند. برای مثال می‌توان به شرکت آمازون اشاره کرد. این شرکت در سال‌های گذشته فعالیت‌های اقتصادی فراوانی را انجام داده بود و تا اندازه‌ای موفق بود، اما از زمانی که پایگاه اینترنتی amazon.com راه‌اندازی شد، میزان توجه مردم به فعالیت‌های این شرکت اهمیتی چشمگیر یافت و توانست سود اقتصادی فراوانی را از آن مسؤولان آمازون کند. در این سایت کاربران به‌سادگی می‌توانند موضوع مورد نظر خود را جست‌وجو کرده و از مطالب بیش از دو میلیون کتاب استفاده کنند. شرکت آمازون با روی کار آمدن ابزاری به‌نام اینترنت نحوه فروش کتاب‌های خود به کاربران را تغییر داده است. اینترنت نه‌تنها باعث شد تا برخی کتاب‌های قدیمی و بدون‌ مخاطب آمازون به‌سادگی فروخته شود، بلکه توانست در بخش‌های دیگر نیز این شرکت را زنده کند. سایت اینترنتی آمازون درحال حاضر علاوه بر کتاب، کالاها و مایحتاج زندگی مردم، فایل‌های صوتی، اخبار و... را به ‌فروش می‌رساند.
تخصص اصلی شما در زمینه کسب‌وکار الکترونیکی است. این فرآیند که تمامی مراحل آن در فضاهای مجازی و اینترنتی صورت می‌گیرد مزایای فراوانی را برای کاربران به‌دنبال داشته است. آیا تا به‌حال در زمینه قانون‌گذاری‌های تجارت دیجیتالی نیز فعالیتی انجام داده‌اید؟

بله. من در کنار همکارم جان لیتل(John Little) دوره‌هایی را در زمینه قانون‌گذاری تجارت دیجیتالی تدریس می‌کردیم. در این دوره‌ها به دانشجویان آموخته می‌شد که چگونه اینترنت و فناوری‌های وابسته به آن می‌توانند بر روی تجارت و بازرگانی تاثیر بگذارند. ما در کلاس‌های خود نتایج تحقیقات و بررسی‌های فراوانی که در این زمینه صورت گرفته بود را ارایه می‌دادیم که این امر باعث می‌شد تجربه دانشجویان به‌ مقدار زیادی افزایش یابد. فعالیت‌هایی که ما و دیگر همکارانمان در زمینه تجارت‌های دیجیتالی انجام دادیم موجب شد تا شکاف بین تحقیقات انجام شده و عملی‌ کردن نتایج حاصل از این تحقیقات در دانشگاه MIT به‌طور کامل از بین برود و دانشجویان به‌طور کامل اهمیت حضور اینترنت در دنیای پیشرفته هزاره سوم را دریابند.
آیا شما برای تکمیل هرچه بیشتر فعالیت‌های خود در زمینه فناوری ارتباطات و اطلاعات دیگر رشته‌های علمی را در کنار رشته تجارت الکترونیکی تدریس می‌کنید؟

ما این کار را همواره انجام داده‌ایم. تدریس دروس مختلف در کنار درس‌های تخصصی کسب‌وکار الکترونیکی در دانشگاه MIT امری مهم تلقی می‌شود که همواره آن را انجام داده‌ایم. در استراتژی‌های کسب‌وکار دیجیتالی، ما دانشجویانی داریم که به‌صورت تخصصی در دیگر رشته‌های MIT تحصیل می‌کنند و همکاری‌های فراوانی را با ما انجام می‌دهند.
الکس‌کلینر(Alex Kleiner) و راب‌گودمن(Rob Goodman) دو دانشجویی هستند که در بخش آزمایشگاه رسانه‌ای(Media Lab) از دانشگاه ما تحصیل می‌کنند و در عین حال در بخش استراتژی‌های کسب‌وکار دیجیتالی نیز فعالیت‌دارند. ما به تمامی دانشجویان خود یاد می‌دهیم در زمینه‌ای که فعالیت‌می‌کنند مزایای استفاده از اینترنت را به‌خاطر داشته باشند و از آن‌ها بهره‌مند شوند.
آیا فکر می‌کنید که تاکید بر اینترنت و فناوری‌های نوین و تاثیرگذاری آن بر دیگر رشته‌های علم تنها به دانشگاه MIT محدود می‌شود و فقط شما هستید که تا این اندازه به‌ حضور اینترنت در بخش‌های مختلف اقتصادی توجه می‌کنید؟

من پیش از این سابقه تدریس در دانشگاه‌ها و موسسات دیگر را نیز داشته‌ام و بر این اساس معتقدم که دانشگاه MIT بیش از دیگر مراکز دانشگاهی و علمی دنیا به اینترنت و حضور آن در زندگی مردم اهمیت می‌دهد. درحالی که بین فعالیت‌های دانشگاهی ما و اینترنت تعاملی قابل‌ توجه وجود دارد، MIT به ما امکان می‌دهد که با دانشمندان، مهندسان و محققان در سراسر دنیا ارتباط نزدیک و صمیمانه برقرار کنیم. ما ضمن بحث و مذاکره با این افراد از طریق اینترنت می‌توانیم دامنه فعالیت‌های خود را در زمینه‌های مختلف توسعه بخشیم و بتوانیم از دانشمندان دیگر کشورهای دنیا نیز کمک بگیریم. مسئله مهمی که در این زمینه وجود دارد انجام تحقیقات و مطالعات فراوان و همچنین کارآفرینی از طریق اینترنت و فضاهای مجازی است. این امر به دانشجویان امکان می‌دهد تا با توانی بیشتر بتوانند برای آینده خود تصمیم بگیرند و حضور خود در جامعه را تثبیت کنند.
این روزها مردم به میزان زیادی با اینترنت سروکار دارند و برای اهداف و فعالیت‌های بسیاری پای در آن می‌گذارند و نیازهای مختلف خود را برآورده می‌سازند. همان‌طور که حضور تک‌تک ما در مکان‌های مختلف اثری دارد و رویدادهایی را حادث می‌شود، در دنیای مجازی اینترنت نیز اوضاع همین‌گونه است. در واقع به هر جای اینترنت که پای می‌گذاریم، هر آنچه که می‌بینیم، هر آنچه که می‌خوانیم، می‌خریم، می‌فروشیم، بارگذاری می‌کنیم، جست‌وجو می‌کنیم، همه و همه ثبت می‌شود. بنابراین اینترنت را می‌توان شهری برفی دانست که رد پای کاربران در جای‌جای آن باقی می‌ماند.

امروزه اینترنت رسانه قدرتمندی برای تحلیل رفتار جوامع نیز محسوب می‌شود. بسته به اهداف و رویکردهای از پیش‌تعیین ‌شده هر مطالعه‌ای، این جامعه متفاوت است. در هر صورت فرقی نمی‌کند که جامعه ارزیابی‌شونده چیست، اینترنت ابزار لازم را برای ارزیابی هر جامعه‌ای در اختیار ما می‌گذارد. چه بسیار برنامه‌های سنگین بازاریابی که براساس نتایج همین مطالعات برنامه‌ریزی می‌شود و به موفقیت نیز می‌رسد.
آیا ارایه نتایج نهایی از مطالعات و بررسی‌های دانشگاه MIT در کلاس‌های درس و در مقابل دانشجویان هدف اصلی شما محسوب می‌شود؟

از جمله مواردی که در من انگیزه ایجاد می‌کند تا در کلاس‌های درس حاضر شوم و برای دانشجویان تدریس کنم، عرضه نتایج مطالعات و تحقیقاتی است که ما به کمک دانشمندان بزرگ خود انجام داده‌ایم. ما در این مرکز افرادی را داریم که تحقیقات و مطالعات آن‌ها در جهان رتبه اول را دارد. این افراد می‌توانند نتایج تحقیقات خود را با دانشجویان در کلاس‌های درس به اشتراک بگذارند. درحالی که بسیاری از موسسات آکادمیک جهان فعالیت‌های تحقیقاتی و کلاس‌های درس را از یکدیگر مجزا می‌کنند، ما بر این باوریم که باید این دو مسئله را با هم یکی دانست و حتی از دانشجویان در فعالیت‌های تحقیقی استفاده کرد. ما فکر می‌کنیم برای آنکه بتوانیم تحقیقات و مطالعات خود در دانشگاه MIT را ادامه دهیم حتما باید نتایج آن را به دانشجویان انتقال دهیم. دانشجویان در عین اینکه با این بررسی‌ها آشنا می‌شوند، یاد می‌گیرند که بتوانند فعالیت‌های مشابهی را انجام دهند.

تحقیقات اینترنتی را باید بزرگ‌ترین سامانه‌ای دانست که تاکنون به‌دست انسان طراحی، مهندسی و اجرا شده است. وابسته شدن تمامی فعالیت‌های بشر به اینترنت در مقیاسی بسیار عظیم و در زمانی کوتاه حکایت از آغاز دوران تاریخی نوینی در عرصه‌های گوناگون علوم، فناوری و به‌خصوص در نحوﺓ تفکر انسان دارد. شواهد زیادی در دست است که از آنچه اینترنت برای بشر خواهد ساخت و خواهد کرد، تنها مقدار بسیار اندکی به واقعیت درآمده است.

اینترنت تاثیر بسیار عمیقی بر میزان دانایی و جهان‌بینی داشته است. به‌وسیله تحقیق در اینترنت می‌توان جست‌وجو براساس کلمات باشد که توسط موتورهای جست‌وجوگر مانند گوگل امکان‌پذیر است. میلیون‌ها انسان در سراسر دنیا می‌توانند به‌راحتی به حجم زیادی از اطلاعات گوناگون به‌صورت آنلاین دسترسی داشته باشند. همانند دایرﺓ‌المعارف‌ها و کتابخانه‌های ملی، اینترنت نیز می‌تواند اطلاعات فراوان و پراکنده‌ای را به‌سرعت ارایه دهد. بیشترین زبانی که در اینترنت از آن استفاده می‌شود انگلیسی است، زیرا اصل اینترنت براساس این زبان تشکیل شده و بیشتر نرم‌افزارهای کامپیوتری نیز به این زبان تهیه می‌شوند. علت دیگر آن عدم توانایی کامپیوتر‌های قدیمی برای پردازش حروفی غیر از الفبای غربی بود.
تحقیقات و مطالعات تخصصی شما چه فرصت‌هایی را می‌تواند برای دانشجویان ایجاد کند؟

تمام دانشجویانی که در مرکز ما تحصیل می‌کنند باید در پایان دوران تحصیلی خود یک تحقیق مفید و جامع انجام دهند و به این وسیله با روند تحقیق و بررسی آشنا شوند. در این روند شرکت‌ها می‌توانند از یک تحقیق پیشیبانی مالی و غیرمالی داشته باشند. دانشجویان همچنین می‌توانند تحقیقات و مطالعات خود را بر روی یک شرکت به‌خصوص انجام دهند. این شرکت‌ها باید مشکلات خود را برای محقق توضیح دهند تا او مراحل فعالیت‌خود را در این زمینه آغاز کند. فعالیت‌هر یک از این دانشجویان با شرکت‌ها برای انجام تحقیقات مختلف در سطوح مختلف تحصیلی آن‌ها را آماده می‌کند تا بتوانند به‌عنوان محقق وارد عرصه بررسی و تحقیق شوند. نظام آموزشی کنونی به‌دنبال تربیت نیروی کارآمد نیست. اگر تحقیقات را از دانشجویان بگیریم یک سری دانشجوی بی‌تخصص تربیت می‌شوند و وارد جامعه می‌شوند. تا زمانی که ذهن دانشجو مشغول تامین نیازهای اساسی است نمی‌تواند به سطح بالاتری از نیازها برسد، در نتیجه احساس نیاز به دانستن از بین می‌رود.

به‌طور کلی دانشجو با عدم امنیت روانی برای آینده مواجه است و انگیزه و نشاطی برای علم‌آموزی ندارد. به‌طور کلی دو عنصر اصلی در تربیت دانشجو وجود دارد. یکی از این عناصر علم و تحقیق و کارایی علمی و جوشیدن استعدادهای علمی و این قبیل چیزهاست و دیگری روحیه و حرکت صحیح و سالم‌سازی روحی دانشجو محسوب می‌شود که در کنار فعالیت‌های تحقیق و مطالعاتی دانشجو صورت می‌گیرد.

مونا صداقت - بزرگراه فناوری -با افزایش خرید و فروش کالا و خدمات از طریق اینترنت و شبکه جهانی وب موضوع ایجاد اعتماد در تجارت الکترونیکی اهمیت بسیاری پیدا کرده است. تجارت از طریق اینترنت مخاطراتی به همراه دارد که مهم‌ترین دلیل آن عدم وجود اعتماد بین فروشنده و خریدار است و این موضوع به فقدان حضور فیزیکی خریدار و فروشنده در محل داد و ستد، فقدان امکان بررسی کالا و مکان فروش آن قبل از خرید و یا عدم دسترسی خریدار به کالا به محض خریداری آن، بازمی‌گردد.

یکی از راه های جلب اطمینان مشتری در یک وب سایت این است که آن وب سایت تعهد می کند که در صورت عدم رضایت مشتری پول وی را بازگرداند و این نشان دهنده اطمینان فروشنده به کالای خود است

از دید بسیاری اعتماد یک پروسه پویاست. اعتماد، بر اساس تجربه و اثر مثبت یا منفی آن افزایش یا کاهش می‌یابد. اعتماد زمانی آغاز می‌شود که یک فرد مشخصه‌هایی را در یک تجارت ببیند که قابلیت اعتماد را داشته باشد. نشانه‌هایی چون ادب و تخصص از شاخص‌های قابلیت اعتماد است. این دو شاخص اولیه با کسب تجربه به خصوصیات ممتازی چون قابلیت‌اعتماد، اطمینان و صداقت تبدیل می‌شود.
قابلیت‌اعتماد و اطمینان،‌ از عملکرد‌های اصلی یک وب‌سایت تجاری است. بازدیدکنندگان سایت‌ها برای اینکه بدانند آیا سایت مورد نظرشان قابلیت اطمینان دارد یا خیر، به بررسی فاکتورهای رسمی که یک سایت تجاری باید دارا باشد می‌پردازند. در این بررسی اگر بازدیدکننده و یا خریدار بتواند پاسخ سؤالات زیر را بیابد، آن سایت را مورد اطمینان می‌یابد.
آیا طراحی سایت توسط فرد متخصصی انجام شده است؟

آیا معماری و ساختار اطلاعات معقول و منطقی است؟

آیا به‌راحتی می‌توان در آن به گشت‌وگذار پرداخت؟

آیا استفاده از امکانات سایت راحت است؟

آیا به سؤالات بدیهی که ممکن است در ذهن بازدیدکننده ایجاد شود پاسخ داده است؟

آیا دیگران این سایت را قابل اعتماد می‌دانند؟
در هر نوع رابطه دوطرفه‌ای اعتماد حرف اول را می‌زند و از عناصر اصلی مورد نیاز است. ارتباط بین خریدار و فروشنده که از طریق اینترنت به خرید و فروش کالا می‌پردازند، از این مسئله مستثنا نیست. باید بین خریدار و فروشنده اعتمادی برقرار باشد تا معامله‌ای صورت گیرد.
فروشنده یک کالا و یا سرویس باید به نوعی اعتماد فروشنده را جلب کند تا بتواند آن کالا و سرویس را به‌فروش برساند. در حقیقت اگر فروشنده‌ای بخواهد در فروش کالا روی وب موفقیت کسب کند، در مرحله نخست باید اعتماد خریدار را به‌دست آورد. اعتماد خریدار را می‌توان از راه‌های زیر به‌دست آورد:
- اثری که وب‌سایت و نحوه ارایه کالا در اولین بازدید آن وب‌سایت روی بازدیدکننده و یا مشتری می‌گذارد بسیار حایز اهمیت است. ظاهر وب‌سایت باید ساختاری ساده، شفاف و زیبا داشته باشد و بازدید و گشت و گذار در آن راحت انجام شود. همچنین به‌سرعت بارگذاری شود و نیازی به دانلود هیچ‌گونه ابزاری مانند جاوا و یا فلش برای بازدید از آن نباشد.
- فراهم آوردن مشخصات تماس فروشنده برای بازدید‌کننده امری ضروری است. بسیاری از بازدید‌کنندگان سایت و افرادی که تمایل به خرید کالا دارند، برای مواقعی که نیاز به کمک داشته باشند و یا بخواهند کالا را مرجوع کنند و یا به ارایه نظراتشان در مورد آن بپردازند، به‌دنبال مشخصات تماس با فروشنده هستند. مشخصاتی چون آدرس پستی، آدرس ایمیل و شماره تلفن می‌تواند اعتبار فروشنده را نزد خریدار بیشتر کند و امکان خریداری کالا را بالا ببرد.
گواهی‌نامه SSL (Secure Sockets Layer Certificate) یکی از راه‌های موثر جلب اطمینان بازدیدکننده است. SSL پروتکلی است که بر مبنای آن داده‌های ورودی به‌شکل رمز درآمده و روی اینترنت فرستاده می‌شوند. وجود گواهی‌نامه SSL روی یک وب‌سایت نشان‌دهنده آن است که ارسال اطلاعات به آن وب‌سایت کاملا امن و حفاظت شده است. بسیاری از مردم حتی فکر خرید از وب‌سایتی را که فاقد این پروتکل باشد نمی‌کنند.
- Testimonials یکی از راه‌های شگفت‌انگیز در جلب اعتماد مشتری است. Testimonials نشان‌دهنده آن است که آیا مشتریانی که قبلا از وب‌سایتی خرید کرده‌اند از کالا و یا سرویسی که خریده‌اند راضی هستند یا خیر.
- بسیاری از افرادی که روی اینترنت سیر می‌کنند، اغلب به‌دلیل ترس از سوءاستفاده از اطلاعات شخصی‌شان به‌دست افراد نادرست به‌دنبال سیاست مربوط به حریم خصوصی وب‌سایت‌ها هستند. دارندگان وب‌سایت‌ها در سیاست مربوط به حریم خصوصی خود باید به نحوه جمع‌آوری اطلاعات و استفاده از آن‌ها بپردازند. بازدیدکنندگان باید بدانند که آیا اطلاعات آن‌ها به نفر سومی (third paty) فروخته و یا به اشتراک گذاشته می‌شود و اگر وب‌سایتی این کار را انجام می‌دهد چه بخشی از این اطلاعات را در این زمینه به‌کار می‌برد.
- اینکه یک وب‌سایت از چه مقیاس امنیتی جهت محافظت از اطلاعات جمع‌آوری شده استفاده می‌کند و بازدیدکنندگان چطور می‌توانند اطلاعاتشان را تغییر دهند و یا حذف کنند برای جلب اطمینان بازدیدکنندگان و خریداران حایز اهمیت است. در این راستا دارندگان برخی از وب‌سایت‌ها سیاست مربوط به حریم خصوصی خود را توسط برخی موسسات معتبر و مورد اطمینان تایید و از آن‌ها گواهی اعتبار دریافت می‌کنند. اکثر این موسسات بازدیدکنندگان را مطمئن می‌سازند که سیاست مربوط به حریم خصوصی آن وب‌سایت کاملا بی‌طرفانه و عادلانه تهیه شده است. از جمله این موسسات می‌توان به TRUSTe و یا Ponemon اشاره کرد که به‌عنوان نمونه سیاست مربوط به حریم خصوصی شرکت eBay را تحت پوشش خود قرار داده‌اند.
- یکی دیگر از راه‌های جلب اطمینان مشتری در یک وب‌سایت این‌است که آن وب‌سایت تعهد می‌کند که در صورت عدم رضایت مشتری پول وی را بازگرداند و این نشان‌دهنده اطمینان فروشنده به کالای خود است و اینکه چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد. این امر باعث می‌شود که مشتری هیچ‌گونه مخاطره‌ای در خرید کالا به خود راه ندهد زیرا هیچ‌گونه ضرری متوجه وی نخواهد بود.

- فروشندگان باید سعی کنند که یک نمونه و یا مدل آزمایشی از کالا و سرویس خود را به مشتریان قبل از خرید ارایه دهند. بسیاری از مشتریان به‌علت ترس از اینکه آن محصول مورد نیازشان نیست دست به خرید نمی‌زنند. این مورد نیز مانند تعهد بازگرداندن پول مشتری در صورت عدم رضایت وی، اطمینان فروشنده را به کالا و خدمات خود نشان می‌دهد و باز هم اینکه، چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد.

- وب‌سایت‌ها می‌توانند از سازمان‌ها و افراد معتبر و متخصص گواهی تایید بگیرند و بدین‌ترتیب ادعای خود را بر کالا و سرویسی که ارایه می‌دهند اثبات کنند.

کمپانی‌ها و سایت‌های مختلف تجاری با رعایت مواردی که در بالا آمده است می‌توانند اعتماد مشتریان خود را به‌راحتی جلب کنند و تجارت الکترونیکی را روز به‌روز با امنیت بیشتری توسعه دهند.

سارا منصوری - بزرگراه فناوری - برای بعضی‌ها تجارت الکترونیک پروراندن آمال و آرزوهایی است که تاجرهای سنتی برای رسیدن به آن حاضر بودند قدم در جاده ابریشم بگذارند. اما حالا، نه جاده ابریشمی هست که سختی‌هایش را قبول کنند و نه راه و روش تاجرهای سنتی را برای خرید و فروش کالا می‌پسندند. بازیگران تجارت ‌الکترونیک به دگمه‌های کیبردی دل بسته‌اند که با بازی انگشتان روی آن به فضای مجازی کسب‌وکار پیوند می‌خورند.

محیطی که همان اهداف تجارت سنتی را می‌طلبد، اما با شیوه‌ای نوین تا بتوانند تجارت در فضای اینترنت را تجربه کنند.
بازیگرانی که حالا می‌خواهند در عرصه مجازی کسب‌وکار حاضر شوند، تاجران چای قندپهلو، امضای مکتوب و سند دست‌نویس نیستند. «هویت مجازی» شرط اول یک خریدار یا فروشنده الکترونیکی است. به‌ویژه در مواردی که عرصه کسب‌وکار گسترده‌تر می‌شود و ایجاد حس اعتماد برای خرید و فروش هویت ثابت شده‌ای را می‌خواهد که حرف اول را در این مسیر می‌زند.
امضای دیجیتال در کنار امضای مکتوب، هویت مجازی با هویت‌های واقعی و... به پیوست گواهی دیجیتال، تجارت الکترونیک را سبب می‌شود.
زمان زیادی نیست که بسیاری از کاربران اینترنت، تجارت الکترونیک را در حد مرزهای داخلی تجربه کرده‌اند و اگرچه در دنیای مجازی اینترنت رفت و آمد دارند، اما هنوز به‌عنوان شهروند اینترنتی، نتوانسته‌اند صاحب هویت ثابت از نوع دیجیتالی‌اش باشند.
درحال حاضر، گواهی دیجیتال، پیش‌شرط اصلی تجارت آنلاین در سطح گسترده است و ایران چند سالی است که درحال آماده‌سازی این پروژه به‌سر می‌برد.
گواهی دیجیتالی، شاه‌کلید تجارت آنلاین

گواهی دیجیتالی همان شناسنامه‌ای است که هویت واقعی شما را به‌صورت مجازی و برای کسب‌وکار الکترونیکی تعیین می‌کند.
کاربرد گواهی دیجیتال در حقیقت، استفاده از امضای دیجیتالی و رمزنگاری اطلاعات است.
در صورتی ‌که در فضای اینترنت، قصد مبادله الکترونیکی با هویت مجازی مشخصی را داشته باشید می‌توانید با اعتماد به امضای دیجیتال طرف مقابل و معرفی خود با استفاده از امضای الکترونیکی‌تان، به کسب‌وکار بپردازید.
البته برای شما این راه هم وجود دارد که در صورت محرمانه بودن اطلاعات، با استفاده از امکان رمزنگاری، اسناد و مدارک را با اطمینان کامل تبادل کنید.
درحال حاضر، مراکز صدور گواهی دیجیتال در ایران راه‌اندازی نشده است و وزارت بازرگانی ارایه پروژه گواهی دیجیتال و راه‌اندازی مراکز CA را به نیمه دوم امسال موکول کرده است. در صورت وجود این مراکز کاربران می‌توانند به سهولت صدور شناسنامه و حتی ساده‌تر از آن برای دریافت یک گواهی دیجیتال که شامل مشخصات کاربر و الگوریتم ریاضی است، اقدام کنند.
البته به غیر از مراکز صدور گواهی دیجیتال در ایران، شرکت‌هایی هستند که از طریق شرکت‌های خارجی برای صدور این گواهینامه اقدام می‌کنند.
پروژه گواهی دیجیتال در ایران، نزدیک به سه سال است که در وزارت بازرگانی سرگردان است و هنوز هم در همان وضعیت سیر می‌کند. معمولا وزارت بازرگانی در تمام کشورها، تنها عهده‌دار حوزه بازرگانی (تجارت ‌الکترونیک) گواهینامه دیجیتال نیست. اما این موضوع در ایران تمام حوزه‌ها را شامل می‌شود و شاید عمده‌ترین دلیل، به تعویق انداختن پروژه گواهی دیجیتال باشد، چراکه پوشش تمام حوزه‌ها از سوی یک وزارتخانه، به زمان طولانی نیاز دارد و قطعا کار بیشتری نیز می‌برد.
درحال حاضر این پروژه در شرکت راهبر درحال انجام است که پیش از این شرکت خدمات انفورماتیک (شتاب) مسئولیت انجام این پروژه را به عهده داشت که بنا به دلایل وزارت بازرگانی به راهبر سپرده شد.
در همین راستا، شرکت‌های «یوتیماگو» و «لوناس» متولیانی بودند که سال‌های گذشته، در انجام این پروژه مشارکت داشتند و حالا شرکت «Cryptomothic» در این پروژه فعالیت دارد. تمام این‌ها موانعی است که اتمام پروژه گواهی دیجیتالی را به آینده می‌سپارند.
فرهنگ‌سازی به پیش‌نیاز گواهی دیجیتال

همیشه پیش از آنکه به فکر دست‌یابی به فناوری‌های نوین باشیم باید ظرفیت و انتظار برای ورود آن را فراهم کنیم.
گواهی دیجیتالی یکی از فناوری‌های نوینی است که می‌تواند محدوده تجارت ‌الکترونیک را خیلی بیشتر از حال حاضر در ایران، متحول کند.
کاربران اینترنت و به‌ویژه بازیگران تجارت‌ الکترونیکی باید از مزایا و امکاناتی که گواهی دیجیتال برایشان به همراه دارد آگاه باشند، شاید این موضوع برای برخی کاربران که با تجارت الکترونیکی بیشتر آشنا و درگیر آن هستند موضوع جدیدی نباشد، اما در ایران برای بسیاری از کاربران، تجارت الکترونیکی به معنی گسترده آن و در سطح B2B (امکاناتی که بنگاه‌ها به بنگاه‌ها می‌دهند) و G2B (امکاناتی که دولت به مردم می‌دهند)، رایج نیست و آن را به سطح B2C (امکاناتی که به مردم فروخته می‌شود) محدود کرده‌اند.
دکتر زرگر، فرهنگ‌سازی برای توسعه تجارت الکترونیک پیش از عرضه زیرساخت‌های فنی آن را ضروری می‌داند. وی می‌گوید: یک بعد تجارت الکترونیک، فناوری است و بعد مهم‌تر آن فرهنگ‌‌سازی است که بخشی به عهده دولت و بخشی دیگر به عهده بازیگرانی است که از تجارت الکترونیک بهره می‌برند. بنابراین، اگر این بازیگران، تمایلی به منتفع شدن نداشته باشند، هزینه تشویق کردن آن‌ها به این سمت گران و وقت‌گیر خواهد بود.
با این وجود، یکی از راه‌های عملی ساختن توسعه تجارت آنلاین، تغییر در رفتار بنگاه‌های تجاری است تا از سنتی بودن به سمت مزایای تجارت الکترونیک پیش بروند.
زرگر در این مورد معتقد است: سازمان‌ها و بنگاه‌ها باید به منافع این نوع تجارت توجه داشته باشند و همچنین از نظر فرهنگی آماده باشند تا زیرساخت‌های فنی آن را به موقع عرضه کنیم.
وی می‌گوید: در صورت وجود گواهی دیجیتال و کاربرد آن برای سطوح مختلف تجارت آنلاین ایران با دنیا فاصله‌ای نخواهد داشت و خیلی سریع می‌تواند این فاصله‌ها را جبران کند.
نیمه پر تجارت آنلاین در ایران

خرید و فروش‌های جزئی و یا آگهی‌های اینترنتی صاحبان کالا، عمده‌ترین نوع تجارت الکترونیک حال حاضر در ایران است که نمی‌تواند برای حجم مبادلات این نوع تجارت موثر باشد.
دکتر سعادت پورمظفری، استاد دانشگاه، معتقد است: ایران خیلی دیر به جمع دیگر کشورها در تجارت الکترونیکی پیوست و برای رسیدن به سطح مطلوب، فاصله زیادی دارد.
درحال حاضر ایران از میان هشت کشور خاورمیانه، در آمادگی برای تجارت الکترونیک رتبه هفتم دارد که این رتبه در سطح جهان به 59 می‌رسد.
پورمظفری می‌گوید: آماده نبودن زیرساخت‌های فنی، بزرگ‌ترین مانع برای رشد تجارت الکترونیک است و حتی اگر همه موارد برای اجرایی شدن تجارت الکترونیکی در ایران مهیا باشد، باز هم از خیلی کشورها عقب‌تر هستیم.
دکتر زرگر در این خصوص، نظر دیگری دارد و معتقد است: با وجود تکمیل زیرساخت‌های فنی در سطح BtoB و GtoB که با آمدن پروژه CA (گواهی دیجیتالی) فعال می‌شود، ایران می‌تواند خیلی زود در خاورمیانه و در تجارت الکترونیکی حرف اول را بزند.
دکتر زرگر، حجم مبادلات الکترونیکی در ایران را پایین می‌داند و می‌گوید: تجارت الکترونیکی در سطح جهان و در سال 2006، در حدود 7 هزار میلیارد دلار برآورده شده که بهتر است در این میان و در مورد ایران عدد و رقمی به‌کار نبریم، چراکه هنوز تجارت الکترونیک در ایران در سطحی نیست که بتوانیم شاخصی برای تعیین حجم مبادلات آن تعیین کنیم.
وی می‌گوید: در تلاش هستیم تا هرچه سریع‌تر، زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی آماده شود و به محض اینکه راه بیفتد، حجم مبادلات ایران به عدد بسیار بالایی خواهد رسید که هیچ از یک کشورهای منطقه به این آمار نخواهد رسید. با این وجود، بر سر راه تجارت الکترونیکی موانع دیگری نیز وجود دارد که عدم وجود دروازه پرداخت الکترونیکی برای همه بانک‌ها، فقدان شرکت‌های قوی برای تحویل کالا و همچنین رسیدهای دستی که هنوز جای خود را به رسیدهای الکترونیکی نداده‌اند و عدم وجود فرصت برای سایت‌های تجارت الکترونیکی که بتوانند مستقل از نام شرکت خود، در رسانه‌های دیداری تبلیغ داشته باشند، جزء این موانع به‌شمار می‌روند.
زنجیره قانونی تجارت الکترونیکی

قانون تجارت الکترونیک، زیرساخت حقوقی است که در سال 82 و در 81 ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
قانونی که درحال حاضر به‌عنوان سند توسعه تجارت الکترونیک در وزارتخانه و سازمان‌های ذی‌ربط لازم‌الاجراست.
دکتر علی صنایعی، استاد دانشگاه، با بیان اینکه باید الحاقیاتی به این قانون اضافه شود، معتقد است: سند توسعه تجارت الکترونیک اگرچه به‌صورت مکتوب درآمده، ولی متاسفانه هنوز به‌صورت کاربردی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
این سند،کلیه وظایف سازمان‌ها و نهادها را در مبادلات الکترونیکی مشخص کرد، اما به‌‌دلیل عدم رواج تجارت الکترونیک به‌صورت گسترده، در حد همان قوانین مکتوب باقی ‌مانده است.
دکتر زرگر در این زمینه و با اشاره به کاربرد تجارت الکترونیکی در سازمان‌های دولتی می‌گوید: براساس تکلیف برنامه چهارم توسعه، سازمان‌های دولتی باید 30 تا 50 درصد مبادلات خود را از طریق اینترنت انجام دهند.
در حقیقت بیشتر فعالیت این نهادها در زمینه انجام مناقصه یا مزایده و... است که به‌دلیل آماده ‌نبودن زیرساخت‌های فنی در این بخش، تجارت الکترونیکی در سازمان‌های دولتی، بیشتر به‌صورت آگهی‌های مناقصه و مزایده در اینترنت و برای اطلاع‌رسانی دیده می‌شود.
فعلا فقط B2C

"دولت مسؤول اجرای تجارت الکترونیکی نیست، بلکه فقط عهده‌دار توانمندسازی کشور در اجرای تجارت الکترونیکی است." این جمله‌ایست که دکتر زرگر در خصوص وظیفه دولت در برابر تجارت الکترونیک بیان می‌کند و می‌گوید: مهم‌ترین راه برای سرعت بخشیدن به تجارت الکترونیک، حضور نیروهای علمی، نخبه و متخصص در این زمینه است که باید همراه با نوآوری باشد. وی می‌گوید: اگر برای نیروی متخصص، زمینه منفعت به‌وجود بیاید،
مشکلی نیست و تجارت الکترونیکی به‌سرعت می‌تواند به سطح مطلوب برسد.
درحال حاضر، BTOC و یا همان فروش کالا از سوی بنگاه‌ها به مردم و از طریق اینترنت تنها شکل تجارت آنلاین در ایران است.
زرگر می‌گوید: حوزه‌های BtoB و GtoB از لحاظ زیرساخت‌های فنی آمادگی اجرا ندارند و این درحالی است که اگر BtoB به مرحله اجرا برسد، به‌دنبال آن GtoB هم میسر می‌شود.
آینده پیش روی تجارت الکترونیک

بسترهای رسیدن به تجارت الکترونیک بسیار کم و ناکافی است و با وجود امکانات فنی که مسؤولان ذی‌ربط آینده‌ای نزدیک را برای پیوستن آن به حلقه تجارت الکترونیک وعده داده‌اند، بخشی از موانع بر سر راه مبادلات الکترونیک رفع خواهد شد.
بنابراین پس از طی این مراحل، این بازیگران تجارت الکترونیک هستند که باید دیواره‌های این حلقه را مستحکم‌تر کنند، تا با رشد تجارت الکترونیک، توانمندی‌های ایران در این حوزه نیز بیشتر از گذشته نمایان شود.

دکتر علی صنایعی ـ دانشیار دانشگاه اصفهان - بزرگراه فناوری - 24 دی‌ماه سال 82 برای نخستین بار قانون تجارت الکترونیکی پس از تعریف واژه‌های تخصصی در چهار فصل و 81 ماده به تصویب و اجرا درآمد.
با تصویب این قانون تا حدودی معضل تجارت الکترونیکی و قانونمند شدن آن در کشور حل شد اما به باور بسیاری از کارشناسان این قانون همچنان بالغ بر 60 ماده دیگر برای نهایی و کاربردی شدن نیاز دارد که امید است بتوان با بررسی‌هایی که کارشناسان و متولیان تجارت الکترونیکی انجام می‌دهند این مواد اصلاح و به‌عنوان متمم به این قانون اضافه شود.
درحال حاضر وزارت بازرگانی که متولی امر توسعه تجارت الکترونیکی در کشور است قادر به جواب‌گویی به کلیه نیازهای تجارت و کسب‌وکار الکترونیکی به‌تنهایی نبوده و امید می‌رود تا با کمک و تعامل با وزارت ICT و مدیران آن در کلیه استان‌ها و کلان‌شهرها بسترهای مناسب (پهنای باند، ظرفیت خطوط، کاهش هزینه‌های اینترنتی، بانکداری اینترنتی و...) فراهم شود.
به باور کارشناسان و صاحب‌نظران این فن، تجارت الکترونیکی مبتنی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده‌هاست که شامل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات تا تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیکی آن‌هاست.
بنابر این تعریف، لازم است در کشور ایران دولت الکترونیکی که شامل حاکمیت الکترونیکی، ساختار الکترونیکی و خدمات الکترونیکی برای شهروندان است تشکیل تا به‌دنبال آن کسب‌وکار الکترونیکی که تجارت الکترونیکی نیز شامل آن خواهد شد با مدیریت روابط با مشتری مناسب و زنجیره تامین فراهم شود.
متاسفانه کشور ما تاکنون نتوانسته است طبق برنامه توسعه اقتصادی سوم و چهارم به شاخصه‌های مناسب تجارت الکترونیکی دست یابد.
بر همین اساس با توجه به اینکه بالغ بر 20 درصد جمعیت جهانی در سال آتی را کاربران اینترنت تشکیل داده و بین 30 تا 40 درصد تجارت جهانی نیز در همین سال از طریق شبکه اینترنت شکل خواهد گرفت، لازم است طبق برنامه چهارم توسعه اقتصادی کشور، تجارت الکترونیکی در سرفصل دستورات کار دولت و مجلس قرار گیرد، چراکه با الحاق قریب‌الوقوع ایران به سازمان تجارت جهانی، یکی از کمبودهای مشخص و تکان‌دهنده برای اقتصاد ایران حضور در بازار جهانی تجارت الکترونیکی خواهد بود.

محمد طاهری - بزرگراه فناوری -" دکتر محمد نهاوندیان" یکی از کارشناسانی است که این روزها دغدغه مهمی هم‌چون هل‌ دادن اقتصاد ایران به‌سمت آزادسازی و خصوصی‌سازی دارد. او که به‌طور هم‌زمان ریاست اتاق بازرگانی تهران و مرکز مطالعات جهانی‌ شدن را برعهده دارد می‌گوید: ما سال‌ها بود که در مباحث نظری خصوصی‌سازی مانده بودیم و در مورد ضرورت آن اظهارنظر می‌کردیم اما اکنون می‌بینیم که میان همه جناح‌های سیاسی کشور در مورد خصوصی‌سازی اجماعی ملی به‌وجود آمده است. اشاره او به ابلاغ سیاست‌های باز تعریف شده اصل 44 قانون اساسی است که چندی پیش توسط رهبری ابلاغ شد. این اتفاق که به عقیده او امیدی در بخش خصوصی کشور ایجاد کرده، باعث شده است که ایران وضع خوبی از نظر دارا بودن شرایط اقتصادی برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت پیدا کند.

آقای دکتر بدون هیچ‌گونه اغراقی، می‌شود گفت با ابلاغ سیاست‌های جدید نظام، برای خصوصی‌سازی، شاهد انقلابی در سیاست‌گذاری اقتصاد ایران هستیم. آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که تسریع روند خصوصی‌سازی باعث تسریع پذیرش ایران در سازمان جهانی تجارت شود؟
گفتید در سیاست‌گذاری اقتصاد ایران، انقلابی رخ داده است. این تعبیر را می‌پذیرم و تایید می‌کنم. ابلاغ حکم مقام معظم رهبری در مورد اصل 44 موجب شده است که موج امیدی در بخش خصوصی و اقتصاد ایران ایجاد شود. ما سال‌ها بود که در مباحث نظری خصوصی‌سازی مانده بودیم و در مورد ضرورت آن اظهارنظر می‌کردیم اما اکنون می‌بینیم که میان همه جناح‌های سیاسی کشور در مورد خصوصی‌سازی اجماعی ملی به‌وجود آمده است. با توجه به اینکه دیگر زمان طرح مباحث نظری خصوصی‌سازی گذشته است من هم می‌پردازم به پاسخ پرسش شما.
گفتید تسریع خصوصی‌سازی چه تاثیری بر روند پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی دارد. من از تعبیری استفاده می‌کنم که بارها به آن اشاره کرده‌ا‌م. عضویت در سازمان جهانی تجارت فقط تسهیل‌کننده حضور در مسابقه است، نه تضمین‌کننده برنده‌ شدن در مسابقه. پیروزی در این مسابقه، نیازمند کارایی بنگاه‌های اقتصادی است و ابلاغ حکم خصوصی‌سازی می‌تواند به کارایی بنگاه‌ها کمک کند. موضوع این است که اگرچه در قواعد سازمان جهانی تجارت الزام خاصی در مورد خصوصی بودن بنگاه‌ها وجود ندارد اما همه می‌دانیم که بنگاه‌های خصوصی در شرایط بهتری برای استفاده از مقررات و قاعده‌مندی سازمان جهانی تجارت قرار دارند. نباید فراموش کنیم که نتیجه تغییر فضای غیررقابتی اقتصاد کشور به اقتصاد رقابتی، کارآمد شدن بنگاه‌ها و افزایش انگیزه سرمایه‌های جهانی برای حضور در یک اقتصاد رقابتی قوی خواهد بود. در حقیقت رابطه تجارت و سرمایه‌گذاری دوسویه است و برای حضور در بازارهای صادراتی باید سرمایه آن‌ها را به‌کار گیریم که این امر در جهش صادراتی ما نیز موثر است. البته ما باید به این نکته توجه داشته باشیم، که تعیین دوره مذاکرات، تابع مسایل اقتصادی و از سویی تابع مسایل سیاسی است. در واقع مسایل سیاسی هم در کنار مسایل اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار است.
از زمانی‌که ایران درخواست آمادگی خود را برای آغاز مذاکرات به دفتر سازمان تجارت‌ جهانی ارسال کرد تا زمانی‌که به‌طور رسمی درخواست ایران در سازمان مطرح شد، چند سال‌ به‌طول انجامید و این مسئله به هیچ عنوان دلیل اقتصادی نداشت و بیشتر به‌دلیل مخالفت‌های کاملا سیاسی بود. اما خوشبختانه کشورمان آن مرحله را پشت سر گذاشت. در شرایط کنونی ابلاغ اصل 44 قانون اساسی، آزادسازی و خصوصی‌سازی را محور اصلاحات اقتصادی قرار داده است که در صورت موفقیت در اجرای صحیح آن، به‌طور طبیعی شاهد تحول در اقتصاد کشور خواهیم بود.

آقای دکتر درحال حاضر چه وضعیتی در رایزنی‌های ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی وجود دارد؟ به‌طور مشخص اگر امکان دارد بگویید که آیا اقتصاد ایران پیش از اینکه وارد فضای انقلابی خصوصی‌سازی شود، آمادگی پیوستن به سازمان تجارت جهانی را دارد؟
به قسمتی از این موضوع در پرسش قبلی شما اشاره کردم. اقتصاد ایران چه به‌خاطر ضرورت‌هایی که از نظر سیستماتیک با آن مواجه شده است و چه به‌خاطر گام‌های موثری که جریان اصلاحات اقتصادی برداشته است، وضع خوبی از نظر دارا بودن شرایط اقتصادی برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت دارد.
از واقعیت نگذریم. پیش از این اقتصاد ایران گام‌های بسیار بلندی را پیش از شروع مذاکرات برداشته است. اگر به وضعیت رژیم تجاری ما درحال حاضر نگاه کنید، متوجه می‌شوید که اقتصاد ایران رو به تحول است . اگر چند سال پیش به کتاب مقررات صادرات و واردات ایران نگاه می‌کردید، جلوی هر کالا، ستونی می‌دیدید که شما را از وارد کردن کالا پشیمان می‌کرد. در آن سال‌ها واردکننده باید مراحل مختلفی را می‌گذراند و به چند سازمان مراجعه می‌کرد تا بتواند مجوز واردات را بگیرد. در آن سال‌ها ما شدیدا با محدودیت‌های مختلف تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای مواجه بودیم. درحال حاضر این سیستم متحول شده و به‌سوی سیستمی مبتنی بر تعرفه پیش رفته است. این یک اقدام بسیار مهم بود، از سویی ایران شرایطی را پشت سر گذاشت که نرخ ارز چندگانه بود و متناسب با نوع کالا، ارز قیمت متفاوتی داشت. در واقع یک اقتصاد غیرقابل پیش‌بینی بر ایران حاکم بود که برنامه‌ریزی را برای مدیران داخلی و خارجی مشکل می‌کرد. ما با یک حرکت اصلاحی و رو به جلو از طریق اجرای سیستم تک‌نرخی ارز، در مسیر شفافیت اقتصادی قرار گرفتیم که خواسته مهم و اساسی طرف‌های تجاری ایران در مذاکرات الحاق به سازمان تجارت ‌جهانی بود. درحال حاضر نیز با حرکت به‌سوی آزادسازی اقتصادی وخصوصی‌سازی گسترده، به سمت ‌و سوی رقابتی شدن اقتصاد پیش می‌رویم که این حرکت می‌تواند روند پذیرش ایران را آسان‌تر کند.
آیا نیاز به تغییرات بنیادی در اقتصاد داریم تا با سهولت بیشتری به سازمان جهانی تجارت بپیوندیم؟
در شرایط کنونی کاهش انحصارات دولتی و شبه‌دولتی و آماده‌سازی بنگاه‌های اقتصادی برای حضور در فضای رقابتی می‌تواند زمینه را برای حضور بنگاه‌های ایرانی در بازارهای جهانی فراهم کند.
فاکتورهایی مثل نرخ تعرفه در سال‌های گذشته برای اقتصاد کشور ما قابل قبول بوده است. باز هم تاکید می‌کنم که اقتصاد ایران منطبق با تامین منافع خود در راستای هم‌سویی با مقررات تجارت جهانی، گام‌های خوبی را برداشته است. درحقیقت ما قسمت قابل توجهی از آنچه را که باید در مذاکرات به‌دست می‌آوردیم، در اختیار داشتیم. پس آمادگی اقتصادی ایران برای الحاق به WTO در سطح بالایی است. نکته دیگر اینکه آنچه می‌تواند یک محقق را به ارزیابی مثبت از اقتصاد ایران نزدیک کند، آمادگی ساختاری است. اقتصاد ایران با توجه به درجه نسبتا قابل‌ توجه تخصص مدیران برای کار کردن با بازارهای جهانی و آمادگی و استعداد آن‌ها برای تعامل با سایر کشورها، در وضعیت مناسبی قرار دارد. در عین حال فرمان خصوصی‌سازی اخیر هم می‌تواند اقتصاد ما را در وضعیت مناسب‌تری از آنچه اکنون داریم، قرار دهد.
از خصوصی‌سازی بگویید و ترسی که ممکن است کارشناسی هم‌چون شما در مورد آن دغدغه داشته باشید.
متاسفانه در فرهنگ عمومی اقتصاد ایران، واژه خصوصی‌سازی با ذهنیت‌های خاصی عجین شده است که می‌توان آن را ناشی از نبود فرهنگ حرکت به‌سمت اقتصاد رقابتی دانست. البته خصوصی‌سازی در برخی موارد به‌شکل رقابتی صورت نگرفت و باز هم از خصوصی‌سازی معنایی شبیه رانت‌جویی در بعضی اذهان به‌نظر رسید. اما چنانچه از این عملکردها و برخی مصادیق که شاید قابل دفاع نباشند فاصله گرفته شود و بپذیریم غلبه و سیطره غیرقابل دفاع بخش دولتی بر اقتصاد که موجب شده نیروی ابتکار مردم کمتر به‌کار گرفته شود باید جای خود را به ‌بخش خصوصی بدهد، موفق خواهیم بود. در عین حال باید اعتراف کنیم که زمان بحث‌های نظری در مورد خوب و بد بودن خصوصی‌سازی گذشته است. دیگر کسی را نمی‌توانید پیدا کنید که با خصوصی‌سازی مشکل خاصی داشته باشد.
اما در مورد نحوه اجرا همیشه نگرانی وجود دارد. ممکن است در اجرای سیاست‌های خصوصی‌سازی با چند مشکل روبه‌رو شویم . یکی از این مشکلات، می‌تواند تغییری باشد که منجر به ‌اصلاح ساختار شرکت‌ها نشود. به‌طوری که ممکن است تابلو و آرم یک شرکت بزرگ دولتی را به‌ظاهر برداریم و با فروش آن به برخی موسسات شبه‌دولتی، گمان کنیم که سهم دولت را از51 درصد کاهش داده‌ایم اما در عمل هیچ گامی در رقابتی شدن بخش اقتصادی برنداشته‌ایم. در این واگذاری‌ها ممکن است تابلو و نام شرکت تغییر کند اما سهام ممتاز و سهم طلایی آن شرکت، همچنان در اختیار آقای وزیر باقی بماند. در این حالت، عملا شکل مدیریت انتصابی است و هیچ سازوکاری برای کاهش هزینه‌ها و پایین آوردن قیمت خدمات برای مصرف‌کننده در عرصه رقابت اتخاذ نشده است. در حالت دیگر ممکن است تغییر مالکیت بدون تغییر درجه تمرکز صورت گیرد یعنی یک شرکت‌ خصوصی اقدام به خرید یک شرکت اقتصادی دولتی کند اما باز هم اصلاح ساختار حاصل نشود.
چندی پیش در یکی از روزنامه‌ها به تعبیر "هراس موهوم" در یک یادداشت و مقاله برخوردم که نویسنده در آن نسبت به شکست خصوصی‌سازی هشدار داده بود. این دغدغه می‌تواند در فرآیند خصوصی‌سازی همه کشورها وجود داشته باشد. اما نباید از مواجهه با آن بترسیم و هراس داشته باشیم. در ایران هم به‌طور قطع اجرای سیاست‌های اصل 44 با مشکلاتی در اجرا همراه خواهد بود که در صورت تدبیر غیرهوشمندانه، ممکن است پس از یک سال با بروز چند مورد تخلف در خصوصی‌سازی، دچار اشتباه شویم و سیاست بازگشت را در دستور کار قرار دهیم. من هم نگران این اتفاق هستم. پس باید احتمال وقوع این‌گونه اتفاق‌ها را به حداقل برسانیم. این یعنی اینکه در سازمان‌دهی منظم و حساب شده عمل کنیم.
در مورد دادوستد متکی بر اطلاعات نهانی و رانت‌های اطلاعاتی دغدغه ندارید؟
در ابلاغیه اصل 44 تاکید شده است که باید شفافیت اطلاعاتی رعایت شود و نزدیکی به ‌مراکز قدرت، رانت اطلاعاتی را موجب نشود. بنابراین در برخی مصوبات قانون برنامه و آیین‌نامه‌های مصوب دولت سرمایه‌گذاری‌های جدید دولت یا شرکت‌های دولتی را ممنوع کرده است و باید تضمین‌ها در این زمینه قانون پیش‌بینی شود. موضوع مهم دیگری که نباید از آن غافل شد، تدوین قوانین مبارزه با رانت‌های اطلاعاتی است. در بورس باید از این قوانین بهره ببریم و نگذاریم روند واگذاری‌ها با تکیه بر اطلاعات نهانی شرکت‌ها مخدوش شود.
نقش تجارت الکترونیکی در حرکت به‌سوی خصوصی‌سازی و اصلاحات اقتصادی چگونه خواهد بود؟
این روزها همه بر این عقیده‌ایم که در سال‌های اخیر انقلابی مشابه "انقلاب صنعتی" به‌وقوع پیوسته که جهان را وارد " عصر اطلاعات" کرده است. در اثر این تحول بزرگ، بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی،‌ اجتماعی و فرهنگی حیات بشر دست‌خوش تحولاتی عمیق شده است. یکی از ابعاد این تحول، تغییرات گسترده‌ای است که در روابط اقتصادی میان افراد، شرکت‌ها و دولت‌ها به‌وجود آمده است. مبادلات تجاری بین افراد با یکدیگر، شرکت‌ها با شرکت‌ها و افراد با شرکت‌ها و دولت‌ها به‌سرعت از حالت سنتی خود، خارج شده و در قالب انجام مبادلات از طریق سیستم‌های‌الکترونیکی امکان‌پذیر شده است.
تجارت الکترونیکی، ‌به‌دلیل سرعت، کارایی، کاهش هزینه‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های زودگذر عرصه جدیدی را در رقابت گشوده است، شک نباید کرد که عقب افتادن از این سیر تحول، نتیجه‌ای جز منزوی شدن در عرصه اقتصاد جهانی نخواهد داشت.
شما در ابتدای پرسش خود گفتید حرکت به‌سوی اصلاحات اقتصادی. در همین پرسش به‌نوعی پاسخ هم داده می‌شود. به‌طور قطع استفاده از ابزار تجارت‌مدرن برای اقتصادی که هنوز سنتی است و هنوز با اقتصاد جهانی، ارتباط معنی‌داری پیدا نکرده است، اصلاحات اقتصادی به‌شمار می‌رود. صرف حرکت به‌سمت الکترونیکی کردن تجارت یعنی اصلاحات. ما برای پیوستن به اقتصاد جهانی ناگزیر هستیم که اصلاحات انجام دهیم. بنابراین روزآمد کردن ابزارهای تجارت یکی از مهم‌ترین قدم‌های اولیه این روند محسوب می‌شود.
برای رسیدن به سطحی که بتوانیم در تجارت الکترونیکی حرفی برای گفتن داشته باشیم چه باید بکنیم؟
آنچه کم داریم، استراتژی برای رسیدن و تحقق اهداف و آرمان‌های تعیین شده است و تحقق اهداف اقتصادی جز با داشتن استراتژی میسر نیست. اگر از مدیران بنگاه‌ها بپرسید استراتژی بلندمدت شما چیست؟ آن‌ها پاسخ روشنی ندارند و علت آن نیز عدم اطمینان آن‌ها نسبت به ثبات سیاست‌های اقتصادی کشور است. آنچه گفتم، مشکل کلی اقتصاد ایران است و در مورد تجارت الکترونیکی هم صدق می‌کند.
فکر می‌کنید زمان مناسبی برای هدایت خصوصی‌سازی به بستر تجارت الکترونیکی فراهم شده است؟
چراکه نه. بورس می‌تواند بستر مناسبی برای واگذاری‌ها باشد و هنوز که مشغول سامان‌دهی امور هستیم باید به این هم فکر کنیم که سیستم معاملات بورس، روزآمد و مدرن شود. باید طراحی الگوی یک بورس بزرگ و کارآمد در دستور کار قرار گیرد که مثل همه بورس‌های بزرگ دنیا، بستر مناسبی برای تجارت الکترونیکی باشد. متاسفانه سیستم کنونی بورس قدیمی است و باید برای روزآمدسازی آن برنامه‌ریزی مناسبی صورت گیرد. بحث من این است که باید بتوانیم در بورس تهران آزادانه و به‌سهولت، سهام دادوستد کنیم و برای این دادوستد مجبور نباشیم به تالار بورس و شرکت‌های سرمایه‌گذاری برویم. باید زمینه دادوستد الکترونیکی سهام در بورس تهران فراهم شود و به عقیده من اکنون که بورس در کانون خصوصی‌سازی گسترده‌ای قرار دارد، بهترین زمان برای ایجاد این اصلاحات است. از طرف دیگر باید هرچه زودتر مقدمات اجرایی و فراگیر شدن تجارت ‌الکترونیکی در اقتصاد کشور را فراهم کنیم.
با توجه به سابقه‌ای که در پیچیدن نسخه‌های مدرن برای تجارت سنتی ایران دارید، فکر می‌کنید با حرکت دولت به‌سمت آزادسازی اقتصادی، تجارت کشور چه وضعی پیدا خواهد کرد؟
نیاز، بالاترین ابزار تشویق انسان به‌ داشتن نداشته‌هاست. بحث خصوصی‌سازی حداقل از 15 سال پیش در کشور ما آغاز شده است ولی می‌بینید که اکنون عزمی ملی برای تحقق آن جزم شده است، فرقی نمی‌کند، برای تجارت‌ الکترونیکی هم وضع بر همین منوال است. ما نیاز داریم که به این سمت حرکت کنیم. بنابراین اگر زمان را از دست ندهیم، برنده شده‌ایم.
در هر صورت تامین اهداف اقتصادی نظام چه در بعد رشد و چه در زمینه عدالت و چه در زمینه توسعه، به یک مهندسی مجدد در ساختار اقتصادی کشور نیاز داشت و دیدیم که این انتخاب آگاهانه صورت گرفت و حکم داده شد که براساس آرایشی جدید، تصدی دولت به بخش خصوصی، تعاونی و بنگاه‌های عمومی غیردولتی واگذار شود و دولت فقط وظیفه‌دار سیاست‌گذاری و نظارت شود. بحث این است که این رویکرد می‌تواند ستون محکمی برای تحقق دیگر سیاست‌ها باشد.
فکر می‌کنید دولت باید چه سیاست‌هایی در قالب اقدامات تکمیل‌کننده اتخاذ کند تا به‌طور هم‌زمان شاهد رشد شاخص‌ها در حوزه آزادسازی اقتصادی و تجارت باشیم؟
در زمینه آزادسازی اقتصادی باید سیاست‌های مکملی مثل تدوین قانون ضد تراست، تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی، و در مجموع آنچه در بند الف اصل 44 آمده است مورد توجه قرار گیرد. در کنار این حرکت دولت باید به تاسیس شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های خصوصی و تعاونی با قابلیت رقابت‌پذیری اقدام و برای سرمایه‌گذاران کوچک صندوق‌های تجمیع و ترکیب سهام ایجاد شود تا در نهایت با کاهش ریسک برای سرمایه‌های کوچک، فضای آشنایی با بازار سرمایه و حضور آن‌ها فراهم شود. در عین حال ما نیاز داریم که قوانین مورد نیاز برای تجارت الکترونیکی در بورس اوراق بهادار فراهم شود. از طرف دیگر باید امکان حضور برای مبتکرانی که تصمیم دارند از این فضا بهره بگیرند را فراهم کنیم و از سویی به شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری هم نیاز داریم درعین حال بدون شک باید شرکت‌های تامین مالی داخلی و خارجی ایجاد شود تا بین واحدهای داخلی مایل به سرمایه‌گذاری با سرمایه‌های خارجی، ارتباط برقرار کنند.
نکته‌ای که اشاره کردم، بدان معنا نیست که ما نیاز به چند تغییر جدی در اقتصاد کشورمان نداریم. بلکه باید اقدامات جدی انجام شود. اما در مجموع من معتقدم اقتصاد ایران در شرایط کنونی برای تعامل با اقتصاد جهانی، شرایط مطلوبی دارد. به عبارتی اقتصاد ایران از نظر اقتصادی، سرعت بالایی برای انطباق با اقتصاد دنیا دارد و در عین حال نیازمند یک هماهنگی داخلی است. براساس پژوهش انجام شده در مرکز مطالعات وزارت بازرگانی نسبت سهم چهار بنگاه اول مورد تحقیق برحسب فروش بزرگ‌تر از40 درصد بود یعنی این چهار صنعت بالای 40 درصد فروش داشته است که اگر همین رقم را برای کل صنایع ایران در نظر بگیریم، از شش هزار شرکت 100 شرکت اول، 47 درصد فروش کل صنعت را به‌خود اختصاص داده‌اند یعنی صد شرکت یک طرف و 5800 شرکت طرف دیگر که این امر نشان‌دهنده بالا بودن درجه تمرکز در اقتصاد است. راه چاره "رقابت‌افزایی" است که در این مورد نیاز به مهندسی علمی و مدیریت تحول داریم. یعنی باید شرکت‌های سرمایه‌گذاری را به مردم واگذار کنیم و میان شرکت‌های عام و خصوصی چه به شکل استانی و ملی رقابت ایجاد کنیم. به‌نظر می‌رسد کار زیادی داریم؟ نداریم؟
برنامه‌های اتاق بازرگانی تهران برای دادن مشاوره به دولت در زمینه اجرای اصل 44 چیست؟
ما به‌زودی مرکز هماهنگی و پی‌گیری اجرایی سیاست‌های کلی اصل 44 را در اتاق تهران تاسیس می‌کنیم. از جمله وظایف این مرکز، انجام مطالعات عملی برای کمک به ‌طراحی علمی مدیریت تحول، جمع‌آوری نظرات و پیشنهادات فعالان اقتصادی در داخل و خارج کشور و هم‌افزایی امکانات سرمایه‌گذاری بخش غیر‌دولتی برای تحقق اهداف خصوصی‌سازی است. در این مرکز ما تلاش می‌کنیم تا راهکارهای مورد نیاز برای اجرای بهتر اصل 44 را تهیه کنیم. به‌طور قطع برنامه‌های ما براساس ضرورت تحقق تجارت الکترونیکی و سهولت فعالیت بخش‌خصوصی تنظیم خواهد شد.

توماج فریدونی - تا چه حد با مفاهیم تجارت الکترونیک آشنا هستید؟ تعریف شما از تجارت الکترونیک چیست؟ آیا تا به حال از سرویس های تجارت الکترونیک به خوبی بهره برده اید؟

اینها پرسش هایی هستند که به واسطه عدم پیروی Provide های ایرانی از اصول و پایبند نبودن به استاندارد ها مطرح می شوند و زندگی ما را در دنیای اینترنت و وب به مخاطره می اندازند.

امروزه فروشگاه های اینترنتی تنها گزینه ای هستند که در چرخه عظیم تجارت الکترونیک ایران به چشم می آیند. فروشگاه هایی با ده ها نه بلکه صد ها مشکل که همگی به دلیل رعایت نکردن شاخص های علم e-commerce سبب شده اند.

مطمئنا تبلیغاتی چون راه اندازی فروشگاه اینترنتی در عرض چند دقیقه، راه اندازی فروشگاه اینترنتی بدون نیاز به دانش فنی و از این قبیل را بسیار دیده و شنیده اید. نظر شما درباره این تبلیغات چیست؟

راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی و گسترش کار در فضای اینترنت نه تنها بدون زحمت در عرض چند دقیقه میسر نیست، بسیار پر هزینه، وقت گیر و حساس است.

زمانی که سرویس دهنده برای کسب درآمد از سرویس خود بدون بررسی خطرات جانبی و احتمالی که اکثرا در زمان های آتی پیش می آیند از هر راهی وارد می شود و به هیچ چیز فکر نمی کند جز فروش بیشتر و تنگ کردن عرصه برای رقیب فعلی خود چنین شایعات و تبلیغات غیر واقعی ظهور و توسعه پیدا می کنند که اکثر این سوء استفاده های تبلیغاتی به خاطر نبود نظارت یک بخش و سازمان دولتی واحد و مشخص به روی مبحث تجارت الکترونیک است.

با وجود چنین مشکلات و عدم نظارت های قانونی هر روز شاهد رویش قارچ گونه تعداد زیادی فروشگاه اینترنتی هستیم که مدیران آنها نه کاملا می دانند تجارت الکترونیک چیست و نه می دانند با این فروشگاه به کجا می خواهند بروند و شاید اگر از آنها بپرسیم شما که هیچگونه دید روشنی از تجارت الکترونیک ندارید چرا پکیج فروشگاه آنلاین شرکت X را خریده اید در جواب بگوید اگر یکی از بازاریاب های لج باز این شرکت شما را نیز پیدا کند به زودی همسایه دیوار به دیوار یکدیگر می شویم!

و زمانی هم که با یکی از این سرویس دهندگان به بحث بپردازیم در نهایت با لحن تدافعی و بعضا غیر علمی آنها رو به رو خواهیم شد و در می یابیم که نه تنها خود با مفهوم تجارت الکترونیک به خوبی و در عمل آشنا نیستند همین اطلاعات غلط را با عنوان مشاوره به مشتریان خود منتقل می کنند.

سرویس دهنده تجارت الکترونیکی که خود به تبلیغات اعتقاد ندارد و تصورات غلط سایرین را با عنوان پدربزرگم کاسب موفقی بود و می گفت ارزان فروشی بهترین تبلیغ است نقل می کند شکارچی فیل است با تفنگ ساچمه ای!

متاسفانه امروز سرمایه گذاری های غلط که بعضا با دید بازاری/ سنتی و اصطلاح هر کجا سود بیشتر در حداقل زمان هست من هم برای سرمایه گذاری هستم در عرصه تجارت الکترونیک ایران بسیار به چشم می آید ؛که صد البته از سرمایه گذاری هایی که از حجره ته بازار و استخدام کارشناس برق آن هم قدرت به جای تحلیل گر EC و بیان توجیه های کودکانه ای چون البته من در رشته تجارت الکترونیک تحصیل نکرده ام اما شم خوبی دارم و حسی کار می کنم بیشتر از این انتظار نمی رود.

افتخار به اینکه ما تنها و یا جز معدود امتیاز داران طرح اجرای تجارت الکترونیک و فروشگاه اینترنتی در کشور هستیم نه تنها چیزی را درست نمی کند و به عنوان نکته مثبت در رزومه چنین سرویس دهندگانی ثبت نمی شود؛ تاریخ نشان داده است مافیایی گرایی و باند بازی مورد نفرت سایرین قرار می گیرد چرا که اینها سعی می کنند آنگونه که می خواهند سرویس خود را بفروشند و اصلا اهمیتی نمی دهند که مخاطب چه چیزی نیاز دارد.

آیا در چنین شرایطی قاب گرفتن و به دیوار آویختن لوح های سپاس از سوی مراکز دولتی که خود این مراکز جای بحث و بررسی دارند افتخار است؟

آیا تمرکز قدرت تنها در چند شرکت محدود با وجود نیاز بالا حسن محسوب می شود؟

آیا قرار است سطح آگاهی های مردم برای همیشه تا این حد بماند؟

آیا به این سامانه که زمان تحویل کالا؛ هزینه را پرداخت کنید پیک موتوری شرکت پست نمی توان گفت؟

آیا در چنین حالتی میزبانی صد یا یکصد و یک فروشگاه برای ما غرور آفرین خواهد بود؟

آیا با لینک دادن به چند فروشگاه معمولی اینترنتی ما اولین پورتال فروشگاهی ایران را راه اندازی کرده ایم؟

آیا مسئولین به این مشکلات پی نبرده اند؟ اصلا آیا مسئولی در این راستا وجود دارد و اگر هم باشد آیا خود اطلاعات علمی و عملی موسخی دارد؟

در چنین وضعیتی اگر روزی شندید که فاکتور خرید از فروشگاه اینترنتی X در نهایت افتخار توسط مامور پست با چرتکه محاسبه و ارائه می شود اصلا تعجب نکنید چرا که این کوچکترین دسیسه یک شبه ره صد ساله رفتن ایشان است!

مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک، گفت: کارت‌های اعتباری، پیش نیاز پول الکترونیکی است و تجارت الکترونیکی زمانی معنا پیدا می‌کند که پول الکترونیکی در کشور رایج شود. این درحالی است که تا تجارت الکترونیکی و جایگزینی پول الکترونیکی با پول کاغذی، یک تا دو سال فاصله داریم.
مسیح قائمیان در گفت‌وگو با (ایسنا)، با اشاره به اتصال سیستم شتاب کشور به سیستم شتاب کشور بحرین در شهریورماه سال گذشته، اظهار داشت: تاکنون امکان استفاده از حساب‌های خارجی در کشور وجود نداشته است؛ اما این امکان در شهریورماه سال گذشته فراهم شد و ارتباطات لازم با کشور بحرین صورت گرفت. بدین ترتیب، مسافران بحرین قادرند از حساب خود توسط سیستم شتاب از پول ریال بهره‌مند شوند.
او افزود: شبکه‌ی شتاب توسط پروژه‌ی اتصال به کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس، بین‌المللی می‌شود و اتصال به کشورهای آسیای شرقی و اروپایی نیز در دست اجرا قرار خواهد گرفت.
وی با بیان این که با کشور کویت نیز قرارداد بسته شده است تا در آینده‌ی نزدیک تمامی‌ کشورهای جنوبی حوزه‌ی خلیج فارس به پروژه‌ای به‌نام Gcc.net متصل شوند، از پروژه‌ی اتصال به آسیای جنوبی و شرقی خبر داد و افزود: برقراری این ارتباط باعث می‌شود کارت‌های شتاب در مالزی، تایلند، چین و سایر کشورهای آسیای شرقی به صورت آزمایشی متصل شوند؛ ارتقای پروژه‌ی مذکور تا کشورهای اروپایی نیز ادامه خواهد داشت و می‌تواند تاثیر مثبتی در روی آوردن جهانگردان و گردشگران به کشور داشته باشد.
قائمیان مشکلات شتاب را ضعف در تجهیزات دانست و تصریح کرد: در کشور ما، چهار هزار سیستم ATM موجود است؛ اما این تعداد با توجه به نیاز کشور در گزارش سال 83، باید به 30 هزار دستگاه می‌رسیده است؛ این نیاز افزایش تعداد ATMها را به دنبال خواهد داشت و از دست سیستم مرکزی کار خاصی برنمی‌آید؛ تاکنون بانک‌ها قصد دارند با برگزاری مناقصات در یک تا دو سال آینده تجهیزات را نصب کنند.
مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک، استقبال زیاد مردم برای استفاده از ATM را نشانه‌ی موفقیت سیستم شتاب برشمرد و خاطرنشان کرد: ما به دنبال استفاده از سیستم POS هستیم، تا پول الکترونیکی را در میان مردم رواج دهیم. سیستم POS قادر خواهد بود بدون رد و بدل کردن اسکناس، به طور مستقیم از حساب خریدار و فروشنده، به تبادل مبلغ بپردازد و از طرفی، از تجهیزات ارزان‌تر برخوردار خواهد بود.
او تصریح کرد: نیاز کشور به سیستم POS در حدود سه میلیون دستگاه تخمین زده شده است؛ در حالی که تعداد کنونی به کمتر از 100 هزار دستگاه می‌رسد. بانک مرکزی با ارایه‌ی مجوز، خواستار فعال شدن بخش خصوصی است تا تعداد زیادی از POS‌ها در نقاط مختلف کشور، در مراکز خرید و فروش نصب شوند و از ‌آن جایی که این سیستم حامی‌ پول الکترونیکی است، به فرهنگ‌سازی بانکداری الکترونیکی در بین مردم می‌افزاید.
وی فاصله‌ی زیاد بین تعداد ATM و نیاز جامعه را چهار تا 30 هزار دستگاه اعلام کرد و افزود: در مورد سیستم‌های POS این اختلاف زیادتر خواهد بود و اگر نیاز تجهیزاتی برطرف شود، وضعیت پول الکترونیکی بالا می‌رود؛ در حال حاضر پروژه‌ای برای گسترش شبکه و سرویس‌دهی سیستم شتاب در حال اجراست که با پشتیبانی دستگاه‌های POS و ATM میزان نارضایتی را کاهش خواهد داد.
او ادامه داد: تاکنون 12 میلیون کارت در کشور موجود است که در مقابل نیاز موجود، گسترش آن امری ضروری است و با گسترش به 30 تا 40 میلیون کارت می‌توان آن‌را به یک عدد منطقی رساند.
مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک با اشاره به نبود قوانین کارت‌های اعتباری در کشور اعلام کرد: بانک مرکزی اقداماتی انجام داده است که با به تصویب رسیدن قوانین، مکانیزم‌های خود را اجرایی می‌کند.
وی رواج مصرف مردم از دستگاه‌های POS را عاملی در بسترسازی پول الکترونیک در کشور دانست و تصریح کرد: وجود درگاه‌های ارتباطی نظیر بانکداری اینترنتی و از طریق تلفن همراه، می‌تواند باعث نقل و انتقال عملیات تجاری در کشور باشد.
او از پروژه‌ی نظام ملی پرداخت خبر داد و افزود: این پروژه در شهریورماه امسال اجرایی می‌شود که مکانیزم انتقال مبالغ سنگین را ایجاد خواهد کرد؛ این اقدامات همزمان با پروژه‌ی امضای گواهی دیجیتال در حال انجام است تا با به نتیجه رسیدن پروژه‌ی وزارت بازرگانی، علاوه بر پول، امنیت و اسناد نیز تحت این مکانیزم منتقل شوند؛ این دو پروژه‌ از هم مستقل است اما ارتباط منطقی باهم پیدا خواهند کرد.

حبیب الله دعائی* - یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت درسطح بین المللی اقتصاد است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه های حمل ونقل، رشد حیرت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه خواهیم بود که درنتیجه کارایی اقتصاد بین المللی افزایش خواهدیافت. در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است. که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی هستند که مبین ارتباط تنگاتنگ بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایندهای بازار ومدیریت است. بنابراین، برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی باید ابزارهای مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و طبق نیازهای سازمان تامین و راه اندازی شوند. درنهایت آنچه در راستای تجارت الکترونیک برای مدیران دارای اهمیت است بسترسازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی توأم با شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است.
مقدمه

جهانی شدن پدیده‌ای است که بروز آن در عصر حاضر موجب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در عرصه بین‌المللی شده و کشورهای بسیاری را به چالش کشانده‌است. به طوری که بی‌شک مهمترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهانی شدن است. جهانی شدن‌ برای‌ بیماریهای‌ اقتصادی‌ جهان‌ تجویز شده و چنین‌ ادعا می‌شود؛ که‌ جریان‌ آزاد سرمایه، نیروی‌ کار، کالا و اطلاعات‌ بدون‌ دخالت‌ دولت‌ و دیگر شکلهای‌ مداخله، تنها راه‌ رسیدن‌ به‌ سعادت‌ جهانی‌ است (چنج، 1999، 225).

در دوران‌ کاپیتالیسم، بازرگانان‌ ناچار بودند، که‌ کل‌ سرمایه‌ تجاری‌ خود را به‌ دور و نزدیک‌ ببرند؛ زیرا بدون‌ وسعت‌ دادن‌ به‌ حوزه‌ فعالیتشان، در رقابت‌ نابود می‌شدند. یک‌ شکل‌ ابتدایی‌ جهانی‌شدن‌ که‌ امپریالیسم‌ بازرگانی‌ نامیده‌ می‌شد؛ شروع‌ به‌ پیوند اقتصاد بخشهای‌ مختلف‌ جهان‌ به‌ یکدیگر کرد(پیپلس، 1999، 99).

امروزه تعاریف متفاوتی از مفهوم و واژه‌ جهانی شدن عنوان گردیده است. گروهی از آن به عنوان یک مفهوم عام یعنی درهم ادغام شدن بازارهای جهان در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری مستقیم و جابه جایی و انتقال سرمایه، نیروی کار و فرهنگ در چارچوب نظام سرمایه‌داری آزاد بازار و نهایتاً سر فرود آوردن در برابر قدرتهای جهانی بازار یاد می‌کنند. گروه دیگری از آن به‌عنوان پیروزی نظام سرمایه‌داری در جهان نام می‌برند. و گروهی از آن به‌عنوان وجود رقابتی بی‌قید و شرط در سطح جهان به‌گونه‌ای که کشورهای غنی را ثروتمندتر و کشورهای فقیر را فقیرتر می‌کند یاد کرده‌اند.

گروهی هم از آن به‌عنوان عصر تحول عمیق سرمایه‌داری برای همه انسانها نام برده‌اند.

با این همه باید عنوان کرد که جهانی شدن از نظر تمامی این گروهها، حول محور یک مفهوم است و آن این است که این مفهوم بیانگر یک روند مستمر و مداوم پیرامون رقابت میان قدرتهای بزرگ، نوآوری، تکنولوژیک، جهانی شدن تولید و مبادله و به‌معنای نوگرایی (مدرنیسم) است.

اما به هر حال باید گفت: آنچه از نظر مفاهیم تئوریک به این پدیده اطلاق گردیده است، با آن چیزی که امروزه با آن در صحنه بین‌المللی مواجه هستیم تفاوتهای بسیار دارد، همان طور که در ادبیات موضوع طرح گردیده‌است، از جهانی شدن به‌عنوان، به استقبال یک جهان رفتن، آشنا شدن با فرهنگهای دیگر و احترام گذاشتن به آرا و نظریه‌های دیگران یاد گردیده است. اما روند تحول جدیدی که در دنیای امروز در قالب یک بازاندیشی و نظام جدید تعریف می شود. مفهومی تحت عنوان جهانگرایی است که به معنای نفی دیگران و نفوذ در فرهنگهای دیگر در محل برخورد ایدئولوژی‌ها است. در علم معانی بیان، جهانی شدن فرایند کوتاه کردن فاصله ها ،تغییر در تجارب زمانی و ارائه ماهیت جهانی است. (ریزیوی، 2000)

این تحول در ابعاد مختلفی در جهان امروز ایجاد گردیده است. در بعد اقتصادی شامل گسترش و یکپارچگی بازارهای مالی‌ مبادلات تجاری، ایجاد سازمانهای اقتصادی بین‌المللی نظیر اکو، نفتا، آس آن، اتحادیه پولی کشورهای اروپایی (یورو)، ادغام شرکتهای بزرگ تولیدی (کرایسلر- دایملر)، در بعد سیاسی؛ این تحول با سقوط نظامهای تمامیت‌خواه و اقتدارگرایانه گرایش به دموکراسی و تکثر (پلورالیسم) سیاسی و احترام به حقوق بشر، بوده است، و در بعد فرهنگی؛ گرایش به سوی ایجاد فرهنگ جهانی با ارزش و معیارهای خاص و درنهایت در بعد ارتباطات شامل گسترش بی‌حد و مرز شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت در اقصی‌نقاط جهان است.

در بررسی آثار و پیامدهای جهانی شدن بر اقتصاد باید براین نکته توجه داشت که؛ جهانی‌شدن اقتصاد آثار و پیامدهای متفاوتی را برای کشورهای مختلف جهان اعم از توسعه یافته‌ و در حال توسعه داراست. به عبارت ساده‌تر، علاوه بر تأثیر عمومی جهانی شدن بر اقتصاد متناسب با ویژگی‌های ساختاری هر یک از گروهها، کشورها پیامد ویژه‌ای متناسب با ساختار اقتصادی آنان را در بر دارد.

از یک نظر کلی و عمده می‌توان آثار عمومی جهانی شدن اقتصاد را به صورت زیر عنوان کرد:

1 - افزایش رقابت؛

2 - وابستگی بیشتر اقتصاد کشورها؛

3 - به چالش‌ کشاندن دولتها؛

-4گسترش تقسیم کار بین المللی (دعایی و عالی، 1384، 45)

در این میان یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت در سطح بین‌المللی اقتصاد است، زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، رشد حیرت‌انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه هستیم، درنتیجه کارایی اقتصاد بین‌المللی افزایش خواهد یافت.در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است.
تجارت الکترونیک

در دهه های اخیر سازمانها با شتاب فراوانی به سوی بهره گیری از فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های تجاری و بازرگانی رفته اند. درواقع می توان علل ورود به تجارت الکترونیک را برای سازمانها چنین برشمرد:

• هزینه سربار بالا؛

• هزینه های عملیاتی بالا؛

• عدم به کارگیری فناوری رقابتی؛

• پاسخ ندادن به موقع به مشتریان.

(صرافی زاده، 1383) (شکل شماره یک)

در گذشته تجارت نوعا به صورت چهره به چهره بین دو طرف صورت می گرفت. اما در طول قرنها و دهه ها تجارت روندی پیچیده به خود گرفت. در حال حاضر، درصد بالایی از معاملات تجاری دیگر به صورت چهره به چهره صورت نمی گیرد، بلکه از طریق تلفن یا پست الکترونیک و با تبادل پولهای جدید پلاستیکی انجام می شود. پول سنتی نوعا موردحمایت دولت فدرال بوده و اغلب به شکل کاغذی عرصه می شود، اما در قرن اخیر اشکال دیگری از پول به وجود آمده که عبارتند از : چک ها، کارت های اعتباری و دیگر اشکال سفارش پول .

تجارت الکترونیک را می توان بدینگونه نیز تعریف کرد: خریدوفروش اطلاعات، محصولات وخدمات از طریق شبکه های رایانه ای. ما این تعریف را تسری داده ومسائل زیر را نیز در آن می گنجانیم: حمایت از کلیه اشکال معاملات تجاری از طریق ساختارهای دیجیتال و عناصر آن عبارتند از: بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی (صرافی زاده، 1383).
این تعریف با کاربرد گسترده تری که برخی شرکتها از تجارت الکترونیک به عمل می آورند تطابق دارد. به عنوان مثال، شرکت سیلیکون گرافیک، یکی از سازندگان جهانی تجهیزات رایانه ای پیشرفته، از حضور خود در وب به عنوان راهی برای تامین اطلاعات مورد نیاز مشتریان خود سود می برد. (منظور دستیابی به بروشور تولیدات و فهرست قیمتهاست.) این شرکت همچنین از وب به عنوان ابزاربازاریابی (یعنی فراهم آوردن امکان تماس مشتریان با دفاتر فروش)، به عنوان مجرای فروش (یعنی سفارش اینترنتی تولیدات نرم افزاری) و به عنوان خط درجه یک پشتیبانی (یعنی تامین بسته های رفع اشکال نرم افزاری و پاسخ به سوالات متداول) استفاده می کند. مثال دیگر به بانک آمریکا مربوط می شود. این بانک امکان نقل و انتقال اطلاعات مالی از طریق اینترنت را فراهم آورده است. اگر از دیدگاه خریدار – فروشنده به مسئله بنگریم ویک مدل چرخه زندگی "life – cycle" به کار ببریم، می توانیم تجارت الکترونیک را در تمامی مراحل نقل و انتقال تجاری به کار ببریم.

تجارت الکترونیک و به تبع ، مدل های تجارت الکترونیک اولین بار در اوایل دهه 70 ( میلادی) ارایه شدند. در این دوره استفاده از مدل های تجارت الکترونیک بسیار گران بود و عموم کاربران آن را ، شرکتهای بزرگ مالی و بانک ها و گاهی شرکتهای بزرگ صنعتی تشکیل می دادند.

کاربرد تجارت الکترونیک در این دوره دشوار بود. به علاوه نیاز به سرمایه گذاریهای سنگین برای تهیه بستر موردنیاز آن لازم بود. لذا محدوده کاربرد آن به موسسات مالی و شرکتهای بزرگ محدود می شد.

در مرحله بعد استاندارد تبادل اطلاعات الکترونیک ایجاد شد که تعمیمی ازمدل نقل و انتقالات مالی و بانکی با استفاده از ابزارهای نوپای اطلاعاتی، بود. با این تفاوت که تبادل اطلاعات الکترونیک، امکان استفاده و بهره برداری در سایر انواع مبادلات تجاری را نیز دارا بود.

تبادل اطلاعات الکترونیک باعث شد تا دامنه کاربرد مدل های تجارت الکترونیک ، از محدوده موسسات بزرگ مالی به ابعاد وسیعتری گسترش بیابد.

مدل های تجارت الکترونیک در این دوره برای فعالیتهایی نظیر رزرو بلیت هواپیما و معاملات سهام مورداستفاده قرار گرفتند.

با وجود این، پیاده سازی مدل های تجارت الکترونیک بر اساس تبادل اطلاعات الکترونیک نیز سنگین و هزینه بر بود. نیاز به سرمایه گذاری بسیار، برای آموزش پرسنل و تهیه بسترهای لازم وجود داشت. لذا تنها شرکتهای بزرگ بودند که می توانستند به ایجاد مدل هایی بر اساس آن بپردازند.

در نیمه اول دهه 90 ، اینترنت گسترش بسیاری پیدا کرد و به تدریج از حیطه دانشگاهی و نظامی خارج شد و کاربران بسیار زیادی در بین همه افراد جامعه پیدا کرد. گسترش وب سایت جهانی، استانداردها و پروتکل های مربوطه از یک طرف باعث جذب هر چه بیشتر کاربران به اینترنت شد و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در این زمینه را عمومی کرد و از طرف دیگر این امکان را برای شرکتها و موسسات به وجود آورد که به گونه ای آسان و کم هزینه ، به انجام فرایند اطلاع رسانی بپردازند.

مدل های تجارت الکترونیک متنوعی در این دوره ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند. تجارت الکترونیک به تدریج رونق گرفت و مدل های تجارت الکترونیک به عنوان دسته ای از مدل های دنیای تجارت ، مطرح شدند.

ایجاد بسترهای مناسب و ارزان برای تجارت الکترونیک و رشد کاربران این بسترها از دلایل رشد سریع تجارت الکترونیک در این دوره بود. رشد فشارهای رقابتی بین شرکتها نیز از دیگر دلایل توجه شرکتها به مدل های تجارت الکترونیک بود.

مدل های مطرح شده در این زمان ، مدل های تجارت الکترونیک ساده و اولیه بودند. به عبارت دیگر، استفاده از تجارت الکترونیک در ساده ترین سطح آن انجام می شد. مشکلات فنی و نقایص موجود به علاوه ناآشنایی کاربران و شرکتها که مانع سرمایه گذاری آنها می شد، باعث گردید تا در این دوره تنها مدل های اولیه تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. این مدل ها معمولا فقط به اطلاع رسانی به مشتریان خود در مورد شرکت و محصولات آن محدود می شدند.

به تدریج و با گذر زمان ، شناخت کاربران و شرکتها از مزایای مدل های تجارت الکترونیک افزایش یافت. از طرف دیگر مسایل فنی و فناوری مورد استفاده نیز به مرور ارتقا پیدا کردند. در نتیجه این مسایل، به تدریج مدل های تجارت الکترونیک تکامل یافته و مدل های جدید و پیچیده تری، ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند.

در نیمه دوم دهه 90 ( میلادی) کاربران و شرکتها به صورت روزافزونی با نوآوریها و ارتقای فناوری اطلاعاتی به عنوان بستر مدل های تجارت الکترونیک روبه رو شدند. در این دوره یکی از مهمترین تحولات در اینترنت، به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک،رخ داد. این تحول افزوده شدن قابلیت پردازش به مسایل اطلاعاتی بود. وجود قابلیت پردازش امکانات زیادی را برای تجارت الکترونیک ایجاد کرد و باعث گسترش مدل های تجارت الکترونیک و افزایش کارآیی این مدل ها گردید. در این دوره مدل های تجارت الکترونیک و حجم مبادلات انجام شده توسط این مدل ها به صورت نمایی رشد پیدا کرد.

عموم شرکتهای بزرگ و موفق که موفقیت خود را مدیون مدل های تجارت الکترونیکی بوده اند، در نیمه دوم دهه 90 پا به عرصه وجود نهاده اند.

تا اواخر دهه 90 میلادی عموم مدل های تجارت الکترونیک با تاکید بر مصرف کننده نهایی شکل گرفته بودند و در دسته موسسه برای مشتری (BUSINESS TO CONSUMER) قرار می گرفتند. ولی به تدریج و با مهیا شدن فرصتها و امکان استفاده جدی، شرکتهای بزرگ نیز استفاده از مدل های تجارت الکترونیک را مناسب و سودآور یافتند. لذا به سرمایه گذاری در مدل هایی پرداختند که به استفاده از این بستر در ارتباط بین شرکتها یاری می رسانند و در دسته موسسه برای موسسه (BUSINESS TO BUSINESS) قرار می گیرند. از این دوره به بعد مدل های موسسه برای موسسه به لحاظ حجم مبادلات بر مدل های موسسه برای مشتری پیشی گرفتند.

سیستم های تجارت الکترونیک در اتخاذ استراتژی های جدید مدیریت مشتریان نقش مهمی دارند، زیرا:

• خریداران و فروشندگان را به طور مستقیم با هم مرتبط می سازند؛

ازتبادل کامل اطلاعات دیجیتال بین دوطرف پشتیبانی می کنند؛

• در زمان صرفه جویی ومحدودیتها را رفع می کند؛

• از فعالیتهای تعاملی بین دوطرف پشتیبانی می کند و بنابراین، می تواند به طور پویا با رفتار مشتریان منطبق شود.

متخصصانی مانند «مکنزی» با پیشگوییهای خود این مسئله راتایید کرده اند . آنان پیش بینی کرده اند که در سالهای اولیه قرن بیست ویکم، خرید بدون خروج از خانه ارزشی به میزان 4 تا 5 میلیارد دلار پیدا خواهد کرد.

اخیرا یک شرکت مشاوره ای نتایج تحقیقات خوددر مورد نزول صنعت اینترنت در سال 1996 رامنتشر کرد. مدعای آنان این بود که بسیاری از شرکت ها بدون آنکه ابتدا یک استراتژی مشخص تجاری داشته باشند، شروع به سرمایه‌گذاری کرده اند. همزمان با افزایش هزینه های حضور اینترنتی در عرصه تجارت، شرکتها وب را ترک خواهند گفت. زیرا آنان نمی توانند برای تداوم حضور خود در وب دلیل موجهی بیابند. مامعتقدیم که نتایج این پژوهش تا حدی درست است و باید قبل از سرمایه گذاری یک استراتژی مشخص شکل بگیرد. نکته کلیدی این استراتژی آن است که بخش مربوط به ارزش این گونه تحلیلها را بفهمیم. درواقع فناوری های مورد استفاده در تجارت الکترونیک محدود به اینترنت و وب نیست. این دو مطمئنا از کاربردی ترین ابزارهای مورد استفاده در سیستم های تجارت الکترونیک مشتریان به شمار می روند و اغلب در مثالهای ما مورد استفاده هستند، اما این وضعیت با وجود ابزارهای هوشمند و داده های رسانه ای (متن، صدا، تصویر، ویدئو و....) مرتبط با یک شبکه آزاد تغییر خواهد کرد. به همین ترتیب، کیوسک های رسانه ای و تلویزیون های تعاملی نیز به عنوان مجاری تجارت الکترونیک به کار ما می آیند.

اگرتجارت الکترونیک را تنها به فروش مستقیم محدود کنیم. اینترنت به عنوان یک مجرای توزیع نمی تواند با دیگرمجاری بازاریابی مستقیم رقابت کند. پول در آوردن ازطریق فروش مستقیم قطعا اولین راه کاستن از فایده تجارت الکترونیک است. با این وجود راههای فراوان دیگری نیز برای این کار وجود دارد.

جدول زیر مولفه های مربوط به ارزش تجاری تجارت الکترونیک را بیان می کند. (جدول 1)

سه مقوله پیش گفته یعنی بهبودبخشی، دگرگونی و بازتعریف سازمان نشانگرمیزان تحول درمدل جهانی تجارت یک سازمان و تاثیراین تحول بر حسب نتیجه آن بر تجارت است. دگرگون ساختن یک سازمان مستلزم خلاقیت و کار بیشتر و نیز خطر پذیری بیشتر و صرف زمان به گونه ای متفاوت است. قطعا موفقیتهای حاصله متناسب با مرارتهای بیشتری است که ما تحمل می کنیم.

باید توجه داشت که در برخی موارد بهبود یک جزء از تجارت ( به عنوان مثال مجرای فروش ) عملا به باز تعریف هسته اصلی تجارت منجر می شود. بنابراین، مقوله هایی که ما پیشنهاد دادیم باید منعطف، مرتبط با یکدیگر و متداخل باشند. درادامه برخی مولفه ها برای ارزش دهی به تجارت ذکر می شود.

الف - ارتقای محصولات: تجارت الکترونیک ازطریق برقراری ارتباط مستقیم، می تواند درارتقای خدمات و محصولات کمک کند.

اولین فایده تجارت الکترونیک ارائه اطلاعاتی در مورد محصول به مشتریان است. این کاراز طریق جزوات الکترونیک اینترنتی یا راهنماهای خرید صورت می گیرد. این یک مجرای بازاریابی جدید است که موجب می شود تا امکان دسترسی به حداکثر تعداد مشتریان فراهم آید. مزایای تجارت الکترونیک به عنوان یکی از راههای عرضه اطلاعات مربوط به محصول عبارت است از: دردسترس بودن در طول 24 ساعت شبانه روز و در کلیه مکانها، البته این درصورتی است که مشتری برای دسترسی به این اطلاعات از زیر ساختهای مناسب مانند رایانه شخصی، مودم و خدمات اینترنتی برخوردار باشد. مزیت دیگر یک وسیله ارتباطی الکترونیک، تعاملی بودن و تطبیق سفارشات با درخواستهاست. راههای مختلفی برای تبلیغ محصولات به صورت اینترنتی وجود دارد. می توان این کار را بر حسب تقاضای مشتری یا تغییر محتوای آن برحسب این تقاضای ساده سازی یا پیچیده سازی انجام داد. روش دیگر نمایش تعدادی ازمحصولات به یک مشتری خاص، تغییر قیمت (مثلا کاهش آن برای اعضای یک باشگاه) و مجاز دانستن کارکردهای جدید در برخی موارد است .
به عنوان مثال یک بازار بزرگ الکترونیک می تواند رابطه ای گرافیکی مختلفی را برای کاربرهای گوناگون (کودکان، نوجوانان یا زنان خانه دار) طراحی کند، به گونه ای که این رابطها متناسب با نیازهای هر یک ازاین گروههای سنی باشد.

تبلیغاتی که درهر صفحه ظاهر می شود نیزمی تواند مختلف باشد و برای کودکان اسباب بازی، برای جوانان موسیقی و برای زنان خانه دار از جواهرات استفاده شود. این کار مطابق با روندهای بازاریابی مانند بازاریابی جزئی یا بازاریابی نفر به نفر است. در این نوع از بازاریابی بر مبنای نیازها و خواسته های هر شخص برای او پیام خاصی ارسال می شود و هر مشتری بدین شکل هدف قرار می گیرد.

در دنیایی که تمایز قایل شدن بین محصولات روز به روزسخت ترمی شود، چرخه حیات نیز در آن روز به روز کوچکتر می شود. و از آنجا که مشتریان وقت کمی دارند، تجارت الکترونیک فرصت مناسبی برای عرضه استراتژی‌های ارتقابخش جدید و ارتقای نامهای تجاری در اختیار ما می نهد. درهمین راستا، کیفیت تبلیغات مهمترین ارزش برای ارتقای محصولات است.

ب - مجرای جدید فروش: سیستم های تجارت الکترونیک به علت دسترسی مستقیم به مشتریان و جهت گیری دو سویه خود در تبادل اطلاعات مجرای فروش جدید برای محصولات محسوب می شود.

اگرتجارت الکترونیک و به ویژه وب سایت جهانی را به عنوان مجاری فروش در نظر بگیریم، دو نوع از محصولات اهمیت ویژه ای می یابند.

اول کالاهای فیزیکی که گاهی درفروشگاههای متعارف نیز به فروش می رسند. مثال این مورد برخی نرم افزارهای رایانه ای است. چنین محصولاتی را می توان آگهی یا آنها را به صورت اینترنتی سفارش داد.(بهنام، 1382)

دوم محصولاتی که می توان آنها را از طریق ابزارهای تجارت الکترونیک نیزعرضه کرد. این محصولات عبارتند ازاطلاعات یا نرم افزارها.

مثال برای نوع اول این محصولات به اصطلاح کاتالوگ های الکترونیک مانند شبکه خرید اینترنتی است که در آن تمامی انواع کالاهای رایانه ای و الکترونیک به فروش می رود. این کاتالوگ ها اطلاعاتی را در مورد محصولات ارائه می کنند. از سفارش و پرداخت اینترنتی حمایت می کنند و گاهی اوقات به صورت اینترنتی به عرضه خدمات پس از فروش می پردازد. د ربخش دوم (محصولات اطلاعاتی) ابزار تجارت الکترونیک عملا به وسیله ای برای واگذاری اطلاعات مبدل می شود. مثلا یک روزنامه الکترونیک دیگراز کاغذ استفاده نمی کند و می توان آن را به صورت کاملا دیجیتالی عرضه کرد. در برخی موارد درعمل هیچ نسخه کاغذی ازیک سرویس وجود ندارد. در مورد نرم افزارها نیز در حا ل حاضر یکی از شرکتهای فروشنده نرم افزار بیش از300 بسته نرم افزاری را به فروش می‌رساند که به صورت دیجیتال قابل عرضه است وچند دقیقه پس ازخرید تحویل مشتری می شود.

با گسترش فروش آگاهانه محصولات، مقوله بندیهای جدیدی درعرضه محصولات درحال ظهوراست. به عنوان مثال، اگر چهار روش در آمد زایی از طریق وب را در نظربگیریم، دو روش آخر به اشکال جدیدی از محصولات مربوط می شوند.

• روش مستقیم (به عنوان مثال، فروش محصولات)؛

• فروش محتوی (به عنوان مثال، فروش اطلاعات)؛

• آگهی دادن (به عنوان نمونه عرضه رایگان اطلاعاتی مانند اخبار یا دفاتر راهنما به منظور جلب نظر سایرین و فروش این اطلاعات به آگهی دهندگان)؛

• انجام معاملات و لینک دادن (به عنوان مثال درنظر گرفتن حق الزحمه ای خاص برای انجام یک کار مانند فروش اینترنتی بلیت هواپیما، یا دریافت هزینه لینک دادن به یک عرضه کننده خدمات، مشابه روشی که در بخش آگهیهای شرکتهای مختلف انجام می شود).

ج - صرفه جویی مستقیم: تجارت الکترونیک می تواند با استفاده از یک ساختار عمومی مشترک مانند اینترنت و انتقا ل و کاربرد مجدد اطلاعات به صورت دیجیتال، هزینه ارائه اطلاعات مذکور به مشتریان را کاهش دهد.

مولفه سوم ارزش تجارت الکترونیک مربوط به فرصتی است که استفاده از این روش برای صرفه جویی در هزینه‌ها در اختیار ما می نهد. با استفاده از یک زیر ساخت دیجیتال مشترک مانند اینترنت- در مقایسه با ساختارهای فیزیکی- هزینه های مربوط به بازاریابی، توزیع و ارائه خدمات پس از فروش به شکل حیرت انگیزی کاهش می‌یابد.

اگر انتقال اطلاعات، به صورت خودکار و دیجیتال انجام شود، هزینه های اشخاص/ تلفن/ پست و چاپ قطعا کاهش خواهد یافت. تاثیر این مسئله بویژه دربخش خدمات مشهود است. د راین بخش هزینه خدمات پس از فروش به مشتریان معمولا ازهزینه تولید محصولات بیشتر می شود. آنچه مسلم است سیستم های تجارت الکترونیک به خاطر سرنوشت آتی خود موجب کاهش چرخه زمانی تولید وعرضه خدمات و اطلاعات می شوند.

در برخی بازارها یا در مورد برخی محصولات توانایی توزیع یا دریافت محصول به فاصله کوتاهی پس از تولید آن ازاهمیت فراوانی برخوردار است.

این مسئله بویژه درمورد توزیع اطلاعات نیزصادق است که شرکتهای بزرگ با استفاده از وب و یا پست الکترونیک به توزیع اطلاعات درصدها حوزه گوناگون می پردازد. هدف ازاین کار کسب اطمینان در مورد حصول به موقع اطلاعات ازسوی تصمیم گیرندگان درشرکتهای بزرگ است.
مدیریت و تجارت الکترونیک

با توجه به آنچه بیان گردید مدیران سازمانها بیش از هر زمان دیگری نیازمند به ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی در عرصه رقابتهای تجاری هستند، زیرا کاهش برتری رقابتی یکی از مهمترین عواقب ناهماهنگی با فناوری اطلاعات است. (لوکاس، 2000، 6) چالش جهانی ایجاد شده در عرصه مدیریت که با ظهور پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات رنگ و جلوه ای دیگر گرفته است مهمترین و شاید اثر گذارترین دست یافته بشر در طول چند قرن اخیر است تا جایی که مهمترین کالای تجاری قرن حاضر را «اطلاعات» معرفی کرده اند.

تاثیر مستقیم و غیر مستقیم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه ساختار ها و سطوح زندگی عادی مردم و نفوذ و توسعه ابزارهای این پدیده عصر جدید در پیچیده ترین فعالیتها، موثرترین عامل در راه توسعه تکنولوژیک و به تَبع آن اطلاعاتی بشر بوده است. ظرفیتهای بالقوه فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیران پیشرو را مجاب می کند تا با نگرشی عمیق برابزارهای این پدیده جهان شمول قابلیتهای بالقوه سازمان خود را به مَنصه ظهور برسانند. با این دیدگاه سعی می شود تا با نگاهی گسترده زمینه های بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارکردهای آن در تحولات درون سازمانی و ارتباطات برون سازمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

مدیران پیشرو همیشه به دنبال فناوریهایی هستند که جریان کار را تسریع و تسهیل می کند. در واقع مدیران برای ایجاد ارتباطات موثر مابین سطوح طولی و عرضی سازمان همچنین ساده کردن جریان امور برای جمع آوری و راهبرد مناسب اطلاعات مرتبط با حوزه فعالیت سازمان خود، ناگزیر از شناخت ظرفیتهای موجود سازمان خود و نیاز سنجی ظرفیتهای تکمیلی هستند. استفاده از قدرت اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در هدایت سازمان برای پیشتازی در مقابل رقبا امری ضروری و اساسی است. فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی بسیاری از عملیات مربوط به سازمان مانند سیستم ها و جریان اتوماسیون را به انجام می رسانند.

بدون شک باید گفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تقویت تواناییها و خلاقیتهای مدیران پیشرو می شود. با این نگرش یک مدیر و کارمندان او وقتی ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی را به ساختار سازمان خود تزریق شدند می توانند به جای سخت کارکردن سریعترو با دقت تر از قبل کارکنند ضمن اینکه مدیر می تواند نظارت و مدیریت غیر متمرکز را تجربه کند. با توجه به اینکه هدف غایی هر رابطه کاری دستیابی به سود تجاری است می توان گفت که ارتباط کمی و کیفی با مشتریان با استفاده از این ابزارها گسترش و هزینه های جاری و حتی سرمایه ای و امکان سنجی نیز کاهش می یابد.

یکی از مهمترین شاخصه های شناخت درست فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط مدیران استفاده یا ایجاد سیستم‌های کارامد در ساختار سازمان است. با توجه به اینکه هر یک از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات که منطبق بر سیستم های مدیریتی باشند می توانند در بهبود و یا ایجاد نقص در شیوه مدیریت و ارتباط با مخاطبان سازمان موثر باشند بنابراین، در تغییر سیستم های دستی به امکانات فناوری اطلاعات عوامل زیادی موثر هستند من جمله تعهد مدیریت، داشتن تجربه از فناوری اطلاعات، رضایت کاربران و میزان تغییرات محیطی است (صرافی زاده، 1383)، همچنین به جاست که در گزینش سیستم های مذکور:

1 - ??عملکرد سیستم برای مخاطبان سازمان روشن باشد؛

2 -? استفاده کاربران را تسریع و تسهیل شود؛

3 -? از انعطاف پذیری بالایی در قبال تحولات تکنولوژیک و یا ساختاری برخوردار باشد.

با این توضیح می توان گفت به واقع مدیری موفق خواهد بود که فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی را منطبق بر نیازهای سازمان خود طراحی و یا انتخاب کند. در این صورت در هنگام ارائه خدمات سازمان خود به مخاطبان و مشتریان قادر خواهد بود نیازها ی مشتریان را نیز در تدارک سیستم ها لحاظ کند. به طور مثال استفاده از دستگاه‌های خودپرداز بانکی این نیاز را می طلبد که آموزش و فرهنگ سازی لازم برای اشاعه اطلاعات در مورد استفاده از کارت های اعتباری گسترش یابد. در استفاده از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات به مدیرا ن توصیه می شود در تعیین ابزارها انتخابگر باشند و با مطالعه ای فراگیر درباره همه ابزارهای موجود این فناوری آن دسته ای را مورد گزینش و ا ستفاده قرار دهند که سبب ایجاد تسهیلات بیشتری در امور اجرایی می شود. صرفه جویی در زمان را به همراه دارد و موجب کاهش هزینه ها و یا افزایش درآمدها می شود. برای معرفی نمونه ای از این سیستم ها می توان به سیستم های تجارت الکترونیک(برای خرید و فروشهای اینترنتی) و شبکه های محلی و یا سایت های اختصاصی داخلی(اینترانت) اشاره کرد.

بنابراین، برای مدیریت اطلاعات درون سازمانی در ابتدا باید حوزه های اصلی کار را تعیین کرد و به نیاز سنجی هر یک از اجزا سازمان پرداخت تا بهترین فناوری موجود برا ساس نیازها و ظرفیتها تامین شود. شبکه ها به عنوان شاهرگهای تجارت نوین و ابزار اساسی استفاده اشتراکی از اطلاعات و برقراری ارتباطات درون و برون سازمانی‌اند. انتخاب سیستم های شبکه ای نیز با توجه به تعداد کاربران و امکان دسترسی سریع آنها به بانک های اطلاعاتی صورت می گیرد. تصمیمات و کارهایی که بایستی در انتخاب وراه اندازی شبکه های درون سازمانی توسط مدیر انجام شود در مورد تعداد کاربرانی است که باید با شبکه مرتبط باشند که در این صورت سطح گسترش شبکه بر حسب تعداد کاربران تغییر می کند.

در بُعد نرم افزاری یک مدیر باید از برنامه های نرم افزاری مختلف اطلاعات کافی داشته باشد و بتواند برخی از آنها را در اجرای کارهای خود مورد استفاده قرار دهد. این قابلیت، مدیر را در انتخاب برنامه های نرم افزاری مورد نیاز سازمان بسیار کمک خواهد کرد. نوع نرم افزارهایی که یک مدیر در فعالیتهای سازمان خود استفاده می کند بستگی به ماهیت سازمان دارد. ولی درکل آنچه اهمیت دارد این است که مدیران باید از نرم افزارهایی که توسط سازمانهای مختلفی مورداستفاده قرار گرفته و امتحان شده بهره بگیرند.

با استفاده از برنامه پست الکترونیک می توانید پیامهای مورد نظر خود را تهیه ارسال، دریافت ، ذخیره سازی و مدیریت کنید. بهترین شیوه برای راه اندازی و اجرای پست الکترونیک در هر سازمانی استفاده از یک رایانه مرکزی برای مدیریت نامه های الکترونیک داخلی و کنترل دائمی ارتباط دائمی یا تلفنی با اینترنت است. بسیاری از سازمانها بدون توجه به مشکلات ارتباطات الکترونیک و بدون ارائه آموزشهای لازم به کارکنان اقدام به نصب و راه‌اندازی پست الکترونیک می کنند. مدیران سازمانها باید توجه داشته باشند که در دنیای ارتباطات الکترونیک همان قوانینی حکمفرماست که در انتشار قراردادها و ادعانامه های مکتوب حاکم است بنابراین، یک اشتباه می‌تواند خسارتهای فراوانی به بار آورد. در بُعد سخت افزاری مدیریت سازمان می تواند مهمترین و موثرترین نقش را در توسعه توانمندیهای سازمان را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات فراهم کند.مدیر سازمان بایستی با توجه به نیازها و بدون در نظر گرفتن تجملات بهترین و کارآمد ترین ابزارهای سخت افزاری مورد نیاز در سازمان را مورد گزینش قرار دهد در انتخاب ابزارهای سخت افزاری مدیر سازمان به علاوه نیازسنجی حال حاضر باید در برابر هزینه ای که متحمل می شود نیاز های آتی را نیز مد نظر قرار دهد یکی از بهترین راهها در انتخاب ابزار مشاوره با کاربران سازمان است. بسته به اینکه چه کسانی در چه زمانی و چه مکانی و برای چه کاری از این ابزارها استفاده می کنند نوع ، کمیت و کیفیت ابزارها قابل تغییر خواهد بود.

به طور معمول سخت افزارهای رایانه ای پس از یک سال از گارانتی تولید کننده خارج می شوند و از آن پس تضمین سلامت کاردستگاه با خود مشتری خواهد بود و به همین دلیل در هنگام تجهیز سازمان به رایانه و کلاٌ هر یک از ابزارهای فناوری ارتباطات و اطلاعات خرید از شرکتهای معتبر الزامی است. در ادامه لازم است تا مدیر پس از خرید و راه اندازی هر یک از این ابزارها در سازمان شناسنامه سخت افزارهای موجود را تهیه کند تا در موقع لزوم نسبت به انجام سرویس های لازم اقدام شود. یکی از روشهای توصیه شده در تعیین نوع سخت افزار های سازمانی نیازسنجی نرم افزاری سازمان و سپس تعیین، تامین و ترکیب سخت افزار با بسته های نرم افزاری انتخاب شده برای هر یک از اجزای سازمان است.

به عنوان مثال مدیر باید تشخیص بدهد در بخش گرافیک سازمان با توجه به نوع نرم افزارهای موجود به چه ترکیبی از سخت افزارها نیازمند است. مطمئناً این نوع نگاه در انتخاب سخت افزار در حذف هزینه های زائد نقش موثری دارد نمونه هایی از سخت افزارهای متنوع را به عنوان مثال ذکر می کنیم. تصمیم گیری در مورد اینکه در هریک از بخشهای سازمان شما از چه مانیتوری استفاده شود از عوامل به ظاهر ساده ولی مهم هستند که می توانند ضمن افزایش راندمان کاری سازمان در کاهش و حذف هزینه های غیر ضروری موثر باشد.

نتیجه گیری

باید گفت که بستر سازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی نیازمند شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است. با وجود این، شناخت یک مدیر در ابتدای پروسه بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان خود باید آیین نامه ها و قوانین درون سازمانی را تهیه، آزمایش و ابلاغ کند. این آیین نامه های اجرایی فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان می باید با استانداردهای تعیین شده از جانب مراجع ذیصلاح و نیازهای سازمانی هماهنگ و همساز باشند. با توجه به اهمیت نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه و گسترش فرایندهای سازمانی هر مدیر پیشرو و آینده نگر ناگزیر از انجام زمینه سازی های لازم و انجام مشاوره های علمی و فنی با صاحبان دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات است. برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی و حتی ربودن گوی سبقت از دیگران باید ابزارها و لوازم مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و گاهی کامل از نیاز های سازمان تا مین و راه اندازی شوند.
منابع و ماخذ

1 - پر کردن شکاف دیجیتالی چالش بزرگ قرن بیست و یکم .منبع. فناوری اطلاعات www. iran.com

2 - حسنی ، فرنود ،فناوری ارتباطات و اطلاعات نیاز امروزِ مدیران فردا ، فناوری اطلاعات. www. iran.com

3 - حسنی ، فرنود، بررسی شاخصهای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران(2003-2002). www. iran.com.

4 – دعائی، حبیب اله، عالی، مرضیه، سازمانها در بستر جهانی شدن، نشر بیان هدایت نور، 1384.

5 - سعید احمدی بهنام ،تجارت الکترونیک از آغاز تا امروز، فناوری اطلاعات. www.iran.com

6 – صرافی زاده، احمد، فناوری اطلاعات در سازمان، انتشارات امیر، بهار 1383.
6 - CHENG, YIN CHEONG FOSTERING LOCAL KNOWLEDGE AND WISDOM IN GLOBALIZED EDUCATION: MULTIPLE THEORIES CENTRE FOR RESEARCH AND INTERNATIONAL COLLABORATION HONG KONG UTE OF EDUCATION BANGKOK THAILAND, NOVEMBER 18-19 PEPOLES TRIGUME, GLOBALIZTION, HTTP.WWW.APPLICOM.COM/PMEWS/GLOBAL/HTM, 01.4.99

8 – LUCAS, HENRY, JR, INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT 7TH ED, MC GRAW-HILL.2000.

9 – PEPOLES TRIVUME, GLOBALIZTION, HTTP. WWW, APPLICOM. COM/PMEWS/GLOBAL/HTM,1999.

10 - RIZIVI , FAZAL.GLOBALIZATION AND EDCUCATION. EDCUCATION TEARY.VOL 50.2000.
• دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

تابان خواجه نصیری - در عصر «کار حرفه ای و سرعت در انجام کار»، توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که بازیگران، بایستی اصول، قواعد و قوانین بازی را نیز بخوبی بدانند. متاسفانه در ایران، بسیاری از شرکت ها و موسسات، بی آن که به قواعد بازی توجه کنند، شروع به بازی می کنند و در اکثر موارد به جای معرفی، تبلیغ یا جا انداختن علامت تجاری «مشتری»، باعث «بدنامی» و «ضد تبلیغ» محصول یا خدمات مشتری خود می شوند. آنها بسادگی نمی دانند که چگونه باید وارد گود «بازاریابی الکترونیکی» E-Marketing شد بی آن که مارک Spammer خورد. ارسال کنندگان نامه های الکترونیکی ناخواسته با این گونه اقدامات خود نه تنها مشکلی از مشکلات «مشتری» خود حل نمی کنند، بلکه مشکلات بیشتری برایش فراهم می آورند. از دست دادن اعتبار و آبروی اینترنتی، روند رو به رشد سایت های اینترنتی ایرانی است، فقط به دلیل همان مشکل دیرینه است که آدم های بی تخصص، بی توجه و بی اطلاع از قواعد و قوانین بازی روی به این بازی پر حادثه و پرمخاطره آورده اند.

در سال، در ایالات متحده و در اکثر کشورهای اروپایی و حتی همین اخیراً در نزدیکی خودمان در دبی، برای معرفی، توضیح و آموزش هر یک از اصول، قواعد و قوانینی که باید در «بازاریابی الکترونیکی» و خصوصاً «بازاریابی از طریق پست الکترونیک» توسط «بازاریاب» رعایت شود، ساعت ها و گاه روزها سمینار و کارگاه های آموزش برگزار می شود و تازه وارد ها و نوآمدگان و حتی «بازاریاب های الکترونیکی حرفه ای با سابقه» در آن جلسات و سمینار ها شرکت می کنند تا اطلاعاتشان نسبت به آنچه که بر روی اینترنت گاه به صورت لحظه ای در حال تحول و تکامل است - یعنی تمام آن جنبه های مربوط به «کار» بر روی اینترنت و «تجارت الکترونیکی» یا «دولت الکترونیکی» و نیز شیوه های نوین بازاریابی و تبلیغات اینترنتی - به روز و به هنگام شود.
آنگاه که آنها در حال برگزاری و شرکت در این سمینارها و جلسات هستند، در همین ایران خودمان، در برخی فروشندگان و مغازه های کامپیوتری در پاساژهایی آن چنانی و این چنینی، علناً سرگرم فروش برنامه های Hack و Crack و Email Harvester ها و لیست بلند بالای کاربران ایرانی و خارجی اینترنتی هستند. کدامیک از مراجع قانونی، چنین مجوزهایی را برای این فروشگاه ها و حتی برخی شرکت ها صادر کرده اند که آنها می توانند به همین راحتی در این حوزه تخصصی و حساس فعالیت کنند سوالی است که معلوم نیست چه کسی به آن پاسخ خواهد داد. آنگاه که آنها در حال برگزاری و شرکت در سمینارها و جلسات آشنایی با اصول و قواعد بازاریابی های درست و قانونمند اینترنتی هستند، برخی بی خبران و ناآگاهان از قضایا با استفاده از برنامه های ارسال انبوه نامه های الکترونیکی، کاربران اینترنتی (چه ایرانی و چه خارجی) را هدف آماجی از نامه های تبلیغی خود قرار داده اند و تازه این طرف و آن طرف آگهی می زنند و صراحتاً اعلام می کنند که «بر روی اینترنت و با Email بازاریابی اینترنتی» می کنند.
نا آگاهی و عدم اطلاع از اصول، قواعد و قوانین «بازاریابی اینترنتی» نه تنها خود این به اصطلاح «بازاریاب های قلابی اینترنتی» را در آینده ای نه چندان دور به زحمت و دردسر می اندازد، بلکه بیشتر و متاسفانه باعث «بی اعتبار» شدن و «بد سابقه» شدن مشتریان (از همه جا بی خبر) آنها می شود.
مهمترین اصل در بازاریابی از طریق پست الکترونیک یا Email Marketing آن است که ارسال کننده پیام های بازرگانی بایستی قبلاً از مخاطب «اجازه بگیرد» یا به عبارت دیگر «مخاطب یا کاربر اینترنتی» خود دریافت «خبرنامه ها و نامه های تبلیغی» آن شرکت ارسال کننده را با تنظیم و تکمیل فرم ها و طی مراحلی درخواست کرده باشد. و این همان چیزی است که کمتر شرکت یا سایت تبلیغی اینترنتی زحمت رعایت آن را به خود داده است. بی رویه، پشت سر هم و بدون داشتن «اجازه صریح و شفاف» از مخاطبین، شرکت هایی به نام «تبلیغ اینترنتی» سیلی از نامه ها و خبرنامه های الکترونیکی خود را به سوی شرکت ها و آدرس های اینترنتی که در اختیار دارند (یا خریداری کرده اند) روانه می سازند. البته این موضوع، مساله ای نیست که تنها در ایران رخ می دهد، اسپم کننده های بسیاری در سرتاسر دنیا سرگرم این کار هستند و خبرنامه های تبلیغاتی خود را به این سو و آن سو ارسال می کنند، اما این حرکت در کل محکوم است و شرکت های معتبر، هیچگاه نامه یا خبرنامه ای را بدون «درخواست» و «اجازه» صریح و قاطع (در برخی موارد پس از حداقل دو بار تایید مخاطب) برای کسی (در اینجا کاربر اینترنتی که دارای آدرس پست الکترونیکی است) ارسال نمی کنند.
بازاریابی از طریق پست الکترونیک مقوله ی جدیدی است، اصول، قواعد و قوانینی دارد که رعایت آنها امری ضروری و اجباری است. با رعایت آن اصول است که می توان موفق شد.
منبع : http://www.webfaqt.com

تابان خواجه نصیری - بر اساس آنچه در تاریخ تجارت الکترونیکی ثبت شده، اولین خرید الکترونیکی از طریق اینترنت درست یک دهه پیش در سال ۱۹۹۵ انجام شده است. اما امروز، بعد از گذشت یک دهه‌ی کامل، ما با یک بیزنس ۱۴۰ میلیارد دلاری یعنی همان تجارت الکترونیکی رو به رو هستیم. از ده سال پیش به این طرف،روی اینترنت، سایت های بسیاری بوجود آمدند تا بتوانند سهمی از این تجارت را به خود اختصاص دهند. خرده‌فروشان بسیاری، با پول سرمایه‌دارانی که در اختیار داشتند قدم در راه و البته محیطی (مجازی) گذاشتند که در آن زمان هیچ دیدی واقعگرایانه از آینده آن نداشتند. سرمایه های بسیاری توسط این خرده‌فروشان نوپا سوخت و از بین رفت، بسیاری از کسانی که پول و زمان بسیاری را در این راه از دست داده بودند پیش چشم جهانیان اعتراف کردند که در این راه شکست خورده‌اند و البته در عین حال به نوعی هم معتقد بودند که کلاً این تجارت الکترونیکی بوده است که شکست خورده است و نه فقط آنها.
اکنون یعنی در اوایل سال ۲۰۰۵ (یعنی اگر دقیق تر بگویم در پایان سه ماهه‌ی دوم سالجاری) درست یک دهه از آن زمان گذشته است و ما امروز با توجه به آمار و ارقامی که مرتباً از سوی شرکتهای تحقیقاتی معتبر و نیز مراجع و دفاتر آماری و سنجش دولتی (خصوصاً در ایالات متحده) منتشر می‌شود شاهد آن هستیم که تجارت الکترونیکی قطعاً آمده است تا بماند و به روند رو به رشد خود ادامه دهد. امروز، دنیا شاهد آن است که خرده فروش‌های اینترنتی با استفاده از آخرین تکنولوژی‌های نوین در ارتباطات و اطلاعات، نرم‌افزار و سخت افزار، امنیت تبادلات و تعاملات الکترونیکی داده‌ها، روش‌های پرداخت‌های الکترونیکی و بسیاری از عوامل دیگر، محیط خرید و فروش با ثبات‌تری را به مردم عرضه کرده‌اند و بسیاری از آنها در این راستا یا حتی در حاشیه‌ی آن توانسته‌اند سود خوبی را نیز در بیزنسهای خود نشان ‌دهند. از طرف دیگر، کاربران اینترنتی، دیگر آن کاربران نوآمده و مبتدی ده سال پیش نیستند و هر کدام به نوبه‌ی خود در استفاده از کانالهای متعدد خرید، جستجوهای سریع و حرفه‌ای و دریافت اطلاعات مورد نظر و در نهایت خرید کالا یا خدمات مورد نیازشان خیلی حرفه ای تر، سریعتر و عاقلانه‌تر از ده سال پیش عمل می‌کنند و این نشان می‌دهد که ما ایرانی‌ها با توجه به اینکه متاسفانه هنوز در آغاز راه هستیم، برای وارد شدن به این بیزنس گسترده‌ی جهانی با چالشهای بیشتر و عمیق تری رو به روئیم.
به راستی برای ما ایرانیان و یا حتی جهانیان، آینده‌ی تجارت الکترونیکی در صحنه رقابتهای جهانی و حتی در سطوح ملی، منطقه ای و محلی، از این زمانی که در آن هستیم، تا ده سال آینده چیست و چگونه خواهد بود؟ آیا ما فقط باید بر ورود به این عرصه فقط هر از گاهی تاکید کنیم؟ آیا وقت آن نرسیده است که قضیه را جدی‌تر بگیریم و در آن به سهم خود ولی با حداکثر توان مشارکت کنیم؟ به عقیده‌ی من، اولین گامهای موثر در عرصه‌ی تجارت الکترونیک در کشورمان این است که هرچه سریعتر و حرفه‌ای‌تر آموزش آی تی، استفاده از اینترنت و جستجوی حرفه‌ای در آن را فراگیر کنیم. سریع و حرفه‌ای یاد بگیریم و بلافاصله آنچه که آموخته‌ایم را به دیگرانی که چیزی از این قضیه به درستی نمی‌دانند یاد بدهیم. هر ایده‌ی خوب و صحیح و مناسبی که به ذهنمان می‌رسد را در قالب یک بیزنس واقعی به روی اینترنت ببریم و از آن بذری که کاشته‌ایم محافظت کنیم، بر و تحمل کنیم و در نهایت به برداشت برسانیم. با توجه به تجربه‌ی ده ساله‌ای که جهانیان و علی الخصوص امریکایی ها در زمینه‌ی تجارت الکترونیکی دارند این را هم بدانیم و باور کنیم که گام در راهی بس سخت و دشوار نهاده‌ایم. ما معتقدیم که سخت ترین کار در این راه، فکر کردن است و دشوارترین مسیر اختراع دوباره‌ی چرخ. به همین لحاظ مطالعه و یادگیری مداوم و مستمر، آزمودن راهها و روشها، استراتژی‌ها، تکنیک‌ها و تاکتیک‌ها از اجزای مهم و لاینفک این هدف یعنی دستیابی به یک تجارت الکترونیکی موفق - سهم ما از اقتصاد جهانی - است.
در ایالات متحده امریکا، ده سال پیش، اولین خرید الکترونیکی انجام گرفته است (به روایت‌های مختلف اما تقریباً مشابه، نوجوانی یک سی دی موسیقی خریداری می‌کند و این گام اول است برای امریکایی‌ها و البته جهانیان در ورود به این عرصه – ببینید که سایت فروشنده آن سی دی کمی پیشتر ایجاد شده است، اما آغاز داستان تجارت الکترونیکی در دنیا با بازدیدکننده‌ای (مشتری بالقوه‌ای) شروع می‌شود که به فروشنده اعتماد می‌کند و اولین درخواست خرید را ارسال می‌کند و از آن زمان به بعد به عنوان اولین «مشتری بالفعل» شناخته می‌شود.) و از آن زمان به بعد است که خرید الکترونیکی رواج می‌یابد تا به امروز که بر اساس آخرین آمار و ارقام وزارت بازرگانی ایالات متحده، امریکایی‌ها تنها در سه ماهه‌ی اول سال ۲۰۰۵ فقط در خرده‌فروشی کالاهایشان (Retail E-Commerce) فروشی بالغ بر۱۹/۸ میلیارد دلار را تجربه کرده‌اند و این رقم نسبت به زمان مشابه در سال ۲۰۰۴ حدود ۶/۴ درصد افزایش داشته است.
منبع : http://www.webfaqt.com

اکثر شرکتهایی که وب سایت دارند به آمار ترافیک سایت دسترسی دارند که معمولا توسط شرکت ارائه کننده خدمات میزبانی سایت (Web Hosting) فراهم شده است. کسانی که از این فایل ها استفاده نمی کنند (یا با شرکت میزبان وبی که قرارداد دارند آنها را در اختیارشان قرار نمی دهد) متوجه نیستند چه چیزی را از دست می دهند .اطلاعات فراوانی برای دستیابی وجود دارد که استفاده از این اطلاعات می تواند تاثیر بسزایی در بازده کار داشته باشد .آنچه در اینجا آورده می شود آمارهای اصلی است که معمولا در دسترس هستند و همچنین پیشنهادهایی در مورد چگونگی استفاده از این اطلاعات.

افسانه تعداد بازدید کنندگان (Hit)

مساله ایست که اکثر بازدید کنندگان سایتها به آن دچار هستند که سایتهائی را می بینند که خود ستایی نظیر بیست هزار هیت در روز یا چیزی نظیر این را انجام می دهند.اما این به چه معناست ؟ متاسفانه برای یک بازاریاب اینترنت تقریبا هیچ معنایی ندارد.

هیت در واقع به تعداد تقاضاهایی گفته می شود که سرویسگر شبکه (Web Server) دریافت می کند. مثال بسیار ساده در این مورد این است که اگر صفحه اصلی شما (homepage) دارای بیست فایل گرافیکی مجزا باشد هر بازدید کننده از آن صفحه بیست هیت شمارش می شود. بنابر این اگر ادعا کنید بیست هزار هیت در روز داشته اید در حقیقت در مورد هزار بازبین کننده صحبت کرده اید و واضح است که چنین آماری از نظر تحلیل تجاری قابل استناد نیست.
میانگین بازدیدکنندگان (روزانه ، هفتگی و ماهانه)

سنجش حقیقی فعالیت وب سایت است. مسلما در اغلب شرایط تعداد بالاتر بازدیدکنندگان مطلوب است(و دستیابی به آن تا اندازه ای هدف بشمار میرود). بدون دستیابی به این اطلاعات و بدون آگاهی از پیشینه بازدید کنندگان قضاوت اینکه آیا بنای ابتکار تجاری شما در جلب بازدید کننده، بصورت الکترونیکی (Online) یا سنتی (Offline)، موفق بوده است یا خیر غیر ممکن خواهد بود. باید توجه کرد که هر چه بازدیدکنندگان بیشتر باشند باقی اطلاعات صحیح تر خواهد بود. علت ساده است و آن اینکه الگوی استفاده در یک گروه نمونه بزرگتر گویاتر از الگو در یک نمونه کوچکتر است ، جایی که گروهی محدود از مصرف کنندگان خاص می توانند در نتایج ایجاد ابهام کنند.
میانگین زمان صرف شده و تعداد صفحات بازدید شده

میتواند برای مشخص کردن اینکه چقدر سایت شما توانسته است با مخاطب ارتباط برقرار کند مفید واقع شود. اگر میانگین زمانی که افراد در سایت بوده اند کم باشد (مثلا کم تر از یک دقیقه) یا میانگین مخاطبین تنها از یک یا دو صفحه بازدید کرده باشند ممکن است این نشان دهنده یک مشکل باشد. شاید سایت شما بازدیدکنندگان مناسبی جذب نکرده است و آنها با نگاهی سریع به سایت هنگامی که متوجه می شوند آنچه که جویایش بوده اند نمی یابند از آن خارج می شوند. امکان دارد بازدیدکنندگان در یافتن اطلاعات سر درگم شده اند و تصمیم گرفته اند در جای دیگری جویای اطلاعات باشند. حتی امکان دارد با وجود اینکه سایتتان مورد علاقه خودتان است، ارتعاشات ذهنی نامناسبی القاء می کند. علت هرچه باشد آگاهی از مدت زمانی که افراد در سایت شما بوده اند و تعداد صفحاتی که نگاه کرده اند می تواند مشکلات احتمالی را به شما گوشزد کند و شما را در برآورد کردن راه حل مناسب یاری دهد.
پرطرفدارترین و کم طرفدارترین صفحات

این اطلاعات در مشخص کردن بخش های داغ و یا قسمتهایی که در وب سایت شما چندان مورد توجه قرار نگرفته اند، کمک می کند. اگر متوجه شوید صفحه ای که از نظر شما بسیار مهم است مورد توجه واقع نشده شاید ارتباط (Link) به این صفحه باید چشمگیرتر و جذابتر شود. از طرف دیگر اگر بخشهایی از سایت را که کم اهمیت تر می دانید بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص داده است می توانید بخشی از بازاریابی و فروش خود را تغییر دهید و در آن نقطه متمرکز کنید. می توانید مطمئن باشید هر اطلاعاتی از این موقعیتها دریافت کنید بینش ارزشمندی در مورد علایق و انگیزه های بازدیدکنندگان به شما می دهد.
صفحات خروج اصلی (Top Exit)

صفحات خاصی از سایت شما هستند که بازدیدکنندگان پس از آنکه اطلاعات مورد نیازشان را دریافت کردند با دیدن آنها از سایت خارج می شوند (بالاخره آنها نمی توانند تا ابد بمانند). ممکن است یک صفحه تاییدیه (confirmation page ) مثال خوبی برای نقطه خروج باشد. یک صفحه ارتباط با سایت که به مخاطبین اطلاع می دهد چگونه می توانند با شرکت شما در ارتباط باشند نیز مناسب است. متاسفانه این به هیچ وجه واقع بینانه نیست که تصور کنیم هر یک از بازدیدکنندگان شما دقیقا همان چیزی را که جویای آن است در سایت شرکت شما می یابد. بنابراین طبیعی است که صفحات خروجی متعددی در نظر گرفته شود اگرچه درصد بالایی از بازدیدکنندگان از صفحات مجزا از سایت خارج شوند در این مورد بررسی دقیق ضروری است. گاهی تغییر جزیی در محتوا تاثیر مثبتی در حفظ و بازگشت دوباره مخاطبان ایجاد می کند.
عبارات جستجوی اصلی (Top Search Phrases)

اطلاع از این عبارات در آگاهی از اینکه چه گروههایی از سایت شما بازدید می کنند بسیار مفید است. اگر عبارات مرتبط استفاده شده باشد بازدیدکنندگان یکدست بوده اند و می توانید فرض را بر این بگذارید که بازدیدهای هدفمندی در جریان است. از طرف دیگر اگر عبارات پراکنده و متفاوتی برای یافتن سایت شما به کار رفته باشد متوجه می شویدکه بخشی از بازدیدکنندگان از ویژگی های همانند برخوردار نیستند. بعلاوه هنگامی که متوجه می شوید افراد سایت شما را با تایپ کردن نام شرکتتان پیدا می کنند می توانید از اینکه نام و علامت تجاری شرکت شما (Brand name) توسط عموم شناخته شده است، خرسند باشید. با مورد ملاحظه قرار دادن عبارات جستجویی که بازدیدکنندگان شما به کار می برند به درک بهتر از مخاطبین خود دست می یابید.
نتیجه گیری

در خاتمه، برخی افراد از این اطلاعات بهت زده و هراسان می شوند (اغلب به این علت که حجم زیادی اطلاعات به دستشان می رسد) اما نباید چنین باشد زیرا آمارهای تخصصی بیشماری در این زمینه وجود دارند که می تواند برای تحلیلهای عمیق تر مورد استفاده قرار گیرند.

عوامل بالا اطلاعات ارزشمندی در مورد بازدیدکنندگان سایت و عملکرد وب سایت در اختیارتان قرار می دهند. به یاد داشته باشید این اطلاعات به دلیلی تولید و در اختیار شما قرار می گیرند واین به شما بستگی دارد که از آنها استفاده کنید.

منبع : http://www.itkar.com

اگر قصد دارید فعالیت جدیدی را در دنیای تجارت آغاز کنید، من از این تصمیم حمایت می کنم. اما آیا برنامه ای مشخص برای این کار در نظر گرفته اید؟ منظورم یک برنامه با حرف ب بزرگ و برجسته است. در غیر این صورت اقدام شما چیزی جز خیال پردازی بیهوده نخواهد بود.

باور کنید مساله را بیش از حد بزرگ نمی کنم. برنامه و طرح تجاری شما بانک ها و سازمان های گوناگون را وادار می کند به شما وام پرداخت کنند. درواقع با تنظیم راه کارهای مناسب موفقیت شرکت خود را تضمین می کنید و مطابق برنامه ای مشخص گام برمی دارید.
اگر با هزینه ای اندک شرکت خود را راه انداخته اید، به بسیاری ازاین رهنمودها نیازی ندارید.

اما در هر صورت باید برنامه ای طراحی کنید که خطوط کلی اهداف، هزینه های احتمالی، روش های بازاریابی و راه های گریز از مشکلات فرضی را در بر داشته باشد. این برنامه نقشه‌ عبور موفق یا انحراف از جاده در فعالیت شغلی است.
در ادامه 9 روش سودمند برای تضمین موفقیت در این راه به شما پیش نهاد می کنم:
1. تهیه خلاصه ای دقیق از اهداف مورد نظر شغلی. این خلاصه روند فعالیت شغلی شما را به اطلاع موسسات مالی و اعتباری می رساند و در واقع مهم ترین معرف شما به این مراکز است. اگر نتوانید اهمیت شغل خود را به مامور مربوطه بقبولانید کاری از پیش نمی برید. این برنامه هم چنین ابزار ارتباطی کارکنان و مشتریان احتمالی شما به عنوان پشتیبان فعالیت های شما است.
2. تاریخچه ی مختصر شرکت. تاریخچه فعالیت و نحوه پیدایش شرکت را به وضوح توضیح دهید.
3. اهداف شرکت.در چند پاراگراف کوچک اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خود را بیان کنید: فکر می کنید درچه مدت به رشد نهایی مورد نظر خود برسید؟ مشتریان احتمالی شما چه کسانی هستند؟
4. بیوگرافی تیم مدیریت. در این مرحله باید نام و سوابق گروه مدیریت و مسئولیت های این افراد را در دسترس و اطلاع عموم قرار دهید.
5. خدمات یا تولیدات احتمالی مورد نظر شرکت. در این بخش باید به بررسی تفاوت های تولیدات شما با محصولات موجود در بازار بپردازید.
6. پاسخ بازار با تولیدات یا خدمات شرکت. به خاطر داشته باشید که شما باید موسسات مالی، کارکنان و دیگران را قانع کنید که بازار تولیدات شما رشدی فراوان خواهد داشت. برای این کار باید تحقیق کنید. اگر شرکت کوچکی را اداره می کنید باید میزان استقبال مشتریان را در شعاع بی نهایت برآورد کنید. اگر شرکت شما خدمات روی خط ارایه می کند یا شیوه تجارت کهن را با این روش درآمیخته است، باید با تبلیغ مناسب، میزان تقاضا را افزایش دهید. یک گزارش تحقیقاتی از موسسه تحقیق فورستر هزاران دلار هزینه در بر دارد. با این حال شما می توانید اطلاعات ابتدایی و پایه ای را از موتورهای جستجو و دایرکتوری ها به دست آورید.
7. برنامه ای مشخص برای بازاریابی. آیا شما چگونه حضور خود را در عرصه تجارت به اطلاع جهان تجارت می رسانید؟ آیا فقط به روش بازاریابی دهان به دهان اکتفا می کنید؟(من این روش را توصیه نمی کنم مگر آن‌که به اندازه کافی مشهور باشید) آیا در روزنامه، تلویزیون یا صفحات وب تبلیغ می کنید؟( یا در هر سه رسانه). آیا از ابزارهای بازاریابی الکترونیکی برای عضویت شرکت خود در موتورهای جستجو استفاده می کنید؟ هم چنین شما باید از همین ابتدا مشخص کنید که چه میزان بودجه برای این بخش در نظر گرفته شده است؟
8. پیش بینی 3 یا 5 ساله وضعیت مالی شرکت. این بخش در واقع برآورد مالی چند ساله و روش تحقق این پیش بینی ها است. هم چنین باید میزان وام مورد نیاز شرکت را در این قسمت ذکر کنید. صحت این برآورد موفقیت یا شکست مالی شرکت را تعیین می کند. اگر در انتخاب الگوی مناسب مالی شرکت دچار تردید هستید می توانید از کارشناسان امور مالی کمک بگیرید. این کار ارزش هزینه کردن را دارد.
9. تنظیم برنامه ای برای گریز از خطرات احتمالی. تمام شرکت های بزرگ و موفق روش هایی برای اجتناب از وضعیت خطر و نجات از آن در نظر می گیرند. در این بخش باید رشد درآمد، بازدهی، موفقیت و عدم موفقیت در بازار را در نظر بگیرید.
منبع : http://www.itkar.com

مدیر کل دفتر طرح و برنامه وزارت بازرگانی گفت: با قوانین موجود امکان توسعه تجارت الکترونیکی در کشور وجود ندارد.
عباس معمارنژاد روز یکشنبه در حاشیه نمایشگاه فن بازار که به مناسبت هفته پژوهش در دانشگاه آزاد واحد قزوین برپا شده‌است، افزود: درمورد مسایل حقوقی و قانونی در زمینه تجارت الکترونیکی مشکلات زیادی داریم و با توجه به اینکه تجارت الکترونیکی تنها در چارچوب قانون خاص خود امکانپذیر است، بنا بر این ما نیز باید قوانین خاص این تجارت را تهیه و اجرا کنیم.
وی با بیان اینکه در بخش نیروی انسانی متخصص مشکلی نداریم، اظهارداشت:

مردم ما از آموزش کامل برخوردار نیستند و یکی از مقوله‌های مهم تجارت الکترونیک تقاضا است.
معمارنژاد افزود: تا زمانی که مردم در صف بانک برای پرداخت قبوض آب و برق می‌ایستند، نباید انتظار داشت که بانکها به سوی بانکداری الکترونیک روی بیاورند.
به گفته وی، رسیدن به‌این مهم به آگاه‌سازی مردم و ایجاد تقاضا در جامعه نیاز دارد.
معمارنژاد ادامه داد: اقتصاد نوین (اقتصاد دیجیتالی-اینترنتی) برآیند دو انقلاب ‪ ICT‬و جهانی شدن است که یکی از مظاهر اقتصاد دیجیتالی تجارت الکترونیک بوده به‌این معنی که در مبادله اطلاعات، کالا و خدمات از ابزارهای الکترونیک استفاده کنیم.
وی بیان داشت: کل تجارت بین‌المللی در سال ‪ ۲۰۰۲‬حدود ‪ ۱۶‬تا ‪ ۱۷‬هزار میلیارد دلار بود که حدود دو هزار و ‪ ۲۰۰‬میلیارد دلار آن به روش الکترونیکی صورت گرفت.
وی گفت: درسال ‪ ۲۰۰۴‬نیز کل تجارت بین‌المللی همان حدود ‪ ۱۷‬هزار میلیارد دلار بود که از این مبلغ حدود ‪ ۶‬هزار و ‪ ۴۰۰‬میلیارد دلار با استفاده از ابزارهای الکترونیکی صورت گرفته است.
معمارنژاد افزود: حجم تجارت الکترونیک در این سالها با رشدی حدود ‪۵۳‬ درصد روبرو بوده که هیچ پدیده‌ای در جهان با چنین رشدی مواجه نبوده است.
به گفته وی این رشد نمایانگر آن است که دنیا به سمت تجارت الکترونیک درحال حرکت است و ما نیز اگر به دنبال صادارت و واردات قوی می‌باشیم باید این مقوله را حداقل در سطح تجارت بین‌المللی الکترونیک اجرا کنیم.
مدیر کل دفتر طرح و برنامه وزارت بازرگانی گفت: با توجه به این بحثها، تجارت الکترونیک برای ما یک انتخاب نیست، بلکه اجبار است پس ما ملزم به این هستیم که با دیده دقت به این پدیده نگاه کنیم و بسرعت در پی عملیاتی کردن آن باشیم.
معمارنژاد افزود: در حوزه مدیریتی هم سیاستگذاران در سیاست کلان کشور به این نتیجه رسیده‌اند که به سمت این عرصه حرکت کنند و درحال حاضر نیز فعالیتهایی در زمینه ایجاد بسترها درحال شکل‌گیری است.
وی یادآورشد: برای جلوگیری از انحراف و آشفتگی در بازارهای الکترونیکی باید مردم با اطلاع و آگاهی از جنبه‌های مختلف این پدیده راه صحیح عملکرد و استفاده را نیز آموزش ببینند.

مهدی علیخانی - ارائه شده در دومین جشنواره کارآفرینی شیخ بهایی ( International Marketing ) - در دنیایی که معاصرش هستیم بدون شک کسی نیست که از ارزش وقت و کاربرد اطلاعات آگاهی نداشته باشد . از طرفی سخن از اهمیت اطلاعات کمی دیر لست ، چرا که حالا قدم در مرحله بعدی نهاده ایم و عصر IT را تجربه می کنیم . همه چیز با سرعت در حال تحول است و در دنیای امروز اتلاف وقت و انرژی برای انجام کارهای روزمره یعنی عدم استفاده بهینه از تکنولوژی .

روزی که نخستین رایانه در حجم یک ساختمان سه طبقه اختراع شد ، کمتر کسی باور داشت که این دستگاه عظیم الجثه روزی در ابعاد یک ساعت مچی مورد بهره برداری قرارگیرد .

رایانه ها با سرعت غیرقابل مهاری وارد زندگی انسان معاصر شد و اور راقادر ساخت تا بر پیچیدگیهای موضوع قرن بیستم غلیه نماید . یک فکر ساده توانست نجات دهنده نوع بشر باشد ، برای چند لحظه تجسم کنید در عصر انفجار جمعیت و لزوم ارتباط و تامین مایحتاج ایشان چه مقدار وقت تلف می شد که به صورت سنتی و دستی امور روزانه خود را سامان دهیم ، گرچه ما هنوز نتوانسته ایم به درستی از این فرصت بی نظیر استفاده کنیم و بیشتر سرگرم حاشیه هستیم .

بهر حال تکنولوژی اطلاعات و شبکه جهانی اینترنت ، تجارت و دادو ستد جهانی را وارد عصر جدیدی بنام EC یا ( تجارت الکترونیک ) کردند ، که با سرعت زیادی در حال گسترش است . در این عصر جدید از تجارت ارسال کاتالوگ و بروشور امری نسبتا پر هزینه و وقت گیر است که تنها بازرگانان و شرکتهای سنتی درگیر آن هستند و موفقیت از آن آنهایی است که برای ارائه سرویس سریعتر و پاسخگویی با هزینه کمتر به تکنولوژی جدید و اینترنت روآورده اند .

وارد شدن بر این گستره جهانی از تجارت محدودیتی ندارد و با کمترین و کوچکترین امکانات ودر هر نقطه از جهان نیز می توان به آن پیوست .

در مقاله ای که پیش روی شماست نگارنده سعی دارد به تبیین راهکارهای اجرایی و مراحل اولیه پیوستن به این گستره جهانی بپردازد .
1- اهمیت راه اندازی
بر اساس آمار ارائه شده ، با حضور کسب و کار آن لاین در سال 2004 درآمد جهانی کسب و کار اینترنتی به سقف 7/2 تریلیون دلار رسید. مهم این نیست که کار تجاری شما چیست، بلکه نادیده گرفتن 7/2 تریلیون دلار ممکن است؟ برای اینکه نشان دهید بخشی از این مجموعه هستید و مایلید که به آن خدمت کنید،‌ لازم است در حیطه wwwباشید. آنگاه خواهید دانست که رقیبان شما چه می‌کنند !
2- شبکه‌ای‌ عمل کردن
کسب و کار در حقیقت چیزی جز برقراری ارتباط با افراد نیست. همه تاجران موفق می دانند که ملاک شناخت چیزی نیست بجز آشنایی با افراد. ارائه کارت ویزیت بخشی از هر ملاقات است، هر شخص مطمئنا در این ملاقاتها، این شانس را داشته است که معاملات بزرگ انجام دهد. شما با ارائه کارت ویزیت خود به هزاران فرد و شاید میلیونها مشتری یا شریک تجاری، باید نشان دهید که همیشه در صورت نیاز آنها در خدمت هستید و می‌توانند به شما دستیابی داشته باشند. می‌توانید 24 ساعت شبانه‌روز به سادگی بدون صرف هزینه در محیطwww باشید. حتی اگر تغییر مکان دهید یا شماره جدیدی داشته باشید، همچنان در همان مکان مجازی قرار دارید و همگان میتوانند شما را پیدا کنند !
3- ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس
زمان اشتغال شما چند ساعت است؟ به چه کاری مشغول هستید؟ افراد چگونه می‌توانند با شما تماس بگیرند؟ روشهای پرداخت شما چه است؟ محل استقرار شما کجاست؟ کار خاص امروز شما چیست؟ اطلاعات ترفیعی، تبلیغی هفته آینده چیست؟ اگر بتوانید مشتری را از دلیل لزوم کسب و کار با خود آگاه سازید، فکر نمی‌کنید که بتوانید کسب و کار بیشتری داشته باشید؟ مطمئنا در محیط www می‌توانید !
4- ارائه خدمات به مشتریان
ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس یکی از مهمترین روشهای ارائه خدمات به مشتریان است. اما اگر هدف شما خدمت به مشتری باشد، با استفاده از تکنولوژی www می‌توانید حتی راههای بیشتری را نیز بدست آورید. این امکان را برای آنها فراهم سازید تا بدون گشتن در مغازه و یاری گرفتن از مسئول فروش، رنگ و اندازه و آنچه را که دقیقا می‌خواهند پیدا کنند، در حقیقت همه چیز باید در دسترس باشد. همه کارها باید به سرعت، ساده و ارزان در محیط www انجام شود.

5- افزایش توجه عموم

شما هیچگاه از مجله داخلی برای درج تبلیغ افتتاح فروشگاه یا مغازه محلی خود استفاده نمی‌کنید، بلکه اگر چیزی جالب و جدید باشد، آدرس شبکه خود را در آن عنوان می‌کنید. حتی اگر که یک خبرنامه هفتگی نیز در خصوص این افتتاحیه مطلبی نوشته باشد، هیچگاه از شخصی که با مغازه شما فاصله مسافتی طولانی دارد و آن خبر را می‌خواند به شما سودی نمی‌رسد مگر آنکه آن فرد، در همان زمان به آن محل بیاید. اما با اطلاعات شبکه‌ای هر کس در هر مکان می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد و مطمئنا یک بازدیدکننده کارآمد از وب سایت و یک مشتری سودرسان برای اطلاعات شما خواهد بود.

تناسبات کاری در کسب و کار اینترنتی

آیا کسب و کار اینترنتی برای کسب و کارهای کوچک شما مناسب است؟

برای آنکه در وسط کار ناامید نشوید و کار را نیمه تمام رها نکنید باید نکاتی را در خصوص کسب و کار اینترنتی بدانید :
کسب و کار اینترنتی چیست و افراد مخاطب چه کسانی هستند. تنها بعد از درنظرگرفتن این اصول می‌توانید استراتژی کسب و کار اینترنتی و کارایی آن را برای خود تشخیص دهید. در اینجا سعی کردم تا موضوعات بالا را به 5 دسته طبقه بندی کنم تا خط مشی برای شما باشند.
1 – در کسب و کار شما ، کسب و کار اینترنتی محتوایی است که در راستای حضور شما در اینترنت می‌باشد. زمانی که اینترنت تازه پا بود ، هر کس برای حس رقابت مجبور بود آنرا تهیه کند و در حقیقت دروازه های آنرا بگشاید، درست زمانی که به جامعه عمومی راه پیدا کرد ،‌ اما جهان علم و آکادمیک همچنان با آن مخالف بودند. موارد مشابهی مانند اینترنت بسیار وجود داشته است ،‌ اما هیچکدام کارایی آنرا نداشته اند. تا کنون با تاجران نگران و آشفته بسیاری مشاوره کردم که بسیار در کارشان مضطرب بودند. از آنجایی که در ابتدا در عرصه تجارت اینترنت تنها یک وسیله بازاریابی بود نه کمتر و نه بیشتر ، بنابراین به آنها می گفتم که : اینترنت تنها روشی دیگر برای سهیم شدن در اطلاعات است ،‌ و وسیله ای دیگر است. و در واقع اینترنت شما را قادر می سازد تا محصولات را به مصرف‌کننده خود بفروشید و یا منتقل سازید.
2 – کسب و کار اینترنتی این امکان را برای شما فراهم می‌سازد تا اطلاعات را از مشتریان جمع‌آوری کنید و از طریق وب سایت ، بازاریابی و فروش را انجام دهید. اگرچه این اطلاعات در مورد سفارشات است ، اما شما همچنین می‌توانید از مشتریان خود درخصوص اینکه چه کسانی هستند ،‌ محصولات را به کجا منتقل می‌کنند ، روش نقل و انتقال آنها چیست و سؤالهای دیگر که مایل هستید بدانید اطلاعات بدست آورید. بعلاوه کسب و کار اینترنتی شما را قادر می‌سازد تا به اطلاعات کارت اعتباری در اینترنت دست یابید. زمانی که اطلاعات جمع‌آوری شد کسب و کار اینترنتی موجب می‌شود تا در هر ثانیه کسب و کاری را انجام دهید. شما در آن نه تنها به تبلیغ ، بازاریابی و فروش می‌پردازید بلکه می‌توانید حسابهای دریافتی و پرداختی خود را نیز کنترل کنید و از نظر فنی شما را حمایت می‌کند تا به ایده هایی دست یابید و همه آنها از منبع منفردی است که همان وب سایت می‌باشد.
3 – کسب و کار اینترنتی می‌تواند یک راه حل کامل تلفیقی در خصوص کسب و کار باشد. زمانی که به یک راه حل کسب و کار اینترنتی نظر بیفکنید ، باید جریان اطلاعات را از وب سایت خود به عملکردهای اداره وو دفتر در نظر بگیرید. آیا شما مایلید تا مصرف‌کننده با فشار یک دکمه اطلاعات را وارد پایگاه داده کند ، دستور‌العملهای حمل و نقل را به انبار بفرستد ، کارت اعتباری را فعال سازد ، داده ها را وارد سیستم حساب شما بکند ، و زمانیکه در حال خواندن روزنامه صبح هستید فنجانی از قهوه جلوی شما قرار گیرد؟ این امر به شما بستگی دارد که تا چه اندازه بخواهید روند کار شما الکترونیکی باشد. بدون توجه به تلفیق کلی ، باید فرآیند را از شروع تا پایان قبل از آنکه عملی را صورت دهید درک کنید. اگر این فرآیند را درک نکنید ،‌باید دوباره طرح‌ریزی و کار را از ابتدا شروع کنید که این عمل بسیار گران است. این هزینه برای مدت یکماه از 200 تا هزاران دلار است که همه اینها با تفاوت میان استفاده از Quicken و به مخاطره انداختن سرمایه در کاسبی قابل مقایسه است.
4 – دنیای آن لاین راه حلهای کسب و کار اینترنتی بسیاری دارد که با یک نیاز خاص سازگار است مانند یک مغازه آرایش که دارای محصولاتی برای بدن است. اگر احساس می‌کنید که به اندازه کافی اطلاعات در خصوص بهترین راه حل ندارید ، در نتیجه واقعا: تنها هستید. می‌توانید به راحتی این مشکل را حل کنید. با یک فرد باتجربه کار کنید ، او به شما کمک می‌کند که نه تنها موضوعات فنی راه حل کسب و کار اینترنتی را دریابید ، بلکه به موضوعات تجاری نیز دست یابید. آن افراد خبره می‌توانند مشاوران اینترنتی ، تنظیم‌کنندگان سیستم و افراد دانا در امور بازاریابی فنی باشند.
5 – کسب و کار اینترنتی بخشی از چگونگی عملکرد تجاری شماست.البته اجرای آن گران است ، اما بعنوان یک سرمایه‌گذاری باید به آن نظر افکند. در عوض شما دارای 401 تهیه کننده ، فضای مناسب کار ، پرسنل اصلی ، یا حساب تجاری گسترده هستید. در حقیقت کسب و کار اینترنتی بهترین انتخاب در کسب و کار است. آیا شما قصد دارید که کسب و کار روزانه آن لاین داشته باشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است ، باید با بخشهای فروش ، بازاریابی ، امورمالی ، خدمات مشتری ، سیستم های اطلاعاتی ،‌ عملکرد شبکه ارتباطی ، کارکنان پشتیبانی و متصدیان پذیرش سروکار داشته باشید تا مطمئن شوید که به همه بخشهای یک راه حل تسلط دارید و در خصوص آن به افراد آگاهی می‌دهید.

کسب و کار اینترنتی ، یک امکان بزرگ
سطوح مختلف اینترنت امکانی برای کسب و کارهای کوچک
کسب و کارهای کوچک در اینترنت به سرعت به زمینه عملکردهای چندملیتی بزرگ دست می‌یابند و این بعنوان امتیازی برای آنها محسوب می‌شود. در اینترنت یک کسب و کار کوچک می‌تواند با شرکتهای بزرگ اعتباری رقابت کند. اما آیا همه کسب و کارها از مزایای آن لاین برخوردار می‌شوند؟ در حقیقت بهترین فروش محصولات بصورت آن لاین طیف جغرافیای گسترده ای دارد. آنها آیتم های مربوط به کامپیوتر هستند که البته در اینترنت با هزینه کمتری خریداری می‌شوند ، مواردی که بخصوص در مکانهای دیگر به سختی قرار می‌گیرند. کسب و کار اینترنتی هزینه های عملکردی را کاهش می‌دهد زیرا نیازی به تجهیزات ، یا به قول معروف آجر و ملاط و کارمند نیست ، تنها یک وب سایت و شاید یک انبار مرکزی ، گاراژ یا چیزی شبیه آن مورد نیاز است. هزینه های وب سایت کسب و کار اینترنتی بسیار متفاوت است ، اما حدود 50$ تا 1000$ می‌باشد. به دلیل آنکه معاملات تجاری از نظر الکترونیکی حرف اول را می‌زنند ،‌ نیاز به تعداد زیادی کارمند فروش نیست. فروش از طریق اینترنت خطرات ناشی از دزد و آسیب فیزیکی را به حداقل می‌رساند. کسب و کار اینترنتی درهمه جا در دسترس است ، یعنی در هر زمان که کاربر وارد اینترنت شود. مصرف‌کنندگان سراسر جهان بصورت آن لاین خریداری می‌کنند. بعنوان مثال زمانی که ساعت در لوس آنجلس 3 صبح ، درفرانسه 12 ظهر ، در توکیو 7 بعدازظهر و در دوبی و تهران حدود 2 بعداز ظهر است ، مشتری می‌تواند خرید کند. یک کسب و کار آن لاین هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز فعال است. صندوق حساب روز و شب باز است حتی در زمانیکه تاجر یا صاحب کسب و کار در خواب باشد.
کسب و کار اینترنتی ارائه خدمات به مشتری را تقویت می‌کند
یک وب سایت این امکان را فراهم می‌سازد تا نیازهای مصرف‌کننده پیگیری شود ، بنابراین صاحب کسب و کار می‌تواند بر طبق آن تولیدات خود را عرضه کند. یک وب سایت بطور اتوماتیک سفارشات را پیگیری می‌کند ، برای تشخیص آنکه چه اقلامی از نظر فروش بهتر هستند و چه چیز مورد نیاز است و بیشتر سفارش داده می‌شود می‌توان به وب سایت مراجعه کرد. از طریق کسب و کار اینترنتی می‌توانید همه چیز را در خصوص کسب و کار به محض ورود به بازار و مغازه بیاموزید. وب سایت این امکان را برای تاجران فراهم می‌سازد تا در مورد شرکت خود به مشتریان توضیح دهند و معیارهای خود را بیان کنند. بعنوان مثال شرکتی که به فروش ظروف آشپزخانه می‌پردازد می‌تواند در کنار آن دستورات آشپزی رایگان ارائه دهد ، یا شرکتی که در حیطه نرم افزار فعالیت دارد می‌تواند کاربردهای آزمایشی رایگانی عرضه کند.با مطالعه تاریخچه و رزومه یک شرکت ، مشتری احساس می‌کند که با صاحب آن شرکت در ارتباط است. اختصاصی کردن یک شرکت حس وفاداری را در مصرف‌کننده ایجاد می‌کند. وب سایت در حقیقت فروش آسان است زیرا از طریق آن تاجران می‌توانند به راحتی تولیدات خود را به مصرف‌کننده عرضه کنند.
فضای بازار الکترونیکی
بازارهای الکترونیکی معمولاً به معاملات و حراجی های روی شبکه ، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت ، اشاره دارد؛ اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده اقتصادی اشاره دارد که محصولات، واسطه ها و مشتریان به یک طریقی به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند . فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی ، فعالیتهای اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی ، اقتصاد الکترونیکی را ارائه می کنند . فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است :

• بازیگران بازار ، یعنی کارخانجات ، بازرگانان ، عمده فروشها ، واسطه ها ، فروشگاهها و مشتریان

• کالاها و خدمات

• فرایندهای تامین ، تولید ، بازاریابی ، رقابت ، توزیع ، مصرف و غیره

تفاوت دو بازار فیزیکی و الکترونیکی این است که در فضای بازار الکترونیکی حداقل برخی از ترکیبات یا عناصر ، الکترونیکی ، دیجیتال ، مجازی ، مستقیم و یا از طریق شبکه می باشند . برای مثال ، یک بازیگر بازار الکترونیکی دارای پست الکترونیک و یک صفحه Web است . ممکن است یک کالای الکترونیکی ، مانند CDROM در یک فروشگاه فیزیکی عرضه شود . کسی که کالای فیزیکی را در فروشگاه فیزیکی ارائه می کند ممکن است اطلاعات تجاری خود را از طریق شبکه به مشتریان برساند و مشتریان از طریق شبکه اینترنت کالاهای مورد اشاره را جستجو کنند ؛ اما تولید ، سفارش ، پرداخت و توزیع به شیوه سنتی انجام گیرد .

بازار الکترونیکی روی شبکه ای بودن تمام این حلقه های فعالیت تاکید دارد. اما اگر یکی از فرآیندهای تجارت یا مصرف ، الکترونیکی باشد قبلاً بخشی از فضای بازار الکترونیکی ایجاد شده است . به این ترتیب اکثر بازیگران تجارت از قبل در فضای بازار الکترونیکی بوده اند
نکات اساسی اولیه
پس از تصمیم یک شرکت یا فرد در ایجاد یک سایت, سه مسئله می بایست حل گردد تا آن سایت بر روی اینترنت قابل ملاحظه باشد.
- نکته اول نام سایت می باشد. اما چون این نام می بایست منحصر به فرد باشد, ممکن است نام دلخواه شما قبلا توسط فرد دیگری گرفته شده باشد. بنابراین قبل از انجام سایر امور می باید نام منحصر به فردی برای سایت خود انتخاب نمایید. در ضمن چنانچه هم اکنون سایت شما آماده نمی باشد, می توانید نسبت به رزرو نام سایت خود اقدام نمایید تا بعدا فرد یا سازمان دیگری آن را نخرد. نکته ضروری در این رابطه آن است که تلاش کنید نام انتخابی شما با محصولات و خدماتی که ارائه می دهید بسیار نزدیک باشد و حاکی از آن باشد ، چراکه هر ماه یکبار موتورهای جستجوگر تحت شبکه اینترنت ، اقدام به بروز کردن اطلاعات خود می کنند و اگر نام شما با کاری که می کنید سنخیت نداشته باشد ، شما را شناسایی نمی کنند و درنتیجه به کاربران نیز معرفی نمی شوید واز یک بازاریابی ومعرفی جهانی و رایگان محروم

می شوید .
- نکته دوم فضایی است که صفحات وب شما آنجا قرار می گیرند. بنابراین نیاز به یک سرور دارید که می بایست صفحات وب شما را پذیرا باشد. البته همه سرورها همه نوع صفحه ای را پشتیبانی نمی کنند و نیز خدمات یکسانی را ارائه نمی دهند بلکه تنوع بسیار هم در خدمات و هم در قیمت دارند که بدون داشتن آگاهی لازم از خدمات قابل ارائه آنان انتخاب بهترین و مناسبترین میزبان وب ناممکن است.
- نکته سوم طراحی سایت و قرار دادن آن بر روی سرور می باشد که اصطلاحا مانند محل دفتر و ویترین کار شماست که باید با دقت و حساسیت خاصی انجام شود .
دلایل اهمیت وب سایت در تجارت الکترونیک
به عنوان یک طراح وب سایت، گمان می کنم که همه مردم در مورد اهمیت وب سایت برای تجارت خود آگاه هستند. هر از گاهی نیز به خود می گویم که شاید هنوز کسانی باشند که این آگاهی را نداشته باشند. شش دلیل که در اینجا عنوان می کنم در واقع از دلایل ابتدائی اهمیت وب سایت شما است.

دلیل اول – وجود وب سایت، اعتبار شما را اقزایش می دهد.

وب سایت تائیر قوی بر اعتماد مشتری های بالقوه دارد. یک طراحی حرفه ای، متن مناسب با توشتار خوب، اطلاعات مقید از محصولات و اطلاعات تماس مناسب باعث افزایش اعتماد مشتریان به شرکت شما می شود. به مردم می فهماند که شما دارای دانش و به روز هستید. اگر شما در طراحی یک سایت با کیفیت و دارای اطلاعات مفید هزینه کنید، مردم حتما تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.

دلیل دوم – وب سایت باعث می شود شرکت شما در هر زمان و از هر مکان قابل دسترس باشد.

تا آوریل سال 2002 میلادی، فقط در آمریکا، 166 میلیون نفر از مردم روی خط بوده اند. برخی از آنها در جستجوی محصولات و خدمات شما هستند. با داشتن یک سایت وب، شما شرکت خود را برای دنیایی از فرصتها برای دسترسی مردمی که غیر از سایت شما راهی دیگر برای رسیدن به شما ندارند آماده می کنید. با کلیک ساده موس، هر کسی می تواند در 7 روز هفته و 24 ساعت شبانه روز به شرکت شما دسترسی داشته باشد.

دلیل سوم – وجود وب سایت سهولت ارجاع مشتریان جدید به شرکت شما را فراهم می کند.

برای بسیاری از تجارتها، یک منبع حیاتی برای یافتن مشتریان جدید، ارجاع سایرین است. داشتن وب سایت این امکان را فراهم می کند که مردم به راحتی سایت شما را به دیگران ارجاع دهند. آدرس وب سایت راحت تر از شماره تلفن به خاطر می ماند به علاوه دادن راه های مختلف تماس با شما به مردم، امکان برقراری تماس را بیشتر می کند.

دلیل چهارم – وب سایت یک ابزار قوی فروش است.

فروش محصولات از طریق یک فروشگاه اینترنتی یک راه بسیار عالی برای افزایش فروش است. شما یک ویترین دائمی و سهل الوصول که هزینه آن خیلی کمتر از یک فروشگاه آجری است دارید ضمن اینکه مردم بیشتری امکان دسترسی به آن را دارند. وجود اطلاعات فروش موثر در وب سایت شما، امکان وادار شدن مردم به کلیک روی دکمه خرید را افزایش می دهد. هرچند که شما از طریق اینترنت نتوانید فروش انجام دهید، وب سایت شما یک سرمایه مهم است. وب سایت شما یک شروع برای متقاعد کردن بازدید کنندگان به نیاز آنها به محصولات شما است. شما آنها را برای خرید تحریک می کنید سپس از آنها دعوت می کنید که با شما تماس بگیرند.

دلیل پنجم – وب سایت باعث افزایش ارزش تبلیغات شما می شود.

اضافه کردن آدرس وب سایت در تبلیغات، کارت تجاری و امضاء شرکت، یک راه خوب برای جلب مشتری به شرکت شما است. داشتن آدرس سایت به مردم کمک می کند که هر زمان که در مورد شما می شنوند و یا تبلیغات شما را می بینند، به پیام شما عکس العمل نشان دهند. مراجعه به وب سایت شما راحت تر از نوشتن نامه یا رفتن به مغازه یا حتی تلفن زدن به شما است. مردم اطلاعات شما را به راحتی دریافت می کنند و نیازی نیست برای آقای فروشنده برای کمک صبر کنند. همچنین بازدید از وب سایت خیلی راحت است چون هیچ مغذوریتی وجود ندارد و بازدید کنندگان تحت فشار نیستند.

دلیل ششم – وب سایت به شما کمک می کند با مشتریان بالقوه در ارتباط باشید.

مردم زیادی وجود دارند که به آنچه شما ارائه می کنید علاقمند هستند ولی ممکن است هم اکنون برای خرید آمادگی نداشته باشند. شما باید با آنها در ارتباط باشید تا زمانی که آنها برای خرید آمادگی یافنتد، با خبر شوید. وب سایت یک روش عالی برای تسهیل این فرایند است. شما می توانید از طریق وب سایت خود آدرس تماس مشتریان بالقوه را جمع آوری کنید. سپس می توانید به تناوب، نامه یا خبرنامه برایشان ارسال کنید. در ارتباط ماندن با مردم به تازه ماندن شرکت شما در اذهان کمک می کند
فاکتورهای اساسی برای انتخاب یک میزبان اینترنتی
1- خدمات : خدمات برای کسب و کار شما جنبه حیاتی دارد ؛ مثلاً شما نامه فروش خوبی را نوشته اید و آماده اید که آن را به وب هاست خودتان پست کنید . بنابر این روز بعد می توانید آن را امتحان کنید . در اجرا به مشکلی برمی خورید و نیاز دارید که وب هاست به کمک شما بیاید . مشکل در اینجاست که ساعت 10 شب است و شرکت مورد بحث تا 9 صبح فردا کار را شروع نخواهد کرد . بنابراین مجبورید تا ساعت 9 صبح منتظر بمانید ؛ تازه در این وقت هم با یک خط شلوغ روبرو می شوید .حالا شما مجبور شده اید که این برنامه کاریتان را به تعویق بیاندازید . اگر از این موارد چند بار و به اشکال مختلف رخ دهد کافیست تا هر کسی را از کوره بدر کند .
2- امنیت : آیا در مورد اینکه یک متجاوز اینترنتی تا چه حد می تواند به سایت شما خسارت وارد کند ایده ای دارید ؟ اگر یک متجاوز اینترنتی راهش را به سوی سیستم شما باز کند و آن را از کار بیاندازد ، یا اگر آدمهای بی انصافی وارد اطلاعات مشتریان شما شده و شماره کارتهای اعتباری را بربایند، تصور می کنید چه اثری می تواند بر کسب و کار شما داشته باشد . این موضوع بسیاری از کابوسهای شبانه است! مشکل در اینجاست که بسیاری از شرکت های کوچک ارائه دهنده وب هاست و حت بعضی از شرکتهای بزرگ هم اهمیتی به مایل امنیتی نمی دهند . آنها منابع و پرسنل این کار را ندارند ؛ شما هم ندارید . شما باید وقتتان را صرف بازاریابی برای کالا و خدماتتان نمایید و خدمات مناسب را برای مشتریان خود فراهم آورید ؛ نه اینکه تبدیل به یک کارشناس مسائل امنیتی گردید . شما باید به دنبال یک شرکت Web Host بگردید که تمام موضوعات امنیتی عمده را بکار گرفته باشد تا دیگران نتوانند وارد سایت شما شده ، به اطلاعات شما خسارت وارد آورند . وب هاست شما اولاً باید از آخرین روشهایی که مزاحمین اینترنتی استفاده می کنند آگاهی داشته باشد ؛ ثانیاً برای مبارزه بموقع با مشکلات و مسائل امنیتی ، باید آخرین ابزار حفاظتی مناسب را در دسترس داشته باشد .
3- سرعت : برقراری سریع ارتباط باصفحات وب شما در اینترنت نیز در حد خود بسیار مهم است . حتی سریعترین اجرای صفحات ، از سطحی از ارتباط متاثر می شوند که Web Host شما در اینترنت دارا می باشد . اگر بازدیدکنندگان مجبور شوند که برای مشاهده یک صفحه 30 ثانیه صبر کنند ، دچارمشکل می شوید و پس از مدتی هیچ مشتری نخواهید داشت ؛ چرا که 30 ثانیه انتظار در اینترنت معادل 30 دقیقه زمان عادی است . استقرار شبکه های فیبر نوری در اتصالات اینترنت باعث افزایش و اعتبار ارتباطات اینترنتی شده است . این شبکه فیبر نوری به منزله ستون فقرات شبکه ارتباطی شناخته می شود . بهتر است Web Host شما به این شبکه فیبر نوری متصل باشد . چراکه میلیونها وب سایت به این ستون فقرات متصل هستند .

اصول طراحی صفحات وب
طراحی سایتهای صنعتی
چگونه یک مشتری جنس مورد نظر خود را شناسایی و ردیابی میکند، و احتمالا پیشنهادات خوبی را برای فروش بر روی صفحه وب ارائه می دهد؟ این مبارزه طلبی طراحی صفحات تجاری وب می باشد .

بیشترین تولید کنندگان صنعتی با جدیت به سمت مشتریانشان جهت گیری کرده و صفحات طراحی شده برای کمپانیهای صنعتی، می بایست تعصبات مشتری گرایانه قوی داشته باشند.

گرایش به مشتری در روشی که صفحات صنعتی، مشتری را چه از لحاظ تصویری و چه از لحاظ تعاملی درگیر می کنند، دیده می شود. صفحات صنعتی غالبا معمولیتر از صفحات دیگر به نظر میدهند.

صفحات صنعتی در کل دارای سه عنصر میباشند

- خصوصیات محصول : هر مشتری می بایست بتواند یک محصول خاص را از میان مجموعه ای از محصولات مشخص کند. این کار می تواند به صورت تصویری، با استفاده از یک لیست انتخابی یا با استفاده از یک برنامه جستجو انجام شود.

- مشخصات محصول : بیشتر محصولات صنعتی همراه با اطلاعاتی عرضه می شوند که صفحه مشخصات نامیده می شود یک صفحه مشخصات ترکیبی از متن، تصویر و توصیفاتی در مورد کارایی محصول در یک ورق کاغذ میباشد. خصوصیات کارایی یا تصویر توصیف کننده ساختار کالا، اغلب عامل فروش یک محصول می باشند.

البته با توجه به قابلیتهای وب، ایجاد صفحه مشخصات کالا در وب به روش سنتی، محدود کننده به نظر میرسد. مشخصات کارایی کالا می تواند به صورت سه بعدی و همراه با حرکت ایجاد شود، همچنین خود محصول در حال انجام عمل، قابل نمایش باشد.

- ارتباط با مشتری : ‏‏‏کارتهای جالبی را که در آنها از شما سئوال می شود «آیا مایلید که نمایندگی سرویسهای مشتری در مورد کالایی خاص با شما تماس بگیرد؟» را بخاطر بیاورید. با استفاده از وب سئوالات تقریبا پس از پرسیده شدن جواب داده خواهند شد.
طراحی صفحات خرده فروشی
صفحات خرده فروشی کاملا با صفحات صنعتی متفاوت است چرا که در مورد محصولات خرده فروشی، انتقال اطلاعات تکنیکی چندان مورد توجه نمی باشد. بهر حال چیزی که در این نوع صفحات دارای اهمیت بسیار است، تطابق تصاویر با اصل می باشد.

در این نوع طراحی باید مسائل زیر را در نظر گرفت:

خصوصیات تصویری و سازمانی فروشندگی خرده فروشیهای موفق چیست؟

اجزا ساختاری خرده فروشی چیست؟

از چه خصوصیات وب میتوان به گونه ای موثر در طراحی صفحات خرده فروشی سود جست؟
صفحات تجاری
صفحاتی که برای مخاطبین تجاری طراحی می شوند با صفحات خرده فروشی و صنعتی تفاوت دارند. به خاطر داشته باشید که هر شرکت دارای زندگی و یک شخصیت وجودی در زمینه محصولات ویژه یا عملیات فروش خاصی می باشد. یک شرکت تلاش زیادی را صرف به تصویر کشیدن یک نمای حساب شده از خود میکند. این تلاش ممکن است شامل اسم، آرم شرکت،رسم الخطی که در مکاتبات شرکت استفاده میشود. رنگهای مورد استفاده و اینکه دقیقا چه اسامی برای معرفی محصولاتشان می کنند، باشد.

یک صفحه تجاری می بایست منعکس کننده فرهنگ ان شرکت باشد. این بدان معنی است که صفحات وب یک بانک، اساسا با صفحات وب یک تولید کننده اسباب بازی متفاوت است.

قطعات اصلی پازل صفحه وب تجاری شامل اجزا زیر می باشد

نام شرکت رسما چگونه استفاده می شود؟ آیا به طور کامل نوشته می شود یا مخفف؟ آیا نام، یک نام تجاری ثبت شده است؟

آیا نام شرکت تحت قانون حق تکثیر می باشد؟

آیا نام شرکت همان آرم شرکت است. یا یک طرح گرافیکی جداگانه می باشد؟ اندازه، مکان و جهت رسمی ان چگونه است؟

آیا یک ارم تجاری یا یک نشان سازمانی است؟

آیا اسامی محصولات، اسامی تجاری طراحی شده به شکل خاص می باشند؟

آیا این نوع اسامی با قلم،وزن و تاکید متفاوتی نمایش داده می شوند؟

آیا رسم الخط رسمی، برای بدنه اصلی مکاتبات وجود دارد؟

آیا متن ترازبندی شده است یا دارای برآمدگی و فرورفتگی است؟

آیا اصلا رنگهای رسمی برای شرکت وجود دارد؟

آیا یک سلسله مراتب برای مکاتبات در شرکت وجود دارد؟

شما چگونه می توانید سئوالات و تقاضاهایتان را به قسمتهای مختلف ابلاغ کنید؟
موسسات آموزشی
موسسات آموزشی دارای اولین و بیشترین نشریات وب می باشند و همگی با مشگل ساختاری یکسانی مواجهند. کالجها و دانشگاهها، بیش از حد معمول ساخت یافته اند یا به عبارتی قسمت بندی شده به بخشهای مختلف می باشند، بنابراین صفحات وب میبایست حس مجازی تصویری از ارتباطات ساختاری داخل یک موسسه ارائه دهند بگونه ای که حس قدم زدن در آن موسسه در بیننده القا شود.

جنبه یکسان صفحات آموزشی، ترتیب عملیات داخل موسسات می باشد. این مسئله در تضاد کامل با صفحات تولید کنندگان و فروشندگان جز می باشد. ترمهای مدارس همیشه مدت ثابتی دارند. تاریخ شروع و خاتمه از قبل دقیقا مشخص شده اند تقاضانامه و عملیات ورود به موسسه همگی استاندارد شده می باشند. گذراندن کل دوره تحصیلی اجباری است و معمولا می بایست تحت مجموعه ای از مراحل مشخص گذرانده شوند. کارنامها مقدار پیشرفت محصل را مشخص می کنند. دانش اموزان براساس پیشرفتشان طبقه بندی می شوند، در حقیقت بر اساس وضعیت قبولی هر مقطع طبقه بندی می شوند، این صفحات به دلیل کمبود آزادی عمل طراح، جز مشگل ترین صفحات از لحاظ طراحی می باشد.
صفحات مربوط به سرگرمی
در مقابل صفحات تجاری، صفحات مربوط به سرگرمیها قرار دارند. درست است که در اینجا هم ممکن است برخی محدودیتهای تجاری اعمال شوند(سونی، دیسنی و غیره ) ولی این صفحات در معمولیترین و مورد قبولترین شکلشان دارای کمترین محدودیتهای طراحی بوده و آزادی عمل زیادی برای طراح وجود دارد. مشتریان سرگرمیها اغلب جز بی ثباترین و مشگلترین مشتریان برای شناسایی و ردیابی می باشند. موضوعی که در سال گذشته مورد توجه ترین موضوعات بوده ممکن است دیگر موردتوجه نباشد.

صفحات وب سرگرمی دارای خصوصیات زیر می باشد؛

کمترین ساختارو عمل-عکس العمل بیشتر

اعتماد بیشتر به تصویر نسبت به اطلاعات نوشتاری

استفاده بیشتر از منابعی که مشتریان بالقوه این نوع صفحات وب مجبور به یادگیری آن هستند.

انجام محاسبات سطح بالا به منظور بهبود سرعت پردازنده، عمق نمایش و پهنای باند شبکه.

حداقل در حال حاضر، کمبود مهمی که در مورد صفحات سرگرمی وجود دارد تفاوت کلی بین شمایل صفحات وب با شکل واقعی سرگرمی واقعی مورد توجهشان مثل فیلم، کتاب، بازی، ضبط صوت، کنسرت و نمایش زنده و چیزهای دیگر را با صفحات وب مقایسه کنند، به سادگی به عدم واقعگرایی صفحات وب نسبت به رسانه اصلی پی می برند. برای موفقیت صفحات سرگرمی وب یا باید واقعگرایانه صفحات وب با وسایل موجود در زندگی منطق شود و یا صفحات سرگرمی وبی طراحی شود که هیچ مرجعی در دنیای واقعی برای مقایسه نداشته باشند .
صفحه اصلی سایت ( ویترین کار شما )
شما با تهیه یک صفحه اصلی موفق این شانس را خواهید داشت تا تصویر مثبتی را در دید بینندگان و حضار ایجاد کنید. با اینکه در دنیای عادی می‌توان از منابع متعددی استفاده کرد، اما در جهان آن لاین تنها یک منبع اصلی وجود دارد و آن صفحه اصلی شما است. با تعدادی طرح ساده ، صفحه اصلی شما می‌تواند پیام تجاری شما را به طرزی تاثیرگذار منتقل سازد. در اینجا شش نکته راهنما وجود دارد :
1 – صفحه اصلی خود را منحصر به فرد طراحی کنید که کاملا از نمونه رقبای خود متمایز باشد : برای انجام این کار ابتدا از موترهای جستجوگر ( مانند : گوگل ، یاهو و ... ) برای یافتن وب سایتهای تجاری مشابه با کار خود استفاده کنید و سپس به سئوالات زیر پاسخ دهید :

- صفحه های اصلی شبیه چه چیزی است ؟

- وب سایت رقبای شما چه تولیدات و خدمات خاصی ارائه می‌دهد ؟

- چگونه می‌توانید صفحه اصلی خود را از سایرین متمایز سازید ؟

- موارد منحصر به فرد مربوط به تولیدات وخدمات شرکت شما چیست ؟ مطمئن شوید که تولیدات و خدمات قابل توجهی را در مرکز تجاری خود ارائه می‌دهید.

2 – طرحهای ساده پیاده کنید : صفحه اصلی خود را مملو از تصاویر ، رنگها و متون متفاوت نسازید. گرافیکهای بزرگ موجب می‌شودتا انتقال اطلاعات از کامپیوتر شما به آرامی صورت گیرد و بازدیدکنندگان زیاد معطل نشوند. پر کردن صفحه از تصاویر ،‌ رنگها و ترکیبات خطوط متفاوت بازدیدکنندگان را سردرگم می‌کند و آنها مجبور می‌شوند که زمان زیادی را صرف کنند . سعی کنید صفحه اصلی بسیار ساده و رسمی و مبتنی بر فعالیت مورد نظر و مطابق با معیارهای تجارت بین الملل (International Marketing ) باشد .

3 – ایجاد یک وب سایت آسان و راهبر : برای این کاراز پیوندهای ارتباطی راهگشا استفاده کنید تا افراد مسیر خود را تشخیص دهند و مطمئن شوند که همه صفحات دارای مجموعه ای ثابت از این پیوندها است. ( با استفاده از خدمات کسب و کار اینترنتی ترکیب شده با طرحهای مناسب می‌توان به نتایج هوشمندانه ای رسید. ) در آخر مطمئن شوید که هر صفحه در وب سایت شما در برگیرنده یک پیوند به صفحه اصلی است.
4 – محتوای وب سایت خود را به روز سازید : برای آنکه به بازدیدکنندگان وب سایت خود نشان دهید که آن ارزش دیدن مداوم را دارد ، مطالب آنرا به روز ( Up To Date ) سازید و اطلاعات جدیدو هرگونه تغییر در خصوص عملکردهای تجاری خود را ارائه دهید. سعی کنید آخرین زمانی که وب سایت شما به روز شده است را در پایین صفحه ذکر کنید تا بازدیدکنندگان آگاه شوند که وب سایت بطور مداوم در حال تکامل است.

5 – کسب و کار آن لاین خود را ارتقاء بخشید : پس از طی مراحل بالا ، اکنون زمان آن فرامی رسد تا با تدوین جدول زمانبندی شده و درنظر گرفتن اهداف کوتاه مدت و بلندمدت ، کسب وکار خود را گسترش دهید و امکانات و فعالیتهای بیشتری را ارائه کنید .
اهمیت تبلیغات در اینترنت
مراجعین وب هدفمند هستند و به تبلیغاتی که به هدف آنها مربوط نشود، توجهی نمی کنند. برای موفقیت، آگهی ها باید با اهداف و آنچه در ذهن کاربران است، هماهنگ باشد.

دلایل مختلفی برای عدم موفقیت تبلیغات روی وب وجود دارد. اما این موضوع زمانی قابل توجه است که آگهی به موضوع مورد علاقه کاربر مربتط باشد و باز هم شکست بخورد. چرا این اتفاق می افتد؟

برای شروع باید علل موفقیت تبلیغات متنی در موتورهای جستجو را بررسی کنیم.

هر کاربری به دنبال یک هدف است – ممکن است دنبال اطلاعاتی درباره دوربینهای دیجیتال باشد یا بخواهد کتابی خریداری کند. در هر صورت، توجه کاربر کاملا به مسائلی معطوف است که به نحوی او را به هدف خود می رساند.

هنگامی که کاربر عنوانی برای جستجو وارد می کند، موتور جستجو آگهی هایی را که مستقیما مربوط به موضوع جستجو باشد، برمی گرداند. بنابراین کاربران آنها را مشاهده و دنبال می کنند. حتی این گونه آگهی ها موثرتر از نتایج دیگر جستجو هستند زیرا نشان دهنده اعتبار تبلیغ کننده و علاقه او به جذب مشتریان است.
نشانه گرفتن اهداف کاربر
متوجه شدیم که رمز موفقیت تبلیغات مطابق بودن آن با اهداف کاربر است. برای رسیدن به این مقصود، آگهی های متنی روش موثری است. تبلیغات گرافیکی نگاه بیننده را به خود جذب می کند. اما تبلیغات هدفمند تضمینی برای جلب توجه و ذهن بیننده است. بنابراین باید مسائل جانبی و نمایشی نامربوط را کنار بگذارید و بسیار صریح موضوع فروش خود را به اطلاع بیننده برسانید. البته به همراه یکی لینک به صفحه ای که اطلاعات جزئی درباره محصولات در آن قرار دارد. انتظار انتقال تمام اطلاعات از طریق یک آگهی بسیار غیر منطقی است و کسانی که سعی دارند مطالب زیادی را به زور در یک تبلیغ کوچک بگنجانند، منافع ابرمتنها را از دست می دهند.

آگهی هایی که در مواقع مختلف ناگهان ظاهر می شوند یا تبلیغ در سایتهای خبری و دیگر سایتها بسیار وسوسه کننده است اما با این کارها موفق نمی شوید زیرا در راستای هدف بیننده پیش نمی روید. کاربران اکنون می خواهند خبری را مطالعه کنند یا مشغول هر کار دیگری هستند که به خاطر آن به سایت آمده اند و تبلیغات در این زمان حتی اگر کشش زیادی داشته باشند، مورد توجه واقع نمی شوند.

و هنگامی که کار آنها به اتمام می رسد و آماده دریافت تبلیغات هستند، آن آگهی ها دیگر وجود ندارند.
مزایای ثبات
بسیاری مواقع پیش آمده است که مشغول انجام کاری روی سایت هستیم و متوجه آگهی جالبی می شویم. این اتفاق معمولا در زمانهای مرده ای که منتظر باز شدن صفحه جدیدی هستیم پیش می آید. یک پیغام روانی در ذهن ما ایجاد می شود که برگردیم و آن را ببینیم. اما حدس بزنید چه اتفاقی افتاده است؟ در برگشت آگهی دیگری در آن محل قرار دارد و این مغایر با یکی از اصول اولیه طراحی مناسب است : ثبات.

مکینتاش در سال 1984، به طراحان توصیه کرد که اطلاعات را به طور ناگهانی از کاربران نگیرند. این مسئله مصداقهای متفاوتی دارد، ذهن کاربران در صورت مواجه شدند با ظاهر متفاوت یک صفحه مغشوش خواهد شد. مثلا : زمانی که در حال خواندن روزنامه هستید، صفحه ها را برمی گردانید و داستان را دنبال می کنید و ناگهان چشمتان به آگهی جذابی می افتد به احتمال زیاد به خواندن خبر ادامه می دهید اما پیامی در ذهنتان حک می شود که بعدا برگردید و آنرا ببینید. در برگشت هنوز هم آگهی در محل قبلی وجود دارد.

وب سایتها هم باید به همین ترتیب عمل کنند. نباید میان کار مردم مزاحم آنها شد. باید به نحوی به آنها امکان داد تا بعدا به آن مراجعه کنند. حتی اگر از آن صفحه خارج شده باشند. مثلا می توان در محل مخصوص تبلیغات دکمه ای قرار داد که ده آگهی آخر را نمایش دهد. ما پیش گویی می کنیم که با این کار موفقیت آگهی ها افزایش می یابد. این راهکار شبیه روشی است که در صفحات اصلی سایت استفاده می شود و آرشیوی از رویدادهای اخیر سایت در آن تشکیل می شود.

متاسفانه اکثر وب سایتهای کنونی راه اشتباهی را برای تبلیغات طی می کنند و هر روز حجم آنها را بیشتر و آزاردهنده تر می کنند. حرکت در خلاف جهت اصلا راه عاقلانه ای نیست.
آیا می خواهید آگهی شما مؤثر باشد ؟

در سایتی که خوب طراحی شده آگهی بدهید. از منافع ابرمتنها غافل نشوید. و از همه مهم تر به مسائل روانشناسی بینندگان دقت کنید.
روش نوشتن یک تبلیغ گیرا برای سایت
با این که پیشتر نیز آن را توضیح دادم به خاطر اهمیت آن دوباره یادآوری می کنم که بیشتر نیروی خود را روی نوشتن تبلیغ و نه طراحی گرافیکی سایت و زیبا نمودن آن صرف کنید. به عبارت دیگر هرگز تصاویر و طراحی گرافیکی باعث برانگیختن تمایل مشتریان به خرید از سایت نمی شود .

1. در عنوان تبلیغ باید اطلاعات بیشتری در اختیار مشتریان خود قرار دهید.

تنها چند لحظه فرصت دارید تا توجه بازدیدکنندگان را جلب کنید و آنها را به خواندن ادامه آن ترغیب کنید. تیتر شما باید در خواننده برای دانستن مطالب بیشتر، کشش ایحاد کند. عناوین دارای عبارات منفی به طرز باور نکردنی این مقصود را برآورده می کنند. برای مثال:

عبارت منفیStop being internet marketing failure هر خریدار اینترنتی را به سمت خود جذب می کند و یا جمله Discover 10 vital things to do right now کمک می کند تا بیننده به خواندن بقیه متن ترغیب شود. با این کار یک عبارت منفی به نتیجه مثبت می انجامد.

و یا این نمونه "آیا تا به حال درباره به دست آوردن دوباره سرمایه خود فکر کردید؟" که شما را به خواندن ادامه آن هدایت می کند؟ شکی نیست که مردم به طور طبیعی با عنوانهای منفی به متن جذب می شوند. چرا؟ چون بیشتر مردم به همین شکل برنامه ریزی شده اند. چیزهایی مردم که به طور معمول به خاطر دارند، بیشتر خاطرات منفی آنهاست تا خاطرات مثبت. از عنوانهای منفی استفاده کنید و به این ترتیب افراد زیادی را به سمت خود جذب کنید.

2. تا حد ممکن از به کار بردن حروف بزرگ و درشت پرهیز کنید.

این کار در خواندن پیام شما وقفه ایجاد می کند و خواندن آن را کند می کند. از حروف درشت برای تاکید روی مطالب و از خط کشیدن زیر کلمات برای تاکید بیشتر استفاده کنید. عنوان را با کلماتی به اندازه سایر کلمات آغاز کنید.

3. متنی گیرا و جذاب بنویسید.

مردم را مورد خطاب قرار دهید و به گونه ای بنویسید که با اشتیاق مطالب را دنبال کنند. برای شروع می توانید از ساختار تبلیغات یکی از اجناسی که آن را خریده اید استفاده کنید.

4. مطالب خود را به صورت منسجم و مرتبط با یکدیگر بنویسید.

اگر این نکته را رعایت نکنید، مطمئن باشید مشتریان زیادی را از دست خواهید داد. از نوشتن تبلیغات طولانی نترسید. اگر آن را به درستی تنظیم کنید و بنویسید، بینندگان تمام آن را خواهند خواند. اشتباه در اینجاست که فکر کنیم تبلیغ طولانی مانع موفقیت ماست. اگر آن را صحیح بنویسید حتا یک تبلیغ 10 صقحه ای خیلی بهتر از یک تبلیغ کوتاه عمل می­کند.

5. تبلیغات تمام محصولاتی را که می خرید جمع آوری کنید.

آنها را نگهداری کنید و بعدها از آن استفاده کنید. وقتی می خواهید یک تبلیغ بنویسید، جملاتی از آن را که مناسب به نظر می رسد انتخاب کنید و آنها را با نوشته ی خودتان بیامیزید. برخی از کلمات جمله­ها را تغییر دهید و دوباره آن را مرتب کنید. در پایان یک نوشته عالی و قوی خواهید داشت!
6. هربار که کالا یا خدمتی را می فروشید، از مشتریان خود بخواهید که میزان رضایت خود را از خرید در دفاتر شما ثبت کنند.

آنها را در تبلیغات خود قرار دهید. تایید آنها برای موفقیت شما اهمیت دارد و اعتبار قابل قبولی را برای شما به ارمغان می آورد. تبلیغ شما بدون توصیه و تایید دیگران کامل نمی شود. حتا اگر در گرفتن تاییدیه از مشتریان خود دچار مشکل هستید، می توانید در مقابل دریافت رضایت نامه ، محصولات و خدمات خود را به رایگان در اختیار مشتری قرار دهید.

7. یک نکته بسیار مهم؛ متن شما باید بدون خطا باشد.

حتی ممکن است وجود یک حرف یا کلمه اشتباه و یا متن ناتمام موجب شکست شما در فروش شود. متن خود را مختصر و بدون ابهام بنویسید. اگر متن گنگ و نامفهوم باشد، به طور قطع خوانندگان و در نتیجه مشتریان زیادی را از دست خواهید داد.

8. نوشتن یک متن تاثیرگذار و کارا با یک بار تلاش به ثمر نمی رسد.

متن خود را یک روز بنویسید و روز بعد دوباره آن را بررسی کنید. می بینید که نیاز به بازنویسی دارد. نوشتن و تکمیل یک متن ممکن است 30 روز طول بکشد. اگر افزایش میزان خوانندگان و در نتیجه خریداران را در نظر بگیرید، به اهمیت صرف کردن وقت برای نوشتن این متن پی می برید.

نتیجه گیری

با توجه به آنچه تبیین شد ، فروش اینترنتی زمانی موفق می شود که فروشندگان کالا و خدمات بتوانند نسبت به فروش سنتی منافع و یا ارزش اقتصادی بیشتری را برای مشتریان به ارمغان آورند و صرف نمایش محصولات در یک سایت زیبا با عکسهای متنوع و جذاب در فروش اینترنتی کافی نمی باشد .

بنابراین ضروری می نماید در طراحی و راه اندازی این نوع از تجارت ، علاوه بر استفاده از متخصصین رایانه و هنری ، از متخصصین بازاریابی ، بازار سنجی ، مهندسین محصول ،تبلیغات و خدمات نیز بهره گرفته شود ، تا این امر بطور تخصصی و قابل رقابت با محصولات و خدمات مشابه درآید .
(1) : مهدی علیخانی ، مدرس دوره های تجارت بین الملل و اصول و فنون مذاکره می باشد و مقاله فوق از مقالات ارائه شده دردومین جشنواره کار آفرینی شیخ بهایی در اصفهان است . alikhani_iri@yahoo.com

1 . تعریف (Definition)

تعریف عام تجارت : هر نوع ارائه کالا یا خدمات ، که معمولاً ( نه همیشه ) بخاطر پول انجام می پذیرد .

از تجارت الکترونیک ، تعاریف متعددی ارائه شده است . در حقیقت مجموعه متنوع وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات ، کاربردها ، و مدلهای گوناگونی را در بر می‏گیرد‏‏. درگونه‏ای از این موارد ، کوشیده شده است که تعاریف عامی ارائه شود و در گونه‏های دیگر در تعاریف به نوع فعالیت ، امکانات ارتباطی و تجهیزات مورد استفاده ، محدوده سازمانی فعالیتها و زیر ساختارها توجه شده است :
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه Clarke :

هر نوع مبادله اطلاعات مربوط با امور تجاری از طریق ابزار الکترونیکی ، حتی تلفن و فاکس (سال 1997)

تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا (European union) :

تعریف 1 : “ انجام تجارت بصورت الکترونیکی “ (سال 1998)

تعریف 2 : “ هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی ، به صورت الکترونیکی تعامل کنند . “ (سال 2001)
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه ارتباطات :

تحول خدمات ، کالا ومحصولات اطلاعاتی از طریق خطوط تلفن ، شبکه‏های کامپیوتری و سایر وسائل ارتباطی
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه فن آوری اطلاعات :

آن دسته از کاربردهای فن آوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت دادن جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه تجاری :

ابزاری است که کسب و کارهای مختلف ، شرکای آنها و مشتریان آنها را قادر می‏سازد که موضوعاتی چون کیفیت خدمات ، سرعت تحویل و ... را ارتقاء وموضوعاتی همچون هزینه‏ها را کاهش دهند .
تعریف تجارت الکترونیک :

تعامل سیستمها ارتباطی (Communication) ، سیستمهای مدیریت اطلاعات (Data Management) و امنیت (Security) که بواسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می گردد .

بنابراین تعریف اجزاء اصلی تجارت الکترونیک عبارتند از :

1-Communications (سیستمهای ارتباتی)

2-Data Management (سیستمهای مدیریت داده ها)

3-Security (امنیت)
2. تاریخچه (History)

استفاده از فناوریهای الکترونیکی در انجام امور بازرگانی پیشینه‏ای نسبتا طولانی دارد . در حقیقت ، نیاز به تجارت الکترونیکی از تقاضاهای بخشهای خصوصی و عمومی برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتری ، و هماهنگی موثر درون سازمانی نشآت گرفته است .

می‏توان گفت این نوع تجارت ، از حدود سال 1965 آغاز شد که مصرف کنندگان توانستند پول خود را از طریق ماشینهای خود پرداز (ATM) دریافت کرده و خریدهای خود را با کارتهای اعتباری انجام دهند . پیش از توسعه تکنولوژی های مبتنی بر اینترنت در سالهای آغازین دهه 90 ، شرکتهای بزرگ دست به ایجاد شبکه‏های کامپیوتری با ارتباطات مشخص ، محدود و استاندارد شده برای مبادله اطلاعات تجاری میان یکدیگر زدند . این روش ، مبادله الکترونیکی دادها (EDI) نامیده ‏شد . درآن سالها ، لفظ تجارت الکترونیکی ، مترادف با مبادله الکترونیکی داده‏ها بود . ایجاد و توسعه اینترنت و شبکه جهان گستر ، باعث خلق فرصتهای زیادی برای توسعه و پیشرفت زیر ساختها و کاربردهای تجارت الکترونیک گردید.
از نظر استادان جهش تکنولوژی اطلاعات دو دوره بیست ساله سرگذاشته و اکنون وارد دوره سوم شده است .

1955 – 1974 : عصر پردازش الکترونیکی داده‏ها (EDP)

1975 – 1994 : عصر سیستمهای اطلاعاتی مدیریت (MIS)

1995 –2014 : عصر اینترنت (Internet)

هر بیست ساله ، امکانات تجارت الکترونیکی را متناسب با توانایی‏های تکنولوژی اطلاعاتی آن عصر فراهم آورده است . در حالیکه ماشینهای خود پرداز و کارتهای اعتباری در عصر بیست ساله نخست به جریان افتادند ، در عصر دوم امکان استفاده از مبادله الکترونیکی داده‏ها (EDI) ، سیستم بانکی بین المللی (Swift) و انتقال وجه الکترونیکی (EFT) فراهم شد . اما توسعه اینترنت و کاربردهای تجاری آن ، باعث تحولی اساسی در این روند شده است ، به گونه‏ای که در روند تکاملی تجارت الکترونیک ، می‏توان میان تجارت الکترونیکی سنتی و نوع اینترنتی آن تمایز محسوسی قائل شد .
3 . تجارت الکترونیک و فن آوری اطلاعات (E - Commerce & IT )

مقدمه ای بر IT :

تکنولوژی اطلاعات ، روش کارکرد افراد ، سازمانها و دولتها را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است . آموزش ، بهداشت ، صنعت و تولید ، تجارت ، بانکداری ، خدمات وحتی نحوه گذاران اوقات فراغت و سرگرمی‏ها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفته‏اند . تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید ، صنایع نوین و خلاقیتهای پیاپی شده و تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است . نزدیکی روز افسون مردم جهان به یکدیگر ، تعامل فرهنگها ، و ... نمونه‏هایی از این پیامدها است . از دیدگاه علمی ، نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک ودانش هوا فضا ، یکی از سه شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود . پیشرفتهای تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحبنظران آن را با پدیده‏هایی چون “ اختراع ماشین بخار “ مترادف دانسته اند . در بعد اقتصادی نیز “ اهمیت دست یابی سریع به اطلاعات صحیح “ کلید پیروزی در عرصه رقابت جهانی محسوب می‏شود .

تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از قسمتهای مهم نشأت گرفته از فن آوری اطلاعات است که پیشرفت آن در سایه پیشرفت فن آوری اطلاعات محقق گشته است .
4 . سطوح تجاری الکترونیک (E - Commerce levels )

تجارت الکترونیک را می‏توان به سطوح مختلفی تقسیم بندی کرد . هر یک از ابعاد سه گانه اصلی تجارت ، یعنی محصول یا خدمات مورد مبادله ، فرآیند فروش و تحول خدمات پس از فروش می‏توانند از حالت فیزیکی و کاملا ملموس تا حالت الکترونیکی و نرم افزاری (یا اصطلاحاً مجازی‌ ) تغییر نمایند . در حالتی که در تجارت سنتی هر سه عامل ، فیزیکی و کاملا قابل لمس هستند ، در تجارت کاملا الکترونیکی (بالاترین سطح تجارت الکترونیک ) هر سه عامل حالت الکترونیکی دارند . ترکیبات گوناگون از حالتهای فیزیکی و الکترونیکی سطوح مختلف تجارت الکترونیکی را شکل می‏دهند .

لذا تجارت الکترونیک می‏تواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری (Business Cycle) بکار گرفته شود . چرخه تجاری از موارد یافتن کالاها و خدمات متناسب با نیازها و یافتن راههای مبادله مورد توافق (جستجو و مذاکره ) ، سفارش ، حمل و پرداخت بها (اجرای توافق وپرداخت ) ، فعالیتهای پس از فروش مثل گارانتی و خدمات پس از فروش تشکیل شده است .

سدان در تلاش برای تعریف تجارت الکترونیک مولفه‏های زیر را در مراحل مختلف تجارت تعریف می‏کند . (نمودار زیر)
فروشندگان ↔ خریداران
تبلیغات ، تقاضای اطلاعات جستجو،

بازاریابی، ایجاد رابطه مقایسه ،

تامین نمونه ها مذاکره / چانه زنی ارزیابی
↔

اخذ سفارش یا پیمانکاری سفارش / پیمان سفارش یا پیمان

تامین تامین سپاری

دریافت بها پرداخت دریافت
↔

بررسی خسارتها، برگشت دادن / ادعای خسارت برگشت دادن،

پشتیبانی، پشتیبانی و خدمات دریافت و پشتیبانی

نگهداری و خدمات
دراین نمودار خطوط فلش دار نمایشگر کاربرد تکنولوژی اطلاعات در ایجاد ارتباط است .

بنا به سطح تجارت الکترونیک مورد استفاده ، این مولفه ها به صورت فیزیکی ، الکترونیکی و یا حد وسط آنها ظاهر می‏شوند .
5 . تاثیر گزاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح مختلف تجارت (The impact of e - commerce )

تاثیر گذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح تجارت قابل لمس و بررسی است از جمله :

رقابت (Competition)

بازاریابی (marketing)

توزیع(distribution)

خدمات و سرویس دهی (services)

فروش (sales)
6 . تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی (Traditional commerce & e - commerce)

هر فن آوری پیشرفته ، ایجاد تهدیدها وفرصتهای جدیدی برای سازمانها می‏شود . تغییر در فن آوری ، موجب تغییر در قانونمند‏ی های بازرگانی شرکتها و متحول ساختن سیستمهای سازمانی و اجتماعی می‏گردد . تکنولوژی اطلاعات به عنئان لبه پیشرو تکنولوژی های جدید در سه پارامتر سرعت ، دقت و هزینه فعالیتها می‏تواند تاثیر گذار باشد . تکنولوژی اطلاعات می‏تواند پنج مزیت عمده ایجاد کند : ارزانتر (تولید خرجی‏های مشابه با هزینه کمتر ) ، بیشتر (تولید خروجی‏ها ییشتر و با هزینه مشابه ) ، سریعتر (تولید خروجی‏های مشابه با همان هزینه در زمان کمتر ) ، بهتر (تولید خروجی های مشابه با همان هزینه وهمان زمان ولی با تجارت الکترونیک ، موانع جغرافیای و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر می‏دارد و باعث ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی وبین المللی می‏شود . تجارت الکترونیک طریق هدایت کسب و کار را تغییر می‏دهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به شکلهای جدیدتر می‏شود .

در حالی که تجارت الکترونیکی و به خصوص نوع اینترنتی آن باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در شرایط رقابتی شده است (به عنوان مثال ظهور و ورود سریع رقبای جدید ، جهانی شدن رقابت ، رقابت شدید در استانداردها و ...) فرصتهای جدیدی برای جایگزینی کسب و کار ، ایجاد مشاغل و فرصتهای شغلی جدید در زمینه‏های مختلف ایجاد کرده است . به طور کلی می‏توان فواید تجارت الکترونیک را در قیاس با تجارت سنتی در موارد زیر دانست :

حضور در بازار به شکل “ همه جا ، همه کس ، همه وقت “

در زمینه معرفی و تبلیغ محصول ، استفاده از تجارت الکترونیک ، به خصوص با استفاده از اینترنت ، دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف نبوده و در هر زمان در دسترس است و می‏تواند برای هر گروه خاص مصرف کنندگان تغییر یابد .

تجارت الکترونیک ، کانالهای معمول فروش را تغییر می‏دهد و امکان فروش مستقیم و بدون واسطه محصولات و خدمات جدید را به بازارهای استراتژی و تازه فراهم می‏کند .

دراین نمودار خطوط فلش دار نمایشگر کاربرد تکنولوژی اطلاعات در ایجاد ارتباط است .

بنا به سطح تجارت الکترونیک مورد استفاده ، این مولفه ها به صورت فیزیکی ، الکترونیکی و یا حد وسط آنها ظاهر می‏شوند .
5 . تاثیر گزاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح مختلف تجارت (The impact of e - commerce )

تاثیر گذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح تجارت قابل لمس و بررسی است از جمله :

رقابت (Competition)

بازاریابی (marketing)

توزیع(distribution)

خدمات و سرویس دهی (services)

فروش (sales)
6 . تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی (Traditional commerce & e - commerce)

هر فن آوری پیشرفته ، ایجاد تهدیدها وفرصتهای جدیدی برای سازمانها می‏شود . تغییر در فن آوری ، موجب تغییر در قانونمند‏ی های بازرگانی شرکتها و متحول ساختن سیستمهای سازمانی و اجتماعی می‏گردد . تکنولوژی اطلاعات به عنئان لبه پیشرو تکنولوژیهای جدید در سه پارامتر سرعت ، دقت و هزینه فعالیتها می‏تواند تاثیرگذار باشد . تکنولوژی اطلاعات می‏تواند پنج مزیت عمده ایجاد کند: ارزانتر (تولید خرجی‏های مشابه با هزینه کمتر ) ، بیشتر (تولید خروجی‏هابیشترو با هزینه مشابه ) ، سریعتر (تولید خروجی‏های مشابه با همان هزینه در زمان کمتر ) ، بهتر (تولید خروجی های مشابه با همان هزینه وهمان زمان ولی با تجارت الکترونیک ، موانع جغرافیای و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر می‏دارد و باعث ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی وبین المللی می‏شود . تجارت الکترونیک طریق هدایت کسب و کار راتغییر می‏دهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به شکلهای جدیدتر می‏شود .

در حالی که تجارت الکترونیکی و به خصوص نوع اینترنتی آن باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در شرایط رقابتی شده است (به عنوان مثال ظهور و ورود سریع رقبای جدید ، جهانی شدن رقابت ، رقابت شدید در استانداردها و ...) فرصتهای جدیدی برای جایگزینی کسب و کار ، ایجاد مشاغل و فرصتهای شغلی جدید در زمینه‏های مختلف ایجاد کرده است . به طور کلی می‏توان فواید تجارت الکترونیک را در قیاس با تجارت سنتی در موارد زیر دانست :

حضور در بازار به شکل “ همه جا ، همه کس ، همه وقت “

در زمینه معرفی و تبلیغ محصول ، استفاده از تجارت الکترونیک ، به خصوص با استفاده از اینترنت ، دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف نبوده و در هر زمان در دسترس است و می‏تواند برای هر گروه خاص مصرف کنندگان تغییر یابد .

تجارت الکترونیک ، کانالهای معمول فروش را تغییر می‏دهد و امکان فروش مستقیم و بدون واسطه محصولات و خدمات جدید را به بازارهای استراتژی و تازه فراهم می‏کند .

فروش آنی و روی خط (online) به مقدار زیادی هزینه های فروش و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می دهد .

زمان عرصه کاهش می یابد و محصولات جدید می توانند به محض آماده شدن در معرض فروش روی خط قرار گیرند .

خدمات پس از فروش به مشتری میتواند با امکان خبرگیری سریع دو طرف از یکدیگر وعرضه انواع خدمات به مشتری تسهیل و تکمیل شود .

ورود به بازارهای جدید واستراتژیک بدون در نظر گرفتن مرزها میسر است .فرصتهای تجاری و شغلی جدیدی به وجود می‏آید .

قدرت تجزیه و تحلیل کالا افزایش می‏یابد بطوریکه اطلاعات بدست آمده از مشتریان برای تولید کالا‏های جدید یا تغییر در تولید کالا‏های قبلی مورد استفاده قرار می‏گیرد .

قدرت تجزیه وتحلیل بازار افزایش می‏یابد و شرکت می‏تواند بر اساس این تجزیه وتحلیل استراتژیهای فروش یا بازاریابی خود را در یک یا چندعرصه تغییر دهد .

اما در مقابل تجارت الکترونیک مسائلی را با خود به همراه دارد که در صورتیکه برای آنها راه حل مناسبی اتخاذ نشود می‏تواند ویژگی هایش را تحت الشعاع قرار دهد از جمله :

سهولت درسرقت اسرارو رموز محرمانه کاری شرکتها

تبیین قوانین مالیاتی دقیق

تبیین قوانین گمرکی دقیق

آشنایی با قوانین کشورها

آداب ، رسوم و فرهنگهای ملل

کلاهبرداری از طریق کارت های اعتباری

اعتماد

امنیت (جنبه های مختلف امنیت : تشخیص هویت ، عدم انکار ، یکپارچگی اطلاعات ، محرمانگی اطلاعات )

علاوه براین تمام کالاها به طور صد درصد قابل ارائه وفروش از طریق اینترنت نیستند بطوریکه دو کار سیلور آزمونی تحت عنوان آزمون خرید الکترونیکی برای تعیین شایستگی محصولات یا خدمات جهت عرضه در سیستم تجارت الکترونیک پیشنهاد می‏کند :

مشخصات محصول : میزان وابستگی انتخاب محصول به حواس پنجگانه انسان . هرچه برای انتخاب محصولات و خدمات به حواس لامسه ، بویایی و چشایی نیاز بیشتری باشد ، امکان خرید الکترونیکی آن کمتر خواهد بود ، در حالیکه حواس بینایی و شنوایی از طریق رسانه‏های الکترونیکی قابل انتقال می باشند .

آشنایی و اطمینان مشتری به محصول : محصولاتی که مشتریا ن از قبل با آن آشنا بوده ونسبت به آن اطمینان دارند ، راحت تر خریداری می شوند

ویژگیهای مشتری : بسیاری از مشتریان ممکن است به دلایل مختلف خرید الکترونیکی را نپذیرند. در مقابل بسیاری از مشتریان به منافع و مزایای روشهای جدید و آسان خرید واکنش مثبت نشان خواهند داد .

7. جایگاه تجارت الکترونیک در جهان (E - Commerce in world)

باتوجه به آنچه که گفته شد از آنجا که رشد تجارت الکترونیک وابسته و در ارتباط با رشد فن آوری اطلاعات است بهتر است ابتدا نگاهی به رشد صنعت IT در جهان بیندازیم . در جوامع توسعه یافته حدود 80% شغلهای جدید به کامپیوتر ، اینترنت و IT وابسته اند.

رشد IT و ICT اثرات قابل مشاهده فراوانی بر اقتصاد پیشرفته داشته که رشد تجارت الکترونیکی وافزایش حجم اطلاعات و گردش و سریع تر آن و افزایش شمار کاربران اینترنت و... را نیز در پی دارد .

با توجه به بررسی های موسسه تحقیقاتی Forrester و رشد سریع و روز افزون تجارت الکترونیک در کشورهای پشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از آن ، لازم است که کشور های در حال توسعه به منظور حضور در بازار رقابت جهانی سریعاً در استراتژیهای تجاری و بازرگانی خود تجدید نظر اساسی کنند . این موسسه تحقیقاتی پیش بینی می کند که رشد تجارت الکترونیکی از 354 میلیارد دلار در سال 2001 به حدود 10 تریلیون در سال 2005 برسد .همچنین تحقیقات EITO نشان می دهد که تجارت از طریق اینترنت در 5 کشور صنعتی اروپا یعنی انگلستان ، فرانسه ، آلمان ، التالیا و اسپانیا از 6/171 میلیلرد یورو در سال 2001 به 3/1628 میلیارد یورو در سال 2005 می رسد که از رشد سالیان حدود 77% برخوردار است .
8. جایگاه تجارت الکترونیک در ایران (E - Commerce in Iran)

در ایران استفاده عمومی از اینترنت بیشتر در دانشگاه ها و به منظور انجام امور تحقیقاتی است و مراکز ایجاد شده در شهرها نیز در سطح محدودی فعالیت می نمایند و کاربران بیشتر به منظور الکترونیکی وتلفن از راه دور ، از اینترنت استفاده می کنند . بعلاوه بسیاری از قوانین وبسترهای لازم برای تجارت الکترونیک در کشور هنوز فراهم نگاشته است . بنایراین نیم توان انتظار داشت که تجارت الکترونیک به سرعت در جامعه گسترش یابد . رتبه بندی EUI برای سال 2000 در زمینه تجارت الکترونیک در 60 کشور دنیا مؤید همین ادعاست .

در این رتبه بندی که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در کشورها نشان می‏دهد از دو شاخص کلی محیط تجاری وارتباطات استفاده شده است برای شاخص محیط تجاری از 70 معیار مختلفی از قبیل گستردگی اقتصاد ، چشم انداز ثبات سیاسی ، محیط نظارتی ، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه گذاری استفاده شده است که بر اساس این شاخص نمره کشورما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد . شاخص دیگراطلاعات است که از معیار هایی از قبیل گستردگی شبکه مخابرات و ارتباطات و دیگر معیار های مبین وضعیت دسترسی به اینترنت مانند هزینه اتصال به اینترنت ،نرخ سواد و ...تشکیل شده است . براساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که رتبه 56 قرار دارد . در مجموعه دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 ازمیان 60 کشور بررسی شده است.
9. دلایل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایران

دلایل متعددی را می توان در بیان علل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایران بر شمرد که مهمترین آنها عبارتند از :

نبود بسترها و تجهیزات شبکه‏ای وارتباطی لازم برای دسترسی سریع و آسان مردم به اینترنت

عدم وجود قوانین مدون ومصوب تجارت الکترونیک

فقدان نظام بانکداری الکترونیکی نوین در سیستم بانکی کشور

عدم وجود کارتهای اعتباری بین الملل و سایر کارتهای خرید الکترونیکی

عدم پشتیبانی بسیاراز شرکتهای تجاری فعال در زمینه تجارت الکترونیک از کشورمان و همچنین عدم وجود مراکز و شرکتهای دولتی و خصوصی خدمات دهنده تجارت الکترونیک در کشور

پایین بودن سطح آگاهی و توجه مردم به الکترونیک و فن آوری اطلاعات در کشور(عدم فرهنگ ساری مناسب )

---------------------------------------------------------------
. مدلهای مختلف تجارت الکترونیک (E-Commerce Models)

تجارت الکترونیک را می‏توان از نظر طرفین تجارت در سه سطح درون سازمانی ، بین سازمانی و مشتری تقسیم نمود اما به طور کلی مدلهای دیگری را نیز می‏توان در این رابطه در نظر گرفت :

1.تجارت بین سازمانی (Business to Business)

2.تجارت بین سازمانی و مصرف کننده ( Business to Consumer)

3.تجارت مصرف کننده با مصرف کننده ( Consumer to Consumer)

4.تجارت مصرف کننده به کسب و کار ( Consumer to Business)

5.تجارت کسب و کار به کارکنان (Business to Employer)

6.تجارت سازمانها با ادارات دولتی (Business to Government)

علاوه بر این موارد می‏توان به موارد خاص تری همچون تجارت مردم به مردم (P2P)،بورس به بورس(E2E)، و... را در نظر گرفت .
3. انواع سایتهای تجاری و خدماتی الکترونیکی (e-business models & e-services)

مجموع سیاستهای کلی سایت ، در عملیاتها ، تکنولوژی و ایدئولوژی مدلها مختلف سایتهای تجاری را شکل می‏دهند که از جمله مهمترین آنها عبارتند از :

مدل Storefront : سایتی که معرفی کالا ، عملیات فروش روی خط . سرویس دهی و امنیت را یکجا در خود دارد تا ارتباط مستقیم فروشنده و خریدار در آن میسر گردد مثل تمام سایتهای تجاری شرکتهای بزرگ : استفاده از تکنیک Shopping Cart

مدل e-marketplace : بازارچه الکترونیکی که امکان جستجو و خرید انواع محصول را از فروشندگان مختلف برای خریدار فراهم می‏آورد . مثل سایت http://www.amazon.com/ : استفاده از تکنیکهای مختلف فروش مثل تکنیک Cross-Sell یا Up-Sell

مدل Auctions : سایتهای جراحی با روشهای و متدهای مختلف ، مناسب برای نوع C2C مثل سایت http://www.ebay.com/

مدل Portal : این سایتها تقریباً تمام اطلاعاتی را که بیننده سایت به آن نیاز دارد در خود جای داده است . اطلاعاتی همچون اخبار ، ورزش ، اطلاعات آب و هوا ، اطلاعات بازار بورس و قابلیت جستجو در وب . مثل سایت http://www.yahoo.com/

مدلDynamic - Pricing : که خود انواع مختلف دارد :

مدل Name-Your-Price : مشتری قیمت خود را اعلام می‏دارد و سایت با کمک ارتباطات خود سعی در پیدا کردن محصول مورد نظر با آن قیمت می‏کند مثل سایت http://www.priceline.com/

مدل Demand-Sensitive Price : سایت سعی می‏کند که خریدهای مشابه را نگه داشته . در نهایت یکجا انجام دهد تا هزینه‏های جانبی بین تمام خریداران سرشکن شود و قیمت نهایی کمتری برای مشتری حاصل گردد مثل سایت http://www.mercata.com/

 مدل Bartering : سایتهایی که در آنها کالایی با کالای دیگر مبادله می‏شود مثل سایت http://www.ubarter.com/

مدل e-services : سایتهای خدمات دهنده تجاری که معمولاً بعنوان شخص ثالث در مبادلات تجاری الکترونیکی وارد عمل می‏شوند مثل سایت http://www.visa.com/ یا http://www.ups.com/
در بحث خدمات الکترونیکی در تجارت الکترونیک نیز می‏توان به موارد زیر اشاره کرد :

خدمات بانکی الکترونیک

بیمه الکترونیکی

خدمات انتقال وجوه الکترونیکی

گردشگری الکترونیکی

بازاریابی الکترونیکی

وام الکترونیکی

و...
4. روشهای انتقال و پرداخت پول در تجارت الکترونیک ( Electronic Fund Transfer Ways )

مدل پول (Cash Model)

خریدار معادل پول نقد از بانک مربوط پول دیجیتالی خریداری می‏کند و با کمک کیف پول الکترونیکی خود از سایتهایی که از این روش پشتیبانی می‏کند . برای توضیحات بیشترسایت‏های

Http://WWW.digicash.com,http://cybercash.com را ببینید .

معایب :

1) یکپارچگی خاصی در زمینه روشها و بسته‏های نرم افزاری در این روش وجود ندارد .

2) نیاز به ابزار و سیستمهای اضافی برای پرداخت و دریافت پول دارد .

3) امکان پیگیری وجوه انتقال وجود ندارد .

مزایا :

1) وجوه در همان زمان انجام عملیات و بدون پردازشهای اضافی و پشت صحنه انتقال می‏یابند .

2) هیچ گونه هزینه‏ مازاد و اضافی ندارد .

3) خریدار ناشناس می‏ماند .
مدل چک (Check Model ) :

خریدار از یک نوع چک دیجیتالی رمز شده به همراه کیف پول الکترونیکی برای خرید خود استفاده می‏کند برای توضیحات بیشتر سایت http://www.checkfree.com/ را ببینید .

معایب :

1) بزرگترین عیب عدم انتقال بلافاصله وجوه است .

2) دارای پتانسیل کلاهبرداری است
مدل کارتهای اعتباری (Credit Cards): مرسوم ترین روش

معایب :

1) دارای پتانسیل کلاهبرداری است

2) برای معاملات با مبلغ بالا مناسب نیست .

مزایا :

1) جامعیت بیشتری نسبت ب روشهای دیگر دارد و اکثر آن را پشتیبانی می‏کنند .

2) نیاز ب نرم افزار یا سخت افزار خاصی برای کاربران ندارد و با یک اشتراک اینترنت می‏توان به این روش خرید کرد .

3) در صورت لزوم قابلیت پیگیری تمام وجوه انتقالی به این روش وجود دارد .
مدل نقطه به نقطه (Peer to Peer)

امکان انتقال پول را بین حساب یک مشتری و یک مشتری دیگر فراهم می‏آورد . برای کسب توضیحات بیشتر سایت http://www.paypal.com/ را ببینید .

مدل کارتهای هوشمند ( Smart Card ) :

کارتهای هوشمند با پردازنده و حافظه داخلی که امکان ذخیره کردن اطلاعات دیگری همچون نام کاربر و رمز عبور را در خود دارد .

مزایا : 1) بالا رفتن امنیت و قدرت تشخیص هویت

2) امکان ذخیره کردن اطلاعات زیاد مورد نیاز در کارت

معایب : 1) قیمت بیشتر
5. معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری

کارت حافظه (Memory Card) : یک کارت پلاستیکی است که روی آن به اندازه مشخص برای مثال چند کیلو بایت حافظه الکترونیکی تعبیه شده و از طریق اتصال به دستگاه مخصوص قابل شناسایی است .

کارت تلفن نوعی کارت حافظه محسوب می‏شود .

کارت هوشمند (Smart Card) : شبیه کارت حافظه ، یک کارت پلاستیکی است که یک قطعه فلزی شامل حافظه ، پردازنده و نرم افزار مربوط روی آن گنجانده شد و ضمن توان پردازش از امنیت بیشتری نسبت به کارت حافظه برخوردار است . سیم کارت تلفن همراه بک نوع کارت هوشمند است .

کارت مغناطیسی (Magnetic Card) : اطلاعات مختصر دارنده کارت در یک نوار مغناطیسی روی کارت پلاستیکی تعبیه می‏شود . ملی کارت (سیبا) نوعی کارت مغناطیس است .

کارت پلاستیکی (Plastic Card) : همانگونه که از نامش پیداست تنها یک کارت پلاستیکی است که نوشته‏های روی آن ارزشمند است . کارت خدمات اینترنت یک کارت پلاستیک است که نام کاربری و رمز عبور روی آن نوشته شده است .

کارت اعتباری (Credit Card) : دارنده این کارت می‏تواند به میزان اعتباری که حساب خود دارد از طریق این کارت خرید کند و یا پول دریافت نماید . ممکن است مبلغ اعتبار فرد پیش از مبلغ سپرده فرد باشد . کارتهای اعتباری دو نوع هستند . الف – کارتهای محدودی که توسط برخی شرکت‏ها برای خرید از محصولات شرکت‏های طرف قرار داد عرضه می‏شود و همه جا قایل استفاده است .

کارت موجودی حساب (Debit Card) : کارتی که با حساب شخصی در بانک ارتباط دارد وبه کمک آن می‏توان موجودی را مستقیماً از بانک ( دستگاه خودپرداز ) دریافت نمود و یا مبلغ مورد نظر را مستقیماً از آن پرداخت کرد . در این روش بیش از سپرده نمی‏توان هزینه کرد . کارت‏های بانک ‏های کشور از این نوع هستند .
کارت‏های اعتباری و موجودی حساب ممکن است به صورت مستقیم در دستگاه‏های پرداخت خودکار مورد استفاده قرار گرفته و یا در اینترنت به کار گرفته شوند .
همچنین کارتهای اعتباری مهم بین الملی عبارتنداز :

و... Discover , Euro Card , American Express , Master Card , Visa Card
---------------------------------------------------------------------

راهکارهای تجارت الکترونیک (E-Commerce Solutions)

In-House Solution ( میزبانی سایت تجاری توسط خود شرکت )
در این روش تمام تجهیزات سخت افزاری ، نرم افزار ، شبکه‏ای و زیر ساختهای لازم برای ایجاد شاخه تجاری تحت وب توسط خود شرکت تجاری تهیه و راه‏اندازی می‏شود. مثل سایت ebay.com یا سایتهای تمام شرکتهای تجاری بزرگ دنیا
فواید :

• کنترل کامل بر روی زیر ساختهای سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده

• انطباق پذیری سریع و بالا با سیستمها و تکنولوژی روز
معایب :

• نیاز به بودجه و دانش فنی بالا برای حفظ و نگهداری و ارتقاء سیستم
Instant Storefront ( میزبانی سایت تجاری توسط خدمات اینترنتی )

میزبانی سایت . کنترل نرم افزارهای مورد نیاز برای راه‏اندازی یک سرویس تجاری Online توسط سرویس دهنده دیگری انجام می‏شود و ما از طریق روشهایی می‏توانستیم سایت خود را تا حدودی کنترل کنیم . کلاً این روش نسبت به روش قبلی ارزانتر بوده و نیاز به دانش فنی کمتری دارد ولی در عین حال کنترل کمتری بر روی سایت خود از نظر تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری داریم . این روش خود به دو صورت انجام می‏پذیرد :

1.روی خط (Online) : کل سیستم بسته نرم افزاری مدیریت سایت بروی سیستم میزبان سایت و به صورت همیشه Online قرار دارد . مثل Yahoo! Store

2.خروج خط (Offline ) : می‏توان از طریق نرم افزارهایی که معمولاً از طریق سایت میزبان قابل Download است مدیریت و تنظیمات خود را بر روی سایت انجام داده و در نهایت با وصل شدن به اینترنت ، این تغییرات را برروی سایت خود منتقل کنیم .
3. اینترنت و قوانین (Law and the Internet)

نشر الکترونیکی و حقوق مالکیت معنوی :

امروزه با توجه به گسترش صنعت نشر الکترونیکی (Electronic Publishing (EP) )‌و در کنار تمام خدمات آن در زمینه گسترش صنعت IT ، بحثهای جدیدی در زمینه حفظ و تعیین حد و حدود مالکیت سرمایه‏های معنوی بوجود آمده است . منظور از سرمایه‏های معنوی (Intellectual Property) مواردی همچون علامت تجاری ، آرم ، نام شرکت، محصولات، حق ثبت و تمام موارد دیگری است که مشمول قانون Copyright می‏شوند . برای حل این مسأله قوانین اینترنتی خاصی در همین رابطه وضع شده و انجمن و تشکلات خاصی نیز در رابطه با همین قوانین فعالیت دارند .
قانون کپی رایت (Copyright) :

قانون کپی رایت در سال 1976 در سنا آمریکا تصویب شد و طبق آن بوجود آورنده اثر ، دارای “حقوق انحصاری خاصی“ در زمینه با اثر خود بطول مدت زمان محدودی می‏شد . برطبق این قانون ، افراد غیر از صاحب اثر ، حق هیچ گونه کپی برداری ، انتشار ، نمایش و یا اقتباس گیری را از اثر کپی رایت را ندارند مگر آنکه صاحب اثر این حق را با نظر خود شرایط خاصی به دیگران منتقل کنند . در این قانون به اثری ، اصلی (Original) گفته می‏شود که بطور مستقل از سایر دیگر آثار تهیه شود لذا لزوماً نباید حتماً کاری نو و جدید باشد .

حال با وضع قانون کپی رایت و اجرای آن در بسیاری از کشورها (اخیر در کشورما نیز) این قانون در مواردی در کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد :

1.مدت زمان اعتبار حق کپی رایت برای یک اثر

2.آیا اعمال کپی رایت برای یک فرم (قالب) از اثر قالبهای دیگر آن را هم پوشش می‏دهد مثلاً در مورد یک اثر ادبی ، مواردی همچون تهیه فیلم یا موسیقی را که از روی آن اثر تهیه شده در بر می‏گیرد.

3.نوع و سطح اجازه استفاده یا انتشار مجدد بخشی از چگونه تعریف می‏شود .

Information Infrastructure Task Force (IITF) :‌این تشکل در سال 1993 در جهت ارزیابی آثار در زمینه حقوق مالکیت معنوی ایجاد شد و در سال 1994 گزارشی از حقوق مالکیت معنوی منشر کرد .

Trademark : هر نوع کلمه و یا سمبل خاصی که از روی آن محصولات یا خدمات یک تولید کننده یا خدمات دهنده خاص را بتوان تشخیص داد . در واقع علامتی است که هر تولید کننده برای مشخص کردن محصولات تولیدی خود از آن استفاده می‏کند .

The Patent and Trademark Office (PTO) مؤسسه‏ای است که در زمینه‏ ثبت اختراعات و نامهای تجاری فعالیت می‏کند .

Patents : حقوقی ویژه‏ای است که قانون هر کشور برای اختراع کننده یک کشف قائل می‏شود .

کسب اجازه از صاحب اثر (Licensing) :

حق استفاده‏ای است که دیگران در مورد استفاده شخصی یا انجام فعالیت تجاری درباره یک اثر طبق یک قرارداد از صاحب امتیاز اثر کسب می‏کنند .

End-User License Agreement(EULA) : تعهدی است که استفاده کننده یک برنامه کامپیوتری در مورد نحوه استفاده از نرم افزار مربوطه در قبال تهیه کننده آن متعهد می‏شود .

World Intellectual Property Organization (WIPO) : برای بین الملی کردن حق مالکیت معنوی (Copyright) این ارگان بوجود آمد و در حال حاضر دارای بیش از 120 عضو می‏باشد که قرارداد کپی رایت را در کشور خود پذیرفته‏اند. (www.wipo.com)

با این حال هنوز اتحادیه بین المللی در زمینه نظارت بر اجرای قانون کپی رایت در تمام کشورها وجود ندارد .

حریم شخصی و محرمانگی اطلاعات کاربران (Privacy and confidentiality):

در اینترنت اطلاعات شخصی افراد مثل آدرس پست الکترونیکی ، آدرس ، شماره تلفن ، شماره حساب اعتباری و ... ممکن است به سادگی توسط سایت یا فروشنده به دیگر سایتها منتقل شود .

در همین زمینه‏ سایتها باید در قسمتی که معمولاً تحت عنوان Privacy Policy بیان می‏شود تضمین می‏دهند تا اطلاعاتی را که کاربران در سایت آنها وارد می‏کنند بطور محرومانه نزد خود نگه دارند و از آن استفاده تجاری نکنند .

قانون تجارت الکترونیک شامل 134 ماده است که مواد مهم و اساسی آن می‏توان اعتبار قراردادهای خصوصی – ماده 5، امضاء اصل – ماده 6 الی 11 ، امضاء الکترونیکی مطمئن – ماده 12 ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن – ماده 13 ، آثار ثبت و سوابق و امضای الکترونیکی مطمئن مواد 14 الی 16 ، عقد وارده طرفین مواد 23 و 24 ، تصدیق دریافت – مواد 30 الی 35 ، زمان و مکان ارسال و دریافت داده – مواد 36 الی 40 حمایت از حریم خصوصی مواد 105 الی 107 کلاهبرداری کامپیوتری – ماده 112 ، جعل کامپیوتر – ماده 113 ، وظایف امضائ کننده – ماده 66 ، نقض حقوق مصرف کننده و تبلیغات مواد 114 و 115 ، نقض حق مؤلف – ماده 116 ، نقض از حریم خصوصی مواد 117 الی 121 نقض اسرار تجاری و علامت تجاری مواد 122 و 123 جبران خسارت – ماده 124 را نام برد .